& B- Continuatio
ARTI GULO¬
RUM
NON-FUNDAMEN-
TAL1UM,
Quam PR/ESIDE
JOHANNE
• J
ESBERGIO
S.S.Theolog. Doét.Prof. &vettift«
UpfalienfisEccleftcePaftore
Publico examini mcdeflefubmittit Refpondens
JACOBUS Joh. SIPELIUS
Oftrobotn,
In Auditorio GußavianoMajori
Addicm/7. Decemb.A:ocioidccvx, horispoft'mcridiem lolitis.
UP SALIJE,
Typis WERNERIANIS.
/6
«8f m B*
ipéndeo, optime hoc Evangelicura
oracuium cum damnationeinfinito-
rum«vorumftareac conciliaripof-
fe. Alloquitur enim Deus Judseas
in captivitatem Babylonicam pro¬
mpter fuam apoftafiam deportandos,
quos a&a poenitentia fe confolatu-
rum, & pofita ira ingratiam rece- pturum promittit. Quid autem.*
nasc ad damnatos? Confule Seba- ftiani SchmidiiComment:eruditum inh.L&antecedentiaacconfequeiv*
tia hujus capitis rite compone, Sc deprehendes refipifcentibus folis
gratiam& pacem prornitti, in ma¬
litia autem obfirmatis poenam gra- viflimam denunciari: caput enim
hoc epiphonemate clauditur : Imr
probierunt ut mare propulftwn nam quiefcere nonpoteft &aqua ejusexpel-
lunl Canum & lutum, ita nullaefipax inquitDensmensimprobis. Habes itaqjj
ex bonorum&malorum,gratia? 8c
poena? antithefi expeditam hujus
. capitis explanationeiu.
d 2 xxxni.
«01
XXXIII.
DEindefed menta,dilabiturqua? non exad aliaScriptura,argu j¬
natura ac ratione fimt petita;
qua? prolixe examinare nobis non
vacat nec licet, ne pra?fens difter-
tatio confvetum excedat modum-/.
Video enim fingula rationum mo-
mentafi rite difcutiantur, integram poftulare difputationem. Dabimus
tamen operam, utnullum ab illoa-
licujus ponderis motum dubiunL»
inta&um relinquatur.
XXXIV.
pRimum eft ex natura juftitia?
vindicativa? petitum, cujus finis
fit commodum illorum, qui puni-
untur, quod evertiturpcenarum ab impiis iumtarum perpetua & infi-
nita continuatione. Si enim Deus in aeternum peccatoribus fuccenfet
ac irafcitur, eosquegehenna?, per
omnia feculorumfeculatorquenaos amandat.nonemolumentum,comu-
nemalias,utputatjuftitia? vindicati- }
va?
z31
vae praefixü fcopum,fedperniciem
eorü asternamintendit. Refp.Qaod juftitiiE vindicativa? finis femper fit
emendatio & commodumejus, qui punitur,faififBmumeft. Ejus enioi finis per fe eftliuugta vindifia, per^
quam, pro qualitate &ratione deli- Öi 8c noxas puniuntur fontes, eum infinem ut la?fis ac injuria affeftis
nec nonjuftitice fatisfiat, fivepcena
cedat in commodum ejus inquem animadvertitur, 8c a quo injuria?
, compenfatio exigitur, five in ejus Damnum & malum perpetuum e- rumpat. Nam ut cujusque judicis
eft ita moderari pcenis, ut delictis
exaequentur 8c refpondeant, ita fa?-
Pe fit, utdamniac injuriaprasfer-
tim pufilla? compenfatio cedatin_»
ependationem ac emolumentum-,
Jus, qui punitur, dum fuo damno
difcit cautius mercari, 8c morum continentia reparare damnum pe-
Julantia fua contra&um* Qua fini
"jubeiit leges, ut falutem rei judex
quate«
quatenus falvajuftitia fieri poffitLj,
inconfilio habeat, & moderatione
poenae reddafc eum meliorem. Ubi
veromalitia? exceffu aliarationenon
poflit Jarfi dignitati, honori &acce- ptcß injuria fatisfieri nifi laedentis
interitu, nefa's eft interitus fenten-
tiam fufpendere ac mitigare, quutn illa impunitate & indulgentia aliij
quorum audaciam mefus remora-
tur, ad fimilia patrandum, reddan-
tur ferociores, & la?fi caufa com-
penfationis &juftitia; denegatione
triftior evadat.
§. XXXV.
HZEcfi adnem reftépra:fenternapplicentur,difceptatio-depre-
hendemus malorum angelorum &
hominum abfolutione a poenis in-
fernalibus, quam Evangelii a^terni
admiraüores exfpecftant, optant,de-
prasdicant, jus Dei ut & pa<ftuni^
cum creaturis rationalibus initutfi vehementerconcuti ac labefa<ftari*.
Condidit enim 0eus & Angelos &
hopi-
<! rs? P*
homlnes integros, Scutrorumque^
obiequium, quod mandatis ejus
pra:ftare Sc' poteraht 'Sc debebant,
veluti fölenni pa&o 5c fcedere, iel»
arterna felicitate remuneraturum
promifit, inobedientiamv.a?terna_j
morte ulturum comminatus eil:; u~
trique tarnen turpiter defecerunrt,
iftiå nullo, hi ab Angelo bono in_»
Diaboiüm converfo, fedudH. Iftos
arterni exitii reos vigore pä&i fine
reconciiiationis fpé abjecit: hos et- jam eodem pa&o arterna? mördad-
dicere ac devovere potuiflet, Ted
immenfa gratia motus novum in_»
Chrifto cumgenere hurnano foedus
inftauravit, cujus momenta fingula
paucis verbis Johannes c. III. i6.
complexus eft: Sic Densdilexitmun-
dumy uthnimnjuum umgemium daret,
ut omn'ts qui credit in eitm non pereat fedhabeatvitam äternam. Hic habes
causam impulüvarn internarö, qua
vocant, Amorem Dei;
°bje&umillius amoris , omnes ho¬
minis
mines hjus mundi incolas; caufam impulfivam externam principalem,
Chriftum; caufara impulfivam ex¬
ternamminus principalen!, fidem;
caufam finalem, vitam cCternam.
8c v. i8-dicitur. Quj non creditjam
condemnatus efl, qmd non credidit in
nomenunigenitiFiliiDei, 6cv, 26: Qni
creditinFilium habet vitam<eternam,qui
vero non credit Filio, non videbit vi¬
tam, fed ira Dei manet feiger eum,
Ex tenore liujus pa&i, ficutomnes
in ChriJJpm vere credentes adipi-
fcunturvitamcEternam,itaexadver-
fo omnes,qui non creduat admor¬
tem seternam condemnantur. Qui
jam affirmatomnes non-credentes,
licet ferius, acpoft multorumfecu-
lorum revolutionem, <rque ac cre¬
dentes falvari, nonne pa&i ac foe¬
deris hujus accurate > explanate->>
perfpicue,utin pa&orumconfigna-
tione ad evitandam pnevaricatio-
nem ac calümnkm fieri folet ac
debet, defcriptifententiaevehemen-
tiffime
2?; IS*
tiftime contradicit, 6c in locum E-
$ vangelii å Mofe,Prophetis, Ghrifto, ApoftolisöcEvangeliftispromujgati
fubftituit aliud Evangelium ifticon- tradi<ftori$ oppofttum,
§. XXXVI.
ATDiabolos mifericordemmovet hunc ergainfideleshomi-Sc
nem fententne atrocitas,qu'am cum
bonitate Sc mifericordia Dei mini-
me eonfiftere polTetputat. At.cur_,
eum non potius moveret 6c impel-
teret ad credendam feveritatem illi- ps fententiascondemnatoria?, 1.ma¬
jeftas Dei, quae-per-affe&atam ab Angelisasqualitatem Dei, ut com¬
munis fertopinio,nefarie fuerat vi-
°lata, 2. IuftitiaChrifti multoläbo-
re acquifita, qua? hominibus offer-
tUr) atåmultis recufatur, fperni-
turöcvelut polluta fub pedibus e-
°jum conculcatur 9. Veritas Spi¬
ritusSanfti,cuihumani cerebring-
menta 6c deliria auda&er oppo-
4 nunt,valiisque tamquam oracula^»
Fernas veritatis commendant.
XXXVII,
*S8 *?<* fefe-
§. XXXVII.
ESfefateorhorribilefed horribilé etjam efthocmalorumdecretu,,
Angelorum & hominum peccatum
in Deum mfinitum commifFum, quod akterna poena,nili interveniat
fatisfa&io eile vindicandum, prae¬
terScripturam^etjamfana& fobria
ratio di&itat. Quo enirnmajoreft
perfona,qua?laeditur 5t offenditurr
eomajori laedensacoffendetisculpa?
eftobnoxius5cleveriori poenae fuc-
eumhit. Nam levis injuria ple-
beio illata mediocrimultapenfåtur;
magiftratuivero illatafupplicio ca- pitali 5c nonnunquamj exquifititfi-
mo cruciatu expiari fölet. Ha?c
ratio in pcenisirrogandis incer ho-
rhines naturs conditione pares,di-
gnitatetantum crviliinsequaleSjOb-
fervatur. Quanto igitur majori
fupplicio illum dignumeffejudica-
bimus, qui dtvinam majefta'tenu ledit, oblatumreconciiiationis me¬
dium infuper rejicit, contemnit»
affidu-
13? f$»
afliduitate peccandi criminarnggna
f majoribus accuniulat, ätque in ifto propofito contumaciter perfe.verat?
Sane fi calculum rite ponere,,<5cra.~
tiones re&e fubducere velimus, quodvis in diviiiam majeftatem..^
peccatum fuapte natura poenam x- ternam meretur.
§. XXXIIX.^
J?St^nullus meliorquidem Deusoptimus,efle, dari autcogi-quo
tari poteft, ejusque bonitatis nulluk
eft finis, ut teftatur natura, clamat gratia, fuffragantur opera creatic- nis,redemtionis,jüftifi'cätionis,fan- ftifieationis, glorifkationisTed &
idem eft juftiftimus, & violatas ac tafe fua? majeftatis feveriftimus
vi'ndex & repudiatas gratis formj-
däbilis ultor. Et quemadmodunu.
bonitas ejus iüi eftcaufta7Tgoifyäfiéw}
ad conferendam credentibüs lrt_»
^hriftum, qui pro omnibu? fatisfe-
^ citjjalutem aeternam; ita ex adver- .fö juftitia ilii eft caufa ripoirfüjßpl
föu
P»
feu impulfiva ad fumendumpoenas
asternas abiis, qui fua dmrfy & in-
credulitateSpifitum San&um men- daciiarguunt, 8cXvrgov Chrifti ve- lut indignum pejftimdant. Dsi e- nimbonitas non perimit juftitiam ejus, cum atfeributaDEi necinteo fe, nec ab ipfa eflentia realiter dif- ferant, multo minus in Deo da-
tur aliquod voluntatum inteftinum diflidium, fed eademeftimmutabi- Iis JDeieflep.tia, quae pro diverfitate objedtorum, circa qu^ occupatur,
fuamque vim exferit, fub notione alicujusattributianobis conclpitur,
& admalosut puniendosterminata juftitia, ad pios ut beneficiis ma- Wandos, Bonitasdicit.ur, Atqueita
maguam partem dubiorum ab au- dlore vage per illam chartamdis- jedtorum, paucislicet verbis,dilui-
mus, reiiqua eodem feré i&u cor-
ruunt,
$. XXXIX.
NAm qu^ anonymusille de im-muta-
*19 f>
mutabilitate Dei crepat atque af-
ferit fieri haud pofTe, ut quos an- tea dilexerat poftea oderit, ne caf-
faquidem nucedigna flint. Deuse- nim eft &manet in omnem aeter-
nitatem immutabilis, nec ulla vi- ciflitudinisumbra in illo locumha-, bet. Num vero inde
fequitur^, quod au<ftorcontendit, öeum non
pofTe odio profequi eum , quem^
anteadilexerat? Nonne gratia? &
odiicirca idem obje&um occupa- ti complurain Scriptura occurrunt
Documenta, quae tamen nullam in Deo fed in obje&omutationem im-
portant? Diligit hominem pium^,
ybi autem pius efTe definit, atque ha mutationem fubit in deterius ,
hlum Deus fme ulla fui mutatione odiffe dicitur. Verus in Deo eft a-
morbonorum , odium vitiorum.*
ao malorum, fed absque mutatio-
> quam amor Sc odium materia- bter includunt.
f XL
DEindere pofTumus:kost otvseui:<?ySi exatnoréDéi*ita diiputa-
poftea ob deliéta in juftiffimam i-
ram & odium ( juxtanoftrumcon-
c-ipiendi modum) converfo inferre
Ikeat realem in DEomutabilitatem, pari ratione contra Anonymunu,
ex ejus hyipothefi obtinebo Deuiti
etiam efTe mutabilem; imo majori
fuccumbere 8c obnoxium efle mu-
tationi, quam qua? ex noftra fen-
tentia Deo attribui poffit. Si enim
perjuftitiam DeI vindicativam,ad
malos puniendos applicatam , fe-
quituramorem Dei, quo omnes
creaturas imprimis ratione gau- dentes complexus eft, everti, 8c in
odium cum reali 8c intrinfeca Dei mutatione converti; etiam fequb
tur ex adverfarii hypotheli Deuhi
eile mutabilem. Quia Angelos &
hominesinftatu integro conftitutos
maximis gratis donis 8c beneficiis
ornavit^ ac gaudio ingenti perfa-
<3 141 fe»
dit & oble&avit, poflea mutatavo- luntate exquifitiffimis cruciatibus
per multa fecula duraturis fubjicit
ac exponit; cleinde iterum mutato
propofi-tOj eosdern poft illorum fe-
culorum a fe definitum decurfum in gratiam recipit 6c ^ternis ac numquam delituris beneficiis pro-
fequitur. Ex quojuxta raodum ar- gumentandi ab Anonymo ufurpa-
tum, lequitur ex ejus hypotheft duplicem, ex noftraunicam &fim- plicem in Deo ftatuendam elfemu¬
tationen!. Quod ad ha?c excipitSc refpondet Anonymus, fibi itidem å
nobis refponfum habeat. Nos inte-
rea fecuri 6t certi fumus mutatio-
neminobje&is, nullamnetantillam quideminDeo mutationemrealem
inducere, quiim ratio 6c revelatio
amico confenfii teftentur ac doce-
ant ÖEum omnis mutationis , five fecundum eile, iive fecundum ac-
cidentia, qux in Deo nulla funL^ ,
*ftve fecundum locum, cujus fpatiis
6c ter-
& terininis menfurari ac includi nequit,five deniquefecundum pro- pofitum, voluntatem & decretum
expertem eile Rom. 1.23. Jac. 1.17.
Jer. XXIII. 24. Num. XXIII. 19.
Mal. III.6.
§. XLI.
NEc quiquamjuvat, quod DeuscaufamdiciturAdverfarii
omnia qu<efunt & nihil ahominan
eorum qii£fecit. Sap.XI.25. Nam
diftinétione inter voluntatem ante- cedentem& confequentem illi du-
bio facile occurritur. Amat Deus
om-nes creaturas rationales earunt-
ue falutemvult voluntate antece- ente, fed voluntate confequenteL»
amat tantum bonos, eorumque fa¬
lutem efficaciter vult, malos vero
damnat ac reprobat. Huc colline-
ant verba Davidis alTerentis Pfaj*
CXLV. 9. Bonumejjejfehovamomni-
hus, & mifericordiam ejus inomnihus
operibus ejus. Hase enim oftendunt
I>Eum fuapte natura in amoreni
omni-
24?
ömnium propendere & ferri, ned
iillumfuurn opus abfoluto profequi
odio. Si autem inde quispiam coi- ligeret malos homines & angelos
qua tales,&non folos fideles &fan- pos efTe efficacisdivini amorisob- je&um,ratiocinätionemejus verfus
J7.18.19. 20. valide profternunt»
quorum ultimo regiüs vätes , qui
alias gratiam Dei tantafacundiaex- tollit,malos excludit & expreffe fa¬
tetur Jehovam JervareomnesamantéS
eum,omnesveroimprobosperdere. At perditio impiorum non favoris 8c amoris,fedir^ & juftitia? vindica*
tivas proprius eft effe&us*
• §. XUL
UTfi vero luce meridianä clarius
^in fcriptura doeeatur perpetua fore malorum damnationem, non
tamett veretur illam do&rinam traducére tanquam dogma > quod
pronam ad atheifmum (emitarnfter-
jjat.m Rationesejus confufe & fpar- addufe,q in ördinem redigan-
E tur*
tur,huc fere redeunt. Prima eft, quod hsec do&rina lit irrationéih adeoque periculum efte, ut ejus pertinaci affirmatione reliquat do-
(ftrinas cceleftis partes, quibus pari
auétoritate & confidentiajungi fö¬
let, etjam rejiciantur, vel certse fu- fpedbe rnultis reddantur, perinde-»
acifta reijcitur. Nam quumomnes velut ab uno communi priftcipio
dedu&as proponuntur, & pro divi-
nitus revelatis promifcuevenditan-
tur, unå abfuraitatis convi&å,reli*
quarum fides limiliter periclitatur,f
& perconfequens atheifmoviapr#-
paratur. SedRefp. Hane doårinam
efTe & revelationi confonam. §.ix-
p. 192.19 3,&rationiconfentaneä,vel
certe fobriasnörepugnare jj.xxxjrt p.257,238.probatü eft,fidétarnenejus
indubitatam accertamex Scriptum
efTe acquirendam fentimus; proin-
de non eft,ut evidentiam internal requiramus , cjualem auflor exi-
git, ad certitudinemejus proband&i
ǤS 14J jp(*
Si enim nulli alii articuli pro certis effent habendi, nifi quorumveritas
nobis ex luce ac evidentia aliqua
interna h.e. ut ipfe interpretatun^,
ex confcientia, feu quod eodemre-
dit, ex coiifcientia? inftindbu 6c te- ftimonio conftat, omnium myfte-
riorum fides evertitur, 6c ad ca-
ftra Photinianorum re&å pergitur, quibus nihil verum eftnifi quodra¬
tio exfuis domefticis principiis ap-
probat. §. XLIIL
ALteraDo&rinaAnonyminoflraexratioanimisef!:, quodhomi- nüevellatacdeleat ideamDEi,qua?
nobis exhibet Deuhi ut ipfum a- morem, 6c ut immutabiiem 5 dog-
ma autem damnationisarterna? con¬
tra oftendit nobis Deuiti ut muta-
bilem ac implacabiiem, nam quas creaturas antea dilexerat, poftea_»
mutata voluntate hoflili odio irul»
a?ternum
perfequitur. Refp. Idea_»
Dßi non debetin;mente ab anony-
>rn° fingijTed coloribus exfanaPhi-
E 2 lofö-
«®f 24<5 !>>
lofophia & potiilimum ex fcriptu*
.ra delibatisilluftrari ac fingt* qu# >
repr^fentant animis noftris Deuiü i
non modo ut propitium & bonum
imoufeoptimum ,fedetiamutjuftif1 fipiu via. §.xxxnx. p.237.238.Nec.
infinitaejus bonitas principium eft' completum redintegranda? falutis,
per peccata amiflk, nifi juftitiae,
qua?per bonitatem minime tollitur
fatisfiat. Peraiiumautemprohomi¬
nibus fatisfieri nequivit, nifi pe^
Chriftum,quemdamnaticontemfe-
rant, & reatum^terna?mortisTibi »
gratis oblats fupino contemtuat-
traxerant.Vid. §.xxxv.p. 2 32.feqq- Angelos autelaplos curDeus nullo
dignatus fit mediatore,&quareeos
fme ipe in gratiam redeundi abje-
cerit fupra indigitavimus , in1' primis§.x.p. 193.194.19 5.Immuta-
bilitatemDF.i cum odio; & amore
De!circa diverfaobje&a, uü 6t cir¬
caeadem Ted diverfimode afFe$a->
occupatopoiTe confiftere indicaviv
mus §. xxxixA Xi.p.239. feqq.
XLlV.
4BH 147
§. XLlVr
DEindebi ipfioccurritmovet ,dubio,fcilicetquoddoftri-fi~
näm de reftitutione malorum red- dere hominesfecuros, nec fubmo-
to astenia? poenae metu , quo tam- quam repagulo coércentur, a:que facileapeccatis deterreri, Adquod Refpondet. i. Non elfe metuen-' dum vel piis ac cordatis, vel du¬
ns ac impiis : Iftos enim fupplicii
infernalis acerbitate Sc continua- tione longiflima } licet aliquando
ceflatura facile å facinoribus. data opera fufcipiendis abftrahi; hos
nequidem meliores futuros aster- Sc infinit# pcen# denunciatio-
ne- Si enim non teitrentur multo»
rum feculorum intolerabili crucia-
^u,ne quidem propoftta pcenae in-
terminabilis formidine å malis re-
vocaripolje. 2.Deinde ü velmaxi-
me aliqui hac do&rina abuteren- tur, non tarnen propterea efTe ma-
*gis negligendam ac omittendam
coxv*
contendit, quam docftrinam de^
miverfaligratia DEI, de gratiagra- i
tis data, de filat(o, quod Chriflus fro tis mortuusfit, de diuturna DEI lon- ganimhate> quibus do&rina? Chri-
ftiana? capitibus multi ad obdura- \
tionem fuam abutuntur, & tamen haec nemo propter abufum malo-
rum eliminanda aut reticenda ivu Ecclefia cenfet. Ergo ne!c do&rina ejus,utut per accidens in nonnul-
lorum perniciem vergat, fupprimi
debet. Ha?c eft vis argumenti e-
jus, quod tamenaliis,Ted malein-»!
me o exemplari coh^rentibus ver- bis proponitur.
SEdminemoportetfuiffeperfri<ftae frontis, qui do<ftrinam->ho*
illamfepius damnatam <3cab Evan*
gelii aeterni archite<fto puper in*
ftauratam aufus eft in eodem con>
parationis gradu ponere cum reli-
quis doftnnas cceleftis partibus,
§. XLV,
qua? in fcriptura facra dilucide* tra-1LI« .> i
dun-
*4P
duntur & explicantur, atque illius
utilitatem ^cum harum necefiita-
te conjungere ac conglutinare. Si
reftitutio damnatorum in Canoni- cis fcriptis compareret, quis dubi-
taret illamtempeflive dqcerejj fed
cumriusquamreperiatur,debet ab
Ecclefia exfelire, prasfertim cum-, inelmatos in pcenarum infernali-
um contemtum animos protervio-
res red dat. Nam ut seterni Evan- geliiauétor, 6ccumillo Anonymus, adaliquem finem &terminüpoenas
infernalesreduxerunt,quasaeternas fore Scriptura toties ineuleat, 6cu- niverfa Ecclefia fidem codicis Sa-
cri fécuta femper credidit-. ,
andebunt alii, eådem iicentia fre- ti, produ&am illam tormentorum'
moram,perinde ac fyllabasancipi-
tes corripere, 6c ad aliqua ,vel ii placet, etiam ad nulla temporis
momenta redigere. Quid haneef-
fhenatäm libidinem tandem con-
1 fequatur , 6c quo res ad poftre-
mum
«Sf ZT° S»
mum fit eruptura, non difficile eft c
profpicere. f
$. XLVI. I t
SEddoremaudesneaffirmaretencbriotemporariascitra pu^ Ii\ pcenas parem habere vim & effi-1 c
caciamad retardandam peccatorum f audaciam, 8c ad excitandum igna- r
vorum hominum ftudium quaeren- i
da? falutis,acarternas? Si modo as- <
ternitatis veram effigiem audito? t
rum mentibus re&e imprefleris, i
Sane experientia docet deploratas \ Ipei Sc falutis peccatores , repras- J j
fentate oculis eorum arternitatis 5 formidolofo fimulacrofuifTeperter- 3 refados, Sc anxie apud DEum de- i ii&orum veniam petiifieSc per fi* * deminjEfum Chnftumimpetraffe, i
quinunquamconverfifuiffent,fiali- i qua poftcondemnationem elabendi <
fpesiisfuiftetoftenfafNäquihomi- <
nesreftitutionis appropinquaturas 1
fpe&exfpe&atione la&ant,do$rina 1
a(e ipfis fumtam 8t inventam con- J »j
1 SI
fl
cionahtnr, qua? nullapolletvi & ef- licacia divina percellendi obftina-
tos peccatores , quin potius eos
lenociniis & blandimentis noyi E- vangelii decipit & deteriores red- dit, qui vero pcenas akternas pra?- fra&is gratia? conterntoribus de- nunciant:,fequuntur do&rinäChri- fti & fermonem Dei, qui vivusefl
& efficax &penetrantiorquovis gla-
dio ancipiti, acpertingit usqite ad di- vifionem amm<£(tmulac Spiritus, com-- pagum meduUanm , uc loquitur Au&or Epiftola? Hebr. cap. iv. 12»
Sedfruftra contendimus cum bo¬
vine, qui asvä aeternis, & seterna
®vis mifcet: qui matronas cunu
adulteris, virgines cum proftibu*
Üs> idololatras cum religiofis,a va-
ros cum continentibus , peflimos optimis, Angelos bonos cum
dacmonibus, Gabrielem cum Dia-
kolo, Apoftolos cum Veneficis 3
prophetas cum impoftoribus con-
'jungit & unam infocietatem ac c-i- vitci-
*11 p*
vitatempoft feculorumaliquotara¬
bages & circuitus coire ac coale-
lcere fomniat.
§. XLVIL
SEd paradoxonny monoftro videtur, deli£u& abfurdnm Ano-fitii*
tüj&temporalepcenåinfinita puniri.
XJncle^ inquit, quidam ad iranquillan-
dumanimumfuum, hocfetutosforepu-
tarunt conceptu, quod nempe miferin
illa expcena^perverfosimphcans actus,
tantumfit illorum propria , non vtro
dijpofitioJeuaÜio aliqua divina;Quem-
admodumfihomo fipontefeta &r conjul-
to fe agat preecipitsm in barathruß quoddamfibi obvium urgente nemine>
* nec detrufiusilluc utia violentia: Non¬
ne autem hoc ejfugium omnino fälfutn
efl, noxiumque & plane abfiurdwn 5
quodex alteraparte in Deo omnem t-
vertitjuftitiam, atque ettndemprivat
voluntatepuniendi fontes ? Cumtarhfff punitio peccati,aäus tam realis fit &
DEO,quampeccatum efl aäus creatu-
r<s? Nonne DEUS tam ejfeäive vß>
19*
ihmfcilicet punitionem, quam etiam
mit reßitutionemcreatura e ftatupec- catiy ita ut in hunc quafifinem puniat?
Cumigitur doclrina ißa in laqueum e-
mdat, & ßncerioribus in animis nec
findatafit yfivejuperJcriptur£eviden- tiwiyjvue juper internam revelatio-
iiem divinam, nonnemeliuseft e.andern knittere,quamdefendere. Ha?c Sedrefponfio illa,quanonnullosad tranquillandum animum & ad ab- lurditatem ex ceternitate pcena? re¬
dundantem deciinandum uti dicit,
1 ex qua item duo alia abfurda de-
ducit, non eft noftra. Quod tanti- fper monuifle fufficiat
$. XLVIIL
QUodftimatadpofteremdogma deipfam attinet, exi-damna-
torum poenis aeternis refelliex eo,
^üodinterpeccacü &pcenamdebitä proportionem tollat, quam tarnen Oßus falvajuftitia fua fervaretene«
tar, Peccatum enim eft finiturrL*
| & temporale, poena vero infinita.
Sed
fgi*
Sed ut proportionem deli&i acpce*
nx injudiciis&exfeciitionibus ob- i fervandam eile facile Jargimur; ita
eam in comparatione temporis \ quod facinorofiin peccando,judex
in puniendo confurnit,qua?rendam
e(Tenegamus,fedin quaiitatealiqua
morali fitam efTe contendimus»
Nam nec in foro humano tantare- i
quiritur, ad proportionem iilarru
iervandam , in deli&is patrandis
mora quanta in pcenis infligendis.
Qui enim cenferet IxCx majeftatis
crimen, facrilegitim , adulterium,
homicidium & alia facinora ac fla-
gitia atrocia» qua? brevi tempore-»
inchoantur <3c abfolvuntur , debere
tantula mora in poense inüi&ione-»
expiari, quantula iftis fceleribus
perficiendis infumtafuerat, na? is
ömnium judicio ineptifllmus ha¬
betur? Siquidem indeli&i &
nx cornpenfatione ratio fit haben-
da non tam quantitativ temporis ,
quam qualitatis ipfnts faäi.
XLIX.
w p* 1
§. XLDL
DEindeconcedimuSjfipeccatumrcfpiciasefTe finifcuin-,tempo¬
ris moram; fin relpicias obje&um inquod peccatur, & legislatorem>
cujus pra?ceptum fandiflimum ne-
farie violatur, negamus. Unde_j
per fe omne peccatum in DEUm_,
commiffum asternam dam-iiatio—
nem incurrit Beut. XX VII. 26,
Gal. III. 10. Propter Chriftum au- tem tollitur^ qui effc finis legis ad juftitiam cuivis credenti Rom. Xv
1 4. Neque tarnen hinc fequitur 3 quod fubfinem audlor Anonymus contendit, omnium peccatorum , cxsequationem induci, cum omnia
maxima &c minima obnoxia fmt_, pcenas ^tenice, nam ut peccatores aliiatrocius,aliilevius divinumma- Jcftatem lasdunt ac offendunt ; ita proratione delidti aliimajorem,alii minorem pcenarum acerbitatem experiuntur, quo collineantverba
: 'Cbrifti Luc. XII.47- BßrvuSjqni
novit
