d. ¥o DISSERTATIO
ACADEMICA,
QUID SIBI VELIT ADAGIUM:
OMNIUM HORA¬
RUM HOMO,
EXPOSITURA,
cujus particulam
CONSENSU IN REGIA AMPL. FACULT. PHILOSOPH.
ACADEMIA UPSALIENSI,
PRjESIDE
celeberr1m0 viro,
MAG. PETRO
EKERMAN,
Eloquent. PROFESS. Reg. et Ord.
PUBLICO EXAM1NI OFFERT
stipendiarius regius
OLAVUS PETRI
SUNDBERG,
MEDZLPADUS.
AD DIEM V. OCTOB. ANNI MDCCLXIII. IN AUDIT. CAR. MAJ.
h. a. m. s.
UPSALI^.
VIRO,
Amplijfirno atque NobiWJimo,
no ERiCO SUNDBERG,
Hofpitiorum Aulicorum DESIGNATORI
DEXTERRIMO,
PATRUI loco femper colendo.
Singularis il lo non tempore, le favör, me quo, comprehendifti, Evergeta Summe, nnl- in caus-
la ed, cur huic opufculo , quantumvis incomto,
Tuum praefigere Nomen haud dubitaverim, ut intelligeres, me velie gratias, quas pro beneficiis,
mihi praeftitis, referre non pofium, aliqua faltern
ratione, agere. Humiilime igitur rogo , velis hoc qualecunque ftudiorum meorum fpecimen beni¬
gne excipere, &, pro folito Tuo more, fortunas
infuper meas (artas te&asque fovere. Ego Deum
O. M- v ounfta bona remunerantem, adfiduis cre-
brisque foHicitabo fufpiriis, dignetur Te mul- tiplici profperitatis genere ornare, & in fpem ac gaudium ciientum propinquorumque >quam diu«
tiffime confervare. Permanfurus Amplißimi NobiliJJimiqiie
NOMINIS TUI
cliens hiimiJUmm
OLAUS P. SUNPBERG.
,
VIRTS,
Admodum Reverendo atque Praclariffimo,
Dno Mag. laurentio
L a n g>
PRyLPOSITO & PASTORI in Urbe & Parcecia Luleå gravi(llrno,
nec non
Admodum Reverendo Clariffimo,
Dno p e t r o
LANG,
PÅSTORI in Indal, Liden &Holm vigilantiffimo,
AFUNCULIS HONORA11SSIM1S.
Tngratifflmus fane efiemr fi, Promotores Optimi , hane occafimeni, a fortuna datam, varia Veßra in me col-
locata ojficiorum genera pr&dicandi, di mittlrem. Vos ad
me
ytenera jam cetate, par-entihus, fulcris firniiffimis, or- hat um, educandum litterisque inftitnendam tant am adbihui-
flis curam, ut nihil fupra. Quam itaque baud i gnorem ,
quam fit mihi ciirta Jupeüex, tantce munificentia compen- fimdg re fponfur a y patiaminiy quejo\ Fautores, has pagel-
las in fignum tefferam grati animi Vobis confecrari.
De ceteroy pro Veßra Veflrorumque falute calidifiima fun-
dere vota mtnquam intermittam
Admod. Reverend. Prteclariffimoritm Clariffiniorumque
NOMINUM VESTRORUM
cidtor hnpmiUinius
OLAUS P. SUNDBERG.
Erudftiffimo AUCTORI &' RESPONDENTI, DN. OLAO P. SUNDBERG.
Jamdia fuccefFus quod invalnit gratulandi, mos nihil amicis officio meo, profperos ob arTum rerum amiciti# foedus , qnod femper nos inter conglutinatum fuit, magis congmens efle putavi, quam lästitiam, ex egregiis Tuis in circulo Mufarum progrefTibus acceptam,
publice teftari. Argumentum
,quod fufcepifli, eft ar-
duum maximique ponderis, &, ni valde ego fällor, Te dotibus ad Eloquentiam neceflariis, optimoque ingenio,
ab natura, pollere, omnes convicluruna. Verumenim-
vero, Eruditiffime Domine, non es nefcius mihi cur#
non efle, nec fuiile, doTrinam Tuam una cum
politio-
ri vit# ratione, quibusdam in fublime efferre verbo-
rum lenociniis
,liquidem virtus, fuis favere cultori-
bus, nunquam intermittit. Id mihi tantummodo in medullis ac vifceribus h#ret, ut metam, quam animo intendis, contingas, virentem, qua Minerva diligentia;
fruTum Tibi referet, acceptando coronam. De cete-
ro Numen Supremum fupplex veneror, velit omnia, felicitati & commodo infervitura, clementer Tibi lar-
giri. Vale, & amare perge TUI
fludiofijfimum
FRIDRIC. C, HOFWERBERG.
/
1. N. J.
§. I.
n laudes M, Fabii Quinttliarii , de
Arte oratoria, multiplici nomine, qui prteclariflime meruit, etjamfi plura dici po 11 en t, nobis tarnen fufficiat vel teftimonio Jo. Guilh.
Bergeri, in Pra-fatione ad Com-
mentarium
,Lipfia? editum , A:o
1720 de Natterali IHtlcbritudine 0- rationif, adquiefcere: "Fabium u-
"ni Tullio fecundum jodico, qui live confilium ejus in-
"dijtutumque, five docendi peritiam, five laboremper-
"quirendi cuncta, limandique, confideremus, dux, i-
"pfa bona mentis commendatione, bonus eft& arte pra^
"dans, atque ipfum oratoria doctrinar fuccum, ex o-
"mnibus Gracia Latiique monumentis exhaudum, fub-
>sminidrat. Huic, inquam, Fabio, virtutem oratoriam,
qua in rifum judicis movendo, trides folvendo adfe-
aus, animum reficiendo a fatietäte 6c fatigatione, occu-
A patur,
# ) a ( #
3atur, commeftdanti, qtiid urbanum, quidve ridlcu-
! um fit, perquam egregie dennienti, debetur, ni valde fal-
or, illud effatum ingeniofiftimum de ASINK) POL- LIONE, feriis jocisque pariter adcommodato, quo, efte
eum omnium horarum, primus fcriptum reliquit, a) Ex hoc fonte, tanquam rivulus, ad iongam pofteritatis ferieiii
dimanare coepit adagium, fat t rit um, in quadam natu¬
ral fautricis indole ac proprietate determinanda, ita.qui- dem, ut hic, vel iile, quibuscum vivat agatque, lefe
eis, pro renata, fi adcommodafe pomt, inter remiflbs
facetus, inter fcveros ferius, optimo jure audiat, Me- taphora petita a vocula hora, Grxcx pariter, ac Lati- tinas, lingvas idiomate, opportunitatem temporis figni- ficante, omnium horarum homo; b) quantumvis iicet in¬
ter mortales locum obtinere perfaspe foleat, quod ar- gute cecinit Horatius:
Oderunt hilarem triftes, triflemque jocofi;
Sedatum ce ler es, agilem gnavumque remiJJi. c)
Eft hoc argumentum, pro exili dicendi fcribendive ge-
nere, quäle noftrumeft, fufius paulo pertraftandum, quod, B. L. freti fotique candore folitaque humanitatis
aura, nunc adgrediemur.
a) Infi it. Orator. L. VI. c. j. ad finem.. I) Erafmi jddag. p. 639. c) L. I. epift. ig. v. 89, 90.
§■ !r-
De Afmio Pollione, cui Fabius id honoris tribuitj
omnium horarum homo ut nominetur, nonnulla prasmitta»
mus, necefte eft. Afinium hunc Pollionem
,qui aliis
Pollio Afinius; nam géntile nomen apud Romanos co-
gnomini & praeponebatur & poftponebatur, aliis unKus
Pollio
,voeitari folet in Faftis & Nummis, tam a filio,
C Afinio Gallo, quam ab A fi nio Pollione Trajano,ho-
mine Graeco, nec non ab Afinio Quadrato, Hiftorico,
diftinguamus oportet,» a) Nobili genere ut Romas e-
rai
& ) 5 ( #
rat oriundus, itafludiis artium liberaliflimis, quibusse-
tas ac frirps generofa impertiri debet, erudiebatur, in- figniter aaeo proficiens, ut non folum>. omnium cura adplaüfa, varias pro roftris habuerit orationes b), ve¬
rum etjam' ad jamplifTima reipublicte obennda munera, immo Confulatutn, fiquisalius, äptus judicaretur. Ta¬
lis, inquam, tamque celebris evafit Pollio. Hinc a Pir-
nio c) grinccps örator Ef civis, & a Valerio M. d) non minima, pars Ro?nani flili, vocatur. Confirmat idem Se¬
ne ca
,bis quid em ver bis : magni viri quidam fibi men- firuas certis diebus fer tas dabant: quidam nullum non diem
inter &r o t him Ef curas dividebant, qualem Poliionem A-
(inium Oratorem, magnum, meminimus e); nec non Velie- jus Paterculus, qui inter Oratores & Poétas Hiftoricos-
que aurei feculi, Ciceronern, Hortenfium, Virgilium, Ovidium, Livium?..&c: iiii locum adfignavit honorifi-
centiflimum. /) Accedit, quod in re militari itidem fue-
rit verfatiflimus, quare de Dalmatis, Tub poteftatem Ro¬
manorum provincice illius prinaaria fere urbe, Salona, redacta, folenni quidemmore, triumphavit non modo,
fed ex manubiis primus, in A trio Libertatis, Bibliothecam exflruxit, adparatu codicum Latinorum , immo Gra>
corum
,refertinTimara, &
,ne quid deeilet (plendoris, imaginibus & ftatuis dociorum prtefulgentem. ff) Quid, quod ex hac eadem Salona filius ejus, qui tum nafceba-
tur', nomen fuum Salonium traxit, cui Virgilius maxi¬
ma Poilionis, utpote communis litterarum fautoris, &
agros fuos Mantuanos ab hoflium invafione fervantis, in
fe promerita animo retinens &]gratias demiflas teflifi-
caturus, (plerisque hac de re confentientibus,) genethlia-
con perelegans in Ecloga IV. qute Poilionis nomine in- fcribitur, confecraverat: quemadmodum debitas Poi¬
lionis laudes, hunc qüidem in modurn, alibi percele-j
bravit:
A % Pollio
£ ) 4 t #
Pollio dmät noßram, quamvis ßt rußica, Mußim,
Pierides vitidam leElori pajcite veflro.
Pollio E3 ipfe facit nova carm'ma; pafcite taurum]f (fam cormi petat, pedibas qui fpargat cirenam, Qui te, Pollio, amat, veniat quo te qüoque gäudet:
Mella fluant illi, ferat Z? rubus afp er amomuni. g) Åft, ut Tragoedias & Hiftorias, de bello civili perfcri-
ptas, tantisper intermitteret, fvadebat Horatius:
Motum ex Metello confule civicum, Beüiqiie cau (fas, & vitia, modos ,
Ludumque for tun ce , gravesque Principum amicitias, & arma
Nondum expiatis itnEia cruoribus, Periculofce plenum opus alece
Tradlns^ ineedis per igties >
Suppoßtos cineri dolofo-
Paulum fever ce Mufa tragcedicz Deßt theatris r 77iox, tibi publica?
Res ordinarie, grande mumis
Cecropio repetes cothurno, Infigne mceflis prceßdium reis,
Et confulenti , Pollio
ycuria
CW lauriis ceternos honor es
Dalmatico peperit triumpho. h)
Denique nec reticebimus partibus Julii Csefaris, nullo
non tempore, faventjllimum fuille Pollionem in Phar- lalicaque pugna contra Pömpejanos , ubi, inter ipfos prsefectos, ordines duxerat, rem ex fe-ntentia geffifTe, te¬
ile & Appiano i) & Vellejo k). Quid multa? pracel-
ienti & prope admirabili ingenit judiciique acumine cla- rius, inter äquales, järrt diu exfplendefcebat Pollio, ner*
vofie vivacitatis, ut cum Valerio M- loquar, hmß parvum
txemplum /}. Verum enim vero id heic loci, utpote in-
ftituto alienum filentio prateryehimur,, quod de eo-
dem
# ) 1 ( ❖
dem Aflnio Pollione, in Auetores Latinos cenfore inerv
ti ac faftidiofo, explicatum al'ibi atque excuffum haud
ignoramus ab iis, qui Ppilipnis cavilktiones 8c contume-
liarum maculas, tsmere adfperfas, folide caftigarqnt 8t impugnarunt. m)
a) Voffius de Hißoric. Gravis L. L c. 24. L. II. c. 16. b) Dia*
log. de Oratoribus c. 38. c) Hiß. Natural. L.VII. c. 30. d) L.
VIII. c.13. §.4. e) Tran quill. Animi c. rj. f) Hiß. Roman. L.
II. c. 36. ß) Plin. Hiß. Nat. L. XXXV. c. 2. Vid. Dijf. Ä. 1744»
duB. Ampi mei Praßd. de Bibliothec. Romanorum. g) Eclog.
III. v. 84* feq. h) L. II. Ode 1. i) Bell, civil. L. II p. 47p.
k) L. II. c. 63. /) Lo c. c it. m) Cfr. Mor hof. de Patavini
täte Liv; ana, David Richter in i dem argumentum Roßoch. Elf
Gußrovice A. 1744. Chriß. Hernie. Eckhard i Vindicice optimo-
rum Latinitatis AuBorum Jence l74S- Difputatio, fub Am- pliff. Prafide meoy Upjalice A. 174p- de C. Aßnio Pollione er jusque in AuBores cenßtra. Confiderations fiir I Origine o"
le Progres des Beiles Lettres chez ies Romains EL c. par P Ab¬
be Le Moine cP Orgival p. pg. Anißel. A. 17jo. Plndic 'nz Li-
viana a Cl. M. Rudin Verml. edita 1748. Ef 1761. Upjalia.
§• m
Fata& characterem Afinii ftrlftim tertglmus, ad rem
/enfumque proverbii enodatlus explicandum nunc pro-
grefUiri;nempe apud veteres, uti fubmonuimus> invaluit
confvecudo
,eum omnium horaruni bominem vocitare, qui ad nutum voluntatemque eorum, quibuscum vive-
ret, fe totruna con vetteret, inter leetos & hilares Jocofi,,
feveros inter, feril perfbnam feite actitando: quapro- pter cum Ulis facere non pofIum,qui exiftrment a Quin-
tiliano heic, ob lumtrram vigilantianx, Afinium omnium
lorarum drei, totlus utpote diei lallitudinem , duabus-
trntumhoris, referente Seneca a)y ponentetn, cum hac
opinione, vei potius conjeckira, nihil magis adverfetur
argumenta Quintiliani de vario ridiculi genere, per in-
A $ tegruna
& )6( #
tegrum hocCapiit III,inufus Oratorum, quod fibi diluci-
de & explicate proponendum lumferat, multa, pro mo-
re fuo, & utilia & jucundaä in medium vocando. Ad' de ibidem, de Aflore, facile dicente ex tempore, quod fcripferit; ingenium in numerato habere; quodque in ridicalis,
ubi locurn inveniat pofluletque Amphiboiia, Ahiigma, Parabola, Ironia, Paroemia, Hyperbole, Apophthegma &c.
ediflerat: plura adducere fuperfedeo ad textus awctfpeutv demonflrandam. Nec infrequentem fiiiile hane loquen-
di rationem: omnium- horarum homo
,conlia'bit ex ipfo
Cicerone, ubi C. Publicius fölitus erat dicere P. Mum- mium cuivis tempori hominem ejfe fr). Quid, quod de Ariftippo, Philolopho Cyrenaico, memoria? proditur ,
eum, julTu Dionyfii Syracufani tyranni, in purpurea ve- fte cum ceteris faltaffe, vel in Bacchanalibus pudicam
mentem manere incorruptam, quod contenderat, cum,
e contrario, ipfum Platonem puderet Völle illa tegi ef- feminata, illum ita perfalfe adloquendo:' aol pom $é$orcti xhccfxvåx (ßegsiv Key gcty.cs i. e. tibi foli & chlamydem
& panmam ferre datum ell: quemadmodum a Dioge-
ne irridebatur, illum /3ccoiXcyov yvvet i. e. regium canem,
adpellante. Hunc Ariflippum omnium horarum hominem
yere utique dixeris, quippe r,v hecvos dgfxoa-cto^cti y&j ro*
raoo / %govco yoy Wgovdma >ty&] TtéHoccv TrSgfcctotv ctp/ucvloos vTTcyghcioSo&r (ho ygcf mctgoc Atovvoioo toov ctXKcav emoyluei fjiocÅÅov, cce) ro rfpoaftea-ov ev csiur&éfAévos i. e. erat ei inge¬
nium facile, ut fe adcommodaret &|tempori, & loco,
Sfperforia^ noverat omnem convenientice fimulare ra¬
tionem, quamobrem & Dionyfio plus ceteris probaba-
tur, omne enim, quod emergeref, bene difponere no-
rat. Sic gloriabatur fe ex Philofophia? fludiis adquifi-
Ville, utpoiTet woiai S~ctggévroos o/xiXeiv i, e. cum omni-
bus fidenter converfari c). Ariflippum, de quo com-
memorayi, poll ejus profopopoejan cum dialogifmo
# ) 7 C #
Diogenis, a fe conditam, ita defcriptum invenire li|
cet 111 Horatio:
Mordacem Cynicum fic eludebat (ut ajunt):
Scurror ego ipfe mihi} populo tu: reEiius hoc, £y Splendidias multo efl, equus ut me portet, alat Rex*
Officium facio: tu pofcis vilia: verum es Dante minor, quamvis fers te nullius egentem.
Omnis Ariflippum deciiit color 5 Of flatus > res 9
Tent antem major a, fere prcefentibus cequum.
Contra, quem duplici pann o patienti a velat, Mirabor, via fi converfa decebit.
Alter purpureum non exfpeBabit amiSlum, Quidlibet indutus celeberrima per loca va det, Perfonamque feret non inconcinnus utramque:
Alter Mileti textam cane pejus angve Vitabit chlamydem: morietur frigore, ß non
Rettuleris panmim. - * " ~ d)
Sat roboris noflr^ fententiaä? conciliabit Thomas Pope Blount, yEfchinem, illum Aflienienfiüm Oratorem, dum nuncupat omniutn horarum. Vir , praeter ejus verfatile ingenium, admodum comis fuit & ad voluptates pro-
penfior
,vinique adpetentior, Greece <piÅ07roTv\s, cum
Demofthenes ieverus eflet, & gravioris fupercilii atque abftemius, quse morum diverfitas inter eos inimicitia-
mm caulTa füifle exiftimatur a Philoftrato ; cum tarnen
plerique eos tamdiu inter fe amicos fuifle prodiderunt,
donec ambo leeati, ab Athenienfium republica, de pa-
ce midi funt aci Philippum Regem: tura enim parva re
diflentire coeperunt, Regi imperandi formam praTcriptu-
ri e). Apud Svetonium legitur de Cadare Tiberio; quod
codicillis profiteretur duos fuos combibones, Pomponi-
nm Flacium &: L. Pifonem, quorum alteri Syriam pro-
vinciam, alteri praefe&uram urbis confeftim detulit, ju-
cundiffitnos omtiium horaram amicos. f) Ejusmodi a-
piicum,
} 8 ( #
'mictim, Ennius eleganter fimul, & graphice, verfibus,
fub biiloria Gernini Servilii, ab Aulo Gellio g) allatis, depldtum reliquit, oftendendo qua fingulari fide, qua
lingva: parfimonia, qua ioquendi opportunifate, quan-
ta rerum antiquarum morumque veterum ac novorum fcientia,. quantaque fervandi tuendique fecreti religiö¬
se, quaiibus denique ad minuendas vita; moleftias fo-
mentis, levamentis, folatiis, illum eile conveniat homi¬
nis, genere & fortuna fuperioris:
Hocce loqiiutu5 vocat, qui cum b ene fkpé libenter Menfara, fermonesque fuos, rerumque fuaruna
Comiter impettit: magna quom lapfh diei
Parte fuifle de parveis fummeisque gerendeis Confilio, endo foro lato, fandloque fenatu.
Quoi res audacter magnas, parvasque jocumque Eloqueret, qua; finita maleis, & qua; bona dictu
Evomeret, fi quid vellct, tutoque locaret.
Qui cum multa volup, ac gaudia clamque palamque
Ingenium quoi nulla malum fententia fuaciet,
Ut faceret facinus: levis tarnen, haud malus-, idem Iloclu', fidelis, luavis homo, facundu', fuoque
Contentus, fcitu', atque beatu5, fecunda loquens in Tempore, commodus, & verborum vir paucorum.
Multa tenens antiqua fepulta, & fa;pe vetufta^
Qua; facit, & mores veteresque novosque tenentem Multorum veterum leges, divumque hominumque Prudentem, qui multa loquive, tacereve poflet.
a ) Loc. cit. b) l. II. de Oratore c. 67. c) Diogen.
Hetertins L. II. c. $. N. 5. cf Cfr. Fahr. Sorani Lexic.
Moreri DiHionuire cf c. ßih voc. Ariflipp. d) L. I. ep. 17. v.
1%. jeq. e) Cenfnra ce/ehr. AuHorum p. 22. f) Fit. Tihe-
riic. 42, g) NoH. Attic. L. XII. c. 4. Cfr. Ennii Fragmett*
H edita a Fr. Hefeüo Amjiel. A. 1707. p. 74.
§. 17.
# ) 9 ( #
l,
Ad telam materias fubftratre pertexenaam
,fpeclabit, opinor , ut Mercurii facundi mentionera faciamus,
quem Diis, utpote & hominibus, magnis parvisque,
pergratum ? omnittm veluti horarum bamincm, non ad Utrnmque, ut dici fvevit, fed ad omnia, paratifTimum, plenis tibiis cantavit antiquitas , celebrant paffim My- thologi a). In numerum vero Auctorum, quos cita- vimus, adgregare tandem liceat Petronium Arbitrum b),
cui Trimalcionis nxor Tapanta nominstur, h. e. tcI
tTavrcc, fac totiuii, omnia enim ipfa erat ; uti de De- mofthene refert alius: t»civ hiivcs rjv dvrcis. Sic infcri-
ptio Ilidis legebatur Capua;: Tibi. Un a. Quce. Es. Omnia.
Unde in fcenam prodiit vox, apud Hift. EcclefiafUcaj Scriptores fat frequentata: Totatus Papte, Totatus Hil- debrandinus &c. ae Romana Sede ejusque in omnia re- gimine pleno. E recentioribus item adeft unicus, fcrmu-
lam r omniitm horarum homo, fat inepte & putride qui interpretetur: Un Gondelier a Venife efl un homme a tout faire; un omnis homo aufli bien qu'un Jefuite: ils f9avent les tours & les détours; ils fe vantent de connoi-
tre les heures propres, & les efcaliers derobez; ils pro-
mettent å I' oreille, d' introduire dans les lieux, qui pas- fent ailleurs pour impénetrables; ils fervent en toutes
chofes c). Ad iflrec, nefcio qua opportunitate, at lar-
va tarnen vitiofitatis detra&a, fuccurrunt monita O- vidii: d)
Si vox c fl, c anta; fi ?iiollia brachia, falt a:
Et, qitacimque potes, dote placcre, p>lace.
Horatii:
Omne tulit punctum, qui mifiuit utile dulci. c) Catonis:
Conflans &P lenis, ut res expoflulat, eflo:
Temporibus niores fapiens, fine crimine, mutat f).
B Quio
# ) IO ( #
Quicquid efb: Plautinum illum non hominemled venus
iycophantam, utpote cum indecoro amiflutum ma- xime ingenii mentisque pravitate vituperabtiem, longe gentium nos abire jubemus:
Nidhis frugi ejje poteft homo, nifi qui £/ bene & male facerer
tenet.
Improbis cum improbus fit, harpaget: furibus furetur qitod
queatr
Verfipedem frugi convemt ejfe hominem, pectus quoifiapit..
Bonus fit boms, malusfit malls: utcunqiie res fit, it a animum habeat. ff)
Idem de Gnatone quodam , adulatoris, per omnia, vi-
cem fuftinente,. diel um elio r
Eft genus bomimim, qui ejfe primosfe omnium verum v o Inn t
yNec [iwt: bos conftlror : bisce ego non p nro me ut vide mit, Sed eis nitro arrideo, cf eorum ingenia admiror fimuh Quicquiddicunt, laudo: id rurfum fi negantfiaudo id quoquet
JSegat qui Sy nego : ait, ajo : pbftremo iwperavi egGmet mibir
Omni a afjentari: is qitceftus nunc eft miclto uberrimus.. * ) Sit ergo, omnium horarum homo, Rofcius in fcena g), tempori c a 1 b di iTi m e i n fe r v i t- n s /)), omnibus horis qui fa- piat i) gaudiaque interponat c uris, feria lucfo k); nort tarnen vårrus in omni vita? genere /), non Protei indrar,, Polypi, & Vertumni mutetur in horas 11), non in omnia
& omnibus venaiis m) &c. Nullodic negotio , ex con¬
traria parte , notas hominis morofi , tetrici, fubruftici' atque afperi dignofces: etenim non ille omnium hora¬
rum homo dicéndus
,fed perpaucorum bomimtm homo
,vel potius,, miüorum, quemadmodum habet phrafisTe-
rentlana n): nempe, fl cum aliis vivit, i ta vivit, utvul-
tu, voce, geffu, moribus plane difpliceat; durior & ad
c u jusvis convicium perfamiliarem, qui admittatur, in- dignus o). F.juscemodi generis humani dedecus fuis
coloribus, videlicet atris, pingit Horatius. p) ::
Sim-
) II ( # Simplicior fi quis - ut forte legentem
Aut t ac it um impellat, quovis fermme molejlus;
Communi fen ju plane car et, inquimus. - -
Unde nec fallit, nec fallitur Poéta, ita qui cecmit:
Qu is quis in ambigtia fe non adcommodat aula
Omnibus ingenils, non habet Ingenium
Etenim:
eft pen etre dgréab le o"' ■charmant dans un livré;
11 faut favoir encore & converfer Ef vivre. Boilau
a) Cfr. Difputat. fub Ampi, meo Prcefide nuper. babit.de
Mercurio Eloq. Deo. b) Satyr icon p. 6 f. c) Mijfon V o-
jage d3 Italle Tom. 1. p. 247. d) Art. amandi L I v. jßj..
e) Art. Poet, v. 343 f) Bißich. L. I. 7. ff) Bacchid. Acl.
IT. Se. q. v. 10. *) Terent. Eunuch. Act. iL Sc. 2. v. /7, g)
Cicero de Oratore c. 2g h) Com. Nep. vit. Alcibiad. c. 7.
i) Elm. Rift. Natur. L. EIL c. 40. k) Horat. L.T. Satyr.
1. v. 27. I i Com. Nep. vit. Paufanice c. 1. II) Horat. Art.
Poet. v. 160. m) Erellej. Pater cid. L. II. c. 83-> n) Eunuch.
ASl. III. Sc. 7. 0) Cfr. Erafmi Coüoq. p. 67. p) L. I. Sa- tyr. 3. v. 63. fe q.
§• v.
Sed diverticulo fuimus fortaffe loquaces
Ordin e propofito, jam repet amus it er a).
Quod certns eile debeat oratori finis, cujus gratia
omnia fufeipiat , quemque ita, in opere declamatorio jaflatus, anhelet, ut prius voto libi fåtisfecifte non vi¬
deatur, quam illum obtinuerit, vel leviter confiderans adpetitum mortalibus, natura infitum, ferri rapique in aliquid, quo, quantum fieri poteft, expleatur, negave¬
rit, crediderim, nemo. Maxime itaque conveniet Ora¬
tori, fparta, qufim fufbinet, cum laude & adplaufu ob-
fecuturo
,mores & adfeftus fuos ad voluntatem audien- tium, & reliquorum, quoriim intereft, decentißime con- formare, argumenta materia', quam trasat, peridonea eligere, obiérvatis denique cujuslibet conditionis, ata-
B 2 tis,
# ) 12 C ❖
tis, fexus 3 temperamenti, atque iuciinationis,, vela ti characleribus, eas, indar Palladii, fervare regulas, qui- bus, ad perfvadendum, via incedat proxima & com pen- diaria. Hinc effici cogique poted, diverfa tempora di-
vedam poftulare curam, locorum quoque. varietatem pervarie mod os oratorios, nunc infleclére, nunc per¬
rongere , imrao, perfonas 5c res, li contingat, ut inter
fe dident, aliam atque aliam didionis fcriptionisque fa-
ciem nan tam adamare, quam pro imperio, ut ita di-
cam, efßagitare. Sic non modo apertum, acre>, ma-
turum atque incorruptum , verum etjam ridiculum, quod &venuftiim, facetum, urbanum, falfum ac joco-
fum vocari fölet, requiritur judicium /»), dicacitate ta¬
rnen fcurrili & fcenica lafcivia fublata, ut, quicquid in
medium veniat, elegant! curfu, & molli verborum. con*
clulione procedat, nihil claudicet, nihil diffluat, nihil flu&uet, vocibus ipils, natura & arte, junctim mini-
fira n te
,concinne lvaviterque comp of tis. Etenim, pneterquam quod face t i te fitim audiendi excitant, hauet
aliter ac cibus *, aromatibus mediocriter Iparfus, per- multum fapori gufluique voluptatis adfert, t tedi um quoque & caliginem dispellunt, & ad gratiam concili-
andam motusque animi nunc ciendos, nunc fed an dos,
ka conducunt, ut circumflantis cor.onie mentes, tan- quam calcaribus concitatee, velint, nolint, in nodras deducantur partes; quare idud jocorum & facetiarumge¬
nus, cum Hcrcuiis Ogmii robore in perfvadendo, &,
pro renata, vel pertinacidimos convincendo, baud ma*
le comparaveris c). Pulcre icaque, ut niuka alia, Cice-
"ro: fi res dabit,non inutile ed ab aliqna re nova, aut
"ridiciila incipere,aut ex tempore q ute nata fit; quod -
"'genus drepitum, adclamationemque rnovebk jocandi-
"que facultatem: nam, ut cibi fatietas & fadidium aut
"fubamara aliqua re r elevatur 3 aut dulci mi tiga tur j fic
"an i-
£ ) 13 ( #
"animus defeflus audiendo, aut admiratione integraeur,
31aut rifu renovatur d). Innumera ut taceam exempla,
fatis fuperque hoc teftatur Oratio, quam Craflus pro Cn.
Planco, contra Sctevolam & äcciuatorem Brutum ha- buit, tota, redundans hilaritate & joco e)t Neque dis- paria flint deipfo Tullio quee memoria prodita exftant,
nempe cum non infitiari poflet pecuniam fé, domus e-
mencfee cauflä, a Publ. Sylla reo accepifle, quam 'prins fe accepifle negayerat, urbano diclo diluerat mendacium
<k rifit fatis, dicendo: prudentis & canti patrisfamilias efl, quod emere velit, emturum fe negare propter com-
petitores emtionis, objecto crimini, refponfione jocula- xi, fic elndens /). Et nefcio, an ita quoque fit expli-
candnm efFatum illud: concefliim éft Rhetoribus emet>
tiri in HiRoriis,ut aliquid dicere poffint argutius ff). Suc-
currit opportunus locus in Com. Nepote de Epaminon- da, qui adverfariis, multa ipfius in bello fa£ta -crimini dantibus, refponfaverat non fine Me & acrimonia men-
"tis fingulari: htec cum dixifiet, rifus omnium cum hi¬
laritate exortus eft, neque quisquam judex aufus ,'eft de
"eo ferre fufFragium. Sic a judicio capitis maxima dis-
"cedit gloria g). Rifus, inquam, in loco adiiibitus, ma¬
ximarum rerum momenta & vertit, & odium iracun-*
diamqne, opinione celerius, frangit. Ad juvenes quos- dam Tarentinos provocamus, multa de PyrrhoRege fe- curius, inter coenandum, locutos : nempe rationem te¬
rn e rar i i facti reddituri, cum neque negari neque defendi poflet, rifu & opportuno quodam joco, invidiam crimi- nis fubterfugiebant, quippe unus ex Iiis, ad rogata fa-
cete inckmaverat: immo, nifi lagern vinumque defecijfet,
Gccidijjemiis te, Pyrrbe b).
-
Sic quid faciindia poffet,
Tum patuit. Qvid.
Åtque urbanitati ifti re£te adplicayeris illud Senecaer
B 3 nayis
# ) 14 ( #
"navis bona dicitar, non quae pretiofis coloribus picta
"eft, nec cui argenteum aut aureum roftrum eft, nec
"'cujus tutela ebore cadata eft, nec qu<e fifcis ac opibus
"regis preila eft; fed frabills & firma, & junéturis, a-
"quam excludentibus, fpifiä, adferendnm Incurfum ma-
t
