PHI API

Do

Principiis Conftitutivis

L API DIS PHI

LOSOPHICI,

Thefes Hermeticas.

D. T. O. M. A.

S U B P R & S 1

JOHANNIS FRANCKE

N11 Medic. Prof. Publ.

In

Inclyta & Regia Acad. Upfalienfi,

Publice

Defendere conabitur

OLAUS ERICI

LITHSELIUS

Nericienfis M. S.

&Ad diet» 15. in Auditori§^(jiftévUnit

horu d _7. mdtutink.

UJJ SA LII,

Impreffum abEscHitLO Matthis.

LI B AV I US.

Inprséfatione Alchymis*

NOtabis

^{fe ex artificum}

^me de lapide Philofoph4äliquid

feritefttia, etiamfi eamforte

addidif-

^ne$

ego nec tu

pofTumus affequi. Eft

rutern

abfur-

dum>ut cum

Ågricola fentiam, id repudiare

^?

quod

åtotSapieatibus eft afTertuiiUo

Thefis I.

Uo

Lapidis Philofophici, juxta Philo?

fophprurn fententiamjfunt prmcipiacoa- flitutiva proxima» Mercurius & fulpfaur.*

fulphur mafculiaum lernen efh mercurius fsmininum, Mercurius materiee ratio»

nemhabet»fulphur Yirtutis 6cforna»,

IL

ExHorum duor^umpjineipiorum radicali unione»(quae

ramen tertium illud prineipium lalinum, utrifq; intime

imnaerlum> non excludunt») fed includunt» _geoerantur ponfolumin minerisomoia metalla, fedctiamexhis La¬

pis

philöfbphicus,

fecreta quadam

ratione,

per artis

mini-

fteriurm (adi?apafllvis decenterapplicando» & ad novam

fpiritualem regenerationem dilponendo ) coaficitur;

nam quarprineipia funt apud naturam> eadem in fa&ura Lapidis Philofophici debent cfTc apud artem. Natura

enun interr» cavernis» nonexfolo mercurio»nec ex folo

(blphurejgcocrataliquqd mctallurndedcxamborum ^com-

miftione diverfa metalla djverfimods _generantur & min«

ralia multa. Hinc Hermetici Mercurium appellaverunt

metallorum rnatrem, Sulpbur, patrcm_».

III

Sicutigitur (utfimili

quoda

utamur)exduobusprin«

prineipijs conftitutivis, albumiae feil.

&

vitcllo ovi,

gene<

raturpullus animalis: itaexMercurio& Sulphure conjun- fi\s, perartem> auxiliante natura > nafeitur

puliusifte

He-

A % mcticut

meticusmetailans,quemalias

Philofophi Phasnicem

alchy-

raifticam» öve^avemHcrmetis,vocant. Albumen ovilim- pidum &clarum,^peranalogiam quandam exprimit

purifli-

mam&limpidißimam mcrcurij efTentiä: vitellum oviru- beum» ipfius Mcrcurij connatum atqreflentiale rubeum (ulphnr,perfimilitudimem refert.

Quod

tamen fulphur

in intimisMercurij pcnctralibus jaeetin occulto,pcr coÜi-

oncmtamen&infpifiationcm longiorem,quse caloris^tem- perati opera peragitur>

tandem

fit

manifeftumj,

IV.

Hinc cujuis fatis conftare putamus»

quid

fibi velint Philofophi hoc axiomate: Fac eccultum manifeßum»fj?mani' fcflum ^occuIium, &habebü magtßerium feu lapidem Philofophi-

tum* Sulphurquando manifeßumper co&ionera evadit,

& Mcrcnrijalbedo itcru occultatur,• tuncfulphurtrngit Sc coagulat rnercurium» inveram, auri cflentiam. Euodem proeeßumNatura obfervat» in generatione auri in loeis

fubterraneis.* nara aurum nihil aliudeft, quamargentum viuummundiffimum,vifulphuris intrinfeci, rubef& ciari»

coagulatunij. V.

Quod auterofulphur vim ißam habeat» Mercurium coaguiandi» eidernq; rubedinem intenfam conciiiandis id fequeöti

cxcmplo, melioris elucidationis gratiå, demon-

ftrari poteß. Quando fulphur vulgare proportionalitcr

mifeetur cum Mercurio vivo» &una Chymico more co-

qvuntur

Sc fublimantur}

^tunc

Mercurius

non

folumccagu-

latur» fed etiam fummum ruborera acquirit, Sc fit inde Cianäbaris« Quando Mercurius iftecoaguktusSctinäus

per Retortam

denuo» juxta

artern

chymicam, pellitur;

feparatur

viciifim fulphurå Mercurio, &afcendit

Mercu¬

rius_perfé albus, clarus& pielluciduss reli&is in fundova- fis feeibusMercurij, cum fulphuro.

VI.

Sed forfan caufam quifpiam

yi. å

nobisquacret, quareful- phuriså Mercuriofiatfeparatio* cum tarnen exade erane unita? Huic relpondebimus, caufacn nullam aliam etfe,

quamquod fulphur illudnon

fucrit

ipfi

Mercurio

pernatu-4

ram eflentialc fed adventkium quid & ^{extraneum; nam}

quaediflentiunt innatura, (utPhilofopbi loquuntur) uni-

onemintcr fe fixatnpermanentemSc cohserentcm^> faccre

nequeunto.

VII.

Hane noftram aflertioncm validé quoq; foborant&

Confirmant» hi CanooesPhilofopborum .* Naturaquodfua

natnr£eB»retinet*altenamvero naturamrefjwit fåfeparat. Vua

resformadißinBa,

ffformarum

plane diverfarum^{> nec}fub ^uno

generecomprehenfaunumquidfiertnon

peffunt.

LapisnoncBqua- rendusinrebuscombußibthbus. Simile fimili adharet, extraneum

quod defua naturanontß, fugtt £•? abhorret. Nihilaliud adha¬

retmetalIisnecconjungitur>nißquodextpfis

eff,

VIII.

Debet crgö

illud

fulphur, quod Mcrcuriuminaurum

tingk &format, eile incombuftibile, JDCorruptibile>rae-

tallins natura, acipfi Mercurioeflentiale: noocombufti- bile, nonvulgare,necextranea?naturscatq; effentia? diver-

fk. Nam fulphuriftud vulgfprincipium conflitutivumctal- lorum non efi, fedeiFentialeatqjincombuftibileillud, ipfi

Mercurio infui creationis radicc, uniformiter & natuxa-

literadmixtucL*«

IX.

Talefulphurinauroefl, quod nullaignisviåfuoMer¬

curio feparati potcft, etiamfi in fortifllmo igne ftet per multosannos. Extali fulphurc& mercurio tindura feu

lapis Philofopborum, quem nulla vis igcea pcrdere aut

A 3 con»

eonfumefevalet,

perattérapafari

debet»

quodtaaquaaa

feeretum feeretorum, bsnéaotaadum 5cobfcr7tadu.ile&

X.

Hisittprsmidis; jamporrdfcieadumeft, fufphuril*

ludincombuftibile, tamiaMercariö Philofophico, quam i

inauro7ulgari, contineri; namveteres Philofophiprimi-

tus iapidem Philofopb. ^ex folo mcrcurio prarparavsrimt»

juxtåvulgatum illud; SAinMercun•quiequidqu&runtfapien-

tee. Rcceatiorcs^vero Cbyraici ab iaitio ^mox Mercurio],

aurumperAquilam nigramoptimepurgatum, addaderunt.

Nonautem cå intentions» ^ac filulphur intrinfecum _atque

eilentialc McrcurijPhilofophici, fpecie quid diftinftum cf-

letåfulphure auri; mininaegeatium: fed propterea poftc«

rioris feculi Chymici ^{aurum cum} Mcrcurio ia prindpio operis coajunxeruat,^utcitiusluum^onus mtturarent, atq?

ad perfe&ionem deducercnt. Qui juxtå procedum Ve-

terumIapidemlaborant,?ix iatra triennium vclulcradüum

perHciuntr Rcceatiorcs, cum additameneo auri,fepeem

menüum ipatio» ycl ad fummum dccem, cundcmaoiöU

vunt» XI.

Eandem mecumcaufam affert Generofiflimuscomes

Bcrnhardus Trcuiianus( quod fe. lulphur auri fpecicuon

differata fulphure Mcrcurij ) in fua eruditülim epiftola le<äudiguilGma,ad D,Thom^rn da 8laonia, Regis GilUae

Caroli VI 11.Medieuna, bisverbis; Esoropteraurumdij[Avi+

mua arte cum Mereurio,ut maturo fubveniatur immituro, in

arie'decoquente ff^naturaperficiente, xnaturetur conspofitio. Arf

artenofira juvatopwnatarx,admißenioMercurio aurum mitu-

rum»in quoeHfuipbur optim)digefium, $ idzomSturmi$atfr digereniipfumMercuriumadanaticam auri proportionens. Nec impugnathxcpnedtäis,quod in htc artepuras Sot, Mtreuriua mwdtofimulconjmgantur: qmabociieo nonfit ußajfiratur, als- tidfuU

•håfulphter

rffé

inSolefå^ahudin Merewrrb } aui alium efie Mtfs

curiurn inSole, få alt^umin Mercurio^\ fedquia infile éil matu¬

rierfåperfccihrdigeßh^qmfä in Mercurin^> fåin folefulphur eH

tndiuriut, digeßjus, få ideo achvim, quam in Mercurio.

Philojophi dixtrunt:Salem nihilaliud ejfe^>rußmaturumargentum

vivum. Ideo quamvis inter ^aurumfåMercurtumquetdam dijfe-

rentia eflin maturitate { nam aurum Mercuriomatuntu) msüa

tarnenineorum materia diverfitas eft. J^uare quicquidaurum

per maturhatis digeßionem acquißvit» debet jd etiam Mer^curtue

ßbiacquiredet Arsautem adopusbreviandum få contrahendum jungit aurum Mercurio^> utdtII^umefi, få ex duohusßermatibue ar'ttficio efßcit fågenerattllud ident»quodNaturaexurtofermate

inminercdtbuf» creavit» identitate tarnen materta uti% Jervats9

non potentia aBus* X11.

incandemfontentiam, breviffimistarnenverbis,fori- bit Expericntiff. 5c NobilifT. Sendivogius in Traßatu d«

iulphure: 'Talernvirtutehabetargentumvtvumnoßrumlquodfå

perjefufßcit, fåttbt få ßbiab[q;omni addit/one^ret<xtränedt, Sola decoliione naturaltjöivhur få coagulatur ^: fed Vhilofophipropter abbreviationem addunt tilifulphur fuurn benedigeßum fåmatu«

rumt(inteilige fulphur auri)^ficoperantur.

XIII.

Ju-xta honeexplicatum modum, pefterroresPhilofo phi onones I»pidem philofbphicumcotifeceruntj&fecua»

dum hiHic laborandiproceilum,hosCanones de1_neepsex-

truxerunt: In hocaperepuru«SolfåMcrcuriusmundusftmulcon- junganturr fineullate extränea. Aurum^eBcauf* laptdts Fhtlo- fophteu TmBuraauridebetfieri^{ex auro.} Aforma^auriproce- dit t.vBura. MetaUumperfeBumperficit impeyfeclum. TinBura

nihilaliud eH quamauriforma* Innatura mbtli materia lapidü

qutrew*. LapisFhiioJopLnon praparanduo ^tBex illa materia^

quKoaretannformaatfyadeofmme aurigeno, Nw^cB tingen, d&m

damnifieum i&s,

quibus

tneH virtus

ttngendi:

durum eft tinclu«

rarubedints arge»tum albedinis« Sine Säle$Ima nullum tia*

genfargintum vivumgeneratur. Sine nur o urgento fingere

nenpotes,aurumhabet^cohrem aureum, argentum urgenten* Ego confulo^utnonopererünißcumMercurio^> Sole Luta: quoniam

totumbeneficinmartis hujus ^» inhis tribut conßfiit. To^tum benefi-

dumhujusartü eHin Sole$$Mereurio: etemmipfainunumcon*

jmBa» lapsdem Philofophorum conßituunt» tinBnram habent infinitam. $h*iurgentumvtvum cum Sole^ Lunatmgere no*

vit» isadmaximumpervemtarcanum,

XIV.

Per Mercurium autem Philofophorum, ^nosnon m~

tclligimusmercurium vulgarem quem invernaeula noftra lingvaappcliamusßütcffllffljrtv Mercurius Philofophorum

non habeturperfe fuper Terram Cimtmercurius currens^>

ledexfulphurc& mercurio conjunciis, educiturarte. Non proditin luceniipontécitraartis mimfterium: fedåNatu-

ra miris modts(ut Phtlofophifatentur) in unica ^tantum

materia involutuseft, ex quafuum fufphur &mercurium

creant. HincPhiiofbphi; Lapis noßer apudomnesnommatur Mercurius, qutnontBmtm^% utmultiputant, fedde ^corporeex*

traBus, X V.

Åbilinendum idcirco eilåMercuriovulgi, ^quem Phi- lofophi^profuo nonagnofcunt* quod utRoiarius inculcat

hisverbis:Etpropterhocmußtdecepttfuntin operandi in ilio ^ar-

genta vivo vulgi. Item; Lapis quem Phtlojophi quxrunt, eH

Mercuriusfe.nunquilibet, ^verum iüe circa quemnatura fuas pri-

mas Operationendeterminavit adnaturammesaätcam, £$imperfe-

Bumreliquit. Huncautemlapidemfiextraxeris abtIla^re inqua invenitur» &circa tpfum inceperisoperan adperfeBisnem^> inci*

piendoin eoübtnaturaiHtm reliqmt: tnvemes ineoperfeBum gaudebis.

tfic

lapis efiunusintotomundo fåquiabhscunsinprinti«

piooperü erravsrit invanum

laborabit

Hase

Roianus» VI.

XVI.

In quavero materia MercurlusffieFhUoIoph. invefH- gandusfit; apertifiimis verbis Philofbphi nonfcripferimt,

ledfiguratismetaphoricis»&aenigmaticisfuis fcriptis;ma teria illam protundifiiméoccukarunt ^,&fubjuramento^e»

jus manifedationé caverunt: proeui dubio ^nearsifta fieret

communis,&pafliminindignumvuigus

ferperet. Artis

eaim ed, artem arte tegere : & qui artem feeit coramu- nem, ( pradertim hane regiam & fupremam ) facit eam meretricem. Idem fenfiflfe videtur SapicntilT Jud&orum

RexSalomon quando ait; Sapiens abfeondit fapientiam,

os autem (lulti confufioni proximum elt.

XVII.

Ipfimet

de fafe, multis inlocisitafcribunt: H<tc fet*

entia^nonssinißdeaccnltis Philofophorum^> materia ntßra eßresⁱ

qua nuäi dialur (intellige aperté) nec dicipoßlt, nifi dtvinilu*

ipßreveletur. XtemjNosomniarevelavimus exceptafecreto ar- tis> quod nemini licetrevelaretfedattribuimws illud Deogloriofo»

qui cui vultin(pirat, fåcui vult aufert. Sine lumine enim tf Cognition:^natura, impoffibile eß haneartem affequi^> nißßngulart

revelatione divina altcui contingat, velperjecretamamicidemon-

ßrationem. XVIII,

Quamvis haec ita fint; tarnen

talianonnunquä

aPhi- lofophis hinc inde proferuntur verba, quseplus in recef-

fu, _quam in frontifpiciohabent: ut indubitanter aflercre audeam, ad artishujus intimiora vifcera aliquem mox pe-

netrarepofie, fiPhilofophorum obfeurora enunciata quis Oedipus perfpicax 6c ingeniofus, dextré intelligere ,atq;

optimé relolverenoverit. Qusenam vcrö illa (eereta Phi¬

lofophorum eflfata lunt ^,_quas luccum & mcdullam totius

Magiderij infe continent; Thefifequenti,in gratiå, filioru

fcientia: _& artis,pändam^>_atq; ordinéproponam. Årrige

nuneaures Pamphile. B XIX«

XIX,

Perfätur

fubjeBumno(lrumtot)

mundo ob

oculos, £•?n'on co*

gnofcttur.

ytiißima eft

mäter'a, nemo

ed

carerc

poieft. Laue

ino•

wer unt, fedomnesviderunt, (ßvident, ißamant, habetnomine fedrnulta ißvari*: atnomenproprium

eft Aqua Maris noßri,

Aqua

vitanonmadefaciens mantus. Eft inunofolofuti\efto, fi illud do-

lott noninvenißi, vix in fyhü invenies ? MateriaLapidis Philo- fophiciantetmnium

oculos

v er

[a

tur.

Si Materiam noßram

nomi¬

nenuncuparemtusJuo,inftpienteseam

effe

non tre

dt

rent.

fendit

ur

falam mmimopretio.

Eft

res

vilts pretij

* escqua

lapis conficitur

^»

quiaillam tampauper quam

dives haberepoleß. H<zc materia mi»

nimoemiturpretioy

quamfi nävijfent venditores ipfarn in manibus

tenerent, tßnull^omodovenderent. Eftresvitis pretij, nullius ^e-

nimvaloriseftinvendtliune: quicunq{invenerit viseattollet, utpote

indsgnamoperapretio.

Materianoßraesctrinfecu*imparaeft,

vn'u^

veß'ttuindutaßntrinfecmtarneeftpuriffimapraß

antfßma. La¬

pisneßer

eft

res.quam

tgnis

non

tet/git,

a qua

noßer Mercuria* fur-

git. Hiclapis

escilü

extat, precio

quof vilis, fbernitur

^a

jhäts

^a*

maturplusab edoftts ißci

XX.

H#c Philofophidemateria

illa vilillima, toti

mundo

oboculospofita,pauperibusaeque ac

divitsbus communis

ex qua Merctiriusifte

Philofoph. extrahendus eft. Bonurn

fi quisjam egerit

Oedipum; is in compafabi]em& pretio-

üflimumsvit£ &famtatis»Thcfatirum Tibi mentalitercom«

parabit: quemporro

Praxis Cbymica in Laboratorio aüu*

alitefi realiter & affluenter, fuppeditabit.

XXI.

Orandus ideircö Deuscft, utnoftrum intellcftum a*

perire &

praecellenti hac feientia

nos

dignos reddere velit:

Dei enimaltiffimi donum eftfatentibus omnibus Philofo- phis.

Qu« vei ideo maxime expetenda & atuple^enda efl

nam

ijtmlögö!(5töflbuifoii'd0e

ißesrnpsrafeilla h&m _pfömi tit/ i,

nafciyifcatis diead ultimum _psq;vitas temlnum, _qqern

|tio»ni(| specialitet å

Deopmilegiatus,

tranlgredipoteft,

z. Divitias inexhauftas; Chroefi, Mida?, _{vel Romani} Leo¬

nis fuperantes, _juxta Pbilofoph. Herrneticorumiofallibilia

Eftata J J$hii hane ^ar/em (emdpcvftcerit^$ fieleberel iivere mtHe millibiMannisi fåindiesnutrhe_4000. miUia hominumnonegereL

Ite in ; 8ßiladiveshabensUpidemde_quo Elixir fil* ficut quika¬

bel ignem: poteftdåre ignemcui vult^ fåquandovultfåQuantum

vuitj ßn$fue periculo få defeftu.

XXII.

Ds veritate verd artis aurifa&oriae, ^non eft ut quif- piam

ambigat»

vel ^pro fabula5c atftlibuscommcntis babe-

at, namexperjentiaftepiuscompcrturnefL utmaxaudia- mus; reiiqua ^{ra e}tal la ignobiliora in aurum puriftlraum, 5c

in omni ignis examine conftantiftinmmefie transmutata.

Et Fhiiofophis^utftdcdignis in fuaarteshac in_partecrsden- dum eft : quid nicredendum ? fiquidem unicuiq; artifjeiin

fua artecredendura eft,

,

xxiir.

Refert WoJfgangus Dienheimius Juris 5c Meeicins D in tradlatufuo de univerfali medieinaj fe anno 16 03.

BafHeas fuis ocqlisfpcßafle» unacum Domino Zvvingero, quod AlexanderSidonius _Scotus, plumbuminaurum>mul-

tisgradibus _Hungaricum 5c Arabicum fuperans, conver- terit Nec folum Bafileae magno cum fpe&aatiura ftupo-

re & adroiratione» illud artis experimentnm perfccit» fed ctiarn

Hcidelbergas

5c Colonia:apud Chirurgura quendam Scotum luculentum artis transmuutoris teftimonium

poft fe reltqgit. XXIV.

Idem affirmat Cafparus Bartholinus in fua PhyGca,

§cfpribitfe hujus Viriexperimentum Bafilcasvidifte. Vidi,

B * m?

inquifcjfyußum

plumbt

^{in auyum} mutttnm

Baß/ect apui Zvin

- gerum qui propytis oculü tranßmutaüonem

ab

Ålexandvo Sidomo

Scotofatiam viderat Bafiliex quedi

dem

Scotm Colortia ßf

paßßm

alibipr&ftitit. Vidit pr&tereaidem

Bratholinus Florentia»

inter res pretiofas Ducis Florentius clavum continuuna, cujusmediaparsaurumerat7 mediaFerrum: aurum quo«

ufqueTindur® immerfuserat^s

tranfmutatusdicebatur

a- lim åThurneifero. XXV.

Karrat Fridericus Molierus Pbilofophias Sc Medic.

DoOor, & aul®BrandiburgicseCuftrinenfisMedicus infoo

Ternione reliquiarum Alchymi®; quendam Scotum no¬

mineGuilidmum Homlitonortum£queftrilöco»ante^per-

paucos annos in CivitateCroiTain arce Eledorali>ibidem

tjanfmutafleplumbum in aurum optimum & omni ignis

examine conftantiilimum. Etbanc quidem 'tranfmuta- tionemplumbi in aurum »Fädam eflein ipfius Domini ^E--

ledoris Brandiburgici, aliorumqj

lllufeum

& nobiiifii-

morum viroruinconlpedu & pradentia.

XXVI.

Neeegodata hacoccafione^>reeicerepoflum, quatmihiai

ViroquodamFidedignoHolmiashoc annoreiata funt, qui ipfamTinäüramduasunciaspendenteni5& Mercurium vi-

vumnotabilisponderis) unico tantumifHustindur®grano inoptimüm aurum conv.erfum» l'uis oculis vidit» idq; nom ferne!fedaliquoties.

xxvu

Fuit ^antealiquotannoshicinnoftra PatriaDodor qui-

dam Medicine euinomen eratAntonius Hunerbaffer: is

inconfpedu Regin® ChriiMn®» beariflim® recordationis

nee non quorundam Procerumregr^i prsefentia»tranlmu-

tabat Mercurium & Stannum in optimaenot® aururnj.

Cujusportionem

Gencrofilbmus quidam

Dominus,quiad-

fiuc inviviseft> &didae tranfmutationicum alijsinterfuk;

infuisdigitisgefiac*.

XXVIII.

Audiamus jam deniq; teftimonium Clariflimi Sen-*

nerti,quodafFert in librode Chymicorum cum Arißoteiis

& Galenicisconfcnfu& diflenlu cap. 2. deveritate & digni- tateChyrniae hifce verbis: Metalla tranfmutart, tot'tes htdie experientidcemprobatum eB» uidifiutando de^eofrußyatempus te-

rit tur, Nampulvisiäe, ^uetingebat nMutik Seetus,uthakent

hiHerUtransmutatiem metallica;tantarumeratvirtum, »/

granosooo.granafingeretßfunograno /0. circiter auripuriuneias produceret. JkEdoardut Retieju* Anglu* Pragain

fidibus

Tkad-

dxi Hagcctj, libram unamargen11vivt, unicaguttula liquortsru-

hicundißimi inaurum convertit> C?ita quidem, utadhuc videre fitfignumittius liquorüfupra Mercuriumin aurumcenverfum in»

(larrubini hArentis» uf*sc illo refiduo tmtundem aurifieripojfit„

Hsec didoloco Sennertus;

XXIX.

Nosjam utriufq; tindurse admirabilemvim& _potent tiara obledamentigratisper Arithmeticam porroficin-

veßigabimus- Unumgranum tlndurseScotijtingebat10.

uneias Mercurijinaurum purum :ergo6O:grana,quaeeffi-

ciunt drgchmam 1 tingent éco. uneias. jam verö quadi-

betuncia valet8. ducat: letgoex drachma tindursehabe«

bit 4800.ducat. &exIibra _6*4400.ducat. 1. e.iupra 6. tern»

nasauri XXX.

jam ad Tinduram oleiformemKellei :Vna guttula

tindura: Kellet» vim habebat-tingendilibfasduasargentivi-

vi in aurum piriffimum: ergo 60. guttnla^ fi (umäntur

pro

drachira> tingen

1120. 1ibras argenti vjvi» jarn autem

qualibetbbraconftituit3^.

kmuncias: eritomniumübra-

rum fümma»3840.femun. Jam porro qnas Übet femun.

. 4. Du*

4;aG9?st6d&tta9ierf9

^ålåh (mm*

cijsffjSo. ducat* exuniea tantum tioüu?« dragms jam

å

quis tin^urs.i (Iiaslibram babercticadffcerceinds_p$rtrani mutlfioasm ärgeati viyiia aurum ; I9$$o8$. dusat. i.e. fa«

pra19*. tocinasaujlpurt £0 vim 5c pateatiam feréineffabi*

ierobufiis tinflturap, XXXI'

Pjures ands transmucatoria? admirandas hiftoriaf qqifcirc deliderafcj is legat Fraacifcum Picum lib. 8. e,

%.ds Aura. Fe RobertumWaUenfcoa de veriure 5c anti*

quitafeartisCbymica?; neononLibavium^>& I heobaldum de Hoghelande, de^arte tranfmutatoria,

XXXIL

H^cexempla. h^c do^i01rqorum Virorum teßimo«

nia?totq; ab Artiftis

pr»ftantiffimis

ad oculumeditaexpe¬

riment* ?abqadédufHcerc poOTant, ad lapidis Phiiofophici veritatemSc exiftentiana probandara. H** ars venfilma eft*aitRofarius»namPhilofophi nunquam ftuduiiTeot tat colorum diverfitatcs 5c ordiacm exprimere»oili vidiileqt

U tetigiOeat XXX l II

Re&éproiode Libaviusin artisbujus contemptores&

Irriforeshascprotulitverba: Qni fidcrn ncrn vulc adhibtre autoribus,nulia fide

dignus

eft, neque uberiori argumen¬

taeonvinceudus ^.* cumfiartificibus non credit naulcö mi¬

nusTufsoculis 5c manibus»

prasfentiqj

experimento fitad-

ftipulaturus»

_qua malitia? in/eniuntqr multi qai experi*

menta potiqsomni fophftica dudunt, quamaceeptant.

XXXIV.

Tandem ^neattis 5c do$rinae filius circa conccptum materia

Philofophicae»quae

aurura infuam primam mate*

jrlam relolvit, aaimo fiutfuctjvcl inerrorispraecipkia ind- dat_j hi Pbilofopborum _aphorifmi diligentcr funt ^anno-

tandi» & omnibus modis tirmitcr memoria

infigendi:

qqi ipfu»m informabunt _{atq;certumreddent»quo} in regnola- pls

Pbilofoph.

fit

inveftigandur*.

XXXV,

XXXV.

UliNaturadefinfi,mmetallicüvtdel, c&ramdcmiinofirüper*

feBü corponbas, ibi artiejje Incipiendum. Si intendis metaüum fticerei metaäumfittuumfuncUmentum-,quidnongenevabitur ^ex

canenificaxü, ßexmetaäo metallum. Sicupümetaüumulterim quam naturafackt in virtute_promovere>naturamaccipere opor¬

tetmetaäkam, hocinwäre $$ftemina,alias nihilefficies. Sei- toprocerto,ß^nonaccipicsex metallü humidumradicale_opt'trnefe-

pavaturiJi nihilfaciesunquam* Si metaäum lüiproducere, me¬

tall-ofermentabüifiveroarborem>^ar_borisJemenfit tibifermentum.

Matecia ncfir'tlapidts debet effe Metallica, quia tiriBura ^nofiracH metaütca. Siquarü medicinarn^metaHa_tingentem, de metallü^e-

ritejusorige. Si cupü lapidtm Fhilojoph.. eperareinmetallü: ^non pofjunt defitnid'uvanecde tribulisficus ccäigi. Debet effe metallum

l*i habere convenuntiam, velaffnitatem, telnatura confenfum

cummetallü ex qua iinclurapraparanda» Jffuodfeminabit^hom$%

hocmetel. XXXVI.

Ex hifcéThefibus & apborifmis Philoföphorum alle- gatiss fanumjam formarepofiumus judicium} quid deillo-

rum fente-ntia ftatuendurn > & quam graviter hatlucinen-

tur; quilapidero Philofopbicumcenietttin _{teguovegeta»}

biii, vel animali cflequa?r«mduftij.

XXXVII.

Cra/Tifömusautem error,&vix ferendus, eofum eft,

qui tipäuram Phyficorum é Cbao; velmatetia mundipri¬

ma Adofaica,petecdam efle volunt,cujusperveffa?»porten*

toi&t Sc abfurdae opicioms fons&

fcaturigo

ed Herman-

jausKtinrath IJpfecfis in fuo Ampbitheatro ^: quem iofa-

niira & pbanaticum hominem fequutus ed Profdlor qui-

dam Derpatecbs^> cujus nomini& honorijam _{parco, qui} sdto audafter actetrienniuminpublico _{quodam fcriptos}

äufuseftfe preftteri, foujus lacrse Sinobiiiflkn« fcientisrs

fecre*

faeretarium, Sed_quam turpiter Sc mlferé»bonus ille ^Se»

cretarius>lapfus£uent, 6cånatura «Sc veritatis via aberra- verit^»Deoduce, inpeculiari quida m Difputätioas »feor- fim demonftrabimus, Sané ad haue infaniam _nunquam peryeaiflet, fi diligentius ad hunc Philofophorum cano- nemanimum attehdiffisjt rN>bU tn Mxgißerium noltrum in-

trattqnodnon ortumfitexMercuriamineraii% & demetalljrum^na¬

tura$fubßantieu,

XXXVIII.

Ettantumhacvicedefummolapidis

Philofophici

^ar-

eano,ejusq; priaciplis conftitutivis mirabiübusq; efie&is»

exiecretis

&hilofbpiiorum

Icrip'tis, filijs fcientis breviter apsrire voluimus. Aliotempore, ü Deoitavidumfuerit, integrum artificium connciendi lapidis Philofoph. ex lu-

mine naturs6c unanimi Phiiofophorum Hermeticorum confenfu, tradam:ubiomaiatunc ipfn eruat magis, clara

illuftria6cevideutia,_{qus nunc}Tyrombusatq; inexercita-

tis inhacarte,quodamodovidsnturabfcura.Speramus,jux-

taprognofticon Sendivogij 6c vaticiaiu Theophrafti Para»

celfl, facram hancartemin parte mundi hacßoreaii> luam federn,cumaiis artibus 6c fcieatijs gloriofeefle fixuram ^: cujus jam fundamentumaliquoduti, pereepimus, å quibuf-

dam politumefl:, 6c complebitur anno 16$. quem 6c ego

cumalijs, fummo animi defiderio, expe&o,

Prognofticon Sendivogij.

JÅm

^{ta naturs}

illa cempora

reveiabuntuc_.

adveniunt,

Jam ilia Monarchia

in quibus arcana

_quarta

mub

Borealis incipere habet. Jam tcmpora appropinquant,

roaterfcientiarum veniet,raajoraeiucidabuntur, quåmin

bis

Iiis trlbuspraeteritis Monarchijs faåum eft: quoniämhanc Monarchiam (ut vetercs divinarunt) plaqtabit Deus _per

unumex principibus, omnibus virtuttbus ditåtum > quem fortafte nobisjam tcmporaproduxerunt. Habemus enim in hacparteboreali Principem fapientiflimurn ^ac _helhet' fiftimum, _{quem nullus} Monarcharum viäorijsfupsrat, hu¬

manitetsacpietate nullus cxccllit. In hac MonarchieBo- reaii) Deusomoiucn conditor _rcmm,

rtiajora arcana ünc dubioin_naturaelueidabit, _quam illis temporibus» ubi aut

Paganorum,aut Tyrannorumhas Monarchias Pbilolophi ^oonPrincipumfecundumfedesfuit.potchtiores>fedSed

fecundum Cardines _{mundi numerant.}

Inprimis Orien- talem pofteaMeridionalem» _{jam vero} Occidcntalem ha-

bcnt, &

ultimamSeptentrionalsm

in_{hac parte}Boreali cx.

pedlant. In hac Septentrionali attradfiya polari Alonar- chia, ut Pfalmifta ait: Mifertcordia få verit# obviabunt (ibt^>

paMfåjuftitiaofculabuntur: Perit#deterrtorieturi få jußitia de

cxloprojptciei.

Unum ovilc»& unus paftor: Scicntiae mul-

t<£fiacinvidia, quod ^&_egocum dcfidcrio expedto.

Vaticinium Theophrafti ^Para-

eelfi dc Helia Årtifta:

qui

anno

Chrifti

_{i6y8. in} mundum venturus

eft, &Chryfochymiam

plebeis palam

rc

velaturus-

PLura

_{tumeft» &}

^{de hoc}

_divina?

^myfterio Philofophico fcribere prohibi-

potenti«naandatum: Eft enim haec

ars certilfimé donum Dei. Arcanorum autem iftorum qusetransmutationes exhibent, adhuc plura funt, etfi _pau- ciscognita^$ qua; licet manifeftanturå Domino Deo> non

C ftatim

Üatim erumpit bnjusartis^rumor, ftd ornnipotens curö feä dat intelledum haecScaliace'andi parker ^, tifq; in adven*

tum Hjeliä Artiftap, _quo temporeniltam occultum erits

quod nonmanifeftabitur autrevelabitur« Verumquidem

éft»rnulta in terris edhue latent abdita, qua? jiixtacumalijs

ignoro.

Namhoc fcio, Deum deineeps multa mirabilia patefadu'rnm, & multo plura in lucem produdtirum eiTe^>

quam antehac uobis omnibuscognitafuermt. Hoc item

verumeft, nihil eft abfconditum> quod non fit _retegen-

duro: Ideopoft meveniet, cujusmagnale non dum vivit.

Quinquagefimoodavo anno å fcculo venture, Theoria

meaflorebit, _{quo tempore oranes} cifiint adhaduri, 5c in

naturaperveftigandisarcanis» meaveftigia fcquuturi, Pra¬

xin etiam eonfequenturadmirandam opetibus&fignrs>ita

ut invulgus paflim,atq; inffimam plebem abeant & pro»

bentur. Sed nuncita fert tempus, ut fcortationi, ebrie- tati, atq; alteriusnaodi nequkia: ineumbatur tanti(pcr,.do-

neetertia pars mundi occidetur giadio. Tunc in locuna füüm atq>in integrum res reftituetur; tunc aureum erie feculum: tunchomoadfanum intclledum perveniet vi- vetq; fcwmanomore»non peeudum ritu,necinflar porto»

*üm> neq; in fpelunca See. Hujus vatreinij eveotum tem¬

pus

dabit.

^{Mortuus eft} ParaceHus Saiisburgi; Anno

154 i. die^.Septemb.

Soli Triniino Laus 5c

Glorie.

«*•

Lite-

Literärum Cultum worumj,integtitateQmatijßmo

l/iro Juvtni

rn O Li

O

E R I CI

LIT H S E LIO

Medicin#_De liudiofo fatis experto

atqjpervigili.

Laplde Fliilolophorum accuratcdifpu-

tanti ami' o fingutaritercolcndo.

QUarn muka obfcuro

^{Servans fecretocommoda}

mandat ^{natura magnaftnu! fepulcro}

Quae

neq;

Phiilyrides Chiron,ncqj SpartaMelampus^

Aut

opifer Celfus f ecit

_aperta

fibi.

Eft

lapis än vili pretiofus

_corpore,

Nullis Jgnaris, paucis cognitus antéfophis.

Anis

Apollines* L

^{it h s}e l i cultcr Ol ave>

Ingenuum &

magnum

fufcipis artis

_opus.

Sufcipis

art)s_{opus quan}tum vix

Dadalusipfe

Suftineät, _{Grytor, perge}

laboretuo.

Lit ^{hselii no/men} ai$c< rnnmt,aurtadantem

Corpora

proptereaquaeritat

ille

aise*.

Continua

ingenij fic

concedtnte

vigore, DocHorhsud*

necteditior akererit.

gr*tuldbunÅu4

*d(cripftt

J CH AKK£S A.T