PRIMITIVA ECCLESIA,

b υ, ^

. g. F F

DISSERTATIÖ GRADUALIS, De

DISCIPLINΑ

ARCANI

PRIMITIVA ECCLESIA,

Quam^j

Suffragante Amplijj. Facult. Pbthfopb.

in Regia Academia Upfaliehfi, Sub PRdSSlDIO

VIRI CELÉBÉRRliHt

Mag. ELIA?

FRONDIN,

Hiftoriar. _PROFESS. Reg. & Ordin*

Publito bonorum Examinifubmittit

LAURENTIUS LANG,En. Fa.

JÉMTIUS,

In Audit.

Maj. d. /3 Junii»

An. MDCCXXXVIi.

Horts ante meridiem confueiiii

ÜPSALIÄ, ^

llteris höjeriam5*

^

C&n$. Y{£, tOin.

VÄ» χ5Λ VÄVJÄ VÄVÄ VÄ» VÄVÄVÄ»VÄÄ

VÄ» VÄ»VÄVÄVÄVÄ» VÄ» VÄ» VÄ» VÄ» VÄ» VÄ»

^Ga&^e2©&mg£3

/· μ

y.

5. t

Ν facris &

tnyfteriis

fuis tegendis conden·

disque eo usque folli»

cita fuifle deprehendi-4

tur fuperftitio genti- lis,ut ntuum non modo umbris & ico«

num fimulacris fingula involvere con- fveverit, ne fecreta ejusmodi facraru-

diori innotefcerent plebi5 verum et- jam a lods» quibus facra fuaperagerent,

omnes άνοητχς και βέβηλας excluferit:

immo profanos facrorum iödagatores

a Numine luminis ufu orbari credide- rit, ut teftatur Cicero a)<cfiafit ejus¬

modi filentium abfurda & fanar rationi contraria DEum colendi ratio, unde fadum eft, ut vererentur myftae ipfi

& Sacerdotes> ne fuae fraudes & im«

A ζ poftura?

4 o Ü»

pofturae nudatae demum rejicerentur»

fi quibusvis fecretiora etiam facra _ape-

rirentur. Sic tefta olim & filentio in- voluta fervabantur : aEgyptiorum Ifidis

arcana: Mithra apudPerfas reconditu ^my- fieria : Gracorum Romanorumque Eleu/i-

nia_, Cereri Sacra: Druidum apud Celtas

recondita diva, aliorumque b). Ε tem-

plis deinde in Scholas Philofophorum

dimanavit hacc do&rinas fuas iilendi confvetudo. Quo etiam referendum

eft Pythagorar illud quinquennde ii- lentium, quodque omni ftudio, ne do- gmata fua in vulgus ederentur, cau- rurn eile voluerit. Eum fecuti funt alii

Philofophi, utpoteChryfiopu?, cujus

haec funt verba: o Xiym ^τοις αμύητες μυΐηξία,

ccreßfi,

Eundem quoque Plato fervavit morcm, unde τα πα^α πλατωνι απόρρητα fingu-

Iari libro expofuit Numenius» refe-

rente Enfebio d).

λ) Cicer. de ^Aruff). re(J>onf, cap. XVIII,

b ) Theod Cruger

Dijf

in Analeft. Soc. carit. & Scient. §. i.

c) De vit. Philofoph. lib. VI._p. »86.

d) Eraparat.Evangellib.XII l.cap.IV.

§. II.

$ß O ffl» S

§. II. Eiusmodi facrum filentium, quod nomine Difc{plinx /.ircani in (eri- ptis Patrum venir, ecclefiac quoque pri¬

mitiva? Novi Teitamenti in uiu fuit.

Neque emm hic cuivis promifcue ea

aperiebanrur myfteria, quae ratio lllius temporis filenda jubebar, quin nemini*

cui occulra ejusmodi facra interdi&a

erant _, in ea vel

zrctfotxvxpat

risque fuis dogmatibus praefidium col-

locanr tutiffimum» Quando enim iis a Proteilannbus ob/icitur , dogmata il-

Jorum de Transfubftanciatione, Septem Sacramentis, cultuque ian&orum, ^o-

mni carere fundamento tam in Script.

Sacra quam feriptis Patrum, adeoque

mala fide in ecclefiam eflfe introdu&a;

adDifciplinamArcaniceuafylum quod-

dam confugiunt, refpondentes haec do¬

gmata in numerum myfteriorum quon-

dam fuiffe relata, _quae literis configna«

re jdeo non licuerit, ne publica fie-

rent. Si autem porro quarratur, quo

ipfis modo innotuerint, per traditio-

nem,qua plurima lilorum dogmata ni- tuntur, ad fe transmiffa eflfe nugantur.

A 5 Praeter

6 41 o in

Praeter Bellarminum & Natalem Ale¬

xandrien, has partes defendendas in fe cumprimis fufeepit Canonicus quidam Antverpienfis, & Bibliothecae Vatica-

nae quondam Praefeftus,EmanuelSchel- ftratenus, fingulari vir ingenio & ju-

dicio in Commentnrio de Sacro Concili»

Antiocheno edit. Antverp. ι68κ atque ita fe ipfe acu, quod dicitur, rem

tetigide

opinatus eft, ut ne quis amplius fecus

fentiendi locus fuperedet: quae eum

res magnopere tarnen fefelht. Nam haud ita multo poft in eumcatervatim infurrexeranc Reformati , armis certc non contemnendis. Nec pauciores ex

noftratibus, inter _quos praeeipue nomi- nandus eil, VirCeleberrimus, GuiIIiel-

musErneftusTentzelius,Wittebergen- fis, qui ferram controveriiae cum dido Schelftrateno iteratis vieibus nec infe- lici fueeeifu, reeiproeavit, in Diiferta-

tione de Difciplina Areani, Schelftra-

teno oppofita,ut & animadverfionibus

in ejusdem apologiam, ubi genuinam Difciplinae Arcani indolem e Scriptis

Patrum eruendo, fubdotas Pontificio-

rum artes detexit,iicque praefidiis, qui- btis confidebant, penitus eos nudavit.

o m ψ

Ex hujus aliorumque fcriptis, quatnvis»

quid de noftra Difciplina fentiendum,

&. quomodo adverfariis refiilendum fit,

fatis pateatj nihilo tarnen minus, cum

fixe vel paucorum terantur manibus,

vel adeo fint diffufa, ut Iegentibus fa-

cile tscdio ac morac efie pofiint, paucis

veram Difciplinae Arcani ideam fiftere

operae pretium duximus. Ignofce ve-

ro C. L. Γι in re a noftra memoria a- deo remota, & infinitis panter obfita

controverfiis, defideno Tuo ^non fatis ubique fecerimus.

III. Neminem, ^ut opinor, qui

vel leviter in hiftoria Ecclefiaitica pri-

morum feeulorum N. T. verfatus eft,

fugere poteft,quot injuriis & calumniis quantisque perfecutionibus prefius ille

fuerit coetus, qui Chrifto primus no-

men dederat. Infinitis enim crucia-

tuum & tormentorum generibus vexa- bantur miferrimi hujus temporis Chri-

itiani: _{& quo} juftitiae tarnen fpeciem aliquam iniqui eorum carnifices prat fe

ferrent, Thyefteas epulas ^, & quam-

vis atheifmi, perdueilionis &fcelerum

variorum maculam fandis his & con-

ftantiöimisdivini nominis _veratque re-

A 4 ligionie

* m 0 *

Jigionis cultoribus adfpergebant. Im*

pulit hacc neceffitas Chriftsanos ad ex-

cogitanda media, qqibus hacc mala vel

effqgerent prorfus, vel aliqua faltem

ratione ]evareor, Pracfertim cum Ju-»

daifmus _{acque ac} Gentilifmus fplendi*

diilimis fuperbirent ritibus cruentisque facrificiis, Chriftianifmus ^autem humi

qu2fi repens, & non nifi fimpliciffimis deleftatus, contemtui fere & calumniis

expofitus eiTet. Quo itaque hacc gen- tilium Judaeorumque ludibria & cavil«

jatiqne$ evitarent, fimulque veoeratiq-

nem quandarp majeftatemque fuiscoa-

ciliarent facris , qua: fimplicifiima i«

Chriftiana religionevidebantur,&ob- tre&andi maxirne locum dare potc-.

rant, occultabant* pagancs quoseun- que &profanos, dum hacc perageban-

iur> communione & focietate fua pla¬

ne prohibentes, Minus _{praccerea pruh} deniiac Chriftianae conforme cenfe->

bant * Catechumenis a Judaifmo vel Gentilifmo ad Chnflianifmum recens

converfis,omnia promifcue pandi my-

fteria; quandoqqidem hi, magnificen- tiffimo quippe circa cultum divinum apparatq antea adfveti> fimplicitate

Chri«

K« ° » 9 Chriftianae religionis facile fic ad de-

fcdionem follicitari poffent. Quam-

obrem ab ejuimodi facris, ^a qutbus ^te«

nellac adhuc, nec fatis firmata: fidei a*

liquod timebatur periculum, penitus excludebantur, _usque dum de iis eo- rumque fpirituali virtute & efficacia

melius informari poffent. Utratnque

hanc rationem confirmat Celeb. Poly-

hiftorSamuel Schurzfleifchius hoc mo¬

do; Illud ad laudemprudcntz# Chrifliana fertinebat, quod prifei Chriftiani Difci- flinam Arcani [anciebant,& myfteriapru- dentesfeientesque occultubant, tum ut Ca- techumenorum fimplicitaticonfulerent,tum

ut homines idolorum cultibiu deditos, Ö*

deChriftianorum facris abjecle loqui folitos

Arcani majeflate refellerent,eorumq.focie-

tatemprorfus averfarentur a), Cum de- nique in elementis fidei Chriftian«

proficiendi ftudium & baptifmi defide-

rium in plerisque Catechamenis adeo

frigereeeeperit,

tis _usque articulum eum different, per hoc myfleriorum fi.lentium calcar ipfii quafi addere voluerunt, _quo in Cate-

cheticis citius proficerent, & adcom- numionem Baptifmi pervenirent» qui

Α ι inftar

ΙΟ

inftar portac erat, per quam aditus ad myfteria patebat. Quo fpe&ant ver- ba Auguftini : Judai non Agnofcunt Sa*

cerdotium fecundum ordinem Melchifedek.

Tidelibtts loquor ^, fi quid non intelligunt Catechumeni, auferantpigritiam, feftinent

ad noti tiAm b). & alibi Ecce Pafcba efty

dA η omen ad baptifmum. Si non te exci-

tat feftivitas , ducat ipfa curiofitns, ut

fcias quid dittumfit. Qui manäucAtcar-

wem nie am & bibit fdnguinem meum^ ma¬

net in me ö ego in ^{eo c})*

a) In Tmematibtnantiqu*Ecclef. §. to.

*) Homil. in Pf. top* c) De verbis

domin. horn. 4.6,

§. IV. Vifis fic rationibus, _propter

quas noftra Difciplina fuerit inilituta,

urejus addamusdefimtionem, fequitur.

Difciilina itnquc Arcaninobisfignificatmo- rem, quo prifei Cbriftiani myfteria qua- damfiäei oreulmbant, partim Catecbume- nisy ut eorumfimplicitati confulerenty par¬

tim inftdelibus feu paganis idnon initiatisy

■cum ut majeftatem aliquam religioni Cbri- ftiana vindicarent, tum ut majus occuL

tatorum deftderium accenderent a). Mo-

Trem noftrae Difciphnaf ^genus conftitui-

mus,

quandoquidem

fpeciali

tatur

ο U» il tatur pra?cepto divino, ^{néc ex} ullo ca- nene & decreto ecclefix,quantum no- bis quidem conftat, formalis quaedam ejus inftitutio hauriripoftk ^> fcdtacitis

rnoribus in communem potius ecclefice ufumy

quam jus & folevnem dijciplinam fenfim tranfierit b). Utrum vero hic mos con-

fvetudini Chriftianorum cum gentili- bus, & reliquiis Paganifmi in ecclefia, tribuendus» id quod veri admodum fi-

mile videtur, an proprium fit Chriftia¬

norum inventum, nobis definiendum

non fumimus, rationes, cur in eccle- (iam introduåus ßt _, allegafte ^contn

tentis.

a) Vid. Max.Rev. Dn, Loci.Ar^ηeilLif«

fert. de Occultntione Scientiarurn , habitf.

Upf. ιγΐ/f. b) Tentzei. Dijfert. de Life.

Are. §. IX. pag. 8.

§. V. Ex definitione adlata liquet, fubjebiumDifciplinac Arcani fuiiTe, par¬

tim infideles _{, quo} nomine veniunt Judaei pariter ac Gentiles» non initiati, partim Catechumeni, de quibus pauca

ως tv

7ταξό^φ

ecclefiae membra, ut ex hiftoria eccle- ftaftica N. T\ conftat, injκαικλx~

/μαρίνας diftinguebantur,

Α s

Ϊ ζ ¥$ Ο t$»

ς-ci dicebantur, qui per baptifmum e-

ranr initiati,& in fide confirmatij Kar-

Λχχμενοι

fiiium converfi» Chriftianorum quidem

nomine interdum infigniti ; quamdiu

tarnen in illo ftatu permanfiiTent, ceu

imperfecta eccleiiac membra ipedati.

In varias claiTes ab antiquitatum eccle-

fiafticarum peritis folent diftingui,q«as alii duas, alii tres, aln _quatuorconfh-

tuunt. Potior autem, utpote magis

diftinda , lllorum videtur fententia, qui quatnor numerant ordines. Infi»

mus εSa

μίνων

bantur,cumqui recentiffime ad eccle- fiam converfi,tum qui propter

aliquod

gravius pcccatum, ex luperioribus Ca-

techumenorurn ordinibus ab ecclefiac communione exclufi erant. Quod ita

non eft interpretandum, ^ac fi ecciefia fine fpe redeundi prorfus pellerentur,

fed potius quod ad infimum hunc fta-

tum dejicerentur, ut erudite obfervat Binghamus, Anglus quidam celebris.

Privata utrique in aedtbus _privatisCate-

chiftarum utebantur informatione, illi

cmm inepti, hi indigni putabantur, qui publicis facris interefient. Quan-

do

o fl* iJ do in hac clafle prima quafi tirocinia

doftrinae morumque emendationis &

probiratis edidcranc, demde ad fubli-

miorem quendam gr?dum eveheban-

tur> qui dicebatur

άκξύωμ,ί\ων

dientium7 & fecundus tuic Catechume-

norum ordo, ad pubiicas quidem ex- audiendas conciones admiilus, ab ^o- mni ramen publicarum precum foeie-

tåte adhuc exclufus. QuareConcilium

Nicamum _eos, qui ad hane claiTem ^re- ferebantur, vocat

αχξοωμάχς

ut diftingueret hos ab iis, quibus quae-

dam preces erant permiflTae, Hane claf-

iem excipiebat ea, quae Genufleftentiunt nuncupariconfvevit, prius diftts adhuc fupertor, ^cui praeter privatam infor- mationem, & facultatem pubiicas au- diendi conciones, _{quas cum} prioribus

habuit communes: precibus pro fe &

Encrgumenis pariter fundendis, quae

concionem moxfubfequebantur, inter-

cfle licuit. Et quoniam cum precibus femper conjunfta erat manuum impo- iitio, _quam in genua provoluti reci- piebant, GenufleBentes dicebantur. Su-

remus denique Catechumenortm or- o EteBorutu lenGomtetentium _erat, qui¬

bus

14 ·β| o B·

bus nominibus ideo eos iniigniebant antiqui, ut fignificarent, hos imme- diatos Baptifmi elfe Candidatos, ieu ta- les, qui cum nomina fua Hpifcopojam indicaiTent, mox fubfequente FeftoPa- fchatos vel Pentecoftes baptizarentur.

Quod folenne erat tempus hoc aevo

baptizandi Catechumenos. Hinc Au- guitinus: Cumfontis illius facramenta pe*

teremus, atque ab hoc Competentes voca-

remur &c. b) alioque ioco: Pafcha ad*

jropinquante?dedit nomen inter aliosCom- jetentes c). Singulis vero his ordinibus cumprimis tribus prioribus inrereile

vetitum eratBaptifmi vel SacraeCcenae adminiflrationi, ut & precibus fideli-

um habendis. ^Antea enim quam ho-

rum facrorum faélum eiiet initium, ad

vocem Diaconi: ite Catcchumeni: mißs efi, templo exire neceifum habuerunt.

Qui pleniorem de Catechumenis, eo- rumquc informatione , ritibusque cir¬

ca illos creandos & baptizandos adhi- bitis, pariter ac diverfis eorum ordi¬

nibus defiderat Cognitionen!, adeatfu- pra laudatum Binghamum ^, dehderio illius abunde fatisfafturum d).

a) Concil, Nic^n.can. ta. b) Defide &

operib.

•ϋ o gj» Ϊ>

Operib. cαρ. 6. c) De cura pro mortuis.

cαρ. 12. d) Orig, Ecclef.Fol,/.lib.X,c.2.

§, VJL Subjeclum Difcipiinae Arcani excipit ejusdem Objettum,quod in Seri-

ptis Patrum ^, ubicunque Difciplinae Ar¬

cani veftigium aiiquod deprehendere

licet, myllerii nomine ut plurimum

venit. Cum vcro vix ullum fuerit do-, gma, ritus fere nulius, cui non tunc temporis idem hic communis titulus eilet, ne Difciplinae noilrae limites ni-

mis extendantur, neeeile eil, ut magis

reilri&am & determinatam vocabulo

myilerii fignificationem vindicemus.

Ubinam igirur wyfteria Difeipl. Arcani objedlum conilituuntur, feiendum eil,

hoc nomine duo tantum Ν. T. Sacra-

menta comprehendi. Hatc enim arn- bo Novi Foederis figilla, genuinum &

adacquatum Difciplins Arcani conilt-

tuunt obje&um, quod vel ex uno hoc

di vi Auguftini loco patet: gnid eft, in- quit,cjuodoccultum eft in ecclefia? Sacra·»

mentum Baptifmi^, Sacramentum Eucbari- ftiiC. Opera noftra bona vident pagani,

Sacramenta ^verooeeuitantur Ulisa). Quas

ut infidehbus & Catechumenis occul- tarentjtantam antiqui adhibuerunt cu¬

ram,

16 <gf o φ*

ram, ut, quod adbaptifmum adtinet)

Catechumenos ne quidem ad baptifte*

rium efie admittendos, decre verit Con- cil. Araufic.b) & Bafilius de iis, qua?

a1 baprifmum fpetfabant, dixerit:

ct/

ύ$ίζποπτζυειν τοις άμ,υητοις ^c). Pa¬

ri modo ante Euchariltiae celebratio-

nem, finita publica concione, Cate-

chumeni a Diacono ftatim abigeban-

tur, foresque ab lpfo claufac fervaban*

tur> ne quisex improvifo irrumpens*

modum, _quo facraperageretur coena, fuis Juftraret oculis^J. Probe autem obfervandum eft, ea, qua: de occulta-

tione Sacramentorum adferuimus) ad folas res terrenas & ritus Sacrarnentales pertinere» nec ulla ratione ad res ca»

iefies & doftrinam de Sacramentü eorumcjfr faluturi ufu & ejficacia efle extendeoda*

Tria namque in utroque occurrunt Sa-

cramento , quas accurate ab invicem diftinguere heic maxime juvat: Symbt*

la, nempe, Res Symbolis fignificat& & ri-

im. Symbola & ritus ne gentilibus

vel

Catechumenis innotefeerent ftudiofe cavebant: adeo utquoties illis prarfen-

tibus» ad hacc in (uis homiliis diverte-

reat Dolores, fermonem veliabrum- perent

«tl ο fe» 17

per^nt

folenni

t<ra<rif

11μεμνημίνοι, vel obfcure adeo & aeni-

gmatice loquerentur, ut ab aliisquam fidelibus intelligi nullo modo poiient.

Res vero Symbolis fignificat<e, h. e.

res cceleftes cum terrenis unita:,& do*

<ftrina de Sacramentis, in homilns Pa¬

trum , quibus Catechumenos, immo

etiam gentiles facpe interfuifle in apri-

co eft, clariflime ubique nec ullii te-

<ftae involucris propofitac inveniuntur.

De Sacra enim Coena Origenes contra Celfum _{, utut} ethnicum & Chriftiano-

rum empae&am, ^mentem foam fic ^ex- plicare non dubitavit : Nos vero, in- quit* conditori omnium gratias agentes, CS" pro collatis beneficiü aftisgrattis, obla-

tispanibus vefcirmr, qut utiqueper pre-

sem efficiuntur corpusfanftum, fantti*

ficans eofj qut fano propofito &^mente ipfis

utunture). ImmopratfentibusCatechu-

menis Fideles hunc in modUm adio-

quitur: Eos, qui myßeriis intere/fe conr

fveverunt, nojfe, quomodo corpus domint fufcipiant f). Übt licet Difcipl Arcani

ftridiftime obfervaverit ; res tarnen

cceleftes ipfumque dogma prac fe ferre

non veretur. Idem m Scnptis Chry-

B fofto-

*S «Μ o in

foftomi & Auguftini

obfervavit Albér*

tinus. Eos, videlicet) pstffim dieere cor¬

pus &fanguinem Chrifti^,

manducandum

Cd bibendum tiobis a DEO dari, deSymbo-

Iis autem Eucharißicis iisdem locis Augu- fiinum dicere: accepit in manusfuas,

quod

noruntfideles? Cd rurfum: Nos

quid bi b

mus noruntfideles. ut verba ipiius

adfert

Tentzeliusg). Nec minus

liquide do-

drinam baptifmi paganis

& Catechu-

menis inculcarunt ecclefiae tunc tem¬

poris Antittites,

cujus rei infigne

de civitate

DEI, gentilibus

oppofito

habetur

Homines, nempe,lavacrofantta regenera»

tionis ablutos, univerforum regeneratio-

nem acciperepeccatorum. Idem

plurimis

excmplis Catechumenorum ,

qui do-

drinam tam Sacrac Ccenas, quam ba¬

ptifmi optime cognoverunt, ut

Arno-

bii, quem etiam allegat

Tentzelius b)9

ulterius poilet demonftrari,

mfi obfta-

ret imperata nobis brevitas.

Rediffi-

me igitur obfervat

Caiaubonus:

adeo res in Sacramentisfignificatas Cd effi*

caciam illorumfiluit ^vetta ecclefiA,ac Sym-

bola ipfia Cdrittts celebrandiCd rituumcaus*

fias i). Rationem vero,cur

heec inpri-

mis

*§ O §81 19 mis filentio involvebant, difertiflfimis

verbis in libro de baptifmo ipfe reddit Tertullianus , dicens : Nihil adeo quodtam obduret mentes hominumy quam

ßmplicitas divinorum operum, qua in afttt

videtur

, & magnificentia, qu<e in tffdtu repromittitur. llt hic quoniam tantafim- plicitate, fine _pompay fine apparatu novo

aliquo, denique fine fumtu homo in aqua

demißus, & interpaucaverba tinfttiSy non multo vel nihilo mundior refurgit% eo in*

credibilis exifiimetur confecutio aternita-

tük). Quam rationem ulterius expli-

cat Cyrillus Alexandrinus l): A vilU b'i*, inquit> elementü donari divinos adeo

&_aternos effectus, videbatur infidelibus va*

tium, rifu dignum, impoffibile, judiiabant

de aqua baptifmi» aliofy omni Eucharifiico prafertimy Sacramentali elemento, quod

olimdeJordanis aquacenfueratNaamanSy-

tus, Hinc illa fingulariter ipfis majores nofiri occultuverunt. Ex quibus rationi- bus» probe penfitatis, objeftum Difci- plinae Arcani ultra Symbola & ritusSa-

cramentorum non efle extendendum,

facile colligitur. Inficias ^tarnen ire

non pofiumus, quin alia etiam ad te- norem Difcipl. Are. Secreta iervaverit

JB ι primi-

χο «f ο |>

primitiva

ecclefia;

tam ob

cauilam, ac fi illa in numerum Sacra-

mentorum referretj uti Pontificit^* pro

feptem Sacramentorum numero

ftabi-

liendo,contendunt} fed potius propter analogiam quandam rituum in

his

Sacramentii adhibebantur.

Ex hoc fonte de OrdinationcSacerdotum

&formulisabfolvendi Pcenitentesfieri pot- eft judicium. Nec fola

harum

c(Te

fint

venditatac, _quam occultatio quorun- dam rituum exequialium

Sacramenti

indicium (it, qui neque a Pontificiis

inter proprie di&a N. T. Sacramenta

collocantur 5 quanquam & id

fateri

neccdum habeamuij late adeo patuiile

olim vocem Sacramenti, ut nwllum

fere abftrufum dogma, nullus propc ritus fuerit, qui hoc ^non infigniremr

titulo. Quod vero ad oleum Sanftum

feu confirmationem adtinet, hoc ceu pars aut complementum quoddam

ad

ftib Difciplina Arcani

comprehendeba*

tur m ). De Symbol^o fidei & Omtione

Dominica idem efto judiciumj ad ritus

cnim

o it emm Baptifmi & SacneCoenar hac olitn

referebantur: ideoque Catechumenis

illa addifcere non licuit, nifi proxime

anteBaptifmum,cumadCompetentiurn

clafiern eflent eveéti. Hinc Sozome-

nus iß fuis Scriptis Symbolum Nicae-

num omifit, certe non alia de cauiTa,

quam quod ^ceu tefleraChriftianae fidei

in Baptifmo recitaretur «). £linc quo- que Theodoretus de Oratione domi-

f)ira fic habet: τάυτην τtjy ΐΓξΟΜυχήν *

Tfc? άμ,υητχς, aPkct τ&ς

μυψαγωγχμ&χς

&$Λ<τκομΜ

nem reticentiac Orationis dominicae reddunt, quod nempe Catechumeni

per Baptifmum nondum regenerativ adeoque ^nec in filios DEI adoptati ,

DEUM ut Patrem» ld quod in Oratio¬

ne dominica fit,invocare nequiverint·

Quare Chryfoftomusexipfis verbis ini·»

tialibus, hanc Orationem ad fideles nonCatechumenospertinerejudicat/>)·

λ)Auguft.Comment, inPf.loj. b) Can.

19. c) B^afil. de Sp. San51o c. 27. d) Con*

ftitut. Apofi. lib. II._p.77. Iib. Vill c. il.

e) Lib.VIII.fuor. operum. f) Aug.Ho-

mil. XIII. in Exod. g) Tentzel. animadv.

in _c. 111. apol. Schelft. §. VIIt p. 99.

h ) Ibidem §, III. p. jj, i) I-

B 3 bid»

ii «i o Ej»

lid. §. XII. ^ny. k)ρ.I Lib. de TMptifm·

cap. II. I) Lib. VII. adv. Jul. Apoßat%

w ) Tentzel. animadv. in cap. II. Apol. §,

XVII._p.S2fSp» η ) Sozomen. lib. /.

20. 0 ) Theodor, 8pit. decret. div. lib. V.

h&ret.fabul. ^c.zS* />) //. 2.Cor.

p. 740.

§. VII. Sed quoniam Objeélo no- ftrac difciplinae arftis ejusmodi limiti-

bus circumfcripto ^, nugis Pontificio-

rum defendendis _parum vel nihil ea

profit ^, in ejus itaque finibus amphti-

candis tanquam pro aris & focis dimi-

cant. Nam conceflo,objedhim Difcipl.

Arcani Symbola tantum & ritus Sacra- mentales fuo ambitu comprehendere,

corruunt certe omnia dogmata, quae huic fuperftruunt fundamento, ^cum ea

difciplina arcani non compledtatur.

Schelftratenus igitur, qui Pontificio-

rum cauflam hac in re egit, quo exi-

tialem hane Pontificias religionis cla-

dem effugeret, in objefto Difcipl. Ar¬

cani ampliando nimium defudavit.

Symbolis quippe & ritibus Sacramen-

talibus non contentus, ipfam non tan¬

tum dodlrinam de Baptifmo & Sacra Ccena, quam §. pracedente ambitu Difcipl.

ii o KU t*

D'fcipl.Are, exclufirnus,

fed ctiam

fteriumTrmitatis, Incarnationis, immo feptem fua

facramenra

aliasque fuae

religionis monftrofas fabulas ad

idem

hoc objedum retubt. Sed utut abfur-

da hare fit fententia, nefcio tarnen, qua addudus ratione, Uli 9 Vir Celeb. &

ία ipfo, quod mireris» gremio

eccle-

C\x educatus, Tubingenfium Cancella-

rius, Chriftophor. Matthaeus

Pfaffius

de

diciis Theolog. §. XII. ubi non tan-

tum arque ac Schelftratenus,

Difcipli-

nam Arcani cum fimpliciori tradandi

modo, _qua: toto coelo ab invicem

dif-

ferre infra videbimus, confundit; fed

etiam ad objedum noftrac difciplinae myfteria rationis humana:

vim

fcendentia, refert; immoCatechume-

nis & per baptifmum

nondum initiatis,

non nifi veritates pradicasfuifie

incul-

catas _, docet. Noftrum quidem jam

eifet? adverfariorum,_quos

indicavimus,

adferre argumenta > & ad

fingula

riter refpondere, nifi

futurum fic vi-

deremus, ut eorum non tam

vis ipfa,

quam multitudo, ultra

deftinatos huic

opellac limites nos

proveheret. lgitur

B ₄

brevi-

14 ·ϋ ^o **

brevitatis ftudiofi contenticrimws the- fin ilabiliviile9 & in ejus tanto majus robur,verbaliaaci Cafauboni _porro al- legaiTe, quac fic audiunt : lnter myfte-

ridfilenda non recenfenda efi dottrina de

Sacro fantta trinitate , de Incarnatione JEfu Chrifti & fimilia capita evangeliet

■pradicationit, fine quorum notitia Chri·

ftianus ejfie nemo potefta). Verumtam en,

ne officio noitro plane defuifle videa-

mur5 praecipuos fontes, unde plera-

rumque utriusque adveriarn ohjefho-

num folutiones hauriri poffint, paucis indicare conabimur. Argumenta, ^e penu Script. Sacrar, fcriptisque Patrum,

qut bims primis N· T. ieculis vixerunt, depromta ^, per ea, quac §. fequente

diäturi erimus, ubi difciplinam arcani iilo tempore, quo hare edita funt fcri- pta, fuiffe incognitam probabimus, o-

ptime refutantur. Quar vero e Scriptis

Patrum fequentisatvi petuntur, vel ex

iis, quac fpuria &

fuppofititia,

^genuinis quidem, fed quac aut finiflre

adverfarii interpretantur ^, aut diftin- flionem _{, quac} magna omnino inter

Difciplinam Are, & iimpliciorem eru- diendi

«ι ο ρ» **

d'endj mcdum intercedit, non obfer"

vant. Hunc enim non Patres _tantum, fed eriam Chriftus & Apoftoli olim ad- hibuerunt»immoDolores _{quoque ec-} clefiae hodie obfervant: illam primif

feculis Chrifttanifmus ignoravit, ejus,

que uius apud nos hodie obfolevit.

Hic promifcuum vulgus & idiotas, a-

deoque etiam Chriftianos rudiores &

fimpiiciores

tos. Hic quodlibet doétrina: caput fi·

deique myftenum fuo ambitu compre- hendebat : circa fymbola & ritus illa

folum verfabatur, Arcani difciplina fymbola & ritus vel plane reticebat,

vel verborum involucris & aenigma-

tibus obtegcbat ^{, quac} fimplicior tra- Äandi modus omnia refpuebat, Clin¬

da Chriftianar fidei dogmata fimplici

& aperto fermone rudi populo incul-

cans. Quac omnia, ut taceamus alia,

magnum utique efficiunt discrimen, quod ii obfervaflent adverfarii, pluri-

mos profe&o ^errores efFugiflTent, quos

unusquisque> ad hanc differentiam ad- tendens» facile deprehenfurus eft b).

H«c quamvis fufficere fortaiÜs poffent,

B y ea

ιό $1 ο

ca tarnen, quar contra Pfaffium, oui difciplinam arcani per

Ύξόπον παιδείας

definivit, regeftit L. Theodorus Kru¬

ger in

diiiert.

difciplina

naletfis focietatis Caritatis & Scientia-

rum inferta,adtulifle opera: fuerit ^pre-

tium. Ubi bene obfervavit ipfum di- fciplina

vocabulum Pfaffii refpuere

λm effefigniücatui ^, nec apud Sccleßafii-

cos unquampro τςόττω

παιδείας,

docendifumi, Jfuodusque eoplanum eft^,

•ut ipß Pontificii fateri neceffum habeant, difciplina vocem in Tcrtulliani ScriptisNB, femperufurpariproSacramentis aut corum ufu,ritibustfceremoniisceteris,quaexpra- cepto Chrifti obfervantur^, diferte id fate-

tur CelebrisAurelianenßsEpifcopus Gabriel

Albaffin^aut in notis adTertuüiani libr. de prafcript. haret. qua adjaccnt ejtis obfer-

vationibtif de veteribus ecclefia ritibuspag, 463. edit. Helmßad.16jz. in q.\to, quodar- gumentum eo plus roboris accipit, quod

omnium primo inter Divos Patres difcipli¬

na vocabulum ufurpaverit TertuUiavus,

Nec uüum bttjtis moris indicium ante eum prodim ßt^, five graca , five latina fupe-

riorum

m © Ü· i?

riorum temporum monumentn intyiciamtts, Adeoque vera difciplin# fignificatio ex illo fcriptore optime petenda, qui primus ejus

meminit rigidijjimus ejus ccnfor fuitc).

Quod vero Antagonidae contendant^>

myderia & dogmara fidei occultata fu-

ifle > apertis hoc ίρίο Patrum tedi-

moniis , qui hacc in fuis homiliis ^, quibus gentiles & Catechumenos fa>

pe interfuide condat, propofuerunt,

contradicunt. Juvat denique interdum

didinxifle inter difciplinam arcani :&

clancularia Chridianorum Sacra, qux abditis locis communis periculi cauda,

tam Apodoli 9 quam Chndiani dein-

ceps tempore pcrfecutionis indituere neceiTum habuerunt, ob _quxlatebrofa

(d lucifuga natio, in publico ^muta in an-

gulisgarrula^Cc\fo&Caeciiiocalumnio-

ieChndiani audiebant. Pauci hi fuere fontes, _quos nobis adferre nodra _per-

mifit brevitas. Qui vero ulteriorem

de hac controverfia requirit informa-

tionem, confulat farpe laudatumTent-

zelium &Theodorum Krugerum, qui

jn citatis diflertationibus otium nobis fecerunt.

a) Cafaub. Exercitut. XVI, in Baron, fliatrib. XXXIV, b) Tentzel. animadv,

in

ti ^O üt

In cap.II.Apol.§. VI.pag.gb c)Kruger dijfert. de difcipl.Are.§.IV.in analeIi.Soe.

Carit. £2* Sctent.

§. VIII. Sed neque circa definien-

dos natales difeiplinac Arcani minus

nobis propoiitum certamen videmus;

Schelftratenus enim, _quo majorem

audoritatem dogmatibus, huic difei- plinse fuperftrudis, conciliet, cunas e- jus ad Chrifti tempora refert,eamque

ab illo effe inftitutam, &Apoilolisde-

inde commendatam, _atque a Patribus

binis primis fcculisobfervatamconten- dit. _{Cum quo} communem fententiam

etiam in hoc pundo fovet nominatus

antea Pfaffius, nec tam re quam ver- bis ab eo diflentire videtur in citata differtat. f. XIV. Quam vero parum vel ipia hacc confpiratio, jundique cr-

rores adverfus veritatem valeant, jam patebit.

Quod

tinet, ejus neque exemplum neque mandatum de difciplinaArcani exulJo

hlftoriac evangelicae apice adferre pos«

funtadverfarii; quincontrarium potius

fervator ipfe de fua docendt methodo

sdfirmatJoh. ιg: ιό. ΐγω 7rappricrioti\a·

Kr,<TA τϋ κόςρ,ω^} πβίντοτ* iv τω

«Μ ο ι» ιρ

, οχίίχ-άντο&εν οι ixJaioiΐυνεξχονται,

και év χξνπτω

ελάλητα tJev,

Τξοπον

παώϊιας

vatoris hinc inde reperiamus, quippe qut

nonftatim cunBafidei myßeriaenunciavity

ne fcilicet dum ipfe in vivis ejjet, Judais

illa offendiculofierent,Mate, XVI,20. cap, XVII, 22, Marci _{IX. ji.} Luc. XXIX. 21.

unde dife multa habere aicenda, qua non- dum ferri poffent ^, diferte teßatur Job.

2Γ/7/. /2« Nunquam tamen hane pantboll-

c am docendi metbodumApoftolis prafcripßty

ßTtantum abeft^f ut iüsdem occultntionem myfteriorum & dogmatum abßruforum in-

junxerit, ut contrarium potius pateat ex

■

» « \ » ~ y

f/w mandato: o λέγω vpuv tv Ty TK0Ticty

"είπατε εν τω φωτ)^y και ό εις το ύςακύετε%

χηξυζατε επι των

δωμάτων.

Marci IV.22. Luc.VIII. 7^ CAVXH.·*· Et

qui μαΒ-ητενειν 7τάντα τα ε&νηjußit,juffa

fua non ad c erta occultanda dogmata re~

firinxit, verumßne düerimine&rudiores

doBiores evangelio imbui, jußit Matth.

XXVIII.19, videaturfupraIaudatus Kru¬

ger a). Praeterea Symbola tantum &

ritus Sacramentales, vi eorum, quac

antea difleruimus, cid objedlum Difci- plinacAre. referri debentj atquiSacra-

mentum

*6 t® o g»

mentum Eucharifliae non ante quam morti vicinus inftituit» Sacramentum

baptiimi vero demum in vitam redux

håns Apoftoiis commendavit. Non-

dum igirur inftituta reticere non po- tuir. Formalem quidem hujus difcipli-

nac inftitutionem ex Chrifti mandato Matth. Vin ό. peri poiTe autumat Schelftratenus : μη <}ωτε το αγιον τοις χικτί, μη<$£ βάλητζ ^τ8ζ μαξγαξίτΑς νμων

ίμπξο&εν

χοίξων

per Sanffum ibi Chriftus, omnia in u- niverfum myfteria inteliigit, quae ad diiciplinam Arcani referre, perquam eilet abfurdum. Neque vero per canes

& porcos indigitat fimpliciter infideles,

nedum Catechumenos, qui jam in ii«

num Chriftianifmi erant recepti, & ad

quos difciplina arcani praecipue perti-

nebat _j led extreme impios & gratiac

fuae prasfradtos contemtores, quibus myftena pandere, eilet omnino fan-

ftum canibus & porcis conculcandum objicere. Et quamvis fateri neceilum

habeamus, hoc ipfum didbum a Patri- bus, fub quibus viguit Difciplina Ar¬

cani, utpote Tertulliano aliisque alle-

gatum fuiifc; id tarnen ab illis ibi ran-

tum