T>. D.
COGITATIONES PHILOLOGICfi
circa
VOCES SCY FHICAS»
ARIMA «τ SPÜ,
ΕΧΗ]βΓΓ/Ε?
Qvas
Cum confenfu Ampi. Tacult, Pbilofoph
la lllndri A cad. Upjakenft, PRvESIDl
'
VI RO CELEBERRIMO,
Mag. PET RO
EKERMAN,
Eloquent. PROFES& Tiiblice' ventilalidas β Reg. flit, & Ordin»
DANIEL HERWEGHR
DALEKARLUS. '
In Audir. -Carol. Major, ad dicm xix Febr,
Anni MDCCXLIII.
Horts mite meriäiem foliiis.
UP SALIVE Imprejz
/"
Notilisßmisy Spe&atisft
DO M I
D DETOL HEIJKE,
Rei Metallica^ ad novum Cuprlmontem? PKvEFECTO AdcuratiiKma, Ut CONSANGVINEO «ilumatis-
fimo; fic FAUTOR! femper
colendo.
DD. PETRO LILO,
Officin. Ferr. ad 0vantÖ6erg PofTeflori SpexfhtiiHmö, NUTRITIO & FAUTORI nunquam non
honorando..
V obis» Fjlutor.es Optimi» has pagellas,
tarnen mente »(limandas, in fignum ani»
adprecatione perpetux felicitatis
η
AUCTOR &
mis pt »dentisfimisque
NIS
Do.DANIEL HEIJKE,
Officin, Ferrear,ad ©omfebfr/ Öagfrnti/
PATRONO Perlnduftrio, CONSANGVINEO hono- ratiffimo & t BENEF ACTORI cer-
tilfimo.
Do-CAROLO HEIJKE,
officin. Ferr. ad ©amlebö/ .$&genfåé'/ Sfy&amttwr &c.
Foffeffori Soiertiffimo, CONSANGVINEO &EVER-
GETiE optimo ,, propenfiiTimo.
omni quidcnr nitore deftitatas, ex ofterentis
mi, ob maxima beneficia gratiffirai cum
D. D.
RESPONDENS,
£ίί
mm DANIEL HERWEGHR,
$4 Jan berdmitgen fårfta gången diiputerade..
fl|^ ^ t>e föppre ®téiber bragit
Ut mot éjler / £Bdft' οφ 0b'r/
£>φ mång5 tet) οφ fiat> intagit/
SDlan af gamla fftifter l;ör.
2(t bcé Sclaver, ffl οφ SDattfFa/
O φ teai) foicfjlag ndnmaO pidr/
^pjTar/ granfer/ 2Bd!f?ar/ 0pmrf?ai
-
©i.étf)a namnex fnnnogt dr ;
$8tifwet fann ing/ Fan beffriftoa$
Utan moba οφ bcftoa'r:
©titigt tnfafl lav et gifmaé / 2Ct ti få i fattning dr.
€D?ett iyar fotbratf flérre moba/ ' **
gli t οφ (idnbtgf [mfrotibbråff
^Btfa/ at et mål fan fåba 2if1tg flera antra fpråf.
.
$£p / min SBdn / en bubbej (jebet
Samndéfr/ fom bar upfacft/
φίπιι ©iotbaié fpr.åf od) feber ir meb ^ρφνβ uti fTdgf.
3 ocf feban mci upmifa
$iera fprdf/ att man Μ tror/
'J&iwifa alla måtte urifa
SFptl)iftt mal [åt åibfra mor.
9} u t fom 3 e? to οία t fVara 0åt?ant fp rå? fitt mar De gic/
£5fal mig intet hégie mara/
Än fr måigång aitib fe.
GUSTAV FELLENIUS.
f. ίκ· Jf.
SECTIO PRIMA.
§. i.
ERODOTUS Halioarnaffenfis, hl-
ilorieus fuit antiquiilimus, fioruit*
que, teile Fabricio ä) atque Ree-
clero b), feculo ante N. S. 5:to.
Scripilt, pro illorum temporun*
conditione, fatis eleganter, quam- vis non deiint, tam ex antiquis,
quam recentioribus, qui audlorita-
tem ejus in dubium vocare haud vereantur. Alii ta¬
rnen. viri do&i caufiam ejus agunt, eumque optima fidel
hiiloriam fuam coniignaffe contendunt. Sed haec omnia pluribus perfequitur modo laudatus Fabricius. Ego autem
cognofcendi cupidus, an aliquid Certi de rebus vetuiliffi-
mis haberi poilit, hune noilrum feriptorem evolvere , m animum induxi} ea vero prseeipue, quas Libr. IV. de Scy--
this traduntur. Ubi varia licet occurrant, obfervatu ad-
modum digna , mihi tarnen maxime adriiit fragmentum
illud linguse Scythicee, quod, dum oceupatus eil in oilen-
denda origine nominis Arimafporum , adfert idem Hero-
dotus. Verba ejus haec funt: αςtfzsc tv xnxtxn χκν&Α\, 9πχ
Je, rey c<f>0otÅjucy h.e. ARIMA Scythae umim vocant, SlU
vero oculum c). Non erit, credo, injueundum, fi inde occafiönem fumerem inquirendi, ubinam gentium, terra- rumve, lingua Scythica fk>ruerit, & quam late ejuspateafc
A uftis.
tr •«Η ) o ( se¬
nilis. Tu autem, B.L., ut faveas innoxio conamini, ct- jam atque etjam contendo.
a) Bibliotb. Grocc. libr. 2. Cap. 20. b) De Scripton
Gr<ec. & Latin, pag. 12. c) Libr. 4. pag> 102.
Fragmentum linguae Scythicae a),
Ituhmus, convenit cum lingva Go-
a) Linguam Scythicam Cum Germanica, vel Go-
thica, vel alia ejusdem diale&i, convenire, multi viri
do<ffi exiffi-mant. Reéle Voflius apud Schefferum a): Vete- ti Germanarum lingu<z proxima erat Scytharum, quanäa
ex Aßatica, Scythiam Europceam, vicinasque Germanin
gentes, genus chicere, validis evincere argumentis achno-
(lum nobis ßt proclive. Huic quoque adffipulatur cit. Ioc.
Schefferus. Stiernhielmius b) exiffimat omnes fere Eu-
ropseas gentes e Scythis ortas ruiffe, Scythicaque lingua u-
fas. At Peringfkioldii c) haec leguntur verba: Gotbo*
rum Scytbarumque unus idemque eß fermo, idiotißno atque dialettoßolummodo difcrepans. Salmafius autem atque Box-
Ihornius, obfervante Morhofio d), Scythicam linguam
pro matre omnium Europararum linguarum habuere. Et
certe Boxhornius, in Epiff. ad Blanckhardum I:ma, hac de re ita loquitur: Cum Per fas ex Scythis ortos effe ve~
terum teßimoniis abunde conflet, neque alios majores Ger-
mani noßri agnofeant, aut agnofcere debeant, quam Scy-
t bas, c ognat um quoque, , β dialeShum exceperis, eun- dem barum gentium fermonem eße necejfe eß. Et Epiff.
Jkda: Gallorum CeItarum linguam, non all am fuijje o-
iim , quam Germanicam cer tum eß, id eß, Scythicam.
Tantorum virorum audloritate & judicio, pariter ac va~
riis motus rationibus, non poffum ego npn, in baC flevi dii^tatiuncula, eandemfententiam tueri, quam, quoad
§. ii.
m* )°( i» *r per tenuitatem ingenii mei fieri poteft, illuflrare quoque
conabor.
b) Dicit Herodotus ARIMA in Scythica lingua de-
notare unum, SPU vero oculum. Quarum vocum con- venientiam cum lingua noftra Gothica, nullo nego¬
tio, oitendere poiTumus. Habemus enim radicem fim- pliciilimam %/ ünum figniiicans, inde 2fr/ 2iti/ idemj
inde 2iit I prius, ante, Ulphil. Marc. 16. 2. hinc etrn Goth.
vet. quod olim fcriptum fuiiTe atrn non dubito. Ex ea- dem radice defcendit Germ. C et ( t vel eri? / Angl. Saxon*^4r-
ra, prior. Hinc måne, primo diluculo, quodcon-
venit cum Grseco ηζ9 diluculum. Confr.Stiernhielmius^
& Lcefcherus f).
Ad SPU quod adtinet, abolita eft apud nos vox iim- plex, fervatur tarnen in verbis compofitis ätque derivatis,
feil. (Speja / befpejs / @pe|rtve' (Spegel / unde etjamLati¬
norum fpecio, perfpicio, infpicio, &e. hinc lta\.Jpiaréy6X7 plorare , fpione, explorator & fpia , exploratio, Sveth.
0peijert/ item 0pdfe & ©poof/ fpeélrum, quod oculis obverfatur, unde 0pdPa.
Hinc facile deprehenderis, quaenam interfit cögna- tio inter Scythicam linguam, Gothicamque. Ne autem
^quis nobis objiciat, nonfufficere, uno vel altero exem-
plo, tanti momenti quasftionem adfirmaffe, rem paullö
altius repetemus, primoque omnium, Gothicae lingul
eonvenientiam cum aliis Unguis oilendemus, hafce deiri-
de linguas Scythicse eiTe originis probaturi.
a) Upfal antic(u.pag. 9$.. b) In prejat, ad Vlphih
r) Innöt, ad vit am Reg. Theoder. pag.342. d) 3n fein Un¬
terricht »an bet ^euifche 0prad;e Cap. 3. e) Giojfaλ Vi- >
pkil. pag. 7. f) Lit. Gelta Thef.jj.
SECTIO
;# "»ϊ ) o ( S«·
SECTIO SECUNDA.
§. I·
In multis conveniimt Graca lingua,.
& noilra Gothica.
Hcec jamdudum ab aliis deprehenfa eil barmonia, &
iolide etjam confirmata. Saxonicam linguam, fcribit Ca»
faubonus ά), vel Grxcte, ßd ab ultima originej>ropaginem eße^ vel certe ab eaäem, qua if Gr<eca^ origine, ut a
Gr<eca fola differat dialecto, profiuxifße. Conferantur Pe*
ringfkiöldius b), Morhofius c) , Stiernhielmius dß alii»
que. Non igitur multi erimus in hac re probanda, fed per- pauca tantummodo adferemus , quaeque lucem thefi no-·
ftrie adfundere poffint maximam.
Gr. «ΐπο Svet. ab / af UlphiL Abu Job. ig- 34. & af
Math.. 5. 18. Gr. «Vi femper, «W aevum, (Jnoig / d & δ femper, in seternum at'tt)/ femper, confr. Stiernhieimius
#) & Leefcherus f) βλίπα video, bita I bliga, βΛ<τανίζ»
crucio, torqueo, bafa f quod Peringikioldius g) cum jtä-
r&ftr* eonfert,. melius forfan cum noilro baööa / verbe-
rare, eaedere, quocum etjam convenit Celticum Bat ,
GalL Battre, & Germ. batifcfiett / dicente Lcefchero h):
feine Amazones in lingua Scythica άιοξπΛτχ h. e. viricidae
dito funt, quod vocabulum compoiitum eil ex chog &
τ* /); autem, quod virum ügniheat, faclum eile exi-
ftimo a Goth. Vair, unde Lat. u/>, Gr&ci enim literam
V omiierunt, cujus rei rationem reddit Morhofius A). In lingua Angl. Sax. etiam ver fignificat virum. conf. idem
Morhofius /). ßtwiXtif ? rex,$ajkh;t)£/ rex populi , apud Peringfkiöldium m). Boxhornius nj oilendit,apudBelgas, Baefen praefe&um denotare, unde etjam derivat Ture.
Bajja. Hinc eil, quod Longobardi magnates fuos voea-
yeiinfr jiiW; Si Beßi noßri hoc non adimpkverint, be-
nefeium
|o( Ml- S tirfcmn & honorem perdam o) > tranqufliitas marls,
γαλ^νίς ferenus, glan£ / g.idi>|a / ald/ fplendor, glo*
ra ierenare^ γξ&ος canus, grö· Ju» mergo, Doppa t jbdpa. ScLvilv mor i, Dåna emori, delinqui animo, vid
£tiernhitlmius pj. ΒυξΛ janua, töc/ Duiri Germ. vet. a»
•pud Lipbum q). Xtmtw , (eftod / linquere, unde afleftoöf.
<paifm luceo, iplendeo, fantta lucere, inde Jan/ illu- ftris, idem quod Germanorum $£)wrd)feudf)ttg. vid. Rud»
fceckius r). (* (φαύλος fu(. λοίω Poet. luo, abluo, löja/ ut
iöja jtg i roatntt. φξίονω horreo ob frigoris vehementiam, frpfa. «V7»ned;o, båffa. «tvyilux, augf Germ. Sveth.
Öga. ψοραχίζω gemo, ingemiico, flåricfa. orXCyu plana.
Xa7rju lambendo rnore canum bibo, lappia. βξαχω crépi-
to, brafa *). φ&ϊίξω corrumpo, iimplex berfroa, com-
jpof. fibbetfroa. φλέγω uro, läge/ φλοξ φλογος. φίν, fö»
ia. ψέχα flo, fpiro, fuda. Oros antiq. Gr, apud Plu- tarchumJj denotat annos, cui convenit noftrum dftt an- nus, confr. Rudbeckius tj~
a) Apud Stiernhielm. in prxf. ad Ulphil. b) Not.
ad vit. Reg. Theoder. ρ. 356. fqq. c) 3« fttnctt Un ter rid) t
Don Der $eutfd)eti <5prad)e. Cap. VII. djlnprxf.ad UU phil.- ej In Glojfar. ad Ulph. pag. 7. & $. fj Li t. Celt, Thef.33. g) In not. ad vit. Theoder. pag. 357. k) Ut*
Celt. TheJ.3f. i) Vid. Herodot. libr. 4. pag.114. k) L·
r. Cap. pag. 133. t) L. c. pag. 121. & 122. mj ibid. ρ a*
gin. 3Jg. nj Epifl. I:ma ad Blankhard. oj In leg. 2. tit.
39- fl-3· ρJ In Gloffar. Ulphil. pag.32. q) Cent. Hl. Epifl.
ad Belg. Epifl. 44.' rJAtl. Tom. II. Cap. 4. §. 3. fj In fympof. pag. 6yy. t) Tom. Atl. II. Cap.3. pag. 272.
(**) Ex obfervationibus fuis eruditiflimis haec"exem»
pla, ut valde evidentia, mecum benigne communicaré
voluit ÄmpliiT. Graec. ling. ProfelTor & b. t. Facult.· Phi- Iofopb. Decanus maxime Spedab. Dominus Mag. GA¬
BRIEL MATHESIÜS.
&
g 4M >.®Γ· »·Ι*
§. II.
Convenientia quaedam deprehenditur
intcr Sclavonicam linguam, Gothicamque.
Per maxima Europa regna diftuia eil haec lingua Sclavonica, variis tarnen diilinguitur dialecfcis; harumque fequentium indolem & naturam nobis oilendit Relandus a) expreffa, in iingulis, oratione Dominica; nimirum
Cyrillicds, Bulgarien, Dalmäticß, Croatic<z, Sclavonic
in fpecie iic didtee, Bohemicß , Polonicß , Vandalicee, Lufaticß, Mofcoviticce , Carniolicce, Novazemblicé, &
Vallachicce. Omnes autem has dialedos communi no- inine Sclavonico coinprehendimus. De ortu gentis fer- monisque infra diiTerendi erit locus, jam oftendemus
convenientiam. Sbitu frumentum, fdb / Gr. evros.
A/#r incantator, preeftigiator, Fofla/ foflare// gpcfr
(are. aqua , roat / tt>dtfPci / wain / vatin Ulphil.
Marc. i. Prebivati ineoiere, btia/ boa/ bpa/ habitare, Bauan, gabauan, Ulphil. Marc. 5. 3. Affinia fimia, 71·
Pinta ab αρα. Λρ, vel 4A fimiam Celtis notavit, ait Loe-
fcherus b) , unde Gallicum vetus Ahr an, Britan. Aprana,
Saxon. dip*?, Germ. Affe, Cambr. Eppa. Rupati rapere,
röfwax Germ, rauben^ Gall. Robber, Hifp. Robar latro, Ital. Rabat ore & Rabati latro, raptus. Dolina convallis, planities inter montes , bat/ Ödlb, Sonza fol,
-Germ, Sonne. Edn, Eden unum, tttl en. Slatba fa-
•Biilia, ίϊάφίΙ Slabta, Germ. vet. Generatio. Hudaura tempeitas, owdbcr· Kuppa crater, fupp/ fuppa/ fopp/
fappe/ Ital. Coppa. Amma, änka nutrix, amma/ Da'fa>
Kap cumulus, collis, acervus, fupa. Hisha domus, (ju3/
Jjpfa domo reeipere. Pokoiogo puer, Pöife. Volya &
volja voluntas, tptlja / Germ, wollen. Hlieb, Hlyb, cblieb
panis, #latf: idem apud Ulphil. & Sax. vet. $laf/ origo
vocis vid. apud Stiernhielm. c). Gmeno, miono, meno no-
4M ) o-( MI- %
men, ttatttttV Atem. taamo/ Teut. nmtt natm. Oteczy Otfe, Otshe pater, attai fyatte. Efi,jefi, fy, /z, es,fei>/
Ulphil. Joh. io. 30. fju, fumus. fed, Germ. vet.
apud Lipfium ί/) Afaz/o & Nouan fed.
a) Differt. Mil cell. Tom. III. ad calcem, fua autem éefumfit ex $oh. Weichard. Walvaforis defcriptione Du-
tatus Carniol. feu Die <$bte Jpilpygtb. Cr am. h) In
Lit.Celt. Thef.jj. c) Glojfar. Ulphil. pag. 89. dj Cent»
Epifl. III. ad Belg. Ep. 44.
§· IIL.
Gothica lingua, Getica, Dacica, Thra·
cumque eil eadem*
Getas, Daci, Thracesque eadem ufi fuerunt lingua^
apertis enim hiftoricorum teftimoniis conftat, bas gen¬
tes ex una eademque ortas fiiiffe ftirpe. Hinc Herodo-
lus Getas, Thracum fortifßmos, jußijjimosque adpellat
a). Dacos vero, fubolem G e tar um eile adfirmat Juili-
nus h). Qiiod vero ad ipfam linguam adtinet , notarl
merentur hiec Strabonis verba c): Noftra aetate Aelius
Catits ex trans Iftrum fitis partibus, a Getis, qiuc gens , NB. eodem cum Thracibus fermone utitur, in
Thraciam yooo hominum traduxit. Et alio loco, Getas
■per quos, Morifus fluvius in Danubium labitur, fadem
tum Dacis lingua uti, fcribit d). Hinc fequitur, id,
quod de una ex hifce gentibus probatur, et jam valere de
omnibus. Res autem paullo altioris indaginis eft, quse fuerit hujus linguas indoles; etenim non niii pauciiiima
habemus in libris ejus fragmenta. Hiitoria ergo in fub-
fidium vocanda erit, ut firmum hac de re ferri queat judicium. Lcefcherus e) exiilimat fermonem Dacorum
non adeo difparem fuiffe a Germanorum meridionalium
idiomatet idque veriiiime. Teftatur enim Valfrid. Stra-
bo f) Getas fermone Theotifco ufos fuijfe. Prasterea
credi-
8 4M ) o(
«rediderim non alienum fore a veritate, ii ditfero Getas Gothosque gentem effe eandem: quod ii obtinuero,
nemo facile negaverit hane, quam dixi, linguarum con- venientiam. Scio quidem haud paucis ex recentioribus
illam difplicere fententiam, quae tamen non contemnen- dis nititur rationibus. Viri äoUiJJimi, habet Lcefcher.
g) Gotbos a Getis difiriminant: quae obfervatio non &-
miino efl negligentia, neque tamen nimis extendenda. Et
Vetterus b): Gothi circitmfufi fuere ViftuL·. Inde pro-
greflj verfus Orient em, acceflere propius Thraciam, ubi
Getas vocabantur. Nec enim dubium efl,. Getas ejje Go¬
tbos , feu a Gotbis oriundos. Probarunt quoque hane
rem Loccenius i), Grotius A), Sheringhamus l), alii-
que. _ Sed antiquiorum proferenda funt teftimonia. Stra- bo, loc. fupra cit., dicit, Gotbos Getasque eosdem ejje.
ItaetjamProcopius in):Sunt &qui Getas eos dixere(Go- thos, feil. Vandalos, Wiii Gotthos &c.) neque alio ii, prost er quam nomine, differunt, eandidi corpore omnes ,
tomas rutili, proceri, pulcra facie: leges eaedem: lin-
gua una, Gotthica qius dicitur. Et rerum Geticarum icriptor jornandes n): Getas jam fuperiori loco Gotbos ejje probavimus. Id quidem jam non agimus, ut Getas Gothosque veteres, qui loca illa circa Pontum Euxinum, Thraciam, Daciamque inhabitarunt, quique poftea, ita- liam, Galliam, Hifpaniamque vaftarunt, ex hac noftra
Scandinavia exiiffe, probemus. Id dudum ab aliis fa&unt
eft. Sed hoc tantummodo volumus, fermonem feil, o- mnium fuiffe eundem. Quod non folum veriio Evange¬
liorum Gothica, ab Ulphila confe&a, fed & lingua Go-
thica Proeopieniium confirmat. Vid. Peringfkiöld. o). Nec
omnino reticendse funt reliquias linguie Gothic«, qu«
in fermone Galhco, Hifpanico & Italico reperiuntur.
Adilruit proeterea Gothic« linguse ufum in locis, circa
Pontum Euxinum iitis, Au&or quidam vetuftus Fran-
cofurfci
•HK ) ° t S» § cofurti ad Moenum Ä:o' 1585 impreiTus. Ita autem ille:
€$tuirt oon giaubbaftigen leuten für gewiß gefagt/ Dog
Die einwobnfr in Colchide ηοφ tyutigS tags 'Srutfcfre 0pracl)C reden. SNeGotten, pergit, foinTaurica Cherfonefo faft btf? an untern jeticn ηοφ übrig blieben pnbf/batMahomet
II. en t Ii Φ gar untertrutft und oertilget/ ιιαφ dem er jwee«
ibrer ^erlogen ηαφ einander 5ört gef$iagen und erlegt batte/ und ^aben die fdben Πφ ailejeif ηοφ Gotos genendt/
und baden unfett alte %ut^e 0pracf> gcredf. & ifl aus
Friderici Barbaroflae $ifh>rien offenbar und fundf / daß bet>
der Galaten, und tn einem ortf>/ Armenien, die &eutf$£
0ρΓαφ nit gar aufhöret/ fonder η ηοφ ^edrawjticb ftp ρ).
Pondus quoque huic fententice addere videntur Eddce-
verba de lingua Äfianorum, in ieptcntrionem introdu-
&a: Of tbeir Slejtr bafa balt iuttguna Olordur bmgatb t beim i Dtoreg of i @witbiotb ocf i Sdanmdrf of i 0ar<
land q). Hos quoque Aiianos ex oriental! plaga adve-
nilTe doeet Hifboria Hervorce r), fed cum ex collatione
monumentorum conilet, ante hunc Odini & Afianorum adventum, Scandram noitram incolas fuos habuiiTe, ila-,
tuit Verelius /) hunc Afianörum fetmonem a priori illo, (quo feil, utebantur incolae Scandinavise) non nifi diale- Hoy diverfum fuifle, cum Scythica utriusque communis fner it mäter: aliique contendunt hunc Odini junioris adventum, non tam dicendum eiTe iminigratiotiem, quam
potius in antiquam patriam remigrationem. Sed, quamvis plurima hac de re eiTent dicenda, brevitati iludentes, nos
ea pneterimus. In medium tamen , antequam hane conclu-
dimus §:um, nonnulla harum linguarum adferemus fragmenta.
Dacus originem habere videtur a noilro dafe/ quod
denotat fervum , an propterea, quod Daci, in ultionem fegnitiie, minifteria uxoribus facere cogerentur, qua de
B re
m *K ) o cm*
re Juilinus t), noη quidem id adfirmare fuilineo, cum. teile Peringfkiöldio u) , trtfe/ t>a#«/ ^tagc I &c. fignificet
miniilrum regium. Multos interim populos ab ejusmo-
di vocabulis nomina fua accepiffe, docet Stiernhielm. a-
|)ud Verelium w). Thrax, (ecundum Peringfkiöld. x)
dicitur a noilro e / vel quod heroém fignifi-
cat. De origine nominis Getici, confr.Verelius 3/). Stry*
mon, notiilimus fluvius, Thraciam a Macedonia dividens, quid aliud eil, quam Svet. Ström / 0trömmen. Baffaris
Thracibus erat vulpes , convenit Germanorum voffen,
teile Hornio z). Sic Thraces lunam Bendin vocant,
quod a noilro vend, derivat Schefferus ad). Getarum
GebeleiTnStiernhielmius oriri exiitimat a Svet. blir* Germ.
put t unde ©ebitcjen/ Jupiter fulminans bb): diiTentiunfc
autem Loccenius cc), atque Peringfkiöldius dd).
d) Lib. 4. b) Uhr. 32. Cap. 3. c) Lib. 7. pag.
303. d) pag. 303. e) In Lit. Celt. Thef. 17. f ) Aptid Sheringhamum de orig. Angl. pag. 102. g) In Lit. Celt.
Thef. 30. h) In Not. ad Germ. Tacit. pag. 203. i) An- tiqu. SüeoG. Cap. 1. k) In proleg. ad Procop. I) De 0- rig. Angl. Cap. g. p. 17g. feq. & Cap. 10. -p. 18g-Jeq. m)
In Hiftor. Vandalica. JJbr. I. Cap. 2. n) De reb. Geticis Cap. g. 0) In not. ad vit. Tbeoderic. pag. 344. feq. p)
pag. 183· & 84- editus efl hic libellus fub titulo:
fürnem. Muffel;. QJ^icfer. q) In not. ad vit. Theod. p.333.
r) Cap. i. Lf 2. confr. Notas Verelii, & Peringfkiöld. ad
vit. Jheoder. pag. 332. s) In not. ad Hift. Gotr. & Rolf.
Cap. i. pag. 3. t) Libr. 32. Cap. 3. u) In not. ad vit.
Tbeoder. pag. 388- w) In not. ad Hervar. Saga. pag. 117.
fei- χ) l. cit. pag. 38g. y) loc. nuper cit. z) In Area
No# pag. 122. ad) Upfal. Antiqu. pag. 108· & 10g. bb) Glojfar. UlphiL pag. 74. cc) Antiq. SveoG. Cap. /. dd) Ad vit. Tbeoderic. p. 360
SEGT*
«β ) o ( 0»
SECTIO TERTIA.
§. I.
Indicata fic, pro modulo ingenii, Iin-
gus Gothica; convenientia cum lingua
Graeca, Sclavonica, Gecicaque a), fupcrdt,
ut oftendamus has linguas ex Scythica eile
ortas b).
d) Plura quidem addere potuiiTemus e. gr. conveni«
entiam linguce Gothicie cum Latina , cujus quoque caus- fa in ipfa gentis Romanse origine Scythica eil quaerenda,
fed cum fufficiant ea, quoe adlata funt, & facultatum ha-
fcenda fit ratio, ea ficco, quod ajunt, praeterimus pede.
Quanquam ad calcem differtationis obfervat ionem , v et fi mavis, conjecturam huic rei infervientem, adferre a-
nimus eil.
b) Nemo exiilimet me eam fovere fententiam, qua- fi omnia vocabula, quas in hifce reperiuntur lingüis, ex Scythica orta eile exiilimem. Gentium enim irruptiones
multum corrupiffe has linguas, ex earumque confufioni- bus, aliam quandam tertiam conflatam eile, in confeffo
eil. Sufficit itaque, quod aliqua detur inter matrem, Scy-
thicam puto, filiasque fimilitudo.
§. IL
Scythicas gentes a) in Graecia coniedis-
fe, hiftoriae clariilimc tcftantur b).
d) De ipfa origine nominis Scythici non adeo folli-
citi erimus. Sunt, qui illud derivant a verbo ©fiufa /
jaculari, quac derivatio improbatur Sheringhamo a). A-
Üi cenfent origine Grsecum effe, feil a vel
B ζ ζ««·«*,
is? «S4 ) O ( Φ
τΐψΜ. Ali!: Gothic um Scythicumque nomen,, detradta lite-
ra S, unum idernque efle exiftimant.. Neque nunc dis- putabimus,, quonam ex filiis, Noachi. prognati fint Scy-
tha*, cum haec, aliaeque ejusmodi quadliones, nullsm o-
mnino nobis praeftent: ufum, immo maximis involutas
fint tenebris;
h) Huc fpe&at illud Strabonis teftimonium E). De Peloponnefo Hécatms Milefius tradit ,. cam ante Gr<ecos
fuijje habitat am- a Barbaris. Et quidem totamfere
Grceciam anti'quitus Barbarorum fuijfe· fedesy quod ex his ratiocinari licet, qiw prodita funt. Nam & Pe- lops e Phrygia fecum adduxit popuüim in denomnatam
ab ipfo Beloponnejum^ Danaus ex JEgypto - - At-
ticam enim Tbraces , qui cum Eumolpo venerant y pojje-
derunt.. Teflatur etjäm Herodötus c) Pelasgos, in At-
ticam perveniffe, ibique cum Athenienfibus una habitäs-
fe. Fuit autem hsec gens vaga , immo a vagando (for-
fan noftro fdifli-) dicta. Pelasgica. Vid. Strabo d). Hifce
quoq; addi poflunt Anacharfidis verba, apud Clement.
Alexandr.. e) ubi dicit:: omnes Grcecos Scythas ejje. Hinc
eil, quod Salmafius in Helléniftica jf) fuum quoque cal-
eulum huic fententiae adjicere voluerit, & digna funt ejus verba, quse beic adferantur.- Quinam earum trium (lo-
quitur deTeutonica, Grasca & P'erfica lingua), antiquior ft, & reliquis duabus ea nomina tradiderit, haud fad¬
le diBu ejl\ nifi tutius tideatur pronuntiare y Grzcos a
ßcythis ea accepijfe. Idque certius ftatui potefl ex iis,
quae fupra docuimus, hominesprimos, qui Groeciam po-
pulis repleverunt & Groeca: Ungute auBores fuerunt\ e
Jeptentrionali plagä & Scythica adveniße. Addit: nulla Eu¬
ropa fere efl gens,nec Afie, quin a feptentrione promanave-
rit. Jnde propagines profeBß populorum, quibus Europ& Ä- fidcque partes plertcque confittzfuerunt.
d) De orig. Angl. Cap. XI. pag. Jßß» b) Lihr. y,
ma. g2i. t\ Libr. 2. pag. iqR. d) Libr.o.pag. 107.
confr.Morhof.pag.y2,f ) Pag. P&
■»* >■·-.( ii
§. nr..
Sclayonicie icu Sarmaticär*) gentes at·
que Scythicae, ab antiquis defcribuntur qui¬
dem, ut diveriae b), at coniiat tarnen, Scy-
thicas quasdam gentes cum illis coaluifle,
ficque fermonem quendam mixtum com
fliruiile c).
a) Sclavonicas gentes, antiquiiTimo aevo, diåas fuiiTe
Sar?naticasexiilimo: 3φ finDe gler$mofjl/ verbaTunt Au¬
ctoris* fupr. Seit. 2. 3!. laudatio a)y bag Diefe Dre»; 03 di#
fer (Heneti,, Sarmat® & Slavi) cinerlep &ρναφζ gebraucht
haben/ ΐ>οφ tfl Diefté <ηιφ"getnifr / Daß Der Heneten unö
Sarmaten barnen*. soul älterer irnD langer befant gemefen feib.
Et alio loco-bj: Dtcfed tft aud ailer Jgiflortcn furfo / Daß Die#
fe brep naracn einem QSbitf fo etncrlcp Φρναφ gehabt.$u-,
(idnDigv unb frffratt fepen, Statuit quidem hic Auétor,
Henetosy PapHlagoniae olim incolas , V ene dös que, eandem
fuiffe gentem , quod quidem an itäTif, jam excuterenon
vacat. Venedös interim Sarmatiae incolas fuiiTe conten-
dit Ptolemaeus· f); at' dubitat TacitUs d) utrum G er ma¬
nis , an Särmatis, eos adfcribatJornandes autem Ve¬
nedos , Slavos\ & Antes ex una itirpe ortos eiTe pronun-
tiat ^), adeoq; Germanis eo minus adfcribi illipoiTunt, cum,
fecundum Procopium f) prapriqm habeänt linguam ^ eam-
que barbar am: Sunt itaqiie Sarmatée. Confr. Cltiverius
g), HorniusTj, nec non diiTertatio Andreoe Gceding de
Venedis Upfalise habita A. 1700 t)~
b) Trans flumen autem Tanain , verba funt Hero-
doti k) non eft regio Scytbica , fed prima Laxiorum San-
romatarum. Hippocrates/) adfirmat, Scythas plurimum
iifferr.e a reliquis, qui Sauromatie B 3 appellantur. Et qui-- hoc
u *§3 ) o ( Ml»'
quidem difcrimen in ipfa lingua conftituit Heroaofus inj,
quando Scythicas mulieres Saurornatas que fe invicem noη
tntellexiffe fcribit. Secundum Curtium n), Scythahim
gens, Sarmatarum , ut quidam credidere, non finitima,
fed pars eft* Sed refpondet Rudbeckius o) Sarmatis, poft-
quam a Scythis fubjugati eifent, hoc nomen impohtum
fiiiffe. Curtio tamen adftipulari videtür Cluverius ρ). Sed
noftra nihil refert, hane ne, an illam ampleéli velis fen-
tentiam , cum, utroque modo, ratio convqnientiae offen-
di queat inter Sclavonicam linguam, Gothicamque.
cj Sauromatas cum mulieribus Scythicis permixtos
fuiffe, indeque lingua Scythica foloecizare cecpijje, tefta-
tur Herodotus q). Et ex Ovidio non obfeure colligitur,
Sannat as, reli&is avitis fedibus, traje&oque Tanai, Ge-
tasque confufos fuiffe r) ; nempe ita canit:
TaBa mihi tandem longis errorihus atfo, funtta pharetratis Sarmatis ora Getis.
Et hasc forfan cauffa fuit, cur Procopius sJ Gothos ad
Sarmatas referat, quos valde diverfos fuiffe tradunt alii.
Quidquid erit, quia Sarmatae Gothorum, Getarum, alio-
rumque populorum, cum Gothis cognatorum, occupa-
vere loca, non fine ratione fufpicari licet, illos etjam
cum reliquiis gentis Gothicse mixtos fuiffe, ficque, ut ut
qua ipfum fermonem, antea diffineffi fuerunt, quandam ta-
inen inde ortam effe inter illorum, Gothorumque linguam fimilitudinem.
a) Pag. 20ß. hj Pag. 212. t) Geogr. libr. 3. Cap. 3.
fol. pi. d) Germ. Cap. 4.6. ej De reb. Geticis Cap. 23.
f) Hißoria Gothic, libr. 3. Cap. 7. g) Geogr. libr. 4. Cap.
22. hj In Area Note pag.jip. éf feq. i) Cap.i. Thef. 2.
Cf feq. k) Libr. 4. pag. 102. 1) De aere Lf aqua ρ. 2όίί.
in) Libr. 4. pag. 114. η) Libr. 7. Cap. 7. 0) Atl. Tom. 1.
Mg. 71. p) Loc.cit. q) Libr. 4. r) Trift. Libr. 4. Eleg.
mt. v. ii9. f) Hift. Vandal, libr. L. pag. j.
f IV.
<H )o( im· »5
§. IV.
Getse, Daci, Thracesque Tunt Scythas,
Strabo , Ptolemaeus, Diodorus Siculus, aliique hoc ipfum fatis fuperque docent. Scytharum gentes, ait Pli-
nius, funt Getas, Daci a Romanis difri a). Recenfet et- jam Zetzes Dacos inter populos Scythi® έ) & Sheringha-
mus c) variis teftimoniis hoc ipfum confirmatj quanquani
neque j illi, neque Schurzffeifchiö d) adfentiri poiTum , quando* contendunt, Geticas gentes, pofl eorum accejjum
in Scythiam, primum Scythas dictos fuiße e). Certe eninn
& Gette, & Gothi, ceterique, e veteri Scythia, de qua
Diodorus jT), egreili, Scythicum etjam retinuere nomcn, Unde Ericus Olai g) admodum adpofite de Gothis inpa-
tria noftra loquitur: egreffb vero de Scythia [gentes quon- dam ftirpis ef pofteritatis pfaphet, & hane regionem in- grejpe, Scythiam eam nominaverunt, tanquam dignam pa- jrifi primitivae vocabulo, ef ,, proceju temporis, Sueciam
adpellarunt
a) Lihr. 4. cap. 12. h) Chil. 12. v. $95. c) De of ig.
Angl Cap. ß. d) De reh. Sueogoth. pag. ii. ef 12. e) Cap.
ιό', pag. ψβ. de or ig. Angl, f) Lihr. 2. Cap. qj. g) Hi- ftor. Suec. ef Gothic. Lihr. I.
§. v.
. ., ,
Obiervatiunculam>coronidis Ioco, ad-
dimus de convenicntia linguae Gothicse cum linguis incolarum, in iniulis maris Indici
Orientalis.
En catalogum quarundam vocum, e lingua Malaica
& SingaUa. Toetop claudere, tdppa / tapp. Si ar a mos, confuetudo , ©et»cr y Dalek. <5ear. Sioval vendere, ©di/a
Razja Rex, Princeps, Réiks principes apud Ulphil. ditt-
far Goth. vet. procerj. Robot furari, prsedari, Üiofvoa.
Dao>
i6 ) o (
Dan. 9Ιαρέ/ Gäll.Robber.morbusi dolor, ^iuf.Ko¬
ta dieere OjöJdDO/ un de Quoth apud Ulphil. Kawal vigi-' Ila, 2ßäfa. Kerna tangere, fenna. Kava/a potentia, Dt-
IDdfc impotentia. Kapala caput, Grsec. χιφαλη, Germ,
jtöpf. Manufchia homo, ÜRemtifFta. Ringan levis, ringa.
Siouro, prsefedtus, Dominus, VDtfir prosfe<51:us,Turc.
vishir. Dowa duo , troå. Bakar urere , affare, ©α?α. An¬
gin , ventus, dng/ duga. Bajer folvcre debitum , Franco-
Gall. Paiier idem. I kat ligare, ^afa/ l)«d)te/ f)dcf)ta- Toena
urere, Cambr. Tan ignis, Tandawa incendium, Svet.
ίαηβα/ ftttlber fornes. Kapat: fecuris, ^abba fecare. Bazjan
vas, pel vis, Germ.pafj. Lihat videre iifa· Hala trahere^jjjci-
le. Ling. Singal. Mannfpajaa homo, menniflta. Iflrii ,uxor, 4&uffru. Bandinjai ligo, 33anb/ bintJa. Ratbaten-a, airtlja..
Onda altus, t)Qj i>et>/ båb / Hanh, Ulphil.
Plura non adducimus, quamvis eiTet id facillimum,
Caufiam hujus convenientise ii quseras, fatemur certi quid
non poffe nos adfirmare. Interim tarnen arbitratur Rud-
beck a) una cum Diodoro Cretenfes & Scytbas adhasiTn^ulas
adpuline, nominatim Panchajam, cujus incolae in fermone
fuomulta Ungute Gretenfis vocabula remanere oftendimt. Jam
vero, ut nihil de Baccbi & Hercutis expeditione in Jndiam
.
