ANIMA RATIO

DI SPUTATIÖ

Piychologica

47

ANIMA RATIO

fs A L I. EXUSQVß

facültatibus.

Iuvante Deo Opt. Max.

PRi;SlDE

0 RA Ν RE £ res Ν ECO-

ρ η £ ro ί^ε ri fl o A4edi eina Do«

Bore, in Régth Up fal, Aca«

demia ProfeJJare publica,

Public^ defendere conabitur

Arvidvs Johannis

t i d ε r r s, s.

■«•sCOs·»

uPa χ ι Ε

Excudebat Ε [cht Ilm MatthU

ANNO Μ DC XVIIL

δ»

ss» BS»

m»

ö» gs»

ÖS»

PS»

y&»

Ajtr

gs» &»

P» gs*

0&*

BS»

ΑιΤϊΓ

gs» RS»

P* g&»

m»· 's»

£?osl

γΛΟΈΓ

fe»

Θ06Θ06Θ06Θ06Θ0βΘ0<3Θ0β^Θ0^/Θ06

Θ0Θ90θ90ΘΘ0Θ90Θ90Θ90Θ(Θ0Θ(90Θ

CL AR ISS« ET EMINENTIS DOCTRL

nac Excellencii pratftantifs.

nec non

Prudemiä multocprcrumufuexcdlcntifsim/i

viris.

Μ. I Ο Ν & PA L Μ A? Cuprimontanomm Paßo#

ri primär ίο.

M. SAMVEL1 PrarpoGto QC Paßoriin Suff#«

D. CHRISTOPHERO in <%3φ.

Ρ Ε T R Ο von td(twin$cn quondätn Praefcdo,

CHRISTOPHERO in 5?oor.

Μ ATTH1Ä GEORGII jamprsefc&ocom

ftiruto.

NICOLA Ο Β ER G ER! quandäm prarfedo.

Ρ Ε T R Ο ER l CI R. M.Cupriemptori publice.

ΤΗ Ο Μί K R Ε G Ε R, Reginas M.Cupriemptori»

MARTINO in Gruffuerijs.

Ε R I C O Ρ Ε T R I in Gruffucrrp.

I S A C O inPhaUn.

Fautoribus Si Mecaenaiibus fuis, reveremer 8t amki cokndis Sic. hoc Chartarum «vunufculo

faiuum dC Felicia quxcß exoptat

Refpondcns.

•I# ||r *|« ||f ||f «t# «I# t|| t|f «I/ ||# tlf «Ar t|# «Ar «Ar JU «l| *

&0ΘΘ0ΘΘ0Θ90ΘΘ00^0Θ90Θ90Θ90Θ909

©ΟΘΘΟ©Θ^ΘΟ6Θ©0Θ^ΘΟ©0^Θ06©Ο0

D£ *ΑΝ1Μ Α RATION ALI

Thcfis I.

Ifficilimaiane&' pianedivinacft ^a-

rumse rationalis cognitio, quare cam

pocius religiöse admirari,quS curios«

inveftigare nos decet: nihilominus

cum fatuipotius quam fapientis ho*

minis eilet ad cscli,elementorum, aliarumeprerum cognitionem adipifcendam ^omne iludium confcr-

rc,fe ipfum ^autcm ignorare, neceflarium exißima.

mus, de ea in praefentia ex probatifsimis auåoribu·

brevem difpucationem infamere«

IT,

Anima in tribus pntcipuis lingvis Hebnra,

Gra?ca,& Latina appellatur å rcfpiratione feurcfi u

geratione^quae fit per refpirationem,nam Htbraici

dicitur nephes, å fpirando & fuffiando> Laiinr ani¬

ma å Graeco vocabulo aVtA^K uventus, Crarcr hxy k

4υχά^ω refrigero,quia utinquit Plato in Cratylo ^qua-

diuanima in corpore efacauia ipfieft ^ut viuar,rrfpi-

ratio vim ei praebens ,quando ^a. refptratiodefinir,

corpus interit&homomoritur; hinc videnturve·

teres animam hxkt appcllaiTe·

A a De

r ι%

De fubftantia ίίve e ffentia aitiimac varia?,incer- tär,imo abfurda^plurimoru Pbilofophorum fuerunt

ορ in ίο nes, plericp enim amma-m hominis flatuerunc

corpoream Sf mortalem _jeamqp definiveruncvel å

motu vel a. fenfu. I V,,

Stoici animam feeertmt aerem calidum vel ha~

fitum propcer fummaro il lam ^m obi 1 ita tem quam im

igneconfpicieba-nt: Reliquoru Philofophorum ^o-

pinianes5utpote Heracl!ti,Democriti,Lcudppi,Alc.

ma?onis5)Zenachratis Sf afioru, hic non rccenfemus,,

enm manifeftåm prafeferant faliitatem aciniigtiemi

abfurdiratem*. _V;

Hippocrates anima nortram obinvolutam eius?

naturam,& fenfus noftros effugientem ^άφ

id eil, ^naturam inafped:abilem vocavit. Galenus

multis in Jods-(c animam fubflantiä ignorare fatetur,

ut videre ert lib* 6* Epid* π i tem in hb* quod:

animi mores fequantur temp; corporis in Ii b. az«

de placitisi Hipp; & Platon, ii deanimae fubrtan-

tia (inquit) aliquid pronunciare ^opomar, diceremue;

aurhanc eile veluti lucidum athereumcgcorpus ,aut:

prorfus incorporea m fu brta ntia ^m*.

V il

Quando autenraliis in lods animam tempera?»*

men tum appellitar,non vult tempenem forma m elfe baminis ratione utentis3 fed formam mcdicam9lquae

foUi

fbia in Μ cdid confiderafiotteni cadir: iiiud enimt

quod neciervari poteftpr:efens, ^nec rcftitui ^abfcns

non cadic in Medidconiideratione Änima ratio»

nalis nec prafens fervari potert,nec abfens reftitui fo*

firm ^autem temperamentum Sc prseicns fervari 5C

abiens reilitui poteiljtemperam emumigitur erit fo-

la formahominis medic£,quia Μedicus humanuni

corpus coniiderat*nön quatenus Phv iicutn ^, materia conlians & forma, fed quatenussegrotabile Sc' fana*

bile} Sic _ergo dextrr inteliigenduseil Galenus quana*

doanimam temperiem appellat;,

Vi b

Cum igituradfo divina ^res ilranima noilra,ut fupra omnes naturales formasfefe extollat &Γ erigat (dedivinisautem ut dicebatolim Simonidespoilu-

tnus tänt um diccrequid ^non fint) pleniorem eius ef*

fentutm ex ipiadefinitionerimemur»,

VTl t

minima ratlonalis eflfulfiantia incorpore#·

hominis _corpon conjunßayßne ^corpore tarnen in>

telitgens immortalisv

X- ^C»$-

Dicitur fubitantia,quia eil hnrixu α &perfedHo,

ornnis autem νπλίχβ* feu perfedtio eil fubilantia:

Deinde quiequid, fufiinetacridentia, eil fubilantia,

anima autem talis eil, quia fuiliret vitia , virtutes, feienttam, ignorantiam, quae non nifi å fubilantia

iufiineri poilunr^ _{^ ^ gn}

χ

Eft prat «rea incorporea, feu Spirituafis, invi-

fibilis, fimplex,expers omnis magnitudinis, figurac

&C dimcnfionis,tälts enim fi noncflet3nonpo{ret

alia corpora materiata intelligere, cjuis lllud, quod aliquod percipit, ä natura eius quod percipicur, o-

portet, eiTe denuniatum: fic lingva ^amaro iapore

infe&a dulcem, & reliquos fapoves fencirc ^nequit;

fic fenforium oculi fi cfl.cc coloratum, nullum alium

colorem perciperet. X f»

Id etiam _quo vivitcorpus,non eft ipfu corpus, atqui corpus vivit animå» Scalig. exer. 307* C 36f Ergo anima non cftipfum ^corpus, nec corporca·

XII.

His addi poteft hare ratio, fi anima fit corpus,aut

«rit corpus caeleftc,aut elementare, aut ex dementis

mixtum: Non caelefte, quia tunc movcretur circula-

riter, non elementare, quia fic defcenderet vel afcen-

deret: non miftum,fic enim ^moveretur ab elemen

to praedocnina nte. Χ11K

Quando animam rationalem fubftantiam di-

cimus, intelligimus fubftantiam non incompletam,

nulla enim incompleta fubftantia ^per fe exiftit, fed

coexiftitalteri, quo pereunte definit efleianima ^au-

tem rationaliscum nondefinat efle five exiftere,poft feparationem a corpore, propterea incompleta fub¬

ftantia eile non poteft·

Mag#

Χ IV.

Magfium profc<ftoac admirtndum D BI &

natura? opus eft ^, coniunftio animac rationalis ^cum corpore organico in homine: ^non enim eft ^conta- Äusquidem Phyficus& localis, qualis eft intcr vas bi _aquam, inter navim SCnautam, necp mixtio dua-

rum iubftantiarum,qua!iscftaqua?& mellis in mul- (ο, hordei bi lupuli in cercvifia: neq? accidentis cum

fubic&ocoropoimo: Sed potius eft copulatio fub·

ftantir fpiritualis Si corporear, fafta virtutc fpirfcus

vitalis ad conftituendum homincm: vcl comunpi- _O

tur corpori tanquam forma fubftantiaJis,

XV.

Vndefequitur animam rationalem efle ipfam

formam hominis5licct tamapud vetetes quamrecen·

tioresconcrovcrfiafuerithacde re acerrima: ^i* Pia-

to η. I.5. de natura hotmnts, animam fecit formam aiTiftcntcmjeå rationcqua nautaaftiftitnavi. 1. Alt)

human itatem formam hominisfiatuerunt: 3- Qui-

dam utiionem anima?cum corpore veramhominis

formam comcrtderunt,qua? fententia vel hinc abfur»

da, _quia unio eft accidens ^> nullum ^{autem accidens}

fubltanriam conftituerepoteft :quoenim natura? de-

creto faceret accidens fubftaötiam. Scalig« de plant is

pag:iS*. XV ί.

Philofophiautem communiter animam ratio¬

nalem ^vere Si proprif elfe formam hominis ftatuc-

rum, quorum fcntcnua?airenfum prabemuspropter

iequentcs rationes» _Quic

X VIT·

ι. Qüia formavic Dcus homitietnde limo terra®, 3C infpiravit in faciem eius fpiraculum vita?, &fa-

fluscil homo in animam viveniem 5 >ubi produ&io

totius hominis tä m quo ad corpus, quam quo ad ani¬

mam defcribitur. Per fpiraculum enim vita? ani¬

mam rationalem, omnesinterpreresintelligunt 3dC ipiraculuappellatur9quia tamdiu vivit homo, quam- diu fpirac* ^{χ ν ι ;I K}

2. Quicquid infuper habet omnia officia for- nja?,i!lud eft forma ⁵ atqui anima rationalis habet o- mnia officia forma?: Eft igicur forma ^t Äni ma enim

rationalis dat efte rei, quia ftmul cum materia facit ^u- numcompolicu eiTentiaie,quod eftens fpecificé com«

plctum & abfoilutum Per: 1. de ^{mat ca ρ. 22»} infor¬

mat totum corpus, conilituit animatum: conftituit

hominem incerta quadam ipecie viventium, ita ut homo, qua homo, fit 8t ntimeretur in rebus natura- libus propter animam rationalem 5 diftingvit ho-

minem ab aliis rebus om nibus, X I X

3* Forma ^{non tantum} eft V^©·',fed etiam ΙίΛω^ΐί©-' h»e. å re cuius eft forma feparari ^nequit* At¬

qui anima rationalis ab honline qua homo, non po- teft feparari: Ergo eft vera hominis forma»

X X,

Eft quoque intelligens, quia babet infitasnoti.

da«

cias de Dco, de diTcritnincIiotiertofum & turpiufnj libcrtatemeligendi bona& reprobandi mala ^: 8C quidem inorganica dicitur,nu1Ioemmutiturinflnr

mentocorporeo adaefhones fiiasobeundas,quatc*

nus nempe abfolute per fuam eiTenciam confidcra*

tur, alioqui quatenus fimulachra ^rerum extrinfecus

per certa organa oblata å pbantafia accipit, &Γab il-

Iis fimulachris tanquamobievfh's,ad inteliccftionem

movetur fcu excitatur,organis corporeis carcre nc-

quit. XXI.

Hinc multa in corpore exiftunr, qu^ ipiiusfun-

Äiones iuvant & acuunr, mulca _quac obtundunt&

impcdiunt,corporc,acri OC vehementi converfionc

confra&o,illaconfeftimeniigrarc cogitur: necilla proprio fubftant/ae ia<?luram quandam facit; Sed

corpus quod proprium eius c il dornicilium prscpedi-

tur: ut enim artifcx idoneis inftrumentis inftrudus,

fiintenebricofum autardumconclave contrudatur, ticquit quac anis fuae ilinc efficere: Sican/ma vitioio

corpore,quod efttanquam domiciliurn,coercita,quae

fua funt munia exequi non poteil,convenientienim

corporis mediocritate ten er i deiiderar, qur fi parum commutabitur fun&ionibus fuis interpellabitur: fin

multum _,tantam difcrepantiam perhorrefccns, ^ncc

ferre potis,de ^corpore decedit* Sic ergo actione«

feu funeftiones animse larduntur, Isrio _{nempe corpo¬}

re, ipfa ^autem ciTemia anima: illaefa·

B _£fi

XX IT,

Eft & _cutcp homini fua propria anima.propte r*

ca falfa,& i mpia cft opinioÄvcrrofs ^qui de anim.

Com. ?. unicam numero animam efTe omnium ho¬

rn ι num pronunciat. Erronea quocßPythagoricorii

8C platonicorum eil fententia,qui easdem animasad

aha corpora mtgrare,& lic non tot eflfc animas,quot

humana corpora itatue bant.

Χ Χ11T.

Vtracpcnim ορίηίυ& facrisIireris.S^ rationf-

bus Phtlofophicis taeife refuratur: infacris enim to-

ties Iegitur anima tua, anima fua,ammahuius, vei

il 1 sus: ut de puero mulierxs farepthanse f. Reg.17·

v. 22. reverfa cft anima pueri in interiora eius. Item*

fapient* S. v. 9. Luc 8 v. ss· Item Luc. ^t»

X X IV·

Rationcs har funr. η T ot funt numeroanimse rationalesdiftin<5br,quot funt hotrunes indxviduj di-

ftinfli numero,quia freut unius hominis ^non poteft

eile ηιίι una anima, quia una forma : Ita plurium

hominum plures forma* fint oportet: ab urta enim

forma _qutsqms habet utfit ens unttm ,& propterea

multi ^a multis formt* habebunt ut muln fint; Sed ho·

fr ints in iividui diflinfti numerofum ^tot, quor hu¬

mana cotptva. Ergo ^criam aniore rationales funt

rot quot humana corpora. 2. St! na eilet cmnium

hominum anima ^> eadem quo φ eficc omnium

fcomi#

homitium operatio, eardetnottitiium cogitafioties,

icientise,artes 8C ccniilia. Ar hoc falhjrfri; brgo8{

illud: notum enim eft ^uno & eodem tempore ali- quid ab ^uno homine fciri, quod alius ignorat $ ab ^u·

no aliquo amari,quod alter odio habet.

X X v.

Nunc quid fit ™ animae vicfeamus t Sratui·

mus autem ex αι&ο veterianimam fecundum eilen-

tiam, cotam in toto corpore, 8c rotam in qualibct

parte : adeo enim divina res eft forma, ^{ut cum} ht

fubftantia,aliam totam impleat fubftantiam.

X X V K

Quando autem animam totam in toto efTζ di*

eimus& in qualibeteius parte »eam non extenfatn

volurnussnecdiviiibilem,quia fi extenfa ciTet,autpcr

fe aut per accidens eflet extenfa* Atqui nullo modo

tfi extetrfa: quiä extenfum per fe dicitur ^, vel qtå

fola quantitas cit extenfa, vel qua corpus compoft-

tum eft extenfum _per quantitatem: extenfum vet o per accidens quod extenfum eftitidem per quantita¬

tem, Sc partes habet ^extra partes. Cum ergéanima

quanta non (it, extenfaefle non poteft»

XXVII.

Qusccuncp porro forma 4 materia non depen-

det in elfe,ea nonextenditur ad extenfionem trsarc- ria* dependentia enim caufacfl extenfiocis: rationa*

A a Iis

Iis atiimanuiio modo depettdet 3 corpore, quenio*

do _ergo ad illud cxtendi debear*

XX V II L

Circa originem animserationafie ^tres potifsi-

niiim repetiunturopinionesS prima eil: cor um quf

ftatuunt animam hominiscxfubftantia Dei deccr*

ptam. Altera defcndiecrcationemanimarum ex ni-

Jhilo* Tertia aflenfum probet propagafcioni feu ge¬

nerat iorJ. XXIX»

Dogm ^a traducis placutile vid ^emus T ertulfia-

no, Apoliinari#CyriIloa Athanafio Epifcopo Alex»

andritio,&T maxima? parti occidentalium ; item Lu~

tbero,a!rjscp plenscp omnibus qui Luchert dotihinä

fequutitur. Χ X X#

Animam vero noilram ciTe originis cadefiis

feubomini divinitus δνξν&μ feuforis _{accedcre, pro¬}

bat urD^Hicronymo, Idatoni,Ciceroni, La&anuo*

Med* eis Sc EMoiophis»Phyficis fere omnibus in-

primis Fernclio; item TheoTogis nonnullis; Ha?·

rentAcadcmict XXX L

Qui tr Jucem defendunr, in dupltci, funr di fre»

rentia, ^a 1 η ^a ni ma s a b a η i m is _{pr ocrea i} i a iim r. fei e ut lumen alumine acceriditur : Ali) ve roproraginem

ex femine tuen tur sut torns homo it in fpernuteJV-

§άμ<Ί ^> potentia. XXXll,

Verum cnim verohiféeom nibus tv iiTi vjuiddc

inme ruuonalia oiuincfentiendum fit iibercdica-

w

mus*

mus: Equidem fi ftatuaturanimarum creatfo^noti

poccft offcncii ^a quo,Sc quomodo anima peccato in- ficiatur; Hinc Auguftinus inEpift»2S. adHicro- nymum&i57. ad optat* ingenue confitetur ie,nceß leg*ndo, necp orando> ^necp ratiocinando invenire potuiilc,quomodocumanimarum ^{creatione pecca-}

tum originw defendatur : Si ^autem hoc untcum o-

ftendrpoßet,quomodopeccatum nonnegetur,fi a- nimarcrcatio afFirmetur,rum forfan probabilior fo

ret altera fcntentia de produftiohc animarum im-

mediata. XXXI IL

Iitud a· rem oftendt irr pofsibile eile hoc unico

argumento euincerc poffumus: Quodcunq? pecca.

to Adami obnoxiumeit, vel eile debet ,fd ab Ada.

mo medijs p3rentibustrahitur,originaie n. malum

non per imitation ^em ,(ed camalem generationem

&C propagationem ad nos dcriuatur. Atqui anima

non trahiturab Adamo, Ergo nec peccato Adami

obnoxi* efh Setmus quid Pontificrj contra hoc ^ar¬

gumentum excipiunt, verum cum iam dudum ^a fyn*

ccrar rebgionisTheologis refutati finr,eorum übe-

riorem refutarionem lue non repetimus,

X X X IV.

Qui infufionem animarum defendunt,cen»

feneani nam puram å Deo creatam,ab impurocor¬

pore conr am mar t,nt iracoTtiunciίο a ni ^mar cum cor¬

pore peccatis infedo,cauia htpcccaii in anima hae.

tente B 3

XXXV.

Qu* fcholafticorti Do(flor um fentetttia ^pror-

Jus abfurda eil, corpus cnim non poteft aliquam

.

viciofam qualitatemanimsc, ^qua? fpiritualis eil, im>

primere. *♦ quod corpus non habet eo non poteft

animam inficererpeccatumquod animac proprium, ignorantia mentis,averiio vo!untatis,non ineil cor·

pori. Ergo ülo animam inficere nequit.

XXXVI.

3. Corpus propter animam, non Contra, anf-

rrta propter corpus peccato inficitur, inverteretur

hoc, ft amma å _corpore inficeretur,& fequeretur hinc

prim um i gnorantiap,contupiacia?, & averfionis fub-

jecflum eile corpus, qua? omnia falfifsima. 4. Deus

quocp fic foret in|uftus,qui animam iuÜ:am,& nihil

tale mericam, inram impurumcarceremdetruderet,

XXXVII.

Quid praeterea C legimus, quod totus homo generethominem vi benedidionis divinar,quaefic habet,Crcfcitc & multiplicdmini. ^1* quod Adam

genuerit Sethü ad lmaginem fuam, illaautem ima-

go confiftebat potifsimum in conformitate animap.

3. Quod David dixeric fe ^totum ( ergo quo ad ani-

mä ) in peccatis conceptu. 4. Quod regeneremur

praccipue ^{1 η} anima,quod autem regetieratur,id ^antea

fuit generatum. Χ Χ χ V111.

Rationibus quoqj Philofophicis anima? propa-

gatio probari poteft ; Quia diiertf Philofophus

Arift:

Arift: a. Phyßc inquft,quod 1.0mo generet homine

& föl,ii iam homo generat hominem,iatis conftat

cx homine itl homine propagari utrumq?, animant nempé & corpus ex quibus homo componitur: non

cnim poteft homo elfe ,qui animam intelligentem

tion habet,liquidem ä nobiliore parte,(cilicet animä»

«il & denominatur homo.

XXXIX.

Hlc creationis defcnforesmulta excipiunt, verii

cum eorum exceptiones, non tam validsehnt.ut no- ftram fententia evertere pofsinr,propterea non mul-

tum itfis turbamur. X L.

Ad modum propagacionis quod attinet, ille in

hac caliginemexplicabiUs videcur» Duaeautcmflint dc

cofentenclar principales: quidamfieri propaga tionens

putant per edudionem, quidam per cradu&ionem.

X L I»

Editionens qui defendunt,ita cenfenr,quod

a ni ma primo tempore non lateat acftu in ferrinc genitali/ed duntaxatpotentiå :quandovero fernen

nonnihil elaboratum,& membra corporis quodam

tnodo delineata fuerint,id quod antequadragefiniiij, poil eonccptionem diem,non fieri opinantur Phyfi-

ci pieric^p, tum demum per fwotuip τΓλα$ι*»ν in iemine

hcrrentem,animam epoteiiria feminis cducisexdta-

ri & ^aceen ii, ita ut quod antca folurn latcbat in po*

tenna, nunc in acflu effe avivc* c 3 & corpus fuurri in«

formars incipiat.

VcruiB

XL IL

Verum hin ^c multa fequerentur lncommoda

t. Accidcns _nempe pocentia fic producerct

nobilem 8Cexcellcritem fubilanriam. 2· Anuna fic foret aliquid materiacum,formarum enimmateri-

ab'um proprium eft educi e potentia feminis. Nec poilet oftendi, quomodo anima peccacomficeretur*

XL1 IL

Proinde ftatuimus modum eile _per tradu&io·

nem, Deus emm poit crcationem primi hominis,

iili quemadmodum reliquis omnibus animalibus

bencdixit:dicendo,Crefcite& mukiplicamini: hu·

ius bcnedi&ionis _vi,totus homo generathominem,

ita quidem ut ex femine corpns,ab anima gencretur vcl potius traducatur feu propagetur anima: Cor¬

pus humanum generaturaeoipore non im media ^te,

fed mediaté intcruentu nimirum feminis genitalis:

Anima autem ab anima nullointerueniente medio,

fed immediatc propagacur,habentcnim fpirituales

eflfentfe* iftam naturam,ut (fi Deo ita vifum fucrit)

fui fint multiplicativap, ^{ut patet} exfimili de lumme:

Jumen enim natura; efl npn corporeac fed fpiritua·

Iis, fatentibus Philofophis fanioribus omnibus: ha·

bet igitur vim fefe tnultiplicandi: non autem fe multiplicat vel promovet ntfiin materia apta &ido·

nea: quandoergocandelarlucenri admoveatur alia candela, ibitum lumen fefe multiplicat^ in alteram

ca ty

candefam _ejuocp promoref,f!6tt per fui panir/onemj

nec per totalem fui in alteram candclam tranfiniflio-

nem, fed per luminis no vi, vclut acccnfioncm & ex- citationem* X L IV#

Pariter fe habet in anima hominis ,qua?iuic-

tiam eft multiplicauVa iecundum beneditftioncm

divinam: quando enim fernen eft commodcpra?-

paratum Siapte ad fecuturam generationem difpo-

iitum,tunc anima fefe multiphcat & quaii ^novam

numero quidem, non fpecie,å fe diveriam ⁱⁿ ifto fc-

mine accendft, fineulla fui frutluiatione3partitiones

aut cransfufione, qusepoflmodum abfolutå ^corporis

delineationc non educitur necinducitur 3fed dunta«*

xat emergit & fua officia excercere incipit.

XL V.

Si vcro quis quxrat quid hat cum ifio femine, quod iu uterum tranfmittitur, e quo tarnen homo

non gcneratur,an3C lllud animacumiit * Dicimus

smimaturn non efle* u quia fernen hoc non per o- mnia apte erat ddpoiitumad gen era tion etr»,& ^pro·

pterea animamfefemultiplicare ^non pofle. Sic&

lumen fefe non multiplicat in materia minus difpo·

nimium humiditatishabente. ^2. velquia fin-

gularisefl parna di vina, Dcus n. fa?pé ^natura? cursu inhibere poteft ^{5 qua} de caufa ftcriliras ⁱⁿ fcriptu*

ra fingula ris pxna ,fcecunditas ^vero finguTare Uei

donum prxdicatur,

C quan*

XLvn

Quandoautem fic (pirituum muTtipIicationcm

a (Te ^r i m us, i ntel ligt m us fpimus corporib. devindos:

licet autem aflertio bxc in Philofophiavideaturab- fona; pluris ^(amen faciemusordinationemDci,qui

dixic crefcite 8c mu!tiplicamini,quantumuis miran-

di huius operis rationem explicitam non teneamus t ficuc & totumilludopus generatiotiis humanaesad-

coadmirandum cenfemus, ucomnem rationisca- ptum fuperet: Is fané _qui illudexplicaretsfapicQ«>

iior Salomone nobis videretur»

XLVil.

Cum igitur iicconiler*animam rationalem ha¬

bere _pr nicipium , an etia m habeac finem, vet potius incorruptibilis &Γ im mura bi Tis maneatsquccruurr in

qua quidem quarilione,etiI fuirius deberet eile omni-

um hominum confénfus ad defendendam d?onira·

fem&excelfentiam humanar natura?,quå illa å Deo

pra* omni hus aiüs animanribus ornata eil ^t Hk ta·

m<n magnam videmus opinionum difcrepant/am

exiliere / Fuerunt enim oiim nonnulit, & fortade

ctiam nunc quidam reperiuntur, qui fiaruunt ank

ma m rationalem ^non eile immorraIem5fed unå cum corpore interire,ur. Epicurei,Stoic/,&r Saducark

Ceitis ioitur argumentis animar immorralitatem

demon ffrabimus. XLVllf.

Huius rei certiiiima & evidentifsimaargumett.

13L

ta fiabemus in Tacro codice, Hic cnim teilatur. ιΓ

animam tion poiTe occidi. 2. egrcdi e corpore· 3 vi-

vcreextra corpus. 4. redire in corpus. 5. futuram

effe refurredhouem, in qua arumacum corpore ex

pulvere terra? refufcitato ,iterum debeat coniungi:

Omtfiis cacteris teftimonns ⁹ qua? 3c numeromulca

funt & _ponaere magna: fam principrjs Philofophi-

cisidipfum quoquc evincere conabmiur*

X L 1 X.

i. Nullum fimplex refolvi potefl in fua prin- eipia,? nullis enim componitur prtncipiis,ScaIig. ex-

crc.307, Γ.2. Acqui amma rationalis efl: fimplcx,quia

eiΐ \νηλίχ&(ΐί «pxm 5 Nullus aucem adlus eil ^poten.

tia : Ergo nen eftcompofita, quia compofitum eft

pocentia, partes vcro funtadlusj Scalig. exer. 807»

C14. Ergo nec corruptibilis,quia omniscompofitio

efl: diflolubilis: Perer. 1.5· ca ρ 9. & feparari poteil nonniiiconiunålum,Scaiig. exer. 307» C a.

L.

i. Non habet contrarium å _quo poteft ^cor- fumpijubi autem nulla concrarietas, ibinulla corru-

ptio, zabarell. in ί. de aeterno motoru Arqui ina-

nima nulla efl: contrarietas, quia qua? recipit, feeun-

dum modum fui effe _recipit ,& qua? in ipfo recipi untur,funt abfcp contrarietate. Anima ergointeP

ledliva non efl corruprihilis. HincCicero in lib. de

fcneftuteikratiorinatur; Cum fimplex animi flatu-

C 2 tg

ra ft ,nec habeat in fe quippiam ad mixtum dilpas?

fui, atcj? difsimile ,ηοη potcil dividi: quodfinort poteil ^> nonpoteltinterire, Simili modo ^argumen·

taiur Tertullianu&mf* de aninucap, ^ L L

3. Natura animsc ^ra tion a Iis tafiscil, _qua? ad fil·

miiitudiné divinam proxitnraccedit, atteftantibu»

tplis ^et »am Ethnieis ^> Plato ^η. inT imscOjVocat men-

te αϊ humanarri ßi«-rrf> £«. ty^&op ν^ανιομ t non ter·

renam (cd cselcftem. Ariil. I. io, Echic· _{cap* 1.} aie

mentem eile divinum quippiam, 8c Deo maxime cognatum; Erg&cum immorcafitas propriécom*

petat Deo, ctiam anima rarionaiis eius ell particeps*

Omirtimus nunc alia _argumenta ionge plurima, quia animse noilrac iminortalirascx fidc eil certiC

fima, L I L

Nec obftat>quöd immortafirasdicatur in fcriptura

fofi Dcocompetereipotellenim aliquid dici immorta*

le duobus modis. 1. quod fua natura tafeeft, ita utnecjf adlu unqu^mmoriatur,necf? moiipofiit: z. quodqui*

dem fua _natura, eft crpax mortis, hoc eft, poteftmori, Ted tarnen ex fingulari gratisr divinae privilegier, η urw quam moritur: In priori feniu folus Deus eft immor#

talfi in pofteriore An^li & anima rationalis, funt imw portales; quod ctiam innuere videtur Damafcenus

lib. t orthodex. fididum3if.a-yv^o<r «'/> έ

tre ålkdi κάριη. Lill,

Animvrum cirruptio in brutis neeffatis fufficienter arguit noUratum animaium corrupcionem ; anima

enun

enfm humana per fe fubfiftit^ animae brtttorum neu

itemi Simile etiam eft principiufti »fimilis proccfTue

hominis QC beftiat, utpacer ex EccleC cap# $. ν,ιρ, ra#

rionc corporis» non racionc animar,

LIV·

Firma igitur QC fixa mancac fententia, animam

fiempe rationalem immortalem QC incorruptibtUm

atcpadeö fixa,ntqui c«im negaverit,mfanire cenfeatur,

perindeq? facere, ac fi qois in die cpncendac dum non

cfle, fiCderebusinpromtu pofitis dubitec,

L V.

Animae rationalis duae funt faculcatcs, ntmpé

intelledtus ÖC voluntas.

L V l

Intelletftus eft facultas animar rationalis%res in#

telügibiles intelligens, cognoicens, QC dijudicans.

L V IJ#

Ejus objedumfunt omnia intellfgibilia ,feu quae

abintcllecftu quoquomodo intelliguntur: hinc omnia

qua* in mundovelrevera exiftunc,fivc fint invifibilia,

υ t Deus,Angelt,amma,fivc vifibilia tarn in cselo quam

in terra , vel quae finguntur. ut funt regia folis, borti

Hciperidum .aliaq? fabulantium poetarum figmcnta

tncclledm fubtjciancur·

L V I) I,

Huic «nfunt notitiac naturales ^, feit Commune!

jiotiones appellaiae, quae nobifcum nalcuntur: St ea

otm ammi eft natura intelligens, & in corpore intet#

dum non utitur orgatiis corporeis, QC feparatas quas#

dam habeat inorgantcas acftiones ^, quomodo in ipfa

fion inerunt quadam notitiae^ qua funt quaß lumina

& imagines iubftaiitiales in e* £ CcxU fi menté non di#

C 1 cmius

fchntss prseditam iumineftotitfaram & ismen dicfmtis cfle intelligentem ^, fciilpimus anitnam intelligentem

fine intelligentiä: has autem noutus nobifcumnafci dicimusnon artu ied potemia,

L I X,

Voluntas ett animae rationalis vis altera, quå ea

quaeabintelledlu appraehenia QC iudicata fuére,homo

vel elegie yel averiatur»

LX.

Objedium ejus eil bonum velma1um,ljve fuerfc VZribonum, vel _apparens bonum, m^lumve. Rinc ab A^ilocele vocatur apperitus rationahs. Sicut enim in fenfitiuo appetitutrahimurin bonum a fenfn apprarhen#

fum,tta voluntate _tanquam appetuu, movem ur ad bu*

Slum monftratum ab intelledtu»

L Χ f,

Haec brev/ter de anima rational* ejiw$ pntenttjs

adcxcitandum alioru inquatrendoingenium^ Studio um,didlafunto,quae licet taUanon i?nt>utomnemdubi>

tactonem ingeniofis eximant, ha c tarnen mediocri con#

fenti fimuf cogriitione, donec uberioré ac perfetfltoreixi hujus cognitionem in altera QC futura vita aflecuti

fuerimus i Human» enim fapientiae pars

eft,qu»dam acquo animo nefcire velie, bcalig, exer.307. f. ^29,

ti

F I Ν I S.

OR Ν A TIS Si MO %AC D0CT1S- ßmo juvcni Domino ^Arvido 'Ttdero Smo-

lando, amico perdilc&oy harum theßum

dcxterrimo de fen for i ^ac propugna*

tor i hoccc decafiicho.

tsr^i τ 1^5 4-v'Xhj ^, λ/οψ 4SI σΌφο'ο

7ff$åyu.<x, δ πάντων ^> σφο^α <Γt r9fO καλ<>£β ΕVKvjSip -κοίλοι ταντψ ursji ^ματ Vsroitf/J

A^cPfiS uot ero(p/<xs, ^όγ^,ασ-φ α$να κεΜί.

OjvSoTt^cos $. τΐ?Ηξί£ο*ζ!$μ.οΐ7τάντα.£ΐ ?<χσ·Ηβρ9

τω »Όέίφ φ$ον!μ<ύ$ τωη λο /ω σάφε/.

Λο|η <γΗ εε^εωμ,α (fy 47rej κοσ<α>$4μ 4τνίμω!,

ΕτπποΊμ δο3?ω7τωρ zmu^uctTrs 3&·.-

σε λε'^ω φ/λε κ&7ω ^7rav'TCi 47τάΐϊ*

σα/j ^ rär afooi t^yop 'tfims bin,

Giatulabatur

^fchillus Olai Pctrxus,

^Q<^9OG0^9OG9OG9Og0OQ0OG^

A L I V D,

Α $άνατρ* φι/σεο* MfSnpicfJ 4S//> 3

yvttvis ΦΤΣΙΚΗΞ «Γκλώσθ 3α.\ίμα μ^ΐςομ.

Σπν^άΊωμ <Ρΐ<?αχΗ φ»λοΜ^σ* ΤΙΔΗΡΕ ΤΒσαντ^,

>^so/J $*»ολϋ?φ ** *?Χ«£& α^ΐομ i$yop ;

m

SijöAio/j 'n^ttyyövü ocyiap σνμφΐςβ orrwf.

ψςάμμασΊ toiolvwis mscsf «/«.βλίψο/ί 07r/v<7*<»,

Istfop ( ώί <Γβ ) ^<rt x^HSwi α>ατΓΗ<Γβ Waso*·

Ka? (T»Aiut 3εω ^* ^utrulla» K9^ ττατρ/ω 7«

Τ$<χμμ*crip, β/ω /Λακροφ QiAdSiÅQt Xpvty, Amico QC contubrrnalf iinceré dileäohoc

öÅiyosixop fa c k bar.

Laurentius Ambef ni Scariniue

VefigothusÄ

j