LITTERARIAE SECTIONIS

/O:

g.

B.

V.

ΝΟΤΙΤΪΑΕ

LITTERARIAE

SECTIONIS PRIMAE PARS

PRIOR,

exhibens

RES

IUDAEORUM.

QUAM

Gim

_confenfu

_Facultatis

_Pbilofopbic&

publico

examini

fubijciunt

Ρ

R AE S Ε S

ERICUS

BENZELIUS

Acad.

_{Upial. Bibliorhecarius,}

&

Respondens

J

ACOBUS

ISANDER

Roslaöus.

ad diem 21 meniis

_{Junii anni cIodccxvi.}

UPSALIAE

-Φ3(0)&Φ- «

SECTIO ΝIS

PRIMAE

Caput Primum.

§ i.

Revem

Confpe&umHiftoriasLitte-rari$editurus,ws ανοΐος τεω ,illius confilium _{fequar, qui fuas}

_cauflas

patronum , poft copiofam

prasfa-tionem ad datum _{primorum pa¬}

rentum _{ceviqueantediluviani}

con-ditionem _{provocantem tacite horrabatur, ust}

ial-tem a fecundo orbis parente Noacho

ordiretur,

quo fesquimillenario,& quod

excurrit,brevior

fie-ret oratio _{ejus ad clepfydram dicenda. Vere} e-nim , präster ea, quis

dréfante

SPIRITU SANCTO

primis feptem capitibus Genefeos

nobis

patefa&a

funt, omne tempus illud cum M.TER, VARRONE

apud CENSORINUM de Die

Natali

cap,xx\,

άϊηλον

dicendum.

§ II. Et Γι vel maxime ufum litterarum ante

Noachicumhune _{κατακλυσμού viguifle dixerimus,}

monumenta tarnen iis tum _{coniignata periere_j.}

Etenim ii _{quisADAMO τω π^ωτοπλάςω}

tributosli-bros * _{genuinos eiTe ceηlue rit,η χis nimium}

cre-dulus. De_{columnis, Iapidea & lateritia, quibus}

Sethipofteri ilderalem fcientiam & coeleilium

re-rum notitiam _{infcripferint, inventafuaab interim}

quå

per aquarum inundationem, quå per

ferales

A flammas

* _{vide GTLBERTI GENEBRARDI}

Chronographi<tm Ltb i,

BAR-TOLOCCIUMBibltothecAΜ_{Agnλ Toms\ ρ $o, Ρ ETRUM}

Ζ ΝΟΤΙΤΙΛΕ LITTERARIAE

flammas _{vindicaturi, quarumque columnariim} akeram id eil _{lapideam, fua a?tate ζχτχ γην τψ}

tiiterra _{Strida, utvertit}vetus _interpres

E-PIPHANIUS SCHOLASTICUS, _{fuperfuiile teftatur}

FL. iOSEPHUS _{AntiquitätumJudaicarum hb. i c.in.}

dudum auctoris fidem follicirarunt viri eruditi

GERARDUS IOAN. VOSSIL1S de ArteGrammatic a

cap. 9. LAMBECIUS

lib.cit.

aliique.

Quod ad

Fra-gmenta Librorum HENOCHI, quorurn verfio

Gra?ca _{apudveteres quosdam fcriptores}

&nomi-natim GEORGIUM SYNCELLUM in_{Chronographie,} illa manifeile _{ύποξολιμαίία, neque obilat quod a}

di-vino _fcriptore

Apoftolo

_{Juda EpifioL· v.14, ις,}

hisparia

quasdam

citeaitur; nam illic prophetafje

dicitur Henochus. vide beatum Parentemmeum

Breyiario Hifl. Ecclef. Epocba i. §. 11. & utverbis

u-tar Hermanni Witsii, Commentario _{inEpift Judes}

p. 503.

Veroßmik

eft,

ex nota

ér

cwfeßa

eotempore

tradittone _{habuiffe ludam , quam verameße Spiriiu}

tnagiftro cogmvit,

dignamque judicavit,

quam fua hac

eptftola

confecraret

aternitati.

§. III. Viri

clariiiimi,

qui

de Philofophia,

Schö¬

lls, Scriptis & Bibliotheck

antedilnvianis

oρ ufeula fua

inCcripfere,

velh^cmodo

memorata examinarunt,

variorum errores _partim notando, _{partim fuam}

conciliandi rationemmonilrando,vel_fplendidum

hunc titulum _{aliud agentes adoptarunt_»» In his}

IOACH. IOAN.MADERz/S Pr<rf>ad Commentationes

virr. _{iUußrium deBibliothecis & Archivis,Helmiiadii}

1666. Nicol.Bergius * in_{DiJJert\AcacL de}

Exißen-tia * _{Generalis perLivoniam Superintend,&,AcadcmiaePcrnoyieifis}

SE CT. 1. CJP. Τ. ₅

tidPhilojophi#

antediluvian#^ Gieffe 1684.

Au&orA-ncnyrn usde SchöltsAntediluvianis,Obfervationeχix.

Tom.i. Obfervat. _{Seleélarum,Hallas 1700. Adeo}

nihil _{ultra, quo Hifloria vel Civilis vel Litteraria}

antediluviana _{illuftretur, inde tibi pollieearis. De} Berosq, _{genuinum intelligo} non Anniänum,

vi-debimus in _{fequentibus, εάν o θεός ύελτ), cum ad}

Imperium Chaldasoriim ventum erit.

§. IV. Neque poilhac fupplementa qu^dam

notitiae hiftoricce antediluviana _{fperare fas eil,} quum commune & univerfale fuiiTe diluviurm»

Noach'cum in confefToeiTe debeat. id teftantibus

apertis

verbis

Mofaicis, & fan&iffimi

SALVATO-RlSnoilri _{Matfhasicap.xxi v.59. ε ωςηλΰενcκατα¬}

κλυσμός Kj Yjocv άταντας, quo adveniret diluvium &

omnes _{auferret. Quas utnobis fußiciunt facri} codi-cisau&oritatem _{venerantibus, ita contra} detre-élantes eandem commode adfertur nubesray _s%u

teilium de univerfalitate diluvii _{Noachici, quam}

diligenter collegere HUGO GROTIUS ad lib. 1. de

Ver. Rel. _Chriflian# , Sc ad Matth#i loc. cit. &

A-THANASIUS KIRCHERUS deArea _{No'eJ.n.Par¬}

te _{i.cap.vi. His merito adjeceris teilimonia}

fo-lertium natura _{indagatorum petita a proceris &}

robuüiiTimis arboribus inclufis _{profundiffimis}

montibus, _{utpote vallis Ioachimicas}in Bohemia,

ultra centum _{quinquaginta orgias, ut & oflibus}

inufitatas _{magnitudinis , acignotorum plane huic}

orbi _{animalium, in fpeeubus Hartziacis: adhasc}

pifeium not! iimulaehris modo Ted & fquamis,

ad-de conchis _{marinis, nunc non nifi inremotifiimis}

litto-4 Ν0ΤΙΤ1ΛΈ LITTERARIAE

littoribus Indian _{reperiendis, in cacuminibus}

al-tifiirnorum montium. _{qine omnia ηiΓι oceani}

ex-undantis excurfione iiiic _{neutiquam transferri} potuere. Ettale quidunquam contigijje ritjt in

cata-clysmo Noachicov ut omnicaret teflimonio, ita&

fimi-litudine veri ut _{probe ait Hsrmannus}

Conrin"-gius de

_Antiquifjimo

_Statu

_Helmftadii

_{p. 20. quem}

conferut& IOANNIS CATONII eruditam differ-tationem de mutataTellurisPoftdiluvian<e_{facie Sto ck}

-holmia? _{1700. IOHAN.WOODWARDUM Anglum} eruditiilimumin_{Geographie PhyjiceParte 111. Sed.}

11. ac IOH. IAC. SCHEUCHZERUM _{χ^εσιφοίτην}

in-duftriuminHerbarioDiluviano & in_{ftCV^fc&rdlHiUß}

bet^aiutgefcbtdjien

eeé@cöft)ei&crlani>l

Anxie ité expe£amus

clariffimi

& experientiilimi viri D.

MAGNI BROMELII noftratis_{Lithologiam Svecanam,} qua praeter alia hiftoriam naturalem mire

illa-ftrantia, dabit delineatas defcriptasque φηφι$ας

τε _Kj αοίχας _{oσα ομοιοτξοπα} 7rξδς αιγιαλός

siccQa-σιν άπο€ράτ]εσ&αί, σημεία _{της παλαιας} θαλατΊώσεως,

conchas _{marinosque calculos, &id genus alia, que in} littora _{ejicijolent a}

_fludibus

_{, indicia veteris}

inunda-tionis, ut ex Theophrafto alt Philo Libro Quod

mundus_{fitincorruptibilisp. 660, B. hsecque omniaex}

profundis & duriffimis rupibus Gothlandia?, Sca¬

nia? 8c Gothic Occidentalis abfciifa.

§. V. . Atquiut obiterillud

adjiciam,univerfali

hac inundatione in imascavernas continentis ter¬

ra?_perlatam efTe arbitror balasnä,

cujus

oifa

_antehos

quindecim circiter annos hiante terra reperta luntin occidentaliGothia, _{paroecia 3Bånqnaltero}

lapide ab

urbe Skara, &

huc poitea

perlata,

ubi

SECT. 1. CA?. 1. f

liuricadfervantur inter rariora Valetudinarii

Aca-demici, _OfTaGigantea

_fuiiTe

_credebantur,

_quo

_ad

juilce feriei reflitueret & ex

collatione

cum

ima-nium balamarum aliarum oflfea compagecertiora nosdoceret celeberr.

&experientiiIimusProfeiTor

LAURENTIUS ROBERGIUS.

Caput

Secundum.

$. i·

(Aciunt

immortalia &

maxime

illuilria

genti

Ebrea?

a Deo

Op.

max.

prasflita

be-neficia, & ideo quod

fan&iflimus

totius

orbisRedemtor ex hac gente

homo nafci

voluerit,ut illiusomniu primomenfcionem

faciamus. Initium

imperiire&ereferendum

puta¬

mus ad tempora vindicata? _per

Möten

Iibertatis.

Quadraginta afiorSin.

deferto itinera

excepit

occu¬ patio

terraeCanaan

perjofuam

expulfis

Phcenicibus.

Atqui

memorabilis inprimis

eil infcriptio

chara*

ileribusPhoeniciis, quamfua cetate

fuperfuiiTe

ad

urbemTingim Mauritania?

teftatur

PROCOPIUS

CiESAREENSIS BelJo Vandalico lib.u.cap.x. quaque

primi ex

Phoenicia

advent

fe

ex

patria

terra

e-je&os per

Jofuam teftantun.,.

Senium

illius

fic

Grasce _{expreflit laudatus Scriptor.}

ήμέϊς

_εσμεν

ol

φυγόντες

άπδ πξοςώτα

lyträ

τ£

λΥ)ς£

νιου

ISlavij·

nos

ii_Jumus,

_qui

_{effitgimus prusdonem}

_Joju

_am

Nave

filium*

Quae

poftmodum fata experti

fint

Ebrasi

fub

Judi-cibus, Regibus ante &

poft

divifionem

irr.perii

A ₃

_in

*Nonignoro cl. ANTONIUM Van DALE inepiilola ad

Almelovc-num _furpe£tam habere_immofi&am _öc compoßtam hane narratie*· »cmPiocopiii fedtatioaesejusnondiimmepermoYcruni»

é NOTITIAE LITTERÄR!AE

in Judaicum & Israeliticum : _{quomodo huius} ci-ves in_{AiTyriam & Mediam, illius in Babyloniam} fint abdulti : _{quomodo indulgentia Cyri hi}

po-ftremi redierint: _{quopa&o ab Alexandro}

Mace-done _{iuperati, hinc Selevcidis paruerint :}

qua ra-tione ab Hafmon#is libertatis _{publica vindicibus}

fint re&i, & reliqua, fufe explicant Hiftorici infra nobis memorandi.

§, II. Finemimperii conflitui debere exiftimo

in iis _{temporibus, quibus HerodesMagnus, Ro¬}

manorum (aquibusper _Cn.

_Pompejum

_pridem

in_provinciam

_reda&a

_{erat Iud#a vide VELLEI.}

PATERCULUM _{lib.u. cap. xxxvn. Luc.}

Flo-rum lib.111_{.cap. v.} ) _{opera illud occupaviü. Nec}

enim audiendi funt Rabbini ΒΕΝΙΑΜΙΝ

TULE-DENSIS in_Itinerario, ΜΑ Ν ASSES BEN ISRAEL in

Jpe

Israelis

aliique,

qui vane gloriantur regnura^ adhuc _{ampliifimum civibus iuis}

_fupereife

_tarn

propter

Sabbathiumfiumen,

quamin meridionali

America, quos dudum refutarunt THEOPHILUS

SPIZELIUS Elevatione Relationis _{Montefmian<z *,} LUCAS HOLSTENIUS _{itemque Anonymus in}

E-piftolisad

BartholdumNihufium, adealeem libri

ii. Symmi&orum Leonis _{Allatii p. 439. HER¬}

MAN Nz/S WITSlz/S _{Dißertatione de X Tribubus,}

poft

ejus

Aigyptiaca, p. 372. Cumulus tandem

acceflit malorum _{occupatis a Tito Vespafiano}

Hierofolymis. quo bello, non toto feptennio

oc-ciii funt _{1339690, ut exlofepho colligic iz/STzzS}

LIPSlzzS de _{Conßantia lib.} 11._{cap. 21. Qu# autem}

reliqu#

*_{Antonii Montefimi}

nonien erat _{Apoilatae, ex]eujus relationehasc}

SSCT. I CAP. II. . ;

reliqute erant vires fra&je8t imminutae per Ha

-drianum anno _imperii ejus _{o&avo decimo ad}

op-pidum hac clade celebre Bither,non

proculHiero-folymis. Ex quo tempore το ταν εύνος ti, τηςπερί

τα 'Ιεροσόλυμα _{γης Έοΐμπαν επιβαίνειν}

εϊ#γε%ιι

_νδμχ

δόγμα]ι "β διατάζεσιν 'AfyiavS, ώς cht μηδ' εξ άπόπτχ*

θεω^οΐεν το _{πα]$£>ον έδαφος, είζελενσαμενα' unmerfa}

gens ettam in regionem circum Hierojolymapeäem

in-jerre

prohibetur

, vet ante Hadriano lege&

conßitu-ttone, nevel e longin_quopatrium folum _{intueatur. ut}

ex Ariftone Pellam EusebiusHiß. Ecclef lib.iv.c._6.

ConcefTum interim _{quotannis ad certos limites}

proxime urbem accedere, lügend! cauffa. Atque hujus conftitutionis vis adhuc obtiauit Feculo

quinto , ut ex ejusdem Eusebii Comrnentario in

Pfalrnosp, 267 _{patet, ubi conferas Prolegomena_*} eruditiifimi editoris BERNARD! _{MONTFAz/CONI,} ut _{& qua? diligenter fuo more congeilit HENRI¬} CHS VALESIz/S ad memoracum Hift. Eccieiiafticae

locum ex _TERTWXIANO,

HIERÖNYMO,

GRE-GÖRIO NAZIANZENO,cui addefish#cIOANNIS

CHRYSOSTOMI HomiliaL contra _{Judsos Tomovu}

p. 318. Savill. 'dj το δη θανμαςόν Έαξάδοζον, η μεν

οικημένη τοίσαάνεΐταιτοϊς Ιαδαίοις, εν$α ύα εζεςι θυειν μόνη δ'η ίερχσαλήμ αβατος γεγονεν, εν&α μόνον Qvstv

ε_ζην. Quodqve_{mirum prorjus &}ßngulare,_univerfits

terrarum orbis luddets patet, _{ubijacrifieare vetitum,}

Jola

Hierojolyma

inacce

fja

eis

funt, ubiimice offerre

fa-crificiapermiffum.

A4 § HL

* _Ita

lege, utrcique Valefiana haud reite α,ποπβ) »cm %&> -v Ricnerudiuilimi Valeiliculpa«

% É0T1T1AE LITTERAR IAU

§. III. DeJuda?is ZEgyptiis, alius

nobisdicen-di locuserit, ceteridiu inträ

Afiaeiimitesfefecon-tinuere & celebris eile _{coepitillorum diftin&ioin} Orientales & _{Occidentalesy i.}e. Palatinos.

Euro-pam

fuccefTu

temporis

ingrefli,

ex

Hifpania

in

ceteras fefe diffadere _terras, ubi _{utut graviten_»}

fubinde mul&ati _{iuperfunt interim, nec tot aliis}

gentibus

fiorentiiHrnis

dudum

pereuntibus

pereunt.

Quid mereare Titus

docuit: docuere rapinis

Fompeiana acies:

quibus exflirpata

peromnes Terrarum

pelagique

plagas _tua membra feruntur.

Exjiliis vagns hucilluc

fluitantibus

errat

Jucfxus

,

poflquam

patria

de fede revulfus

Supplicium

pro cade

luit, Chriflique negati

Sangvine re/perfus commiffa

piaeula

filvit„■·

utelegantiifimecanitAz/R. PRzzDENTlzzS

Apotbeofi

v.

§. IV. Qua?

pofthac

futura fit

eorum

conditio,

foli DEO _{cognitum, nobisinfenfum locorum S.}

Sacra?,quibus

eadem pra?dicitur

nunc inquirere_»

non fas atque integrum, _atque fupra illam fapere

velie, hominis eft temerarii, η γάξ των μελλόντων

κατχληφις ανοίκειος άνθξώπω, rerum enimfuturarum

cognitio homini propria non

eß

ut ait Philo,

Libro

Quis rerumdivinarum

hares

ρ* 517. Jam

aliquot

anni _{elapii funt ex quo WHISTONz/S,}

Mathe-matum tum ProfeiTor Cantabrigienfis de

impe-rii Iudaici, _{velannoproxime}

_{elapfo, vel hoc ipfo}

currente, a?ra?communis 1716, futurareftitutio-ne

prasdixit. Male

_vero

confulunt fama? fua?

_ea

vatiei-t

SECT. I. CΑΡ. Π.

9 v atici nan_{tes, quibus ipficumruborefupervivane.}

De cetero vide _{PAULUM TARCZALI}

Hungarum,

de VocationeGentium _{Converßonelud<eorum, Oxomi}

1672. HERMANNUM _{WITS1UMideDecemTribubus.}

Anonymi _(isveroeft PETRUSALLIXItfS vir

claris-iimus_{) Prtfatwnem ad PJalmos Daviucos}

Anglicey

Londini ΐ'οι. CARO LI LESLEI v. cl. Trutb

ofChri-fliainty p. 124. Vetuftiffimorum ecclefice Patrum

non una hac de re (ententia_{fuit, & fälloran ex} SIBYLLENIS carminibus , quibus tantum

tribue-bant, _{Criticeatque de Librisgenuinis vel}

fuppo-fititiis_{Judicium terendi ftudio nondum}

apud eos

excultjs-, _prasfidium opinionis fua? _{quaefivere_>.} ludasis vero exfulibus feliciorem ilatum non uη o

loco auguranturrnemorata carmin Ceterurn

S. lOHAN. _{CHRYSOSTOMtfS Homilia IL contra}

Iudceos Tomo vi.Sa vill, _{p. 32c. valide}

negat

un-quam eis reftitutumirilmperiurm E/ _{γά*,ζϊt, ^} μέλλοιεν _{απολαμβάνειv την εavmyΤΐόλιγ, «j ειπ rvjv}

πξοτερανεπανιεναι πολιτειών, κ}_{τον ναόν όράν άνίςάμε¬}

νον , όπερ ύ&εποτε ες_(Μ, έοέ _{ζτως κτλ. Si}

emm nr*

hem_fuam

recnperatw'ifuntSy prifttnum imperium

re-cepturi,juumque templum vfuri reftitutum, quednun*

quam erit, mc ßc quiclem _{& reliqua Moxp 321.}

φέρε έκ πεξίχσίαςKj τύτο _{αποδείξωμεν πάλιν} , 'ότι vre

άνας·ϊ]σεται λοιπόν g ναός, έβέ _{εις τ/jv}

ποοτε^χν

επαν-Ϋϋμςι πολιτείαν. age ex abundanti illuditerum

demon-ßremus, nec templum amplius reflituendum _{, nec illos}

priftinum imperiumrecuperaturosy vide cetera.

$·

V-

iolec, _{qualis fuerit formaregi minis}

Jub Mofe,

Jofua

&

Judicibus,

Μmarchicane an

Art-B _ftocrat

ίο NOTITIJE UTTERARTJE

ßocratica

?

Ariftocraticam

fuiiTe

magno

confenfu

cenfuere virido&i CAROLAS SIGÜNItfS, ANGE¬

LDS CANINI//S aliique ; prorfus

Monarchicam

vero ab Abrahamo usquead

difperiionem

genris

Jurisconfultus

BatavusHADRIANtfS

HOUTUYN

de

Monarchia Ebraorum , Lugduni Batavorum

163

5.

quem

refutavit

PHILIP.

IAC.

RHEMU/3

,

prafide

viroreverendo & cl. ADAMO RECHENBERGIO.

Dixeris cum τφπάνυ HERMANNO

CONRTNGIO

de

_{RepublicaEbr<eorum}

_$.41.

_„

nullarrr

_ex

formis

nrerumpublicarum, quas

Ariilotelesnobisdefcri-reipublicae

Ebraeorum

ill

i,

qua?

ante

Reges

„fuit, fatis convenire» omnes

videlicet

illje

forma?

„tales funü ut τα

κύριον

ilve fumma

poteftas

rerum

j,agendarum

fueritpenes

homines.

atr

in

Ebrxo-„rum

republicaτον

κύμον'ύΐο

temporemanfitpenes

Ipfum Deum ,

&

quidem

unum

illum.

Nequeim«

probat

vocem

huic forma?

convenientem,

exco-gitatam

å

FL.

IOSEPHO

,

ΰεοχξατι'αν

Divinum

Regi¬

men, ab eoquerutuü

Tibi

_nort

fatisconiiante,

ufur-patam contra

Apionem

Lihro

1 r..

Atque

hu

c per*

tinere mihi videturillud· SYRACIDiS cap. xvn.

com._17» Έν _{μεμσμφ των-}

ihm

_τηςγης

τάσης

εκάςω

Mm κατεςησενηγύμενον, rij

μεζις

κυμ&

Ισ^χ,ήλ

εςιν.

In _divifione

gentiumuniverfi

_or

b

ii,

cuiquegenti

ducem

prafecit,

fedportio

domini

ljrael

efi.

Alludit

ad illa:

MOSIS

{εν

_ωάη:

_τγρ

μείζον

_{i ut}

Philo-

aitde

Plantatio-ne Noe ρ.

222Λ) Deuter,

xxxn.

3.

οτε

^ιεμέρισε

ν ο

ΰζνιςος Μνη--ως Μσπει^εν

ύιχς

Αδάμ,

εςησεν

όρια-Μνων κατά _άμύμον

_{άίγέλων}

_Θε£»

_^

έγενήθη,

_μερις.

SECT. T. CÅP. mti

Caput TERTium.

§.

i.

Iftoricos _{populi Ebraici}

_recenfurus,

_noa

omnes _{memorabo fed pra?cipuos' &}

pra?fertim quod ad recentiores,quorura innumera eft _{multitudo, dum haud mi¬}

nus _{acIUNII JUVENALIS aetate (Satyrå.}

VII.) tenet _{infatiabile multos}

Scrtbendicacoéthes _{<zgroin cordeJenefcit.} Ante omnes _{itaque hiftoriam gentis hujus fcire}

cupienti legendi funt LIBRI SACRI _utriusq; Te-ftamenti; a?que enimfad Civilem retuleris, quae

monet beata? _{memoria? Parens meus in}

Prolego*

menis ad _{Hift.Ecclef. V.Teft. §.9.}

inprimisidfollici-te _{agendum ut diligentiflime facrarum}

fcriptu-"

rarum ledtio & .meditatio _{commendata fit iis,<c}

qui inHiftoria Ecclefiaftica _{proficere volunt, (i-i(}

ne _{quarum notitia, vixacnevix}

qudemin

hujus<€

generis ftudio quisquam proficere poteft.α

LIBRI _{MÄCCABAICI, de quibus vide}

multa?|e-ruditionis & _{diligentia virumlOAN. ALB.}

FABRI-CIU Μ inBiblioth. Gr#c a Lib%111._{cap.xx 1x.}

φ. II. PHILONEM Iuda?um Hiftoricis libenter

annumero _{propter Librum in Flaccum fklegationem}

ad_Cajttm

_Caligulam,

_fed

vita?Abrahämi,Jofephi, & Mofis, utut, _{propter inventionis gratiam}

alias-que

_{dotes,jucundiifim^,}

_{ab hiftoria? tarnen fidej}

nonnunquam aberrant. _{Quod ad editiones ejus,}

ii _{quater & tarnen non nifi femelGra?ce editum}

dixero^

_yaafåofyv

_{arbitraberis; fed veriflimum-,.}

V _f

Μ

11 NOriTIJÉ LITTERJRTJE

Kam Turnebianam _{principem Lutetia? ParfFTo*}

rum anno _{1552» folio, & pauca,}

qua? invenere^ FEDERICZ/S MOrELLz/S _{atque DAVID- HQE,}

SCHELizzS,cetera?omnes _expreilerunt, ne vocula

quidem

emendata·,

ne dieam imm uta ta 3 quippe

poftrema FrancoFurtana tot ferme errores habet

quot verfus. Novaautem edicio dicenda noneily

Γι accurate _{loqui velimus,. nifi ubi vel ope codd.}

MSS., vel collatione _{fcriptorum qui vetuiliores}

κατά' ποδάς _{fequuti funt, vei ingenio viri do&i:,}

prior

εκΡοσις

mutata;

§ III. FLAVIAS IQSEPHz/S, cujus exdant de

Bella liidaico Libri vit. _{Antiqmtatum luäaicarum}

Libri xx. quibus _{cornple&itur res geftas}

popula-rium fuorum ab orbe condito ad annum Ghrifix

9-. deAntiquitätegentis ludaicfi Libri 11 contra

de-tre&atores <5t _{pra?cipue Apionem Grammaticurrn,}

Editionum _{pra?ftanriiiima eft Gra?co Latina}

nu-pera-Oxonienfis5quarn

procuravit JOANNES

Hz/D-SONz/S Gra?canica? eruditionis decus. Veriione.,-vernacula _{Antiquitatum patriam noflram beavit_j}

illuftriilima Com itiilaM ARIA _{GYLLENSTIERNÄ,*}

Genuino _{Iofepho accedat, non quod nobis tanto}

fit _{ufui, fed quia toties åluda?is editus, Sc} pro

prseftantiihmo

hiftoricorum

gentis fua? åplurimis

agnitus IOSEPHzzS BEN GORION, quem poft

SE-BASTIANz/M Mz/NSTERz/M Ebraice & Latine

e-didit ΙΟ. FRID. BREITHAzzPTIzzS _{Jurisconfultus}

Gothanu-Sj Gotha? 1707; VixiiTe hunc pfeudo

lö-fephum

. *Sequitur verJTotiem Gal!kram ARNOLDI ANDILEII.

Pars prima"le-'

sv:CT. T cAV, HT. ₁₁

fephum féculo ix ev? i it Chronologus furrimus PETRtfS ALLTXiz/ de N-atali _{Chrifti p: 142. /0/*·*}

phtts·, ait, BenGot 1011vixit pofl annum 800 ^ ^7/r^

annum_{875,quolandatnr a It Saadιa in LibroEwumtb}

eap. vi11. ExIofepkogenutnofua habetpleraque tam

exade ut nihil_{nifpaucula in lofephi narratione mutet}

hb. v._{feucapiteo o& 6i. llle IndiensLatinamlofephi}

verfionempajfimcum illius aberratiombus exjcribit. IV. Non tulerecetatem E77POLEM7/S, ALE¬

XANDER _{Polyhiflror, ARTABANffS,· HECATJEuS,}

IzzSTzzS TIBERIENSIS _{alirque rerum Iudaiearum}

fcriptores citati LOSEPHO, & EzzSEBIO in Pr apat-ratione _{Evangelica, & forfan levis eorurri ja£tura}

7

mira enim domefticis iliorum hiftoiicis fibi

reii-&is _{fingTendi audacia. AtquiafFentiorvirocl.}

IQ-ANN! _{MASSONO,cujus eruditioni & humanitati}

multurn _{tribuo, in Hifloria Critica}

ReipubliaeLitte-vari# T 1. _{Artic.i. 8c EVBOLEM'öM &} ALEXAN-DRVM himc_{Polyhiftoraludceos fuiiTe,&nugaees*} Qood ad gentiles fcriptores oppido pauca, eaque

certa 8c conftantia refcivere de ludaeis , οίπάλαο

άφξςάσιν ύ _{μόνον Ρωμαίων, άλλά} κ) πάντων άΑρω7των?

βίονάμι/ίον εύρόνΊές, quijamduäumjeparati (unt tion modo äRomanis_{Jed (frab nniverfo}

generehumano, vit£

rationeabalm

_{difcretaujiutaxt}

_{EVPHRATESphilo«}

fophus å Vefpaiiano imperatore confultus

apud*

PHILOSTRATVΜ Vita_{ApolloniaTyanei librov. c. 35.}

pr^ftanriffimas editionisOlearianae.

φ. V. Lingvå vernacula hiftöriam gentis fuae

profequutuseftRabbi JOSE BEN CHILPETHA,in·

&2Ί _{dViV Ordinefeculorum Majori, idqueab}

14 NOTITIAE LITTER AR!AE

rigine mundi ad tempora Hadriani Imperatoris, quibus vixiiTe creditur, * certe illic definit.

Ma-jus vocatur hoc Chronicon comparatione _τδ iid

MüW Ordink Seculorwn Minork , au&ore άνο-ννμω icripti anrio 1055 å templi lecundi

excidio.

Utrumque poft SEBASTIANEUM MzzNSTERZ/M &

G:GENEBRARDz/M cum _{interpretatione fua La¬}

tina & _{copiofiifimis in Chronicon Majus}

annota-tionibus edidit vir cl. IOANNES MEIERZ/S Prof»

HårdevicenfisAmftelodami _{1699 4:to **}

§. VI. R. ABRAHAMI ZACzzTHI _Hifpani,

(flo-ruit feculo O. R. xvi. _{ineunte) ponv1 ")£sD}

_Liber

Profapiarum, quo in ftabilienda certitudine

tradi-tionis oralis inde å Mofaicis _temporibus

_ad

_fua

usque prcecipue occupatus, gentis fua? hiftoriam

pariter tradic. Conitantinopoliprimum excufus,

quam tarneneditionem nondum vidimus , hinc

Craco-*_{vide MEIERUM}

in annotationibus ρ, 242, Permovit nihilo fecius

teftimoniumR.Geda)ia: in_{SchaifHat>abbala fol 3Q.col.2.eximium}

chronologumPETRUM ALLIXIUM tn Dtjfertat.deLXX,hebdoma-dibiis_{ρ,<g,uträccntiuseile SederOlam RabbaJuuicaret, Deniquet}

ait}menontmmertto_{patebit lon/c Itbro Heder OlamRabbano'vttatu}

no-taminnrere_{β attendas ad}eaqu&habetatithor ItbrtSrhalfchelethHa· habalafel·,fö. col.2 ubtdtflmetedoiet tUtusSeder Olam authorent

fuijféeedemtempoic, quoR^Chafda}& licetnomen ceiauerit, ta»

rxenßriptofuotempmadfcrip/ijje}JcilnetannumICfj. ά templtfe»

cundi excidio. Certeimitationc Chriftianortim _{Epitomen hane}

chronologiae Biblicas amagißris adoruatam videre mihivideor,

Quodfi fingulos ea statevixiiTe dixenmus quaicriptaillorum de-^

iinunt,oppidomultosexsqualibusnoftrisvetuihifimos habebimus.

**_{NihilniiititulumlibncumChronicohoc}

communehabet Seder O»

lam> SrveOrdo Seculorum,_{Hifloricatnarratiodoftuna, anno ΐ6(β%}

tn12oauZlore_{Anonymo,iédUtacl HERM ANNO HARDΓΙΟ}

au-divillememinijFR,MERCUR OHELMONTiO, ubiveterumChi-iiaitarum _{erroiesinagnocor\atudefenduntur,}

SECT. I. CAP: III, If Cracovf# anno _1581. & hane

mulfo

au&io-rem efle confirmat BARTOLOCClz/S in

Bibhotheca

Rabb.Tomo _{i.p 54., qui}

_ZACVTHO

multa

debet

&

debere fe _agnofcit.

_Nondum,

_quod

fcio

Latine

prodierant hz

Profapi<s.

Paratam

habuic

ver-ilonem nobiliilimus vir GVSTAVUS

PERINGER

LILLIEBLAD o μακαρίτης,

fedfolemni

operutTL,

_,·

qua? a

noftratibus

elaborancur,

fato,

defedrubi-bliopolarum

nonprodiit.

Λ

§. VII.

R.

GEDALIiE

Itali

rtapn

tbéfa

Catenct

CabbaL· _prodiit

_Venetiis

_{i587.Cracoviie}

1596.

_cu¬

jus Parte prima

idem

ferme

agit

ac

mernoratus

ABRAHAM ZACVTHz/S, cuia?tate

pofterior

erat.

Quamquam, alt BARTOLOCCH/S

lib.cit.

p^7*f*

,,vhie au&or multa

fabulofa &

in

veriirmiliaexa

Iiis'

„auéloribus ilne ullo rerum

& temporum

exa-„mine exfcripferit,

potiihmu

quando

ad ta

fami-,,Iia? gloriam

promovendam

conducere

fibi

vide-„batur : nihilominus

quoad

Chronologiam,

norc

„inutilis eil über, imo fåne

dignus,

ut

fermone_*

„Latino illius copiafieretviris

eruditis

>

&

rerum

„Iudaicarum curiofis : eoque

ipfernet

fa?piflime

„Scrip.tores& Scripta

Rabbinorum

defcribendo

in

,,hac nofiraBibliotheca

Rabbinicafum

ufus.

Quiay

„quamvis ipfe

Gedalia

au&orfuam

hane

Cabbal

as

„Catenam ex iibro Ju

ekafm

compilaverat;

atta-,,men multa.in eafunt,qua? neque

in

Juckaiin*

„nequeinaliis

librisde

faciliinveniri

poftont.

§. VIII. R.

DAVIDIS

GANZ

Bohemi

ηπ

ΠΏ?

Germen Davidis ordine chronologico

tradit, (al¬

tem tradere voluit, hiftoriam tam

facram

quam

exoti-16 nötirrAn littsrarui

exoticam ab exordio mundi ad ii:iemferme fecuü

xvi. namillius anno fecuado & _{nonagefimo eam}

publicavic Prag:«,forma quadrupla. Latine vertit,

& u _{raque lingvå edidifGU'IL Hi NR. VORSTizzS}

Lugduni Ehtav, ι 6 : p * Quantum VORSTIO

hdendum

_{iitmaloinhelljgas}

_{å clMHIERO aåSeder} Ohm : Vorflima

_verjio

_Ζ

η aah Daudis mendis &

vitas _{tantopereJcatet,ut eimtlhhifidem adhibere}

queas,

Ideo vixaliaex eo Ubroättuh _quam

quee aί/orflio per~

peram erant trausiata, nevin dodli, _{quos eam}

verjio-nempajßm fequi video, in errorem amplius

induceren-tur. Enormes _{enimjuut, atque inexeujabiles halluci·}

nationes.

§. IX. R. AZARIAS de RzzBFJS Italus

ediditMan-tua? _{1574. foum oRPy TiRD Lumen Oculorum, cujus}

fecunda _{parte, quamvis iuppofiritii,}

antiquiflimi

tarnen & _{ipfo redemti orbisiecuio Iud«is}

Alexan-drinis ledti ARISTP/E de lxx virali verfione

nar-rationem ex Grascis Ebraice exhibet: _Tertia, cui titulum fecit r^yi verbaintelligentu,

diiler-tationibus quatvor, multiplici apparatu

eruditio-nis varia tra&at hiftorica &_philologica, antiquita-tesilluftrantia Iudaicas. _{Pars 1. hucnon}

pertinef,

cum non _{agat nid de terr« motu,}

qui contigit

Ferrar« _{1571 d. 18Novembris.}

§. X. Poll:renaras litteras, exChriftianis

no-ilratibus _{oppido multi Iud«orum res geftas}

fcri-bere _{aggreib funt, & numerumexcedunthiftorice} V.Tefo_{partimcompendia, partim}

_juftiora

_Volu¬ mina,

*_non

i^q^uteftin ^ppendtce\\ ad Nicolai Antonii Bibliothecam

Hifpanampag,314» iedlevicuhxserroreil, quem abundccompeniat

iucfedibilis_{diligentiaANTONII in hoc} operc.

scei. ι cåp. nr. _ι7

mina, _{quin& fufiores}

_{commentariiinLibros}

Hi-itoricos lacros,

τάντοίς <Γ éxav syωμΜσομαι, ονομψω.*

Breviter ied erudite Politiamtamecclefiafticam

quam civilemludaicam

defcribit

BONA V. CORN.

BERTRAMUS de_Republica

_Ebraorum,

_inquem

ex-tantnota? CONSTANTINI L' EMPEREUR, _Lugd. Batav. _1641.

Notiffimus eft libellus de

_{Republica Ebrxorum}

CA-ROLI _{SIGONII, qui quodJperare}

improbum

_erat,

bene _{atqvefeliciterinJumma}

_{Ebraismi ignoratione}

_res lud#orum compofuit,_utaitli

b.

_{n.cap. 1 v}

PETRUS CUNiEUS,cujus multa? & recondita?

eru-ditionis libri ni» de Republica Ehr<zorum

prodiere

Lugd.Batav.1651.**

Optandum

interim ut

fuas

de

Melchifedeco _{fufpiciones capite tertio}

_Libri

po-ftremidmiiiiTet utalia taceam, qua?

habetlibro

eo-dem _cap.9.

HERMANNI CONRINGII, &HADRIANI

HOU-TUYNI _{fuprameminimus.}

JOH. STEPH. MENOCHII S. J.

de

Republica

Ebra-erum librivi _11, Pariiiisexcuii funt 1648.

Noftra memoria

_{copiofiffirneHiftoriam}

_Iudaicam

explicarunt viri

clariiT.

MELCHIOR

LEYDEKKE-RUS_{ProfefTorUltraje&inus in}

RepublicaEbrtorum,

& IACOBI BASNAGII inHißoria &religione

IiuUo-rum^lingvå Gallica. Antiquitatesejus

Iudaicte,

1

ing

va eadem Amftelodami _{1713. 8:vo CUNAiO}

iilu-ftrando deftinatae erant.

C Caput,

*_{Hornaus Odyjfea}

a. 516. ** IOHANNIS NICOLAI & GOEREl

eommcntarii in Cunaeummolefuaau&orem aequantimmofuperant,ilcufci

lg N0TIT1AE LITTERARIAE

Caput

_Quartum.

§·

ι·

Opulum Ebra;um peculium

bei,

iapientifli-mum fuiiTe_{quamdiu pra^ceptis}

_monicisque

Divinis morem _{gereret, fi}

quisnegaverit,

is dudum ömnem exuit _pudorem.

_Et

_fa

pientia? gloria ideo inclytumfore

apud

ex-terosquosvispromittitatquerecipit

falle

fe

néfcius

Deus _{Opt.M. per Mosen Devt. iv,6. Viris}

_0£ά·

πνεύςοις apud Iudaeos fåpientiae

laudem denegare

impium foret. Novi beatos patres

ecclefiafticos,

nonnunquam illos vocare άγξαμμάτχς

ίΜτας

illiteratos & idiotas, Stol §ς_{πξόξφήκάμεν πξοφηται}

syévoSo

h

εβ*ώοις dygάμμοι!ot,λ) ποιμένες,ty

βιωταί,

Prophet<ζ

apud Ebraeos

qvorum meminimus,

fitere

Uli-ter_{att,paftores^ &*idiot<e,aitTHEOPHILUS}

ΑΝΤΙΟ-CHENUS ad _{AutolycumLib. ι i.p. 17g. edit.}

Oxonien-fis,

fedhocipfo

cummaxime eosdemviros fan&os

laudarunt,ut qur noningeniiviribus vel

τϊ}ςφυχϊ}ς

άΡχινοίκ deberent'mirabilem rerum prateritarum

futurarumve _{peritiam, neque verborum pompa} eandem _{commendarent, fed excelflori ac Divino}

impetuari:i docerent. Ceterum dehisnuncnon a

-gendi locus eft, videbimus paucisqua? ftudiahu¬

mana coiuerint, _{quo tempore, &}

_quibuscum

ea-dem _{habuerintcommunis.}

§- II. MOSEN" å fepientibusiEgyptiorum dum

inaula verfaretur _{regia maxime iublimes} didicis-fe artes refert Philo _Ub\ 1. de vita Mostsp._606.

se ct, i. ca?, iv. _rp αο$μχς^ _{γεωμε\ξίαν,}τψ τε

^Αμικψ

>%άξμοηκψ * κ} ■μΡβκψθεωξΐαν, κ) μουσική»τψ σύμπάσοι», ilå tsχρή¬ σεως _{οργάνων, κ)} λόγων_{των sv τάιςτεχναις, >ή άιεζόδοις} τοπικωιεραις, _{αϊγυπ\ίων} οϊ λόγιοι παβάοσαν Kal προ¬ σέτι_{τψ-Slå συμβόλων}

_{φιλοσοφία»,}

_{ψ svτοΤς λεγομενοις} Ιεξόις γράμμασιν επιΜκνυν\αι, κ^διά τής των ζώων ά* τοϊοχής, ά κ) 9εών τιμαϊς γεραί^στ τψ $ε άλλψ εγ¬ κύκλιο» παίζειαν _ελλψες εόΑασκον,_{el &ε εκ των} πλησιο-χώρων, τά τε άσσύρια γράμμα]α, rij τψ των ύξάνίών χαλδαικψεπιτήμψ' τάυΐψκ^παρ αΙγυιί](ωνελάμβανε, μαΒιημαΙικψ εντοΐςμάλιςα επιτΥ)$ενόν\ων. Sigismun-dus Gelenius vertit: numeros _geometriam,

unt-verfamqae muficam rhytbmicam,harmonicam,

metri-cam,five contemplativam, _{(iveper wfirumenta,} voces-que promentemJe modis varm, accepit ab JEgyptik

docloribus: _{infuper occultam philojophiam} dejcri-ptam

litt

eris {iit vocanf) hteroglyphick, hoc eß notis animalium, qu£tpft venerantar ettam pronuminihus.

Reliquasliberalesartes Grätet docebant; expropinquk

autem _{regiombusevocati, Afjyriijuas Uterus, ChaULtt}

fideralem fcientiam.

hane

dyab/Egyptw didicit, ma-thematicß _{cumprimkdeditk ;ubi ut ut viridoéH}

me-rito noftrum notant ob ea _{quce a Gra?cis didiciiFe}

refertMofen, _de/Egyptiistarnenconiirmat S.

Ste-jphanus Aäöfitin

vii, 22„

C 2 _§.11r,

*

itadiftingve; Geiemiisfieic re£fe ienium auctoris expreifit, alias

in-félix _{interpresquotiens mathematica quaedämPhiloprofeit; Di»} ▼iilonis muficesin1_{rhythmicämaharmonicam&cmctiicam}

memine-rcveteresGraeci _{pluiimi.· vide Ariftidem Quintilianum lib,Γ.ρ S»}

Meibom. _{Alypiiliagogeninitio,.utrurwcadem·j^gyptiiscogrutaftserts}

ΝΟΤΓΤΙΑΕL/TTERARTAE

§. Iii. DANIELE Μ cum triga

fociorum

Cura

Nabuchodonozoris lingva & artibusChaldaeorum

ioilicite inftru&um fuiiTe ex facro ejus libro

pro-phetico

difcimus,

Atquifi

Rabbinos

quosdäfequa-murnotat IESAIAS c. ι i.<5, Iuda?osincomuneideo

quod

ftudia

vicinorum

orientalium

deperirent;

ita enim _exponunt

_hxc

_{jpöw; CT"OJ}

_{& in}

(i.e.fcientiis,fibrisj

ahenigenarum

adqwefcunt,

vide MAiMONiDis More Nevochim Parte i. cap. 7.

adde FRAN. VATABLI vel fi mavis ROBERTI

STE-PHANI fcholia.

§.

IV.

Temporibus

ab

interitu

imperiipropio-ribus quamdiligenter cum.

Gra

eis

verfati fuerint,

eorumquefibrösverfaverint,

omni

teftimonioma-jus

confirmatexemplum Pauli

apoftoli,qui

inTar-fo Cilici2e,bonarum artium domicilio Athenis &

Alexandrianihiloinferiori, uti STRABO

Geogra-phus ait

Libro

xiv,

Gracos

ftudiofiffime

lege-rat, &hincverfus illorum

paffim

citat:

AR ATI PoetasAitor.xvii,28.EPIMENIDISadTitum 1,12.

MENANDRI i.'ad Corinth.xv, 33. itemque incerti

jambum:

μιχξζ

ζύμη

ολον το

φ

νξαμχ

ζυμοΐ

i.adCorinth.v,6. «Scad Galat^s ν,9· Flavius

i-tem _Josephus phiiofophos _,

hiftoricos

_{, poetas}

Gracos _{diligenter legit. De}

_Philone

_{& ceteris} Alexandrinis nunc nihil dicam. ipfa _opera ejus

loquuntur Graece

eloquentiffimum

fuiile,

immo

jufte fufpicor

eumEbraica

ignoraiIe_».