mac.ERICO gust. geijer

MORES HEROICiE iETATlS APUD VETERES

GRiECOS

ET V "

SCANDINAVOS COMPARATI.

DISSERTATIO, CUJUS PARTEM PRIMAM

VENIA AMPL, FAC. PHILoS. UPSAIA

Ρ R iE S I D Ε

mac.ERICO gust. geijer

HISTORIAR. PROF. REG. ET ORD.

REG. ORD. DE STELLA POLARI EQUITE,

ACADEMIiE SVECAN^E OCTODECIMVIRO, REG. ACAD. LITT. HUM.

HIST. ET ANTIQÜ. HOLM. REG. SOCIET. SCIENT. UPSAL. REG.

SOCIET. SCIENT· NIDAROS. REG. SOCIET. SCIENT.AC LITT. HUM.

GOTHOB. NEC NON REG. SOCIET. SCIENT. HAFN. ET ARCHJEOL

SCAKD. HAFN. MEMBRO.

pro gradu philosophico

P. P.

JÖNS

SÖDERBERG

STIF. JUNGBL. VERMEE.

IN AUDIT. GUSTAV. DIE XV MA3I. MDCCCXXX.

Η. Α. M. S.

U Ρ S A Ij I JE

IXCüDEBANT REGIME AC ADEMI.® TYPÖGRAPHI.

VIRO SUMME REVERENDO

PAROECIARUM FOGD0 ET

HELGAR0

om

P. AD. FOGELSTRÖM

Prseceptori Optimo

Sacrum

dicavit

J. Söderberg.

MORES HEROICAE JET ATIS APÜD VETERES GR&COS

ubique terrarum, Nam si multa etiam externa ad mores fin·

gendos concurrunt, cacium, solum et penates, animi tarnen

tfiigies et speculutn mores five hominis five gentis inerito di-

cunrur, et, cum a causa interiori, scilicet animo culturas pa- tiente, inprimis _pendeant, gradum hujus cuhuras moribus ^re·

spondere, ^non est quod miremur, Hinc similitudo morum inter gentes etiam longe dissitas, simili culturas gradu obser-

vatut , et quidem ^eo facilius, quo magis ^status vitas socialis priscamredolet simplicitatem. Heroica, _quam dicunt, JEtar in¬

ter antiquissimum patriarchalem et civilem populorum statum medium ferme tenet locum, _quo primasva paxcedit beilis, ^ex quibus ipsts pax munita legibus

deinceps

rem civilem cultum pracedit hascaetas, ^nec minus Historiå, proprie sie clicra, anterior _est, Annalium nescia, liistoric», quam nos

laudamus,

reliquit non scriptam, sed ^vatum ministerio fictam. Bella-

ET

SCANDINAVOS COMPARATI.

P. I.

i.

2

tor et Vätes hujus aevi ^summosferebanthonores. Fortia facere

et canere virtus erat.

Quia penes poétas omnis fere hujus astatis memoria est,

tnirabilia, _quas scilicet poesi propria sunt, nativa proelivitate

sectatur, et reiigionibus populorum, humana miscendo divi- nis, se accommodat. Hinc Epicce etiam JEtatis nomine eam

appeliare usu venit. Nec defuere, qui Epos ^verum extra hane ^setatem condi posse negaverint, cum miracula, quibus

id genus poéseos delectatur, frigeant ^sponte ficta, nec mentem

inspirent nisi fide tradita. Utcunque sit, quas poéseos ope oblivione exemta sunt sascula, hac sola se digna, qu« memo¬

ria teneantur, probaut; nec asvo omnis cuiturae experti con-

tigit ^unquani ita illustrari. Barbari non sunt, quos Musa

vetat mori, et proelia Indianorum in Americas siivis commissa ab Iliacis armis, nulla ^re magis distant quam Homero vate.

Et majoribus quidem nostris taliPoetarum principe glorian*

non iicere, probe scimus. At fuit etiam in Scandinavia nostra asvum, cujus imaginem bellator et vätes ita effinxerunt, indis, solubili nexu juncti, ut eorum fere sola mansérit memoria str.

perstes: fuit heroica ^astas audacissimorum facinorum ferax,

late per orbem terrarum circumlatis armis famösa, nec va- tum minus gloria, quam heroum fortibus factis plena. Per

sascula duravit, a magna illa migratione gentium, _qua? Roma¬

no imperio ruinam intulit, usque ad Christianrsmum in Se-

ptentrionem illatum. Nos vetustam patriae Historiam raanr-

bus volventes, _{quas vatum} antiquorum fide fere omnis niti- i«r, repetita simui iectio HomEri prascipue ad hane _compa-

rationem instituendam movit. Qux strictim adnotavimue, ea da-

mus. Materiam gravioribus dignam curis,

prtelibatam

hisce pagellis ^quam exhaustam sistimus, et Tuo,

Benevole

Lector, mitiori judicio commendamus.

in moribus comparandis, quis Vatibus heroicas aetatis as-

signandus sit locus apud veteres Graecos nostrosque majores3

primum paullo diligentius inspicere juvat. Hiitoricos hujus

aetatis poetas diximus. Homerus pro se suoque asvo loquitur

solus. Carmina ejus, fluvii instar limpidissimi, per omne volubilis _tcvum, ssecuia transeunt, et remotissimara etiam po- steritatem nativa, quas Musarum fontem sapit, dulcedine re-

creant. Camenic, ut fas est, ei omnis memoria et scientite fons et on'go salutantur:

υμεΊε Bectl hs, στάξετε ^re, \στε Τε πάντα. i)

"Εννεπε _μοι Μ$σα invocatio est omnibus post eum repe- tita poetis, etiam iis ^, qui iriitas

fundere

solent.

omnia ad deos refert, ita deorum auxilio, Apollinis Musa-

rumque favori, attribuit virtutem ardoremque poette, quo in·

stigamr vätes

άεάεμεναι

άν^ξων.

ctione gaudet, poejca usum

fuisse

absque

nulla

iictio vero pierumque vix sibi conscia videturesse, et vérifas

inter virtutes poe χ etiam expresse numeratur. Sic Ulysses Demodocum vatem adloquitur:

Αημόσοκ, εζοχα σε

βξοτων αΐν'ιζομ

τ] σέγε MS<r' so/Jetj*st Αιοε τTals, t] σεγ 'Απόλλων.

ι) 11. II. ν. 485· 2) Od. VIII. ν. 73*

λ,V γούξ κccrci κοσμον Άχαιων οϊτον άειΰεις,

οσσ

εξζαν

ώστε που rj αυτός πχξεων η αλλχ άκουσας. 3)

Quibus concludere etiani pronum est, Iliacos et ante Ho-

merum decantatos fuisse labores; immo nobiiissimum priebu-

isse aliis vatibus argumentum

οΊμης, της τοτ

άξα

ευξύν

sententias, qui Homerum ^nee iliada _neque Odysseam solum

cecinisse volunt, qui nil, nisi majoren! partem immoitaiium

horum Carminum ei tribuendam esse subtiiiter decernunt. Si ita sit, uno nobis nomine multorum admirantibus operam non invideant. Sic et rivulinomen perdunt fluvio immissi, qui,

coliectis eorum aquis, per innumeras gentes undosus in marc devolvitur.

Ut ad veritatem, _{quas a} poSta etiam poscebatur, redea-

mus, poéicam fictionem a mendacio et faJsiloqua vanifate probe distinetam vidimus. Alcinous audita Ulyssis narra- tione dicit:

ω 'Ο^υσεν, το μεν ούτι σ είσκομεν ειςοζο'ούντες^, Υ[πεξοπγ\ά τ εμεν κα) επίκλοπον, οϊά ^{τε πολλούς} βοσκεί ya7a μέλαινα πολυσπεξεας άνΒςωπους,

"φευ^εά

άξτΰνοντας, οΒεν

cu'de 7ΐοιτο.

3) Od, VIN. ν 487 seq. 4) Od. VIII. v. 74 seq. efr Od.

I. 327. 3«8·

5

σοι $επι _{μεν μοξφη} επέων^{, ενι} φξένες έσΒλχ'ι' μνΒον

S\

οοοι^ός,

πάντων τ \\ξ<γειων, σέο τχυτου,

κν$εχ

fielen) conciliabat. In eventuum et rerum gestarum commemo- ratione ita ^tota erat his temporibus poesis occupata ^,

ut Hymni etiam Homerici epicum hunc tenorem servenf, uec minus carmina saltata poeticå fabu å absolverentur. Demo-

docus medio saltantium juvenum choro amores Venerls et Martis canit. 6)

Honorificum fuisse munus poet» vix opus est dictu, cum

spprime etiam

utile

public»

hominibus

»vi visum fuisse conster. Inter artifices communiier utiles, et

legationibus etiam txpetitos, cum bariolo, medico et

archi-

tecto, divinus vates apud Homerum commemoratur.

τ/V $vj fj7vov κχλε7

ά'λλο3"$ν a.t;roV έπελΒων

άλλον y . εϊ μν\ των, cl

^ημιοεξγο)

άου,ξων,

tj κχ) Βέσπα αοJo^{ν> ο 'κεν}

τέζπησιν χείάων; 7)

Hunc, _quocunque venerit, gratum, regi» tarnen

doinus

pius hospitem

vidimus.

Menelai divus

canit vates: 8) >n convivio procorum Penejlopes, ne poé'ta

desideraretur, Phemius, vi coactus, lyram pulsat: 9) in aula 5) Od, XI. v. 363 seq. 6) Od. VITT. v. 262 seq.

7) Od. XVII. v. 382 seq. 8) Od, IV, v. 17. 9) Od.

J. v, 350 seq.

6

AlcinOi deofum heroumque gesta celebrantem audivimus Djemodocum, coecum vatem λχοΊσι _{τετιμενον.}

κάτι yxg

άν^ξάποισιν

τιμησ εμμοςοΐ ε\σι Kot)

αίνους·,

ίΰβχζε,

$ε

ut de honore, liuic debito, loquitur Ulysses, _prasmio si- mul supra mensam porrecto, quod nescio an asmulatione cer- tantium nostrorum poetarum hodie satis dignum videatur, _pin- gui scilicet irusto dorsi suilis assato. Pretium forte addatur honori, si talia obsonia,

οφχ τ ε, oiot ^εοουσι Αιοτςεφεεε βχσιληες, 11)

regibus virisque nobilibus convenire ex Homero docemur, qui

"herocm" Demodocüm obsignum hoc benevolentise et liberaii-

tatis animo laetatuin fuisse etiam testatur. Non epulis soium

et conviviis sed et consiiiis regum vätes interfuisse novimu?.

''Viro cantori," _quem postmodum JEgisthus deserta in in¬

sula perire fecit, Agamemnon Trojam proficisceos curam uxoris Clytemnestr« commisit. 12) Reges et ipsos poe i-

cam exercere artem nonnumquam comperimus. L^gnti Grre-

corum, cum Achillem quasrerent, inveniebant in iittore ad

lyram "laudes virorum" canentem,

τη eye &υμον ετεξσίεν,

χειΰε

οίξχ

αν$ξ£ν.

Quoniam poesi antiquitus omnis continebatur rerum gestarum memoria, hinc explicandus est etiam mos Spartanorum, quo

10) Od. VIII. v. 472 et 479 seq. 11) Od. III. v. 480.

12) Od. III. v. 267. 13) II. IX. v. 18Ö.

7

rex ante proelium eommtssum Musis sacrificare jussus

est. 14)

Si ab heroica Grascorum astate ad nostram oculos con-

vertimus, ab illa non minus distare, quam acalore asstivo me¬

dia: hiemis frigöra, forsan videatur. At si mulcum

differre

haud negamus, insignis tarnen restat

similrtUdo,

quidein

tribus prascipue ex causis. Primuin heroica Septentrionis

astas et bellica virtute et rerum gestarum magnitudine Gras«

eis minime cedit: deinde vatum antiquorum fide hasc ut illa memoria? tradita ^est: in commeinoratione denique even-

tuutn poetas utriusque asvi locupletissima mythorum copia adjuvantur, qua? Epicas JEfäti propria est, et simul culturas

futuri temporis augurium. HacitaqueMythologiå ^{et, qua?} ab

illa, _tamquam fönte, deductaesr, poesi, utramque etiam gen¬

tein comparare licuissef, si nostri in praesenti fuisset propositi.

Id saltem inonere juvat, si Homericos mythos septentrio- nalibus, ut sol vernus hiemales superat umbras, venustate

longe excellere plerique judicent» etiam nocti stellatas^suamesse

pulcritudinem; et si mortalia pectora, quorquot vitalem car- punt auram, Homerus ^, ut non alius, Musis edoctus, de- mulceat, vaticinium, cui vetus Septentrio fidem adjecit, im-

mortalitate plenum ^etiam "alterius iucis" 15) solatia docuisse.

Nostra ^vero quia in moribus comparandis prascipue versatur

disquisitio, quemnam vatibus heroica astas Septentrionis ^re-

servaverit honorem, paucis nunc videamus.

14) Plutarch.to Lycurgo.c. 2γ. 15) »LjosannaV "altera lux"

— majoribns nostris vita post mortem nominabatur. Atla-

mal, Str. 89,

8

Scandinavos priscos eciam poeseos originetn ad Deos rc(u.

lisse constat. 16) Ars enim vaticinandi, a diis ad sacerdores devoluta, religionibus primo omnis continebatur. Hinc anti- qua can'üs vocabula apud nostrates vaticinii, exorcimi

et precationif significationem involvunt, 17J ut etiam Latino¬

rum carmcn_% cantio et Graecorum Έττω^η. Exsacra poesis pro¬

fana facta _est; theurgica eratprimum, heroicas _postea induit ha-

bitum. In hoc Radio apud Homerum cernitur, levi admo-

dum prioris memoria. Quo tarnen concluderc non licet illud

apud Graecos ^non exstitissc, vel _tempore posterius fuisse, ut

quidain subtilius _quam verius aigumentantur. Argumentum

enim ex siluitio, in vetustis rebus et monumentorum defe- ctu, prascipue fallax est. Ex adytis templorum in regum au¬

las profecta poesis, humana divinis asquiparando, caslestem ter- restri aulas typum et exemplar finxit. Odini, παντοποίτίζοε,

ut Jovis, thronum circumsident duodecim dii _consentes, qui-

bus rex et senatus apud majores nostros etiam numero respon- dent. Valhall® nomine regum aulam poeras ornant. Con-

ciones ^et judicia^, ferias indictas, epulas sacrificales, convivia

sermone et cantu exhilarata, beili pacisque opera ad caslitum

etiam vitam transferunt; ^et deorum heroumque consortio, utrisque grati lastantur. 18) Exempla heroum ^et regum,

qui artem vatis ipsi callebant, apud majores nostros haud in-

frequentia^, favoris vero, quo artem amplexi sunt, frequentis-

sima videmus. Et manu fortes et cantare paratos adamavit Apollo Hyperboreus vätes. Starcatherus heros nobilissi-

mus etiam poeta ab antiquitate laudatur. Circa vexillum 16) Su idrott hofz af

peim

if) Ita Rån vel Runa, Galär, Ljöd, pula.

ϊ8) Cfr: Geijer Svea Rikes Håfder Ρ. I. _p. 301.

MORES HEROICÄ /ETATIS APUD

VETERES GRjECOS

ET

SCANDINAVOS COMPARATI.

nrSSERTATIO,

ct||

VENIA

mag

.ERIC

hist—

heg* ok

academije svecak_

hist. et antiqü.

societ. scient. ni

gothob. nec non

PRO G Γ

IN AUDI·;

ixcodeb/

i jps4

1 11"1 1111