VERSIO SVECANA *

(1)

VERSIO SVECANA ^*

SELbCTORliM EX PAUL1NIS

EPISTOLIS LÜCORUM

AD EXAMEN KEVüCATA

Dissertatione Academica.

Cujus

Part. XVI.

ConL 'Aroplifl. Ordin.

Philöf.

In Regia Academia -Upfälienß,

PRES

IDE,

Grej. Litt. Prof. Reg. et Ord.

Publice Ventilandam Sißit

Stbendiarius Regins

JOHANNES JOHANSSON

Rofiagus,

In Auditorio

Carol. Maj. Die XX. Decemb.

A. MDCCLXXIII.

Η, Λ Μ £

UP SALI iE,

Typis Edma.nnianis:

(2)

Yiro-j.

Ädmodum Reverendo atque Clariffimo,

Dom. NICOLAO STAF,

Ecclefiüvnm, qua in Ordala & Forffa Deo Jerviunt, paftori longe MeritiJJimo, Figilantiffimo,

Pareiitis loco perpetim

Golendo,

1 iλγτ-t« Τε yctf

υπερμεγέθη

τα προς έμέ υπάρχοντα εύεργε τηματά, Σα, Yiocr_εξ Φίλτατε, ^ττα£ ^εμαντώ ακριβώς λο-

yιζόμένος, ^&κ ^βςνν, Uttöjs· μη προς ταίτήν την παρά Σα ευνοιαν

εχπληχθησομαο· μάλι^α, Εν εσχάταις_^yap άπορΐαις υπάρχοντος

μα, υιον α μο\ον είσεποιησω, αλλα των προς την εμχυτα

άγωγηνngjp πεξ) τεχνών ελευθερίων ^{στταόην} ^αχ εφείσω ποτέ. Ύαυ¬

τήν $ή την ευεργεσιών μείζονος ^της ^τη _φύσει πατρός εΰμενείας"

τιμάσθαι προσήκει'

έΐςε

γαρ της ενόεια; Ίμη. αίσθάνεσθαί

με , Σε», ΈυεςγεΤα άριςε, τη επιείκεια τε f(dj χρηςότητι παν"

τελως έποίησας, Αλλα ra έγω αχ cics εϊμι πάσας τάςΣε'

αυτα εις εμε ευεργεσίας κατατεθείσας ^ιηγέΐσθαι, ^{μη ort} άξιως εγκωμίαζειν, η θυμόν μα έρωτος, εύσεβείας τ ε tfgj ευ·

γνωμοσύνης πληρη οηλαν. ΐίαραλάμβανε ^νυν, δέομαι ygf λιπα¬

ρά, ευμενώς τατο το

σχεδίασμα,

_{Υμετέρων} των εϊς ^ε^με άναλω·

μάτων επικαρπίαj>* Δωρον ^μεν

ύη

^πολλής ^της ^Σεαυτα ^{εύνοιας}

αόάμά άξιον εςιν, εασον όέ, με το έλλεΊπον γνώμη ημ}

καρδία

περισσως εύχαριςω εμπιμπλάναι, Χωρίς

όέ

τάτων ^α παύσομχ*

τω ©είω καθαρώς ευχόμενος, Σε-πολύν χρόνον ^χ&{μετά πλ*ί-

ψύν αγαθών ^τον βίον ύιάγεσθαι

Admodum Reverendi & Clariflimi Nominis Töi

Cul'tdr obfequenriflmiuJ,

JOHANNES JOHANSSON.

(3)

c ' ... 4 5—«, · * v. \

i;

^D. ^D.

Epifi. ad Epbes. C. I. v. $ ^- tf»

Έυλογγιτος o Θεοε y&j πατης rS Ku^/g Ι^σδ χξΐ^8, o Ιυλβ-

ynvccs ύμκς sv .πάση.ευλογία πνευματική κ, τ. λ*

Coniveta

^tur Apoftoius flatim maximi

defun&us ialutationis formula,

^momenti

adgredi-

& fub-

tilhratis argumentum de redemtione humani ge¬

neris per Chriftum ipfique innixa eleåione hominum &

pr&deflinatione ad vitam fpintualem'Jatque asternam,quod

|l ϊη XII

commata

ie&um confpicitur in vulgaris exemplari-

l bu*;quum tarnen tot umita cohaereat,ut,

nifi

nervösinci-

dere prorius velimus, diftrahere iliud non debeamus.

Qualis autem torius fermonis hujus contextus fif, oflen-

ium nunc paucis ibimus. Ευλογητοσ, inquit primum, J 0pcV yjq πατ'ης κ. r. λ. Quo quidem loco evenit, quod

nec alias inufitatum eft, ut idem verbum diverfo ufur- petur

fenfu:

ubi enim Deus

dicitur

ευλογειν ^τ8£ άν&ξω~

7ί8ί·, notat id vocabulum, non tam hene pvecari, faußis

precationihns

profequi, quo fenfu Chriflus dicit apud Mat- tharum, C. V.V. 44. ευλογείτε rer χούτοοςαιμεν&ς νμχε,quam

> homs cumiliare. At neutro fenfu illo dici poffunt homines ενλογείν τον Θεον; cribuamus ergo oportet illi, ubi ad De-

um refertur, noricmero laudandi & celebrandi» Neque

fic tarnen e re effeexiftimamus, ut rcceptam folicitemtrs verfionem, qua eυλογητοτ redditur maxime, in hoc et- km argumento, irequentato vocabulo Fdlßgnad^ modo

i"

^- A 2 fen-

(4)

%\ Epift. ad Epbes. C- ^i. v.'^$ ^· ^14.

fenfü ternperetur, qtii natursc rei conveniat: Si vero am-

biguitatcm efFugere velis, dicas: lofvad vare Gud. De- votiifima laude dicit Apollolus Déum die celebrandum, quod Epheiios

cumulaviffet

omni

bénediåione

fpirituali

in Chrifto, h. e. propter meritum Chrifti, fide adpre-

henfum * idque ev rois etfnfcvlois\ Svecus habet: itbebim- tnel/ka ting: quafi adje&ivo ifti addendum eifet fubflän-

tivum, χξημού (ev rus eTWfocvicts

χξήμασί}:

at alii potius refpiciendum putant ad iuppreflTum iubilantivum,

δώματα

(lv τϊ;ί· επχξανίοις

δωμασι),

cui explicationi roboris nonni-

hil acceflerit ^ex frequentato alias uiu vocabuli hujus:

Sic Chriftus dicitur v. 20 hujus Cap. & v. 6. Cap. H.

federe ad dextram Dei patris ev reis επggavlois, in coelis.

Dicitur autem benediåio obtigifTe Ephefiis ev τοϊε επα-

gccvlots, velquod

profe&a fit

a Deo in Coelis

refidente,

vel quod duxerit ad coelcftia obtinenda bona: atque iic diftinguitur a benedictione

terredri,

quae in mundo

hocce & incipit & terminatur. Hane explicandi viam feeutus CALMETUS, reddit verba hsec gailice, pottr le

Ciely atque explicat in fubjun&is obfervationibus, pour Γ etermté, Iftiusmodi fpifitualis atque ad aeternam glo¬

rians ducens benedi&io non temere aut cafu impertita e(V, led convenienter confilio, quod refpectu Mefiiar,

fuo tempore venturi, ^ceperat Deus ab aeterno. Atque

idéo addit Apoftolus κκ&ωε

ε^ελί^ατο

^κ.r. λ. Déus con- tulit in nos Fpiritualia beneficia, qnemadmodum, vel,

fecundum quod elegit nos, convenienter akternas ele-

ilioni. Elegit autem nos Deus per ellipfin praep.

tis, vel 5Tfcs ^, 7ίξος ro είναι ημάς ciyias v&f ^uμωμ8st ut U-

mus vel eflemus fanfti, i. e, puri, mundi a peccatis &

άμωμος vel άμωμητοι* h. e, uvev μωμ8,

iine

reprehenfione, inculpati, nempe, per

obfervationem

mandatorum Dei

macula: expertes in vita &

moribus:

quse enim addun-

tur verba, h αγάπη,. ita ego.

quidem,

non.

refragante

no--

(5)

Epift. ad

Epbes.

C, l. v. - 14

noflro Metaphraile ^, explicare malim, ^ut

difignetur

mo¬

dus quo το ημων αμωμήτον

feie exierat,

nempe a·

more Dei & alicrurn hominiim, _quam,

quod

interpre-

tum nonnulli faciunt, referre illa ad antecedens verbum, ϊζελέζατο, quafi indicaretur

cauiTa,

qute

impulerit Deum

ad eligehdcs homines, non

ulla pratvifa merira noilra,

Ted mera gratia & amor

Dei

erga nos.

Quod

vero Apoflolus hoc

verficulo dixit, eleCtos

nos

eile ab

seter-

no in Chriilo, id declarat verfu fequenti, 7tςοοξίσαε ^ημαε

sk vicBsvluv κ. τ. λ. uti οξίζειν, quod proprie eil, finire,

terminav e ufurpatur ieniu ßatuendi vel conftitnendi; ita compoflturn»

πξοδξίζειν,

in Scriptis Ν. T. adhibetur

ad

defignandum decretum, quo Dens animo

deilinavit

conlerre hominibus fpiritualia atque akterna beneficia.

An vero difcriminis aliquid intercedat inter

τρξοοξΐζειν

&

hMye&ui in hoc argurnento, Theologis excutiendum ^te- linquimus. In hoc

quidero loco videtur Apoflolus decla-

rare _, quomolio & cur nos elegerit

ad fanditatem,

quia

nimirum deilinavit nos ad vioBsalocv, ut per adoptionem

fiamis filii Dei, quales omnino fanTos

eile

^oportet.

Non ergo inepte redditur πξοοξίσας a

Latinis Metaphra-

flis, vel, pvadeßinando, vel qnandoquidem preedeftmavit :

neucra enim explicandi ratio adverfatur fénfui aut Ire*

quentato a Grscis participiorum ufui. Ut vero vincu-

lum iliud , quo hoc comma conjungitur cum antecedens

ti etiam ex verfione perfpiciatur, dixero Svethice:

Sdfom

han ofs litvaldt bafver · - emedan han of] ämnat [befkdrt']

hafver till banafkap bos Siggenom Jejum Cbriftam. Rece- ptus Metaphrafles reddit τίξοοξίζειν hs ύιο$εσΐχν, taga nogon

jig till barn ^, quod vim graecae didlionis non prorius ex- primerevideturr ut quae referatur ^non ^tamad ipfam ad¬

optionem, quam ad aeternum adoptionis decretum. Hoc

autem faTum eily kcctcc τψ hhoxlccv ^rs &$ληματοε ccvrt, ex benvola Dei propenfionein homines,

idque

«V «V«/-

A 3 rov

(6)

6 Fpi/l ad Epbjs. ■€*.' ^/. $ - rju

vev

$οζηε

^rys χάςιτοέ aurä, ut laus glorias reddaiur De©

pro :antis beneftciis. Svecushabet: Sina härdiga nåd till·

lof: referendum enira putavit vocabuium

$£<»,

ad fe- quentem genitivum, χάςιτα;, quafi

Μζ»

_{χοίρτος} idem fö¬

ret ac y

'Άζοί

χάςπ. Neque nos quidem hane explica-

tionem repudiamus, fed fic tamen, frequentato forte lo-

quendi modo convenientiojs, dixeris genitsvuna iitum referri pofTe ad antecedentem aecufativum, Jzra/vw. So- lemne enim eile novimus Scriptoribus N. T. ut fhb·

ftantivum genitivi cafus., alii fubftantivo jungant loco adjeclivi. Sic _{,μχμμ®να$} «Ακ/W Luc. V Vi. 9. Kprys rys

it^Miccs. Luc. XVIII. 6. pro, , ecxgcacriiΕπιλήσμονys Jac. I. 25. pro, ΐπιλησμων⁹ σωμού ταπεινώσεων> Philip, Iii.

si. pro, röd[Έΐνόν. _Neque ferme quidquam frequentius effc quam ut geni tivus,

;&'£>;s·,

alii addatur fubilancivo, loco

cqgnati adjewlivi, ut πατύξ rys , Eph. I. 17, κ,ξάτος

rys

$όζγ\ε

Gol. 1. .11. %εξ8$)μ

<5o|ys

Hebr. IX. f. σωμού τyv Philip. III. ti. Quid _ergo impedit, _quominus explicemus hχωνον

$£yc

^por landein ^qua gratia divina

eeiebretur et illuftriorreddatur, _atque Tic reddmaus ver-

J?a, quac Lib manibus funt: till Hans harliga lof.wy di¬

ch: .porro fc. χάξίτι)

εχαξίτωσε^

ημάς h τω νγχπημενω.' Ad ipium ienfum parum intereüe cxifLmaverimus, utrum

verbumχού^ιτοω,

aiacrisS riptoribus uiucpatum, teddamus,

gratumreddo &acceptum, an

^gratia

ampk&or:q uemenimquis gratia ampleåitur, isapud iilum gratiofus eil, & vicislim*

Quumque adeo Angelus bis verbis adfatur Mariam Luc.

i. 28· %M<?e κεχωςιτωμένγ], nihil refert ^utrum ^dicamus ^indi-

care iilum voluiOe, gratam illam Deofoiile, an Deum iua

gratia

illam fuille

amplexum. Neque fi dicamus Deumred- didifienosgratioiös fihique acceptos propter chriflum,aliud indicamus,_quamiilum iua^nosgratia prolecucumeilecondc*

nando peccata propterChrifli meritum.Ätqueideo, licet re-

ceptamnonimprobemusyerfionem[genomhvilkaban baf.vcr oft

(7)

Εpiß ad Epbes'. C. Λ t?. 5. - ιψ 5

φtäckergjaitutihonomrJomkdikommen dr] famen& aliaförnna,

non invito iénfu, dictre pollumus: bvormed han ojs omfat¬

tat, / fin

åljkade

Son* A commendatione adoptionis ^no-

ilras progreditur Apoflolusad confiderandum tundaFnen-

tuo3_j cui ifta innititur, redemtionem puta a peccacis ac mortis imperio, ev ω, inquit, εχομεν την άνολυτ^ωσιv - - « ν.ατα τον 7iÅtTcv τη$ %α.ξΐτΌ£ av-T8y YjS Ιττερίσσευσεν sL· ημχ$.

Ubi τrsgiso-sCoa, μεταβατικές ufurpari videtUF, pro, ahm-

dare facio: _quo ienfu edam· Paulus loquitur 2 Cor. IX. B·

bvvccTcs ^o Θεds ττάσοον χάξιν πεξίσσευσαε ek υμάς, poteil

Deus fecere ut omnis gratia in vos exundet: & 1 TeflC

III. 12. υμάς όε ο Κυξίος πεξίσσενσαι τη αγάπη ^, faxit De¬

lis ut caritate abundetis. Sic etiam beic; in Chriilo ha- bemus redemtionem & peccatorum vefiiam, fecundum

divitias gratis ejus, ^quam abunde eitudit in ^nos, h πάση _σοφία na)· Φ^ονησει^ Sed(quo iila verba fpe^lent am-

bigicur. Interpretum non pauci explicant ifta de fapien-

tia ac prudentia divina,, qua: eo eluxerit maximey quod

rationes fan andi generis humani & invenerit & rite dis·

pofuerit; quaft ienius foret; Deus elargitus nobis eil

gratis fuae thefauros,

mira in ifto negotio uius iapien-

tia & prudentia. Ut voro negari a nemine poflk ^, in red«

emtionis _opere illuilriffima _conipici, non bonitatis ^fan¬

tom, fed fapientis etiam fpecimina, ut qui iftam fequi

voluerit explicandi rationerny is nihil dixiile videatur

quod

naturs vel rei vel grsci iermonis adverfetur:

fed fic tarnen videtor ifpe Coηtextus & (eries _argumen¬

torum fvadere, ut σοφιοον ^ncy φρονησιν explicemus de prs- ciaris iapientis & prudentise donis, quesin Evangelii do- Ävina referantur & conferuntur hominibus. Cohsrent

©nim hsc verba cum fequentibus, γυωςίσχδ ημ7ν το μυςη*

ξΐον κ, τ. λ. ita ut hifce verbis declarctur, quomodo De¬

us fuam nobis gratiam impertierit ev} i. e. συν σοφία φξον4σειχ _nempe3 yvooqfaus &c, facienda» yelj quando-

(8)

"6 Epiff ad Epbes. C. I. v. $ 14,

quidem fecit nobis notum voluntatis iux myfterium ^: quoraodp fupra ^{v. 5.} occurrens participium, ττςοοξϊσαε,

reddendum eile innuimus. InteMigit autem per μυςηξίον

τ# Βελημχτος, illud arcanum Dei coofiliura, quo ftatuit

rupto, po.ft perfolutum^pro totohumanogenere perfecliill·-

nium λυτξον, pariete intergerino , abolitisque ricibus, qui-

bus a Judaris ^aneea diilerminati fuerant genciles, in unam fidei focietatem cooptare omnes gentes.

Conficitur

hoc quum ex iSIis, quae in hoc capire fequuntur, tam

vero pra?cipue ex capite hujus Epiftola; Iii. ubi haut

obicure docet ro μνςήξίον, qood non a:que

manifeila'um

fuiilet _antea, eo con-ft-itiile, quod voiuerit Deus reddere

tcc eBvtj συγκληςονόμα y&j σύσσωμα %ομ συμμέτοχα rys tTcccy- yeXiocs 0CVT8 sv τω χςι~ω3

$tcc

rS evotyyeXlg, vid. V., 6. Ne-

que de alio Myileno heic loqui Apoilölum claret inde, quod in ifto explicando occupatus v. 3. digico

quaii

monßrat Fphefiis, quaj fuper hoc argu-mento cap. I.

dis-

ieruiflet. Hujus arcani confilii exfeeuti ^nem refervavit

Deus ^eis _{οικονομιών} rå πλήξωματ os των κοοίξων , ad

difpenfa-

tionem plenitudinis tempörum, vel eum in finem, ut efFedum redderetur quum prceftituta tempora veniiTent:

perinde emm ef, ac ii icriptum föret : ψ (suöokIccvJ ττξοε- B'ετο εν ο&ύτω eh οικονομιών των πρπληξωμένων κοίίξων.

Eile

autem πλγ\ξωμα των καίξων, vel ^, ut Paulus dicit

Gal. IV.

<4. ττλγίξωμοο τ£.χξόν&> b. e.tüs πεπληξωμενΗέ χςονας tempora

Cbrifti atque ecclefias Ν. T. manifefhßirnum eß, Quod

vero attinet ad _vocem, .οικονομία, denotat illa nati.va no-

tione, adminißrationem domus vel rei familiaris, uti οικονόμος dicitur qui gubernat domurn, quafi νεμων

τόν

οίκον,

& _{οικονομ}έϊν eil: adminißrare ^rem familiärem. At in ge-

nere tarnen ufurpatur hoc vocabulum ad defignandam negotii cujuscunque adminißrationem, cujus

notionis

ex POLYBIO eruta exempla videfis in RAPHELIl

obfer-

vat. ad h. J. Quum _{yero poro} eccleiia dicatur '.mos rs

Geb

(9)

Epiß. ad

EpheSi

Cap. L v. 5 - i*f. 7 0«#. ι Tim. III. 15. Hebr. X. 21. fit, ut miniftri, qui-

bus ejus colligendae ac gubernandae curam fupreraus Do¬

minus .& familiae _pater commifit, vocentur οικονομά Θε$

Tit. I. _7. & οικονόμα μυςηξίοά Θε& I. Cor. IV. 1. Quam

etiam ob caufiam ipiuro munus, quod,

difpenfando

quail Evangelii myfteria, obeunt, vocatur οίκονομίοο.Ύην οίκονομίαν, inquit Paulus 1. Cor. IX. 17. πεπίςευμαι. Et Col. 1. 25.

ης [εκκλησίας) §γενόμην syω

διάκονος,

κατά την οίκονομίαν ^τη

την όό§εί'(ταν μοι είς υμάς. Ac denique Eph. III 2.

siys ηκύτατετην οϊκονομίαν ^τηςχάξιτος rS Θε$, της

ό'οΒείσης

^μοί

είςΰμάδ. Kequealiam exiftimaveronotionemeile voci huic

in hoclocotribuendam : ut οικονομία τ&πληςάματος των και-

ξάν fit difpenfatio myrterii tunc obeunda ^, quum praefti-

tuta tempora venirent. Preffius

fecuti

^grasca vocabuladixe-

rimus Svethice: hvilket {välbehag)hanhafverfaflßältbosflg (i bono?Ji)tilltbefullkomnade tidershushållning. Atfiliberioribus

efie liceat, dicamus:bvilket han hafverfaflßälthos<%,atutfö¬

ra, vefivärketßälla^, när thefhrelagde tidervorefullkomnade.

Svecus interpres reddendo verba^, ^ην ττςοε$ετο ^εν αυτά^, och hafver thet framhaft genom honom ^, fenfum non

videtur

adiecutus: eil enim πξοτί§εσ§αι, proponere aliquid animo,

ßatuere vel confiituere. At fequentium

metaphrafis

^ver¬

borum: at thet [kullepredikadt varda, tå tidenfullkomnad

var, tolerari quodammodo poflfe videtur. Arcanum illud Dei confilium, quod ad oeconomiam recentiorum

temporum reiervatum voluit Deus, confiilit, ut di&um

eil fupra, εν τα άνακεφαλαιωσασ^αι τά πάντα sv τγ

Ανακεφαλΐ8σ·$αι efi: diijeélas partes ac divulfas in unum

conjungere corpus: ut quum Oratores repetunt atque in brevem iummam cogunt qua? di£la fuere ^atque ex-

pofita, aut qui calculis fubdu£tis fingula in unam revocant

iuramam. Aptiflime ergo

adcommodatur

hoc vocabu-

lum ad defignandam Judaeorum ac Gentilium colleclio-

nem, ut, qua? humani generis partes

diijeto

antea

Fue-

B rant

(10)

S Epijl. ad

Ephes.

C. 7. v.'3 ^~ 14,

rant &: diftrafta;, in unurn corpus coalüerint, cujus Ca¬

put fit Chrifius, conf. C. II. v. 14. feq. Et hax quidem

efl ανακεφαλαίωσα illa, qute ex arcano Dei confilio fieri dc-

buitlvπλ-ήξωματι τωνκαίξων. Quod Apofiolus ha&enus gene·

ratirrj diileruit de congregatione Sc conjun£tione gentium,

id difiinäius ν. 11, in duo difpertit genera ; ita ut prius

agat de Judaiis: h αυτω, inquit, εν ω εκληξα'Βημεν κ. r* λ.

In plerisque cditiopibus conjunguniur verba, b αυτ»,

cum antecedentibus, _quum aptius tamen a priori ver- iiculo diremta referri ad fequentia debere videantur: ut

quod dixerat, h eile omnia colligenda, id, quo

magis iegennum animis imprimat, repeiat, dicendo, b

αυτω_, in ipfo, inquam, εν ω εκληξωΒήμεν* Α κληξοεforst eil

verbum κληξόω, forte lego, unde pafTivum κληξωΒηναι eil forte legi, fortito accipere, vel, ohtinere. Infeüigit ^autetn

jheic Apofiolus iortem vocationis, adoptionis aut htere- ditatis, quas Judaeis primum, fine ullo iplorum merito, obtigerat, quam propriam notionem fvethice exprefieris,

fi dicas: i hvilken lotten hafver ofs tillfallit. Sed fic ^ta¬

men non efi, cur dicam Icribamus Sveco Metaphraftae qui ad illam fpecialcm ^re ^κλη*8 notionem ^, qua ufurpa-

tur de baereditate, refpiciens dicit: genom hvilken vi ock

komne åro till avfvedelen, πςοοξίσΒεντεε κ. τ- λ. nos, qui prjedefiinati fumus, (ccundura propofitum ejus, qui o- rnnia efficit convenienter decreto volunratis ejus. Hujas

vocationis& prardefiinationis finis ultimus efi gloria Dei, quod Apofiolus docet, addendo v. 12. ek το είναι άμα*

ek bToiivcv της όοξηε αντ8<, Svecus habet: at vifkole va¬

ra bans

härlighet

till lof. Recle omnino. Si vero tTtai-

vov

άόζηε

ita explicare libuerit, uti fupra v. 6. oxurren-

tem $<nv illam explicari poiTe innuimus, atque infuper loquendi rationem illam

είναι

ek επαινον pafiivo fenfu ac-

cipiendam efie putaverimus, quaii indicaretur, ideo vo- catos fuifle Judseos, ut materia elllnt iaudis & gloriae

divi-

(11)

Bpifl. ai

Ephes. C, 1, v~

| - 7/. $ di vin#, b. e. ut Deus in iliis celebraretur, tamquam

in

opere fuo, in quo inilgniter reluxerit

bonitas & fapiem

tia ejus, dicere Suethice poflumus: att vi

ßole

vara

äm¬

ne tili bans bavliga lof. Te<r, inquit ^porro,

πξεηλπιν.ότας iv

τω Χξΐΐω, Si ratio babeatur

originis verbi, πξοελπίζειν

,

ufurpari'

illud poteft & de

Ulis, qui prius

quam

aiii fpe-

rant, & de iliis, qui fpe aliquia pratcipiunt.

Priorem

ipfi notionem tribuit

BEZA,

atque

Apoftolum indicare

ait hoc difcrimine Jud#os diflingui a gentilibus, quöd il-

li prius vocati fuerint, ac fpem in

Chriito pofuerint prius

quam quidquam de

illo hi audiviileiit. Verum licet id

veriifimum in fe fit,id tamen Apoftolum hautquaquarii

docere in hocloco,vel rnde confici pofle videtur,

quod

iftius notionis exempla defiderantur in profanis

icriptis,

quum alter verbi uius non

infrequerts iit: id quod

ex

POLYBIO probavit RAPHELIUS.

Dicamus

ergo opor¬

tet id indicatum voluiflTe Paulum,Judaeos etiam in Chri-

fto venturo fpem

pofuiffe,

quum contra

gentiles

antea

fuiflent χωξ)ς XgfdsEph. II. 12. Svecus

interpres

non ma¬

le hunc ienfum exprimit: vi fom tillforene

boppadoms på,

CImflum, Alia forma dixeris: Vi Jom

bafva ägt Cbriftum

i hoppet. A Judaris

tranfit Apoftoius ad gentiles,

voca-

tione quidera oc fide iliis

pofteriores, (ed ejusdem

tamen gratiae & haereditatis

confortcs.

Er ^»,

inquit

v. 13,

^ J-

μϋς, ocKöcravrss· κ. r, λ. Ubi ex ancecedenti

verbum ali-

quod repetendum

efle

videtur;

& maxime quidcm ad

rem facit, antegreflum κλ^ω-θ^ν«;, utpote quoa

principa-

le in bac oratione iit, atque pertineat prascipuc

ad

fco-

pum Apofloli: ut ienfus fiat: Iv ω

y&j

ύμείε

έκληςωΒητε'ι

KK8<TccvTe£&.c. Id utique commodius videfur

efle,

quam re- ipicere ad iuppreflum verbum

fubftantivum. eJyoci,

^qua-

fl ienfus eilet : Iv ώ yj) ύμεΊς εςε ukx&ocvtsS)

b.

e. w

ffecTe, quod Svecus iecit: [ta enim

reddit "vetba

haec:_genom bvilken ock Jbort

haj

ven

Janningenes ord. Ni ii

B 2 di-

(12)

10 Epiß, ad, Ephes. C. I. v. 3 14.

dicere malis, _utrumque participium, & άκύσχντνε & πιςεύ-

eravref, referendum eiTe adfequens verbum,

εσ'φξ06*/ΐσ$ητϊ}

hoc feniu: _{in quo} ctiam vos, quum verbum veritatis, Evangelium falutis audientes,* in quo, inquam,poft ^con-

ceptäm fidem, obfignati efiis promiiTo Spiritu Sandö.

Sed priorem tarnen cxplicandi rationem ego quidem fequi maluero, Sp. Sandus, quo per fidem obfignati dicun-

tur fideles, vocatur V. 14. άξξαβων της κληρονομιάς ημών·

Arrha vel Arrhabon I proprie locum ,habere dicitur in

emtione· vel fponfione, atque defignare vel partem pre- tii in anteceiTum datam, quo minus de plena dubitetur folutione, vel quidquid ad faciendam implendas conven ticnis aut iponfionis fidem pignoris loco datur. Atque

ideo convenit adprime in hane rem. Deus promifit fi-

deiibus seternam felicitatcm ^: hujus qu^dam portio &

prarguftus iunt bona ipiritualia ipfis in hac vita impertita, qua? fidem ipfis faciuntj certiffimam infecutura: aliquando rei principalls, h. e, dona illa ipiritualia funt

arrha, _quam retineant fideles donec veniat promifia ha>

reditas: Sp. S. inquit Apoftolus, eft cc§§eti2ων της κληρονο¬

μιάς eis άπολΰτρωσιν της περιποιήσεως. Ubi Cxiilimavero prapofitionem ^εις habere temporis notionem, & indica- ri, quamdiu contentos eile deceat fideles dato arrhabone,

nempe ad tempus usque quo miieriis omnibus & cor-

ruptioni erepti in perieciam adierantur libertärem. De

tali enim απολυτρωσει ioqui heic Apoftulum confici ^qua-

dam ratione poteil ex loco, qui huic adfinis eft ^, Eph.

JV. _{30. μη} λυπεΊτε το πνεύμα, το ccyiov, εν ω εσφρα'γΐσΒ'ητεεις ημεραν απολύτρωσεως^, ubi.Jfμέρα άπολυτρωσεως\ά£flg^ηa^t diem,

quo in lihertatem adfertis fide-libus ipfa fit adeunda ha?- reditas, Quam heic vocat απολύτρωσαν^ ea priori loco

dicitur απολύτρωση περιποιήσεως, ERASMUS reddit: redemtionem adquifitae pofieflionis: quafi videlicet περιποί-

ησιε mctonymice fignificaret Ecclefiam, fanguine Chri-·

(13)

Epiß, ad

Ephes. C. I.

v> $ - 14.

1$

fti adquifitam ^, ut πεςιτομη

ufurpatur frequenter ad de-

fignandos rå?

7ϊεξΐπτμημΐν8?. Sed iila mihi explicatio ju-

ilo videtur durior & coa&ior. Scilicet» πεξφόιη&ις, ^απ»-

r& πεξίποίϋσΒαι adquir-ere

fibi, adfererc, eß adquifitio, adfcr&

tio. Ergo άπολυτζωσι? ^π

εξίπο^σεοοε eil

^r^t

dantio

v

el Uber

Λ'

tio ad(ertionis, _qua _{nempe a}

iervicute & miieriis adfera·

mur, vel adquißtaatque impetvata

redemtio

;

loquendi föra¬

rna, qux fimilis fit iilisquarum

exempla dedimus ad

V.

6. pafiTimque occurrunt

alias

j ut

in hujus Epoiiolae

cap.

IV. V. 13 μέτξον ηλικία? rå %ξΐ58

&

V. 19. ti Tic

ciyoeSc?

πξος

οίκοάομήν

^rys

Χξεία?, Svecus interpres metonymice

exponendurn putavit

vocabulum, ττεςιττοίησις, fenfiu,

quem fupra indictvimus: rcddit

enim: "till vår foriofsiiing,

"at vi ikulie vara Hans ågendom. At

fi noilra

explica¬

tio non difplicuerit, reddas potius

άπολντξακτιν

πεξίποιησεω?f

"forvårfvad, vunnen, återiosning.

Sed

quo nexus pa-

teat öpertius, juvat Ipecimen

qualecunque exhibere

con-

finentis horum commatum verfionis. "Lofvad vare Gud

"och vårs Herres Jefu Chriili fader, fbm ofs i Chriflo

"vålfignat hafver

med all andelig vålfignelfe i himmelen:

"iåfom Han ofs utvalt hafver i Honom for verldenes

"grundläggning, at vi

ikole

vara

helige ock oflraffelige för-

."Honom i kårleken: emedan Han hafver åmnat [beikårr]

"ofs till barnaikap hos Sig genom

Jefum Chriilum

^, el¬

iter Hans viljas vilbehag, till Hans nåds

hårliga lof, hvar-

"med Han ofs benådat hafver i then ålfkade (Sonen>. I

"hvilken vi hafve återiosning genom Hans blod, våra

"lynders förlåtelfe, efter

hans nåds rikedom

,

hvaraf Han

"ois rundeliga hafver gjort

delaktige med all visbets och

"klokhets meddelande. Ty Han hafver gjort ofs

fin

vil¬

das hemlighet kunnog

efter fitt vålbehag, ibm Han fafl-

"ilålt hafver los fig. till

thefullkomnade tiders hushållning,

"nemligen at 1 Chriflo förena alt

under

ett

hufvud

^,

bå-

!Me thec iona i himmclen, och thet, fom på

jorden

år:

B 3

"i ho-

(14)

12 Epiß. ad

EphesΨ

C. L ^v, ³ ^- ^14*

"i honom, (åger jag, i hvilken vi ock hafve

fått arf-

"vedel, fom thertiil amnade ^voro efter Hans beflut, tom

'^årkar alt efter fin viljas råd: at vi , fom ågt Chri- J)(tum i hoppet, må vara åmnen till Hans hårliga lof.

hvilken ock I [ hafven fått arfs del ] ty I hafven

"hört tanningenes ord, edar fälighets Evangelium: i

"hviiken I ock nu, fedan Ϊ hafven anammat tron, åren

"beieglade med then

utlofvade

helige ande: hvil-

"ken år vårt arfs underpant, till thefs vi vinna

"forlofsning til Hans hårliga lof.

Pereximie Domine

Refpondens, in paucls diiefåe»

Ab illo fane

tot tantaque rn

tempore,

me exttitesunt

quo Tna,Amice,

Tui propenlioris

frui mihi Iicuit cmifretuditl^

animi documentie,

Ut Te, Pereximie Domine, candidum vere dicam Amicum, qui cum in ttnebris micem, fecundum vetus adagium, Niliii igitur mihi gratius, qnam quod yideam, diflertationem Tuam edi in publicum, quam ut te·

flem pulcerrimarum Tuarum progreffionum Te ériam defenltuum fpero.

Proinde ex animo Tibi gratulor hatc ihidiorum orna-menta, (k certo au.

guror, quod per Deum fiet, fi perrexeris ^, quemadmodnm coepifti, Mu-

farnm confortioni fedulnm dicare operam, fore aliquando rempus, quo

non modo lauream Apollo, fed ipfa etiam patria litterarum ac virtutis premia Tibi tribuat ubercima. De cetero non defiftam, rupremtim ^Nu-

men ardenter precibus defatigare, velit elärgin^, Tibi litat» ritae curri·

eulutn βζ piofpenima fata. Futurus Tibi femper.

Addiciißlmus

LAURENTIUS THAVENIUl