Confentienté Aimplijj. Coli. PhtL

"

4* f

1. _Ν. S. S.

T.

■ DISSERTATIO ACADEMICÅ

DE

MONOMACHIA.

qjjam,

Confentienté Aimplijj. Coli. PhtL

iilußris Academi<z Upfal.

sub prte s i di ö

V1R1 AMPLlSSIMh

mag. andrea

»»031®8ίϊ/

Philos.

Pra&i

Prof. Regi Gf Ord«

Decani h.r.maximeSpeétabiliSj

Bonorum Examini modefle Jub·

mittit

Haqvinus Drake

jemtim.

InÄudit.Guft.Maj.ad

d.23 Decemfy

Ann^ι μitcc xxvi.

Hord ante meridiem jolitis.

■ .i^. ».ta»ΛΑβμτγ · ·-.v-i*. «takisn»····

&lJSALlAliy

LiterisWernerianis*

S.'£c R:& M.tis

MAGN-Έ FIDEI VIR0,

, -

Periliußri

ac

Qeneroßshmot

ΒΛROM

&

DOMINO

Da MAGNO

»2I£®Q®36S/

GeneralislocumTenenti>

Et

Provinciarum Norlandi^occi^

dentalis GUBENATORI

Exceilentiffimö,

MAE CE ΝATI ΜΑΧΙΜΟ,

Uo

/>///Λντ,

Ρe ri11uftrIs acGe*

nerofiilime Dn. Baro, Jum·

mi Tui favorit exßant do*

cumenta, in omnes eos, qul

Tita Turina adire cupiunt, eo certe md*

jori fiducia, NomenTuum, qualicut*

eungue

hurci

meß

djfertatiuncuIß

^prß*

figere Juflineo. Jgnofcds

igitur, Sum-

me' Miccenas, huic me<ß audaciee,

fronteque

Jerena

ajpicias hafce

pageU las, _q:/£praeter lueem ^, ^///7772 exfplen-

dore No minis Töi mutuo Jumunt, 7//M/Vrp eximium habe111. Deum as-

Jidtiis follicitabor precibus, ^υelit Te —

quam

diupjjime Jojpitem

^jervare. 5/p

habebit PerilluftrisTua Familiajw«'-

$///« ö/:folathim maximum\ habebunt

omnes, qiti fub aufpicio Tuo degimt

& moderamine, Gubernatorem <?-

quißimum ^, benignijfimum; habebunt deriique ehentes Tui, quarum m tm- ^- wrp, j&p etiam dignumcenjeas, jumma ^■

^r^cpr reverentia, Patronum Opti¬

mum, Maximum.

Nominis Tui

Cultor & Cliens humiilimus

H, DRAKE,

VIRO

Spettatiffiwo ? ConfultUß?

mocjue}

Dn. ERICO

GERDZLOVIQ,

Civitatis Gevalienfis CONSULI dignis-

iimo , PATRONO exoptatiffimo, piaque mente aetatem

coiendo.

jVlurimum Rever. atq\Pr<ecl}rifl. V/RO,

Mag. JOANNI RR HM Μ ING,

PASTOR! in&itåtorp meritiiTimo, PA- TRUO quovis obfervantiae cultu

perpetim devenerando.

Plurimum Reverendoac Dottiff. FlRO>

Dn. OI.AO FLODALIN,

Legionis militarisJemtlandicsPASTO'

RI yigilantiilimo, PATRUT loco

maxime hqnorando, SpettAta pdet & dignitatts VIRO^,

Dn.OLAO

INSPECTORl rationum ad portoria Nycop: pertinentium PrudentiiTimoj

BENEFACTORI Opt, propenfiiT.

Reverendo ac Dottif-

Dn. LAURENTIO

COMMIN1STRO in Brundflod dill·

fidclidimo, ita nunc PA-

VIRO

flurmnrn Reverendo. PrtcUriflimoque

DOMINO,

Mag. ERICO ©$€915β2$/

S.S.Theo 1. LECTORIin Rjeg. Gymn.

Geval. ^nec non PASTORI in Jpiüe Laudatiifimo, PROMOTORI

longe benigniffimo.

Plurimum Reverendo DoctijJ. VIRO,

Dn. ERICO NORßO,

PASTORIinTitLaudatiiTimo,PATRUI nomine venerando.

VIRO Speclät& fidei & Prudentia,

Dn. ANDRERE

BERGER,

VedigaliumadWeftervik INSPECTO-

RI adcuratiiTimo, FAUTORIomni honore profequendo.

Multum Reverendo ₅ Doftiffimoqi VIROé

Dn.

JOANNI DRAKE,

VerbiDivini COMMINISTRO in53erc|

meritiflimo , PARENTI Optimo^

indulgentiifimoque·

ftmo _DOMINO,

HELLBERG,

gentifTimo, ut olim PRAECEPTORl TRUQ honoratiilimo.

St Jjic afmus quintus, Patrone Optime, ex quo·) primum domum Tliam jum ingrejfus j tanta interea ip

we contulifti beneßcia, ut3fi^cum temporis intervalloconferantur,fateri nullusdubito, iinumquemque diem habere,de quoßbigra-

tulari queats Veßra benevo/cnia, VIRI PrarclariffimiSpedlatiiTimique, adeoam*

•pla ett & manifeßa,ut mentenon concipere>

ne dum yerborumdecentt _apparatuprofequi yaleam. Ingentem vero beneßciorum cua- mutum, quo me, OptimeParens, beafii,

ab co tempore3 quo hane primum lucera

contuerifpihi lieqit,fabmißa petiuf £.ßima- fione tacite venerart , admirarique mihi fußeia-t3 quam eitndem maleβa feduiitate, minusappoßteenarranåo, obfenrare. Taut'

t a igiturfunt Veflr^ in me beneßcia. Ve'

rum,quidproUlis Vobts refer am? aliudnon valetproferre tenuds mca fttpeUex, quamut iUoru_{pen es me}fempergrataexβetmemoria.

Jnßgnttm ergo devoti gratique animi3 qua-

iescunquehafee, de Monomachiai pagellas,

benigne aeeipite ^, ßc vineulo nove obliga-

tionü arttiffimo obßringitur, qui³ qno ad

ψiperit, erit

Covfult.PI Rev FreeclDoftiß.Special·

Nominum Veftrorum

CultorobfervantiftacFiliusobfeqnentiiumuS H> DRAKE.

m

väyä vävä^^vävä<ävävävävävävs?»

* * * f r * ^. Φ * ^. * *..

4 4* Ψ Φ Ψ Φ φ Φ φ Φ Φ &

VÄ -ÄVÄ'·

/. Ν.

J.

§. Ι-

Μ Ncredibile

prörfité

naturacui vismorta-

iium infe vit ftudi-

um fe confervandi,

adeo üt hoc ipfo3 nihil fere habeat antiquius. Hinc,

^'lae.noxia

fibi funt &

adverfa_.5

amoliri, quae vero

conducunt &

hona _funt, admittere äcadpetere.»,

verus fui geftimator optirne novit-»,

auc(altem noviile tenetur. In mo»

nbundis certe, tarn manifefta ie^

Üqvl raro

produnt continuand# vi-

* Ü o ig

tx difideria, ut ab interitu iuo

pla¬

ne abhorreant & exitio. Unde

"Cicero : quis eft enim,

ait,

aut

j'quotus quisque,

cui

mors cuitl, appropinquet:

Non rejugiat timido

fangvisatque

exalbefcat

wem

? ä) Et

"Seneca: quis iine

querela mori·

"tur? quis nonrecufaüs ,

quis

non

"gemens exit ?

b) &alibi

^: nemo

"tam imperitus eft, ut nefciat

ίί*

"bi quandoque

moriendum

: tarnen

"cum prope accefterit,

cefgiver-

faüur c). Verum enim vero, quan-

tumvis omnibus in univerfum ho*

minibus debitumfuiamoremira,na·

turaduce, comendaveritfanararicj deprehendimus tarnen

plufimos

e-

orundem muneris fui adeo imme-

r ores, atque a genuino

hocce of¬

ficio ita fuifle aiienos, ut faluti $ non confuiuerint,fed fe ipfosfpon·

tein maxima faepe intulerint

peri-

cula : id quod, praeter

experienti-

am, exempla

apud hiftoricos, qua:

reperiuntur, non

infrequentia, in·

dicanf?

ϋ O 5

dicant, confirmant. Et quidem,

ad modos ejusmodi pericula ade-

undi quod ^attinet, funt ii varii:

miffis vero aliis, unicum tantum heic fufficiat nominafle, quo, tot genere pariter ac dignitate nobi-

les viros, partim iliatas fibi

injurias

vindicaturos, partim quibuscum-

que obortis controverfiis finemL.

impoiituros, di<ßo die ^, armis in-

ftru&os in arenam defcendiilecon-

ilat ; unde, certamine iemelcom- miilo , utrique diniicantium iaepi-

us, non nifi dubius admodum ^ac incertus vidorise fimul ^ac vit^ ^ex- itus patuit. Quae pugn<e ratio,

il-

cut frequenti olim ufu & perverfa

confvetudine roborata, longe la- teque perorbem vagaricoepit,cum

muicisnon tam permifla, quam im-

perata eilevideretur : itamagißra-

tuum cura , ac feveris iegum fan- öionibus, fequentibus hiice tem-

poribus, eatenus temperata eft &

cohibica _{, ut} vel plane defiiile ^,

A 2 vei

vel plurimum ab antiquiflirnö

ef-

frerio fuo rilorejam abiiile cenfea-

tur. Eitque ha?c mihi digna

judh

eata materies, in _quam heic am·

ρ ins inqulreretur. Quia ^autem in

hoc elaborando _{argumento, iiotlj}

ut voluit,fed ut potuit, mea iefe-»

expedivir ingenii tcnuitas ^; tüum-i erit B. L. qualitercumque a me heic navatam

operam aequi

boni-

que confulere.

a) Hb. ₅ §. yi. p. ^m. 148. de finib.

h) hb. _{<y.cap, 17.} de berief.

t)epißqj.

i .> , „

^ . Iii* t:' ,

$. IL

Hifce jam breviter pr^miflis, quoniam a Hominis origine ^, na»

tura rei fepius deducenda venit,

iiagitat

^a nobis inftitud ratio, utab explicatione vocum, quas diiler-

tatio prsfens ilbi pra:ßxas habet, incipiat traiiatio. Deducitur ita- que mpnomachia άπο τ2 μόνος folus,

& μάγΥ) pugna ^, quaΓι jola pugnci, p

<S|uia iolus cum folo congreditur;

hiixc

m ρ sa, ·ν · - 9

hincapud latinos,

jmgulare

certa¬

rnen_, duettum, item dimtcatio

fingida-

rti, ac fvetice QEnrmqeé famp voca- ri folet. Ad vocabuli autem va-

riam acceprionem quod

fpeftat,

quatenuseft fynonymum du- plicem imprimis videtur

admittere

fignificafiohem. i. Strié^ius feu Propne, pro pugna ponitur inter_#

duos, armis decernentes, addins

ab utraque parte fociis

vel

vulgo appellafis fecundantibus. ^2. La-

tius & Improprie, de

confliftu

ία-

ter ternos vel plures,

adeoqj;

intern

dumetjamintcrduos eueren?:quan·

doquidem nobisheic ^non tam ratio

habeatur ad nurnerum ab _utraque parte dimicantium, quam potius

ad partesipfas, feu

perkmas

mora- les, utpote civitates

vel refpubli-

cas inter fe armis contendentes^

imoadipfum

exitum, quo,

altera

pars vincens, altera vero vifta,ex acie difeedit, & has vel alias exhi- be^ aut fuieipit

conditioaes

pacis

A 3

Γ

Qua-

6 Χ ο Χ

Quarum nos priorem hoc in loco

intelle&am volumus: adeoque ex·

inde talis nobis videtur _emergere definitio : Monomachta eflpiignadu-

arum partium, ex condiäo, armis, c'ttrabelliformam , (ert^o dtmicantium.

Diximus citra belli formam, cum hoc duorum fit exercituum, illa

autem iufcipiatur interpaucos, <5c plerumque inter duos. Bene igi-

tur, PetrusMartyr: Inbello^inquit,

concurritur magnu^jgpe etjam totisvi-

ribus: athic totiusreidifceptatio ducbus

tantum aut adminimumpaucispermit- titur_, &_quamvismajus&minus ^, ut

ιtjunt, non mutentjpeciem; _{magna ta¬}

rnen hic funtdtfcrimina d).

d) Loc.Com Tom.

i.ClaJf.

4.loc. j&

fi.u i.Dcfel

cap. 14. §, 1«

§. III.

Perfons _{autem , qua;} in Mono- tnach'ta confiderand® veniunt, funt Provo'

Provocms 8c Vrovocatus: vi vocis

Provocaior videtur is efTe, ex quo

primo coapit , &

unde prior

exorca

eft injuria: led id non iemper ve¬

rum; ideoque

illum Provocatorem

efTe dicimus, qui prius certamen

indixit. Ejus

officium,

praseunte temporum

hiftoria, efle (ölet apud

quasdam gentes ,

certaminis ine-

undi (ignum

dare, quod interdum

perverba,literas, 8c

fe

ci

al

em,

inter¬

dum _peraliam

aliquam

rem ^,

pi-

gnoris loco reliétam,

fieri confve-

vit. Sic chirotheca ^, fanguine^

quandöque tin&a ^,

mitti fölet, ut

* Clariil. Nettelbladt e) 8c alii

refe·*

runt» Provocatus vero eft, qui

ad

provocationem comparet,

cui di—'

citur permitti ,

Judicem,

non

fu-

fpe&um tamen

adveriario, locum-

que, tempus 8c arma

eligere /),,

Ubi prasterea

notandum eft,

^par¬

tes utriusque

8cTrovocantis & Pro*

vocati, Γι

aetas,vel morbus, vel alia

A ₄

aliqua

aliqua cauiFa impediverit, aliquafl-

c!o invicarios, campiones didos,

|usillorum defenfuros, fuiiie devo·

lutas. Qui in arenam hoc modo olim defcendebant, ante omniaju-

rare debebant, quod primo pro do-

mini lVi caiqfa mil^ιtaret ret litigiofét, qucmtumfaret, veritas; fecundo, ^ut

mdefendendo _proviribuspugmre

vel-

lent; nec tertio, uti herbis ac malefi-

cw g).

e) in difjert. de Probatjonibus φ. $.

f)

Jacob. Caftiilo.

Traft, deDuellohb. 5.

cap. 7.

g) Nettelbladt

cit,

toc.

§.10,

f. IV.

Quisnam fit Provocans & Pro-

vocatus , jam audivimus; inde Fe- quitur divifio Monomachiae, qus

a differentia perfonarum petitur ,

& fuicipitur vel a Summolmperante>

vel ab eo , quifubimperioalteriuseß.

Jjusmodi imperatorum ceftamina,

4pud hiftoricos

non raro obviaiunt;

*L :

ut

Ii■■·

|it inter Edmundum Anglqrum &

CanutumDanorum _reges

b),

^inter

Gefthlindura Gochorum éc Alri-

£um Svecorum i), interFruthonem

Dania _regem & Frogerum Nor- vegi^ k). Sic invenimus Cuniber?

tum Alachim hifce yerbis provo^

caiTe : cur mittimuspopulumin dtfcrF

men? duorum caujja agitur.

Ego,

^tu-

que dirimamus bocpr#him dextris no-

Jfris, qui mcerit, regnet

Ϊ).

A ti^-

slus rex Svecia? Frovinum fic'al-

ioquitur: Fisne, i//manihisno·

firis tetorumexercituum lakorem tulla-

mus II),

h) Polyd.

Fergilins Hiß. Anglic. I

z, cap.y· i) Krantzius hiß. Svec.

lib.

i. c.

37. k) idem hiß. Dan. hh. i.cap. 2 ς0 Ζ) idemItb>_3.Daticapyo, II)

cit.au&J

lik.^i. Svec. _{cap. 22.}

§.

V.

Hinc emergitquarftio: anSytMz

mo Imperanti, proyocare

alterum,

«/4 'äq

adaltertusprovocationew

fefe fiß

ere

Ii

^·

ceat? Sunt quidem ^, quiexiltimenf,

nihil juftius poiie excogitari,quam

ut hi potiifimurn foli armis decer-

nant, ad quos ea res pertinet, vi-

\ éloremque res iequatur. At cui-

vis rem accuratius confideranti, in

propatulo efTe putamus, quam ini-

qvum fit, omnem jurgiicauiTanL#

in folam Principisperfonam devol-

vere. Nam,pra?terquam quodcon-

troverfia dirimenda faepe non fpe-

élat ad folum regem ^, fed etjam ad

totam civitatem; adeoque ^nec ille

folus, tanto tamque gravi negotio

abfoivendo femper fufficiens habe-

atur. Major omnino eil habenda

illa ja&ura ^, quae ex triftiori iortu-

τϊχ cafu, in facrum regis caput,

cui falus univerfeReipublicae col-

locatur _, fe diffundit. Hinc CauiTa

fatis jufta Ifraeütis olim fuifTe cre-

ditur, ^cur Davidi facuitatern dimi*

candi, ^cum Abfolone denegarunt confiderarunt^" _' quippe civifa-

tem

ternpluraperdere

potuifle,

in prin¬

cipe uno, quam in mulris

millibus

fubditorum, hello faeviente, caden-

tibus. Idem quoque adftruit Ja-

cobus Caftilio: Regia

poteflas ftullo

pado debet certare, (jo. dimwatione fingulari) quia tn ipfa

confiflit falusfie.

tpublic£ n).

m) 2.Samuel. ι8·3> »)

Trad.de Du-

ello Hb. i. cap.8.

§. VI.

Monomachia _autem, qua; ab

eo, qui

fuk

imperio &

poteßate

alterius eß ^, fufcipicur, in

PublH

cam & Privatam difpefcirnus.

Mo

^·

nomacbiapublica

efi,

quae,

acceden-

te imperantis, qui

concedendi jus

habet, voluntate committitiin,,

adeoque

hχc primo meretur con- ilderari. Ubi notandum varias e-

jusderrt efTe fpecies, quae pro di-

verfitate cauifie finalis diftingvun*

tur. Nos autem brevitati litantes, eontenti erimus, unam alteramve, veluti pr$cipuasj obfervaffe.

$· VII

t vif

Prima fpeces eft Bellica, quae

finiendarum litium & certaminn?$

cauflfa, incer duos fufcipicur, eum

fn finem, ut utra pars vicerit, ejus etjam ^gens exeycifu^ve viöo-

nam impetraffe cenfeatur. Atcg

hoc modo, ut Florus lpquitun,,

bellum ni

cwpendium

mittitur. o). A- pud Livium Metius Tuliium

fical- loquitur:

ineamus

aliquam

viamx

qua ujtri utrk tmperent,

ßne

magna däck, ßne multo fangmne uirmsqiit

populi decerni posfit

p)9

Exemplum

pavidis,cum Goliatho decertantiSj

nobis memorat codex facer: Si

qviverit, inquit

Philiftceus?

pugna-

re mecum vir e vobk ér

percujjerit

me, erimus vobk Jeryi; fl autem ego, pr<evaJuero, & percujjero ^{eum ,} yos fervi eritk, & jervtetk nobis. q).

Ä-

pud prophanos

hiftoricos

plura oc-

currunt ejus generis exempla,puta

Snter Erygium & Satibarz3nem r).

iiarchaterum

atqueHamam. sj

hoc

möda

ÉÉ ^O $É ¹$ ttiödo Iis quöque inter

Vandalos

ätcjue Danos ^orta, qdondarri fopi-

ta eft _t),

ö) hb. i. cap ^3. /?)

üb.

^{ι. 2?.} q) 1.

17: 8-9 **) Curt. //#. ^{7: 4.} i) Krantz. IIb 1.Dan, 36. t) ukfn Vand,

hb. t. cap So

§. Vill

Sequitür )-\m ardua &

valde

im gitata qu&'ftio: än fortima

topiui cl·

vttatis ale<£ éjusrftodi prxlii rede com-

mittatur? Theimarus & OTiandetj in Grotiurr. qua-fitum

afftrmant?/).

Et quidefn primo, quia, qui ita_j

pugnat, pugnat äucftorirate

publi¬

ca) juilu fummae poteftatis; dein- de, quia publicum

hoftem

quo- cumque modo

iniérftc^re

licef,k quoniam paratos, eft,

ad

quaeviS

mala mferenda patriae; pr^terea,

i]uia,Hquod licettoti exercitui-, ne- fos effe non poéeft fingulis in

aétii

beHicOp _{poftremo y} qui ita pugnat;

14 pi ° ρ

eo Iaborat, utinter duo malama-

jus

evitctur. Hoc modo, ηοη_»

tantum pro ratione liciti, Mono*

machia defenditur, fed etjam fub

ratione medii iaudabilis & conve-

nientis, η am praeftat unum occu- buiiTe, quam totum exerciturrL.

diflipatum & deletum eile. Alii

autem contrariam fovent fententi- am, ac inter illos Grotius: fi res,

ait; bello digna agitur, ut multo-

rum. innocentium Talus, _{pro eato-}

tis viribus nitendum eft v): et-4

jam

Petrus Martyr ^, fieutejusver-

r»ba refer Obau der

w):

_Quod

_β

tua

fpuffa

juda eil, ^cur eam pateris in u·

nius capiteperichtan?

β

rimum vide·

redebes, ne bellum injuftum (ufcipi&s*

deindejacere quantum potes, &omni'

bus dimicare copus ; neque emmjufti-

tia ludibrio habenda, & in duorum fortuna collocanda. Infuper

Fried-

Ibius, in Obl Biblad qua^ftioneffl

Svam, an concedenda ßt Monpma-

• ibial apertiffime teftacur,

iilaiTv»

r

belli finiendi cauila eile illicitam ^·

Νam ι. femper

legitur, populus Det

conjtmäis viribus

invaßße hoßes

fuos·

2. Troßeritas ^totmsgentis

fußen ditur

ab unius hominis virtute, quod^teme-

ravium χ). Fa&um autem Davidis, quod ipeciale erat, &

fingulari Dei

inftin&u peradlum, non

efTe

imi-

tandum exiftimat. Quid autem fentiendum de ejusmodi Monoma- chia, quas tanta

difficultafe,

^eru-

dieorum acumine <5c iubtilitate-»,

non parum periclitata

eft, id

utiq;

vel me tacente , Nob. Pufendorfi-

us fequenti iententia oftendere-*

haud veretur: videlicet, R nullet fes boni eventus appareat,

β viribus

totins civitatis c ertetur, tanquam e malis minimum, admittenle boßc, ejus ^■

modi

fmgularem

pugnam

fufcipi pef/e.

Si autem contrarioJe reshabeat modo>

fatius erit cruento hello defiingi, ^quam libertatem _& falutem civitatis, per ejusmodi duellumjimul érfemelperdi;

cum ex adver[opoß tiüuhi atque alte-

rurt

rum

preelium, for

tum

be® mutåti

quealy). Idquodquam pulcherrime

comprobat ClarifT Ifogasusita diile-

rens: Förnuftettärerdet·,ochförfaren¬

heten harjemwÜllange fedanbekr'äftät,

at tber fom alias tuHilferd, frihet och egendom fldr ifara; ther maße man

flridå medallas

krafter,

och allmacht

änwiinda, Hivar annorlunda skier larer then öfwerivundna klaga of^iver

fin fåkuänoghet;

och fegerivinnaren ejfinnafigifogtryg wara i fin lätklöp¬

ta fegrande sällhet. Tythens finneär fladigt Öfwerwunnit, fom tilftd made5 fig hivarken igenomlißellerflumplycka;

utan med allas krafter i et ratmätigi krig och yppet fält wara Öfiverzvtin¬

nen z). Quae ienfentia non

poteft

non habere nos fibi aifentientes,

u) lib, _{3. 20·} §. ^{4 τ»} v) cit.

lo

^co*

Of) ibid. x) i. Sam. 17. y) Jus Naf

G. Hb. s cap s.§.5· $

CSarW

i M)l cap, 14.40.

Φ ιχΓ 7

Secunda jfieåes

monomachia?

eil Probatoria, quam , au&oritate_*

judicis> in cauffiscontroverfis, de-

ficientibusplenis probationibus, li- tigantes ad indagandam rei & fa-

äi veritatém , lufcipiunt. Vulgo

enim oliin ereditum fult, laten¬

tem veritatem, meliori modo non

potuiiTe tieri manifeilam, quam per hujusmodi iingulares pugnas.

Idcirco Imperator Fridericus ^,

titnio _de pace tenen

da,

in ufibus

feudorum , duellum inter legi-

ttmos probationum modos appro-

bat»). ^Hkmodus decertandi, non

folum _continuo ufu eil a Germanis

adfertus, Ted dignus etiam ab aliis habitusfuic, inter tabulas legum», freponi. Apud Gallos hcee Philippi

Pitlcrtquöndamfuiilecoiiilitutiode- prehenditur: (t quis occulti crimttm3 excepto furto, capkalkque reus(it,at-

que itade eo conftet, utqu<eftioniJub-

B ^. jtci

*8 ϋϋ ο Μ

jici

poßit, condemnari rtonpoßitⁱ is an hitratil accujatorisduello experiatur b).

Nec comtemrores hujusmodi rro*

nomachi^ Danos fuiiTe , exitide Ii- quet, quod,reite baxoue Gram, hoc modo ad controverfias decidendas tutiilimum illis patere aditum, exi·

ilimabant. Prot ho enimMagnus, ut

ille ref_ert, legem fanxit; ut de _qua·

hbet controverßa ferro decerneretur^>

(pecioßus viribus^, quam verbis conßi- gendum ejje ^, exifltmans c). Iftuoi

quoque morem apud prifcos Got

thos invaiuifTe _{invenimus , ηοα_»}

modo ^ut veritas rei ambiguae atc§

obicura? eliceretur, affirmante Lo*

xenio d); fed etiam ad conrume-

lias &exprobrationes imbelli# vin- dicandas e).

d) Jac. Mart. Lib. 5. Polit. cap.

h) Pet Greg. Syntag. Lib. 48.16. c) Hiß. Dan. Lib. 5. p. m. 86. d) An- itq~Sveo Gotb. cap. 5. e) Stiernhök

deJure Sveo Vetuft. _cap. 7.

§.

xf

^{. .}

_I

Quoiiiam ^vero h^cAionomachiå

judicialis,

^nonnullis _legibus accon- fvetudinibus niti videatur, quseri

fölet_{^ an} liehet fit &- rette permittå-

turt Becmannus in diilert. de Jud.

Dei, _quds ordalia appellamur, in hunc

modum

dijjerit:

^non dubium est, quin approbari queat,

β

^veritatis in- quirend# caufiae fujcipiatur; cum Deus fit veritatis

amanttjjimus,

cm non pos~

jet drfplicere, _{quodad veritat}em mani- fe/landamfacit /).Alii vero contra¬

rias adhibent rationes ₉ exiftiman- tes, _quanto propius, per

ejusmo-

di pugnasj ad veritatem invefti- gandamadicendere ftuduerint^vece- res* tanto longius ^{a vero} tramite eosdem

defcendifle.idque

pluribus

adftru&um eunt argumentis;Nam^

verum quidem eft, Deum effe ^au- ftorem _{Veritatis; at inde non fes»}

quitur,

quod

tali imprimis modö*

innocenti fuccurrere velit; hac de

re nulla ejus conftat

ptomiffiö.

B -i Qniil

So Μ ° Μ

Quin potius

alia

nos

jufliü adhibé-

re media, ac, inrer illa, maximé jusjurandum; utpore quo

ad

con- troverfias dirimendas vix quid-

quam erit efficacius. Er nemo

non videt quantum ex dignitare-»

forenfi fimül ac a?quifare dercgä·

retur, id ß pefmitteretur. Prae-

tefea, nön velie cenfetur DeusO. Μ

innocens ut damnetur, ideoque iE

Ja a&io , per quam fiepenumerd

damnatur, non poteft noii efle in*

bibita. Conftat enim innocentem,- iurri crirr ine accuiaturii ,in mono»

n achia ctcidiiTe, quia apud eunu qui vicir, ablarom deprehenfunu

eft g. Iniuper, ad ftabiiiendanu

vtriratem r^quifunrur argumenta lenge cfäriifirra/ arque rales dari

per mofictnathiafn faliurn eft; quo*

niam exirus declaratjuftiörem par-

tem , haud ^raro vinci: ßquidemis

eft _nattrae ordo, ur vincar, noti^

irncctnrior, ied forriör,& peritior' hy Ecquicl, quaeio,eilet iniquius,

m o a 11 quam utreus, quando

a&orem vel

apcufatorem probationes

dtficiunt,

ejusarbitratu armis decertare com·

pellererur? Ideoque Luitprandus, Longobardorum rex, iua a?tate_j hunc perverfum morem

abrogare^

conatusefljfucceflu tarnenvotisnot*

refpondente, ut ipie hifce fatetur:

incerti fumus dejudicio Det, 0° mukös

audlvlmus per pugnam, (me

jufta

^caus-

Ja, perdidi(]ejuam

caujjam juflam

;

ob

mveteratam verogentis noflr£ coiijve- tudinem, /ej?»? impiam vetare non pos*

fumus i) Hinc pererudite NobiL

Stiernhök ita concludit: Nihil in4*

eoeft,quod non merito arguas,

fi-cc

ve fuperftitionem ^, & vel la?fam_/*

vel tentatam Ν iminis patientiam,"

five focordiam judicum, qua? fic^

fovebatur;

quod

enim eorum im-<c

peritiä aut etiam ignavia erui non;*

poterat, ejus judicii modum Deo<€

pra?fcribebanf, ut ab ^eorum arbi-'*

trio decideret, & miracula ejus in'*

fcgeip

eruendatveritatis traheren "

B ₃ tur.

ti pg o

ρ

tur k) Male ftaq^ ^, cenfente Cl. Ra«

chelio, föc duelia judicialia dicun- tur,quiafcilicetjqdiciorumfubfidia, veritarisque e^plorandae aut confir-

mandae remedia non funr, fed o«

rnni bene conftituto juri prorfus re*

pugnant, & ju

diclo

rum ordinem^

evertunt & pefTundant *. Qpa-

propter, cum Clar, Hennige: ^con»

"di&o certamine, tanquam tefti-

"monio bona? cauflj», uti, vaniili-

(imum efTe Sc omnino

fugiendum,

^concedirhus /)., t

/) Cap.6. η. 4. g) Bocerus_{cap. 2,}

deDuello. b) 'Jul. Feret. deDifciphm

militari. cap ii. ρ m. 174. L. 1.

7^.19.2;. k) cLL. cap.s. 1) in

Gröt. dejur B. & F. L. 6: _{5. c. 20,} 43. *Di(Jert,de Duell.

5. XI.

fte monomachia Publica jam

? fKr id-^oque , ut in

Prf

o^dethra Imperantu

vohmta-

^?

g o i 11 tm acconfenjumfitfcipttur, quam bre-

viflime inquiramus. Ertque hasc,

ufu magis frequens; quandoqui*

dem nulla tam lterilis & jejuna de*

prehendftur materies, qua? non_»

anfam ejusmodi pugnas ineundi då¬

re foleac: quas tamen heic iigilla-

tim recenfere pnrrerrnittimus, cui volupe fuerit videat liogasum //) Liceatmodo, exempli loco, unum alcerumve referre: & primo qui-

dem duellum inter duos fratres ex-

örtum, de _quo mentionem facit Camerarius; In familia Liminea,4'

inter Patavinos fatis antiqua & il luftri, duoaliquandofuerunt fra-4<

tres, qui per asftatem in ruftico"

praedio commorati, cum noftu,44 ferenocoelo, innumeras ftellarumtC cohortes contemplarentur, ftoli-4C dumvotoruminiveruntcertamen

Nam alter per

jocum

dicebat; ^u 44

tinam mihi tantum eflet boum,tc quantum in ccelo ftellarum ! alrertc l joco refpondit: Ucinara vero mi·"

B ₄ hl

låt i o i

"hi'pratum eifetcceli amplitudine! ^ι

ad fratrem converfus addeb3t:

"Ubi tufs bobus invenires

pafcua?

4tin tuo prato, inquit prior, fed al¬

ster, quid ii nollem? Etiam te in#

"vito pafcerem, repofuit iile. Sic-

"que altercandojoco &rliü in iram,

"hinc in rixam & furorem conver-

"fo, progreffi, exfertis fandem u-

«trimque gladiis, mutuis feie vul-

"neribus crudeliffime interemer

"runt w) Alii autem , minutiis ,

hujufcemodi _relidis, injurias exi- ftimationi iuse folum modo inten- tatas propulfant,cenfentesomnino, quia farna ac vita pari pafTuam-

bulare

perhibetur,adeocj}

^non mjnor

infamia? timor _quam mortis, nemi¬

nem debere famam fuamnegligere, quin potius armis defendere_>.

Quo accedir vana illa, _qua? diu mul-

tumque inhominum animisinolevit

—falfa perfvafio ^, qu3 eum fortem ^, longeque prasftantifllmum virum

L

eile clamitant, qui adverfario fuo '

SS ο Μ ty mafcule fe opponere

audet, illum-

que profternere valec: aliter vero fefe gerentibus notam timiditatis pufillanimitatisque inuri. Hinc perveriaejufcemodi duéti opinione, perplurimi, uc· experientia

teftatur,

vicam pariter ac exiftimationem ,

hoc modo, venalem ponont. Am- plius hoc uc evincere queamus,

ad

tempora antiqua ^utregrediamur o·

pus eiTe non ducimus, quoniam

prakter a!ia ejusdem commatis do-

cumenta, pr^ientis anni memfis#

que proxime elapii Apr.dies i $tius

rem fatis illuilrat. Dueiio ecenim ad oppidum Polonias Naderfege ^,

commiilo , inter comitem St. Gili-

cum _, & cubicularium fupremum Augufti Regis Polonorum, comj£

tem deVitzdum, hic teloperfoiTus,

non fine nobilißtmas fux famili^

lu&u &merore maximo, omnium- que bonorum, quibus

diu

cognitus.

faerat, inter fuos, jufto dolore, oc?

cubuit η).

ι6 PI 9 $$

II) citL. ■§. 2. m) Herls fub/if. cent,

j. c, 92. n) Aä. pubL Anfl- d,

30. Apr. ¹⁷²6.

§. XII.

Ultimo itaque quaritur: annon vhuhcamL· injuria gratia, altquem

ad

Monomach i^am provocare liceat? Sunt qui exiftimanr, hancomnino juftam

eiTecaudam ad provocandum.A ve-

ro tarnen iiios haud multum-»

difcedere _arguramur, qui in con- ⁾

trariam abeunt iententiam, Ne* f que iinmerito. Repupugnat ^e-

nim tam juri Divino _quam hu-

Itiaro, idtoque in omnibus bene

couftitutis

rebüspublicis,

funtlegi·

tim i judices magiftratusque ^, qui,

ratione muneris, omnes lites com- ponere ttnentur: <5c qua? incom:

moda qua?io, non hing _.promana-

rent, fi cuivis _pro arbitrio, vindi¬

catio propria pirmitteretur? Qua- propter perplurirra? _{quoque, &} fa-

lubtrrima: fa£tae

deprcheaduntuE-«

\

(an·1

!

W 0 m %17

fan&iones, leges & edi&a, qua?

noxiis hiice Duellis penitus abro- gandis, variis in regnis, & locis ^, oppofita fuerunt, ut paiTim apud probatiffimos au&ores videre licet.

Quomodo Belgarum

quondaruL.

princeps de Chimay, duello cer- tancium duorum iftius gentis ci-

vium cupiditati dicitur illuiiile ^, a- nimi gratia addimus : Is icilicet ,

dum _nobilium ex aula

epheborum

duo, mutuis inflammati odiis,"

*

pbgnandi

facultarem vehementer"

pofcerent, conceffit, ut, fe & no "

biljtate pra?fente, in defcripta fta

tione concurrerent; ubi cum con "

venifTent, exploratis, princeps armis, veftibusque ^, hos quiqem<f

redlius fuperiori parte corporis'«

deponi

_exuique

aijeruit,

^ut pate·»"

ret, _quo loco vulnus

defigeretur,"

Quod ^cum praeftitiflent, gladios'«

exhiberi juilit; quibus acceptis,"

fibi dixit fuppetere aptiores; mox«

t que ex tenacibus virgultis,

- aqua

& o ü

aqua ad flexilem habilitafem ma-,(

j

ceracis, cfferri pra;cepit apraster-£<

goribus laniandis virgas; Quas Ii

cet ind?gnanrer refugerent, prin*(<

cipis tarnen graviora interminan-<?

tis correpfione cerriti, admiferunt1*

tandem , tantoque in tergus ardo-'<

re graiTati funt, ut tota demum^

deiciili cute ridiculum 3ujae ipe-£<

öaculum fuerint o). Severips alj-

quanto Gioriof. memoria? Rex

stavus Apolphus pugnaces ani' f

mos tra&avit, dpm femel ad du-

ellum afpiciendum venerat, cutlj centmiis aliquot fclopetarioruro,

qua? cingerent dimicantes; fitnuj

cum li&ore, qui nudato enie e%-

fpe&aret eventurn , ut extemplo capitis fu^plicio afficeret vido·

rem ρ). Similem fere feveritatem,

in reprimenda Monomachia ^, ad-

h:buiile quoque fertur Regina Sve-

cia?Christin a,utidem tradit Celeb, S:heff.q). Qua^ ^oena etiamnü hodie

Qranesii pteåendi yeniimt,qui

apud

r

Ii ° $É *P tioscertamenineunt lingulare,id u-

tique edi&a an, 1682 & 1(395 a GL

mem. Rf ge Gaorlo XI publicata

mahifelte docent. Hinc iaciieL*

apparet, qtiid fentiendum fit de_»

Monomachia Privata, habetqne hic

certe locum Cypriani illud moni-

turn : Qa d ante multa fecula in- juiium fdit, nerrio hac dieju-

{kam faeere poteft.

/

S. D. G.

ö) Majemiis util.

Cufrofit.

cap 16.

■ii. 9. p) Scb

eff.

Μem^orab.Svet. Geni.

cap. 10. §. 3. q) c/t.

I

^cap. 11. ξ.