m.
r n. Äj. ß. ■
DISSERTATIO GRADUALIS,
! VOCABULA
I
LAT]NA,TEXTUIN. FOEDERISGR/ECO
IM MIXT A,
sistsm,
Quam,
Confenfu
/impUJf. Senat. Pbiiofopb,
In RegiaAcademia Upfctieofi,
PRiESIDE,
t- VIRO CELEBEREIM2,
Mag. P K TRO
I BRERMÄN.
Eloquent. PROFESS. Reg. & Ordin.
fubliCQ bonorum examini modffte defert^
S:& RiiE M.tis Alumnus
ANDREAS THOM/E Fil. LUNDQU1ST,
• G&nMCWS.
In Audit. Carol, Majori H. A. M. S.
; d. XXIX Maji Anm MDCCXLVI.
UPSALIiE.
S:e R:ffi Mm?
SUMM/E FIDEI VIRO,
REVEREND1SSIM0 IN CHRISTO
PATRI ac DOMINO,
D»
JACOBO
BENZELIO,
S. S. Theolog. DOCTORI
Longe Celeberrimo,
Regiii Süeciae ARCHIEPISCOPO
Eminentiffimo,
Acadero. UpfaL PROCANCELLARIO Magnificentiffiim,
Nec non
yea Confiftorii Ecclefaft. PR^SIDI Gravifftmo,
MALCENA TI SUMM a
UTgratieecultorum Tuorumomnibuslöfigelui,fafignis,Reverenåijftmeminimo,patet eundemaditusPater,5 itaf^piusfavoris,««velmihi,con- cedere haud esdedignatus, Etenim Tua,Revefendiffime
Ruter-
Pater, tot tantatjue inmedudum exilitere fummaebene«
volenti». argumenta, ut non pcflint non in fubmifiam
Tili veneraticncm memet ducere, impellere, rapere.
Patiaris igitur, KeverendiJJJmePater, oro atque obteftor
humillimus, ut publicum hoc fan&iflimi in Te mei|ob-
fequii, exile licet, monumentum ponam. Vivas,Kw-
rendijfnnePater, Regi, Patriae, Ecclefiae, FamiliaeNobi-
biliflimae & Bonis omnibusfelix, fofpts, & incolumis,in
feram usque aetatem! Sic voveo ex intimis animi reces- fibus, (icque fine intermifllone vovebo ulla, quoad vi*
xero, permanfurus
\
REVERENDISSIMI PATRIS
Dtvctißmut
ANDR. THO. LUNCQÜIST
\
VIK O Amplijjim atque Celélerrimo>
Mag. JO IlAxNN I
IHRE,
Eloquent. 8z Polit. PROFESSORI ad Reg. Academ.
Upfalienfem Reg. & Skyttian. longe Meritiflimo, atque
§qc. Reg. Litt.& Scient. MEMBRO Digmffimo.
VIRO Maxime Reverendo atque Celebervimo,
Mag. ENGELBERT O
HALLENIO,
S. S. Thcqlog!« PROFESSORI Ampliffimo, Sena¬
tus Eccleftaftici, pariter ac Academici ADSESSORI Graviflimo, PASTORI in Danmark, & vicini
ContraftusPRA^POSlTO longe D'gn fRmo.
PROMOTORIBUS atque PATRONS
Maximis, Ccrtiftlmis.
VEfter,in mePromotoresJuerit favörtf Patroni& induhentia,Certisfimi,quantumquequcmtusin
nere Veflrc ego vicisfim fim, baud ignoro. Doleo
tertc,nihil, quoä rependam, mihi flippetere; permittite ita-
que, Patroni Optimi, utb<e chartce Icviffnnne teflet agent
reverentine tf pietatist quain Vosjeror, baudfimulata»
Sujcipite, qusefo, iilar, Promotores Exoptatisfimi, adeo ferenaac henimafronte,ac meipfumJemper excepiftis.Sic
pro V(flra, Veflrorumve perenniflore acfelicitate nun-
quam non calidisfimanuncupaturus fan veta,
Ampi. & Maxime Rever. NOMINUM Veflrorum
1 •
Clirns htmilliirur ANDR. THO.LUNDQUIST.
/
♦. VIRO AdimiL Reverend, atqifc Przdarifimo^
Mag. CANUTONIC. LEN/EO,
PASTORI in Dillsbo Helling. Meritifiimo, PRAT
POSITO aclj Diftriftus Adcuratiflimo, utNutritio olirn
Liberaliflimo; ita PATRONO, qua par eR,animi
veneratione, colendo.
VIRO Admod. Reverend, atque PfXclarifltm,
Mag. ER1CO ALROT,
PASTORI ac PRAJPOSITO -Eccleflqnas in Ofvan?
(R> Geftric. Deo colligitur, Adcurat. ut PRACEPTORP
olim longe Fideliflimo? ita nunc PATRONO
jugiter devenerando.
VIRO ÄmpliJJimo & ConfultiJJimo ,
Dn. ADAMO LAÜRIN,
Legionis qucndam SECRETARIO , jam vero ad Norr-
landiam Occidentalem QUASTORI Dexterrimo,
PATRONO Propenfiffimo.
VJRO Plurimum Reverend. Zf Pneclartßimo,
Mag. MATTHldE SMARAlO,
In Regio, quod Gevaliee floret, Gymnaflo Hebr. &
Grase. L. L. LECTORI Laudatiflimo, ut eonfanguinita-
tis. vineulo conjun&o; ita PATRONO seta-
tem colendo.
t
VIRO Plurimum Reverendo atque Clariffimo,
Dn. NiCOLAO GRANBERG,
PASTORI Ecclefise, quas in Wallby , Upl. colligitur, Vigilantiflimo, PATRONO omnis honoris
cultu profequendo.
-.^SEWKl U'1i
PVHHU
Ißertationcm hdttc, Palrom Propenßsßmi,
U ~ceii tejjeram grati animt, qui fcmper
memor efi Vejtrorum in mc meosque bene-
fd&orum , excipite, Gf quidem ita benigm excipite adfetlu> ut iilam fumma cum obfer•
*varitia & fub voto continua Veßra felicita-
/ix Vobis, afcro, dedico
Adm. Plurimumquc Rever. Praeclarif?. AmplifT &
Clarifl. NOMINUNV VESTRORUM
T
ätfiW humillhnus
ANDR. THO. LUNDQUIST.
.otVn rnrr aira
$.i-
Uamvisviride ecclefia, aeque ac republicalitteraria, optimeme- riti, noftraque laude longe fu- periores, dum in puritate lin-
gux N.Foederis originalisvin-
dicanda, omnem, ut dicitur ,
moverunt lapidem, in contro- verfiam, haud minimo motu agitatam , inciderint
cum aliis item magni nominisdo&oribus, qm,varias
dialeåos, novos verborum fignjficatus, loquendi
conftruendiquemodos infolitos,vocabulorumveper-
egrinitatem crepando, linguam N.T. örsetim mi¬
nus puram cfle praefra&e defenfoant a)\ in eo &
_____ A ,Q; hos,
a) Brevem quihujus caudle confpe&um defiderat,
is adeat Differt. Pr^clar. Mag. EriciHÉfietgferi de Lingua
K.T. Grceca, ad Academiam hane A. 1743* 'habitam, &
quidem §. VIII. Cap.Pofter. •- • , s 'i s
fios, & illos,uno qtiaflore confentire videbis, quod
voces, e fermone exotico petitae, in facrum jtextum
immigraverint. Et fåne, ciii divinas hafce tabulas
adcuratius paulo evofvere Iicufr, eidemnon potertint
non occurrerepfurimacum Latiha, tum Hebraica, Syriaca, Chaldaica 8c PerfTca. Cave interim igno- rantiae, an incuriae cuJpam in fandlos amanuenfes conferas, cum id, jubente ipfa neceffitate, &cii>
cumflantiis aliis non tam .fiiadentibys, quam urgen- tibus , de indnftriafadltim effe certOxertius confiet
by Nobis vero, ne terminos diflertationistransgre-
divideamur, inpraefenti fufBciet vocabula tantum- inodo adducere Latina , in N.T. paffim obvia, Sc
circa illaexamen qualecunque, Philologos, in hoc
opere diu multumque jadlatos, feqnendo, infbtne*
re. Quo conatu fi Tuum, B. L., confequi valea-
mus favorem , adprime nobis gratulabimur; fin mi¬
nus innoxios noflros labores ut a^quiori fubjicere
digneris cenfurse, precamurSc obteflamun
$. ii
Qualis, ifKs temporibus,linguas Judaics fuerft facies, quibus viri &(oTrvsv7ot oracula Spiritus Si tit*
teris confignarunt Graecis, paucis (Tgnificandiim erft.
Siquidem multse adfiint injingtiis mutationumcauf-
fk vel ex commerciis, vel ex migrationibus, vél
ex gentium exoticarum per conjugia commixtiom- bus, velex populorum captivitatibus, bellis Sc e-
3f]>a.:. verfio*
, :i5v7 • U • r.>
hyi.1%-aniinaytfyeri Jo. Conn Scbwartziiin OI«a-
/ IiiLibr-deStiloKT. p.40^
) ;0'( 3 yerfionibus repetendas: novo enim introdu&o im-
perio, folet ad nutum vi&oris dominantisque popu*
Ii fefe componere, & jugum quoddam fervitutis
fubire, ipfe fermovernaculus a),. hinc non minus ,
quam C€teri orientales £)> lingugm GraeCam, quam legi in omnibus fere gentibus teftatur Cicero r) , cum
patinafuisfinibus exiguis ferne conttneretur, vernacu*
lam adoptarunt Judäd å). Attamen, quin aliqua
fimul irrepferint linguae Latins yoeabula, mtnime
dubitandum exiftimamus. Conbdcraturus enim.co-
ram Prcetoribus,Judicium exercentibus, fententiam-
ve.Latine dicentibus, plurima obvenifie forenda,
inter exercituum Praefe&os militaria, in commer- ciis, quas ad menfuras & monetas fpe&arent, nec pauciora, ut veftium genera fileam, isdemum non negabit, credo, in vita communi Judaeos ad Roma¬
norum mores Sc inltituta fefe adcommodaffe. Hinc refert Valer. Maxim.Romanos magiftratus, ut fuam populique majeftatem retinerent, inter cetera obti-
nendae gravitatis indicia, illud cufiodiiflc, ne Gras-
cis unquam, nid Latine, refponfa darent; quin et- jam, quo Latinae vocis honos, per omnes gentes
venerabilior diffunderetur, per interpretem locu-
tos, non in urbetantum, fed in Gracia& Ada. Vi-
delicet,pofi: fata Alexandri M. fub imperio Seleuci-
A 2 darum
a) Conf.Ol.BorrichiiDifiert.de cauflisDiverf.Lingv.
b) Legi bic merentur notteSchwartzii in Olear. lib. cit.
p. 194. c) Orat. pro Archia Poöta cap. X. ä) Id probat Mag.Heflelgren in Difiert- cit. §. VI. cap. Prior.
4
darum inSyr fa, bello exrtiabfli adeo adfligebaéurPa-
laeftina , ut partim abeffet, quin religio fere omni$
Judxorum periclitaretur. Etenim nen tantum liu*
gna S. in u/uvulgäri -plane deßit, fed cf Cbaldaea litt- guay qititfätmliaris ipfifiterat, inde a foluta captivi-
täteBabyionica, inSyrumqueddamidioma, variisHelleni- fmisconlperjum,demigravitjitexMeyero&Fulleropro¬
bat Olearius ej. Quid, quod, Carthagine deleta, res
Romana eo usque adfcenderac glorias & poteftatis,
ut Macedonas, Grascos, Syros 8zc., vi&ricia arma
-per totum fere terrarum orbem circumferendo, fi-
bi fubjiceret; Hinc Judsei, & eorum Präsides, Mac- cabasi, auxilio contra varios, eosque infeTHfiimos,r
hoftes defb'tuti, Romanam expetere amicitiam , pa¬
cta cum iis inire , atque inka reffaurare, vellent, nollent, necefIum habuere/). Tandem graviffimiis,
fratres inter Hyrcanum & Ariftobulum, obortus de
regimine dißenfus prius fedari 8z reftingui non pot-
erat, quam evocatus accederet Cm Pompejus, qui
ifto modo litern diremit, ut, ipfam Hierofolymant occuparfdo, Ariftöbulum non modo captivum Ro¬
marn miferit, 8z Hyrcano faeerdotium, at fine iOl¬
perio , concefferit, fed Judceam totam populi Ro¬
mani tributariam feceritj). Quo in ftatu, non eft,
• quod
— ,
e) Libr.cit Se<R. Didaft. Membr.III.aphor. V.J.Lp.291."
f) Canf. 1. Maccab. VIII: 1. ff.XII: 1.-4. XIV: i§-
19. 24-26. XV: 15. 24.
g) Conf. jofeph. Antiquit. Jud. Lib. XIV. c. g. de Bello Jud.Lib.L c. 5. g. Cfr. Dio Caüius lib. 37.
) O (
quod mireris ritas Romanos, in primis fub Hero:
de rege, in Jndseam, lata veluti porta, efie inve&os'
& Latioo idiomati adrtum patuiffe, fiquidcm voca- bula, novas res fignifrcantia, in vcrnacula Judaeo-
rum lingua non fuppeterent. Htic enfm referen-
da flint verba Ciceronis: Puta concedi nohis oporte~
re\ ut Grseco verbo utamar , fi quando minus occurrct Latinum, ne hoc ephippiis acratophorisporins, quam proegmenis apoproegmenisconcedatur h). Quiliceri*
tia ü modica & parciorfnerit, ita quidem, utde lin*
guse puritate nihil decedat, nufla utique fubeft ratio,
cur maculam lingux Novi Ftiéd. Graecae, ex vocibus
Latinis magis, quam ceteris peregrinis , in illa cre- bro occurrerttibtis, inuri patiamur. Dieenda reftat
ut concludam teftimonio Celeb. Elingiii):Pr<etoresy Koma, in provinaas mi$jus Latine dicebant. Et,
hinc illa illorum vocabulorum forenßum ac militarium%
qutefermoni Grtfcoin Novo Foedereinjerta reperiuntur ,
copia. Quin cfcum periculojunSlum eratlinguamLätt-
nam nefctvijfje, ut liquet ex Svetonioßcribente Claudiumy
inejus vita c. 16., Jplendiduin virum Gr&cimque provin-
eisePrincipem , quod Latini fermonis ignarns ej]et, non modo albojudicum erajiße, fedetjam in peregriniiatem redegijfe. Sic cives Romaninec habiti> nec cenftti, qui
Romane non inteiligerent acfonarent, poßquamRomarn
honoremfuum agi palam judicarent in honoreßwUngute.
% "i-.
Breviter dete&i-s cauffis, ob quas Latinain N.
T. Graecum irrepfere vocahuia, pöftiilatordinis ra-
•V XvAWVXtKl VjfjOyfc
'hyLib. HLcleFinib.B.&M.c,4. i)Hiib Gr&c.Lingv.§4&
6 y.° ( ^3
tjo, ut ea ipfajam in medium veniant. Id vero an- N t^quam flat, monendum erit, fub vocabulis Ladnis
nos non tanturn adtendcre verba& phrafes, quas pro Latinifmis habendas putarunt Critici, quam i- p(a potius nomina. Verumenimvero, iridolem ho- .
rjam, & quidem tum adpellativorum, tum proprio-
rurn, aeq.ua knce penfitantes, ejusdem naturs efle ipvenimus, ut alia fint pure Latina, ad fiexionem
tamen Grscam, vel per litterarum transpofitionem,
permutata; aiia origine Grsca, quamvis ufu inva-
luerint Latina. Hsc igitur pofteriora recenfere,
idem föret ac Grsca demonflxare; quocirca priora illa fic pertra&abimiis, ut ea vere Latina efle pro-
bemus, ordinem fecuturi alphabeticum.
§. IV.
'Atrffdpw a), quod occurr.itMatth. X: 29. Luc.
xjft; 6. priori loco, in fingulari, pofteriori vero, in \ plurali
te) Ef(e hane vocem Ajjarii origineLatinarn eo tu- tius adhrmamus, quo Lepios monetae illiid genus Affisjjz1
Ascontratdum, vel AJJhrius, fubaudi nwumus, cum com-
pofitis femijßs, treffis, quinqueffis, decuffis, centujjis&c.
apud fcriptores Romanos legatur. Hinc M. T. Varrode
L. L. lib. 4- AJJarius ab antiquisdicebatur, nunc As du
citur et Afjis. Confr. ßoh. Petr. Titii Commentat. ad Num- mariamVrt. & Nov. p.m.200. Ethsec efl caufla,curPlutar-
chus rs ftra-cigiw in Vit.M.F Camilli adhibeat,übimultam
„vocatTif/AfAåC pvfiuv Jeeti *tVT*KtjtfhiC0V aovctelav. Addit
„norm: År<r«,po* iv tc a'fyvgwv, kA to JeKci^aåkotf £-
rtét \.KciÅtiTo A Jfjvagtov h. e. As erat pecum ola, unSe depujjis vocabaturDenarius. Edit. Partflp. ijp. Grsecis
*- } ' »it j-IWT
*'■"fi.s .V, -1- »i41it l X ,0i*tiK).v**(Jt}*•U~wii.til 'i'S
rOü
/~
) o ( f
phifaTi numero, utroque licet non nffT in cafii fecund
do. ß)\ Matth. XIIX: 2$. XX: 2. XXII:
19. Marc. VI: 37. XII: 15. XIV: 5. Luc. VII: 4L
XX: 24.joh.YI: 7.XII: 5. Apocal.Vl:6.KZira*Matthy),
••
vero folenne fuit,vocabulum hocce , quemadmodum in
neutro id proferant, fubintelligentes, diminu¬
tiva terminatione veJftire, itft quidem , tit draraftov fit
As minutust? obolus Italiens, Sicnobis perinde erit, u-
trum primuin adGraecos, & inde ad Judseos fit hsecvöx
translata, ancontra ab JudsisadGraecos pervenerit,quod
pofteriusarrilit Ghrifi.Scheetgenio inaddit. ohferv.adLexi»
eon Paforis,oftendendo in fcriptis Judaeorumfaepius
frequentari.
ß) Nomen adjedivurn efl Denarins,a quo per el-
Iipfm item abell fubftantivum pcfiuffiety pari ratione, ae
apud Latinosfupprhnitur vocabulum nun)mi,fpecies ino-
netae tum Romanis, tum Judgeis ufitatae, qua; a diftribu-
tivoDem, a numerali decemörtum trahente, Denarium
dicitur, primum decem conflabat Affihus , temporibus
fcilicetbelli Punici, poftea licet, fub Augulto, fedecim
valueritj ut admnotat. Tacit. likI: 26. 11. /. Marcellus
Donatusobfervat.Denariumveropondere aequaffeDrach-
mam Atticam, & tresoboloscum femilTe Romanorum ex
annafibus veterum fatis fuperque colligitur. Vid- Titius
kc. dt. p' 241. Ad Judteörum Denarium quod adtinef,
ille, fecundum Mirum in Stathmiea fmra p.4$, cenfetur
JuiRe oétava pars Joachimici, feu tres grcili ita di&i.
y) C#far velCaifar, proutin antiquis numismati-
bus, more Graecorum; proftaf,Juliae gentis, in qua Di»
.^latorRomanus, C. JuliusCsefar, omnium exftiterat cla-
riffmus, luit cognomen, inde, fecundum nönnullos di
dus, quod ccefo matris.niortuse utet©.eRetqpraguatus, a£'fal«*
8 && ) o C
Matth. XXII: 17. 21. Marc. XII: 14 16.17.L1TC.
II: i. III: i. XX: 22. 24. 25. A£br. XI: 28. XVII :
7. XXV: g. 10. 11. 12. XXVI: 32. XXVII: 24.
XXVIII: ip.unde etjam nomen urbisKai<rd$sict$f
Matth.
falfö, fi modoSuetonium audiamus, qui Lib. I: 26. ma«
trem ejus Aureliam, ipfi quinquagenario adhuc fuperfti-
tem fuiffe refert. Alii proinde a caefiis oculis id deriva-
re malunt, quoditidem refutat Sveton. lib. cit. c.qf. dum Julium Caefarem nigris vegetisqueoculisfuijje tradit; a- iii denique ex coefarie, feu coma,quam recensnatusalue-
ratCsefarj qua de re Plinius, Servius& Spartianus con- fulendi. Quicquid ed, ex familia Csefarum quod Julius primus fuerat RomanorumImperator, non modo fucces«
föres, ex haeftirpe oriundi, nar' Cafares voeita-
bantur; fed & ceteri, qui eundem imperii gradum poftéa
tenuere, quamquam natales ad iftam profapiam non re- ferrent. Quid, quod eodem falutantur titulo, ceu no¬
mine dignitatis &officii, non vero familise, etjamnum, quemadmodum ab Augafto, Angußi & femper Augufti,
honoris ergo nominantur Imperatoria aucdoritate atque
potedate praecellentes\ ut Agyptiorum Reges eommuni
nomine adpellabantur Pharaones, podea vero Ptolemaei,
ne de aliisin prüfend dicam.
t) Concefio,vocem Kalraq effeLatinam,firnulcon-
cedendurn erit vocabulum Katrdßtt#, inde derivatum,
Latinumeile. Utvero hac veritas eo cfarius eluceat,pau-
caaddemus. Duse nimirum in N, Foed. memoranturdi- verde hujus nominis urbes; alia fuit Gefarea Phcenici«
in tribu Naphtalim, alia Pal^dina» in tribu Manade. Il-
lam, quce Lefem Jof. XIX: 17. Lais Judic. XIIX: 7. 14«
itemDan ibidem v.24. atque a gentilibus Paneas velPae-
nas a monte Paneo,dida fuit, utHadr. RelandusinPaU-
flin.
. fy
) o c 9
Matth. XVI: 13. Marc. VIII: 27. & ßepiusin A£tis
Apoftol.KevTVffw 5), Marc. XV: 39. 44.
B Matth*.
ftin.Lib.III.pßiß. f> probät contraPhiloftorgium^mHift.
VII: 3derivateam aPanisfunulacro,quod gentes ibicon-
ftitueruntj inCaefarisTiberiinon minus, quam fui nomi-
nis memoriam exftruendam curavit, & Ge/areaitoPhilip*
pi vocavit Herodis M. filius> & Antippefräter,Philippus.
Hane vero, quoe femper intelligenda, quoties inA<5bisA*
pofiolicis mentio fit Casfarea?,&,PIinio teße, olimApollo-
lonia dicebatur, ad littusque maris mediterranei fita fuit,
in honorem Caefaris Augufti inflauravit Herodes Afcalö-
nita, atque nomine Caälareae infignivit. Iffae denomina-
iflones ortum utique debent linguaeLatiali, poteftatemque
Romanörum in terram Judaica-m fatis deelarant. Conf.jfd-
feph. deBell $ud.Lib. I. c.3. & 16. Plin.lib.II cap.13.
i) Centurio, qui alias a Matthaeo, Luca & inAdfis,
quemadmodum apud profanos feriptores, é*ar(n*g%9f
^audit, quin vocabulum verefit Latinum, acentum dedir-
étum, vix uHus, qui vel tantillum antiquitates Romanas
confuluit, negablt. Scilicet, Legio exercitus Romani
conftabat Cohortibus,Manipulis & Centuriis. Praefe&us
-vero centuriöe eujuslibet, quae centum ut plurimum ha-
beret pedites, Centurio, noftroCapitaneo vel Höfwids-
man refpondens, nuneupabatur, ficuti Decurio & Deca-
?/?//,qui decem praeerat militibus. Unde etjam centuria-
re, quod noftrates vocant dela in i compagnie. Utitur
quidem hocvocabulo Polybius, raro tarnen, ejusque lo-
co fubflituit vocemtä£i, quod obfervavitCel. Wol-
fius in Cur. Phil.& Crit. iom.I. p.föf»
£) Vocem Cenfus Lucas e. XX: 22. & Paulus ad
Rom. XIII:7. redduntper <J><£<>*, retinuerunt vero illam
Mat-
IO «*3> ) O (
Matth. XVII: 25. XXII: 17. 19. Marc. XII : 14.
RofyMTTjsy))Matth.V: 26. Marc. XII: 42 KoXm(ct$)y
ta nv
Matthäus &Marcus, cemcivitate Graecadonatam, atque omnibus probe notam, licet Latin« originis, & a cenfen-
, vel cenforibus deducendam, quorum munus eftet fa- cultates civiurn «ftimare, ut fecundum iftam «ftimatio-
nem, pro rata parte, tributa folverent. Denotat vero
tcnfus inloc. all. ipfum tributum pendendum, quamvis&
.alias fumi foleat cum pro tabula, in qua aeftimatiofcribe- batur, tum pro ipfo acftu feu aeftimatione. vSic a Grsecis JureConfultis, qui ad idem tributum prteftandum obftri-
Äierant, dicebantur hfåUtjv^tn^ uti relert Pajor adhane
yoiem in fuo Lexico. Quare non moramurderivationem
Suidae: Kpjva-os ti fcfnv^ct ir^rw r«Ao?, 7T&£t tv Kxivc*,
tc KCTTTu. Etenim ignorat Hiftoria nummi genus, quod
xqyros nuncuparetur, ut alia reticeam dubia,quseadhunc
Suidae loeum jure adfeiri folent. Conjr. Dißert■ Georg.
Helfingii Abo<e habit. I6J4. de Idiotismis Lingv. Kom. in
Text. S.N. T.p.m.20.
tj) QuadransexLatinorum quatnorderivatur; Grae-
eeautem diciturTsraaTi^e^evvel Tsra^rjy/^ev.&quartam
partem Affis denotat, cujus valorem tv Astttv duploma¬
jorem fuifie docetur Marc. Loc. cit. Rationem, fl quae-
Civeris., cur non eandem in fcriptione hujus vocis obfer-
varint Evangelifhe, acPaulus ad Rom. XVI: 23. in no¬
mine KxagTéf, ubi u fequitur K pro Latinorum q? h«c
erit refponfioj liquidem K. vicern fubit tk q etjam e-
jusnaturam induit, & u includit. Confr.Scaliger de caus- JisLmqv. Lat. cap. 10.
$") Eft Colonia,?t colendo, nihil aliud nifi ci vitas?? quae ex alia in aliamimmigravit. Sic neminem facile fu- giG colonos apud Romanos dici,examinapopulorum,qui
e ur-?
&& )°C 0^ 11
tantnm extät. A£tot\ XVI: 12. K&rüffa- t), Matth.
B 2 XXVII:
• • •---" " 11.1...
e tirbibus majoribus in urbes minores,ad eas excolendas
afq uehabitandas emittebantur,utreliquaspraeteream caus- fas deduétionis iflius coloniarum. Vel Italiam duodetri- ginta coloniarumiiumero deduélarum ab fe frequentaffe
Auguflum memorice prodit Suetonius Lib.II: zfi. Non quidem negarefuflinemus, quin voces,Mhavis & ko\u>-
Wf collis & vertex,a Gnfecis auéloribus ulitatse, fcrupu-
lum de hujus vocis origine injiciant, cum ceque facilein-
de derivari poffe videatur colotiia, attamen, fi vel maxi-
me hinc natales areeflferet, fignificationem nihilominus qupdammodo immutavprunt Latini, a quibus adGraecos
& Judaeos, una cum imperio, translata cenfetur. Confr.
loC- dt.Act. XVI: 12. cum v. 21. ejusdem capitis.
*) Cuflodia, inter milites Romanos in ufu omnium creber-rimö, originem refert vel ad nomen cilra & ver-
bum,fto; (quippequi cuftodit alterum, vel curat,utflet,
ne aufugiat, vel ipfe lians, curat alterum) velfecundum Voffium, ad con &adfto, ut cuftos fit quafi coaftes, srct- {ctruTns- Sumitur enim cuflodia non tantum proprie
pro carcere,fed & metonyniice procuflodibus,qui captivo^
cuflodiendi ergo, adflant5 unde illud Virgilii:
- - - noBem cuflodia ducit
Infomnem ludo. (/Eneid. IX.v. 166.)
Sic apud Cicer®nem Orat. V. in Verrem cuftodit & #p- paritores pro fynonymis habentur. Notandum infuper eft, quod cuflodia, vel cuflodes,quorum mentio fit loc.
eit., non fuerint Judtei & fervi, quales Matth.
V: 25. occurrunt, ut cenluit Anton,vonDale inDijjert.
antiqv. 5. p 1205 fed milites Romanorum prcefidiarii, in
turri Antonia excubantes, ad pnecavendos tumultus re- pentinosjprxfertim diebus feflis, &excitatos ad compo-
nen-
te ) er (
XXVfl; 65. 66. Adysm x), Matth. XXVI: 53-Marc.
V; 9. 15. Luc. Vill: 30. Asmov A), Joh. XIII: 4.
eonfr.
: — - 11 i - v,ii' - "x
nendum: ffudais namque,tempore Pafchatis pfipJoSab-
bati die, hoc defungi officio nefas fuit. Vid. Georg. Pri-
tiitntroduä.in N.T.cura Hofmann.p.Jio. Pf Wolfii Cur.
Phil.PfCrit. T.I. p. 4/7.
*) Legio dicebatur Romanis certus numerus copia-
rum, qui, provarietåte temporum proque Imperatoruril arbitrio, jam augebatur, jam minuebatur. Sic quoe nu-
merum 3*000 periitum & 300 equitum exsequabat Legio, fubRomulo, ita feniim adcrevit, ut, PoJybii asvo,con-
tineret 5000, poftea, fecundum Suidam Sc Ißdorum Hb,
ffi: c.j. 6000, vel ad calculum Hcjychii 6t Vegetii 6666
militurn. Cumautem Legionum harum milites, qui ro- burerant exercituum, ex juventuteRomanaeligerentur, liquidem Latin! populi Sc Itali nolknt quondam milites
dare, conf. Liv. hb.y: t.ig. Eutropii lib. 2. c.j. fa-
cile eft denominationis rationem invenire , a' legendi»
derivandam. Poteft, fateor, hsec eadem vox , ad fen-
tentiam Lexic.Etynwl. magni etjam deduci a verbo Groe-
eo quod ruAAeyn»' denotaret, fed rationeS, qu©
credere jubent Grcecos iliam, dum Romanorum legiones
agnoverant, agnovifie, obftant, quominus illi fidem da¬
re queamUs.
A) Linum Latinorumamiciflimecongruere cumvo- eabuloGrcecorum A/r®*, atqueherbam indicare noftrisno- tiflimam& ufitatifüimam, quoe contufa netur atque texi-
tur in ufumveftium, funicuiorum & aliarum rerum,Svef.
Lin, jure videmnr contendere Linteum idcirco, ex
niente Paforis, adje&ivum eft, fubinteliigique debet fub-
ftantivum cingulum, ita quidem, ut idem fit, quod Lati¬
num Lintern vei Lineus. Cfr Chr. BecmanniOriqinesL.L.
p. 616.
