FERIIS SVIO-

(1)

JiV

(iv( -

D, D.

DISSERTATIO HISTORICO ^-JURIDiCAs

DE

FERIIS _SVIO-

GOTHICIS,

Quam,

CONSENSU CONSULT, FACULT. JURID.

IN REG. ACAD. UPSAL.

Sub PRiESIDIO

VIRIcomULTIMIMl

D:NI JOHANNIS

ER IC I FICK,

Philosophie et Jurium DOCTORIS, ^atoue Jcjrisprud Pract. PROFESS. Reg.et Publ.

PUBLICO EXAMINI SUBMITT1T

JOHANNES AND. RHYZELIUS

ODENCRANTS,

(1STKOGQT ΗUS. _Vf,

IN AU DIT. CAROL MAJ. D. Xf. JUNII,

ANNI MDCCLVII.

H.A.Μ.S.

wszytymy.yynn _yw.yyy

UPSALIA, Excud. L,M.HÖJER,Reg.Acad.Typogr.

(2)

Nobilifjhno &

jjx\, JOHANÜI ODENCRANTS,

De ferih

€jyum ttflans per fefla jorum tlaufumque tribunal^

Flos juvenum, _narras, deliciåque me&s Tefte finjul locuplcte prohas ^, quantum otia vites^>

Quamque

Tibi

fuerit

culta

Vacuna ρarum.

Ferge pari

fiudio Tb

^emi

di

tonjüngere

Mufas,

Crefcenti tf Jama _ρandere vela Tua.

ld Pater optarit, vieritis venerandus ^o annis,

Cm _, dum vivam, uni cefiero amore Tui9

hifce applaudere voluic

AVUNCULUSejus

JOHANNES IHRE

(3)

J. A\ O.

§. I.

ERI/E a)funt dies, qui a

negotii

s forenßbits hahent requietem

b).

Haie in _{genere 5} iiautem caus- fam , ob _quam inftituts iunt,

attendamus _, illam duplicem

inveniemus; aliae enim religio-

nis ergo celebrantur , ne icili-

cec culctis divinus negotiis fo-

renfibus diflurbetur vel impediatur, alias autem

hö¬

rniη um & negotiorum publicorum caufla habentur,

ne lites & controverilse forenfes ab iis, quae magis

A 2 necefia·

■ ■■■-■ ·ι 1m■ — ■■■■uj ,*

a) l(A fenendis vittimis^, utFESTO placet, appel-

"Iatte; yel ab epulis ferendis; inhis cnim epulse fiebant',

"ex pecorum, frugumque proventibus.

GESNERI

Ihe-

"faur.Lingv.& Erudit. Rom. T. II.

b) Eandem CICERO fovit fententiam, cujus haec

funt verb«: "feriarum feftorumque dierum ratio in Iibris

"requietem habet litium & jurgiorum, in fervis operum laborum. CIC.de LegibusL. II. C. 12.

(4)

4 De FERIIS.

necefFaria funt , quaeque dilationem non patiuntur,

homines cohibeanc. Has Humanas, illas Divinas

vocamus.

§. IL

Per Ferias itaque DIViNAS intelligimus Mos dies, quiproper

religionem Ö cultum

DivinumJuntje-

riati. Hae apudGraecos, Romanos ah'asque exteras genres innumerie

fere fnerunt. Quamdiu

^{enrm ve¬}

rum & unicum f)Eum ignorarunt, multum ad no-

vos deos fingendos ingenri habuerunt, unde tanra

eorum turba apud Grxcos tuic, ut

HESIODÜS

illo-

rum ad triginta müiia numcrec a), Neque de copia

deorum apud Romanos aiiosque defunt teftimonia.

Singulis autem hifce

fuis

dirs ^, fakem majoribus,

cercos dies, quibus colereneu rv dicariint h) ; adeo-

que tanca

feforum dierurn feries

orta

eil,

ut majo¬

rem fere ^anηi _parcem occuparent. Sed haec de fe-

üis teriisve divinis exterarum gentium obiter difta,

non ad fcopum meum tendunt; liquidem de Ulis tantummodoferibere in animum induxi, qux priico

xvo in Sviogothia fum indi&x, quaeque adhuc re- tentx a nobis celebrantur.

φ. III.

a) Ira HESfODUS in oper.& die.^{v. 250:} f

Tffc Ύ&ξ ρωξκ* iuriv ϊτ>\ 7r<sÄvßo&eiptf

"A&OCVCCTCt ^-

b) Tales apud Graecos fuerunt: ά$ωνια > quse in Ve·

neris ,· ecv^^toc & άττα,τέςΜ, quse in Bactbi honorem

celebrabantur &c.&c.vid.BOSIAntiqv. Gr<zc.Ρ. I, C.XVL

& apud Romanos Bacchanalia ^, quaeBaccho^s 6t Saturna- lia, qu«

Saturnö

dlcat« erant,

(5)

De FERIE. fy 5. in.

Inter ferias , quas Divinas vocamus, in patria

noftra antiquioribus temporibus habitas principem

locum ^tenuerunt: feihim Pafchale; afcenfionis Chri*

Bi; dies S. Johannis BaptiBae; S. Laurentii; S. Ma- riae; S. Michaelis; feBum nativiratis Chrifti ejusque

pQravus duodeeimusque dies ; teBnrn dedicationis Tempil a); ^omnes ApoBolorum feBi, quos profe-

Bi & ieiunia fecundum ^canones ritp fervanda prsece-

debanc; & denique ^omnes dies Dominici. Singu- Iis hifee diebns graviores labores fubirc prohibi-

tum fuit, nifi ipfaneceflitas urgeret

b}·

Id a) Feftunü dedicationis Tempil, Sveth. 5h;rcfmafiu- fcagb ^/ *n qn^vis eccletia quotahnis celebrabatur eo ipfo

die _, quo Templuin ecclefiae primunvexftru&um fuerat.

Etjam hoc feftum, regnante

GÜSTAVO

Γ, in patria noftra retentum erat, inter fefta tarnen minora, lata manj

beig/nominatumabrogabatur.vid.$ongi.£5r«fafär 1^46. In

Germania adhuc _magna folennitate habetur.

b)Hoc exLL. Provinc. probare facile erit; Lex enim Weflrogotbica inquit:J^tDa ftmt brpferJpdigubaga/ φαί$α·

tagt)/ £dfgbd $borébaab/spiftfbasba/ 9#i$fummar$bagby

0ancta £afrin$abagb/ 3SBarafrubagb/ 0anct SÜNftaltfbajifr/

3ulat>agb/ attunbd bag b / tolfttt bagb' itprfmdBubagb t

5ipof]lamd§ubagf)ci / tbe fafta of dr fore _/ of affa 0utibagbä» i>tt)tlfin fum biarger Borau rodrfnabb nofon a

nofrom tbdntia bagf)/ böte 33ifcupi attadrtogfyer/ dlla mdri fif mdbfc tolff9J?antia&>b*· #td!»e.£0of Jtowe at fafltffo dptir mibtdnaptan QBåftg.2. Jtirf.25. XIX. 51·6$. EtjamLe¬

gisGottlandtcß verba hacde re , nequid valoris fui amit- tant, adferam: ^tigin feal anuatwre afgietta um0tinnu- teg/

(6)

€ De FÉRIIS.

Id autem mihi notatu dignom videtur,

quod

LL. Provincialiom aliae _ρIura ^, alias pauciora

tefta

e-

numerenc. Sic in Lege Wefhnannica c)\ ut uni«

cum fantum adferarn exemplum, quarfus dies feCli

Nativitatis CHRISTI & Pafchatis cerciusque dies

Pentecofies iriter féfia _majora nominantur; de qui·

bus tarnen Lex Weflrogothica, ubi in percenfendis

feilis eft occupata, nihil ioquitur. Nec ullam

aliam

hujus Legum difcriminis caufiam eile arbitror,quam

quod pofterioribus medii sevi temporibus numerus feildrum auclus fit. Quo primum tempore, exem-

pli gratia ^, quartus dies' Pentecoftes in numerum fei

fförum a majoribus noflris Qt reiatus^, neque ex LL.

Provincial. _{neque ex} Kiftoria

Eccleiiaftica

colligere

potuid)\recens veroeilefufpicor hocinflitutum;veri- fimilq t>ag' cbaannan belgan ixaöb^/ ufan tiptr at Oafaι ejDa©uty- pianifiu at / oc (uf bafa/ otripa umbo fett/ feen ntefja

ter fungm/ ejoa tipir iru foafpar. §. 5. SBerpr freh>

maße

φα cuna a merfi tafln um funnubagf?/ epa annan i)eigf)att t>agb/ pa (er tpei tt>erc pei alt fum paun pa ^t Rantum bafa/ oc liggt

jjau

roipr fiep otjra a n>itt(tri J&tlgbi&btuU ß'ta oc fjalfft pan fitut tacr / en ftalfto ^reffr ^oc θνϊΓφία/

oc ÄircjMumtmt. <5. 0. 2Ber£>r prei fpa ambatu SMatij uut bei^an Dag a werft tafln/ pa bptir2)rotin (tri paun pri*

etfra cn baun t>rftn prta wintr fen malt ir infér. &ottl L

VI.C. Confr.Upi.Ϊ.Äirftu£5. ΧΥΡφί. 5DabJe £.

ibvF.jö.

25,36§§.^Bdffman.£.$rt|fna.25'. XXVI. gi.Oftß.i.

ivnfinu

S5.XX. &c.

c) Vid. Qöajlin. t ^riflno 23alfår XXVI jjfoff.

ä) Neque quartus dies Pentecoftes adhuc apud ex'te»

ros celebratur.

(7)

De FERIIS/i ₇ fimfle enim eft _majores noftros, quo

majori reli¬

gio PapiftiGa

progreflu temporis perfundebac fu-

perftitione ^, eo plures

cultui Divino dicaile dies e).

Praeter haec di&a fefta , quae univerfalia ,

&

0- mnibus ecclefiis _asqne

fanäa

erant, alia in

quibus-

dam parceciis &

civitatibus majori feftivitate funt

^ce-

lebrata, quorumque

violationes graviori

^pcena

ple-

debantur. STIERNHÖKIUS Hoc modo de illis

difierit: "Sed & tempus quandoqne

violentiae

cri*<c

men aggravat;

fada

enim

feftis & dominicis diebnsCi

duplo plurisieftimata

fuie, aliquando & quadruplo,"

ut Arofias in Mifia Mariana pofteriori^);

Sigtunae,"

in Mißa Mariana priori h)\ die Parafceues,

Upia··"

lite;

e) Hoc etjam modoapud Germanos aliosque multa

eorumfefta fenfim orta funt. vid.JOH. MICRALII Syn*

tagmaHißor. Eccleßafl* Libr.JL Sed. ILQueeft.XIX.

f) Vid.

ST1ENHÖK

de Jure Sveonum & Gotborum vetußo. Cap. III.Libr. II. Part. II.p. m. J40.

5h#n. £3. XXVI gl. Mirum forfan

le&ori videtur, quod dffro SftgriomejjO mißa Mariana po¬

ßeriorlit_j liquidemverifimilius videri poterit, djfrö idern quod dfrC/ prior, Ji/perf'or>figaificare, adeoque l5ffro

riomefio prioremMiflamMarianam>nonpofterioremfuifle.

Sed falfo: efn enim idem iigniücat,acpoßerior, quo fen-

Γυ uiurpatur DL<5ag. ^104. efri olöur ^pro\ttatepoßeriori, Sc

inHiftor. STURL.Tom.JLCap.XXXII]: tt>ßr |>α|fri- t>ur gof>ur ^cn cfra lut twfrar 5 eodemque bgnificatu dffro Sftariomcfjopro mifiaMarianapoiieriori}die6Sept.celebrata,heic oecurrit, de quo etjam convenitinter STIERN«

HÖK1UM^&VORMIUM, inFaßisDank.

b) Demifia hacMariana, Sigtunas,nullibi quidquana

me

(8)

De FERIIS.

"i-ix /); die DiVi Olavi, Schenifigae k); die Petri,

"Lincopiae /) ^; denique ubique diebus feftis, qui

''facri fuerunt Divo Erico & Sancto Laurentio , pa-

"tronis regni3'. Hifce plura fuperaddere poflom ^,

diem fcilicet Laurentii , Sudercopiae ;«); diem Jo-

vis proxime pnEcedentem feftum Pafchatis, Sveth.

Lincopiae n); Aroföe <?); & Sca.

raep); diem nativitatis Marias,

VOcvctdftU fSbflll-

bagl?/ Scarse q)\

diem

Pancratii & ßorolffi ^, Fale-

copias r) ; diem Helenae, 3tlttti5c ttlAßU/ Sched- viae/); diem Petri, Stnrgnefiäe r).

Multa étjam alia fefta apud majores noftros funt

cele-

rne legere memini, nec fcio ^, unde STIENH0KIUSΠ-

iam aeeeperit«

/) Etjam de die Parafceves Upfalias tarn fölenniter

celebrato , defunt mihi teftimonia.

k)Vid.

Öftg-i.

iWtfno S3.XXIII- gl.

/) Ibidem.

in) Ibid.

η) Ibid. LOCCENIUS in Antiquität. Svioq. exi- ftimat, ®fdrtfä00()e(gb eum fuiiTe diem, quem vulgo ho-

die nominamus ^pnÖermdfaj DIJKMANNUS ^autem ⁱⁿ Antiq. Eccl. contendit, 0fdrb<J0g()d0t> eo die celebratum

fuiiTe _, qui hodie 0fdtff)Or£t)ä<ib a nobisnuneupatur. Ego

iententifle Dijkmanni adftipulor, utpote quee ob rationes, quasadfert, verifimilior eft.

0) I ftrifin.5g. XXVI fff.

ρ) S2Befe.f.^ttf.25.XIXgb7 §- q)

Vid.éifiop

igrpnilö öfSchara.

r) Ibidem, s) Ibid.

t) Suöerm. I£irftu hälfet/ XXI Jioffcr.

(9)

De FERIIS. ₉ celebrata , quibus tarnen percenfendis

fuperfedeo.

Qni

accuratiorem iilorum

catalogum defiderant,

DiJKMANNUM u) adire pofiunt.

Antequam ^a

feÖis

veterumSviogothorum abeo,

diilin&ionem iilornm in majora Sc minoraleviter _per«

ftringam. MAJORA erant ^,

t})Z θφ

fO£-

i)5!gb ät fbrc/

ut verbis

L. Yeitrcg.

utar, vel ut

L„

Yeftm. illa deiccjbic: Dag&Oitl/ tbw

genfäßO

igelt. MINORA aotern, quae

SfilbägAC

v)

&

XEnfioblpttigsbAgl)^

x)di£ta funt, 4ttales dies

erant, ut ait Do6fcor LOCCENIUS, qui non ha-u

bent antecedentes fuas ferias, pofi: meridiem, &ίδ

ceilationem a labore _, _nee vigilias fuas veipercinas,"

fed eorum iolennitas ahiolvitur folo iilo iacro die'%

Omnes hx fcrix nominabanturfyålQbW, *ßdi,qD

autem iigniiicat apnd majores noitros ^facem, tran*

quillttatem 8c

requietem, non cantum operum

& labo«

rum, ied etjam litium y). Lex Weftmannica hoc

modo loquitur ^: "

Äombet Sfrfttgé&agD

Ιφ ü

QÜ*

Β β()απ

u)DIIKMANNI Antiquitätenfyclefiajl.VIIIgjoffer:

v) i* $t'i|h 20 gl. gjftlbag idem eit quod

<£nfil Da# itadi&us ^, quoniam profeftis diebusdeflitutus

erat, ut vult VERELIUS j ego autemaliam fcveo fen-

fentiam, quod fcilicet nomen fuum habest abt;p- U vei örfα/ laborare ^, unde Helfingi habent örfeDacjar;

in illis enim laborare, faltem peraåis facris, non prohi-

bitum fuit.

x) Unde nomenfuum fortiti fint, vid. DIJKMAN.

Antiq. Ecclef. VIII gl.

y)Vid. DIJKMANNI

Äntiqv.

EccLYlÜ gi.

(10)

De FERIIS.

gfjatt

Dijgf)/ drifc

tip

λSafioiagfc; ftfaSanMitta-"

ϊ^ϊ

^a

fDU'f2fjingéDagiK fliCan Oagi) 6an rott 2t)ingf)"

tjarca/ ipjtt dt tl)ciittin

"Söubcc faflöftr berna.i tt)di*

ttt (innan 2!)ingé5agi)rt

fombft'z)

:

Unde facile

patet ^» dies feitos a

negotiis forenfibus requietem

habuifle; cur enim alias necefie fuerat, judicium a fe(lo die in aliumdifFerreß)? Eft itaque plane fingu-

laris cafus,de quo

©ambtSttjtnh:. Libr.lV.

pag. hl

227. loq uitur:

0m

pw0e6baga tit r4tta 05

ttga.

* tv.

Inter feriat etjam veterum divinas refero il»

las^ quse feilos dies majores partim anfecedebant,

partimlubfequebantur,

eamque

ob caufiam indi&ae

fucrunt, ut homines, ^a negotiis forenfibus liberati,,

eo melius ad feftay fumma devotione celebranda, fe praeparare

pofient

^%

&

ne

lites

^r

ftatim

pofl fefta in judicio ortae,, illorum pietatem

percurbarent*

Ta¬

les erant;·

Faxfe(li nativitatis Cbriftt,

Juleftibttt

I in aliis

Frovinciis diutius ^ in aliis breviori tempore fer-

vata· Apud Weftrogothos

fw flptttettll

åt-

timba

z) 2Bct|toj..$ Ärifto. 55.IV

glJl littmSVIII

C.

ff} Quam fan^ta fuerintfefta apucl Graecos, fatls indi-

cat ANDOCIDES h τω πεξ)μυρίων^r cujus verba artulit

PFEIFFERUS in Antiqv..GrccMentiLLibr. I.Cap-XLIU:

SacraEleußnia% inquit, celebrantur tarn religioff,atißii

diebus nunlicitum

ejfjet

r&hui. hnnffccv, /. e. libellumfug»

%licem offerre

(11)

de feriis. ii

tllllbrt bilg3

aptit tblMb«g{? <0- Apud Gottlan.

doserant

fturton bagfrac ί iaulttm i fcib taatitb).

Apud

Sudermanws Weflmannos d), & Vpinndos

c),

Sangec

3tolafcibbec in «"Julct apton ι oE «t

a mnån bagl? «pte

tbrattanba bagl? e). A-

pnd

Oßrugotbos itt

Λ

Jula apte (tbbdtl SlptUttfait-

0er 4c fungtrt/

oE 4c ttyec tili 2lpt«tifmtgec 4c

futtgiit

^λ

artwnbi» bag b apte tolfta ba0b/).-A»

pn4--eedCT^w.mpoiW)'q«iO

apud tfariundig. Apud Hel¬

fingos

in niu nättum foce 3ul / oE ηφ nm tiu-

ßunbi

bagl? 3ul4 g). Apud denique fcdtt

tben

tim<f

l;un gar

in

/

<X til atanb« bagl>

4ftic tolft4 öagt> b\

Pnx Pnfcbatis indicta

fuit

in

We/lrogothia fra

2vlocfna

©bfc>eneDagl;> 0

/

til pafcbabagb at

OW4lbe k);in

all pafca Gottlandia WlCit /}; in

B ² Oftr»-

a) ^ßeflg. i.5?irf. 33.XVII gl. ι $.

b) ©Ott!,t VIII Cap. 2 $.

c) 0uDcmi. i. $!)in0m.35.XI gl.

d) £ßaflm.2. r£i)mgiji.33.XXXI gl.

e) llpl-Lc£f)ingm.53. XIV g(.1 $.

f) £>flg. I 5frtfln.iS.XXn gt

g) £>elf. t Xfflngtn. 53.XIV

gi.

h)

éfoncS.

5frrf. 9ultt 14§.

i) ^ioctnaöbengDagi) fuit dies

Mercurii proxime

pr$-

cedens feitum Pafchatis, 5vlotfna a campana, ^(oifa/

diétus _; quoniam non campanis,

fed inflato

^cornu, ^ut

aitLOCCENIUS, vocabanturauditoresadfacra ab hocce

die Mercurii usque ad ferias Pafchales. vid. LOCCEN.

Antiqv.Sveog. L.I. C.V. &

DIJKM. Anu Eccl. XXIII gl.

k)5334(10.t 5frrf.23«XVIIgi,2§.

i)

©oM.t C

VIII

$.2.

(12)

Ϊ1 De FERIIS.

Oflrogothia

fxü

©bJ>ift6 bagfcciKttft i öymbilwf-

htr ^- ^- οϊ tlycttili

2lptimfÄtigcr &c ftwgitt

α <\l·

twnba bajfl?

äftc ffoliß bagl?

w).

Vax Vcntecofles per nnam

hebdomadem

apud

Oßvogothos ti) &

Scäftos o)

habita eih

JejuniüYum etjam novern hebdomades q)

ian&ae

a«

pud anriquos

faere

r).

* * - Minora qusdam jejurria fefla quoque majora an·

tecefkrunrHEte_quaraor ejusmodijejuiiifs ifiL, Uplan-

dica legitur:

flu

gm

0ettfrt(l»f pww

^/ ^ert ße»

3»ltsm/ arntdr <it Påffumι

tpciöpi

gen

tTlilu

fomrt?/

fjtfrbi

gen

£H»ft'4ism4§w s)· Etiam

an-

te dies rjuosdam Apofiolorum inltitota fuiile indi-

eat Lex Weftrogotbica : tl)S

fß(la od) for&ilgb 4r fore

/).

Hebdomas quoque St. Cructs, Qtyti

tlfä/

apud

Scanos u) & omnium fan&orum hebdomas ^, ßll

$el0tl bßQß ttHCß { apud

Gottlandos

v) fcria·

tx erant.

In omnibus hifce pacibus vel proieilis diebus a difce.- m) 5fi0·i· $rrßn.03.XXII gl. ι §.

η) Ibidem §. z.

o) 0fånet Mir ct.ffidtt.§. 14.

q) Magoum hocce jejunium fub Sixto I. Secul. ΙΙΓ.

per XLdies tantum haberi ccepit, cleincle aurem adaudum

éft. vid.MICR^LIIHiß.EccLL. II. S. II. Qu.XVIII.

r)QBcfoi&itt23.XVBStefmtStivt. 9Utt.Ufr 03.V.gi. t§.

t) SBdflg. i. tfirf.S5.XIX- gl.6§.

«0 erat«. «.ÄitMKAt. m&

v) ©ottU. VIII. C. 1 ■§.

(13)

De FERHS, 13

difceptatione forenfi erat abftinendüm y) ^, nffi cauO'a

moram nonferret, fi feilicet: tHlbffß»

pit eombit:

i

lattb

/ eda

tpittftvav txwba tat

nit ζ) < cüa man xoatbit mm talin imbb an- tiaXQ <3Ufim ff)- Sie quoque permiflum erat

wßiarbi^um

üummgjc fofta οφ nåmnå

i al·

Him

fnbfcnim

^tt).

δ· v.

Huc _usque in percenfendis feifis feriisve divi«

nis majorum noflrorum _occupatus fm. Jam ad fe«

rias divinas five dies, divinar majeftatis cufru-i noftro

tempore dicatas me confero.

Ex magna illorum feftorum copia, qui in patria noffra fub Papiimo initituebantur, non nid pan- ciores retinemus. Permuica enim illa fefta fan£b>

rum occanonem faepius peccandi, quam DEum co- lendi, fubminiitrabanr, & fupra, quam dici potedr,

neceiTarios labores impediebant; fepe namque agri-

col^ ab aratris in rempla,ad celebrandam fan&orum

virorum memoriam, coire ; Saspe meilores , cre- bris

' · ■---■■ -

T- ■ , i11 I■IT - - - -- ιun-ι IIIJ

y) De hoc Lex Uplandica fatis teftatur : Slüir ogfjtf frtbb farna: £uoar fum Rfit αηηαη i bått tre mar*

fer. ilpl fc$&inam.S5.XIV$l.· 4S-

z) Etjam ferias oiim furibus conceffas eiTe ^ex Lege

Scan comperi: Sffleifamré ma matt timffäcifa/ utan frati

^)alutci 0énbagl) οφ til aifenbd bagfj efter Q>affa7 04)wfatt

fran Smia bagb οφ fil tolftbe baBbittvid/Οφ utan αίΐφίη- gwö ugfa VALD-

jörb.

uraSem&yr&a&c.i 0f.

t

β)

5)a(>(e^Xi)in9éä>

³ §.

tt) ©uberm«t &X*

(14)

De FERIIS,

bris feftis diftenti, tempeilati &

imbribus meflem

fuam relinquere coa&i

fuerunr; Quanta denique in-

de profluxerint

incommoda

^, omnes

facile videre

poilunt.

Eamque ob cauilara Regibusnoftris Cie-

mentidimis fhtim pofl reformationem curae

fuit,

ut

omnes feriae iuperititiofae feniim abolerentur.

Adeo-

que in

concilio örebrogenfi,

anno

Chr.

1529

de

re-

formatione Ecclefe Svec.habito, decretum efl:v "ut

"fefta concept. Nativ. praeient. & paffionis

Chrifti,

''item Pentecode & Apoftolorum feriaecum

diebns

"patronorum

fervarentur. Aliae feriae

cum tempo¬

re fileant perprudentiam Epifcoporum

abrogats a\

Hoc coniilio habito ^, omnia fefta fan&arum femina-

rum abrogata eile,

DIJKMANNUS exinde colligit,

quod in

Poftilla Mag. OLAVI PETRI,

1537

im-

preila, de iis

nihil

agatur

b). Deinde Rex GU-

STAVUS g. m. omnia fefta, quae in Scriptura

§.

fundamentum fuum non habebant, aboleri juific de-

creto in Nylbfe anno 1540 dato cX

___

Hoc

a) BAAZI Hiß. Eccl.L.II.Cap.XVII.

b) Vid. DIJKM. Antiqv. Eccl.VlW Ji.

c) §.4p. hu jus decreti digna eil, quae adferatur:

(£f-

tn ofj οφfä PiaritgenfdrePommer^/ fom οφ nogb flurt

fdr

5-

goncn dr' «tfdr be mänga onpffige οφ

dfroerflöbtge peiacba*

gor fiull/ fäfomigenom ®ubj Orb οφ ben fjelga

éPrifit icfe

bubne äro at bätfaä f fätfummar ben menige Φ?αη'

23Ön-

ber οφ anbra' bera^ äPcr/ angtcir/ ftfTerii οφannan nptfa/

fåfom ofta fPer/ atnärtoäm/ anben etter ftffelePen bäfi

fdr

tanten dr / bättea mänga J£)eigebagar' οφ!&Γιηηηια£ betf-

genom mpcfen iiftbargnmg # οφ bet gemena

bdjla' bmiiPet

^v/

©IhD

(15)

De FERIIS. ₁₅ Hoc modo _magnus

feriarum Divinarum

nume¬

rus imminutuseft , & ex multis non nifi paucae re-

tentx iunt, quas tarnen, quoniam

alise

totam

diem,

aliie per quasdam tantum

horas faciunt feriatam, ia

■plena*

Sc Jemiplenas difpelcimus.

§. VI

Ferne itaque

dtvine PLEN7E iunt,

quae totam

diem faciunt feriatam. Sveth. dicuntur

/ <ßclgCÖaj(kir.

Harum quaedam func anni-

vertarias vel legitime, quaedamautem extra

ordi-

nem indi&ae. Illas folennes, has vero indittivas vo-

camus.

Inter ferias divinas pfenasSc quidem

SOLEN¬

NES numeramus fefti nativitatis Chrifti primum,

fecund_um, quartumque diem; diem

circumcifionis

& Epiphanias; diem

Paffionis ChriiH; diem primum,

fecundum, quartumque feili

PafcHatis & Penteco-

ftes; diem purificationis ^,

viiitationis Sc annunciatio*

nis Marias; diem

aficenlionis Chrifti; diem Johan¬

nis

Mi II - ■ - ■ ■ - -. ^

2ίΐ;ηκφη0 oft pttermera bubit baftverat brifma/ an Jjpelgebagar. ^!je§iifeji οφ uti$tdpffdberne fdrfummatf

οφ

aüc&anbaembeten/< Derupnom cmbrtjfoicfet fommaunberftun*

bom uti ftörfta fattigt)om^r ffaba οφ fdrbdrf/ få btbrifwté

οφ mpcfm / båbe rneb fmårbrpcf/ f>oor/ mor

t)

οφ annat onbt/ mpcfet mera omJfpelgeba^ar/an annan ttjb,

iDerfdre biuDc tvi at efter bennatiib (Totealte J^eigebagar/ be

ber tete uti ben J&elga @fri(ft funderabe dre/etter beärunba-

be/ utan alt mebel/ platt affatte οφ afiojfe bllfma/ οφ fdr- benfiulb roibare utfji roår religions orbnm# οφ utbtrpcft buf-

Ml 6tviifa -öeigebagat/ fom&dnmi;åtta* fFola/ eller^et;,.

(16)

Dé feriis.

ms Baptiftas,

Michaelis

& omniam

San&orum

; o- mnesque denique dies Dominicos.

In

omnibus

hi-

fce feftis diebus neque publica, neque privatanego¬

tia _, nift maxime necefiaria fint ^, adminiftrare las

eil λ). Codex etjam Legum Communium

deceiii

tbalerorum pcenam eis irrogat, qui operibus

yel

o-

pificiis feftos dies profanant ^,

nifl neceiiitati

pare-

ant b)^t & mercatoribus tabernas fuas

feftis diebus

vendendi caufta aperire interdixit; ita ramen ut ef·

bum & potum ad neceffitatem, facris pera&is, ven- dere permiferit t). Neque fub concione iter

vel

in- gredi vel perfequi faseft; fed qui in via

hifce diebus

conftituti iunt, ad templa propinqna le conferre de-

bent d). In omnibus quoque hifce diebus

claudun-

tur föres tedis judicii, ^nec de cauffis controverfts, cujuscunque generis fint, cognoicere,

iudicare, vel

judicatum exi'equi permiftum eft,

Alium

tarnen in

jus vocare etjam feftis diebus ^non prohibitum eile.,

exinde patet, quod circa pomceria templi, på

Äys·

fOl\?4!kit/citationem alicui tradere,kgitirnumfit£).

Etjam

a) Refolut. po φι·(ί|]£Γ(ί. ^cfm. ben ioMarcii *719:

φα 0ön- cφ

J^elgebagar tnågc inge

/

Höffen private eilet

publique twrbfltge fpglor/ fäfom refor^/ uiffrtfningar/ md-

ten / fliutjfcirber &c. anflciUad tilerfortfdtiiaé/ ufan bdrpfc

ierfta ndbcn tå tränger/ U fabant / botf ej fdr 4» efter

äa-

bab ©ub£tianft/ må iiüafa^

b) ^3.3 C. 7 confr. 0tabg.om©abbaidbroft be#

I70él.ib87. c) SJft. ι C. g §* d) Ibidem.

e\ ^5-XI. C,7 §. 5?ongi.$drorbn.om Dvaifeg. \6ς>ζ%

§. i. Confr, Rev· Secret# NEHRM» Frocetfus Civ# X, C#

35 §-■

(17)

De PERUS.

Etjam crimina, feftis & dominicis

diebus comnufta»

graviori ^pcena animadvertuntur;

decem enim thale-

rorum raul&a _, ob violationem fefti diei, adaugetur

pcena /), San&itas horum

dierum ab hora

quarca

matutina ad nonam vefpertinam in Lege

determina-

tur g\ Si fatalia

juitihcandas provocationis, ad ία-

perius tribunal legitime ab

inferiore judicio fa&se, in

hujusmodi diebus^finiantur, illa in proximumdiem

non feriatum prorogantur h).

Inter ferias folennes etjam referri poftunt qua-

tuor dies fu-pplicationum

vel

rogationum ^, quos

maxi¬

ma celebritate obimus /'); Hi ^quatuor dies

fupplica-

C tionum

f) 9)1.23. ? C. 6§.

"

2) Ibidem. Aliter apud antiquos : apud Gottlandor

enimfran hi ef föl fefr um aftun/ oc til pe$ et i^ftra trifwi

fran bei af fola'r ont>e iw'ölj om itoßljorDad&en/ oc til tf)t$

fom Ιοί sanier unbe η?ίί>ί> om 0onnot)ageir. SlÖajim. S#

^riftn. 23.XXV! gl.

h) fX.^.25C,2? $

i) Anno IJ44 Rex GUSTAVUSg.m. quatuor qui-

dem dies rogationum folenniter celebrari juffit (vid. TE-

GELI & CÉLSI1Hiitor. GUSTAVI L)j iedilios deinde

continua ferie a fingulis Regibus nodris Clementiilimis

indiåos effe, (ut vultHYPHQFF in Hiilor. Sveog«Libr.

Ϊ.Cap.VI,) eominus adfirmare pofium, quo certiuscon- ftat, tres dies fupplieationum ^, Regnante GU3TAVO

ADQLPHO A:o 1612 iniiitutos eile, (vid. BAZI Hi- ftor.Eccief.Libr.VI.Cap.III), quibus quartus A:o 1675.

fuperadditus eft, (vid. TILLM, DiiTert. de Supplicationi·

lus). Scio equidem, BAZIÜM in Hiftor. Ecclef. Life.

(18)

De FERIIS.

fionum a nobis quolibet qaidem anno

celebrantnr;

fed quibns anni

diebus haberi debeant,

a

Principe

determinatur. iEque haec ac reliqua

feita fan&a

^funr,

Sc cerco refpe&u fan&iora.

Feri<e Divin# pleite^> quas extra

ordinem impera¬

tas, feu IndiSiväs, diximus,

indicuntur, vel

^ut

Deo

ob beneficium aliquod, ^nuper

exhibicum,

gratiae a- gantur, vel

etjam

ut

jufta Ejus ira mitigetur o). Ne-

que anciquis , neque

noftris temporibus hujusmodi

ieriae ignorae

iuerunt.

Anno 1544 a

Rege GUSTA»

VO mandatum eil, u uc fierent in

omnibus ecclefiis

*per oeto integros

dies publica conciones pceniten-

"tiales &: _preces ad Deum dire&ae />).

Huc etiam

referri

pofiunt

dies

eomplorationum,

/

quse poft morcem

Regum noftrorum inflitui folent.

Dies quoque gratiarum

achonum θφ Cftcff4'

gclfe

VHIr Cap. Iii. adferere, quartum diem rogationum A:o

idg}. indidtum ei?e, uquotota Sveogothia

damnum

^,, a

"morte Regis acceptum * deploraret & iram Dei piis

^precibus, in ^ejunio veraque pcenitentia

ad Deum dire-

"dtis, averteretj fed illum deindernefcio qua occaiione,

abrogatum eife MAGNUS

CELSIUS

in Comput.

Ecclef.

Cap. V.p. m. 56, A:o 1Ö73

edito,

fatis

indicat:

<4Sup-

'«plicationes public«^ inquit, ^quas Rex

rioiter

ternasy ut

«'plurimum quotannis fumma ^cum devotione

celebrandas

"imperare folet·

oy Talesferi« apudRomanos fsepius celebrata?

funtr

vel ob res profpere geftasj vel averruncandis

prodigiis

^,

de quibus in LlVIO plurirnis locis agitur.

Confr. STRU-

Vi Syntatnn.ffurispr.Exerc. V.

Libr.

II.

Tit.

XII.

p) Äongb^refm.afbetT 8Jun. 1744.

(19)

DE FERIIS.

gelfebägät

^I in

hoc

regno

faepius celebratas, vel pofl pacesimpetrataSjVelctjam pofl alia Angularis gratiaeDi-

vinas exbibita documenta, ut dies illenuper celebra¬

tus, quogratis DEO T. O. M.

agebantur, qui

^con-

jurationem, contra libertatem regni

faSam, feliciter

detegi permifit. Addi

pofiunt Fefta JubiUa Sc dies

coronationum#

5. VII.

Ferie Sivine (emiplem, (quibus refpondent anti«

quorum ifmfiobfrtiißebagat:/ ^λ

£H<W8 t>€lß/e^SOnbagar/&c.de quibus

fupra

in

§.111.")noflro tempore praecipute iuntomnes

diesApo-

ilolici, tertiusquedies Nativitatis Chrifli, Pafchatis

Sc Pentecofles, nec non dies Jovis, proxime prace- dens feflum Pafchatis , una cum diebus rogationum

vel ambarvalium, ßrtlJßbaßßUte ; in quibus con-

ciones quidem in templis habentur,

Ted peraöis

fa-

cris negotia fua obire, cuilibec licitum eil. Annö

1741. omnes hi dies ita abrogati funt, ut ne concio-

nes quidem in illis haberentur, omnibusque

opifici-

bus operariisque negotia fua intermittere, decein

tha-

lerorum _poena prohibitum fuerit a); fed anno 1743 hoc ita immutatum eil, ^ut concio quidem brevis an¬

te examen catecheticum habererur, ne fenioribas junioribusque occaiio verbotn

DEI audiendi dees-

fet; nihilo tarnen rqinus operariis

indi&um ftiit,

ne

ea,quie ruri neceflariafint, illis

diebus negligerent b).

C 2 Incum-

a) ^ongi. ^drorbrt. ben 11 Nov. 1741.

b) görfl. Derdfr». of^Den 25 Julii 1743.

(20)

De FERIIS.

Jncumbit etjam fervis, negotia fua obire aeque die¬

busApoftolorum tertioque die Nativ.Chrifli,Pafcha-

tis & Pentecodes poft concionem ^, ^ac aliis profeflis

diebus: quique fibi injunbba munera

illis

diebus di-

Ö:o tempore

exfequi

recufant, decem thalerorum

multa ple6tuntur c), Judici quoque iicitum eft,

hifce diebus poft concionem negotia fua in foro ad-

miniftrare d).

vin.

Feriis jam divinis ^, qua fieri potuit brevitattj,

proqne ingeoii mei modulo adumbratis, ad illas,

quas HUM ANAS ^vocamus, percenfendas me confero. Illae vel ordinärja funt 3 quas quotannis ftatis temporibus habentur, ve! extraordinärt<z ⁵ ^quas cafu quodam incidunt.

Apud majores noflros feriae ORDINARI/E

qnolibet ^anno ^tres erant* tempore fcilicet fationis, VO&vfti&tZ t rneiTis ^,

jltlfublP/

& denique circa

feitum nativitatis Chriili , ·

Ferias, tempore fationis & meßis d) habitas,

eam ob cauflam inftitutas efle , ne coloni circa rem

rufti-

c) i'egobtenö 0iaDg<*nben21Aug. 1739,Art.VII.$.ΙΟ-

ί/) _»4Jan. 1714.

a) Hie etjam ferisä apud Romanos oiitatse fuere, de

^uibiis ^omnes fcriptores Jurispr. Rom. diffufe agunt: quo

autem temporecelebrarentur, ^pro cu'jusqüe loci confvetu-

dine moderabaiur, vid. CALVIN! Lex. Juridie. adeoque

in Saxonia a die o&ava Julii ad quarfam Augufti habe-

feantur. vid. CARPZOV. Jurispr, Rom. Saxon, Libr. f»

Conftit. IlLDefin XXII« &c.

(21)

De FERIIS, ²¹ ruilicam _occupatr in forum compelierentur, extra

omnem dubitationrs aieam poficum eil. Adeoque

in LL, Provinc, id a Legislatoribus cauEum videbisr

ne agricolse hifce temporibus ullo modo impediren-

tur. Inde in Lege Ofirogothica leguntor hxc ^nota·

tudigniffima: i

tijdmmd frib(iXitfribfrer

Cd)VOM- fnbl;erj ία πια dngin man ndma / ot egf) ifcing fidmna / of cgi) efcfe fea/ girt uian iorbabelur

dßis

manfediglné mal/

dßd

^man frdnßr bt(in um mt / du ()an är flipter m(Di) ijan ^/ dßa iorngtdiP ttf fdDfe fttutav/ Atta roftar MgfenaM) (tn b). Sic quoque Lex Gottlandica ^eqvurn velbovem tempore ia-

tionis pignori accipi vetuit c). Etjam Lex Uplan-

dica aliquem in jusvocare hoc tempore prohibuitß).

Nihilo tarnen minus Legislatoribus curse fuit, ne fub feriis hifce vel atrocioribus criminibus aperire-

tur porta, vel etjam aétiones perneceßarix differren-

tur; ideoque in Lege Dalekarlica eonceflum eil, in

foro convenire, etjam iub feriis, fi Rex id jubeat,

vel fi ihres deprebendantur ^, aut vir ^cum åkerins

uxore adukerium committat. conlr. §. IV. hujus

Dißert.

b) 0?ig.L^t).^.XXü ${.

c) Verba; legis Gottlandica; hcec funt : $ Vuarfi

ftia fnasn ιυίφα (Tri anbrum ^, f>nafFi Jpeff φα Um^, ίτφ fn; et f>arf f>a fettern Dag α hierum ijcifa/ ufern han fet face at fmm 93Tarcum pa m gleit? tv W?anna mriiem &

ier £agn;ci tili gicij/ f>a roisptn atumt bo feané' foififrt ha cufi/ oc at erfa fofjbi^/ furn feann pa nkpr barf. ©ottj ρ X C, §§. ^2,3. Confr. STiERNHÖÖK Libr. I. C II ubi memorat, eändem iere apudGroecos &Phrygo3 fuiifs le¬

gem» d)IIpl, t £feiagai. XIV j(, ⁴ §.

(22)

22 De PERUS.

Diflerr. Ita quoque Lex

Oflrogothica fanxit: Q

qfi¬

ber

tüifwer IjAtt

a

l)Urttfe anfribb

^/

«Πα

vüav

fribfc»/ ot egb trtillEmia e). In hujusmodi

^autem

cafibus, ubi caufia moram non. patiebatur, in foro, etjam feriaro^tempore, extra

ordinem conveniebanc,

Judicium celebrantes,

tittß di&um.

Quod ad ^tempus attinet, quo haberentur

hx fe-

nx _, pro

diveriitate Iocorum maxime variat

: nec mirum, non enim

ubique

^una fationis meiiisque ra¬

tio eft.

Tempore fationis ferias indicbaefunt

apud

Gott-

lanåos α {>al

fum manaM fit

t

«Ibra

manna

feMt/

©t

fianbr

^a

t>alfum manat* eptic J). Apud

landos

(τα &4r»|unnnbag

/

«palgba

e) fbiifl.i. isvii. ss.xxngi.

ff) £. Cap.X. ^i.

q) LOCCENIUS inLexico fuo Juridico ait : 5td- töfunuDrt$f) ^eratdies Pafcbatis, veldiesqmdra%efim<z,ut

nonnulli volunt, qniincidit in Diem Dominicum Latare,

Jsdem quoque celeberrimus LOCCENIUS in Edit. Leer.

Up/, ^anifunnubaßf) latine reddit: dies dominica Pafcba¬

tis. LUNDIUS autem in not. ad Leg. Upl. contendit, ildrufutinuDagi? eandem fuiife ^cumquinta dominica die je.

juniiQuadragefimaiis, (ftmf£

<Edn6a,qen

i^aflan). DIJK-

MANNUS denique in

Äntiqu.

Eccl. VIII.<§{., eam diem quadragefirnse, quce incidit in Diern Dominicam Latare , olim .^drufunnuÖagi) di&amefieannuit, & a voce ftara/

qu® aüquem in judicio accufare fignificat,eam ob cauilam

derivat, fiquidem po/t huncdiem alium in jus vocare vel

accufare non Holtum fuit. Satius forian erit, adftipulari DIECMAN-

(23)

De FERIIS. ₃₇

tbPCöbitß b)· Apud Oßrogotbos flrtlt

tnibbfaßu oE tili p/tigiabagl;«

»>. Apud ^Su·

der^{m annos} fm

mibbtaßa oEfiait (3unn

bit til ^elflb® IbOtibi?,C Λ). Apud Vi«flmannos

fm

paff« af

tne

of ffanber til Pjrjgisbegb

>

Apud Heißngos denique fm

litI4

_βl?lig

b<?S(?4

m) oE

wtfc>

um

S3ot»lf6mflgtt«

Ferias

DIECMANNO Spec.Gloß.ρ. ^{12 2,}cujusverbaattulit JOH.

SCHILTERUS, JCus Argentor. inGloßario fuo Teutoni-

copag. 163, quod fcrlicet Care, vel CarrSunday, (quae

vox, teile ALSTEDIO, non prorfus inaudita eft hodier-

nis Anglis, ruri faltem inter fenes degentibus5 quaeque eadem eil cum noftra 5?drtifunmit)agfjt) a Kar vel Karar

quod inCod. Arg. eft cura, folicitudo, riomen fuum ha-

beat _, eademque dies Dominica fuerit, quam nos hodie Palmar^um appeüamusf quoniam tempus pailionisChriili

cum feria pcenitentla &cura ^animae fit tranfigendumjhinc etjam hebdomasPafHonalis ChriftidieCbarwocbe

diéia

eft,

& dies Veneris ejus feptimanse five emortualis Chriili Cbarfreytag. Scio equidem, quod inter eruditos non conveniat de vocis Car derivatlone vi ac fignificatu;

(confr. HALTAUSII Calendarium medii aevi §. XXVI.>

Sed mihi (ententia DIECMANNI, quam attuii, maxime arridetj Nifi forte Ieftori videatur,

5tdrufunnubügf)

^a voce 5^^tdraaccufare diélum fuifle ^, fiquidem in fequenti hebdo-

made concionesde accufatione Chrifti habebantur.

h\ llpt £.Wmw- <5- XIV0

Öftfr.

£. O590&.05.

£. 05. XXXl\ji. m) £tffd gftttqbagetl eodem tem¬

pore ,quo dies Marc], vere eft celebratus.confr.DIJKM»

Antiq. Eccl.VIII g{.p. m. 134. n) £. 05-XI'V gl. ι· §·