REGNO SVIO GOTHICO:

Ό. Ό.

MELETEMA HISTORICO

-POLITICUM,

De

HIERARCHIA PONTIFICIA

IN

REGNO SVIO GOTHICO:

CUJUS

PARTIM

BRIOREM,

Sujfrajio Ampltjf, Facult. Pbilofoph.

in

Supremo Svionum Atbenm, PRiESIDE,

ViRO

Amphßimo

atj;

Celeber rim,

DN. MAG. ELIA FRONDIN,

Hiftor. PROFESS. Reg. & Ord.

Pub Iico examin i fubmittit

Alumnus Stiglerianus,

SVENO WILSKMAN,

WESTER^-G&THUS.

In Audit. Carol. Maj. ad d- xiv. Jun. MDCCXL.

Boris_{a. m.} foütis.

UPSALI/E

impreffum.

\i/. * j Å f / ^.- J'~·'/''A+i.t. /Ts* 17 r>

$:& R:^ M:tis MAGNAΕ FlDEI VIRQi

ReverenAißlmo PATRI ac DOMINO,

D.n·. ρ ε τ R ο SCHYLLBERG,

S. S.

Theologie DOCTORI

Celeberrimo, Dioe

celeos Skarenf, EPTSOOPO Etninentiilimo, Vfc-

ner„ Confiil. PRyESIDi Graviffimo, Reg*

Gymn„.&SchokEPHOROAd^{c ur ati}illma, MECENAT! MAXIM0o.

Chrillicolae

Linigerique

gentis Du&or

chori longe Celeberrime

Venerande Gothorurrsj

Praeiul*

Enthsa quem virtus merito cumulavit hono.re,

Dum pretatis amans

bene

diva oraculä tradasj Moribus <k niveis fulges, hoc ^munere dignjs,, Adipice nunc

facilis devorae pignora mentis3

Et juvenis

palmas, fragrantia tJiura fe

remes:

Sufcipias

phcido vultu, folitoque favore,

Quae Tibi

debentur, tennis tentamina

Mufe,

Smt licet, hoc fateor, non tanto digna Patrono, Haud potis efå etenifn manus haee meliora referre»·

Refpiciant

alii

^magna atque nitentia dona,

Verus. is eil fautor, nunquam qui vilia fpernit, Quie pia mens

offert, teftans

praecordia grata«

Vive diu Gothic clericjue Säcerrime Myllar, Inque arvis

patriis laetas Jongaevus ariftas

ferpetuo numer.es j-

hare eil.

mea

fumma

votorum»

Rcverendiifimi Nominis

TUE

Gliens ,

SVEKO WIESKMAN.

MONSIEUR

L A Ό R ERT

EHRENSTAM,

Confeilter

^au

Parlement Roial

ds Suede,

ηη defaut de veutofr tlaire, fif' d%entphler togs fest efforts a gagner la hienveihance des hottom^es ilbuflres

(fl

difli guesdes dtttres, tant par la vertu

(fl

parle. pt'dißr

qtdlls

prennent A proteger c.eux cjui s^apliquent aux

bclles lettres

9 que par unrang des plus- relevés,·

flavoué

f

Monfieiir

?

fästs

en rougir, que je donne dans ce defaut, ne eherchant que

leur aprobaeion} (5 partirulieremene la \ otre. Taut· le

nonde fatt parier de Fes bclles-au alites, Monfleur^Cf qt/<äi->

qu il y-ait fort jcu de tetns, queflai eu /'honneur ddtntrer

dans T'otre mation^f J'ous ndav< ζ deja etonne tant de mar*

ques de Fotre bienvcillan·c, que,. η en pouvant t(n.oigper

fifltz de rcconneijjdnce ^, je me contente d'en gärder le doux Jouvtnirai es unfilence auffi reffedtaeux que profond· JMabf

Moniieur, je Fous fupüe n'eanmoins , defaire un bon actieil

a ces premiees de meto tvavail (fl ds mes veilfes deadem iques^

de nd aeorder FotreproteElion,(fl de mf honor^er deFos Lonnes

gr a cest Jefouhaite^^flonfxtxsx,quele Ciel Fousfajfle jouiv

des eharmes tFune fante parfaitef (fl de toute forte de con*

tentementj Fom affurant que perfonne ne g.uiß'e etre ave<£

un zéte plus refftttueux

MONSIEUR

Fotre tres kurable (fl tres

obeijjant ferviteur'

SVANTE. WHSKMAM*

VIRIS

atque Nobilisßmo atque Ampll.^is*

firno ^,

Dn. JAHANNI

B1ERCHENI0,

Regii Collegii Metallici

Secretario Dexeer-

rinio,

Avunculo Honoratis- fimo.

Maxime Reverendo Amptiffimo ^,

Dn,

ANDRE/E OL·

RRTTELIO,

S.S.Theol. Doctori Cele- berrimo, Dioecef. Lincop,

Archi-Praposito Graviifi-

mo_, Tempi i Cathedr. An- TisTiTiDigni(limo,Confift.

Adsessori Primario, &

R. S.L.MeMbroadcu-

ratiίίimo.

Admodum Reverendo & Pra-

Clari[fimo,

Dfi.Mag. ANDREAE

FIOL

ÖRIN,

Pastort in FogelåhsMeri-

titt. &viciniDiftriftusPR#·

posiTOAdcuratiffimo,

Avunculoaetatecolemdo.

Ρlurimum Reverendo& Pra-

clarißtmoj

D.Mag. JO HAN NI

B1LA1ARK,

Hift. & Moral. Lectori in Reg. Gym.Skar. Dexterr.&

Conf.ADSFSSoRiaequifiTimo,

Avunculo Cariifimo.

PATRONIS & FAUTORIBUS MAGNiS & OPTIMIS.

Liquidem,

Seio. Ρetronϊ. Vobis%Pore, Magis, Acceptum.Si^

*--J Veßra. In Me. Merita.Qua· Ρlurima.Sunt.Et.Maxima^

Cum, Tarnen, Alon. Sim, ISiß, Veßrorum, Clientum. Facilem Poßre*

Admodum Reverendo _atque Praclarißmo,

D.

Mag.L HORBER.

BIERCHEMO,

Pastori Sc Pr^efosito in Hofwa longe Dignis-

iimo,

Avunculo ExoptatiiTimo#

Confultiffimo Cd Spettatis- fimo ^,

Dn.

CRRmOPHO-

RO '

BILMARK,

Civitatis Marftrandeniis Consuli ABquiiiLno ^,

Avunculi loco colendo.

Peßretnus. Potius Conderém. Silenth. Venerabundo. Glttam, Badem Publtcis. Celebrarem.Eucomiis.Efl. Nimirum.Fuitque.

Sempero Hec. Veßra* Patroni.Örnnino praclara. Confvetudo.

Malle, Benefacere. (Quam. Ob. Benefatla. Laudari. Afer.

Laudsm, Nifi. In. Solo. Virtutis. Bxercitio. Collocare, {ft)uod.

lüis. Eß. Proprium J5?.Majo-ra. Sapiunt.Melioraque. Pietati

Vero. Mea. Cum. Non. Fotuerirn. Biutitts. Ίemperare. Vobit.

Cpuibus. Debeo, Ingenue. Öftere.Non Jguos. Vellern.Sed> Quos, Poßßum, Hoc, Pß. Tenues.ft Feneros. Feetus. Ingenii. Qui. St,

Benevolo Vultu Animofy Ut.Non. Dubito. Sed.Spero.Et.Precor_

Excipiantur. Me. Mei. Neutiquam. Pigebit. Labores. Nee.

OpelU Bignitati. G)u£ Eft. Νulla Sed. Ve(l^ro. Unice. Fav ari.

Et. Am&ri. Tribuo. Gratiam. Hane. Et, Aliam. Grätiftimus!, Cui.;Quid. Phgantumque.Debeam.Ignoro.Nulius.£)uid. Ver&.

Befer^am, Non, ALque. Novi. Ni(i. Me. Totum. Ego. Autem.

Nihil Sum. Ate: Enim. Non Nefcio. Ipfum. Attam en. Si. Vi-

ä». Suffecerit. Pellus.Sujßcit. Vera. Fautoribus, (ßuales.Vos.

EjHs. Vix- Er it Me. Ditior. Alius. Sin, Mer ita, Paria. Ate*

ritis.Neque.Immerlro.Exegeretis. Tanto Nunquam. Liberabor.

ÖLre. Ergo. Patron!. Benigne, Accipite. Hac. Tirocima. In,

Tejferam. Cultus, Et. Qbfervantia, Erga. Vos. Maxima. Et.

Perpetua. Ne. Vel. Vos. Omni. Bene-ficiorum. Collatsrum. Ho*

nore. Sentiatis. Defiitutos. Vel.ftudiceiis. Me. Ingratum. Eß'e.

Aut. Immemorem, ßßgod, Eo. Efl. Eritque, A. Me. Remotius.

6)uo.Ardentio-ribus.Vettis.Pro. Veßra. Omnigena. Per<Annos, Sat,Multos.Felicitate. Sum. Et. Ero. (ßuoad Vixero. Occu¬

patio, Qu#, Si Jguod. Spero. Numini. Exaudiantur. Summo*

Vix. Vita, Vel. Longiori, Vel. Beatiori. Vos. Superabunt·

*/&'. £>. Si. Me. iCantis. Vos, Loquor. Patronis, Praßitero·

Dignum. Conßdo,Fore, llt. Veßra. In, Ale. Fortunasque,Ideas, Benevolentid. Diuturnitas. £)Ud Unita. Ei. Potefi, Adjici,

Non. Sit. Deftutura,Se. Sic. Satis. Semper. Feliccm. Ldtumfo Cenfebit.

Max.Rev.&

Ampi. Adm.

Rev. Prsclariff &ΟοηΠ Nominum VESTRORUM

Culior indefejfus?

Au^cτ. & Resf«

VIRG

Adrnodum Riverendo & PrtcUrijJlmO)

Dn. Mag. GABRIELI WILSKMAN,

In Regio Lycso

Skarenfi

S.S.

Theologiae

LHCTORI

Primario,Confiftorii ADSESSORI, ⁱⁿ Giöchened

PASTORI, & adjacentis Diftridus PRyEPQSlTO,

PARENTI OPTIMO.

QUid

^{^Lentior,}

fuo Patri

^{fed pedore}

referat Minerva

^{grata toto,}

Nefcit, at fände veneratur illa

Tot benefada.

Nefcio fane, an genitor voceris Lege naturs magis, an

favore:

Hic fuit iemper Tuus, atque multo

Plenus amore.

Hcrcle , poft Mumen, Tibi cunda dona Debeo, ut vix Te melior fit alter,

Me fovet falvum fere quinque luftra

Cura paterna.

En! vide, quaefo, exiguos labores,

Vit pis mentis teneros odores,

Sint licet longe

merito Parentis

Inferiores.

Sed precor fupplex,

valeas

vivasque, Quo diu fis delicis Tuorum,

Neve Patri fit ftia

permolefta

Sera feneda.

PARENTIS OPTIMI

Filitit obfequentiffimus,

SVENO WILSKMAN.

Ι. Ν.

I

CAPUT

PRIMUM

Prooemah»

$. I.

Fornum

regiminis ecclefiaflici tempore CHRt

STl &

Apoßolvrum

tangiu

lerarchia

a) eft regimen circß

fdcra, erdinis & äifciplinλ in ^ce*

clefia obtinenda grdtia, rationipd*

riter atrevelatieni congruum. Gra*

tiaenimirum gloriaequc Princeps,

CHRISTUS» exantlato fufceptae

eainanitioßis cnrfu, ectlefiam\

pretiofiflimo fanguinis fui lytro

, per miniftros iibi dek&os

adminiftrare

vo«

A luitrf

d) Voxhdc eft ofipinis Gracfed dondta elvitäte U*

li*d _y dcfetndcns dit _ηξος [accr vei [an&us,

&

*ξ%Μ

9f(

ϊ

<€?

) ο (

is»

luit, Quemadmodum vero terrenum non fuit ejus re«

gnum, i'ta quoque legatis fuis, ultimum mundo diitu- rusvale,non fceptrum,fed fcipionem, tradidit. Viguit

omnino in ecclefia, recens plantata, ordo & difcipli^

na, omnis tamen expers dominii, illo ^xvo vel igno-

rati prorfus, vel exofi. Praefcripferant quidem Apo- ftoli aliquam normam, ne eilet in ecclefia noxia quae- dam άν&ξχΐΛ,

palantibusque

jam

ovibus

idoneos & fidos

verbi divini _praccones conftituerant, ab ietate Presby-

teros, ab officio autem Epifcopos diftos ³ nullo ta¬

men nifi folius ordinis nominisque difcrirnine fa&o,

in poteftite pari» Hinc Servator nofter Apoftolos ^,

vana fpe regni terreni, a fe erieendi, tumidos incre- puit, indicans juxta, non τo χαπίκυξίίυειν, fed aequalem

muneris virtutem iingulis cornpetere, quae etiam per bina fere fecak söanfit illibäta. His-autem Antiftitibus

& ecclefiarum ducibus gladium oris, non os gladii commendaverat, _utpote quibus id datum erat officii,

Ut animas hominum ad falutem, _{nequaquam vero} eorpora

delinquentium

ad fupplicia & mortes trahe-

rent·

§. Il

Jncrementa & habitum Hierarchie _ante, circa poß tempore CONSTANTINl M. proponit.

ProgreiTu dein _temporis φιλαυτία,, delicias fuas in fucato hönore _quaerens, alio quodam Epifcoporutn

genere gravida fuit^ & φιλαρχιαν demum, fimillimam

matri filiam, inlucem ediditj" quo enim _cujusque pro-

__________

vincia

*ξ%ος princips , ut ated Werarshus vel Hierarchafit quafi

■f'acir princeps, ßcutEpifcopus, qui praefifeerit ordinibus &

a&ionibus ; abfiraftumvero Hierarchie, facer principatus^,

& imperium in rebus/deris. Vtd% MartiniiLex, Phi/.in VOie

Etter^{ar c}ba. _pt iuj.

«isi x ^o c s®* § γίηατνΐβ eft praritantior,eo majorem,ejus pnefql prae cctcris fibi vindicare ccepi.t eminentiam, unde affum-

tum fuit nomen Metropoiitanorum, idemqqe in Conci-

lio Nicstno A:o cccxxv. confirmatum. Impera¬

tor vero CONSTANT1NUS MAGNUS impeni fui regionibus, indiverfas dicecefes divifis, Praefeftos im- pofuit, paremque regiminis formam in rebus ecclefia-

fticis jntroduxit, facrorum (ingularum dicecefiumcura

Exarchis, qui & Patriarch* didi

Tunt,

comml

ila:

quo·

rum quisque cx diceceiium fuarum dignitate honorem

fibi afferuit. Tales quondam fuerunt Confiantingpolita·

saus_y Romanus, Antiochenus, Epbefinus^, Cafarienfis, Hiero- folymitanus^, Heracleenfis, Alexandrtnus ^, Cartbaginienfis^y

aliique, quorum poteftas in Concilio

Chalcedonenfi,

A:o CCCCLIt legitime fuit agnita,

ipfique

in cer-

tumrelati ordinerm, ita, ut primus ponereturRomanusK ip honorem veteris illius & dominae yrbis Romar,nuJ-

la actatis cuju$que eccleiiae ratione hgbita· Poft hasc

vcro tempora, titulo Epifcoporum Catholicorum St

Oecumenicomm, ^non terrae, fed fui tan tum diftridus, iniigniti fuot.

Inftituto

Patriarchatu,

videbatur di-

gnitas

eccleßaftica

ad fupremum

furrexjife

apicem;

da-

Fuit ^{tarnen adhuc} ultimam ei manqm impofiturus, Par

pa Romanus, qui,

eminentiam Apoftohcae fedjs

prx-

texens, facrum quendam principatym

fuperba ambi-

tione variisque dolis ad fe traxit, Patriarchalem

digni?

tatem velut infra (fe pofitam judicans.

§. III.

Hierarcbiam Pontificum Roman orut#, eorumqaé frau,des ^, detegtt,.

Per Hierarcbiam itaque Pontificiam

intclligimus

ne

fa»

rium imperii in rebus facris abufum ^, cum corruptifima de·

(Irina tstorumque ratione conjunttum, qu't^per faßum &fu»

ferbam Pontificum dominationem, ex iwpio civiltm amu*

A 2 iandi

4

*m )®r *$ι·

landi & extqnsndtpoteßatemflu

di

o natam

]

tn

eccleßa

R§*

mana invaluit, rationi paritet ac revelationi inimitijfimutl Nugantur

Papicolac, PETRUM, Äpoftolum

^>

pri

num

Romas Epifcopum

fuiffe

per annos

XXV, Sed jure du-

bitari

poteft, anTiberim

unquam

falutaverit PETRUS,

facris hoc ipfum

tacentibus

non

folum» fed contrari·

Um quoque

teftinttbus, Pande&is, PAULUM

nempe gentilibus,

PETRUM

vero

Judacis prsedicaffe, illum-

que Romas ,

hunc Antiochias, fedem fuam habuiffe.

Prasterea , dicente B· AMBROSIO^{, non} habent baredita»

tern PETRI, quifidem PETRInon

babent,

qui autem con·

trariamfidem amplc&itur , is adverfarius quoque in

tbro-

ro cenferi debet. Nemo facile

iverit inficias, quin pri·

mi Epifcopi

Romani pii fuerint,

atque

ab omni do-

mina ηdi Iibidine aliem* cum conftet ^{eos pro} nomine Chrifti,tempore

perfecutionum,martyrh

quoque

fub-

iifie. Religio ^, verba funt

CRANTZH, &

fanβitas o»

lim in Pentificibus pmcipue

quarebantur Ö antabantur

^&

ron alta nobilitas, non armatapoteßas, non opttmaffluen·

tia, qttippe tum fub religions

Principibus ifta

non

deßdera-

bant ur, fuaßonte illaprovenerant, a

Deum timentibus fe»

euii poteßatibust nunc vero falla efi

converfio

,

riß enim

babeant Pontifoees, qui armis arceant injurtam, non eß falva libertas eccleßa Indulta,

ade

oper

aliquod

tempus

de»

generatum eß a Pontificum veterum

pietate7 aliorum enim

fangutne decusfuum auxerunt.

Päce nimirum orbi Chri-

ftiano per

CONSTANTINUM M. reftituta

,

ineunte

fec. IV.

Epifcopi Romani honoribus & opibus quafi

intumefcere, imperiumque tam

in divina,

quam

hu¬

mana impudenier

aTripere

eceperunt,

adoptato Vica-

riorum Chrifti nomine. Verum fub callido hoc pie-

tatis fuco, moiiebantur in Reges regna,eos

thronisde-

turbarunt, aliosque promtos

libidinis fuac fatellites

fubftituerunt» ut adeo per

ruin

as

principura viam iibi

ftc«·

•ΦΙ >af s fecerint ad honorts & potentiae apicerm Ope Longo«

bardorum Reges ex Italia ejecerunt?

hos dein

de per Gallos, in Itafiam accitos, exftirparunt, GaHos por-

ro Germanorum auxiiio fedibus fuis .expuleru'nt* in»

ter quos muttia deinde excitarunt odiaj atque his

tande'm fraudibus cotam fibi fubjecerunt itafiam, in·

vicem manibus ad exfetenda (upplicia utentes ^, ί$, ^quosρau«

lo ante c λdis miniftres bdbuerunt ^, fubito ab aliif trucida·

rijubentes. a) Iniigne vero eeepit poteftas eorum in-

crementum, poftquam

ab

Imperatore

PHOCA

prima·

tum quendam deminii

obtinuifFent

j

hine enim juris-

diftionem fuam ecclefiaftico-feculaccm nimium quan»

tum extollere eeeperunt: mox in confciemias, foro

tantum poli

fubjeftas, graffari, & impia dogmata

v facris iiteris ignorata plane, immo repugnantia, ob»

trudere auil funt, y. C. de tgne purgatorio , (anttorum patrocinio, tradttiombus^} fu't infallibilitate &C. St enimr iltquit BELLA KMINUS? Papa erraret, praeipiendo vitia

CTprobibendo virtutes, teneretur ecclefia credere^, viti^{a esr} fe bona, & virtutes effe malas^, nift vellet contra tonfeien·

fiam agere b). Egregium feilket dogmai Omnia (ic

divina oracula veneno papiftico

infeäa

fuerunt, ^ve«

ras Dei cultus κεία, hypoerifi & fuperftitiono

contaminatus: olientabaoc hi homines inanem dun-

taxat ceremoniarum pompam, re autem ipfa nihil ^e«

rat, quod fpirituakm redoleret

Chriftianifmum,

quill potius eumdealbatis fbpulcrorum parietibus ^per omni»

comparandum. In univerium mortalium genus jus

& imperium fibi _competere ,

frivole gloriabantur.5

haereticus audiebat , qui contra eorum

decreta

vel mutire auderet$ neque jus

illud diftribuendi

A _} venden-

a> Curt. /,» VIII. C» F/, §, 6. b) L. IV. de Pom*fies

I* CMariaλ feburmatt _{ρ. m tfi.}

é ·*** > Q· C IQ*·

vendendique honores

& reditus ecclefiaftieoi«

per

multam fanguinis efFufionem Imperatoribus

extortum, fibi vindicareipfos puduit, utpote quiae-

quc parem

ferre amplius vellent»

neque

fuperiorem,

Deo fefe _acquantes,

hominibus

vero

veluti eximentes.

Audiamus heic BARONIUM ipfum : qua qttafo, in- quit

ille

^,

effet facict Roman* eccleßa

^, cum

Roma domina-

rentur fordidifima meretrices, quarum arbitrio mutaban-

tur fede$, dårentur Epifcopi, & quod auditu horrendum

atqtte nefan dum , intruderentur in

fe

dem P6TR1 mer e

tri*

ium amafii (β pfeudo-Pontificet.

llnde

fatis

conftat,

Pa-

pacum

Antichriftianum fuifte beftiam maxime abomi-

nandam. Quid? quod ad

ftabiliendum,

in hac quoqj boreali plaga, imperium tam atrox

&indignum,

ßontifices Primatum Archi- Epifcopatus Lundenfis»

ut alios ejus dominatum fuum ftabiliendi dolos>

in fequent>bus

d.etegendos

^, taceam,

in Sueciam in-

troduxerunt» ita ut, qui

futurus eiTet

regni

Sviof

Gothici Archi-Epifcopus ^, f.ifces ei

fubmitteret

^,

pal-

liumque

ab

eo

redimeret. Exiftimabat

autem

Papa Ro-

manus, hoc veluti freno injedo,

frangi aliqua ratio-

ne poiTeSuio-Gothicam

conftantiam/ervitutem ejusmo-

dipertinaciter

aliquamdiu refpuentem, licet impoiiturn

tandem majoribus noftrii jugum hoc fuiflfe ^, gentem- que ^, ferro

alioquin invi&am, fcorto huic Babylonico

fuccubuiffe b),vehementer doleamus, immo fub hoc ge¬

mensanhelansque patria

noftra cariflima,

ammam

finc

dubio, tot

oppreiTa malis,fuiilet adura

^,

niii DE-US

^ex

alto noftri mifertuSjSofpitatorem demum

miiiiTet

GU- STAVllM, b) Nun itaque facimus cum Baazio ^, qui L. /. c;XIf,

fat longoy probare vult,eccleiiam Svio-Gothicam nunquanr Vjoluiflejrerefubjici Pominio PapaiRom. TideDiJfldeÉ*

pifcopis RegniSvionkiRomano»Catbol, babitnmfub

Prafidio Sfi-,

ri Celeb.iß de re Literaria ben? meritiCbrißianiNettelbladt,

ab Olano Rojenio ^, Gotbob, Jena /7*/♦

) Ρ

(|3»

t

STAVElNfyRegem omnis astatis a c memoria» gloriofis-

'fimurh. Pedem itaque ad inftitutum noftrum jam pre- movemus, oitenfuri v. D. qualia per VII. integra fe- élih, 1& quod excurrit, ab origine fua ad exftirpatio-

'Bern Religionis Rorrano^-Catholicac ^, fata habuerk

Hierarchiä hac Pontificia in regno hocce Suio-Gothi-

co. Si vero huic ncilro qualicunque labori , & in- nocujs in re tam ardua & nobili conatibus, _acquum Te,

B. L, faventemque habuerimus, voti certe noftri com-

potes, fatisque felices ^nos judicabimus.

CAPUT

SECUNDUM.

De

Infantia Hierarchie Papiftice in SuioGothia,

Seu

Facie

ejusfub primordiis Chriftianifmi,

h.e. ab Anno DCCCXX1X, ad hnem fec. XI,

§. I.

ghtales primi Reltgionis Chrißianλ in Suio-Gothia Dotieret

fuerint, ingenere oßendit.

PRimos

^ftores

Religionis Chriftianac

^& propagatores, a piis regibus

in Suio-Gothia

accitos.,

au-

iniigni & fninime fucato zelo accenfos fuiile , nec ulla avaritia aut doniinandi libidine taftos , ex

fincera atque innocenti eorum vita, ^ut & fide _atque

cura in veritate cadefti per orbem huncce hyperbo»

reum divulganda, animisque Suio-Gorhorum inftillan- landa, facile judicari poteft. Teftatur hoc ipfum Nob.

GERNHIELM _*}, Rrimi, inquit, qui huc venerum; dottu-

ri pietateniy Alienijfimi erant a fiudio coUigendarum ^βρ um , ne tyiderentur plus ^arnare gentis pecunias, ^quam animas, JtuqUe_{ANSGARIUS, quos huc} mißt facerdotes, follicite ^mo¬

rtui11 ne quid ^Agerent _cupide, ne quidav Are. Quid? quoti

■ (ζ~ζ7~7~κ~* ^kv·.*y lpie

• 1 1 r ■

a) In Hiß. E(ci X. i, C. ^/#. $. fl*

%

«ν .>» r-B»

ipfehuc ven

i

ens,

rnagnam pecuniarum virtl ättuliffd

traditur , qua inter

primores divifa

^,

fpecie donoruna

Sc munerum amicitias ebrum

contraxit.

Hine

manifeftumeft,Evangelii illa tempeftate in hii

terris Dolores

(ingulari quadam prudentia in do&rina

puriori tradenda ufos fuiflTe,dum ea in lucem non pro*

-tulerunt dogmata,

quibus homines, religionis adhuc

rüdes,oitenderentur.

Memorat ADAMUS BREMEN-

S1S, fcriptorum

hujus am", paucis folum in eo exce¬

ptio,

fide di'gnifiimus, UNONIS> ArchiEpifcopi Ham-

burgeniis, tempore,

adeo non ullum fpirituale inva-

luirfe dominium, ut

pracdicatores verbi quandoque

rei fuae familiaris curam

& adminiftrationem omnem»

modo in procerum quenquam ,

modo in princtpem

civitatis penitus

transfcripferint,

ut

fcientU fidei & opc-

rum difciplina Suecos

&

Dams

fuo ipforum miniflerio magis

auJpicAto (ßdificarent.

De EGINONE, primo ScaniacEpi-

fcopo circa

A. MLXV, loquitur VASTO VIUS#), qusA

tant a fuerit

continentia

, ut cum

tbefauros ad pedes ejus

deferrent^nulla

oblatorum cupiditate caper et ur, nec quidquam

prater vittum

ab i'dis acceptaret; Docebat ^pottus ex ea pecw

niafabricandas ejfe

ecclefiac, alendos egenos & redimendot

■eaptivos &c.

Perquam etiam

efl: credibile» Providentiam Divinam

negotio tam

arduo & fanfto non nifi bonos atque pie

doäos deilinare

voluiffe,qvum

certe

praeviderit,Svio*

Gothos nofrros ^, atra

idololatria: caligine circumfe-

ptos,

alia ratione ad lucem Evangelii pervenire vix

potuiiTe. §. II.

ExemfIis rem

illußrat, & initia Arcbi-Epifcopatus Ham·

burgcnfis aperit.

Contendunt haud pauci a),

HERBERTUM* Bei·

#am, å CAROLO M» Imperatore,

circa annum

_PCCCXIII.

Chr;

b) In Fite

Aquil.p.j

l%

Qgn[xQhrt incerti autt.p, z8-a) B a att.

■»4 ) o ( 9 DCCCXIlLinSvio-Gothiam mi(Tum,ANSGARIUM an·

teceiliflfe _% in Gothis prarcipue convertendis (udafle,

corumque primum Lincopiae Epifcopum fuiflfe. Huic

vero fententiae multo argumentorum pondere fe op- ponuntVirReverendiflimus,D»D. ER.BENZELIUS b)f Ltncop. Epifcopus, ut & Maxime Rev. D. D. AND· O.

RHYZELIUS , Dicecefeos ejusdem Archi-Pra,pontus,

memorabilium _genus noftrae vindices Λκξ/βίψατοι.

HERBERTllS en/m , vel HERBRICHTUS , adeo non fuii

ϊΰγχξονοζ ^{, ne} dum antiquior ANSGARIO , ut eo fuerit fesquitertio feculo recentior , ηam ANSGARIUSfeculo IX.

Suio Gothiam ingrefjtu eft ^, HERBERTllS autem See. XI.

C quidem adulto ^, ut ita liceat loqui , b. e. circa A.

LXXX% primus vixit Epifcopus Lincopenfis ^, natn ante il-

lum Oßro-Gothia & Smolandia^, immo univcrfa Gothia ad Skarenfem catbedravn, qua in regno Suio-Gotbito omnium primafuit, pertinuerat. Haec &alla ejusmodi, promo-

re fuo, benigne mecum communicavit Palseophilus

nofter celeberrimus D. D. A. O. RHYZELIUS.

Longe vero certius conftat, filium CAROLI ^>

LUDOVICUM PIUM,quocumSuionum Rex,BERO,fae-

dus inierat, ANSGARIUM Gallum, &Monachum Ord.

Bened. Corbejac, circa A. CDCCCXXIX. in Sueciam miiiile. Non moramur illam inter Hiftoricos

fepten-

trionalium rerum litern, utrum in _regno Daniae, an

Sueciae,Evangelii lumen prius accenderitANSGARIUS,

B fue-

Inv. Η. Ε. L. i. C. _4. §. 4, Oernb. Η. E. L. 1. C. q. §. 41.

Job. Mag. Hiß.S. G. L. /7. C. /. Vafiovins vit. aq. p. t.&

2. Loccetoius H. S. G. p. 41. Hq. Speg. Η. Ε. Ρ. II. p. 44.

alttque.

b) In Coli. Mfcr. L. III. C. IV. Et inProleg. adMonum.

Vet. Escl. Svio-Gotb.p*34*feqq* conf,Not.adVafiov.p.i.D.de ttmplo Lincop9

ϊϋ

#

)of g»

fuericne BERO hic IH, an IV. ejus nominis? Sufficit

nobis,indicaile _per legatos hunc Suionum Regem^, non paucos in fua gente dari, qui Chriftianae fidei initiari·

cuperenty quibus fi idoneos ille mittere vellet dofto-

res, grata fe id beneficium agniturum fore roen-te»

Abiit itaque, juiTu Imperatoris, in Sueeiam ANSGA¬

RIIIS»una cum focio VITHMARO, _atque in Suecis,

ftride iic didiis> ad ^veram fidem convertendis, fedu-

iam promtamque collocavit operam. Religio etiam Chriftiana, poftquam confenfu regis, totiusque po-

puli c)t palam eandem annunciandi data fuit liber-

tas, maxima ftatim ex tenuifiimis initiis cepit incre-

menta , cum baud pauci auribus animisque avide il-

lam exciperent. Eaciles quidem largimur^> viguiflfe fajfim in patria noftra religionem hane, etiam ante tempora ANSGARII; prarterquam enitm^, qwod fonus Evangelii, tempore Apoftolorum pratdicati, in o-

mnem exiverit terram d), novimusquoque eommer»

da cum Gratcis kabuilTe noftros <?}, & longinquas in

orientem peregrinationes infiituiife ^, quod cippi plus

centies loquuntur Runici f), ut taceam, ULPHILAM*

Gotho·

t) Har 'År[\»a ßdbir i länclina, at allde arender^, [om

aUmenneli _aro, tbeßa mer titt allmogen ( qua vox nonfie¬

bern modo inßmam , [ed omnes regis[ubditosy cujuscunque dignationisfiterint,ambitu [uocomplexa eß) Än tillKonungr*

Rimb, in vitaAnsg, c, 2j. Con[ SnorroSturlef.Hiß,Reg, Sept»

T. /.p. 4SI.

d) AU. II,s» Rom. X.1$, Cofoß.I. f, Cenf.Baaz,

Jnv% Η. Ε.ρ. 142.224·

f) linde in antiquißimis legibus IP-Gothicisbae legimtts

9erba^: Tit. de Hared. C. 12* Ingßns mans arf taker then

man i Girklandißtter.

f)Hk vtriu; £11 MM 1M1R FiRI 1HF nt

)o( |»i

fr

Gothorum in Thracia Epifcopum* fec. IV. facros N.

Foederislibros in linguam transtulifle Gothicam, alia-

que hujus generis documenta plura ^: verba folum ad-

feram fenis cujusdam ad OLAVUM Regem, iniquo a- nimo ferentis, ANSGARIO docendi copiam a qui-

busdam denegari, quac ita fonant: Hwi wiljom wi"

forftnå, eller bortkafta thet, fom wi witom ofswa-"

ra gagneligit. Och hafwa fomblike af οίΓ ftundom"

faridh tili DorRrata, (urbs fuit in Frifia, quondam

Academia celebris) enkom för thy, att the^ måtto"

fik ther lata chriflna , fom the aftundadho medh"

godhom wilja. Hwi skullom wi nu äkke thet taka"

med allum kerlek och godhom wilja hema for wa«"

rum durum, fom wi förra förom fwa langan waegh "

aepter,och wagadhom wart lif,badhci hafsnodh och"

röfware haender g)»

Nihilo tarnen minus per ANSGARIUM maxime iniignem fadam fuiife gentis noftrae converfionem

contendimus, _utpote qui BERONEM Regem, cum HERIGARIO, urbis Btrceniis praefedo h), aliisque,

ad veri Dei notitiam cultumque perduxit. Hic vero»

cum per annum cum dimidio legatione fua felici fuc-

ceflfu

perfundus fuerat,

honorifice dimiiTus, atque

B ι literis,

lirr IHRAIH. Et demortuis: Ffll> HIM Ht ΪΠΗ ΗΐΙΠ· Eikrn,de Cif. Rtw.p, 68>&c>

g)Remb. in vita Ansg.C.^24.conf. Oernh.Η.E. L.I.c.//.

b) Ibland tbent Tvär Eogothen tber tftadenom Byrko, Konungfens hbgfta rädgiftvare ^, fomKonungen myckit alfka-

detoc han het ^Herigår ^,· han bygde genftan efter at han Ivar dopt^{er ena} KirkiÖ uppafino egnofäderne oc ticnte Gudi. vid,

Remb. in vit. Ans. C. ig. c*nfOernh»H.E}g.ig.Baaz, Vaßov»/>,//.

ii ^ )o( ^

literis> regia manu fcriptis» munitus; ad LUDOVI-

CU.Vl Irnperatorem, itineris laborumque fuorum fo-

cio comitatus» rediit, praeftanti collocatae heic indu- ftriac frudu exfultans, Quod animadvertens LllDO- VICUS , de inftituendo, in regione noftrae vicina, Praefule, cui^cura gentis hyperboreae convertendae in- cumberet, cogitare _coepitj adeoque ANSGARIUM Archi-Epifcopum Hamburgenfem A. h. fec. XXXI.

pronuntiavit, addito, anno deroum tertio poft> di- plomate i), Quum vero in rebus ecclcfiafticis fine Pontificis Romani aufpiciisnihil rite fieri poile cxifti-

maretr Romarn cum Legatis miilus eft ANSGARIUS,

muneris fui confirmationern ibi confecuturus. Qijo fado, _Papa GREGORIUS IV. hane fptrituaiis iroperii proferendi fines occafionem avide arripiens> Harn«

burgum, juxta Albim in Saxonia inferiori ßtum, uni- verfi feptentrionis Metropolin ftatuit r atque pahium Epifcopale, cum titulo>Legati Apoftolica fedts ^perScandi*

Kaviar»,ANSGARIO dedit. Haec tarnen addita fuit lexy ut hl Archi-Epifcopi Ad omnia Poptificum decretatf Epißolasjurej^urando obßriüi^, feptentrionale$ ämnes^j jugo

βde^t pradicationefuafubditat fpiritualipoffiderent domtna*

ti&ne k)^r fundarent in locit _appartunis ecclefias, dißer-

minärent terminos _, confecrArent pr esbyterasy ardinarent

Epifcopos, qnarum omnium Archi-Epifeopi bi ejfene i), vi~

brato i) Vid\LAmbec. Orig. Hamb.L.i.p.izt.feq. Conf. Not.

sdVafi.p.j.

k) Efi omninaiUa, quemadmodum &jugum iUud§dei>

9ΐ&]ξόξνλο»,

pugnansetern vera Evangelit iηdo·le^, praxi Cbri- β* ύ> /ipoftolorurn^y (e./.§./.) adproculcanda principum &

eivitatttmjura eallide excogitatum, & mundo ßmplici ob*

trufum. ^. _ρ ..

å Ut fonat diρlamλ Ρ. LeonisIV. A, DCCCXLIX* ar

fftd QErnb% Η, E. £. z. ff, /· §. é. γ.

) Ο (;

β»

I|

brato in "renitentes , ut fieri folet» fulmlne anathe- matis, quod omnibus bullis & diplomatibus fuispora-

tifices adjungutit.

§. III.

ANSGARII, allorumque, ^curAm & Zelttvnprefa»

gandi Cbrißianifmi, & abolendi pAganifrrii9

commemorat,

Tantomaélatus honoreANSGARIUS,rebusq;gravis-

ßmo huic muneri^rite obeundo, inftrudlus neceflariis, GAUTBERTUM, EBBONIS,Rhemenfiumin Gallia Ar-

chi-Epifcopi, confanguineutTvinSveciam,ad gentem a

priftina impretate ad veri Numinis cuhum conrerten«

dam,converfosq;f£.pracc.) in agnita&rccepta fide coti- firmandos, circaA.ODCCCXXXVI. ire jubet; qui be¬

nigneaRege populoque exceptus,Evangelii do&rinam pie & diligenter annunciavit, atque ideo primus Bir-

cenfis eccleiiae Epifcopus, ^ut dicitur» creacus eft. Ali!

verü_j cauiTa nefciode _qua, novac religionis odio fla·

grantes»extra fines regni eumrRege invito& infcio,,e- jecerunt, fociumque ejus NlTHARDUM gladio rna·

élarunt ajy dignarndein tanto fcelere pcenam luentes»

Caruit poftmodum per VII. annos taliinftitutione Sve-

cia noftra, forte, quod non fuppeteret ANSGARIO ⁹

unde fumtus, in kgationem ejusmodi impendendos, daretyfedeEpiicopaJi a Norrmanis eirca Α· DCCCXL.

vaftata & in cineres redafåa. Praedium interimRamflo,

a nobili quadarn fcemina ^, IKIA nomine ^, donatum,

federn _ANSGARIO praebuit bß Rebus ^vero hifce ad-

flt&is a) £>uAque adeo non male /. religionis Chrifliana h9

Suio-Gotbia dtcipoteß perfecutio, Vid O« R £. L+C, X.

b) ITbi & monaßerium ord Bened. exßrui curavit; β-

tumeß in ducatu Luneburgicoy quarto aus quinto tantumla»

fide Hamburgo. Vid, Job. Hybmeri S&OlfytliflD· Geogr. />»UJU

f*SS». - Conf. Lamb. Crig. Hamb. L· i.f. /$ιΨ »

44

)o( !fr

flitfis fuccurrit LUDOVICUS ^, Bremenfem Epifcopa-

tum, praefule tum carentem,

permiifu Pontificis NI¬

COLAI 1. cum Hamburgenfi conjungens. Quo

fa&o,

extin&um fere apud Sviones Evangelii lumen

denuo

sncendendi animus ANSGARIO noftro rediit.

Sicque {fecundum in Sveciam abiit circa A.

C,

DCCCLIIL clavum regni hujus moderante tum OLA-

VO Tractilja* idque ^eo cum

iucceffu,

ut brevi gentem hane,a Chriftianis facris, ob omiflam per tot annos faniorum dogmatum ineulcationem, non parum aver- fam, ad meliorem frugcm reduceret, Chriftianorum

Antiftitibus copia docendij facraque

Sports*

^peragen-

di, omnium fere fuffragiis data. Rebus benc ita com«

pofitis, teneraeque

ecclefise

cura

REWBERTO, itine-

ris focio, tradita, reditum ad penates fuos parat, ex quo tempore Svioniam non niii ^per legatos

invifir.

Fato fundus eft Brem# A:o aet. LX. See. LXV. poft- quam' annos XXXI,

infulam ArchiEpifcopalem gefta-

yerat.

Qui ANSGARIO in dignitate hac patriarcbali

ad

UNNONEM fucceiTerunt^> nullo fere de ecclefia Svio- gothica merito

infignes fueruntj UNNO

autero,

pio

commotus zelo, Svioniam, quam per mnos LXX. t)

praeter REMBERTUM,

induftriae

ANSGARII vere ae- mulum, nemo aufus fuerat adire > fucceifori ADAL- DAGO munere Archi-Epifcopali relrfto, ipfe A. C.

DCCCCXXXV. petiit, ibique fesquialtero anno popu- lum>

priftinar religionis oblivione fumma

nunc

labo¬

rantens, fideliter docuit, donec A- DCCCCXXXVI.

Bircae diem obiret fupremum.

Reges,qui BERONI per XXIV. luttra fucceflerunt,

contftiuis fere bellorum procellis agitati d), exiguam

Chri-

s) Vid. npt.adVaftoP. f. 12.

d) Vid,%Badz,Inp,H%E,L. I, C, V.

4Κ ) 0 ( Η·· tf Chriftianifmi curam foverunt, unde vocibus Chri- ftianam prasdicantium religion^em civium aures vix patuerunt, nedum dominatio aliqua fpirituatis ri- gidis eorum ^N imponi potuit cervicibus. ERICHS

Vera vi&oriofus {Segerfält), qui & STENKILLUS L

diftus eft, cum regno Daniae, expulfo SVENOTTO-

NE (Ttuffkägg) potitus eilet, a POPPONE e}, Epifco-

po Slesvicenfi & LIBENTII I, ÄrchiEp. Bremeniis, le·

gato, Chriftianis facris circa medium iec. X. initiatus eft, mifitque, ques b/ihere poterae, verbi divini praconts (ODINGAROS, fen. & jun. aliosque) in patriam, qui officio ftiQfirenue defungebantur, magnaque cum fiduciaf).

Sunt, qut contendant g), circa Iiacc tempora miflfos

fuiflfe in Sueciam ADALVARDL1M fen, & STEPHA- NUM h)$ Quos tarnen alii ad avum STEMKILLI II.^ve!

1 1■ ■ ■ ——»——III ■■ ■ —ρ

e) Cui,tanquam auftori, ufus adfcribitur oräaltorum (0idrf|btytfb)^, /· ut crrminis Λticujtu accufatus, fed innocen-

tiafua fidtmfacturus,cAndern ferrum ^, A facerdote foUenni*

ter confecratttm, vet manucontrettaret, vet nudis eidem pe*

dibus inambularet. Unde Cd in LL. O-G. dieitur: IV*arja,fik

med Jarne oc Guds dornt. Verum cum buic fuperßitio,ni fraus fubeffe, membris, qua ignem eluderent, illitis^, de*

prebenderetur, abrogata quidem ejt cum Birger i Jarl ^, fed quoadfuperflites reliqui^as in comitiis Holmenfibtu A.iqzo.pe- nitus exftirpata yfvafu Olavi Sap. Ärcbi-Ep,llpf Vid.Hafielq, Hefaorb. Aret.

f) Vid. Oernh. Η. E+ L.II.C.f. §.89.Speg.H.E.p.f,

g) Er. 01. llpfal, Hifi.Sv. X. 1, p. 21,feq, Baaz, Inv.H,

E. p. pr.

b) HelfingtafSeritfinnos incolas vocAtAdamus)potifimum Juit Apofiolus, ibiq.j ^martyrio coronatus, &infilva OdemAr*

ehia, ubi nunc ef paroecia Norala, fepulttts efi, cujus tum-te·*

lus ab incolts appellatur Helle Bror Staffans graf, Hat Μ re*