ACORUS EDFELT

(1)

DISSERTATIO

DE

IDTLL11S

THEOCRITI SYR

: ■■ n*g3g_

CUJUS p. //.

Sed. i.

VENIA AMPL. FAC. PHILOS. UPS.

p. p.

ACORUS EDFELT

PHIL. JVJAG.

ET

JOHANNES DILLNER

MedelpaduJ.

IN A UDIT. GUST, MAJ. DIE III JUN. MDCCCVI.

H, A- M. S.

TYPIS EDMANNIANH.

(2)

(3)

DE

IDTLL1IS

THEOCRITI STRACUSANL

% —

POSTERIOR.PARS

t jam ad eaui , quam primo flatim initio propofuimus, /- dytlii ideam reipiciamus, illam terminis circumfcriptam es*

fe vldemus poefeos fentimentaiis, neque a nativo quodam vate ex-

primi faeile posfe. Quo fa&uin esfe videtur, ut nemo, quod fci-

am, eorum, qui de carmine bucolico, ejusque audtore Theo-

crito aliquid fcripferunt, hunc in recentiorem poetarum paflora-

lium ordinem referre, et fentimentalem diclitare dubitaverit *).

Nam quae ejus exflant carmina non optima ^ac perfcdtisfima esfe,

quae refpiciantur, Idytlii exempiaiia, id vero nulli dubitarunt.

C Sed

*) 1t was not till men had begun to be as/embled in great cities\

after the difiinffiions of rank andflation wereformed, and the bußle of

Courts and large Socüties was Known, ihat Paftoral Poetry asfumed

its prefent form. Men then began to look back upon the morefimple

and innocent life, u/hick ther forefathers led, or which, at leaß, they fancied them to have led : the looked back upon it with pleajure; and in thofe rural fcenes , and paßoral occupations, imagining a degree of felicity to take place^, fuperior to wath they now enjoyed, couceived the idea of celebrating it in Poetry. )t was in the court of King Ptolomy, that Theocritus wrote thefirß Paflorals with which we are acquainted; and. in the court of Augüstus, he was imitated hey

Virgil. Blair, Leif. on Rhet. and B. Lettr. Art. Paßoral Poetry.

Cfr. Gessnerum, in praefat. quam idvltiis fuis praemifit. Heyne, ds Carmine Bucolico, »bi _pretam proxime nominatum Antiqvam Grcecum Juum esfe ^populärem credit^uram fuisfe dnrmat. Batteux. F.dit.Rami.

Th. i. p. 379, f< qu. Litteratur Briefe Th. 5. p 2$, fequ, Schlegel

die Griechen undRomer, 1 St. cet.

(4)

Sed Bf, in Arefhufe aestimanda, opinione, et £de eorum qui indefe aquari profireitfur, duci potius dixerimus, quam ut a

fönte ipfi b iberiiit. Certe de fuo ipforum guftu aquae fäpori ni-

niium tribuunt. Quamquain enim ab iis, quorum du(flum fcqui

foiemus, non temere deiiecflimus,, non potuimus Iieic in contra-

riam non abire partem. Nam videre nobis vifi iumus, Syracu-

fana idyllia non fatis intelligi et aeffimari posfe, nifl ^a nativo

eadem au(flore profecfla iiabeantur. Litern^ utj pofCiimus, ^a™

duri fumus. Quod II fummam causfae cundis, quae admlefr-

mus, argument» fortasfe non evincemus, filtern, quo bucoiiafla-

rum princeps a reliquis mnxime differat, ilngula quaütercumque

declaratura fperamus^* •n

Hunc in eam incidisfe aetatem monenty qua pafötalem poe- fin primum oriri potuisfe intelligendum fit. Sciiicet jam tum a

tutrice Natura tantum aberravisfe Grascos, ut eam, quaü e

longinquo vifam, fuspirare, afque caecum, quod carpere animum

coeperat, venenum perfentiscere demum posfent. Fatendum qui-

detn eft, illos, Übertäte amisfa, diu jam expertos esfe, qunntum corrumpi posfent Alexandri A^agni fuccesforibus. Sed haec

pefiis ^, cum miris fenfis , adfedibus atque cupiditatibus animos in-

fecisfet, et verae laudis, veraeque pufclirituclinis guflum liebeta-

vifset, *) non videtur ipfutn tarnen rationalem eorum habitum

multum adhuc mutavisfe. In fubjimem idearum tradum non nifl gradatim fenfimque adfcendere da(um e/1 mortalibus. Sed

*) Sic ipfa poefis hujus aevi fenfim corrupta eft. Quo principibus

placerent poetae , novitati ftudere ^, elegentias anxie quserere et feftivi-

us congerere, nitnioque omnino cultui et ornatui operam dare coepe-

runt. Nonnulli quidem auream antiquitatem fldélius fervarunt. Alii ^ve-

ro tantum non penitus amiferunt. Sic, ut de paftoralibus tantum poetis dicamus, in Theocriti carminibus pauca admodum funt loca, in quibus corrupti aevi velut umbra quaedam fublufiris videatur, ^cum in

Broms contra ubique tamquam folidum et expresfum illud apparet.

Moschus medium inter hos locum tenere videtur, De Bione autem

ne temere aliquid adfirmasfe videar, verfus aliquot ex Epitaphio Adoni-

dis excerptos huc transfcribam*

(5)

Sed quicquid fuerunt cives Theocritx, Ave fentimentales ,

£ive nativi, inde tarnen de ipfo aliquid Aatui nequit. Enim vero non ita paucos fuisfe conAat, qui cum in pravae culturae

tempora incidisfent, attamen nativum fuum ingenium nunquam amitterent. Nam, ut duos tan tum, eosqua celeberrimos poetas, memorem, quis ignorat, qua aetate nafci, et inter quos homi-

nes vivere contigerit Shakesfeario et Mollierio? Quorum al-

ter in ipfa Parifiorum aula verfabatur, Ludovico xiv apparens.

De cetero vereor, ne conjedura potius quam cognita ^re ii nitan-

tur, qui Theocritum non in caAiori patria^, confinioque paAo-

rum, fed Aiexandriae potius inter auiicos Ptolemjei vitam trans-

egisfe volunt.

A'qui in hujusmodi argumentis, quae non ab ipfis Theo-

criti monumentis, fed aliunde contra nos ducunt, nihil eA,quod

diu sdeo moremur. Illa fola de audore fuo, qualis fuerit iile, optime teAantur. Atque nulla fere exAare alia, quae nativi i^li¬

geni i tot tantaque indida adferant clariora, ^vere videmur posfe

contenderc.

. C 2 Quum

v. 6. aiot£u> rovA^ooviV sttkik^hciv egwrss.

YLsiroit xuXos aturvis ert wgsvt, y.ygcv oJcvr«

Asvxtp Xsvxov ofrovri ^tvtcsis.

V. 1Atov A^wviv tnoitoifeffiv E^itarss.

Ayoiov, ccypiov iXxos t/C*1 xktk yygov A^uvif ^{^} JMft&v P« KvSsgsix, (psgst itoriy.xg^iov sXxos.

v, 63. Ai9 ki tkv KvSsgsioiv' AttuXsto xkXos A^uxvn

AKXgVOV U Hx(f)tX TOffffOV %sst, OffGOV Aiuvts'

'Atjux Xsel' TÄ kxvtk kon x^qvi ytyvsrxi xv3"^

'At/ux go^ov nxrsi' t k Jf åxxgvx rxv Avsyuvxv.

v. 8g. - - - XX tri P cxflxv,

'Yy.xv ^ax ^sr xsi^oysvav ^ysXos, xbsrxi ^xi, ^xi.

Ai, Kt xxi rov A^oovtv ^trinXsov, y 'Yysvxio:,

'At _^xgirss xXxiovri.

Hic tarnen Bion eodem fere tempore, quo TheocrituS/ vixitj habuit

eamdem patriam, eidemque Arethufio carmini ftudutt.

(6)

Quum rurticae vitae labores, gaudia et rtmplices mores can-

ta celebrandos Tibi fumfisfet Syracufius vätes, cur, ipfius innocen-

tiae ac tranqviliitatis quart fenflbiJi quadam rtc imagine propofi-

ta,'attamen hane non aniiiiadvertit ? cur, inquam, in filvas egres- fus, cum reruin univerfitas fenfibilium, äeternå atque placidå ma- jertate fpedtabilis undique circumrtaret, nulluni tarnen moralis

harmoniae fenfum petrtore explicavit? Quafi nefciret vårtum fu-

perne olyinpum patere, terrenis tantum nugis contentus , huini

HTlTCChhtt,

'fl ro xxrxyris rara yso>\o(poy, xt n ysjgixut.

In angurto hoc loco totus ert: hunc tantum fpetfatorum oculis

patefacit.

Cum in apertisrtmis toties pratts turpiter ludit, et nos rubo-

re fufFundit, ipfum unum non pudet. Non transverfa tuentur

hirci *). Quin etiam ipfos deos in locietatein gapdii rtbi ad-

jungit **).

Ne unicum quidem locum facile quis dixerit, in quo aliquid,

^uod lentimentale arguat iugenium, non dicam voiuntate cecine-

rit Theocritus, fed ne quart invitus quidem et impnid^{ens, ex}

imo pe&ore elapfum, rtrtulae fuae infpiraverit ***). Quod ta¬

rnen

*) Idyll. V, 4t, 42. call, cum Virgil. Ecl. III, 8-

**) Idyll. 1, 8r —pr. II, ¹³⁸ ^—143 &c.

***) In primis Idyll. XII, quod AUrt/s eft praeferiptum, quafi fenti-

mentale quid immiftum videatur. Sed neminem tarnen, modo curiofius

idem examinaverit, quam re vera nativum fit, latebit. Quid vero ma¬

gis, fi vel hoc unum, quali igne ^uratur ille K'irtis refpexeris ^, qui im-

mortalem doloris fui memoriam optat, et fidelem priscorum hominutn

laudat _amorem; five ^hoc, quod fero tandem venienti ait idem seterni-

tatis cupidus:

cO(fffev itxgStvixy irgo(pegti rgtyx/uoto yvvSuxos,

Tom» ty< ev(p£fjyus av (pxws» Quod

(7)

men in tanto carminum numero et varietate ^a fentimentali bu coliaAa difficillime fåne cautum fuisfet. Vjrgilius inter ea, quäe Arethufa recitanda concesfit, Mcintuanci fubinde intercin.it. Voss noder hodiernus , quamvis Graecanice canat , lemper ramen, ne- fcio quomodo ^, ^veram ingenii fui indoiem arguit. QuaA non hu-

mi fedet, fed in humum oculos' tantum ^ex editiori ioco demit- tit, unde non nid ea cerni _queant, _quae _pura fint et vere pul-

chra. Nam ab incefla omni ^re ac profana ^meutern non prohi-

bere veretur. Quare omnia, _quae monArat} quamquam humilia

et parva, attamen pia fan<Aaque funt. Nihil, quod, quamvis terrenum, coeleAe non diceres, quod, adfpecAabiii adeo forma in- dutum, nobis gratificetur divinus vätes. In idyllio, quod Lou¬

ise infcribitur, rofea ptteHa, cum modeAo Walthero nubit,

quam caAa, quam ardenti fuffufa rubore in amplexus fponA du-

citur, non nifi myAicam quamdam animorum fpirans conjuniAio-

nem! Ille vero quo fenfu ^eam excipit !

So wie ein ländlicher Mann, dem das Herz mitßisfer Entzückung Menfchlichkeit nährt' und Natur, und der Kunfl nachamende Schönheitf

Frölich den Apfelbaum in voller Blüte betrachtet;

Alfo fiaunf auch der lüngling dem Anblick feinergefchmiickten

Blühenden Braut; es ernpärV ihm das Herz bangathmende WoUufl.

Aber die Arm ausbreitend mit Innigkeit, Jank ihm die gfungfrau

Schnell ^an die Brufl; und die Seelen der Liebendenflosfen, vonHimmels-

IHonne berauscht, im langen und bebenden Kufs in einander.

Pater puellae, facrorum ipfe venerandus vates, in lacrimas cum

aiatre et convivis effufus, ^coram Patre omnium mifericordi nu-

C ₃ ben-

j* -

Quod patbos dicimus, neque a nativo prorfus abhorret. Neque vero,

ut dicam quod res eft. ex uno alterove loco univerfe quidquam refte

ftatuitur- Homerus ipfe fentimentalibus non nunquam poetis praeludit.

Ceterum cum aiiquis fentimentalis dicitur aut nativus, non fimpliciter dicitur, fed tintum comparate.

(8)

bentes facro ritu jungit, et eis bene precatur. In nuptiarum e-

pulo hilare quidem oinnia atque jocofe fiunt, fed ita tamen^, ut

in ipfo tempii cujusdam facrario discumbi crederes. Menfå re»

mota, ad chordarum fonuin canunt:

Wohl, wohl dtm Mannefür und für,

Der baldfein Liebchen findet!

Er dehntfich nach des Tages Mlihn

In Liebchens weichem Bette;

Und Liebchen kommt, undfchmiegt an ihn

Sich feß wie eine Klette,

Und wünscht im küsfendgute Nacht,

Und fragt oft leis\ ob Männchen wa llt.

. Wohl dir, o Mann! wohl, Liebchen, dir 1

Jhr feid euch fchon begegnet!

Euchfegne Gott vom Himmel hier,

Bis er euch droben feinet !

Klingt an, ihr Freund!, und finget laut:

Es lebe Bräutigam und Braut,

Denique, a prudente puellae matie Jedo geniali benigne flrato,

cum cadentia fidera fomnum fuadcnt, et convivarum Are«

pitui in jfidum ihalami filentium braclnis invicem jundli fubifo fe

eripiunt amantes, qu invis fugam ride«mt lciiqui , am.men , quos

diu jam fovemus, teneri piique animi fenfufc non modo non ex-

ftinguuntur, Ted augenrur omnino. At in Heletnae Epithalamio

(Idyll. XVIII), ut geminum e T'ieocrifeis exemplum adponamus,

quamquam neque heic quidqu;m eil, quod honeftas aures ocu-

losve ofFendat, -omnia tarnen veluti fenfthus folum data videntur.

Nihil, quod fublimiores animi ideas expücet, nihil codefle, fed

terrenum ; merum omnia conjugium. Nfcbilisfimae Laconicarum virginum, propter regalem thalamum choro conjun&ae, Jovis

iiae generoque cantant: s

■c

cOvru) TCPiu'iätx. xxrefyctSet, w (ptXs -yx/xß^t; fi H fx ^ris etrffi Xtxv ßx§vysvxTos; y foc (piXvicveff

H >

>

(9)

' H gx noXvv tiv snivss, or sis svvxv xxTsßuXXtvj Evåsiv _ysv yggy^ovTx xx5wgxy xvtov- s%gijv tv, iixictx isog.v cw 7cxi<ji (piXoTogyu nxgx yxTgi

Uxnrctffy ST ßx^VV 0g5g0v' StfSl X-Otl tvxs. XIKl ST xu>,, Ktjs stos si stsos, MfyfXoc#, rsx wos «<h..

GXßis yx/xßg^, xyx-Jos ris stcstctx^sv sn^oysvx toi Ey 'Enxgruv, o-Toi wXXoi xgtrsss, ws xvvcxio.

Mtsvos ^sy xy,t5sois Kgoviixy Aix nsv5s.gov t£sts.

TjXVOS TOl 5vyXT7!g V7t0 TXV jUIXV 01%STO "/.XxivxVy Oix j\^cuiu^um ^yxixv ^TtxTst nieyi xXXx.

Xatgois, oj yvyCpx, y^xigois,, svnsv5ses yxyjßgt.

Axtx yrSv åott/, åxtco xxgotpo(fos, v/xyotv EüwxvtxV K vngis ds, 5sx Kvnots^f itov soxäxi

AXXxXojv' Tjsvs JV, Kcjy/Jsty Zisus, x(p5irov oXßov.',

'I2y si svnxTgi$xv sis svhxtoitxs nxXtv sv5rt.

'Ev^ST SS xXXxXwV TSgVOV (pt7*0Tl1TX KVSOVTSS, Kxi aodiov' sygsäxi <$s ngos xu y.% *ni7.jx.5ijS!s.

Quod fi quis ^tarnen, ut heic potisfimum in angufiias coga-

mur, ixi urget, fieri potuife^ ut Theocritus ^, quippe qui anti-

quioribus Graecis aetate patriaque propior fuit, horum exempla-

ria asfidue tra&ando, _atque ad ea foia artem fuam poeticam ef-

fingendo, ingeniuin eorumdeiii, etiämfi imprudens, quam alii fi-

delius referret; quamquam, quid hoc fibi velit, nifl noflrumve-

re nativum fuisle Graecum poétam, non fatis intelligo, neque fi-

eri ullo modo posfe videtur, ut fentimefitalis quis nativi fimilem

adeo fpeciem uftirperj atfamen, ut aliqua dentur, dicatur velim,

qui fiat, ut non folum oinne innocentias otiique delicias pingendi

confilium fic fuppresfum latent, fed etiam re vera, quae bis op- pofita omnino funt, toties adpareant. Simplices quidem funt, qui

praefentantur, ficuli paflores, nam agreftium perfonas nunquam -deponunt, fed ^non ideo neque innocentes funt neque beati. Quin

iiuo id ipfi interdum moliuntur, ut e llmplicitate fua fefe emer-

garit, et omnino turpitudine et miferiis vincere videntur eas per¬

fonas, quae in Graecam antea fcenam prodierunt. Delphis (Idyll. II), nobilis quidam, bene uncflus, gloriofus et levis e pa-

laeHra juvenis, neque artis muiierum animos pelliciendi ignaiusy

(10)

22

!-—

Sjmaetham, fimul viriavitj deferit. Nullo revocatur veneficio, Nequidquam illa, ténerrimo in adulterum fuum adfedtu commo-

ta queritur :

Hy/Jf, fftyx ysv novros, aiyxvTt d^xr/rxi'

ca f_{syx x} _ctyot _rspvuv cvroätv xvex,

AXX' snt rtjvu) tcxsx y-oiTcx.i3roy.xi, os yt TxXxivxv

ayrt yvvxtxos s3ijxs xxxxv xxt xitxg3ivov ify.iv.

Corydon a Batto (Idyll. IV) in fufpicionemnobis primum ad-

ducitur, tamquam Aegonis boves vespere clam mulgeret. Certe

faceret, nili infidiofe obfervaretur. Anibo deinde de abfente do¬

mino male et contemtim loquuntur. Denique obfcoena quadam

de eodem narratione feie delecflant. Coi^atas etLacon(Idyll.V),

ut alios omittam, mifera fervitutis forte, premuntar. Ne herus quidem Comata:, Eumaras, pellem habet, cui indormiat. Quer-

cus monilratur, e qua religatum hic Comatam verberibus aii- quando cecidit. Eidem vero arbori Laconem inbaerentem Co-

watas alias ipfe aliter habuit (v. 41-43, 116, 117.) Ainbo hi

furtum ilbi invicem objiciunt, et omnino turpisfimis vilisfimis-

que rebus maxime deleifcntur. Daphnidem (Idyll. I.) amor crudeli tabe usque eo peredit, ut animam tandem amittat. Ae-

que infeliei amore uruntur Caprarius (Idyll. III), Cyclops (Idyll. XI), et is, cuipeculiare Infelicis Amatoris nomen vindi-

catur (Idyll. XXIII). Quorum Caprarius, ^cum cantu dolorem

fruflra lenivit, ultimo haec in Amarylllda fuam effundit:

AXysu txv y.s(pxXxv' tiv J1 xysXsi. xx st xst^io,

Kti&svyxt £s rtscruv, y.xi Tot Xvy.oi «Js y sS'ovtxi,

ß* ysXt toi yXvxv txto ^xxtx ßf>o%3oio ytvatTo.

Infelix vero Amatör ante fores pueri, quem deperit, laqueo vi-

tam inifere finit. Cynisca, Aeschinis uxor (Idyll. XIV)} jam

diu Lyci amplexibus unice tenetur, neque pudorem flbi ullum jam incuti patitur. Aeshines quidem aliquando

xv£ titt xoggots HXxcxe, xxXXxv xv3io" xvsi§vffxax rts ns7tXws,

, Mm-