NOVERCA MUSARUM

u.

DÛ

NOVERCA

MUSARUM

Exercitium

Academicum,

Quodj

Confenfu 'JknpUJJ* Ordinis Philoß

In

lüuftriAcademia

Upfakenß,

Sub Prjesidio VIRI AMPLISSIMl,

DN. HEMMING!

F OREL11,

Poë£ Profeiï

Reg. & Ordin.

Publico "Bonorum examini ^{. «} iyyiodefle exhibet

MAGNUS LEVERIN

Oft-Gothus. ^-

In Audit. Gullav.Majori, addiem

iS. Junii ^Anno ijo&>

Hoiis ante meridierti IblitiSi

viP» vi?» vi?»vi?»vi?» vi?» ♦<>»_Vi?»

UPSALIiE,

iVrJ» tf. IFERNER, S:* R:œM:tU &Upfi

Aiad. Typogräphum*

Reverendisßmo in Chrißo

DN. HAQUINO

S. S.

ifcaft

Doétöri Celeberri penfîs

ÊpifcopoEminentiffimo,

Con

& Scholarum ceterarumperOftro-

Patronoac MxcenatiMaximo>men Adm.Rever.CTRracîarijfimoDomina

Mag. OLAO LANGELIO,

Diœcei.'Lincop,Archi-PraspofitOjTempli cathedralis.

PaftorxvigilantiffimaConilll;.AdièlloriPmn.lauda- tifEmo,PatronoacPromotoriaetatemeolendo.

Mufemeœ-,quaacerbamfuamloquunturfor

tanquamadfolem Clytte, oculos refiißunt

tudine j qutpp# qua, babitu Aufoniauo funt,curtaillius,aquovefiit<c:f fuppettecH favarem ReverendijfmiPatris agnofeunty

vendi itatfe decurruntfacilitâtcm-tproquo dunt effemper fundent caIidiffiw^{a. Ve}

utilsenumerandü,quid dieam rcferendùj fiopotim involverc ftlentio mentisquç_y dignisprœdicareconfultius duco. Dece-

ftruminpaflerumgrattafoverc,quifemper Reverendifïimi

ut

Prasclariß.No

Pain ac Domino,

%£Q£Û/

nio,

inclut# Diœcefeos Linco-

fiftornPr#fidigraviilîmo,Gymnafu

Gothiam Ephoro adcuratiffimo ^,

tevenerabunda sternumcolendo.

PlurimumRevcrendü atçgPrœclariffimis Dominis MA G I S T 11 IS ^,

Regii Gymnafii Lincop. Le&oribusfiaeAffîmis^-Gon-

iiilorii Adieilonbus aequilfiîpis, FautoribusacPromo- tovibus'quouis honoris atqueobfervantiajcultu

pcrpctim proiequenciis.

tem,durAm novercam,addpollinis fuiora,

fuoi. Nonfinemagnaanimiprodeunt<egri- detraïïo, vefiibus nonfatis decorts ornat*

lis indices. Grandedifiicultatis fua levamen

fiedfuamjuxtaremunerandi inopiam:advo~^~

incolumltate tanti MacenatisJufiiria fun- firaquo %yPatresOptimistantafunt mérita,

me*Mafiaplanenonfujficiant. Itaque iUa

venerabundafervare adyta,quam verbisnon tero or q qu&foque, dignemîniclientemy

fium Patris,

&

minumVeftrorum

dcYotifiimusobfemntiflmijusq$cul«or M, 3U

Literis& moribus

politiffmo Juvenil

Dn. MAGNO

LEVERIN,

2><?

MUSARUM NOVERGA ingenii fpecimen edituro.

Sic etiam Mufis contingit

^vercam

habere

^:

No«

Quœ cogit

duras

fiepe fiubirevices.

Ingeniuminf

elix

ineptum adApolli*

nis artes,

Virgineumfîudio

vanoHeliconapetit.

Vauperiesalium, cuimensnonlava,mo- ratur:

Ne

fibipropofitampojflt

inireviam.

At

fielix, quisquis

cafius,virtutisamore, Authos aut alios exfiuperare valet.

jtata /gitar, Leverine, laus am-

pliorexflat^y Quanto equidem gravius Te quoqtte

preffit

onus.

M. Rs

i. N. y

Caput primum.

De M

Uîtum innoverca_*

Mularum terribi- lem minasque (pi-

rantem meo peni- cillo,rudi licet)de-

lineàndum fufcipe-

re

conftituijuffa illius fecutus,cu-

t

jus,

ut eo Virgilii utar,

juffa

capesfere fas efl (a)

% Me vero prtmiim

dulces

ante

omnict

Mußt)

Qwrumfacra

fero ingenti percufjus

amore

cAccïpiant

(F).

Nammens

nefcio

quo

jam âuâum hn-

puljà furore

Ji Ar-

Ca)/£». lib* (b) Georg, lib,z.P.*7/«

%

ArJet

hurïferos T

ar

näßt invifere

colles

Baraque Caftali* Mußs

célébrât

^a c&

noris {c).

ïtaque utrique rei quantum _po-

tero nunc, occurram,nonnullapri-

us de ipfis Mufis, quam novercam

earum attigero, di&urus. Sed_quo-

niam neque ingenii neque faculta-

tüm mearum eft fingula _perfequi;

quippe

quidurioresipfius

nov^rcaî vices experirl fum coa<Sus;ex dif-

fufioribus, qua? obvia funt oculis eorum, qui facris Mufàrum dele*

âantur,fumma tantummodoexcer- père & delibare animus eft, cîto- que & fufpenfo pede loca Mufisfa-

cra, Isetiffima illa vireta, luftrare.

Ante_vero,quam

pedem

moveo,o-

ptandum eft,ut iter hoc,Duce_pro¬

prio Numine œterno, inftituatur.

Soient formofe puella?,qua;, dum aliquando

Sfu-

(<•) PAlinglib>t. F.L

Speäatum

vemunt,

veniunt ffeeäentur

ut

ipfœ (y)v

^-

fintiere cultum ^ex fui fpeculi con- lîlio

(>),ubi,utid

applicarelicea

t,dum

moliuntur,dum conantur,annusefl(/).

At nunc male me habet caftas illas Heliconiadas fine mundo de-

cente prodituras.

Cauiïa hxc eft

;

matre fünt orbatse, ipfis eft

inju-

ftanoverca. Bonitäten! itaqueBe-

nivoliLe&oris ^aramIpero hispara-

tam: & licet minima in fpe fitus fim; tarnen illius pacem in leges

meas me confe&urum nullus du- bito, pra^fertim fi

hifee

meis,

quod

Apollonius

fibi

optavit, contigerit, fpatiofo

fèfè olim itineri

aeeingens,

ut multos probos

candidosque

fibi

haberet obvios. Alios, quifua g-

fforum funt

tormenta nunc non mo¬

ramur (g).

Antequamgynecamm

hoc

ingre- dimur, (d)Ovid.Jrt.Hl. 7. v.pp. (c)Firm,in An*

drag^yno.p.m.joo, (/) Ter.Heaut,ail»

i.fcen.i. (g) CurtJU.S.c./*,

dimur, in veftibulö morari pauli- fper convenit, atque nomina ea-

rum inmemoriam revocare. Mer- curhim nosimitari nullus exiftimefc,

cum Herfen vidiffet.,

vifaque

po- tiundi _{per quam} effet cupiaus (g).

Nomina nobis fiftunt remotioris 5c propinquioris aevi fcriptores,in primis Poéta?, qui dulce illud Mu-

larum

nomenubivisfpirant;

de^cu¬

jus indubiis

verisque inçunabulis mihi aqua

haeret.

Haud _pauci ex doftis viammihi pra?eunt;fed_quo¬

rum fingula ego folus nequeo le¬

gere veftigia; neque fatis liquet_.

jnlabyrinthumhune immiffo,

quod

filum exituro fequendum fit; Ari- adnenonnunc,utolim, folaeft,_quœ

doeeat modum, _quo fe expédiât

Duåusm errorem varïarum ambti¬

ge viarum (/).

Mufe quibusdam videnturdiëtx

quafi

oy-otSaoti (k) propter fvave il¬

lud (k) Met. iib fab, u. (i) fret, lib,'$,V*

i6h (k) §ç_{ap.pt m, (Ql,,}

lud confortium atque vinculurrL,^,

quofemper funt

conftriéfoe, indivul-

fum nempe

difciplinarum

nexum ; de iis fic Cicero: omnes artes, qu&

adhumanitatempertinent%

babent

qiiod-

dam commune vinculum, &■

quafi

co-

gnatione

quadam

inter je continen-

tur

(/). Idem affirmât Morhotius

:

non audïendifunt hommes imperiti^qui humano ingenio ^majorem vel inutilem

& rebus _gerendis adverjam TtqXvjid- äsiotv criminantur. Efijcilicet ^quœ-

dam

fcientiarum

cognatio

ér concilia-

tiof unde &1 iyxvxXoTrctfisiocv vocant

gresci, ut in unaperfeäusdici nequeat,

qui ceteras nonattigerit (m). Haue

fententiam approbatquoque Ludo-

vifus Vives, cujus ffiec funt verba:

acuteapudfe

cogitabant,

nuUam efjtar~

tem autperitiam adeo ab aliaremolam

& disjuntfaniy quœnon Uli lueemJœpe

aliquam adferat

:

ide

o

difciplinas

omnes

utvirtutescommunionem interfequan- dam (/^) PrtArch. Poët.pag, m. i* (ni) Poly-.

kfHb. i.p.m. z.

6

dam& nexum habere doeuerunty

quoi

^\

nonabuno autfore aut unoloco

eftpro-

ditum. Hinc

Qißnt'tlianus

orbem di-

fciplinarum

appeliavit (n). Voflius Scaligerum lecutus easà verbo_pm five pictsi^, quodcupide & ^cum im- petu in aliquid ferri fignificat (0):

vel etiam

àlingva

hebra?a, qucede-

rivatio fuis non deflituitur funda- mentis. Sive enim à invenî-

re _, five "lD*1 erudire vel caftigare deduxeris, ^tanta eft cum Mufarum

& nomine & munere convenien- tia, ut plane nefciam ^, an cum aiia

major. Multas, qua? paffim occur- runt,derivationes alias, ficco pede prœterimus. Nomina _quoque Mu¬

farumpropriacum fuis _etymis heic adponere, _quia brevitati obftat,

aicio & de induftria _inta&a re-

linquimus, ^lila videant, quibusfu-

erit

volupe,apudOrpheum _(/>).

Na-

talem

(») Lud.Vivesdedifc:lib.i.p.m.8p.(o)Ep/m.

in voce Mußca. (p) in Hymnis _p. m.

171*

talemCom: (q) Aufonium

(r),

Hy- ginum & HenricumDecimatorem, 5c alios bene multos, unde nomi-

na earumque origo 5c cauflanon_, fine gratia le&oris peti poiïlnt.

Nominibus fuccinâedifcufiis &

non nifi delibatis, fubjungendadu-

cimus iynonyma, qua?Mufis abau- âoribus tributa deprehenduntur,

Novenfiles appeilari eas tefhs eft Hugo Grotius:

Scrpittum

denfisfoliis

prœfigne rofasq; Rorantes Divis pono Novenfili-

bus (j).

Steenbergius

quoque :

Heinfi,paternam cui

Novenfiles

âivœ pleâunt corollam (t).

Hocnomen illis quoque additum

invenimus à _magno, Do&orumju- dicio,Theologo Danhavero in _pra?- fatione ad fuam

hodofophiam

^; ubi

ex Plinio ita :

Novenfiles

gemmœ

Pyr- (y) üb, 7. c. /y. (O Epigram. 137. (s)

infuis pe'çm.p. m. 199, {t) Nie. He'mf Adept'J.zp, m, pj.

pyrrhi

inclujœ (ti).

Quot autem

Sc

quibusnam divis hoc antiquitas concefTerit, docet LiliusGyraldufc

in additionibus (.x) & multo

ube-

rius (y), ubi magnam Deorum ca*

tervam,quales quales fint,recenfet.

Hujusvocis origovalde eft incerta*

quandoquidem magni viri ineain- daganda

occupati non conveniunt

A falire vel federe & no vem deri¬

vat Kippingius (z). Voflius in fuo etymol : aliorum quidem placita

recenfet; fed nullumut rivum lim-

pidum agnofcit ; verum exiftimat potius à Sabinis örtum confentien-

teGyraldo citatoloco:

quandoqui-

dem Varro alioquin fatis in etymis

audax nullum ejus etymon addu-

cat (•}•).

VirgiliusNymphas appellavit

Li-

bethrides (ci)\

Nymphe

ⁱ

nofter

^amor, Libethridts^* kemque Horatius :

Vidi (h) p.m.). (x)p.M.iâ. (y) p.m. 20. (z) Antlq. Rom. p. m. 3. (*f) Fojf. invoce

novem. (a)Ecl.j.v.zi.

Vieh âocenttm (

crédite pofieri )

Nympbasque

difeentts (V)

■ Virgines Muße

Gyraldo dicun-

tur_* quoniam

difeiplinœ uti virgines

abditœ& nonfuco comte

efféfoidentur^

nativo fcilicet

décore

contente

(r).

NicoL Heinfius ter tres forores appellatt

Turbo, o enthea tertriumfororwn;

TrœjcsCynthietci'

triumfor

orum

(ß)*

XfJcrdfjLTTjiisç

appellantur Pindaro ab

ornatuaureo(V)*

ItemqueHefiodot

yjç ai paiètou xgvéccunvxêç

è^syé-

vono (/).

Aufonîus novem forores nomi¬

nalut:

s Quem

pluris faciunt novemforores,

Quam

cunâos alio

^s,

Marone demto(g)*

7 NeenonNàfo:

Pace novem

Veßra

liceat

dixiffe

fo¬

rores (*).

Quot autem epithetis exornata*

B fue-

(b) hb' Z. àii iç.V'$. V)Syntag.7.

de

^mu¬

ps. (â) Car♦adopp.Irj* (e) inIflm. z,

v.2. (f) The-ogon.v.piö. (g) Edyll. ft*

(*) Trifi.lik f.ehg. u.v.4$.

io

fuerintàPoetis, vixenumerarepos- fum: montes, colles & fontes fin-

guli

ipfis

facri, ipfas fingulis ma&a-

runt honorificis tltulis. Parnaßi*

des, Caftalides, Heliconiades audi- unt, quibus omnibus recenfendis ipfamultktido obftat, ^ut loquitun*

Florus gefta Romanorum in cotn-

pendium

coa&urus (h)t Inter alla quoqne Pieridas dici plurimis de-

prebendimus lôcis

^: ubivis funtob¬

via, adduxifTe itaque pœnitereÇj*

Hinc tarnen nullum oftendant,_quae

habentur in

metamorphofibus

^O-

vidianis, ubi certamen PieridunL*

cumMufisdefcribitur:fedfciendum eft îllud Pieridum nomen efle _pa-

tronymicum, quippe qua? à Piero

oriunda? _,utOvidius ⁱ

Pïeros bas gemiït Pellœis div^{es ni}

arvis (/).

Ha? ^cumMußs certare aula?

pal-

mam dare ut & nomen coaQlx

funt, unde Mufa?

poftmodum

hoc

nomi- (Å) ⁱⁿfroatmo. iïè.j,v.joj«

II

nomine tanquam tropaeo ufae funt.

Non infrequens

eft

Poetispatrony-

mica adhibere,ficutNafo-multis in locis, ^ut alios taceam^:

Inde Promethidesplacidis Epmethi-

da diäis Mulcet (k).

Et de Cadmo:

- -

Profuguspatriamque tramqm

parentis

Vitdt

Agenoriaes (/).

Et lic in aliis fexcentis. Hujus generis de Mufis plura qui

cupit>

habet ad faftidium _usque

apud

Li- liumGyraldumfyntagmate

7,Schee-

vii mythologia Deorum,

ledioni-

busantiquisRhodigini, Torrentina

&c.Ted cunda fere de eademfidella.

Sed

quid diutius

nomina

feda-

mur,

quod nihil aliud eft niliretja

fervare ? majus forte erit Opera?

pretium

Mufarum

inire numerum, qui

feculis decurfis multo

quam-,

nunc fuit contradior. Cœlius

Rho«

(k) id. lib.^/,j(0 3-v- 7*

12

Rhodigînus

tres tantu^m ab anti- quis Mufas cultas fuifie refert, cujus verba hsec funt ï olim non

pures

tribus

coiffe convivas teffatum

anmlihusefl, qitando nec plures crédi¬

tas ejje Mufas rehtum Paufamœ^monu-

tnentis

fetmus (m). Paufanias

ita

ef-

fert : OL ÛÉ t2 'Aï/jôÉûûÇ Tïttliïsç agiôpov

ts Mécrotç

èvopLuruv hvm

Tgeiç,

ovô*

pSCTQt

âUTQCLÇ

sôëVTO MfA£TY)V $ MWJ- pqv 'Aol$y)v^: quafi dicas meditati-

onem,memoriam& cantionem(«).

Numerus praeterea Mufarum re~

Ipondectonorum, _accentuum, per-

fonarum, numerorum & tempo-

rumgraecis ufitatorumtriadi. Qua-

ternarius quatuordialeclis,Jonicse, Attica?, Doriez & ifiolica?. Qui- ^-

îiarius quinquefenfibus. Septena-

rius Septichordî _Lyra? (o). De fi*

ßula etiamqua? comparaerat èfe- ptem cicutis vel avenis

conjun&is

cera ita

Virgil (p)

:

Eft k

(m) lïb*20. c,2. (m) _{Pauf. ixBaeticisp. m»}

7<f. (o)GjraUp.m. zSj. (p)ecU.v.^

*4

Efl mihi

di/parihus Jeptem compatfa

cicutis.

Numerus v. novenarius ceteris multo

apud

au&ores eft

frequen-

tior,_quem agnofcitPh<edrusfub in-

itium lib. _5.aicens -•

- Quem (defe loquitur)Pierio ma-

ter enixa efljugo,

ht quo tonantifanäa Mnemojynejovi

Fcecunda novies artiumpeperit cho~

rum (q).

Diodorus Siculus ex Homero (*)..

ptSffOU ¥ imot ^TtGUXQU,, CtfJLSlßofiSm

ont xocXrj (r).

Svetoniusde grammaticis. Opi-

HusEpkuri cujusdam libertus,

ph'tlofo-

phiamprimo, deinde rhetoricam, no-

viffime grammaticam docuit. Dimißa

autemJchola,

RutiliumRujum

inAfiam

fecutus, ibidem Smyrnœfimulque

confe-

nuit^: compofuitque varia eruditionis aliquot volumina, exqtdbus novem u-

nius

corporis. Qui,

quiaJcriptores ^ac

Toe- {q)lib.ß.fäb,^/t (*} v.éto.(r) lib

f. a/f.p.m.

X4

Poetas

Jub clienteh Mußrum

judicaret,

;/07/ abjurde &

ßripfijje & Jed/Te fe

ait ex numéro divarum appellatio-

ne (s). Hefiodus duöbus in locis

novenarii nurneri merninit:

H' Ter&t emocmçocç

èptJtyfovuç

(t)

& paulo inferius.

'EvvsM$vyaTSpeç

y,syccXx Aioç

hyz-

yacuioti (u).

Prorfus illuftris & dignus qui

ad"

fcribatur locus de novenario illo ex

Piinio in hune modum: regiafama eftgemmœ Pyrrhi illtus, qui adverfus

Romanosbellum

ge/fit.

Natnque habu- iffe traâitur achaten, in qua novem

Muß <Èr

Apollo

citharam tenensJje- Ôarentur, ^nonartejedJponte nature

îta difeurrentibus

maeulis,

ut Mufis

quœque

Jtnguùs

fua redderentur

infi*

gnia (#). Et Venufinus;

- _- - Tribus ^{aut novem}

Mifcentur

cyathis

pocula commodiSy

Qui Majas amatimpares

Vaies (j). Idem

(s)p.m.7?p. (t)$oyat: v. 60. lib.y.

76.(*) Bit.Bat.lib.j/,en. (y)lib.i. od,

Ip,v.//, u.rj.

Idetti ex

epiftolis

ita:

Carmma compono: hic

elegos,

mira-

bilevifit)

Cœlatumque mvem Mujis opus (z).

Joachimus Camerarius in fuo àd Herodotum proœmio : Grœco*

rum atftemquœhisdelibris(Herodoti puta)juerit opinio^jatis imicat wjcri- ptio nominum Mufarum,qmbusomnem

japientiam acdoârinam ér iugemiprœ- fiavtiam, anîïquitatem jigmftcajje,cer-

tum eft\ Hos cum

fréquent

i Grœciœ

cotrventu Olympiorum

reciiajfet

Jtc

pla*

euere univerßs, ut ita audirentyquaß Mitjas loquenteS'. ideoque

libris,

^qui

turvem ejjènt, Mufarum novem

indide-

re nomina (a\

Ampîifïîmus

quo- que Rudbeckius aenigmate quo- datn numerum Mufarum expreffitj

ubi Mercurius inducitur dicendofe ede filmm novem fororum(^).Plu-

ràde numéro non addumus.

NumeroMufarüreligio,adparères

earum

\t) lîb.i. epîf.Z. v.pli (/i) inprotxtniop.rn»

$ & (,b)Tom*r. Atlan.p yj#1.

i6

earum

inquîrendos

^nosaccingimus?

vifuri, Numine volente, quanam prognata fie tam pulchra foboles origine. Et

jure

^merito eandem

rem à Mufis videor pofèi, quarru olim

luammatremClitipho

Teren*

tianus, utillis fuos commonftrem parentes (c). Quod dumfacere ad- nitar, quispiammihi exeodemCo-

mico occinere pofiit : hœc dumin- cipias ^, gravid funt, dumque ignores;

ubi cognoris,

facilt

^a (d). Quidam e- andern & setatem & originem illis

acSaturno tribuunt. Aliisdicuntitf Jovi ex memoria natae,

Progenies} Mufie, non mficiandapet*

renti(é).

Longe alia alii, qua?

apud

Nata-

lem Comitem leguntur ex aliis be-

nemultis colle&a, Si meum effet

» tantascomponere lites(/*),

totam rem in compendium

miffu-

rus,dieerem ipfis eundem

effe

pa¬

ren*

(c) Ter.Beœut. dtt.frfcen.q.* (d)Ibid.achtô

fieH.ultimls. (e) Ovid: Med:lib. Z,JFdb,h Sfr (/) Bcl.frv< tofr

Fentêm_>acFirmianus fuoGrygi(g):

îcilieet calamus ^eas genuit, do&is-

fimus ille Pôetarum aliorumque, qui infignipra?ceteris ingenii gau- deant acumifie.

HincfequiturMu¬

lasnon efle.nifiinter entiarationis, ratiocinata? tarnen_> ut quidam me-

taphyficorum

diftingvunt

(*) .Mi-

rarihaud

injuria

liibiret^> quopafto tellus, memoria,vel hujus generis aliud, quid eniteretur ^;

liquidem-,

carent) qua? funt fcetibus apta-j.

Turgejcentes ^mammœ

dulcïbus

fiiccis

non diftenduntur, nec ad nutrimenta najchuris fontibuslaâisfœcundumpe- Ûus exubérat,

quod

natura paravit

natis(h) iGauiïam Ii qua?fiveris,cur è cöelo dicantur genitae,

hœc

eft, voluilTe fabulofam antiquitatemut-

ut involucris pöeticisaaumbrare-^

illam ingenii vim &

eiïicaciam

à

Deo hominibus infundL Jovis at- que

memoria?

propago Mufa?

di-

C cun-

^\-g) JFifhi'.inprœfnt.Ad.Gyg* (fi) p.

Syi. fi)Donat.wct-ap.hipim.î.

Ig

cimtur, quo in propatulo eft, debe-

re eos inteüigendt atque memoria_po-

teflatepraditos

ejje, quotquotMufarü

facris operariiatagunt(/); quando- quidem Jupiter ab

antiquis

ro vorßir

xou,Mnemojyne (JD/yjpLoyinôvputabantur aßerre

(ß)

\ Unde luculenter_patet,

non nifi ^eos idoneos in palaeftra li¬

teraria exiliere athletas, quibus

E melïore lut^ofinxit pracordia Ti¬

tan {l).

Mufarum patriam fi vis _cogno- fcere, Graciaeft plurimis_praeroga- tivis,pra? ceteris,quas folillucet,ter¬

ris_, clara. In hac terra vel _erat, vei efle putabatur domiciliumto- tius

philofophia?,

divina*

humanascj;

fapientiae, uti Romas, totius orbis

imperiipf).

^Mufarum

_ideoque

Hac domus, ha

Jedes> hac

^- petit*

tralla ^- (ni).

Hane regionem olim _peragran- ti (*) Gyraldp. 254, (k) idem citato loco. (/)

V-3S' (1*)C°r Nep.inAttic, (m)Ovid, met.Hb.1.v.574.

*9 ti obvia fuereîocaMufis facra, He»

licon, Parnafïiis Scc.

fedes S*

^do¬

nnaitwn Mufarum(n), quorum cre- brafit mentio-,iaprimisapud PoèV

tas. Parnafïiin illo Nafonis:

Mönsibiverticïbuspetit arduus aßra

duobus, ^-

Nomine FarnaJus,

fuperatque

ca-

cumim nubes (o).

Perfius in prologo.

Necfonte labra prohti cabaüino: Necin

bicipiti

fomniaße

ParnaJJb

Memini

fp).

Hujus

montis cacumen Apollo

cum fuis comitibus,turba noyena,

occupavitudradices ejus

Pythia,

tanquam fus nemoris cultrix, de quo Phaedrus(q)yfedem fibi

fixeràt,

qua hominum credulitatem mentit# divi- nitate deludebat (r),

Multaque

per terras votesⁱ

orach

furenti

Pefio- («) Cluverp. m.$6ù. (o) metdm. lib.i. vs jiâ. (p) Perfius inprologa,v.i.(ef\ lib.zi fdb.j. (r) laiï.Jnfi. div. LZ.c*i6.

20

Teäore

flmdebat, trlftes

mimtctnm

eafus (/)*

Hsec olim. Nunc autem Gra;-

"da barbarie, _quam

facienda? Au¬

dio, eft notior. MuAejam, rel.i<fta Hellade,Borealibus commorantur inoris_; liquidem ipfis eft

fedes,

ubi

ftudia ftorent, quemadmodum pa- tria,

iibicunque

virfortis

federn elege?

rit (t)., ^quoa ftc Nafoni i

Omnefolumforti

putrid eflut^y

pifcibus

xquor(«),

Hinc quotquot fumus Mufarum Cultores illud lseti concinirnus:

©|ä&r ParhaflTus _gronfïtrê

; grott*

fftïl0$ Poeter,

Jpiwt Phœbus dr Od) Muße OcÇs tijnaê ått '

3

©reeffanb ^nu mer en

forgdfë

Parnaftum UtiX!

©ont futét@n>ealanï> meo altftf golt

forfait Cx)-

Pra?- (sj Cicero de divin. lib. i.f. m. 164. (t)

Curt* lib.â.c._4. OvidFafi. lib« l.v»

493* (*) Stiernhielm infAMef

21

Pr^ftantiani artium liberalium dum quis rationis

lance pondérât,

mirabitur forte, cur prifca gens iis habitum formamque femineam as-

fignaverit : harum enim qua*vis confpicienda exhibetur

Virgmis os

habitumque

gerens

&

vir- ginisarma(z\

jfiquidem

luce merldiana

clarius

eft,

eruditionem in illo fexu efTe _perra-

ram, quod,me quamvis tacente, loquitur Sulrnonenfis,

Sunttamen <&•doäx

rarijjima turba

puellx (a).

Caufïàmhujusrei adfert- Sabinus

x in fua paraphrafi admetam:

Ovid.

ex

perhibentur

virgines,

quoä fiudiofi

Ht,erarum debeant effe

modefli>& ab

^o-

nmi obfcœnitate alieni. XJt autemvir¬

gines

obnoxix

funt injurix; ita

par¬

tes literarum prxfertim

belli

tempori-

bus (b\

Muße

itaque expetuntpa-

cem.- nam

Car- (z)ÅLn\lib i.V.$79, (a)arsam.Iib,2.v*z8®>

(b) lib.j, fab.f.

- - - Carmina Utum

Sunt opus, &pacem mentis habere

volunt (r).

îfjer pip" o$ Mfiïm

fammangd

i

ffodng/

2f)et f)at Apoll' od) Mufae ingen

gäng

(ß).

Itaque Mufis ^{nunc ut} olim illud

in ore femper pft:

Etgratam fortem, tutœ modo

fimus,

habemus (<?).

Hoc Maro fie expreflitinre

piaf

ne conformi:

- - - -

Carmina tantum

Noftra valent,Lycida,

telainterMav- tia, _quantum,

Chaonias

dicunt,

aquila veniente,co*

lumbas (/).

Virtutes quoque abEthicisinfe-

mineo fexu exhibentur. 'Juftitifi imaginent fieri

Jolitam

ejje dicitChry-

fifftus â

pïâoribus

rhetoribusque

ad

hune (c)Ovid. Trift. lib.y. Tieg. iz.v.j 4. (d)

Stiernhielm in Pamafto. (e)mctam.Iib,

J.174, (/)Ecl.7, v.fj.

hune ferme modum ,forma aîque

fifo

virginali

(g).

Nec injuria videtur

genus grammatkum

qualemcunqj

aediffeanfam cogitandide talifigu¬

ra Mufis adfcribenda,utfie concin-

naeffet generiscum forma harmo- nia, uti de veritate Firmianus: ve¬

rkas apudpïtforesvirgo efi, & femi¬

nintgeneris apud grammaticos (h).

De eafie Columbus:

S5etdn£at veritas en * *

Sungfru

ftàt (*).

Nequeenïm Empufie^tantum,Lamiœ, Sîriges, Harpyie, Gorgones, Bacchœ, Conîumelia,Invidia,Impudenîia, Dece- ptio, Cupidïtas, Opinto,Voluptas, Fehris, Veflis,habituformaque muliehri figu-

rantur ;verum Artes

ettam,Mufie,pie-

tas, Virtus,_{parens rerum}omniumNa¬

tura,Mens, Fides,Spesjàlus,Viâoria,

P&v, Copia, ^rerum expetendarum ^no«

;?zw#, tefre,_prêter aiios, Cicerone,mu¬

liehri panterimagine conjeçrata j'unt,

ut

(£■) >5. lib. 14c. (Å) Tîrtn. in fœculi geniog m. iJZ' \Ctn fu*segigrAtnmatis,

24

uthabetfummus ille A&txx flarnen

5cAntilles in hocLyceo confiiltifli-

mus Caroius Lundius (£).

Sed

quamvisMinervafeu

Pallas

mulie-

bri forma 5c nomine

exprimitun,

⁵

fine matre tarnen natamelfe poétas

liquido oftendunt»

De

illa Catul-

lum loqui

exiftimatKippingius (/),

ubi Catullus fic:

Pallasopatrima virgö

(m);

quamvis

Voflius

aliter. Sed quia

fiiä

non caret difScultate» alia, quae fua

luce radiant, non pigebit aaferre_*

loca,ut Lucanh

Hane&Pallasamat-.patrio quœ Der*

11ce 71ata (n),

Sic Comicus, ubi _patergnato

flagitiis

infami itai

- - - Si ex capïte

fis

^meo

NatifsjiemutajimtMinervainej]eex

Jove (0).

Stiernhielm fictranstuliti

min )infåren.È.M.Norrman. (/) dePallade

inAntiq: Rom. (ni)inlibro adCör.Nepö-

t em. (»)lib.9. v. jjQ. Heaut.afîj*

feen. 4.

25

SEKin &atw mt ben

§&gfte

©üben Jupiter,

Utfjur fyané Hoh Werna jag en*

fprungen dr.

SEJiüt tbrot dr met* nriébom

gtôra

Idtbom ttf/

STjen làrb dr/ocWî()eri)o$ dr n>té;

dr ©ubom ltf(p).

Sedquamvis mira dulcedineMu- farum totus tenear,

adeoqueliben-

tius ipfarumfvaviflimo immorarer

colloquio,

fi meo nunc liceret frui ingenio, fubduâurus me oculis no- verca?,quosiraplerumquefcremen- dos facit; nihilominus vos defe- ram, ne vobis injurius ta y quae îionnifidécora, quœque politafunt>

veftris excipitis ulnis. Sed qitoni-

am id ûeri, qitod vis, ^nonpoteft, velis

id

qtiodpoffît,

ut quidam olim venu- Ile

apud

Comicum (q).

D Ca

(j>)Stiernhielm in ^P/irn. Triumph. \cj) Ter,

And. Act. 2.Se./*v.6.

i6

Caput Seeundunx DeNoverca.

HUc

ditiis

usque

irretitus

Nympharum

^aa Novercam-»

blari-

non adii, veritus ^ne intempeftive

venirem atque moleftus efTem {i).

Primum nuncomnium,unde dedu*

caüur, fcrutabimur. Noverca, in- quitFeftus, dicitur uxor, quam

quh

liberïs

fublatis

novamuxorem

ducilfa•

milice arcendœ gratia h. e. côercenda.

Alii aliam ingrefli viam, ^nover-

cam ab acciendo, h.^e, arceflendo deducunt. Veldicitur nova uxor>

quianova arcitur velaccitur. Non¬

nullis non Latium, fed Hellada-, dedifle putant ©riginem, ut nover¬

ca fit quafi véoc dpx*j, _quia nova^.

tune oeconomiœ ratio incipit» Ju¬

lius Scaligerautem acutecommen- tus eft in cauffis L L. (t) noverca

nomen conflatum efTe ex novum

& er&um, quia ^nova accedit here- ditas.

COOVfadfAmJibtiupfifi. {t)Hb,lu*32*

ditas. Nam ér&um eft hereditas,

ercifci hereditatem adire, veldivi- dere; utCicero: necfi^parvi navi- gii, ér magni

eadem

eft in guber-

nando fcientia -, ïccïrco qui, quibus

verbis hercifei oportet , nefci-

at, idem hercifcundœ

familiœ

^caus- fàm ctgere non

pojjit (u).

Nec tan-

tummodo deuxore liberis fuperin-

du&a ufurpaturno v er ca

ab

au&o- ribus* aliis etiam rebus tribuitur,

fed tanquam inügne quoddam ea-

rum fufflamen. Fulgentius forfcu-

nam felicitatis novercam appelia- vit, verba ejus hase funt^: felicitatis

noverca förtum, ^quœ amarum quod-

dam humanis interferit rebjisjemper negotiis^me

quaftpediftequafeäatur{x).

Eadem totidem verbis a Linoce- rio citantur (^). Idem Fulg: libi¬

do honeftatis tioverca, dumy quia expe*

diat, nefcit,femper eftmajeftati con¬

traria

(y). Senfu illo metaphorico

ufus

(u)lib.i.de Ordtorep.m.46.(*) /.i.e.I.(

(dg.m.j.

î8

üfus quoque eft Hefiodus ;.cumita cecinit :

aMorfyyrgviyj lté*.et yyJftj,

ÔÀXoje jwtfie

(s).

Quo verdi fignificatur, Gellioin¬

terprète

(*),

^{non omfii} die bene effe P°Jfe\fid ift° bene,_atque alto mole. Li-

gate fie latine fölet efferri:

Ipja dies

quandoqueparens^quando-

que noverca.

Mos inde à multis rétro feculis

fuit, ^ut gïoriofa mortalium facino-

ra exornaverit olim & etiamnum illa, _quse

Parva metu primo

moxfefeattollit

in _auras,

Ingrediturque/olofa

caputinterna- N

bila condit 0)> _ >

elogns dignis _atque epithetis. Sic

iEneas iilud eximium virtutumex¬

emplar erebro pins audit; quando-

ùidem fuse pietatis clariffima edi-

iù fpecimina, ferro fiammaque-».

Trojam

(z) pies. v.61, (*) Gel lib.iy.c» iz. (d)

JE*,lib. _jf.v. iyéi.

29

Trojam fœdantibus. Tum /Eneas,

ceteris Vulcano reli&is, fenio & ^se-

gritudine infirmum fic alloquitun*

parentem :

Ergo age, carepater,

cerviciimpo-

nere noftrœ :

Ipfe

fubibo

humeris,nec melahorifle gravabit (b).

Et quia ha?c &id genus aliade-,

centi & concinna verborum _pom¬

pa non fine gratia quadam expres- ferit ille Maro, à Kinfchotiohocre- tulic ençomium:

Optima Romarn ^tu majeßatis ima¬

go (c). De UlyfTe: ^-

Non

formoßts

erat>federatfitem-

dus

Ulyjfes

(dfi

Scfie in atiis

multis,quse

numerum psene excedunt. _Neque noverca fuis deftituitur epichetis^; fed qua?

animum morefque, laudem noa_.

item fapiunt. Virgiliusillas appel-

lat feevas. Po-

(b)A.n.z. v.707, (c) Heinf.adop. car.pfi¬

rat. lïb.z.p^m.^uj. (d) Ovid. deart,lib.z.

P.UJ.

3o

Pociilafi quando

fœvœ infecere no«

verca (e).

Pra?terea &malas nominat:

- -

Quodfiepe mala legere

nomerca

(/).

Iniuftas cpioque:

Eft mihi namque domipater, eftin-

jufia

noverca (g).

Claudianus de raptu Proferpinse,

diras: ^•

In dira fuhito mores tranßffe ^no*

veru

(*).

Nafoterribiles :

Luridaterribiles mificent aconitano¬

verca (b).

Sic alio loco.

Mors mihi munus erit: decet bac dare domnovercam(f).

Quare monet pupillos Juvenalis:

Vos ego, pufilliymoneo,

quibus

^am plior eft res;

Qiftodite

animas^y nullt crédité

menfie

^r

Livida (c) Geor.1.128: (f) Id.lib.j.P- 382- (g) ECI.3.V.33. Ç*)lib.3.v.40. _{[h) met:lik*}

/,p,13.J, 0 id. Hb.p. p,/<?/♦

Lividamat&nofervent

adipata

ve¬

ttern (k).

Venufmus vätes torvam facienu oculofque ei dat:

Quid utnoverca meintUerisLaututi

Petitaferro bellua (/).

Ex hifce cuivis vel obifcerinfpt-

cienti manifeftum eft, quale ipfis ingenium; nihilominus ^nonnulla_*

adducere exempla ^non pigebit-,,

quandoquidem

ex illis fatis ciare.*

veritaselucet. Juno novercaHer- 1 culis duos

ipfl

incunis vagientiim-

mifit angves, ut vivis recens natus eximeretur {in).

Deeo

ficNafo:

Tarvus erat, muntbusque duos Ti- rynthius _angves

Prejft

^: &r in cunis jam

fove

di¬

gnas erat[u],

Phineus rex Arcadia? occœcavit liberos ^ex priore uxore fvafu Har- palices fuperinduéhe lis noverca;

quod Phineus

moremuxori gerens

non

(k)^Sat.6.v. (/)Epod.p.v.ç.tflo. (m\

$wed [ymb.pol.h

p

nonauferebatinultum/ Nam Har- pyae domui immifïae obvia quaîvis fœdarunt, quas lie defcribit Vir-

gilius :

Triftiushmd Ulis _monftrum,

neefe-

v ' vior 'iillà

Peflis iraDeûm Stygiis

fefe

extu- lit undis:

Virginci volucrurmvulttm,

fœdiffimtt

ventris

Proluvies, uneaque manus&

fallt-

da femper

Ora famé (o).

De Phaedra fie Phaedrus:

Hippolyt

us obiit, quia novercœ cre*

, ditum efl (p).

Illaamorecapta-, cum ipfum

addil-

cere nonpotuifîet, ut parentumtha-

lamum confpurcaret, eum detulit,

tanquam ftuprum ^{fibi inferre vo-} luinec. Cui delationi fidem Habens pater ^, filium diris devovit, unde

de eo Ovidius ;

Notus

l*o) v. 2i4. (p) lib. 3 Tab. u\v.j.

Notas amor Thadrœ, nota eßinjuria Thefei:

Devovit^natumcredulus

Mefitum

(qji

Eodem modo Inoingehti amorè

privigni

du&a,

fed non afîentlenté Phryxo,omnem amorem inacerri-

ittum odium convertit, qiiod

ple-

rumque magnum folet eue nover- carom, Natal Cornes (r). De illo

& forore Helle iramnovercasmor-

temque

vitantibus

fie Nafo.

Fluâibus immodicis t^lthamantidos aquora cernent,

ytxque manetportututa carinafut.

Hoc_mare,cumprimumde

virgine

neh mina merja^

Qufi tenet)eß naåum, taie

fuiße

pUt04

Exfatis amiffa locus hic inîmis ab Helle eß:

Utque mihiparcat, erimine ^nomen

habet,

Invidco

Phryxo;

quetnper

fréta

tri«

flia

iutum

E Ah»

(q) V*ft< 6.v, (r)Ub'\6 t>ç.