^ßProbante Amplißimo Philofo~

F. F. Q. S, ^.A,

CENSORROMANUS

Quem

. Ex verbis

Livi] 1.

4.C. 8.

äliisq} Anti-

quitaium Romanarufti fcriptoribiis

1

breviteir exprcflunij,

^ßProbante Amplißimo Philofo~

phortsm Sc

natu

in

c

ademia

Patriatfua ad Salam eß>

SubPR^SIDIO

^/Ä/ PRÄCLJitlSSiMl,

(U. PETRI FQNTELH,

Mathem. Prof. Ord.

in

3

Publica bonorum cenfura fubmittit

ANDREAS E. THERMiEKIUS

WESMANNUS, In Auditorio Gußaviano

a.d. 12. dug.Än.iööf.if.

HOLMIit,

fypis MEUREKIANIS.

T E X T Ü S.

Liviüsl,4. c*8.

I

^um

Dem hic

fuittrei ^a

annm

parva

cenfur&imti-

angineorta>qu£

deindetanto incrénrento auBa efli tti morum difctplin&cp Romani penes

damregimen,fenatus Ecjuitumcpcentu- ritidecorisdedecorüqs difcrimen ,fubdt-

tione ejus magijiratus ^>publtcorum ju*

privatovumcpjoeoyumy ^veIIigaiiapo-

pidi Romåniy fub nutu atg„ arbttrio ef~

Jfafc&C.

'

^Duofir-

lliect vHüprudehlia;«ff minutdifei- räampntå

/• /• • •/? / Reip.leges

filtmemilitant magifler^■>homo negotio- &morCs,

rum caHentrjfimu* Polybius ( a ) in_. _{(a)fs Ca} comparadone Reipublicx Creten- ^faubon.in

fiscumSpartanaoftenfurus hancab

^e^iCaJ°"

iiiaabiremultum, ^contra _quampu-

tabantnoiinullialijvitaloquiturpra?- Franc. &

Clarei(b) Ego cujmvis ReipublicAauo

p^^j*

ärbitrorejjeprtnctpiä}propterauatanu (b)ub,6n potenliarnquamßaiumiliiusauioptabi-

lemautdeießabilemßericontingat.Hac

äutem funt,mores acle_ges. Et poft

pauca:ßjjuemadmodum itaq,ßquando

A z mores

tJU

moresacleges

apud

quosdam refperévi-

derimua,conßdenterpronuntiamws*

virosejusmodiReip* honeflatiforecon-

farmes ; ita übt privatam quorun- damvitamaVaritiadeditampublici

negotiainjuflaeffevidefimut,manife-

(c)T c 1

l°aud immerito dtci poffe

,

quoi

Anna partimfecundumleget^partimJecun-

Morume- ^um^mor&>pravafit univerfa eorunu

'

mendatio Refiublica. Quando ergo cum ex

re?

^Rora

b°C Polybii *OCO

¹ tUm

politicis

e-

inftituta.j tiam

alijsoflendftur,inter

Reip. cu-

dM

jusvis fundamentanumefarietiaiiu g/4''

bonosmores,talesq;legeS)^//«;»»L3

(e)l.;de 11 quofyfitfiquidinmoributlabaUnondeef-

Ma^Vit**

^Jec0^igendi auclorem{c); talesauterfl

jEmiiij fuerint apud Romanos,(& hodio

Fi

m^öe ^ort^

cum magno

Rerumpublica.

aiibT"*

^tum,faltim quarundam comrtiodo

(g)i'4»c» eflent)Cenforestde quibusLivius[d]

uit.^& i»4* Cicero,

(e )

Plutarchus (f), Gellius, (h)Liv.

^U (g )alijq5, rSiniüopopulo Vegendismo-

41. Circa ribttt diligentem & feVeram inftitu-

Ma

Jf.'

^u

tantfuljfe

cenfuram legamus(

h

) qui1

c._9*toto. ( utverbis Saluftij hic^utar(i) ] pra-

ad

C^de vasart€Slibidines djwventutu

Rep.ord, proh'l'

Vt- fvohiberet-iUt omnesprobitati $ indu- tå ßrUynonfumtibu*^necdivitijsßuder^ent,

on- *fenibua voluptat&yquxseorumÄtasnan

un- finededecoreattingit;itaq; nonabsre hen fadurum me putabam (i ^ex argu-

fe- ^mentohoctameleganti> falrim ali-

uoi quaexcerperem.

un- Indidisautem locis audores al-

nu legadmodo» adtria

podffimum

ad-

ex tendere videntur.

\e- i,Ad CenlorumOfficia2.Nume-

:u- rum ^ Ad tempus. Mihi autem ad

itu duoinprimisCapita» illa omnia re-

nu vocarehicplacenquae åme quidem eej- inargumento hoc tam nobiii dici CIrca em poflunt, Ut prima curafit» aliqua Cenfores io bucadtulifle de hujus Magiftratusr* duo

ca* Nomine&prima InfUtutione»aliis-

dajnftl?"

do queeodemfpedantibus,ubi^pauca«, tutio & of.

[d] quoq^denumero&temporedicen-

ficu,m-

US» da erunt5 tum vero fecundo loco,

m- qua; hujusmagiflratus fuerint offi-

tu- cia,quaeq>poteftas,paucis

)tii> indigifabo.

YA- tCj

I

Cap. Primum*

DeCen forumNomine

ma

Inßitutiove* Numero&

Tempore

Th.I.

/^Enforis noraen å cenféndode-

incomm:' ^uQurn(k)( ad-

adEpigr, pellitos efje docet Livius( 1 )) flCUD

33 ade*!; non femper& ubiq;eandem induit

J**Ct

fignificatioqem: ita vocabutumum

Vocabu- de defcendit.varie_{quoq expon}i fo-

lumCen- letjUtidin fuojuris lexico multisau-

ionsaCen

torum adduäis exemplis oftendit

lendo,cu- , . . r

jus variae Galvinus. Ett eniminterdurncen-

ügnifica- fere idem quodrcmaliquaminpre-

uones h.i.

QiQ habere,Jagdflre & magni aefti-

mare,quomodo Cicero dicendi fa-

(m) Örat

cu^tatew

expoetarum

leBione cenferi de-

proArch, ^crcdicebat(m) utferméeadem fiu

poeta. hujusverbi(ignificatioapudJuvena-

C") fat'8' lem. (n)

Stemmataquidfaciunt■>quidprodeß,Pantke^%

(o)I.r.off, Sanguinecenferi. (longo

2f Notat&non raro jubere,itaCicero (Q^cumgratislatina conjunxi femper%

nei

nefyid in

Phtlofophid

folumfedin dicendi

exercitatione,idemtibicenfeoeffefacien.

i- dum. Ponitur &pro cxiftimaro» 3»

arbitrari,cujusreiexemplumpec'es^ _{( yirE} exTerentio(p) ^>

C™{cnpoffe

ob nuch;A&.

, firmare? UtCenfores quoq; ditiivi z-fcen-

c_

deantur -»adcfnorum

cenfionemytdefl ^■>

^ ^'

Arbitrium

cenfereturpopultu.^q)Sed &

^rro

nonnunquamidem eftquoddelibe- lingv.iat.

jt -rare

fententiam fuam

dicere& de- 4'

na cernere:unde

htec loquendi

confue- tudoprofe£ta,quod/r^»4 cenfuerity

iu-

popu/ujju(ferit(r)»

Habetprteterea (r)Liv.i.

älias fignificationes mulras ^, Jure-

n-

Confultis feré domell:icas>quasego vldVquo-

>e-

omnesconfultohic

prastereo. Cte- que Barn.

^

terumqui volet in hane fententiam ^

ra_

plura,iliosadeat>tum vero&

Feftum

je.

(syNuncenimnotatfuadereydecernere»

^(S)i.j.

• putare,\erba iunt Fefti.

Th TT

ia- ^{_ .} *«. « . QujdCen-

Cenlorum autem nomine noib for

ce

tantumillifignantur,quiex

auäori- fignificet?

^ t täte

publica hujus muneris

curam_*

r0 gerebant, quorum opera i«publicii

tabulismonumenta extabant,quantum

4 A 4 *

pecunia,P4 R. quantum numera milk

(t)Liv*l, tum>valeret (t) ; fcd& illi Jaxiore-A

w-c.3*. vocabuli ufuCenfores di6ti funo»

(u)Liviws,

in fupra referrentnumerum(u).

•lleg.locQ Xh*I IL

Cenfus, jfCenforeCenfui$ Qenfur€ vocabu^

ladcfcenduntytanquamdpratore pratu~.

Comra.ad/^'ut Perottus (x)quorum ^va-

Epigr* 33,riusitemeß ufus. Cenfusnamquc;

?d Cxf, accipiturnoninfrequenter , pro i- pfis Reip, bonis 6? reditibustQuem-

admodum de Casarelegimus>quod

Alvartumfanflum,quintardiu* apetie-

bantTYtbuniqußerit effringi^\ cenfumfy ßPatrimonium PopuliRomani,anta

(y)Flor, rapuerityquamimperium(y). E^tde

^h^ft

quodam ita Pliniusr* (z)t

Nat,1.36»

Nonfuit Rex Qurio

ne%

Imperator

noru>

s.15* opibua inßgnü>utqui nihilincenfu ha^- bueritprater

difcordiamprineipum.

Ut

cenfus nominehacquidem ratione,

quoq»

comineatur,quicquid

fortu-

narumhaberequis poflit,etiampri-

yatus, Sednotat ft cenfusCivium

jrecor

quiperprovinciasdimißiyciviuwRoma-

noruminexerettibm-, quantm

ubift efpt%

XicognitionewperCapita* quanturru qtiVfyhabetin bonü^quacjuintoquocp an¬

nofiebat a Cenforibu*,(a)eaq; yocis ^ ?orIU agceptiohuc acceditproxime.

Sagiftr

Th«I V. Rom. 1.1.

Nequc ctiam Cenfura, fempen* cenfura notatmqnus& officium Cenforisr*.

Etenim quia in1 corrivendismoribu<s fe- (t)Perott.

„ r r „ Jr ⁱⁿComin.

'verloreserantCenjores,Jumitur Cenju- adEpigr.

raprofeveritatejnterduwprotorreflio- 33 »dCasf»

ne^decreto$lege(b). Sic vitaprin¬

cipe Cenfuraeil*ea^perpetua*adeam

p^g." m

dirigimur ad^eamconver.timur (c). Trai.

Xh. V. Varijsno-

Aliis, nominihus Cenforesdiäi

^pcUati

funtivelemdifciplinadfeveritatisma- Cenfores.

gißriyworum Cenfores

£5?prafeßi^

d)>

o™tCro

pacis magißri

$ eußodes

( e

)*pudoris

^cluent.

modeßia magiftri(f) J

quod

morespopu- (e)Val.

üregerent(g)*In eos diligenter in-

1,z>

quirerent(h))#/yW* ^res quä%ageret, (f)Cic.

curarentfi~)>ad^ca(Ugandavitiaintenti ♦m tjjent

(k),tf remfuamtanliquüfy etßi- /g

^/ cic.

marelt-iQuantum_' Ulicenfuijjent (1). 1.hde 11.

(h)Val, A 5 Th. _c»otere

(i)Gell,1.4,c,n* (k)Liviusitz4*c.igt (1) t0

feftusl.j, J ^-

Th.VI.

Exdiöisitaq;aliquo

modo quis

intellexerit^> qualemvirum

hic de-

fcnberenuncvelim„ Ca^terum_qua?

res huic

magiftratui conftituendo

dederitoccaiionemdddocetreäis-

<m)i ⁴

ümeLivius(m%

c.g. * * Th. VIL

Undeconftare cuivispoteft,

quå

occafione creari Ccnfores coepti

fint,tum^vero&quodnam

illorumj

Cenfus

praecipué officium fuerit* Neqj

TubTullio veroquidquam

obftare mihi poteft»

Regecoe- qUOd de

Servio Tullio inter alios

re-

ferc quoq;

Dionyfius HalicarnafT;

JuffijfeillumomnesRomanos

nomina da~

fuabonacenferepecuni#

#ßimatio-

ne>~$jwsjurandum

legitim

um

interpone*

reyquojurarent,

veré få optima fde

^o-

tnniafua.bona cenfa

ejfe: £jf nomina

pa¬

rentumexquibuoprocveati

ejjent adfcri-

beret{ffu##tatü annum

declarare,

atq{

ipfarumquo%

conjugum få liberorumj*

nominafcribere> additofå^ur

bis loco $

(a)i>4« regiompago

ubifinguli habit

arent

(

n

):

Qujmlongooptimum

inßitutum poBfe-

cuttaliji Romanistmperarunt^yuttribu^

timfuarum facultalum cenfumprofite-

renturyadfcriptüuxorum hberorums _^Q^ nominibua^fua

liberorum^

&tate (o), nyf;HaU

Namqueutnihil deeo nuncdicam, _g

*circa

quod fenrentiam illam impugnare

videarur Plutarchus (p) 5 de qua^ _(P)in controverlia quid ego putem me- Numa»

lius förre&commodiusin ipfocol-

loquiodicetur: CertéexdidoLivij Ql?aocca-

1 1 ^{... •} n . . ' fionecrea*

ioco idevincipotclt,quodtum in- ti peftea trodudafitproprié itadidaCenlura ^cenfores,

ceu peculiare officiumå Confulari

eiitratus

muneredillindumj&Cenforisquo-

apudR r;

quenomemcumConfulesfolirebus n^cffitas»

omnibuspropter earum muhitudi-

nem fufficere non pofTent* Ante

creatos namq;CenforesiConfulesr%

omnera illam,quse tumCenforibusr*

attributa eft,ad

miniftrationemgef-

feruntjquade ^revidefufiusFenefteb ^deMå¬

larn (q)> PomponiumLamim(r)> giftr.Rom Alex,ab Alexandra(s),quibusad-

(Vfc

^2r

de,fi placet, Rofinum(t )♦ Ut huc (s)1.?!cl

quoqnerefpiciantverbaLivijcum.»

dicit ^: mentionem illatam *b jenatu

iQJ' c*

fuijfe»

/uißeyremoperofam acm'tnime

confula•«.

remfuoproprio egere magißratu: cu't fcribayummtnißertumycußodi<e% ta- buUrum ^{cur a,} cut arbitrium formuU

(u)Liv. /•/•/■/•• „

j 4 5 | cenjendijubijceretur(u)t Th* VIII«

Etveroquamhuic cenforiolabo«.

ri _pares eüenon potuerint Confu-

les.cumScad curas officii conlula- risvocarenturaflfidue ipfi>vel indo intelligi poteft>quod plures

eflenu

hujus oflficiipartes>teftibu&Cicero-

<*)Üb, ne(x)>&

Livio in allegato modo

4eiU loco. Quo pertincre yidetur &

Aquaprc-

h°c

>

quod

pro

felicitate obeundi

candifor-, munerisiccrtamprecationisformu-

nu^aufT ^ana nuncupaflTe Cenfores verifimile

?abantur, fit»quales has fuifle legimus;Uteares

mihicollege mcobeneacfeHeiter eve- (y)Liv. niat{y)f Et cum Cenfor imperaret

i'4o.c,46 acccnfQ populum vocaret,

his

verbisufuseft: ®htod bonum ^,fortu- natumfelixßalutaretfcfityPopuloRoma-

no 6)uiritium;Rei^publica populi Ro¬

mani 6)utritiumymihify coßeg*efr meo»

pwgßratuify noflro

; omnes

Jtyu'trites

>

pedi-

pedites,armatos,privatostfcuratores o- _perott

mniumtribuumftquisvelprofevelpro -in comm»

alterorationemdarivoletyvoca lllicium adEpigr»

(z).Ca?terum quanto cum laboro

(a*

*Lit<

etiam folam cenfionem exercue-

tintjetfiexau&oribusidoneis vari- i°-.c«47*

is _conftare id poflit ; mihi tarnen.*

Epit.*!^

fuffecerit håc occafione aliquoo Epit.is.

cenfus ex Livij locis indigkaflo

^

(a)- U9.C.37*

Th.IX. 1.35c. 9.

Hinc faftum ut hic quoq^ magi- ßratu*maximuseffetapudRomanos,ac 48.

quodamodo graduum in Rep„ fummm EP-

54«&

atfypofiremu*( b)^,[etiamf)cum pri-

Eph%!&

mum caepiiTet^, dprimoribtto civitatis 98.

hichonorfperneretur(c).] Namepprin-

cipes civitatis Cenfarampelebant(d patribus

Participabattarnenetiam plebsdo piebisuc

hoc eodem honore»teftibus Livio

(e),&Plutarcho,qui dicit ^>unurru, (b)Piut.in patritium^plebeium alterum Conßitutos

Qi-

fuiffe,_quim obferVando caftigandople-

ftendo^curarent»nequis d Romand£5? 4*c-8- confvetdvita_pervoluptates diverteret

(£)i Quanquam &fuerittempus>

(t>i.*7?c,

cum _„ "♦ ^. (f)Plutm

Cat, Maji

cum

exptebe

utercp cenfor creatu* ejjei

(g)Liv, (g]- Quid quod Cenfura cumulwt

fh^inno' re^cfuarumdtgnitatumdicaturLipfio

tisad 1 _4. (h)? Ut^neq;

fine caufa hunc magi-

Ann.Tac.

ßratum

quaßfaßigium

c&terorum

hono-

Ci)lnCau

r/w»adpdlet,e? reliquarum ließ, ad-

Maj» minißrattonnm njelut

pr&fettionemj

<k)PIut»itt Plutarchus

(i)

>

cumdeeem annüpott

diftloc. Confulatum

Cenfuram petiertl Cato{k).

TaraveroCenforis nomenac mu- resrefedit. nusnaquidem

ipfi /mperatores de-

treefcirunt* Quälequid de Trajano

<l)i» _narrat Plinius (1)^, de Domitiane?

trajCS* Svetonius%quod

morum

correBionem^

(m) in e-ßfeeperit (m).

Et de eodem Domi- (nIT"'

^{n ,)l"}

t^ano*ta ^io quoclue(n)>Cenf°™no"

menetiamquidam Imperatorum,mori

Cenforum

*nt'quitu* ufitato acceperuntttdcpDomi-

(o)Cic, 1, tianwipertotam

fuam 'vitamgejjit.

3.de Ii. Th. X.

l^clt.

autem

creabantur ( o)

^s

piutarch. J ^quanquam & tres

Cenlbres all-

invms

quandocreatos

fuifle legamusf

p

)*]

<P)Liv. cumut

officij partibus

ac

curis luffi

- 1.34-c.4j. cerent>menimoperofaeratcenfura{q)$

Üftl

^tum

ob eandera forte

^guoq>

ratio-

nein»

nem>o"bquam

&Confules

binicréä- tifunt« Namdivifo imperiotßunito

malmeffevoluifßt^alter habens ßmilem poteßatefn iHum coercereßx. fi itaopus

eflet>notare^tf&/* (r). Quin imö (*Waltrop

interambosCenforescertamen no- fI*

tarum fuiffe au&or eft Livius (^Ns>/

(S)L'29»

C» 37»

Pra>terea&ilJudhicobfervandum_»>

quod in demortui Jocum fubrogari

nullus potuerit» Id quamobrerru religioni cfle cceptumlit docetLi-

vius(r> (t) 1,5,

Th.Xi. *>3i.

Tumverb&quinquennalis hic Cenfura

tnagiftratus efie debuit (u)>ideib

qu»^uen'

quinto quoque anno creabantun, (U)cie.!

Cenfores,quod rempusluftrum eft l.?♦de Ii#

adpellaruiTb åluendo^defißolvenddsut (*)i. de exiftimat Varro (x) » quod quinto ling.lat.

quoc^anno 'veBngalia , få tributa ^per

CenforesperfolveYentur. Siycquodjm- (y)Perott«

gulr-s qu'tnquennijs Civ/tates lußraren-

^

tur (yj. Hoc autem compleco 5z.

quinquennio ^> lußrabant populum^t

tauriliafacrißcia defue^, Ohe $ tauro (z)Llv*

facientes ₍z Qucxluftrandi ratio _p0mp.L*t åServiOi i.xfc*aiü

åServiofqui

vinculorum minis mof*

tisfyedixittutomnescives

Romani,equi*

tespediiesfyyinfuis qnis^

centurijs im>

(2)Liv'

camP° ^artt0primaluce adefjent (a )»

!♦

1.C.V4» introduäa>ad pofteriora

tempora-,

manfit* Sed fuit aliquando etiam

ccnfusa£tus,&ramenluftrumno a.

conditum, Id quare

putaverint

re- tfOM»

ligiofura eöndi doCer Livius (b),

«♦*»♦ Dixifuiflehunc

magiftratum quin-

quennalem i

quemadmodum

au-

tem hujus magiflratus

diuturnum_s

imperium

iniquöanimo nonullitu-

lerintjdiceturinferiusTh. 14,c,2*

Cap. Secundum.

Censor De um officio få

Fotefiate^

Th.l,

Ccnforam r**EnforumOfficium

quod attinet*

duoofficu

et^ cxj^-squ£ejam

funt,ali-

quo modo

inteiiigatur; ad duo ta¬

rnen potiflimum

capita hic referri

poflevidetur,ieu

quod idem eft>du-

plex

plex

illorum

furToffidum-

lltcoft*

ftiteritUnuminCensuhabendö,im

MOKUM pr&fectura ALTERUM.

Jh.ll _h

Cenforo adCenforespertinuif-

CenfuV

feoflenditLiviusverbis(c). Örtum _^

imtiumreieß,quodinpopuloper multos

annosincenfo-,_ne<^"dijfirricenjutpoterat nevpconfulibwstcum totpopubrü beüaim-

rninerentyoperaeratid negotiumageref

remoperojamacminime corifularemfuo proprioegere magißratuycuifcribarum mmtßerium, cußodia<g, zf tabularum-i

cura _, cui Arbitrium formula cen>

Jendifubijceretur. Ec poft pauca_-:

Papyrium Semproniumcfa cenjutagendc

popuhtefujfragij^/prafecit.

TL III.

Fuit autemcenfus f tantoim- ,

Jr,111S cl

perio res faluberrima ( d )f 1 nihil fcriptio aliud »quam seftimatio live de- (d)Livius fcriptio ^> qvd cives omniaap patri-

L c"*%*

mon'fdignitatisätatistppartium oißcio-

rttftiyj,dtjcrimina referebantur-,^mtabu- ^rt)Rcj.ur las(e). sytBut^autemtaliscenftus^vid 1.^{r. c.}6»

aliudeffecit,quamut ipfaje

nojje poffet

^(f;pior

Rejbublica /(f) 1,i,c, 7.

B Th#

Th,IV*

Utihtates, Duas autem mprimis oportunitales

C§JC>3fO» CD • 1 i• * * A7 lussigon t\gip. acltuutomnium maximas.

iSIam

deAnr. fånumerumeorumqi)iarmaferre

pof-

Ronu

IT; fent °ften(^1^ & pecuniarum magnitudi-

c.14, nemquibu*

bedorumfumtus Jußineban-

turßndicavit(g), Th*V*

Quamveroiderat

exufufalü-

Mihtum .

& xtatum tis communis noiie,nonmodo nu-

omnium merumeorumquiarma

ferrent» fed

gnitfoy C°" ^

QuaE

capita per artatem cenferi de-

berent&poilent, nemo non

videt.

HicmihkfufFecerit idadtuliffe,quod

ex Plutarcho notavit diöus Anti-

quicatum Romanarum

indagator.*

feliciifimusSigonius(h);cumticrn*

(H)li Pc mos

increbuißeliUt minores annis

c.ij.

Jeßtendecim aliquando fcriberentur

>

Gracchustumin tribunatu legemtulity

neqvisante

decimumfeptimum ad mi-

htiamcogeretur.

Th. VI.

Tributo- Cenfu* autemfortunarum

få fa*

rumjufta cufoatumfproavarum mapnitudinej»

& aequahs Lr 1 . ..<=> ⁷ / //•

impofitio, unumquemqi

oportebattrwuta ad belli*

_cos

cosufti4 conferre

£

k)]eamhabuitvim-> CE)Dio*

ütfingt*Ii patresfdmiliasfingulapr&dia

tå urbanafårußica,tn cenfvdeferrent; ^{circa fin.}

pecunimfummam%

fervornmpc'cndumtfo

numerumfiundörurn itoßrumenta

figfl-

latimprofiterentur quemadmodum

id ex variis Livij locis ^turn vero&r

exGeliioobfervavitSig(I).Pcenam (OL«

aütemiricenfispropofuirhanc Rex '4*

TuJliUS) utbonis

[poharentuy

^tå "virois (m) Dio*

Cdjijub h aßauernrem(m).

Th. VII. Ant.&l;y»

Sed & alia mulra cenfus a£ti _Honorunt

commoda erant , qua? omnia hic &ordi-

perventere ratio nonfert idftituti. num\n

Gratis rtamqj iile Cenfus piurimis cenfu _p.e-

decaubsReip Romana; profuit Uc 'titumdw quo tempore magiftratus & tiono-

fcrimcn*

resquisadire polier cognitumhabe-

renr. Sic ordinarie conftilatuiiL _^>Ck.

nemo petere poruit ante 4.2, 43 Philip.5-;'

annom,vel circirer(n^.Senatoriam RofL7»

&Quxltoriamdigriitatemnemöai> Car'.Sig ^I.

te annum 27. Quin etiamex fa- ^c.a.

culratumcenfu ar(ii mabant u r equ e s

&tenator (0 )3 ne vid.fitetfilendor ^{c, 2.}ML ß z

arnplif- 4«0*11*

amplißimoYutn

ordtrmm

pei familiäris

(p)sig» angußijsobjcuraretur (p

)*

Acpr$-

jur^Civ

^tereaut

dignitatis officiorum habe-

Rom 1.u renturdijcrimma,dignojcerenturdple,

c'2- bets nobiles, dCivibtaperegrini,fami-

.r Harum denia. confultones vitarentur

{A Pol _(q)

_{& id}genus

alia,

Dir.gg. Th VIIf#

PrJfécäu- Alterum officium Cenforumj

ramorum dicebam inmorumprsefeduracon-

aiterum fiftere. Neq*enimaliud Livij ver-

officiumm

ba voluntj cum dicitur,tanto incre-

mentoaucl^mCenjuram^u-i morum di-

Roman<epenes eamregimen>

jenatu*equitumc^cenlurice,decoris de

de-

corisj dijcrimen

jub ditione

ejtus magi-

<*)1'4A8-flratweffent (r) Sed quiaper oc- cahonem cum potubin fuperiori-

busdüorum quaead morum prsefe-

durarn pertineremagnampartemu yifafunt>memini»& deijsdem cum depoteftateCenforum fermo

erit,in

lequentibus diäurus

Tum amplius;

hic eadem inculcare minus necef- fumduco. Quaehic defiderari vi- dentur,(upplebimt Cicero 1. 3* do leg- jciplin&q,

fegg:

Pfutarchus inOfare & in vitaf *

iDmilij.Quiaauteminprimiseffcno

tabilis Ccnfura Catonis Majoris,o- mninolegimereturidemPlutarchu?

in ejus vira« Valer.Max 1, 2,c. 9,

Feneftella de Magiftrat. Romana¬

rum C.i<j.Porap4 JLaecJ.1.c. zuAlex,

ab Alex.L3« c413*Rofinus, 1,7«^{c. iq,} Gell.1,4, c.ülr. åc 1.4.c4 12.

QuibusaddefiplacetWoffängum

Lazium de Rep. Rom, 1,

ijQk:

^Ca-JC<Mi.

rolum Sigonium de Antiq. jureCiy.

Romanorum 1. !♦ c.14,Sc k.

Th. IX. ^.

Pertinebac autemadhan„c mo- ?n quibus

tumPraefe&uram,[ut quambrevis-

«m**-

fimc faltimaliquahicrepetam exijs ftirerit.

quae apud autores magno numero (s)pluc.ar*

occurrunt >»1 fenatum legere^,fenatus

vi.tis.mm

principemdeßribere-, quiputarenturfe- Val. Maxf

natuparum dignt t'dos amovere, equos

^ c'9*

adi/nere(s")j quiagruwjoydtfcereper- 1,29.c.

37di

mitteret.qui vineam ßarbores negte- Feneft. C-ft

Huthaberet,idum^ararumfacere ( t) ;

Conviviorum veßiumq, luxumfrenare (t)Gell.1»

(vO ^> privatas écdes ambire ^{, quamo-} 4*c-

"R > j j (u)Val.

15 3 de

(x)plut.

nnverei peroontari (X)

$-

inCsf. ' ccclibatumprohibere(^y)jimo quam (y) VaI* levifllmisetiam decaufis notamin-

M«>1.i.

urere>utpotei Nimiscorpulentosmilt-

/e* > ungventofy nitidos>eqvis

ademtis,

ignominia^notatosex ercitu dimitlere>

equitem Romanumnirnium comptunu acßlendidum^xequum Dero habentewu ßrigofum tåoßibw ^vtxh/trentern igno-

(2)Gell, rninid notare i civern Riomanum qui

&t*

4

'c* a^tlU4 ofri

t

avijfe

t

in auditorioCenforumi

jo.Feneft, ignominianota afficere (z )^> & qua?

deMag. iunthujus generisalia plurimaapud

Rom.c.16, 9- r.

autorespallimoccureqtia.

Th#X.

Ejusin Erat ^auremhaec morum prae*

Rep.Ronv. fe£^ura>cummorespopuli ita regeren*

ceffita#115"

tur #d caßiganda vitia intenti

jraaxima. Cenfores efient (b)Romana? Reip«

(aje^1C* perutilis

ac

neceflaria

^,

tå opmef-

\

^b)\kx4é feblupar

bellicu

laudibus. Jßuid enirru Ityc.'ll- y forii

profitijfet effe (Irenuum

fi

domi

male viveretur / Expugnentur licet

urbes » coyripiantur gentes > regnis inijciantur mannt : nifi foro

tå

cu"

TIA

yi£ officium ac vete

cundia

fua

con(li~

teril , partarum terum Aquatut calo

cumulm federn ßabilem ^tion habebit (C )yaj

(C\ Max. 1.i,

Th, XI. c 9.

Poteftatem Cenforum quod Poteftas attinet,eratilla_magnalaris. illud Cen*oria

inde paret, quod Fabricius& /Emi-

°*uanta*

JiusCenforeSjRuffinumqui bisCon-

ful & diäator fueratfenatu move-

rintypetinde ac malo exemplo luxurio- fumiquoddecempondo vaja urgenteru

cornparaffet (d); Cato major ^cum.*

(d)vai,

alioscomplurestumetiamL.Quin-

1 2'

öium,qui feptem annisanteconful

fuerat,fcnatu movit (e). Quid / ^(e)pinc, quod Cenforia poteftasin libera ad- inCat*

hiiCRep< non inJenatoresmodo,eos^

triumphales-)^verum

ipjos

etiam Conju-

lesy alioscp maximos

utbis magißratus

extendebatur(£), [quanquam exci-

piac ab håc Cenforum animadver- _{Rep. Rom} fione,Confules)pr<efeftum ttrb'u,regevz-i 1.z.C fa^cyorum$Veßales VirginesAlexan¬

derabAlexandro(g)ied iliam con- troverfiarn _ego hic non

facio

me-

B 4 am>]

am;]utneq;

finccausåhunc

magi- ftratum fantfijjimum vocet

Plutar-

(h)inVl- chüS (h) ^, qttafifaßigium c&tero-

L

üjemil,

honorum^acreliquarum^R^eip. ad-

(i)inCat,

tninißrationum

ve

lut prtfettionerru

Maj. (i},

Th Xlh

Tmtio mi-

Neqvtamen putandurri

cft,fan- I

auaJmuU

^tamfuifle&tamamplam haneCen-

tum, foriam poteftatem

primum

cunL»

hoc nomen introdu&um efti fed

1k)

^c

T

^{ret or}

ig}

neortet

( k ),

magnurn pofteriorib^remporibus acccflltro-

. bur &augmentum. Initio namq;

facultates & numerum tautum Ci- viumeenfebant,quod Servium

Tul-

liumfeciiTe legimus apud Florumj

f1-\1;i^^ ^ ö *

i j-.i«. .

^i^.gecirtisautcmtemponbusi^»-

to incremento aufåa eH Cenfi/ra ^> ut

(.m,)VaU

PACIS ^MAGISTRA ef CtiSTOS <

Max,I»DICl CJEPERIT(m⁾jquippequae

<<* 9* re&é inftitura,ad promovenda pa- ciscommoda contulitnooparum_»>

dumömmapAtrirnonij^>digmtatisyAta-

tü,artium oßiciorunoa, difcrimina ^refe- ^.

(n)Fiorus yebantnv^tn

tabnlte

(n,)*

ffETVS

l.i.c7, eJAA*

&1AGISTRA <JMÖ*DESTl/E$

PVDORIS ADPELLETAESE(o);

cailigabatnamq; omnem aetatem_.

&omnemfexum,atq; inuniverlurn providebaUutqviscp abßinertt a malU

artibiit,rejpueretvoluptateftfuas crjm^

<ztzsnonßnededecore attingit, baberei negotia tua,quibus å malo public©

detineretur,ßuderetprobitati at%in- duftria^nonfumtibwsnecdivitus,utver-

bisSalluftijpaulumimmutatishicu^

tar,quibus ille conlilia fuppeditabat Cadåriquomodo(uarnrettc confti-

tueret Rempublicam ( p )♦ Tum_»

quoq; Cenforia[everitates audieban-

tur padim, cujus cadigatiflima? di- fciplinasexempiarecenfetGeiii9tria (q).OpwjCenforiumfaceredicebantur>

quicunqj Cenloriam notammerue-

iunt(r), quaii Opere Cenforio nuda-

tosanceitemporibusveroCaefarisre- ftitutosaliquosnarratSuetonius(s).

TkXIIL

Qiiamvis autem illorum efTer

tam ampla&magna poteflas» fuisr5

tarnen circumfcriptarn fujfle ^can*

B 5 cel-

(o) Cie.

Öratsin Pik

(p)Fp.i.

de^ord»

Rep.

(q)1.4-

C. 2<9.

(r)GelL .1, 4. c. j j,

(s)In

CaeCc.41«

Suis ta¬

rnencir-

cumfcri- ptalimit»-

bus,

ft-VPlutin vitavEmil.

(u)Liv.

IJ9 42-

C*)Val.

Max.1.z»

c.9.Liv.

1 4-<? Ji- Diol,_44^

circa ini- tium.

(y)U«.

c.61,

Etord i- numjudi*

eiofub- Jedta,

ceftis velinde darum. eft,quod ctß potlent iili»vel é ienatu>velordtnee-

tumeyueßri aliojnem movere( t)■>$

inde motisnottt*adfcribere Cu )^*[quaj duo interfe difterunt non parum;]

non tamenqui itanotatuserat>per,,

omn emfuamvitaminfamis manfit,

&åfpeadeundi honoresexcludeba-

turprorfus.-fedrediligenrius cogni-

tå & judicatå.potuit ille ad honoris

titulum vel eundem regredhvel ad

alium promoveri (x), Id forré

hucnon itapertinerevidetur quöd

de quibusdam fcribit Liyius»qui d Cenfotibu*notatt mortemfibi conjcive- runUalijnonforofolum omniyfedinper- petuum luce ac

publico

cayuerunl

(y).

Th, XIV.

Tum veröcum multife falso

notatos å Cenforibus padim con- quererentur, Scnimia jamhaec po- teftas videretur ac feverior,quam-»

parerat; interdiftum Ccnforibusr',

ntquemquam moverent magiftra^

tUjnifiqui apud utrumq; ordinenu

in

t||

fojudicio,

convi&us eflet, quod å

e_ Clodiofa&um elfenotanr Dio(z Y

få &Alex.,ab Alex.

(

a).

(a;i.„c,.j.

iz Th.XV,

r\ r ' j Cenfura

;]

Quorfumetiampertinet quod

antetjuin.

L Qnfuramtanquamnimiampoleßatem^ quennalis,

jf> minuereparai^ennt^, Romani ejus diu-

>a. tmitate offenji(b) ;nifi uc creda- meftris.

■ij. musijsdemverbisexprimi caufarrLs (b;Liv.

rjS cur hunc magißratum qui anro»

1,4<,c-2+*

3Cj quinquennalisfuit,annuurn & ferne-

té

Ärern

conßituere voluerint £ Puta- )C| baht namqj Cenfuram qvinqvenna*

km,longinquilaUpoteßatem dominan-

Ifm

Um(cy.

ltaq;&Mammercus.dE- (C)Liv.

j. milius,qui Dietator eratdllam po- L9-c-3?»

nt teftatem imminutum ibat. Quo.

autem fucceffu id fecerit, & quo- -

modo id ^non omnibus parirer pla-.

so cueiit,hißoriaLivianadocer. Ceq-

n.. förescertéhaneremsegerrinié fere*

3. banf,ut etiam illumrribu moverint>

u fcinterarrariosretulerint.

f» Th.XVf.

^ Cenfura

a£ Quamverononporuerinthoc «kcoris

i, magiftratu& ejusfeverioredifcipli-

in nå^uem ep

Kom Con ^carere Romani Dio feftis eflfd\

valc™*

^um quod Clodium feciflc dixiTb,^

<d)l.4o. XIV. perperuum elle ^non potuir,

Eternmcjv&deCenfortbtu d Clodiofia-n#on

tutaerunt revocavit Scipioyijsfa

pri/Ii-*^

nampoteßatem reddidil^jqvum itucan ecjvcfiri infenatorioordinemulti nul-Ecn

htcspretijhomiues e/fentyqvamdw Cen-Xlm fenb^{ut nu}dum ex bis ^»ne(faaccufiitunu

nefadamnatumloco moverepermißum'SC3

erat. - Etfoo quoq; tempore pror0S

rntione Cenforia fottiter pugnavib1U1<

Upifo^

^{Cicero (}

_e^,

quamRomanosante

n'at

fua rempora annos 400. tenuißo

^'l

dicit, •vov

Tb. XVII ¥>

Imperativ Defijt tandem hic magiftratus®0^

'öftre311 Imperätoribus, teile

Dione>^cu-

mumcet* jus baEC iunt verbaffjCenforisnomen

re^

etiam quidam lmperatorum accepe-

-runtddfaDomitian«*per totemfuam vi-

ån

tamgejju > nunc veyo non ampliu*fit-±

Jßvumenimrem ipfam noßri temporis

f

lmpetatoreshabear/t,ne<fa deliguntur

adjlCi

Cenfuramgerendam>nefa magidratm

^

nomenyprAterquaminagendo

Cenfiu fe-

runt. HcCCrll

H&c paucafuere quseexhoc':Ep^ß11^

argumentoram diflftifo & elegami

jjf. cxcerpereego nuncpotui.Non quia

^.non pluta dici in eandem fernen*-

fa.tiampoflent&cfeberent quoq>;fed

•lttJcum temporis ratio hane mihi le-

^gempofuerihut quam poflem ^ma-

tHmximé brevitati ftuderera Jeftquod

^ab humanita te TuåLe&or Benivo-

^leexpe&em ^» & maximo opere Te

)r0rogem>utficubi lapfusfim[quod^e- quidemnondiffiteor]velis mihive*

Ttcniamdare. Quodfupere&exPo-

f^lybio hane diflertationem claudo,

vovendo,_ut.optabilis ^acfeleblus Reip. CumVosc toßr#ßatutfitfetnper^uo $ privata.»

tusMortalium vitafanila ßf integra,£«?

;ij.ftiblici civitatis moresplacidi ^acjufii

ienuddantur( fPolvb.1.6,

pe. CORQLLARIUM*

■vi-ån adjolidiorem in Itperif

fy ^profeclum captendumjitf-

aifciat ,fontibm ipfis reit-

T iu, Verßonam duntaxat

xfibulös confe&ari

^r

Negr.

I Ex -

Eximie

gff Pr&ßantißim?

Dn. Andrea Thermen?

Amice 8c

popularis hono-

ratiflimo.

nu

pul

rer

pre

mc

liir

QUod

^du!*apis

^Ifocvatis

inftar,ex

Tui obfecurus

optimis utriusq; lingu*

prtecepto,!? jj^

fcriptoribus>eaquotidicindefefTo ttudio co!

ligere fatagis

documenta>

per qua?,non

Tuij

^ß

J

magis>quam

publica;

falutis

rationibusolimJno|

coniulturuses» bené &fapienter

mihifacer(rjk

videris. Etenim haneviam paranda; fapien*ne

tiaecertiflimam efle,fuo exemplo maximi vi(jCf ri ab omniaevocomprobarunt,contraquamjexj imperitum vulgus,quadluqs & ignaviå ^lus_inp

cun&a metiri (olitum hic procedit.

SantL^

nonfine dolore & indignationealiquå

vide^j

mus,magnamparremftudiofa;

juventutis.né^

gle&å Graecarum lirerarum amoenitaté,

irdq^

eioquentiå iatinå,vixobiter,8c å

limine,[quolCUr]

ajunr]lälutatå»jliicophilofophiam &fuperioLc

resddbiplinasinvadere,ijsqj animum

fuurtUjretj.

immaturumadhuc,& tantis auhbus

imparenj^

plane > non tam exculere,quam

inquinaro^

Hos ubi deinceps» vel naicendi lors.ve-

alia

quappiaiti benignioris Fortuna;

aufa,gra

vioribus in Ecciefia vel Rep, muneribus

ad

moveritjtum demum quanto

difpendio>fup!

m

lud

jtei

ué

nus illehumaniorurnliterartim contemptus,

publica?Rei Rarefoleat,quivis oculatior&ad

NI rem ipfam paulo diligencius adtendens» de- prehendet. Hinc nonmodo perverfamaxi¬

morum negotiorumtra&atioded& abfurdif-

limarum opinionum anitpWwwMQ >

confiligq^z^X.

3' jnperniciem,fi nonReipublicae>attamenRei "ii

^ literarias tandem erupiuradliis velut é/onti- J;0 bus,

uberrimé

fcaturirefolent,

QiUos>uti-

'namTuus illeC£A/JO/?

%0M/4NUS>quem

nobisexeruditiffimisutriusq; lingul fcripro-

cer(ribuselegantercxpreflum exhibes>inpubIico

ne?ineptientesofFendiiTet;

₁ na'is pro ampliflimä

vldcmandati fibi munerispotcftate,hostales in

ai^exitiubonarumartiu prorrufos&indiesfcjuocl iU'inprimis

dolendumjcrefcenres.tribu^aclöco,

'"Squemnullofuomerito

adepri funt>movifieh

1 e'acinterfuifimiles.h,e, homines barbaros ac

! ,lemidodos,perpetuo<etatem agere juflifleu*

1ITJ|Q^antö TupopularisOptimere&iusjquerm»,

u.°_rl<1'^cum_parentum honeftiflirnorum providacu-

racultui literarumaccipiendö femeldeftinaf-

jn^fet,ac vivi fumptus ingenio

virtutis& litera- rei1fumcapacidimo>prorefuå,liberaiiffirné fub-

^miniftraflent, ab eorumexceflu ira vitam&

ve

8,°

upi

ii«

iudiainftituifti Tua,ut non magis foüdioris

itcratura?,quam

ipfiusVirturisj [quas pra?ci*

iuéfragilisÖcCaducsfeiicitatis,noilras

par¬

ten?

eemabfolvit] äraote

Te fempér fiagraffe,$:

tnnibusqui Tcnorunt>

pluribus argumentisr?

jam dudura

probaveris

;

idq; praefens> quod

publicodéftinasjingenij 6c

do&rinae

Tuae

fpe-

cimcn abundé firmat. Nec enim in Civiji

philofophiåullumaliud nobilius occurritar-

gumcntumjeo.quddTibipraemanibus

eft,cu¬

jus objervatiodiligens,quemadmodum Rem Romanam»aliaqjimperia in orbe ad fupre-

mumfaftigium extulit; itanegleäus>Romam

candcm,acmillepraetereaflorentiflimasCi

vitates pefiumdedit«. Quid? quod Tu

ipfe,de

Cevforeetuditédifputandouta omnitempore

vitam TüafntraduxilTe Teoftendis» ut CetJf°'

rinmde

eajudictumjnjunfllam 'reformides. De

quoutiqjlongioresScnoninjucundosFortalTe

fermo-1

nesTecumnuncférerem,fivelTuorumnegotiorum^

ratioeosferrepoffet,velmeitineris>quod jamjam,bo- nisavibus,ingrellurus fum,feftinatio,ad aliasac longé

diverfåscuras nonvocaret.Itaq,quodunumnuncpof-

fum,conatibus acftudijs tuisoptimis,exanimogratu-

\or,DeuittfeOptMaxvenerabundusprecor,uteafinem,

quempié detiindlorumparentumacpropna\-otaTu3

illisftatucruntjinDivininominisglcriarn Scpublicum

patriaedulciflimae emolumentumpropediem

felicifli-

méconféquantur. ValeScfubitaefcriptionimea»igno

Ice. Tut Stüäiofißinius

Holmiae_15.Juli Anno ^,

Chriftianoié6j, SAMUEL BENEDICT]

SALEMANNUS. ;