- - - —~Ä
DISSERTATIO GRADUALIS
DE
MORALITATE
I ABULARUM,
Qcjam,
Qonfentiente AmpliJJ. Coli. Pbil.
lllußris Academix
Ußjah
Sub PRZESIDIO,
P1RI AMPLJSS1M1
MAG. ANDREI
S9JÖ3!<25aiS/
Phii. Praft. ProfeiT. Reg.&
Ordin.
Ad
publicum
etuditorum
examen modefte defertPetrus
V-Gothus,
In Audit. Guß. Majori
ά. 23 Junii Anni
MDCGXXVIL
Horis ante meridjem Colitis.
UPSAUdEi Literis.
Wernerianis.
S:£ R:£ M:TIS Μ AGNΉ filDFI V1R0, S. S. Theologie DOCTORi Cele- berrimo, Inclutae Dicecefeos Scar, EPISCOPO EminentiiTirno,Coniift(
PR/ESIDIGravi(Bmo,nec non Reg»
Gymru ScholarumqjEPHORO
adcuratiiRmo,
Reverendisßmo in CHriflo
PATRI ac DOMINO,
Dn. jespero
M/ECEH4TI ΜΑΧΙΜΟ,
SAcrorum
DeliciumAntiftcs, Gothicis
Mufis, prapfidiumquedccus acidite
meis|terris«
Sufcipiasplacidus fubmifia:pignora mentis, Quac Tibiierttrepido noftra Thalia gradu.
Namqu? ego fum fatis,lemper jadatus iniqiiis, Vitaque continuo plepa dolore fuir,
Defieram nucibusvixluderei vita paientum Defiit; hocque mali iumma fit: orbus eram, Hinc Tua laöfatis, Mutcenas , litora remis
Nunc peto. Contingat litoragrata ratisj
Sic votis fiemper venerabor Numen in alto; Sub canisvigeant vividamembra diu!
Reverendlßimi Nominü Tul
eultor humillimus Petrus
VIRQ Adtnod. River, atq;
Amvldfim,
MAG. ANDR. UNGE,
PASTORI & ARCHI PRffiPOS.
Scarenf. longe meritiflimo,Confift.
ADSESSORl Primario graviifimo, MECENATI venerabunda mente
aeternum fulpiciendo.
VIRO Adm,Rever atque?rsolarisfmo\
MAG. ANDREA
RUDBERG,
S.S.Theolog. LECTORI Primario
in Reg.Gymn.Scarenfi dexterrimo, Confift. ADSESSORl, PASTORI in ©t6tf)Ctiet> / & adjacentium Ec- clef PRiEPOSITO vigilanciffimo,
PATRONO fumma animi venera-
tione femper
profequendo,
FJRO Adm,Rever.atque
Pr<eclarisfimo,
MAG. JONE
SIDRENIO,
S.S. Th. LECTORI in Gymn.quod
ScariseOjdiligentis.Confift.
ADSES.PAST.in2Βίη£ίόΙ)ί/& vicini diftri&.
PR/EP.meritis.PROMOT.pia
men-*te perpetim colendo.
Adm. Rev.atque
Pr&clarisftmoOomim,
Mag. Ε RICO S IBER G,
Schedvienfium PASTOR!ac PR/E- POS1TO digaiffirno ,
EVERGE*
TiT quovis
venerationis culcu
jugiter
devenerando.
Plur. Rever.atque Dotfisfimo
Domino>
Dr». ΕRICO
DAHLGREN,
Ecclefia?, qua? Chrifto in
colligitur, PASTORI
VigilantiflT
mo , FAUTORI omni animi
ob«
fervant/a plurimum
hono-
Obis, Farroni,Promotores acBenefa&oresOpti-
nu, Cerrifllmi, exercitiumhocceMorale,in¬
träduriora elaboratum fata , acieoquc minuscom-
tum & ornatum, in debitsevenerationis &obfer-
vantixfignumperenne3 iäcrum eife volo. Quo, &
nitore'mftbiex Rever.Veftris Nominibus., tenuishasc
ipea foeneretur opelia , iimulque exoptatiiiimun?
Veftrum fävorem mihimet ipfi conciliare queat,
Summum Numen itaque ardentiifimisvencror pre- ς&ιΐ5, ut omni fclicitatis gencre cumulati, in o-
mnium bonorum patrocinium fulcrum certifTi-
jrium, quam diutiilime vivatis, vigeatis, floreati.s.
Adm. AtquePlur,Rev>NQminumVeßroitiW
rando,
cultor obfervaHtilTimus A. & *■
1. Ν.
f.
§. L
HArias» in illa
parte Philofophiae traden- da, quse circa mo¬res homifium for- mandos occupatur,
Vias,ingre(Tos
efTe
Sapietites, notiusömnino arbitror , quam ut heic a
me dici mereatur. Jubet tämen_*
inftituti ratio , pr^cipuos docendi
modos , recenfetido potius, quam eosdem figillatim penfitando,prae*
mitterei Aiii itaque Dogmaticam-a·
tradendi methodum iervantes ge¬
nuina morum pra?eepta ex fonti-
bus iuis & priticipiis dedüXerunt ?
quéequefacienda ac fugienda ,
dö-
A demon-
t 4M ; o (
monftrarunt. Aliis Gnomologica
& Parasneticadocendi ratioplaucit, qua?,regulis& pulcherrimis moni·
tis, hominesad ftudiumjufti &ho·
nefti excitavit» Characfteres pra?te-
rea, moribus hominum formandis aptos & idoneos
judicaruntalii.Ce*
terum, quia libellis & pra?ceptis
ftudium Ethicum haud rite abfolvi exiftimarunt reliqui difciplina? mo¬
ralis interpretes, fed obfervatione
rerum fingularium ,in hiftoriapra?·
fertim,& dramatibus:hincParadig- maticaprodiit morum inftitutiojai
deoutexempla in illuftri poiitamo·
numento,cuivisintueriliceat: inde fibi,quod imitetur, capiat,inde foe·
duinceptUjfoedum exitu,quodvitet.
Agmen claudit Mythicum genus, quo,cum amoenitate quadam,
fub
involucris fabularum, quid in vita fe&ari, quid averiari aebeamus, oftenditur. Quem inftituendi mo-
dum, utpotelongeantiquiffimumj quoniamievipenicillodelineandum
•m > o c l·®* 3 inihiiumfi, iolitam C L.
benevo-
lentiam, quam
poilum maxime-»
fufpicio atque
deveneror.
§. II.
Non eft.quod
Ethymologiam
vocabulorum, in frontiipicio
Dis-
fertationis occurrentium, heicmo- rer,quum, unde deriventur
,cuivis
accuratius introfpicienti non
poflit
nonconftare. Homonymia itaque,
feu varia acceptio fabulse , no- bis venit obiter confideranda-j.
Primum♦ fabulas aniles & futiles,
Graece λήξχς, 6c a
D.Pauloβεβηλχς
ti) γεώδειςμνΒχς
diétas, a)
utnugasotioias, & temporis
fallendi gratia
infulie excogitatas,
procul hinc
re-motas voio. Quas tantominus cu¬
rat fapiens, quanto,
nihil falubre_»
& frugiferum
illis reconditum in-
efTe, magis ipfi
conftat. Quin 6c
fabula?, quas
Paschius rerum& lo-
corum, qu2e nec
fuere,
neceile
po-tuere, 6c Plinius portenta
menda-
cia appellant ,
heic excludendas:
A 2 utpote*
4 -Φί ) o ( fr®*·
ufpote, gentem ejje apiiclextremaIn¬
di£ * corporibus htrtis & avium ritu
plumantibus,
mdlo cibatu vefeentem,jed fpiritu florum naribus hauflu viäi*
tantem, b) Nec fabula , quatenus
rumorem quendam
divulgatum^
notat, vel rem ipfam , de qua iile~»
rumorcircumfertur,huc ipe<3at_« ;
quemadmodum Deus , Ifraélitas, fabulam omni populo futuros mi¬
natur.c) Et Horat patcrmm Co- gnomen vertas in rifum, & fatala fi*
as. d) Pneterea,denotat quoqueta¬
bula familiäre colloquium , utTe-
rent. Lupus infabula. e) Sed tabula, Gr*μϋ3νς, propofito noftro infer- viens, ingeniofum eil figmentum , deleélationis, & pra?cipue doétri-
nae cauiTa inventum , in receiTu ,
quamvis fub involucris & integu- mentis, habens, quod ad notitiam
tam hiftoricam & naturalem, quam inftitutionern morum eil conduci-, bile. Unde, praeeunte Buddaso,fa- bula nobiserityfigmeiitumverofimik?
aifiomim
) 0 ( 5 adiomm humanarum altarumque re-
rum imaginem referens,
adaltiorafa-
pientt<£ capita
occultanda
, ammosque rudespopulivanado
ärmaimbuendos.
a) i.Ttnu4: 7. £) Gellius L· 9.
r.4. f)i. Reg.9:7. d)
Lib.
1./7).XIII.
e) Adelph, Acl, IV. Sc. 1.
§. Iii.
Primos occulta? hujus philofo·
phandi rationisnatales,
quidam
HL- gyptiis «StHebrasis» caeterisque ori-entis populis,/) quidam
autemHy-
perboreis, & quidem noftris Sueo- gothisg)debere,
argumentis non fpernendis evincere fatagunt.Quae
fententiarum divortia,& meum^
quantillum in hac re
judicium fu-
fpendere mejubenr. Illam
verode-
inceps ad Grascos & Iatinosdima-
naile, veftigia non dubia compro- bant. Nec in qauflas & rationes o-
mnes,quibus indu&i Pcetae,*res cccukarint, quurn varise a variis
adftruantur, inquirere nunc vacat.
Sufikiat verba Nat. Com. in hitnc
A 3 fenfum
6 ·»* ; o r Η*·
ienfum allegafie: bi hoc
quiäem,
in- quit, omnes Poet# convemunt,quod
omnibus idcm eßJcopus, & ad unum finem animum mtendunt, ut homines pieliores efficiant. #) Ubi enim pietas,
& reliqus virtutes altius animis e-
rant imprimends, hane methodum
ut adprime idoneam, juniori&ru*
diori stati proponendam judica·
runt Veterum Sapientes: ut
Tub
venufliflimis pi&uris, iolidioratra*
derent prscepta, atque fuavi hoc modulamine, vel invitos in fuam
pertraherent
fententiam. Duplex nam<£aquibusdamfabularum
con- flituitur ufus, quatenus fcilicetaut adinvolucrum,autadilluftrationem faciunt; hsc antiquis feeulis plu- rimumadhibebatur. Cumenim ra-„tionis humans inventa & conclu-
sjfiones, etiam es, qus nunc tri¬
sts & vulgats funt, tunc tempo- 5,ris novs &infvets eflent, vixil·
„lam fubtilitatem capiebant ingenia
„humana, nifi propius ad ienfum per
-m) o (7 per
hujusmodi fimulacra & ex-u
empla deducerentur.
Quare omnia"
apud illos
fabularum omnigena·"
rum & fimilirudinum plena.i) Li-"
cet itaque
Myftica? hujus do&rinas
primordia,
fimplicia admodum &
inculta fuerint; tanta tarnen fe-
quentes aetates
addidere incremen*
ta,utuniverfamlere
Philoiophiam
complexi videantur
Foetx.k) Un-
de hiμύΒοι, iapientum
&ftupendo-
rum ingeniorum
foetusaudiunt.,2e*
tati non modo puerili,
fed
& pro- ve&iori, ad virtutes fe.erudiendo,
fuaque admirationead inveftigan-
da rerum arcana excitando, infer-
vientes. Hinc tot a viris eruditis
fabularum commendationes. 1) Et
Plato τ£ς$ε
έγχζβένταζμ\ν§χς ιτει'σο-
μενΊάςΤζοφές
τε$ μητίξας λέγει»
Ίοϊς ταισΐ, ^ πλάτ]ειν
1άςψυχάςάϋ]ων
Ιοϊς μύΒοις,
πολύ
μάλλον μτά σώμα!λ )αϊς
γβξσΐ: m)Verum fateriquum
fit neceile, omnesfabulasnon
ejus-
dem eiTe commatis;
qusdam
e-8 4M ) o ( Hl·
nim errore vulgi, ac fabulandi qua- dam licentia', ja&ari mifcerique_»
cum,aliis,ratione
fi&iSjCaspere:
ad-eoque univerfa, tanquam areans
fapientia? & Myfteriorum plena ad·
rnittere,& omnia velutfutilia com·
rnenta , nullo abdita? veritatis fen- iu inftru&a, velierepudiare,parum iit fapientis. ii) lilas ,judice quoque
Hieronymo, huc non fpeclarecen- femus,quibus etriam ccelum infama¬
re & mercedem ftupri inter iidera
„collocare iatagunt Poécae. Quin
„moribusetiamperieulum abfoedis
„iftiserit, quas Poéca de Diisnarrat
„tanquam defuibus. o) Unde illis, qu^ nullo ingenio utilique conditas iunt,ucputrida,ex(anocorpore,me#
bra,refeÄis, eas folumrnodo, quas
animum legentis ad quandam vir*
tutis fpeciem , quamvis fub vari is procefRbus, admonent, hic volo intelle&as.
f)
Huet. p. 7.defal·. Romanen/. Bud¬dei Analp., 55.^ 59. Pajcb. p. 140;
g)D·
4M) o ( l·®· 9
g)
D. 01. Rudb. Atlant.
P.IL
c.ii.få*
feqq. b)L. i. cAF. t) Franc. \B
de
Ve-rul, l. i i. c. i;, k) Forη. Poet. Jrip.
I. i. c. 26. & feqq. Pafch. p. 154,
l)Strabo 11. Dionyf Hallie. L 1. rer.
Ant. Brunneri Praf. ad
Palapb.
m)L.IL deRep. n) Majen. Spec. imag. p.
254. 0) Voff. de Sed.PLc. 4.
§. IV,
At hoc loco, mei quoque mu¬
neris fore ratus, tela illapuropaföW)
qua? icopum noftrum pra?cipue-j
ierire videntur, pauriffimis exci-
pere. Quorum TanaquillusFaber,
in Libro Γ110,de futihtate PoeJeos,e- dito,acutiiIimavibravit:cujus fum*
ma capitaapud Pafchium, quo cu*
pidum le&orem remiflum volo5
eomparent,^) Iiludautemregerere fas erit, ubi nullam ex mendaciis
moralitatem deduci poiTe inferunt.
Quoniam vero,dolum abeile, nee
non magnamveritatis imaginera,m,
& iub ipfis latitare figmentis, con*
ftetjillamqj
fidionem,
qua? aliqpatnlo '-φ§ο ) ο ( '$&-
fignificationem involvit,
figurarrL»
veritatis,non mendaciumeile,teile Auguft.gO Poetas,
proprieloquen*
do , mentiri nego. Nam
offii
cium Poét^ Epici, judice Ariftoti*
le, non eftcanere a&ionem, quas
vere gefta fit, fed quae
fieri poifit.
Decet enimHifloricum narrare ea, qux
faéta fint, Poétam qualiafieri
potuerint, itatamen, ut fempeiL»
cuftodiatur verofimiie. In fabu- Iis enim multa funt falfa quoad! li-
teram , refpe&u autem recon·
diti fenfus, funt veriffima, Hunc
vero genuinum & maxime accom*
modatum eruere, hoc opus,
hic
laboreft: nonenim nudis vocibus
&fententiis, ceu cortici inhaerea·
mus, fed fcopus & fenius ceu nu-
cleus refpiciatur, neceile eil. Quem
fi quis per omnia non fuerit
aiTecm
tus ,maledicere quiefcat, fciatque#
noflru ignorantia, ad negationem
rely
non valere confequentiam. Nam ea
„fiepe eft obfcuritas fabularum,ut
nec
)o ( *$· II ζ> nec
fatis capiant
easίρίι Philoio tC
phi, Ted alius hac , alius
aliud ίι-'ς
gnificari conje&et, nec tarn fabu-**
las fententi-aeadaptentipfius
Poetae,'4
quam fuam fabqlis. r) Qua de re,"
Fran.Baco de VeruL deSap,Eeterum,
in prasf., qu^ digna prorfus
cenfe-
tur, ut hoc in negotio totalegatur,
hunc in modurn diiferit: Neque,
inqüit,
me fugit, quamverfatilis
ma*terxa fitfabula, ut buc iUuc trabt, im-
mo duci poffit, quantumque
ingemi
commodhas <&* d'tfcurfusvaleat, utqu<e mmquam cogitata , belle tarnen attr
't·
buantur. Hifce , & aliis probe ob-
iervatis, quoloco
habenda (int mut*
ta iniquorum fabularum
cenforum
finiftra judicia , non obfcurepatet.
q) Ev.Qv,5
2.r)Voß. de Seél.Pfa
c.IE §. V.
Hiice fic praelibatis,
ad divi-
fionemFabularumme confero,qua2,
tam ratione materia?,quam forma?,
communiterdifpefci folent,inNatu¬
rales,αμχoftendunt,qu£e;&
qualis
fitin-
It ) O ( §·&*
fit indoles naturalium rerum , & f Mordes, qua* ad mores formandos:
virtutesfe.fe<ftandas,affe<ftus mode- randos,vitiaque fugienda,
fuavibus
fuis inventis, & horrendis porten-
tis, plurimum faciunt. Illa inträ-»
Philofophia? Theoreticas, ha vero inträ Pra&ic# pomceria contineri judicantur. Addunt nonnulli Hiflo·
ricas, in fabulis antiquiftimorum.*
temporum hiftoriam, tam iacram
quam profanam quserentes: quo
Palaephati incredibilia quoque per- g tinent, cun&a ad verarn hiftoriam torquere conantis. Nec obftat,quo
minus fub feniufabula*,veniantquo*
queEpica, Drarnatica , Apologi ,
Parabola? & Fab. Romanenfes &c.
quasinter fpecies differentia licet agnofcatur; eadem tarnenillisinft-
ta natura fabulae μιμήΊιχή, isdem
quoque intenditur finis, fed itinere diverfo. Quotiunc enim Poetarurn genera,iuntautem quampiurima_i,
^
totfere div-erticulaviäruojqj eo
du-
centium
amfeages.
§.Vi.-*§H> ) o (15
$. VI.
Jubet porro tra&ationis ordo ,
ut
Mythographos
ad Philofophiammorum , luculentis fuis exemplis, reipexiiTe obiter monftrem. Quo¬
rum ζυάξξςος,
σοφώτάΙος
^ Βείό]αιος Homerus, Tic a Piatone di&us,pri¬mae inter Grascos flbi facile vindi- cat; qui profundiflimo
quoqueju-
dicii acumine hanc do&rinam ex-
preflit. Unde , nuila fere cetas de-
prehenditur, quamnonipfe fatis in-
genue depingat, exemplisque for¬
metac inftruat. Hinc in Achille__»
juvenum,inAgamemnonevirorum,
& in Neftore fenum mores , haud obfcure expreifos, obfervanterudi-
ti.Adeo utllias(SiOdyffeaHomeri,"
non fint niii virtutum & vitiorum<c omnium compages,virtutum illu·"
ftria exempla , quibus pofteritas"
admajorum exaequandam gloriam"
omni induftriacontenderet, vitio-"
rurn aperta documenta, quibus"
perverfumillum«itum declinaret.u /)Hunc
14 -®-g ) O (
s) Hunc proxime
excipitHeiiodus,
in Mythoiogia morali
tra&anda_»,
non infimo loco habendus: quod,
inter alia, ut θεογονία ,
ejus"Εργα κ)
*Ημέ?αιdeciarant: quippequa;
adeo
do&e & prudenter fcriptafunt, ut
non Ethici cantum & Politici,ied&
Oeconomi, naucleri & agricolae,
ex eorundem le&ione, multamfibi experientiam & ufum adquirere
pofiint.
Inalbum quoqueMytholo-
gorum referrendum , ultro (efe
of¬
fert celebratiiiimus quondam
fabu-
larum condltor, iEfopus: qui,
ad
mentem
quorundam,vitalicet,for¬
ma ac morte,mifer fuerit; apolo*
gos tamen, eximia
doÄrina refer-
tos , omnium optime
confinxit.
Quem fibi locum adfignatum ha-
buerint, apud Gallos,/ffopi
fabula*,
idipium Gilbertus Burnetus, in—·
itenerario per Helvet.
indicat.t)
Quocirca proverbium in
indotäos,
& valde ftupidos, orturn
eft: éSI
rov "Αισωπον πεπώτηζας* Adeo ut /Eiopum
•Φ3; o ( i s
iEfopum qui non IegiiTet", indoåior
reputaretur, u) Neceft igicur, quod operofius h®c dicantur, quum e-
pimythiou iabulis ejusdem appo- fitum , idipfumfatis iuperque evin-
cat. Unde b. Lutherum , apolo- gos/Efopi, ejuscemodi quondam«#
exornaiTe elogio , commemorat Pafchius: x) Qu*doötrina, inquit*
vtilior,contituws politicam fapientiam, propmi poteii, quam libellus apologo-
rum /Ejopi, multis
puerilis
acpent rediculus videriJokt?Etß
autem ma·mbuspuerorum teritur, tamen maltos
videre licet, infaßigio fapienti& , non
reipja, /«/Jua opinione collocatos, qui
neunum quidem apologumJatis
intel- ligan
t.s)Foruel l. i.e. 31. ί) Germ.
p.12. a) Aphton. Progym.p. 14. ä)
/>. 164,
§. VII.
NecminorifucceiTu, quam ze-
io, animis hominum fcientiam-»
morum inculcare , aggrefli fnnt
Poet®
ίό -m ) Ο c
Peéta? Latini. Coryphams namqué
eorum Virgilius, prästeralia, pru- dentiara militarem, quaminlliade,
& Civilem,quam in
OdyiTasa
olim depinxeratHomerus,in fua/Eneide
uno quaii fafciculo
comple&ituc-u
Immo,multofelicius & luculentius inLatio, quam Hellade, morum exponi do&rinam, nec defunt, qui
affirmenc. Vere ifaque Forn. qu£
emm pars virtutis elϊ, qua ratio mo¬
rum , quam Virgilius
noßerplcimsfime
mn expreßerit. y) Quanta etiam fe-
licitate, hoc in negotio verfatusiit Ovidius, ex unius ialtem, alterius-
ve tabula? ejus infpe&ione,exempli löco, apparebit. Et
quidem,
quan¬tumfit inomentum, mediamj inL»
negotiis femper lervare viam , plus
quam eleganter, per fabulam
de
Icaro, expreflit, qua? ad naviga-
tionem ejus , ficut PalasphatuS
z) (enfu hiftorico explicuit,parum pertinere videtur ; ad do&rinartt
veromorumpiurimumfacit. Quem*
admodum
-φ* ) ο ($&· η
admodum enim,htente
Philofopho,
virrus in mediocritate confiftit, e-
jnsque
via> inter exceiTum &defe- ftum, redo aperitur tramite,uf, in-ter audaciam Sctimiditatem, media eftfortittido;inter intemperantiam
in cibo potuque ,& nimiam abfti-
nentiam ab eodem , frugalitas; ita in quamnam partem, quis,absque
moderamine ac du&u redas ratio- nis declinaverit, in vitium, unde exitium, definit, & quo longius,
tanto graviori lapfu , cum Icaro,
ruit.
y)Forη
el /.
i. C* 11, z)r.13.Jf.24,
$. VIII
Nots quoque circumferuntur
fabulas de Adsone & Pentheo,qui-
bus contemtusDeorum,&nimia_„
in aliorum cognofcendis & riman*
dis arcanis, curiofitas, exitiofue·
re. Cum enim ille, cafu quodam_,
Dianam in fonte fe Iavantem ,fine
'v vefte
offendiffet,
ne remproderec,in cervura mutarus eft, &iuisfca-
B nibus
*3 -»8)0(1«.
nibus dilaniandus expofitus,
Hk
autem,cumfacraBacchicontumelia adficerec, &jam inveterata, uno i&u evertere conaretur, in aprum mutatus, a materterislaceratus
eft.
Vel, ut aliis placec, tanto eum a-
&um eile furore,quod occultaBac-
chi facrificia, arbore confcenfa,in-
tueri vellet,utSol, Thebüe, aliasqj
resTibicongeminaiTe vifas fint.
Sor¬
tin funt ha? quoque fabuta inter-
pretes, non per omnia
confentien-
res. Ad hominesprodigos & ingra-
tos, quidam,
Aétaeonisfabulårefpe·
&um habitum fuiiTe, volunt, quio·
mnes vivendi facültates, venatum intentius,quamrem
domefticam
cu- rando, nimiuma? canum numerurn alendo,abfumferat. Interituautem_*Penthei, temeritatem Principis i-
gnari, cöncitatos populi impetus, potius repentina vi, qu3m mora_j
& confilio reprimereconantis,
in-
tendi arbitrantun Fabularum prima
Franc. B. de Ver. ad fecreta Prin°- cipum,
) ° ( *0
cipum, fecunda ad fecretaDivina-*
pertinere videtur: qui enim tnquiP*
Principibus
nonadmiffi,&pr^ter"eorum voluntatem fecretQrum_/c confcii funt^ odium certiflimurn"
apud eos coniequuntur. itaque_»'c gnari fe peti & occafionescaptari,"
vitam
degunt
fervorum more ti-"rnidam & fuipicionibus plenam.,."
Alia eilPenthei calamiras. Qui e-ct nim aufu temerario, mortalitatis"
parum memores, per exceliana-"
tur^e,
&Philofophisfaftigia,(tan-u
quam arbore confcenia,) ad my-if iieria Divina adfpirant, iis pcena"
propofita eil, perpetuajittconfta.il-"
tiae,&judiciivacillantis&perplexi."
Cum enim aliud fit lumen natura?,"
aliud Divinum; ita cum Ulis ntacif ii duosfolesviderent. Qoas tarnen"
expoiitionum diverfitas, moralita-
tem fabulce utriusque non tollit s quemcunque enim arripueris fen- furn, non exiguam in vita Civili prseilarQ videtur utilitateni. Ali«
B 2 verö
2 0 ) o C
vero & naturalem & moralem ii-
mul admittunt (enium; quemad-
modum Typhon, vim motumque
ventorum, & ambitiofi hominis
eftraenatum furorem non inepte_j adumbrat. Ita Hercules ad natura¬
lem Philoiophiam refertur, qua-
tenus folem fignat ; ad moralem
vero, quatenus nomen
eftHerois.
«).
Ad
h^c,iupra vires,nihilaude-
re docetPhaéton. Libidinem fuge-
re Daphne. A
voluptatibus Atalan-
ra , Medufa & cantus Sirenum u- numquemque
deterrebunt. Conii-
lii boni optimos fru&us
indigitat
Metis. Pnemia & poenas propo- nuntcampi Elyiii &
Tartarus.Phi*
lautiae eventum infelicem edocet
Narci(Tus. Falhmtur erirn,qui
femel
niteriijje Narcißim autumant:
nafcun»
tur quotidie, qui eodem
laborant
mor-bo , quotidie etiam pereunt.
b) Unde
non dubitandam fuerit,
quinEthi-
ca in antiquis Poétis
exprefla ha·
„beatur , cum ia?pe
dejufto,dere-
•Φ3 ) ο C Il
* $o,debono,de amicitia , iaepe"
decontrariisrebusabiisdiélum fit."
Nec aliud profedlo genus fcripto-4<i
rum eil, quod tam crebro, qua?"
attinet ad animorum perturbatio-"
nes, defcribat c)
a jVoff de(ed. iJh.c. 4. §.6. b)Budä\
Analeda
Hiß.
Ph.p. 83. c) Forη./.
i.cap. 31.
5. IX.
Ceterum, adqua?ftionemillam, quid videlicet per cunétas Deorum
f Dearumque fi&iones intenderint Poeta?,ita refpondet, Nat. Com. di-
cendo. Fabula qua de Diis fingun-
tur,ad verum naturahum autaßrono-
micarum conßderationemjfiedant: qua de hominibus, ad vitam mortaliumin-
formandam & in melius vertendam.d)
Cui afTentitur Voflius é) , Deorum Dearumque nominibus, & eorum connubiis atque affinitatibus, na¬
tura? arcana; vifae autem inftitu- tionem, geftis heroum , involvi adftruens. Lübens prsterea fateor
B 3 multa,
ti 4ΦΊ! ) o ( m-
rnulta , de Mythologis aliis, de pa- yabolis & apologis iacris> e. g. Jo-
thami illo, Gideonis fil ii, de arbo«
ribus regem fibi eligentibus ; aliis- que/) heic pofte adferri:
Verumu,
immota quali ad clavuro fedente.»
novercante forcnna, & ha?c qui- dem, aliaque huc(pe&antia ,relin-.
quere cogor,
pauciftima
tatitum, de modoae ratione, qua, reeentio·ris a?vi Myftae, iuam, circarnorum
do&rinam, pofuer-mc operamacm- duftriam , fubjunxifTe contentus*
Certe,fi, quodreseft,dicendum,fa*
terineceflum eft,pr^fentis, aqueac proximeelapfi feculi, perEuropam difperios
Clariftimos
Viros, inhoc
ftudii genere, muneri fuo non de-
fuiile. Totaliosutnunc taceamjub
fi&is nominibus , ad fuftioendas
vitiorum perionas, idoneis, amce- niffimi quondam ingenii Vir , Jo-
hannesBarclajus, in Satyrico fuo,
naultarum Rerumpublicarum auia--
rurnque, Ga Μις» utpote, Anglicae^
Belgien
-m ) O (Wr 1?
Beigica? Sc Lotharingicaenon
dubi*
am iui temporis iconem
reliquit^,.
Idem in Argenide,
fabula pleniffi-
ma bonae frugis, intermixtisamo- ribus,adeo dextre
rebellionum
ge·nium&artes .ut Sc.pluriumregno-
rum turbas, redtorumque denique
errores depingit? ut
nihil fere
fu-pra. Sic Nicolai
Baumanni fabu-
lam, Stctntfe gUCfeé /
di&atiu
,Morhofius, velutivivamquandam,
in aulis non raro veriantium arti-
um difficultatumque imaginerru
laudat. Quis alte hominum animis
infixosmores& adfe&us, advivum melius expreffit, quam inter
Gal¬
los ,maximeinfignis olim Comicus
Mollierus? qui induftria iua, & a- cuteinventis, in Seena, morumfe- pe licentiam
facilius fregit,
quam ipixfandtiones
&leges. Quem uium
Adiionii, Steelii, aliorumque faga-
ciflimorum virorum lucubrationes,
fub nomine, Tatler , Obfervator, aliisque
fidiis,
inAnglia
pnmum inlucem
*4 -m ) o (
lucem emiite, antea habuerint-,; ^
quem etiam bodie , in diverfas Eu¬
ropas lingvas translata?, le&orib9
esedem fruSum fubminiftrent, non eflignotum. Hucquoq5fabulae,quas
Romanenfes dicuntur, nonincom- mode referri pofTe videntur ; funt ,,autem illa:,defcribente Huécio,hi- ,,ftori^ fi&a?, amatoriorum pra^fer- ,,tim caiuum, profaoratione,ex ar-
„te, confcripta?^ ad voluptatem &
„utilitatem legentium. Hinc patet,
eas poematibus quidem quam ma· i xime affines efTe ,quidpiam tarnen fibi habere peculiare, ut pro fyno- nymis plane haberi nequeant. Et quoniam verifimilitudinis, fimpli-
citatis, admirabilitatis,& epifodio-
rum plus habent, iublimicatis ac
figurarü minus, ad perfuadendum
non male judicantur accomodatio*
res. Abfit itaque, ut ex earum ob- je&o,
imbeciilioribus
animis quisillicebras praefumat periculum;in-*
fabulis namque Romanenfibus,
f
hujuso)^-
hujus praefertim
gratis, decoro &
honeftati optime
confuli quisquis
viderit,quod
velunicafalcemFran-
cifci de Salignac
de la Mothe Fe¬
nelon , Telemaque infcripta ,
fatis
manifefleevincic. TametfiGraecos Francosque vetere^ το
πρέπον
pa-rumobfervaiTe teftaturHuetius. U-
tilitatis deniquefeu
finis earumpri-
marii, indefcriptione
fa£ta eft
men¬tio, cujus duplicem ,
ponimus
fru&um : ut nimirum vitia, qua?,
poft longos vanosque
triumphos,
exitus tandem comicatur horren- dus, averfari; virtutem vero ,
quae duriffimis licet
ja&etur cafi-
bus, gloriofius tarnen femper at-
tollicur, ample&i difcamus.
Hinc"
patet,quantum illi a
re&o ftudio-"
rum tramite difcedunt, qui ina antiquorum fapientum
le&ione_»"
aflidui funt, non ut anirnum, ied"
ut ingenium
excolant
:non utdi-"
fcant vivere, ied ut loquij neque"
ut me
i6 -Φ8 ; ο ( ^
„ue meliores ab illis difcedant, fed
„tantum do&iores; qui denique
„Grammaticorurn
folum oculis
„fcripta eorumiegunt, qui
de
„virtute praecipiunt.j·)
& D. Gf
d)L.
4.C. ίοadftnem. e)defeä. TJh
C.4· §■ 3- 8·
item Efa.
14:8.ii Reg. 1419.
2.Sam.
12.ν, 1. 2. 9.4,5, 6. g)
Mer.CaJaub.
in\proem.ad
Au-lnm
Perfium,
f
MONSIEUR
I Le CAND1DAT.
»
L5
teefiime
de laqvevous
Philofophieavez
ρartoujours
oitafjezpar fan¬
V infatigahle aplication qve vous avez aportée aΓexade culture de toutes fss
' parties,Jaus qve ni
le
sρeines ni les di fl*
cultésqve
vousyavezrencontrées aient
pü rehuter, oa retarder Γ ar
de
ur qvevous temoignée pour toutes
les helles
η j connoijjances , qve vous avez
pleine-
ment aprofondies; vous en
donnezu-
nepreuve edatante par Γ elegante
dis·
fertation, dont vqus vous etes
propojé
defairepart au
publie,
ou vous rat- fomiez Javament de Γutilité <&* des
grands avantagesqni nous revtennentde la ledure des poetes ; la mutiere
ened tres curieuje, it1vous
la traitez
d'une maniere ä contenter lesfavans,
& Jur tons ceux qvi ont
le
qoutde la
poefie. ffe n" entreprendspas de
faire f
voseloges,
parceqv" ils
nejeroient
pas
fas de
poiås
fortat!tåe
ma boncfe, je iaiffecetie tåche auχ cmno'tßeurs qui /ont capables de donner le prix aux helles chofes , je me contenterai, apresvous avotr remercié desfornsqve votts
avez pris de mon inßruäion pendant
/' eflmce de dix ans, avec tantdeftde-
hté , de vous feliciter de Γhonneurqye
vous devez ä bon droit attendre de vbtreJavant ouvrage, & de vous(ou-
haiter du fond de mon coeur tous les fuccés,
ér
tous les bonheurs qvi pett-vent repondre a vos merites, &con¬
tenter vos judes
defirs:
etantavectout le zele & toutela reconnoijjame ima-ginable
Monsieur
Votre tres humble &tres
obligé (erviteur
JEAN CHRISTOPHLE
