RUM IN ITALIA

S. A.

DISSERTATIONIS HISTORICO-LITTER ARI

DE

BARBARIE MEDII AEVI. OSTROGOTHO-

RUM IN ITALIA

REGIBUS NON ADSCRIBENDA,

P ARTICU LA PRIOR,

Quam,

SUFRAG. AMPLISS. ORD. PHILOSOPH,

IN REG. A CAD. UPSALIENSI,

PR/ESIDE

V1RO CELEBERRIMO,

MAG. P E T R O

EKERMAN,

Eloquent. PROFESS. Reg. Et Ordinario,

PUBL1CO EXAMIN

PRO GRADU,

ALUMNUS regius

JOHANNES M. NORDWALL,

ÖSTROCOTHUS,

IN AUDIT. CAROL. MAJ. DIE X JUNII,

ANNI MDCCLXI.

H. A. M. S.

UPSALIjE. ~

VIRO.

SUMME. REVERENDO. atqte.

Dno PETRO.

FILENIO.

S.S. T heol. doct.et. profes5. celererrimo,

dioeces. lincopiens. archiprjepositq.

longe. dignissimo.

ven. cons. _adsess0e1. primario. /eqvtssimo.

ecclesiahum temp, cathed. et. s. laurent, antisto i. vigilantissimo,

sog! angl. regalis. et. antiqva ri/f.sodall

MMCENATI. MAGNO EXILE. HOC.

devota-. a c. nunqvam.

interm0r1tura3. pietatk.

MONUMENTVM-

SACRUM.

VIRO.

MAXIME. REVERENDO.ET.

S. S. THEOLOGIE. DOCTORF.

D:no. petro.

ZETTERLING.

S. K. M. A. SACRIS ORDiNAUIO.

CONSIST. AUL. ADSESSORI. GRAVISSIMO.

PASTORI. IM. KUDDEBY. ET. PER. VlKIAM.

OSTROGOTH. PR/EPOSITO. ADCURATISS1MO.

PATRONO. OPTIMO.

EXIGUUM. HOCCE. OPUSCULUM,

IN.

VENERABUNDI. ANIMI, TESSERAM.

CUM.«

PERENNATUR/E. FELICITATIS.

VoTO.

CONSECRATUM.

VOLUIT.

cultor hmiUhnus,

Jgh. M» Nordvvalt

f. t

Via?n ad rei ipßus traüationem pandif.

Eft ^ad profe&o ^quam deprehenduntur perpetuee viciflkudinis certis irey tefte quadam regulär Senecar cun&a temper ibus, nafci debere, crejccre <2? ex*

jltngui, nnttique rei non Jene&utcm fua\n eße *). Huic rrti*

talionis legi _{paruerunf, patent»} parebum quemadmodunr mortales ipfi, fic omnia, non tantum proprer eos con-

ditay ^verum _{etum,. quae} ab I Horum ingcniis profcél»

funt & profe&ura. Artes eapropter fu» initia, inc?e~

menta parifer,, ac deerementa, habenf? qua mm quo-

prafhnriores _ut funt, funt enirn praftantiftima; ceterarum,, inventrices; ita _quoque moderatriccs» ingenuas io«

quor & liberales; hoc certius adftruerc licet", orirl il-

Jas, efier & intcrire, Fuifle ejusmodi communis littera-

tum fata, omniutn temporum annalés luculentiftime te-

ftantur. Quid _{itaquc mirum,} ipfat fingvas, inque his Latinam, _ab a mutationibus ^noa immunes fuiffe ? EnMingva, exiguis orta primordiis, _per humanas ficut _pro-

grefliones y, in virile robur ac digriitatcm enixa :: at, atr

A _ubi.

# >.*f #

ubi Romanis In rebus brevi, fapicnter prudenterque ta¬

rnen, döminata erat, in fenedutem inclinata, deliqui m

& mortem denique ingloriam pafTa. Tam trifte fu-

nus vix dum viderant Muf«, qvum, in fecefium ab«

eunfes infauftum

tabe ne lenta quidem, tpfe tantum non orr.nes, mifere funt exftind«. Barbariem, _{quse järn} per orbern _regnare ccepiflet, fuis non deHitui cauffis, no- vimus quidem omnesj fcd, ^num veriorcs iftius Medii /Evi, in turba eorum, qul hacdc re fcriptitaverint, stqus dilucide explicatas, legentium quisque in veneritt baud

fernere dubitatur s ita vero nos dubitamus, ut Tibi, B.L.,, magis, quam noftro ingeniolo, id pr«cipue deferamus di- judicandum: utrum ifta Gotborumy in 1 talin, Regibus ju~-

re itd/cribatur. Plures, fatemur, fcriptores quseftionern feanc adfirmant, vd faltem adfirmare videntur; _per- pauri vero negandi viam nobiscum ingrediuntur. Optan--

dum vero, mihi crede, eflfet, ut manibusmajorum dede>

cus, jam diu inuftum, poflet reftingvi.

*} Epi/I. ju

§. Il

Barbariei varios fignificatus makat.

De vocls, Barbari, natalibus, in Lationc, an in- Gratcia, an alibi femrum-, ubi olim floruerint litterarum

ftudia, fmtquaerendi, inter Crkicos ambigitur, Et quo-- modo Graeci ac Romani, diftindionis, vel infam!« cauffa,

non tantum fe mutuo _, verum eliam exteras qvaslibet gentes, adpellatJone ifta notaverInt, ccnfuli poteft Difler-

tatio a)y ad Academiam hancce nuper habita. Nos ^rem r

antea adam, agere nolumus. Sufficiat vero indicafTey

vocabulum Barbariei, quod, a priori derivatum, rei cu-

jus vis, nativo (uo decore denudat«, & ad perverfum fi»

nem fpedantis ^% rationcm innuere videtur, tripiicis eiTe

A % ge-

* ) J t *

geneds, Status nlmlrum$ liftcrarum atque morum, Ad primum quod adtinet, quodve, !n Polieicam 8c Ecclefia»

iticam _{divifum, utriusque} hujus Status, i. e. Reipubiice

&EccIefia, turhatam cxulcerasamque prodit fadern £),

Inde omni ex parte liberare veremurGothos noftros. Et- enim nemo non profitebicur, vitia, in slterutra hacfo- cietate comrniffa, ejui efle mdolis, ob niomentofurn, qui fectiritatis humsnseque felicitatis has hnoes jungit, nexum, ut hucadpofite, fi quid video, idpiicarl queant iaudati

Senec® verba; ferpunt viti a & in proximum quemque

tranfiliunt, & conta&u nocent r). Fatemur tamen, id-

que, ^non injuriofi in fanétloris Theologi® f iuberrima preeceptaj fateri nos -po/Te putamus, Gothos, utcumque Arlanismi labe infedos d1), fibi _magis, quam Romanis# re*

vera obfuiffe. Tam argumenta noftra, quam noftratium

mores, praeter multorum opinionem ^, adeo compofiti, ut

nec ultima Barbariei nbtio ilJis mcrito objefta ifttelliga-

tur, ex dicendis patebunt. Quapropter media, _quse

huic opeliae eft propria, hancce, ne Andabatarum, ut ajunt, more anobis pugnetur, accipeDefinitionem: Eft Barbaries Latint fermonis conditio, pqlitiomm iitterarum ruflicum negle&um complediens pefiimamque corruptio«*

nem. Quo triftior fuit Ifta Mufarurn fors, eo pluribus *

Theodore Zwlngero delineatara Invenimus, Barbariest inqult, ßudiofa juventuti lucem eripit, caltgitiem quandam rebus effundit, Verität em earum obfeurat, fiuminibus ina*

tiium vcrborum UStores e ont ur hat, juniorum animos a bo*

narum Ht terarum fludiis avocat, comitatum ipforum cur-

Jum impedit, perniciofiffimis voctbus, ^ab utilitatis, ab bo-

novis t a gloria torona & pramio ^eos avertit ac deterret%

doBrinam _quamcumque umbris invohit triflibus•

d) CkCand. L. Hale nii, füb Praf. Celeb, Prof, AmneU\

'EMjjW 5£AAijy/^2v (f o, b) Cfr, f. Fr, Bertrami

Me-

$ ) 4( $

Meie t- Litt. 2J". c) Lib.de p. Iranqu. animi c.?. å)CJn BiJ*f}ac. Vdallman de Arianifmo Gothor um ^ habita bete

Pr<ef. Dofi. Of Celfio. e) In örat* inaugt de Barbaris JU*

periorum aliquot Jeculontm, ex contemtu Ung. Gr&ca orta*

§. III.

De ^t er minis Medii /Evi dijjerit.

Etlarnfi ea quibusdam viderefur heec cefss» tujuf

fftitii & finistefmini, ob Barb^ncm* fenfirn fine fenfu !»va«

lefcentem & rurfus expugnatam, vix poilent conititüi a)f

at operam tarnen («am hac in qtiaeftione dsefTe noIuerunS

cruditi. Et _quamqpam inter fe variant; alü latlus, angu- ftius vero alii, iftuvl temporis fpatium extendentes b)$

fed nos f probe memores <Jidi Ovidmni s mcäio tutiffitnus i bis t),

fenfa noftra confeftim ^ex pri me re oportet. De tempore*

quo ignorand.e, plus quam Cimitierisé, fenebrsfc excuti cce'.

peruiit, confemimu? omnes, quibus innotuerint Domui

lllius Mediceje in rem litterarism merita. Hacc enim Se*

reniffima DotftUs, vei innaeo in JitteraS amore, Vet alio-

rurn, (inter ^quos eminet Francifc. Petrårcha d), qtii bar um?

inftaurationi curarn impendebant, exemplis Äimulata, lit-

teratos e Grtecia in Itaiiam exules, itrpfrio orienfali ^a Turcis, See. XV ⁹ mifeiC infeftato, faveritiffiroe excepit exceptosque fovit é). Itaque iam reilat, ^ut infeliciflimi hiijus a?vi terminus a quo, ut dici fve vit, definiatun Quod 11t eo facilius fiat, adtendatur, necefie eft, ad inf-

tium L. L» ferrese, quod, ex ädfenfu omnium fere Hifto- ticorumj incidit in annum p, N. C. 41 o. Ad rem ^, extra

omnem dubitationis aleam, ponendarn fuffichf unius Öb Borrichii tellimonium adr'uxifFe; Qtiamquafn ^> inquit ,

Barbari imperium Romanum ^extra Italiam diu ante car- perent, immo prope lacerare/tt, prafertim Valleriani &

Gal-

.fr r

* ) f ( #

ßaüieni prjncipatucirca annum Cb. ify, & po fl ta., in

Italiam tarnen non it a plenis. agminibus (nam antlqua

fecula hic non, attlngimus) inf ufl funt

ante irruptio*

nem Gotborum, duce Rad _aga i/o tentatam A:o Cbr. 405 \ quam mox ingenti [ecutus exercitu Ålaricus, Gotborum dS ipfe ^rex Balthici generis ^f urhem ^tandem Romarn obfedit^

objeJJamque cepit &T diripuit, A:o in flaurat ^£ jal.bum. 410.

Hic åemum ^non feneflra, fed janua barbariet _aperta eft

&c. fy Et paullo inf ^ra p. 20 de Latin! Sermonis varieta-

te» dlverfis bujus eetatibus, ita judicat: tandem fequitu*•

fit as partim ftrreay _partim figlina ^{> ut} tf hoc commune habeat cum flatua Nebuchadnczaris. Rae <etate quicquid

novc confiftwn eft, barbaris jam per omni a graßantibus ^>

barbarum baud dubie äftimandum erit, quod de fitate fi*

nea timidius prmunciandum, movente fe adbuC vivaciter

Romana republica. ^Amarem potins ^vocem Semibatbari ( ut Svetonius loquirur ) m quibutdam <etatis anea fcri-

ptortbus: in bae ultima nihil adeo eflr quod invijum illunt

barbariet titulum excludat. Cum hac actatc inchoatam futfTe Barbariem, de qua loqulmur, tanto confidentius ur-

gemas; quanto magis, ad calculos mille circiter annorum revocata , nobls traditur a certiorisfidei Hiftoricls, Di«

gna omnino Tont, ^quae adferantur, Job. Nie. Funccll

v«rba hxccc; Pofleaquam illa nemini non invifa barba¬

ri es per fecula decem & longius paullo temporis /pa¬

ri um fuerit gr aß ata, Latinitasque propemoåum eflet fe*

pu It ^{a y} ejus renovatio dvcisuats tandem, tot verum vi*

ciffitudinibus fatisque fuperatis, fecuta ejfl g),

a) 3* Lomes erus de Bibliotbecis c. p. /f2. b) Cfr.

3* Ad. ^ffeberi Einleitung in die Hiftorie der Lateinifcb.

Sprache p* $73» c), Ovid. 2, Met ^{am» v,} d). Refle-

refce/t-

$ ) 6 C #

yefcentis eloquentiä prmceps inde falutatur Burckh. Trä¬

fat. nä Traft, de L. Lo fät is in Germania, Cfr.Diff.

'3ob. Henr. Liden, ^r/r/vz /7Ö0. /), Qogitatt. de variis JL

L. ätatibus _p. i£. q) De Leftione Auft. QlafJ ^{c. j.} jf.

//. p. 3>

§. IV.

Ccmffas ingruentis Barbariet perluftrat.

Infsftigio eloquent?®, cujus aureumflu men, omniumque Lüt'moruwfiptimum &perfcftifftmttmyadpeliatGoclenius tf), conftitutus oiim Cicero, id, quod valde notari velim,

riixic: Otnnes

qui ^net extra urhem barn vixerant, neceos alt _qua barbar i es domeftica irrfufcaverat, refte loqueb antur b). Innuit baud dubie mufstioms cauffas, quas cum

iingvis alils cemmunes habebat Latma, cujus decor nativus

ac gravitas ^, poft obitum Odlav. Augufti, viribus priftinis

fenfim amiffis, Iri feniurn properabat c). Indicatis hisce

Dt adjungebfmtur fingulares, vitis nempe imperii&pri-

vaforum plus detrimenti una cum Lafinitate ipfa, iilo eloquentifie fundamento ?), ceperunt quoque Romano¬

rum lifter®. Quls veto, Cicerone, ^an alius, divini licet ingenil, vir tibi unquam praefsgiret tantam & menfis & orls fiupiditatem, quaata demum fécuta (it, nificui caufT® pro-

piores & waxime peculiares i/lius fimul perfpe&se fuerint?

£x duplicl in ptimis fonte Barbaries, ut nobis videtur, pro- fiuxir. Mafum enim, e lingtiae cum tam diverfls, & feepe

non nifi rapinas, caedes, incendia bejlaque fpirantibus, con- fulione örtum, non dimitiuit, fed ab altera parte adauxit

mortiferum iftud fatum, quomontfteria ingredi jubeban.

tur, tamqvam ad trirernes damnata, litterarum ftudia. Non

adeo fortaftis vituperandus e/l conatus Romsnorum con-

glutinandi fecum deviélas gentes, dum, ma cum impofito

fervitutis jugo, fermonis quoque Latialis ufum ipfis _impe-

rabant* f) Nihilo tamen minus evenit, ut mos ifte, _par-

B tim

) 7 C #

tim negle&us a debellatis, Idque fepius a Romana plebe,,

vulgariter ioquente, partim ab imperii infeftatorlbus, re-

prefTaliorum, (uti bceat vocabulo m. sevi,) jure recepcus*

ita offecerit ^verae Latinttati,quae nobis eft incorrupta loquen-

di obfervatio feeundum linguam Komanam g% utdici vix queat. Accidic nim. huic, quoc! rebus odoriferis accidere fölet, quarum, certis iimltibus & fuos inträ parietes conten- fus» odor fervatur integer totam domutn f. conclave fva-

viter adficient j per feneftras autem portasve expanfas c-

miflus, vei alii minus grato commi/tus, in auras diffipatur

ne fenfim perlt» Lingua profetfo, inträ ItalJam urbem- que, ludis litterarum fplendidis decoratas

fubfifiensy inte- grifatem atque majeftatem fuam fellcius tueri poterat: fed longe afque late in diverfas, non vicinas rnodo, verum fransmarinas quoque terras, vel per frequentes Romano¬

rum coloniasr vei _per alia,, quse demumcumque illa fua*

riot, variij cum gentibus creberrime in/ditufa _{y cornmcr-} cia, diffufa ^non poterat non primuro immutari,deinde pe- nitus corrumpi perdique. Male omnino, fatemur, confu-

lebatur tam caftae, dum domi tenebatur, virgini h) a po-

pulis, qui Latino quamquam ore * ad genlurn ^tamen» five ^r

idioma fermonls, fingulis proprii, quo' praefertim vitio na¬

tural! nefcimus, mifere inflexo ac detorfo» loquebantur i). Aft, quid dicam de imperii» lafiflime qvidem paten- tis, popufatoribus l Pejus profpexiffe eos rei littcrarise,,

dixifle fufficiat» _{Si vel maxirne} largiremur, quod tamen eoncederc non pofiumus, partes quasdam, vel minutifli-

mas, imperio Romanorum occidentall» ut rnole fua adhuc laboranti, ademtas efle (ine eruditi orbis _quanto«

cumquedamno; verlflimum tamen eft, irruptiones hoftiles,

quae, See Vfaéfoe, in annalibus enarrantur, grave vulnus intulifle Romanorum litteris, ipfa iingva

^non minus cer- te fncuria* quam indigenarum inquietatione, eeleri vel-

ut

?

i

# ) 8 ( #

ut curfu & ruina, ad interitum fe praecipitante k)t Ätpro- feåo, cum Mufis, quse fuperftites erant,

Poft varios cafus, poft tot äifcrimina verum,

pefiimeaétum ert, illasexcipientibus monachorum cellulis-

Quo dcmurncurnque funclimcnto, S Hieronymi piae fraudi

ne/^anjUtrcsallius repetatur,primordiis Hierarchie Ponti- ficiae nitatur decretutniftudGregorüM. Pontificis deSchoiis,

in monartcria comimitandis evfrrtum tamen ert, facrificu-

los, indc ab illo tempore litteras mimium quantum negle-

xifle. Increfccntem quotidie Barbariem tanto minus mira-

ri convenit, quanto magis ad Utterarum fcientiam aditus

praeciudebatur Isicis, quitum /Hit erat i & inalpbabeti vulgo

nuncupabantur. Hincfaétum ert, ut, praeterquam quod

üfus Latine lingve in facris, ipfis concedebatur, inaulis

principum & ^regum foli dominarentur, proeadem, quas

ad animi fenfa exprimenda facillima putabatur, in exaran- dis omnibus atrtis., pracfertim publicis, & epiilolis retinen-

da, tanqvam pro aris & focis, decertaturi n). Tantum

porro abeft, ut hi, quos Proceres &Magnates abAmanu-

enfium & Secretariortim muneribus 1. nude litteratos I.

Clericos fuos & Capellanos ^a capellis eorum propriis, ubl

facra omnia obibant, adpeilare folefeanto), tam honorifici«

fedignos prarrtarent titulis, ut pottas conrtet, eos, magis quaeiios turpitudine» quam vera eruditionis gloria, confpi-

cuos, rnalis, nefcio quibus, artibus, fumma imis mifculiTe.

a) Tti Prolegom. de f • L. L. cetatt. b") Jn Britto c. 14.

c) Vebcr- jf. 62. p. 2ff. d). In lib. De Claris Örat. c. 2$.

29> 32 feq. e) Pladr. de Elegant. Lat. Serm. p. 23. f) Cfr<

Pr&fat. ad Glofjar Carol■ Du Frefne jf. //. g) Maxim, ViB o»

rin. de re Gr ammat, b) hl C lar. örat. r, $6. i) Cfr. Franc, Vavafforde Epiqrran. ^{c. ij.} Å) Cfr. Diff. Petr. Re inb. klerck,

Prtef. Carol. Papke, de v aria L. L.jortuna P. i:r Lcndini

Goth. bab. ijif. I) Cfr. D/J. Adolpbi Stenbammar

B 2 (ub

fub Ampi. Prcef. duEtu habit ^a 77p. de Somnio Tlieronymi Ann*

Ciceroniano. w)C fr+Diff. Mavt< lolpo. Fr <e{. Algot ho Scann,

de hiitiis rei Litt, in Svethiay edita Abos _iyyo. n) Burekh*

F, *» (.J.p- 86+ 0) Du. Frejne in Fr<efat. Jf. _27.

§. V.

Indolem Barbariet tangit.

Ut epocha> fpiffls obdu&a tenebrls, in quam clevoTut*

lam fumui, eo citius egredl contingsf, multa paucisconr ple&i conablmun Ex data Definitiooe ( $ IL ) fatis _patc-

re arbitramur» duplicls fuiffe _generis Barbsriem, alteram nempe ipfius L* L., & litteraram alteram. De utraque

igitur feorfum agemus. Etiamfi in locum hu jus lingv«,

in Italia intermortuae, fucceflit Italicaquam FJiam ejui

natu maximam reéte adpellaverJsj tarnen nihilo minus,

quae Romanis olim paruerant gentes > in primis Galllae in»

cola?j matrem, quantumvis maxime fordida indutam vefte,

retlnuerunt, Pnetermiflis aliis longe plurimis, _{quoe, ob}

voces & iocutionet barbaras, fortita eft nominal ling

Romana Ruflica nuncupabatur a). Omnia & fingula hu«

jus vitia» in variis monumentis apud Job. MABILLON. h}

paflim locorum, obvia, recenfere cum nimis iongum

foretv fatis fit,C, DuFresne protulifTe judiciurn: Vulgaris illai Romana lingva, etft aliquid Latinttatis redoltret, Latin#

tarnen non ej]et, ut qune & Barbara non aguofceret voca-

bula & longe aliis Gr ^ammat icce legibus regeretur &e. c)r Quod ut evldentius patefcat, in ejusmodi rufticl infulfique

Termonis fpecimen, adferre ^farnen placetEpitaphia _aliquot*

qur, in urbe LugdunenFi leéta, nobis fuppeditat laud. auéh

§. ig, ex qnibus coiligere iicear, quantum a primaeva fui puritate in deterius fenfim prolapfafit, V pociffimum feculo,.

lingva Latina. l?ITHAPHIVM Primum HVNC ^a QVINTVIS (quod muh, J. Spono fic deferibltur: f E- pro

imvtris) LECTOR BONE RECORDATIONIS AGATi

NE»

& ) io r #

NEGVTIATORJS MEMBRA QVIESCVNT,' NA NT

FVIT 1STE STA CIO MISERIS ET I'ORTVS EG IN'IS.

OMNEBS ARTS FVIT PRiiCIPVE LOCA SANCTO- RVM ADSEDVE ET EIEEMOSINAM ET OR ATIONEM STUDUIT, VIXIT IN PACE aNNIS I,XXXV. OB. Villi KAL.APRILIS LXI. PC. IVSTIM INDICT.QVARTA.

Alterum ita concipiiur; fHOC TVMVLO JACET RO- NOM MEMORIOM RAPSO CUI VIXIT ANN. XXXV.

Et tertium denique : HOC TVMVLO QVIESCIT

BONE MEMORIE CESARIUS ViXIT anvs XIV.

REOVIBIT IN PACE SUB DIE X» KAL DECEMBRIS ANASTASIO ET RVFO VV. CC. (an.4gi> Huic il\ir cujus ufus ubique ita inPiauratus ac corroboratus ef!, ut3{ub

aufpiciisCaroIi M. celebrare, fynodi Turonenfis ^III patres

jufterint, unumquemque Epifcopum curare horrilias San-

élorucn in ifhm transferri, quo facilius inteMigi pollent d)y originem debere videtur iftud, quod demceps invaluit

klojlraie f. eulitiarium Latinum. f?)* Ad ipfas Ülteras, bi¬

na hacce _tamque agrePi conve/litas iingva, quod adtinet*

monere fas eft, diverfam earum fuiflfe faciem, ratione

& locorum & temporum. Sic aliis popuiis prlus, aliis ve-

rofcriuSjlitterarum fol fefubduxiMefteDuFrefne /),plures

ur taceamus. Diverfitatem hane preclare expreflit Be*tra-

mushune in modum: habuit & b<sc ^<ctas intervall? fua y

reltquis lucidiora. Nec initii ^ac finis ejusdem obfeurttatis- fitere * - Erant quoque no&i [na fidera, neque luria car it»

iffe cenfeo g). Sic forduit Gailia in litferis ufque ad tern«

pora C M.f quo defundo, iterum ne-gle&ae, fortalTis ob

bella civilia, inter filics Ludovici Pil _orta, ad priftinum-

fomnum reverfae Tunt. Adeo ut de litteratura, tunc tem¬

poris, haud immerito dici queat: dilusulum iliuxerat &

- -

temporis illud\

Quod tu nes lue ^{em > nec} pojes dicere noÉtem*

J5 _$ (Oh*

•# i M ( Jjs

Ceterum, ne rem nullo rnodo attigifife videamur

Barba¬

diern, pro generibus fcientiarum variam3 dividendam ju- dicamus, prseeunte Bertramo b\ pronumeroFacuIutum,

In Theologie am, Juri di c am, Medicam Pf Philosophie am.

UItimamr quam prsecjpue evidam dederunt DifTertatio-

nes ad hane Academiam habits /), ficco, uti dicitur, pede praetereuntes, reliquas Barbariei fpecies perpaucis tellimo-

niis & exemplis ofiendere eonabimor. Fertur Gregorius M.Pap a in hasc erupifle verba: tnäignum vehementer exi-

flit, ut verba codeftis oraculi reßringam fub regulrs Dona-

ti k). Hinc pervafit deinde opinio

quantb ^quis melior efjet Gr ammat icus3 tant o pejorém effe Theologum t)) Falfis

hisce princlpiis Monaclii, otio ac ignavise dediti, infcien-

tiam nefandam fuperftruebant. Et quanta hace fuerit,do¬

cent, quas cuderunt, abfonae etymologi« ^m). monentS.S.

didotum ineptse allegationes 11 )> & denique inculeant pri¬

ma Theologise rudimenta, ipfis plane ignora 0). Quis itaque mirabitur, Epifcopum quendam Trajedenfem gooDieece-

feos fuge facerdotes, indodosntpote afinos, exaudoraffe p}}

Tant® ftupiditati novam confufionem fuperaddiderunt de»

inceps, Sec.XIf. & fequentibus,Scholaftici. Hi nempe San- diora Itudia, pofthabitaS.S, partim erroribus, e Philofophia AriiioteÖs, prsefertim Ethica, quam minus rede intellige- bant, haurtis, partim Jneptiis, proprio ingenio fubnatis, ni- mium quanfum fcedabant. Profedo inter iftorum f«culorum

docentes Metaphyficos, qui a verborum inliumeris monftris

ac inaudifis tonitribus -notiffirni funt, haud fta _psrum dsfpu*

tat um: ut rum Lazarus ^ex fur gens teßamentum fuiim folverit;

quotque angeli acus fupreuue parti infukre pojjent q) 3* di-

fcenribus fortaffis de diftindione inter Papam vidi, ikviäi Papqrn *],egregie controvertentibus, At minima certe haec funt, quse Bertramo arffam praTuerunt exclaroandi ;

Metbodus Jheologiam traciandi Scholaßica, obfeura, fpinofa,

quin

* ) *2 ( fr

quin ff impia, Iheologid? Sanciitati ff honori inf eßa accotü-

f traria, ff fic vere Barbara fuit. r). Et quod hujus «vi in?

felicitatem prodit, occurrunt apud fcriptores permulfa in-

fcientise documenta, poR opus Reformationis, ^a Luthero aufpicatiflime inchoaturn. Unicum recenfere lubet. Cum

Ferdinandus I, in Lutheranam Religionen* fratre fuo, Carolo.V, cui in imperio Rom. Germanico fuccefiit,

pronior, adhortaretur Cardinalern de AltaEms, qui dum

adhuc Epifcopus Conftantice erat, Imperatorem invite¬

rat, his verbis: memento te ejje pijcatorem bomtmim. Da

igt tur operam, ut multos Chrrfio lucrifaciashoc a

Prjelato tuiit refponfum : ja allergnädigßer Herr Käyfer er hat fehrgute ■ FiJe b in Coftnitzer See s\. Hifce rite penfi-

tatis, nemo non adRipuletur veritati proverbii: monacho>

indoclior t)r quo Rupiditatem plus ^quam Boeoticam fi-

gnificabant infequentes litterarum reRitutores, Adeo'nobis

displicet hisce fordibus diutius inhfererey ut provocemus

adZwingeri orationem inaug.rinnotis fub J.II, allegatam,.

ubi Barbariei & Juridicse & iMedicae plurima comparent

documenta u). Sciat prseterea qursque 5 vires humanas

^ fupergredi, omnes barbarismos & inepfias conquirere

veile, quibuSy ante repurgationem Evangelicam, artet

humaniores &c. fcediflimo quaft cceno commaculatae iu~

erint & obduélse, & unde nun una, ted mille naves onerariar, milleque plauRra adimpleri & adgravari pof-

fent, teile Jofepho Claudero v). Nec noRra refert iis,

quae adtulinnus, plura addere,. ^cum etiam, (ine bis, Go-

thorum noRrorurn juRos vindices ^{sgere nos} pofTe fpe-

remus. Dolemus vero, quod cum immincns Promotio-

nis Philofophicee dies feRus, tum maxime facultatum ^, in

riuplum ire non fuRinentium, habenda ratio, fvadeat

jubeatque heic fil'um abrumpi, & in aliud tempus ^, fr

DEO 0« MV ita vifum fuerit, refervari cogitationes ^no-

Rras

f

■& ) «3 C ❖

firas de odo ex A malör um ftirpe regum, qui rébuslfalids prsefuere, ⁱⁿ rem lijeer^riam meritis. III« atitem, cum lu-

cem adfpexerint /'eoHfidimus, diffentieniium objediones quisdam, quce id effecifle videntur, ut neM:*jorum quidem

conatrbus fuus honor nen dum conftiterit atque decus.

a) Du. Fresne (f* /j. cf iS- b) De ^re Diplom, c) fl. 13.

é) Dijj. Gubr. I&rwll de t auf is defic. Svada Romani _p, fe, Procf. foh. Belhnan, edita 170g. e) Bnrckh. P.t. c. 3.

P' SO» f) {S>Lß, Ieqq. g ) Bert ram p. t g 3., b) Cit. autt.

p. 136. i) Prceclar. Mag. Guß. Ant. Boudrie dc litteris burna

ni or i b _us, habitaigqj, ReJp.OL Eveli o, 11. Sven. Wnb lenberg

de Palingenefia litterarum P. I:r, fub moder. Ämplifl. PrstJ.

edit. 1341. k ) Ad Le ^an Htfp al in Prejat. nroval. di fl./fl.

i) Ber tv. p. loj. m) V. gr* Presbyter, i« e- qui fuis pr&*

ber et i t er. Sic, Disbcli vocabulum Upidifftme der iv ab ant

ex dia Obolus, qua fl, åiabolus ex bomine devorando duos face-

vet bo lo _{s, unum} de _corpore, de anima alterum, teße Rettr.

Stepb. in Free fat. Iniu admonit de abufu linqvee Gececß-in qui _mihs b us d. vocab. ^> quas Lat. ufurpat. n) Quidam, pr ob ^{a t ur us}

uocem reperiri tn S. S», proferebat dictum flfoh. 1,41.

in venimus meitiam. Et parocbus, oflenfurus, non fuumfedrn•

fticorum eße, tempU pavrmentum repar are, adtulit diffi, Je-

rem. 17.1 §. psveant ilii, & non paveam ego. o) Quenåam Lbeoloqiie DoBorem] de Decaloqo roqatuniynegi tafle fe ejus-

tnodi librum in fva bibflotbeca _unquam habuffje, {idem nobis facit Lomejer c. fl.p. 16 g. tf p. 16$. docet, Luther um, qui eetatis

2o annos avtium Maqifler renuntiatus fuißet, a:o fequ. i 11

monader io A uqnfliamrum, Biblia primum vidi fe* p)Burchh.

q 4 Beftr. 224. *) Verb a flint Phil. Melancbtbonis in Dccla- T. U P. 4/2. r Bertr. p. 215. /) Fr. And, Hallbauers Einleitung in diemtzfabflen Übungen des Lateinifchen flili^p.

,103, t) Lomej. c.S p. *66» u)p.nc>.& Ii2. v) Jn Grat.

tfp incnlta pf borr ida fup. Pontif. exvultaque Cf fiorida Lut b, Latinit. _{p. 2/.}

J.VI