is HOMIN

DISSERTATIO^ACADEMICA, I ^:|1

de

.ciX \

-

HOMIN _is

CIRCA

INJURI AS,

au AM,

CONSENT. AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.

AD LYCAUM UPSALENSE,

PRjESIDE

VIRO CELEBERRIMO,

Mag. LAURENTIO DAHLMAN,

Moral. & Polit. PROFESSORE Reg. et Ord.

PUBLICE DEFENDET Stipendiarius Possiethianus

GUSTAVUS COLLIN, Nie. FIL.

ROSLAGUS.

IN AUDIT. CAROL. MAJ. D. XXI. JUNII

Anni MDCCLX.

U P S A L I E.

11' I

\

Cl

MONSIEUR

Mr JEAN GUSTAVE

PAQVALIN,

Affefteur au Parlement.

gfjkepuis le moment, que fai eu Phonneur

B B d'etre auprés de Meffieurs Vos tres chers fils, Zf dont il Vous ^a plu de ?ne con-

fier leur education, Vous ?«'«, Monfieur,favo- rijé de tant de graces Zjf de bienfaits, que je ne

ferai jamais capable de les reconnoitre. Vous _ayant>

Monfieur, de fi gr andes obligations, il rCefi pas extraordinaire, je me ferve de lyoccafion> qui fe prefente pour Vous ^en temoigner une foible, mais finare reconnoifance, en Vous confecrant les pre- tnices de ?nes travaux Academiques \ comme une

mar que du refpecleux attachement, que je Vous

ai voué. Daignéz, M:r je, Vous fupphe, ^accor*

der ä ^ce petit ouvrage un accueil gratieux> Zf ne

regardés, ta«* le fait, P intention. Je me

fiatte, vökj voudrés aujfi rrthonnörer de la con-

tinuation de Vos bontés; je ne cejferai dlailleurs dl addrejfer a PEtre pupreme des voeux les plus ^ar«

ffewAf pour Votre felicité Zf celle de Votre famiUcy

Zf je feraupendant ma vie ^{avec un} profond refpett.

MONSIEUR

votre trks-lumbk Zf tres obe- ijfavt [erviteur

GUSTAVE COLLIN,

Banco Commiflaricn Hågädle

Hen BENGT COLLIN,

Rådmannen i Stockholm Högädle

Herr JAN COLLlNi

mine günstige herrar farbroder.

Ett LUt litea mig fkrift jag offrar få lägga den, jag Er ber, i

Für Edra fötter neder.

H*ad önfkad glädje, lycka ftor,

Om vördnad, fom i hjertat bor,

Får ytra fig För Eder.

Er Ömma gunft blir ej förglömd,

Han aldrig nog kan bli berömd,

Han är af ftörre värde.

Så djerft ej nånfin blir mitt hopp,

Om än på Cjelfva Pindi _topp Jag talegåfyan lärde.

Jag följer dock min fälla piigt', gr ynneft gifve orden vigt i

J kännen tackfamt finne.

Jag tet J triften aj därom ^,

Sr kärlek fjelf befaller: kom#

Du år i Händigt minne.

Jag kommer lydigt. Himlen fer , Hur hjertat, fom jag gedt och ger,

Af helig vördnad lågar.

Ert hulda finnelag för mig

I/van lig godhet likne fig i Det fpå förut jag rågar.

Den magt, fom ftyret alt och kait#

Med ödmjuk bön jag ropar an För Edert fanns bäfta.

Er tid Han göre lätt och nlgdi

Er evighet med himla frögd Hans fanning ficall befäfta.

Hogådle Herr Banco Commiflariens

och Rådmannens ^{^}

mine gunstige herrar farbroders

iåmjukaflt tjenare

GUSTAF COLLIN,

VIRO admödwn Referenda atque Praclarißlmo

D:no Mag. NICOLAO COLLIN,

EcclefiasOffcervalenfis PASTORI Dexterrrimo, 8c adjacentis Diftri&us PRiEPOSITO Meritiffimo

PARENTI INDULGENTISSIMO.

Quid ^Non mea funty Mufa paras? Quo ^{qua eredis,} te tua ^viribus carmina ducunt? aqua tuis.

Carmina non capiunt noßri benefatta Parentis Deficiunt jußis debita verba modis.

Ardua ne frußra mediteris,• concidit audax Se nimium quoties impetus acer agit.

Te potius deceant fubmijfa filentia, fido

Pectore fit ³ Patrem te coluijfe, fatis.

Summa licet mandes patula praconia charta, Signa dtibunt calida mentis inepta tarnen.

Confiteor, Dilecle Par ens ³ non nomine dignum

Non meriti s carmen par erit hecee Tuis.

Grandia jarn dudum vidi documenta favoris.

Spem Tuus o ! noßram _{votaque vieit} amor9 Att amen hac capias parvi rnunufeula natiy

Et placeaty regitur qua pia corde manus»

Obfequii pignus, quod cernis debile noßri

Tu jaciasy oro, fortius ejfie queat.

Tu mihi ne defis, quem tot jarn diligis annosy

Quemque juvat jelix Te data vita Patre.

Deferat haud unquam Domini Te _gratia fu?mniy Multiplicet vegetos lata fenebta dies.

Interris fofpes manifeßiän Numen _adoresy

In crelo propius Te fibi jungat idern.

Permanfurus, dum vixero PATRIS INDULGENTISSIMI

ftliu: obftquentißimui

GUSTAVUS COLON-

L N. J.

§. I-

uoniam B. c. D. in co jam noftra

defudabit _{opera, ut} officia ex*

plicemus, quae homini, cum

injuriis ab altero eftaffe£fcus, injun&a funt, ^{e re} effe duxi*

mus _, univerfalem officii ac in¬

juria praemittere definitionem;

hujus enim aeque ac illius ideam

rite perceptam opufculo noftro majorem fcenera*

turam lucem non fine caufla fperamus. Officium

eft a£tio juxta legem determinata ^, vel ad praefcri-

ptum legis rite attcmperata, (ive illa pofitivä vel privativa fuerit. Lex Naturalis, cujus prsefcriptum

heic praecipue refpicimus, quaedam officia ita im

jungit hominibus, ut fimul ceteris, quorum inter- eft, concedat jus ^, vi externa cogendi eutn , qui fua fponte id, quod debet, facere detre&at; quae- dam vero ita praefcribit, ut propriae cujusvis com fcientise ea oblcrvanda relinquat, attamen non idéö

A ₃ offi-

officii fuincgligenteminnocentemRabet, neque im-

punemrelinquit.Hinc fineulla difficukate colligitur,

cur Moralium difciplinarumDoCtores officia in perfe¬

cta atq; imperfecta difpéfcere fdleant: perilla ejusmo-

di intelligentes in dege impcratas aCtiones, ad quas

patrandas aut omittendas vel vi adigi poteft homo,

per haec vero ea officia, ^qua: vi adhibita non pos-

lunt exigi. Officia tarnen imperfecta eo non dicun-

tur fcnfu, quafi obligatio, ad ea prcftanda, inter¬

na, effet imperfecta; illa cnim nihilofecius ejus, cui

id incumbit officii, confcientiam ftringit, peccatique

cum damnat, atque accufat, qui illud negligiqfed

-eamob caufiam ita nuncupantur, quod lex aliis non

largiatur facultatem vi illa extorquendi. Sed de of-

ficiis perfeCtis aut imperfeCtis difierere prafentis

non eft inftituti, idcirco tantummodo differentiam

corum tradidimus, ut viam nobis muniremus ad ea, quse pofthaec diccnda funt, inter qua! primo oc- currit vocabulum injuria, qua: eft aftio eulpofa velproaeretica jus altcrius perfeCtum Indens. Jus

perfettwn eft id, quod ^cum facnitate cogendi alte-

rum, ut obligationi fatisfaciat, eft conjunCtum, un- de apparet, nullum dari officium perfeCtum fine jureperfeCto, atque,ubi officia perfeCta ^non prxftan-

tur, exifterc injuriam. Ubi itaque imperfecta folum-

modo negliguntur officia, jusque imperfeCtum lae- ditur, ibi ^nemo ulla ftrifte fic diCta afficitur inju¬

ria. Sic fi quis eleemofynam pauperi cuidam dare recufct, ille, qui nihil accepit, de injuria certe

conqueri non poteft, cum illam dencganti extor-

quc-

,

, $ ) 7 ( »

quere non liceat, fedftandum fitjudicio largientis;- qui optime novifTe praefiumitur, utrum ^eam alteri

impertiri absque fuo damno-poifit, ^annon. Inju¬

ria prxterea cum fit aeiio ex proxrefi. vel culpa no- fira proficifcens, eum, qui citra ^omncm fuam cul- pam, cafu infelici ^, alterius quocunque modo per- ic&um laefit jas, nequaqpam. dicendum eflc alte¬

rum injuria'affecifle; conftat. Heic; _quoque: notis-

fimus ilTe _canon, qui fuo utiiur jure ^r nemini facit Injuriant) dignus eft ^,, qui attendatur. Illum enim qui id ^y ad. quod obligatione, perfekta eft obftri-

åusr _{agit, nutlo modo injufti quid egifie, vel ipfa} perfe£be obligationis idea edocct. Non omnes ita-

que laefiönes in genere fic: di&se funt injuria, quod probe obfervandum ne defenfionem juris; noftri

contra eum fucipiamus, eumqueapud Magiftratum

traducamus, qui veri nominis injurias «obis ^nun-

quam intulit, atque eo modo injurias propulfaturi

illatas alteri; innoxio non leviores inferamus. Hif-

ce pralibatis, nos ad officia hominis circa injurias exponenda ac examinanda propius accingimus,n ul-

li dubitantes, Te, L. B.ea, qua circa nobilifli«

mam hane materiam, ^a nobis fuerint allata, _pro folitaTua humanitate, meliori fubjicere cenfurx.

§; II.

Homo ad amicitiam cwn omnibus coUnda?n\o•

mnesque tam amicos, quam inimicos atnandos lege

Natura eft devinäus. Amicitia eft amormutuus,

quem homines mutuis declarantofficiis; amor vero

eft yoluptas ex alicujus perfe&ionibus, qux rela-

tiq-

JK ) 8 ( &

tionem quandam ad ^nos habent, ^{percepta; amarc}

itaque eum dicimur, ^quem omnis generis perfe-

&ionibus ac commodis cumulare allaboramus, 8c de cujus felicitate gaudemus: adeoque amicus, qui

nos amat, inhnicus ^contra, qui nos odio profequi-

tur, variisque ftudet adligere malis. Lex Natura

ea eft, _{qux normam ex} ipfa rerum natura defum-

tam omnibus prxfcribit hominibus, & per confe-

quens id injungit, quod natura humana maxime

eft conveniens. Quisquis vero naturam humanam

exa&iore mentis trutina perpendens ^, liaud diffici-

le deprehendet, eam adeo e(Te impotentem, ^ut ne¬

mo lolus fe ftatumque fuum perficere poffit, fed

aliorum auxilio femper & ubique indigeat; ut au-

tcm homo alios ad _opem (ibi ferendam, & perfc-

ftiones fuas promovendas permoveat, ei necefia-

rium eft, aliorum viciffim infervire commodis, iis- que varia exhibere officia ^, quo amicitia inter ho-

mines concilietur, amorque mutuis officiis in toti-

us generis humani falutem corroboretur. Praste-

rea etiam (ingulorum hominum perfeftiones adeo

arffce inter fe funt connexas, ut nemo alterum vel damms afficerc, vel bcneficiis ornare queat, quin

eo ftbimct ipfi vel noceat, vel profit. Obligatur

itaque homo lege Naturali aliorum perfe&iones at- que utilitates ^quserere, quantum foilicet falva ob- ligatione erga fe ipfum poterit, & omittere a&io-

nes, quibus ftatus alterius imperfe&ior redditur.

Jamvero, ^{ut antea} di&um, qui alterius perfe&io-

nes augere ftudet, is cum amat, nos itaque ad ^o-

mncs

m o* * $

Linnes amandos lege Natural obftri&i fumus. /Ättfi-

cum eum efle idiximus, qui nos-amat, sid eft ^,

mni modo -nobis - benefacere ftudet;.; < eo magis ita-

que ad * ejus 'promovendam féiicitatem, - eumque a- mandumfumus ^- obftri&i, quo; pl ura, eaque graviore

motiva nos ad ejus propéllantamorem,atque alias no-

■

tam turpiflinii vitii ingratitudiriis nöbis inureremus.

Contra dnimicum, quippe qui nos odit, & quavis

f occafione infelices-redderemititur, amandum, dm bium forfanmovcri _potent, 'quod -tarnen >facilt

removetur, iü modo obfcrvamus, ^nos tam inimicl, quia homo eft, »quam noftri ipforunvcaufla ad e-

um obligatos efle "amandum. Fundamentum enim

noftrrerga alios arrtoris efle etiam amorem crga nös-

met ipfos, :propriammtilieatem, ac perfc&ioneni,

in antecedentibus öbfervatum eft; adeoque ^eam öb

cauflam inimicunr nos amare oportet, ne ipfi nobis

officiamus, quod facilc eveniret, (i eum odio habfc-

temus, atque quodammodo affligeremus. Etenim,

cum inimicus alias in id omni ferätur cortatu, tit nobis noceåt, multo aeerbiore in nos «'exardereto- dio, immo plura ac majora nobis inferrét mala,

fl animadverteret, nos femet odifle, flbiqüe quse- vis intentare mala. Si vero nos mala bonis com-

perifare, fe amare, omnibusque augcre perfectiö-

nibus compererit, fieri poflet, ut injiifti fui in nos odii conviÄus ^nos diutius odio profequi maleque

habere?defineret, & contra amore comple&i, no-

ftriscpie infervire commödis inciperet. Et fl quis

;forfar*obver&t, inimicurn ideo efle ladendum, quo

>B viri-

$ 5 io C &

viribus ci nocendi nosmet gaudere fentiens, nos timeat, & a larfionibus poft hxc abftineat; ^re-

gcro cum Canzio: pilcum mutat, non animum, i-

nimicus, recurfura occafionc lxfioncs renovaturus.

Quin Lex Natura nunquam permittiu ut quis ipfi-

us praeepta violet, quia alter priornlla neglexit.

In hanc rem lc&u _{per quam} jueundus eft Piatonis dialogus inter Critonem & Socratem qui (ic habet;

2w>c: äga fei äfoxtfv, Kg' J fejra, dfe cfdixx\L£vov äga dvrafeash, d$ct 7TöAAoi QIQVTOLI ^, STTSL fej-

ye xöa/uü; fei ä&tew. Cum igitur Lex Naturalis hoc prohibeat, nebisque injungatpropriis ftudere per-

feöionibus, eae vero augentur & confervantur, fi

inimicum amemus , in aprico eft, nos ad eum di- ligendum eadem teneri lege,

Homo ^non minus f HL inßatu Natura, quam Civi-

Ji ad fui defenfionem eß obligatus, in iUo ipjhnet fecuritatevn fibi procuret y in, hoc id co?nmittat Ma- gißratui, ß modo ejus auxilium poterit haber i. Non

certe fine caufTa fapientiffimus totius hujus univer-

{i Creator homini tenerrimum illum _erga fe ipfum infpiravit amorem, ac inftin&um indidit, quo in fuas propendeat perfe&iones atque imperfeåiones

averfetur. Cum itaque homo tantopere fuas appe*

tat perfe&iones, imperfeftiones vero faftidiat, mi-

rum non eft, illum iis parandis, his vero declinan-

dis omnem navare operann Hinc etiam fit, ut o-

tnni ftudio eorum avertere conetur molimina, _quir

bus laefio qiixdajp) fibi fntencatur, eisqup refiftat*

& }«( &

Jam äutem a&io, qua ejusmodi injuriofis refiftitur, defenfio appellatur: defenfio igitur in ipfa fundata

eft natura' , quatenus. nirnirum _per illam mala declinantur, ad quae vitanda ipfa Natura prona eft

ec proclivis, atque ex ejus confideratione ipfa ra- tione ducimur. Supra §. 2. rnonuimus, legem Na¬

tur« nulla alia _prascepta tradere, quam quseinNa-

tura a DEO fapientiflime conftituta fundamcntun*

habertt, illique congruunt, defenfionem ^vero it*

efTe comparatam modo eft demonftratum evidcns itaque eft , defenfionem noftri Lege Natur« nobis

efTe injunäam. Afterti hujus veritas clarius adhuc

elucet, dum obfervamus, eum, qui dat jus ad fu

nem, neceftario qnoque dare jus ad media fini huic

obtinendo accommodata, aft Lex Naturalis dat jus

ad finem _, propriam fcilicet perfeftionem ^{, ergo,}

etiam jus ad medium, defenfionem, puta, conce- dit, fine qua nirnirum, propter quorundam nocen- di prufitum, ftatus nofter perfeftus manerenequit.

Legem Naturae omnes perfe&e obligarc, ^ut ab a- Iiis lasdendis abftineant, in propatulo eft, qua obli-

gatione pofita, ponitur fimul jus feu facultas ^com-

petens, laedentem vi, fi aliter fieri nequit, com*

pellendi, ut fua fibi jura farta te&aque .relinquat,

& violata rcfarciat, id eft, ut a laefione intentata

manus cohibeat, feque indemnem, & in pofterura

fe cur um prüftet. Homo igitur ad fe defendendum

eft obligatus, attamen ratio habenda eft ftatus Na¬

turalis _atque Civilis; in illo enim ktius jus defen-

fionispatet, mhocveroar&ioribus circumfcripcum

B 2 eft

JK: )) ^M: {: JR

aJ&Jiinmtius;. Status, Natura eft ^)s tibi nullum dat-

w imperium;, imquo adeo homo neminem, niß DE

um agnofcitfuperibrenv, & folamfeqpitur Legem

Natura^, Imhoc.itaque;ftatuilb quis injuriis ac da«

mriis afficetetur,, l'ui, ipfius eß: juris ^v propriumque agit. vindicem, & cum4 nullum-aliud ei: ibi flippe«

tat auxiliunr,•, quarrrquod in pcopriis?fitum eft viri-

tius, aliaque.ei.nompateat;via qua fibi fatisfiat

ae. fecuritatiiuadm pofte rumco nfü lat ur;d efenfio fui läefanomtantum^permifTa,verum, etiarm injun&a eft,, qu2e:usque.adicatdem låedéntis, fi léniora non Cuf-r

ficiant:remediay, progredipoteß:,. fi alia ratione ll--

fic^ evitari y. & fecuritas obtineri _nequeat;. In: ftatü

autemCivili.nomadeoJate; extenditur, jus defenfio-

nis., EtenimJn eo;ex conventioneJubditorum Im«-

perantis eft,, fubditos, ab injuriis deiendere;,. ^eas-- queJnferentes punire,. adéoque omnis defenfio vk oienta eo- ßätu eß: interdi£tav excepto»» eo) cafu ^„

quo periculumi eß: in mora 8t res. kefil eo>

anguftiarumi fuerint. reda&ae , ut prius, jaftu--

ram: vitaererumque fuarum, fafitarus ßt quam:

auxiliunv Magiftratus poffit impetrare., Tali enim fcafü,. quim flatus Natura fiauredi.vivus3, in dubium vocarinequit>\ quurn plura-jura in Imperantem ^non

contulérint civesy quam ilIe:poteft exfequi j, atqui;

in; cafuprxfentf fupponitur, Prineipem jus illud in- jurias rcilicctpropullandi exercere nonpoflcvillud i- taquc.iii eivem, recidiqqui in ftatu Näturali momen-

taneo:conftitutus,id:exfequitur atque.vim vi repellit0.

§.MY.,

Intji atui Civilikotno. nom modöicmni.vacaticul'-

$ ) ** ( &

/f» ³ fi rewn ai imperantem deferat ^r atqut accufet;

ßd qiioque cti.id facisndu?n eJL obßriföus. Statuim

Civilem diximus effe„ ubi viget imperium, feu,\ u- bi plures in unam coieruntibcietatem, ut eo me¬

lius eonjun&is viribus fecuritatii iux: confulerent,

eamque obicaufTäm:uni perfönae* pKyficae: vei mo- rali f acultatem ^< conceflerimt a&iones ceterorum ad communenrfelicitatcm dirigendi.. Sümmus igitur'

finis, quem omnes in icivicatc. degentes>(ibi propo-

fitum habere deb.ent,, falüs eft publica; undeonmia

eo rum4 décerminanda officia. Salus au tern publica

minime. obtineriipoteft,, nifi fecuritas & tranquilli-

tas omniumi & fingulotum civiumrintai&ä lerve-

tur; id vero.vix. ac:ne vix;quidem.impetrari pofle,

quotidiana .loquitur, experientia ^, nifi iilorum; qui

alios ^< variis audent laceffere injuriis vis ac violen¬

tia coerceatur* acque illi ipfi debitis/afficiantur ^poe¬

ms, fingulh itaque cives in idi omnes intendérede-

bent nervös, ut injuriaeejiismodi'nebulbtmm? vin-

dic.entur &.illi meritas>temeritatis, fiiaerac fceleris Tu- ^•

antpeenas., Januauterny quatenus in civitate vivi-

tur,\ civibus nondicet ipfis,- ut infraiulterius proba-

bitury injurias propulfare & l&dentes punirey eos

itaque: ad imperantem-reos agere , cique punien^

dos tradere debent;. Si enim;cives, qui ab bis pu¬

blica tranquillitatis turbatoribus lsefiifunt ^, & fce<

léraieoram coghita (ibi: habent, flagitiis eorum in»

diilgerent, nec: ifta* Mag i(Vr a t u i indicarent, certe

fé ipios mabtiae eorunrparticipes reddcrent, & non

modo inife ipfosy verum etiamdnuotam rempubli-

B 3J eam

$ ) n i $

cam elTent maxime injurii. Quando enim im pro -

bi i (Ii homanciones pcrfpexerint, nequiti# fiue

nullum poni obicem, fed fibi licentiam concedi ,

alios impune kedendi, omnisque generis exercen- di fcelera, non folum ipfi in malitia fua perfevera-

rent, fed & alii fpe impunitatis ad focietatem ^ma-

litise perducerentur, quo non minus illi, quam hi

eo protervitatisac furoris tandem procedere poflent,

ut firmifiima civitatis fundamenta evertere non ve- rerentur. Cum igitur ad falutem publicam q\ix~

rendam omnes obligati fint cives, ad reos cujus-

vis facinoris Iåiperanti deferendosatqueaccufandos

funt obftricti

§. v.

Qkunque flagrat cupiditate injurias Matas ul•

cifcetidi, contra legem a?noris, & per confequens, jus Natura _peccat: propulfatio _{itaque inj} ur i ^ar um

absque aninio vindifta cupido fieri poteft, & debet.

Vinditfa cupiditatem iftudnominamus vitium, _quo

eos, qui ^nos variis urferunt malis, lodere ftudemus, ideoque infignem voluptatem ex illorum capimus

infelicitate. In §. 2. demonftratum ivimus _, uni- verfale efle Legis Naturalis _{praceptum, omnes,} inimicos, pariter acamicos,efie amandos, _eorumquc perfe&iones _dum promovendasq qui vero vindifbecupi-

geritanimum, isinimicum odit, ^eum laedere, variisque afficere damnis connititur, _{ergo, vindifhe} cupidus contra Legem Natura? peccat. Nec eft,quod quis exiftimet, ^nos heic cum iis pugnantia adfer-

re> qux fupra $. 3, de defeofione fui attulimus.

Nam

3K > *1 ( 3BP

Nam illa ipfa Lex, quae defonfionem noftri _éonträ

injuftum aggrcflörcm nobis injungit, eadcm etjam prohibet, hane animo vindifta flagrante fufeipere.

Cum enim nos defendimus, id nullam aliam ob caus'

fam fieri oportet, nifi, ut nos & quod noftrum ett,

tueamur, nobisque ab aliorum injuriis cavcamus.

Quid igitur impedit? quo minus nos defendamus

absque pruritu mala malis rependendi; & volupta-

tem ex alterius percipiendi incommodis. Invafus praeeepto Legis Naturae fcfe accommodans, malum

ab alte o fibi intentatum declinare fludet , & fl hoc ieniori via tieri nequit, duriora adhibet reme¬

dia, nalLm tamen inde percipit voluptatem, fed

Jibetftet illis ufus non fuiflet, fl alio modo fecuri-

tatem fibi potuifiet procurare. Invafus non vulc

mjibm aggrefloris,, ^qua malum, fed qua bonum re.pe&u lui ipfius.

$■ VL

v Omnis _pvceterea vindicta privata Princip em of- fendit, & jura ipfius lcedit. Princeps eft, qui im- perii habenas tenet, five ^, in cujus arbitrium cete- ri fociad vires & a£tus voluntatis relignarunt, &

cui jura fua, qux nimirum ad finem civitatis faci-

unt, tradiderunt, communis felicitatis cauffa. Jus igitur.ill ud« ^quo unusquisque in ftatuNaturali ^gau-

debat, injurias depellendi, feque defendendi, jam

in Imperantem contulerunt cives, adeo ^ut ejus jam proprium jus fit, fecuritati cun&orum in civitate profpiciendi. Quisquis autem hie yindj&amexer-

cet privatam, is damna fibi iilata propulfarc, &

Tecaritatemrfibi ipErxiet prociirare iludet, ihinc ^jus

foliPri ncipi competens (ibi arrogat & perco nfe queas

Principen! bedit atque öffenditriPracterca cum ad ^o*

mnia ^, quae finbcivitatisdummo obtinerido :infcrvi-

unt, jus ,ex confenfu popdli habeat.Princeps, ejus

quoque eft infiigere poenas, illse eriim quin rite tem- peratae multum ad falutem publicam conferant

momenti, nulium eft dübium. "Qui vero-propri¬

um agitvindicem, laedentem puiiireiconatur ^, jus

itaque puniendi Principis fibfarrogat, ;eumque hoc refpe&u afficit injuria. Unde fatis claret, ;privatam

vindi&am in ftatu Civili effe vetitatfi.

§. VII.

Verb a Chrifli Math. V: ~v. 3$. rtte ex plicata

buk noftra affertioni miriime contrariantur, ^qua lo-

co citat o itafehabent: Åsyot öptfv ^{/xy) dvTariim}

tw nowjfö, aftA °c<riG crZ gonclcrsi fal ^tyjv fefyzv crö criotyå-

•vu tftyov äOTöü «j trjv aÅXrjv. Ne forte quispiam de

fenfu hujus di&i non rcffce informatus exiftimet, praeceptum hocce rationi minus congruens effe, e-

jus cum re&a ratione amicum conferifum, :paucis

coronidisloco exponere juvabit. Horum verborum

fenfus neutiquam efle poteft, quod vel omnem fui defenfionem, vel officium Magiftratus prohiberent,

ac fublatum vellent, ^cum SantHffimus Sälvator co-

dem Cap. ^v. 17. dixerit, ft non veniße ad fo faen*

■■dam, fed implendam legem ^, & Chriftus utpote o- mnis veritatis fons fibi ipfi ^nequeat effc contrari¬

us. Sihaec mens Chrifti fuiflet, tunc eo ipfo etiam iceleftis hominibus licentiam ac impunitatem alios

quos-

(

& ) *7 ( $

quoslibet opprimcridi ^> omniaque patrandi facino*

ra permitteret, quod vel mente cogitare impi-

um eft, & fanftitatem ipfius laedit. Neque hoc

fuo afferto jura Principis voluit Chriftus abolita,

cum ejus fit ex ipfo mftituto divino pcenis afRcere noxios, quod Romanorum XIII: ^v. _{3. 4. 5. aper-}

te indicatur, Salvator itaque San&iffimus Leo-is Naturae do&or & Interpres optimus hoc fuo effato Pharifaeorum perftringit errorem, qui ^omnes offi- cii fui partes erga alios fe impleviffe arbitrabantur

dum amicos folummodo fuo ^amore fuerint profe- cuti; ^cum tarnen ipfa Lex Naturae, fi accuratius ejus prsecepta fcrutari velimus, injungit, inimicos quoque fuos amare, nullomodo laedere, fed _quavis

occafione beneficiis ma&are imperet, atque hac ra- tione animum adverfus eos vindi&ae cupidum gc-

rere prohibeat. Cum igitur fenfus verborum Chri-

fli eo collineat, non eft quod quis miretur ^, eum

hoc di£to vividum exemplar animi a vindi&a vacui auditoribus fuis propöfuiffe. NuIIaenim _magis per-

fpicua ratione quis declarare potcft, fe ab omni vin-

di£be cupidine effe prorfus remotum, quam fi dex-

tra mala alapa caefus ita fe fentiat difpofttum, ^ut ni¬

hil in fe deprehendat, quod relu&etur, quo minus finiftram etiam obvertat. Et fi quis dixerit, Sal-

vatorem heic interdicere auditoribus fuis, ^ne quam- vis levern ob injuriam Imperantem adeant, & fa- tisfa&ionem expofcant; nec illud fentantix noftrae

repugnat, qui enim fincero erga alios eft affe&us

amore, ac vlndi£bs cupidus ^non eft, is neque ob

C par-

*

» :) ■*« -c »

parvi momenti Iaefionem eum, <jui fe Iaefit, ad prin-

cipem deferre cupit, & mala ejus appetit. Atque

(ic pro modulo ingenii breviter delineatis iis, quae

de officio hominis circa injurias obfervari merentur, diflertatiunculae huic noftra finem imponimus ex

intimo voventes pe&ore, ut non minus hoc, quam

cetera Legis Divinac prxceptarite fervare queamus, adeoque in id omni incumbere nifu, ^ut femper &

ubique, ceu, ultimus & fummus omnium no-

ftrarum a&ionum finis promoveatur

SOLIUS DEI GLORIA*