r '
T Ν SS TV 1
η- DISSERTATIO ACADEMICA
■is »
- DE
US
η iä τ —A
I> å. i /fk im ι m
ta»
i>
ra ec
te QUAM,
?°· consent. ampliss. fac. philosoph.
;*n IN REGIA AC ADEMIA UPSALIENSI,
FOEDERUM,
Ρ R y£ S 1 D Ε
D.Mag. laurentio
de·
m, VI RO A Μ Ρ L f SS I MO ET CEL Ξ B Ε R RIMO
Ut
Elis
in¬
ve
r*
r
ua
is»!
- ^2$ MORAL. ET FOL I T. PROF. REG. ET ORD.
PUBLICA BONORUM DISQU ISITIONI SUBMITTIT i
STIPENDIARIUS REGiUS
GEORGIUS M, GERDYALL.
J EM TL Ά'Ν3 i' S,
•
IN AUD. CARSL, MAJ. B. VXVÄ TXE-R. ANNI MDCCLXI
Ε
.H. 5? M , S..
RöLUlM, AKij). PET. HESSELBERG.
<
VIR O
ADMODUM REFERENDO ATOVE PRMCLARISSIMO
Dn.Mag.HENNINGTIDEMAN
QVAE
IN RÖDÖ Ν CÖLLIGUNTUR,
ECCLESIARUM PASTORI ET PRAEPOSITO DiGNISSIMO
PATRONO, OMNI VENERAT IONE PROSEQVENDO.
V I R O
ADMODUM REVERENDO ET PRAECLARISSIMO
P:no Mag· DÄNIELI SALIN,
ECCLESIARUM IN OVIKEN/HAKaS ET MYRSIÖ
EASTORI VIGILANTISSIMO, PRAEPOSITO, TRACTUS,
AD SEPTENTRIONEM VERGENTIS, GRÄVISSIMO,
PATRONO AD CINERES
ΨCOLENDO.
«
Yeftra, quomquam Patroni & nunc propenfjfmi, recordor & quse veneratione in me exftant finguiari fem beneheia, per
recordabor, tarnen cum illa rite prsdicare nequeam, patiamini,
tosto, pagellas hafce mei fore interpreres gratiflimi erga Vos ani-
ml 3 Pro Veßra, Veftrorumque perenni fdieirate calidiiiima infu-
per fundere vota nunquam deiiftam, ut, quemadmodum anima-
bus/quavum cuitodes Vos conftituir Summuin Numen fulcro
optimo, familiis, quibus gaudetis, folatio exoptatiiEmo, & clientE
bus denique patrocinio fvaviiTimo eibs , i ta, ad fummara ufqiie ie-
neclutem »taks pcrmaneatis , vigcatis, floreatis.
FUTURUS, DUM VIXERO
ADMODUM WVERENDORUM, PR^CLARISSIMO-
RUMQUE NOMINUM A EST RORUM.
Outcor liwmifltrrms
G. M. GERDVALL.
A MONSIEUR
HARALD CHRISTIERNIN
VICE FISCAL AU COLEGE DES ΜI NES
MONSIEUR
Si fecourir les fes nobles aviges, ceux-ci iroient, & genereu^ne prenolent point le plaifir bien tdt, fuccomber fous de
le poids de leur milere, j'e#/ai eu 1'experience moi-meme dépuis
que l'education de vos chers Enfans ma été confiée. Apres avoir
éte accabié, fix mois de fuite d'une maladic dangereufe, je me
voyois dépourvu non feulement de ce, qui me faioit pour la té-
tabiiiTemettt de ma iänté, mais aufti de foutien pour avancer mes études. Vdtre bonté ma procuré tout ce qui iut necefiaire å cétte trifte fitiiation, oii je me trouvois. Souérez donc, Monfieur, que
je declare, publiqucmcnt, que vous m'avez roujours , traité avee
uné tendreile de pere & permettez, quE je vous offre ce petit ou-
.vrage, comme le fruit d'une fante, recouverte par vdtre loin &
foutenu par vos encouragemens, Mon ccEur en eft tout rempli de
récdnnaifiancc & enflamé d'ardeur de pouvoir düement pouiier des
voeux pour le bonheur d'une famille ii charitable, je ferai jusqu'au
dernier foupir,
MONSIEUR
Vdtre tres humble & tres
obeifant ferviteur
GEORGF. MART. GERDVALL
D. D.
.§. i-
uömant gentes integral Iiaud -aliter, ac pcrfonic
libertin llatu« natural! v i ventes, inter fe fpe-
éian die funt j ab ob ligatio ne ante in natural^ ea propter quod in focietates civiles conceffere ,
fe liberar© non potirerunt 5 oppk-lo patet, quemadmodum
per paéla bngvdos homin.es devinciri novimns , ita per fcedera gentes ad mutua officia obüringi. Quasi vis en im cuncfo, qiKe hemo homim vel gens ge ut i debeat, neu- fiquam ex paelo vel fcedere derivanda f>nt officia;
Interim tarnen nemo facile iiegaverit i vel maximan*
eonim part em binc fuos trafrere natales , prxfertim
jaernpe , ii oculos eonverterimws noilros ad officia , quce
ab humanitate nomen ducunt , videbimns eadem , qua patent, omnia hoc vincido firmari & externa, tit a ju η t, obligations© auger L Quanti igitur i it ponderis ae mo-
menti doélrina de fcederibas rn jure gentium , tcque ae
do&rina de paciis in jure natura, vel me iron manen-
te, qoisque perfpiciet. Qtiocirca fpecimen quoddam
Acadetfiieiim editnms opera: pretiurn doxi de fanåitate
fcederum fbccin<fte, & quantum heri poteii, enodate· com-
men-
β'Χ Ί&ρ-
.1
ίmpntarL XJuod ίΐ- auteni officio meo paritcr ac defide-
rio Tuo,, L. B. miiius ex voto fatisfecero r cequi boni-
que co ii {blas , oro5 & juvenilem eqnatum mitiori fub-
ieves eenfura»
f Π'
. ..Antequam mfPituto vela clare incipiamus, fub rni-
tium flatirn dffiniri oportet quid per fxxdiis inteiteétum'
veltmus ; & liquidem" inter pa&um & fceckis eadem eft
differentiaq qua? inter genus Et fpeciem , e re quoque'
eile exiliimanras, ut prius generaiim difpiciamus natu-·
ram paddorum , quam de fcederibus eorumque fan&itate
rite atque ea, qua par eil, aecuratione agere poilimus.
Drfimvit o lim Ulpranus pa&mn per duorum vel
plurium conienlum in idem placitum. Qux deiinitio 7
quamvis non fatis adxquata iit, fuit tarnen t an quam ba-
fis y cui innixx funt compiurium recentiorum deimitio-
nes. Proinde vidcznus Canzium definientem paclum
per fcrnionem feu adhim quem vis > quo confénium mu-
tuum de jure aequirendo ac transferenda teftamur a) y
ut jam Heineccitim y Titium, Ottonem , reliquos tacea-
mus , qui nova addita determinatione, Ulpiani deiedluin
iupplent , quum fuffragiQrum docmnento appareat, in
idein fxpe placitum duos vel plures poffe confentire ,
nulluni.licet inter eos intercedat paclum. Porro quam¬
vis foleant padda multiplici ratione a moralillis dividi ,
habertt tarnen oinnia hane indolem , ut débeänt fanfte
fervari. Uanc vero Obligationen! dedueit Heineccius b)
ex obligatione Verität«, feu offieiis y quibus circa ier-
monem obilringimur; Puifendorffius ex utilitate demon-
Prat c)", alii a! it er. Sed fufficit ex ipfa paeli defini-
tione adeo evidentem eile obiigationeni ad paria fer v an¬
da ut iine eonträdi&ione negari neqüeant. Nam ubi pa&um non fervatur, tum promittens violat jus prer-
A 3 '·' fedtum
*§§* ) 0 C
fedum, quod in acceptantem transtulit, adeoque alte¬
rum Ledit. Quum autem nemo laedendus , fed fuum cuique jus tribuendum iit , fatis fuperque conilat, fri-
volam eiie eorum dodrinam, qui cum Conano, a Gro-
tio , Puffendorffio , aliisque atro carbone notato , con-
tendunt, nudis padis, quamdiu inträ terminos fimpii-
eis conventionis fubliflunt, neque ullum oWmnypa
Continent, nuliam obligandi vim ineiTe, liquidem, quod
urget Hertius , de naturali obligatione Conano fermo
fuerit.
a) Difc. Mor. $. 295» b) Elem, Jur. Nat. & Gent.
L. L C. XIV. §. 357. c)-de Off. Η. & C L. I. C. IX. >3.
§. ni.
Vifa Tic generatim natura ac indole padorum, po- flulat inilituti ratio , ut, quid fit feedus , breviter expo-
namus, Diximus nuper §. 2. inter padum & feedus
nullum aliud intercedere diferimen, quam quod eil in¬
ter genus & fpeciem. At vero non ignoramus dari >
qui feedus non per padum , fed focietatem definiendum
volunt , & foedera focietates gentium nuneupari folere,
quo fpedat etjam defmitio Hertii ά), feedus dicentis ,
ilatum duarum, vel plurium civitatum fub pado de ami-
citia colenda , vel auxiliis prseilandis,, vel commerciis
exercendis fociatarum, iine imminiitione imperii, fed
quam vis, ut bene Tret4erus e), (latus ex feedere iive
focietas foederata , vulgari loquendi confvetudine , fee¬
dus dicatur; proprie tarnen foederis natura in pado coniiftit, & abfoivitur mutua foederatorum obligatione,
mutuaque conditionum requifitarum prseilatione. Pro-
inde feedus nobis vocatur padum publicum inter gen¬
tes aut prineipes , communis , nec tarnen tranütroLe,
utilitatis cauffa initum. Hinc quum feedus fit padum
publi-
«£§§S» ) O ( ·*§§* % publicum, erit quoque ejus materia cauiTa publica, qtice pro obje&o habet communem, nec tarnen tranütoriam, utilr-
tatein j unde etjam fcedus a nonnullis adpellari folet padum
non tranfttorium. Etenim ut ait Thomafius f), poiTunt pada rerum publicarum etjam fieri de re ftatim expedienda*
ut ü una respublica aiteri quid yendat, at foedera requirunt
unionem voiuntatum inter duas respublicas longioris tem¬
poris fpatio duraturam. Perfonoe pacifcentes erunt quo¬
que Publicsb, veluti principes & gentes iiberce, quce juris
fui retinendi confervanditjue poteftatem habeantj lic pod-
quam Rex Hifpaniae Beigas liberum populum agnovit, gens
illa Belgica foederis ineundi evafit capax. Neque fcedus
ea propter dicitur , ubi de cauiTa publica traniigunt privati
e. g. Si pacis conditiones hodi offerunt, vei interdum fpondent alTeverando fe effeduros, ut refpublica, quod promifere, ratum habeat & Tic porro, quemadmodum egre- gie pro more fuo obfervat Cocceius g).
d) Elem. Prud, Civ. Ρ. I. Sed. VIII. §. 4. or) Non ad Puff*,
de O. H. & C. L. 2. C. 17* §, 1. f) Juris pr. Div» L. III.
C. VIII. § 5. g) Comment. ad Gror. de I. B. & P. L. II.
C. XV. $. L
§. IV.
Qiiidquid proedicatur de genere idem quoque valet de fpecie prout condans illa Logicorum regula inculcat. Jarii
vero de pa&is probavimus (§. 2.), quod fände iint fervan-
da. Proinde competit quoque fcederfbus fanéiitas, cujus
indolem penitius nunc enucleandåm aggredimur. Scilicet
fanélum in jure gentium vocatur, quod ab omni violatio-
ne immune eile jubet publica , vel communis gentium Ta¬
lus. Unde fan&itas fcederum ed eorum inviolabilitas, a
falute publica, vel communi omnium Gentium falute re-
.quiiita. Ed igitur hare fanélitas, non niii qualitas quee- daro moralis quee feederibus inlicerere intelligitur, quemad¬
modum
β *&§§*■ ) Ο ( ·{§§»
dum jura rei aut perfonse inhcerere putantur. Salus Gen*
tium publica, quatenus civitatem quandam maximäm con- itituunt, utpote fuprema lex, eo magis poäBt talem feede-
rum fan&itatem, quo certius conitat, eaib effe medium
confervandi & promoy endifalutein publicam Gentium., qua;
perinde ac falus publica in civitate particulari conbilit in
non impedita fruitione vitae fufficientis, tranquiliitatis &;
fecuritatis} atque ad hunc firrem obtinendum tcndunt, vel
faltem tendere debent omnia fcedera. Qiiamobrem quum fcedera pangantur boni public! cauffa, & non modo licuti
paéta iint iervanda, verum et jam gentium inte Hit, ut fer-
ventur j iatis fuperque conitat, fcedera eile fandta & genti-
bus fanfta habenda.
§- V,
Ad Uberius illnitrandam neceflitatem, cur fcedera Gentibus habeantur fanéta, heic adduxiife non poenitebit, quod in conventu Smalcaldico dixiffe fertur Gal lite lega-
ius: Nullius populi tantee vidéntiir vires eife, ut diu itare
&: florere poffit, niii finitimorum. munitus fit amicitia &
focietate Ii)*, cui confcntitEquesTempler „II nyapoint de
„Royaume., qui puiffe prendre de fejricheffes, ou de fa
„propre.jjforce^des inefures affes juites pour fa furete , ii
5,en méme tems, il ne regarde au de hors ce qu'il peut avoir
„a craindre de la part de fes ennemis, & qtiél fecours il
„peut attendre de fes alliez „ i). Atque hac ratio ne Hel-
vetii-fbrmidabiles fabti j quoniam qiite uni Cantonum inju¬
ria infértur, omnibus illata videtur. Et certum omnino eit
Solimannum Turcarum imperatorem fepiilime in animo habuiffe Venetos aggredi ; fedquum v ide r et, eos cum · plo
risque orbis Chriitiani Principibus effe confeederatos',
deilitit k). Htec enim eil indoles ac natura veri foederis,
ut diverfa membra ita combinet L· in unum qnafi corpus
conjurigat, falva tarnen in fuos ffnperaiidi vetandique maje-
«§#» y©.< -«gg·»". 9
ftaté f^unum pro alterius confervatione, Caput pro
membrorum illsefa tutela, & verfa vice, membra pro,
capitis defenfione indållin&e , libere & libenter, auxi-
lium, operam & laborem impendant iic ut duo vel di-
verfa corpora uno fpiritu conjun&a vide an tur. Unde
8c foedus eå quafi ferrumen & vinculum rerum publica-
rum quod ad avertendam imperii «nutationem, dimiriu-
tionem everiionemque, pro utilitate mutua , plurium
neceilkate, damnique averfione pangitur.
h) Slaid.Comment. L. IX. i) Pans la coniideration iur lempire.
k) Hipp. a Collib. Pxinceps C» XVIII, in fin.
VI.
Por ro in pangendis fcedetibus nan eil', quod ad-
lendatur religionis diverikas $ per fe enim liquet, fandli-
tatem fidei nulluni refpedmin habere ad religionem gen-
Xis, «cum qua foedus ini tur, Fcederum enim iicles depen-
det .a legibus natura & .praevia nollra difpofkione.
Quooirca illibaturn hujus juris viticulum inter omnes
omnino homines c rit, 8t iic reöiilime ad gentem di-
v-erfe religionis extenditur etenim eo minus aliquid effé
poteft fcederdbus cum materia -religionis commune , quo
certius noviimis federa pangi inter gentes qua honli-
nes , non qpa Ch-riitianos aut TWnihametanosquarum
communis* falus exigit !, ut foedera invicem irtire
& quidem fecure ρ o! fm t. Mole igitur fua ruit Pa-
palis illa do&rma-, quod haeretico /fides -non frt fervan-
.da; cujus fat is lucu lentum -eciidit fpecimen Arnoldus
Ofiatus Cardinalis, dum ad Vilierogu-m inter atia ita
fcribebatdementem, VIII, urfiite regem Galliar, Hen-
B Ticum
·&§§* ) o (
ricum tV , ut in Angl!« occupatione Hifpario fe - jun- geret , regerentique, Cardinali, Henricum Anglice Re-
g i nee juramento teneri , refpondiife , juramentum fujß'e pr&-
'Jlitum hareticit) fed alio juramento illum Dso t? Papx teneri♦ Ad-
didiiie dein : Reges, aiiosque· fupremos Principes ,
omnia iibi permittere, quse ad emolurnentum fuuin re- dundarefit, ac eo rem proceffilTe , ut id non imputa-
retur eis, aut vittp verteretur. Allegato infuper di<Ro Franeifci , Mari« , Ducis Urbini : Ab unoquoque qui- dem nobilem viriim , vel etjam magnatem , qui fupre-
mus non effet , cutpari & infamem haberi, qui fidem
non iervaret; fed pofe fupremos Principes foedera fandre
& ab iisdem reßlire fine fatna periculo meittiri , prodere , ae alia fimilia patrare I). Longe autem aiiter docet facer et-
jttip Codex ^. ex quo hanc queeftionem prolixe tradant
non Theologi tantum , fed & ICtorum nönnulli. Scili-
eet in veteri federe novimus , populum IfraditiCiiöi
cum omnibus vicinis populis, folis exceptis feptem Ca-
naniticis , juffum effe amicitiam colere , & Regum et- ]am fan&iffimos cum vicinis populis federa fuper eom- mereiis , fuper pace & hello, imo fuper auxiliaribus ar¬
mis , niii fmgulätim a Deo vetaretur inüffe. Nihil et¬
jam reperitur, quod obftat in novo federe. Proinde videmus, quod in Imperio· Romano Germanico ipfa
neceffitas jüfferit, nulia ratione habita diveriitatis reli- gionum federa inire & inita fan&iPime fervare. · Qui
enim alias Rare poflet pax religionis publica conilitu-
tione inter Pontiiicios & Augiiilance corvfefhoni additos facla ? Palladium certe eil Germanici Imperii id-
que non duntaxat concordicc civilis, fed etjam averten- di externi hoilis cauila.
I) And. Caroli Abbat. Sam Georgiern memorab. ecckiiaftfer.
feciili XVII, Ub. I-c. 3. §. VIL
) Ö ( '»ί^§β» *-
§; VII. -
•
Quant umv is . ve ro . indigentia & neceffitas,. quse gentes ad fcedera contrahendo cainpeLiünt»*, qtioque jubeant, ut fcederibus fua conitet fan&itas; interim tä-:
men mirum di&u elt , quanta in quibusdam Regibus, Prmcipibusqiie .animorum varietas appareat, modo in
novis fcederibus feriendis , modo in iis iiibito deieren-
dis , prout aliquiil felicioris fucceilus unicuique eoruni
affulgere videtur. Téftantur annales multos fuiffe, qui
cum Julio IL Pontifice, ex fuo arbitrio & propriis com- modis omnia contra cequitatem modefantes & dimetien-
tes , omnia rata irri$a habuerunt, ncc aliam ob cauflam
fe fcedera nili violandi gratia, iniifie v iden tur; atque
adeo, certae utilttatis ergo traudes ac periidiam admife-
re, prudentia: loco ponentes , pro moribus temporuiTq
■aiios decipere. Et quoniam potentiores plerumque effe
folent fcederum interpretes , licet tale , quod j libi arro*
gant, jus non fit niii putatitium -y: hinc fcedus dulce ha¬
bere prineipium , fed ftepius finem fortiri amarom , vi¬
demus. Proinde comperimtis, fcedera durare ad · tern- pus,, quamdiu emokunento efTe videntur, fed cum in- cipiunt eiTe gra v ta, tum .levern etjam c&itffam Interve¬
nt re poiTe, qua: literas & figilii , verba & obligatåones
evertat. Certe baud parum intereft, ut t probitas > gen- tis fcederan&e, omni, qua par eft , accuratione , exa-
minetur, ne levitate, incoitftantia & vertumno mutabi- iiori in fcederatos animo quisquam decipiatwr, ne ex- terorum morum contagione, eives religiofi contaminen—
tur, prout de Gnecoram perfidia & adulatione gravis-
"fxnc coiiqtteritur luvena&s ro). Satyr, :Iii.
B 2. §- Vin.
) ö ( («€§?·
:§. VIIL
Si verum eft , qvod ait Po Sta: nusquam tuta fides n) non eil, quod mir emur, confvetudinem inter gentes
introdu&am eile, quod lex commiftoria fen padlum fe¬
deribus plerumque adjici foleat, quo inter paciibentes
convenitur, ut fi altera gens a federe recedat, altera
eodem non teneatur. Vocatur tale padtum improprie quidem lex , utpote a fuperiore haud defeendens, fed
quoniam frequenti-or eft hujus vocabuli ufus in jure Ro¬
mano de contraäibus, ficuti uberius teftatur Calvinus, o) v non pr Mer aindum, inquiens , quod Lex, vocabuluin
in cotttraBilms, m toto jure naß to acciniatur pro cotwentione ; inde fablum eft, ut ex jure Romano in Jus natura 6t gentium .translatum iit hoc vocabulum, 6t fimilem con-
ven tio nein quibusvis paciis atque federibus adjeblam ii- gnificet.M De tali lege commiftoria notandum eft, quod
licet. cunblis federibus tacite ine de cenfeatur, attainen,
quoniam quae a gentibus percutiuntur federa , plerum¬
que compoiita funt adeoque pluribus conftant articnlis
no η modo, connexis, fed etjam feparatis, eo magis igi-
tur neceffarium putatur, ut adjiciatur lex conmniiToria,
quse indicet, in ejusmodi federe iingula capita conditio?
nis vim habere,
n) Virg, ,/Eneid. L. IV, v. 75. e) Lex. Jur. in Voc, Lex»
■
«
