υ. s. κ ρ.
DISSEKTΑΤΙΟ ASTRONOMIGA De
CORPORUM CoELESTIUM
MOLE,
Seu
MAGNITUDINE
PROPORTIONATA,
Quam_»
IndulteAmpltff.SenatePhilofoph.
In inclutαUpfaknßAcademiay
- SubPRälSIDK*
rAmplißimi Virt,
MAG. PETRI ELVII,
Math,Prof.Reg.SeOrd.
Pro Colitis in Philoiophia hono-
ribus conCequendis,
Puhlice ventilandam exhibet
DIONYSIUSD. DIONYSIUS Wermlandus. "
In.Audit,Guß. Maj.adCalendasJuniat
Anm M.D. CC. IV.
UPSALIS, Typis IVERNERMNIS.
SummeReverendo Ampliflimomte ; DOMINO,
Dn.MATTHLE
1 Ε R,S
S$.xTheol. Do&Ccle-
berrjmöjPrimarise Metropole¬
os Holm. Ecdefiaé Antiftiti gra- ViiTimo, ConliftoriiSacri Prse-
ixdiadcuratiiHmo,
M^gtNATI MAGNO.
Nohilißimo Ampliffimoejue VIRO,
1)n GUNNONI
Prirmrio Geometriae Pradticae
perRegnumSvedas Praefe&d
acDire&ori,
PROMOTORI PROPEN-
SISSIMO.
S:aeR:as Majestatis
o asecretis,
Generofo Nobiliffimoq;VIRO,
1)n o i, wo
patrono optimo.
SiiE R:ae Mrris
Concionatori Aulico,
t /^dvYiocitiYyi RetvevcudoCjlufifjtyyiocf$ ***
DOMINO,
mag. Svenoni
gamen,
fautori cert1ssimo.
VAdefalutatum
Ad gemta &*problandasmeThalia,mea^tmde>
ende, modeflaxmams.öaravirum, tennisqiieispeginaverßt fuperbit, t
Limim nunc tremulo poplite adire
decet.
yi# l&i dijfcliceas Tyria non (indme
culta?
Falleris: inpatriaficperegrinafores.
Nuncmea nofcérk, nunc ignofciris eo-
dein
Nomine: qiieequevelim, wrkpro¬
fanemea:
Parcite, Pieridum; Fos> gloria rara
cohortis^
Lumina WermdiacU gentis amata
fiid\
Parcite, quas audetmale eircumjpetfa juvenilis ReSy ßnite & cceptis pondus inejfe
meis.
S<epe
Sxpe etemtii videor oculis pueriBbus .
annos
Carpere praeteritos : nec meminiße piget.
Dum tacite fixum, volitansper regnΛ
per urbes,
tfeftra fub gthereo vertice farna te- het'.
Quanta Bianore# memorantpr&coftia gentis Carmina, qnofi vatum principe di¬
gnafuit;
Quantaqjie PeUgms celebrantur rura paterna Prolis,Apoilineo teäaprobata choroi
Tanta, carens numero,patrii, manfu¬
raper<£vum>
Gloria fit Veflri, Nomina magna, Iuris,
Seilteet, immeritos enßc meajatfatho-
... , w
teiiella, folum quempeperijfet
iaem.
Sim
licet ipfi niger: nivedtarnen ille
renidens
Vefler inorenitorluceJerenatopus.
Donaverecundiquinadfiiciatisamoris:
Inquis, abindigno-, nammeliora ne-
quit.
Hds uhi ccelivagas offert pro mutiere
fiellas,
VosjtmulérfiatuitSiderafixafibi. ,
Summe Reverendi
Nobiliilimorum Ampliifimorumquc
Nominum Veftrorum
Cultorindcfefltis D.DIONYSIUS.
>.Jb.φφ.-%<mi, §&§&£tié
* * * * *
ψψψζΐ^ νψνΨ*?ψΦ^νΤν
mrr rrf?jtep ιτπ dV
Theß Ι.
|Uandoquidem In¬
dex Scriptionis no- ftra?paulo latiorem
vocum fignificatio-
nem ädmittere vi-
detur, quamcuinos litemus; & pra?terea quoniaman- tiqui atque probati femper moris fuit, ab ipfis vocabulorum , in-,
fronte diiTertationis apparentium^
incunabulis ordiri fermonem, ne
quis igiturmurem proleone nos o- ftendiife increpet, opera; pretium
me fa&urum cenfeo, fi eorundem explanationem aliqualem3fecuturae
A lucu-
lucubrationi faces prasferentem, in ipfo ftatim, quodajunt, limine ad-
hibuero.
Itaque Etymologiam vocabu-
lorum refpicienti, unde originem
& derivationem habeant fuam, ni¬
hil in eo difficultatis ilibeile arbi- tror, cum ejus naturs fingula eile deprehendantur, utnonpofiintcui- que primo ftatim intuitu non pa-
tere. Adeoque eorum radices per
longas ambages inquirere velle_»,
haud auidem fcio,an hocemun&ae
naris homini intempeilivum vide¬
retur.
Ipfam vero vocum acceptio-
nem feu interpretationem intra_,
certoslimitescoércenti,fe primum
iiilit vocabulum Corpus: cujus am-
plum doipinii circuitum percurre-
re nimislongumföret, necfortaiTe infpicienti minus taediofum. Com- ple&itur enim in genere omne id, cujus aliqualem dimenfionem fal-
tem mente concipere valeamus.
Non
-1 Non folum cosleilia aut terreftria corpora, qua? feieoculis iponte in-
gerant, fub hoc nomine venire a£-
folent: Sedetiamquodcunqueextra
Telluris noitr<e ambitum, velmi- nutiffimum , aciemque oculorum longiilimefugiens,Philofophis hoc
tempore communiter corporeum dici, nemo amplius eft, quiigno-
rat. Adeoque fpatia illa cceleitia, tra&usque <ethereos , fuis privare partibus eiTentialibus, cui, quaefo,
mirum & infolens non videatur ? At enim in hac noftra Infcriptione facile, quod credo , apparet, deu»
minimis illis particulis, 8c earum inter fe proportionata magnitudi-
ne , nullam omnino nos mentio-
nem facere velie: fiquidem has e-
jus eiTe conditionis, quivis reifci
judicii illico deprehendere poteft,
ut velacutiffimam rationis vim ef-
fugere, vel omnem oculorum aci-
em prorfus illudere videantur.
Etil vero per Ccelum, alterum
in-
infcriptionis noftre vocabulum,
re£te indigitamus omne, quod ex¬
tra Tellurern noilram, tam vifu, quam mente , fpatiofum eiTe judi-
cetur; atque adeo ipfa aftra , feu
ftellae fixe fub hoc nomine ipfi coe- lo optime & convenientiifime in- fcribuntur: hoc tarnen loco voca-
bulumillud in ftri&iori placuit ad-
hibere fenfu. Cum fatis fuperque
Conftet, Herculeolaborenonminus opus fore, ii quis fibi fumeret-,,
corpora illa indefinite multitudinis,
immenfe diftantie & incredibilis molis omnia & fingula , fecundum capacitatem fuam delineanda. Ad
eorum tantum numerum ineun-
dum, quod a nemine unquam fie- ripoilit, illuftre nobis fuppeditat exemplum ipfe Sacer Codex, quan- do Dominus Deus Abrahamum ita
allocutuseft: -)ödi ndwn κποζιγτ
οπκ fem oa εμμπ
Intuerenuncccelumverfus, &1 numera
ipfasflellas,/ipoterisnumeräreeas.(a)
(a)Gen.is,$. Ha-
5 Harum numerus & multitudo,
utut nudis oculis in cenium redi-
genti tantum non inasftimabilis vi-
deatur: ope tarnen Telefcopiorum
vel millies majorem repeririexob-
fervationibus Eruditorum habe-
mus» Nonitaque mirumcuiqnam
videripoterit, ü tantummodo ftel-
las ilias circum folem natantes, corporum coeleftium nomine infi- gnire nobis placitum fuerit, quum
nemo hocnegabit, quin iliae quo- que, perinde ac reliqua aflra, cce- lefti gaudeant aura, asthereumque
inarent inane. Per Corpora igitun..
Coeleftia, quorum in fequentibus
mentio fit , nihil aliud intelli- gimus , quam iidera illa mngna_j
erratica intra coelum ftelliferum,
circa centra fua, juxta Solem glo- merantia,qutevulgari fermone alio- quin Planetas appellare folemus.
Pra?tereaforfitan nec inutile e-
rit priemonuiiTe ; in Planetarum menfione , etiam Terne noilrae, quam
quam incolitmis, habendam efle_»
rationem.Siquidemenim Tellusno- bis hic conilitutis erit fundamen-
tum & regulä , ad quam reliqua
Planetafum corpora metienda fint,
necefium quoque fuit eam, quafi
corpus aliquod homogeneum, ma¬
teria & figura, a?que ac reliqua_j conftans, in hunc numerum adfu-
mere , aut minimum fupponere.
Cetera verba in fronte diflertatio- nisoccurrentia, in fe clara & per- fpicua eiTe exiftimo, nec ulla iui interpretatione egere, quapropter ad ipfum propofitum nunc propius
accedere iubet.
MIhiverocitus fum,incumberet,ipiam materiaeut'polli-tra- öationem fub manus furnere* ni- fi adeflent obje&iones quorundam
remoram facientes; quarum deci-
fionem non tam dignitas fua, quam
7 inftituti ratio poftulare videtum.
praefertim qvum omnis earum vis
in quadam pertinacia, & craiTa re-
rum Mathematicarum imperitia„*
conilftat. Ajunt enimvero , va-
mimiibi& ridiculum videriomnem
in dimetiendis liellis eonatum, nec
poiTe tam arduum opus ab ingenio
humano excogitari, nedum perfi-
ci. Cceterum bis quid reponendum
erit? AiTentirer forfitan, niii illos per ignorantiam locutos fuifie au-
tumarem, Inter poiTe , & nefcire quomodo poiTit, fateor, magnum
profe&o intereft difcrimen. Pari ratione, quod ego artempingendi
non caleam, eam ideo neminem-,
fcire, re&ene dixerim? Sedfortafle
relinquendi funt potius hujus färi¬
ng homines fuperilitioii fuis con- ceptibus, quam multis averrun- candi, ne mortuo nos verba ingeF-
fiiTe videamur, quandoquidem fat
conftat , pejores hos eorre&ione
fieri,atcp indiesmagismagisque oc-
cailefcere. In-
Ingerunt ulterius , ilupendam prorfus juxta Recentiorum hypo-
theiin eile diftantiam itellas inten_»
atque Terram, ideo neculiampro- portionem menfune. fed in hoc
falli ipil Tibi videntur. Quamvis e- nim ftupenda fit diftantia, non ta¬
rnen ideo infinita , 6t per confe-
quens immenfurabilis. At enim ii
vel maxime largirer, dlilantiam
haue fuo modo eile immenfam,
non tarnen fequitur magnitudinem
quoque corporumideoeifeimmen-
iam. Verum quia priusnonpoteil
eiTe verum ( eil enim certa qua;- dam, quanta quantaillademumiit, intercapedo) fequitur,quod neque
poilerius.
Tandem quoque hoc infuper^
addunt, quod nimis h^ec fitres cu- rioia, nec quidquam utilitatis fe-
cum ferens. Verum in hoc impru-
dentiusne an arrogantius locutifu-
erint, aliijudicent, Curiofa utique
reseil 6c admiratione digniffima,
nec
9
ne c tarnen nimis. Aliis voluptati-
bus mundanis , mens noftra coelo agnata, codi <emulajuxtä Platonem,
asque bene vix ac ne vix quiderrL·,
fatiari queat. utut Socraticum il- lud dogma : nihil adnos, qu<s fiipro
nos, aquibusdam non incaute mi¬
nus , quam anxie olim hodieque
teritur ac ufiirpatur. Sane in eo
pofitum eft, quicquid utilitatis ex fiderurh contemplatione, fibi quis
in hac mortalitate imaginari pote¬
nt, ut OperumDivinorum ilupen-
dam prorfus elegantiam atque ma-
gnificentiam, admirabilem itru&u-
ram&magnitudinem,inexhauibam
denicpvim &potentiam tantomeli¬
us intelligamus, laudescg magni 8c
a?terni nominis Illius cum timore celebremus. Injurii efTemus in ipfum, ut citera pra?teream , na¬
tursau&orem Deum, quimentem
nobisDivmaaur<£portionem, athere
ηatom, ccelo debitorn , polo cognotom
(ut Poétarum utar formulis) indi-
ß dit3
dit, ii faecibusdiifce terrenis eaii-
demadhaerefcere cogeremus. An-
non propterea inagnus ille omni-
um rerum Sator& Pateri
Os hominijublime dedit caalumque
tueri
Juißt, & éreäos adfidera tollere
vultus. (β)
tit Opera manuum Illius fcrutare-
tur , piaque admiratione Creato-
rem extolleret. UndequöcjueRo¬
muli nepotum eloquentiffimüs, e- gregiisverbis fuper hocphilöiophä-
tur: Deus,inqüit, homhies humoex-
citatos, celfos & erefios conß 'itüit$ ad cceliqueqiiafi cognationis, dr domicilii PilVmicOTiJpediimexcitävit.(c) Cae-
terum quoniam haec manifefta a-
deo iunt, ut in ipfe veritati adfti^
pulando multum me defudaiTe pro-
pemodum pudeat: reli&is fuper- ftitionibus, verisnunc& indubita- tis mefeniimaccingam rationibüs.
(b) Ovid.Met'vfah.i. v. 8. (c)TbeßC/V.
deNat.Deor.I. z.cap.jt.
Tbeß III
ÄTquequoqueita proximum erifc, utiipfa inftituti ratio po-
ftulare videtur, modum feu me-
thodum illam, quam in pofterum fequi lubeat, paucis indicemus.
Dabimus operam, utiingula, quae
hic tradantur, clare, ordine atque
veré exponantur. Ordinemigitur
in fequentibusgnaviterferyandum,
hunc nobis praacribimus, quod
Veterum quorundam accuratiores, öbfervationes circa hoc negotium, quatenus easdem ex divite antiqui- tatispenu depromere licitum
breyiter pro data fide in confpe-
dum primum educantur. Dein de
Recentiorum fuper hoc annotatio-
nesj eorumqueinter ie diilenfiones exaudiantur. Mox horum omni-
um hypothefes, tamex fi&isappa·*
rentiis nata?, quam indubitatce ra^
tionis fundamento innixae, tum_#
snodi & inftrumenta obfervatoria
€CU-
oculis fiftantur δ: delineantur. De-
nique calculus feu computandi ra¬
tio,qua fieripoteil brevitate 8cper- · fpicuitate, inftituatur. Qua?iingu-
la dum ocuiis legentium fubjicien-
da paro, iiepius in mentemrevoco Horatii illud:
Sumite materiamveflrüy qitifcribitis,
aquum Viribus , <£r verfate diu, quidferre
recüfenty
Quidvaieant humeri. (d)
Et tenuitatem ingenii meilongein-
framateriahujusnobiliffimasexcel- lentiam dignitatemque poiltam eiTé v hand diffitendum reor , adeo ut maturi ingenii folidxque eruditio-
nis virum inhoc defudaiTe , ne Tic
quidem pigeret. Alle&us egoju-
cunditate hujus atque elegantia_>,
haud parum me profeciiTejudicavi,
ii edito tantum commentariolo, ad majora tentandum alas addidiiTem.
Sur-
(d) Hor.deart, Poet,v,$8.
. Queis meliore lutofinxit prxcordia
Titan. (<?)
Nec propterea ullius temeritatis
aut arrogant!« ceniuram nie com- meruiiTe arbitrar, quando nihil eum
magni cenfequipoßequimnea quoque audeat conari, mquibus errare etiam necejjum (η, exmagnisMagniPom¬
peji verbis dudum edoétus fum.
Abunde mihi in hoc fatisfecifTe vi¬
deor , quod magno conatu , licet impari vi, hoc aggreiTus fim opus, nunquam immemor, blande Pro- perti, tui :
- - inmagnis&voluiffefat eft.(f)
De cteteroautem, iiparvahaecmea
conata, tibi B.L. grata acceptaque eile intellexero, uberrimum me_>
mei laboris fru&um tuliile fatebor,
nec magis, pro fummo animi tui candore«quitateque, mihipollici-
tumfuilTe. SinveroinfrateefTeh«c tibi imagineris, ac fortalFe lion tu-
umfapere palafcum,ideo
quo- (e)Juv. (f) Lib.l, Eino.
- - -
quoniamfordent tibi munera
noftra, (g)
ad mitiores nobis judices merito provocare lieeat.
Thcf IV,
Ircumfpicienti mihi quaiia de_?
^-Coelo, ejusdem apparatu parti¬
umq ue mole feculorum omniqm
iapientes tulerint judicia; tanta,
tammuita tamquevaria fefiftunt,
- -
ψι<£βcomprendereconer^
Icctrumimerum dicereconeraqua,(ti) Igitur ut appofite ac convenienter hane incipiamus coenam,vetuftiftU
morum mortalium fra<fta iuperhac
re ovaprimum aperire lubet, de¬
inceps longa fequentium ferie, ad
hecc noftra usque tempora, Philo«
fophorum co&a cibaria apponere, tandem ad bellaria. Faciam_*
tarnen, quemadmodum illi foleant, qui
(g) Virg. Bucol. Sel. z. 44. (hj Ovid, Friß.j. E/eg. Ζ.
15
qui carptim flores legunt, apium
more, qui multos deguftando plu-
rimos pnetervolant; &hocquiaem
propterea , ne labor nobis minus
quam legendtaedium pariat.
De ipfius Tellurk magnitudine,
quam videlicet pro fundamento
fumiimus , primum iiobis diceii-
dum eriti utpote quam genus hu¬
manunicitius ad certäm menfuram
redegiiTe, quam reliqiios Planetas*
prifca arinalium fide accepimus.·
Nequeenim obftat, quo minus i-
pfa convenientia rei iiobis hoc* et-
lam nonättendentibus, äbundeper- fvadeat: praefertim cum haec ea-
dem eii, cui mortaies prefiius ad- ha?rere*quam manibus pedibusque
ailiduo tangere, calcare, ufurpare
cogantur. Quid itaque mirum eft?
Γι hane inhäbitationis fuse capacita-
tem tarito diligentius perquifitius-
que fcrutati fint, qiiantö earri fibi propiorem habuerint. Atque é Veteribus, qui dehac re egere,pri¬
mus
mus nobis Eratofthenes Cyrena?us
nominandus eft, Ariftonis Chii
Philofophi 8c Callimachi Poéta? au- ditor; floruit ftatim poft tempora Piatonis,Olympiade fere 132. Hunc primum fuiile memoria? proditum eft, qui univerfum totiusorbisam- bitum 252000 ftadiorum, quorum 700 unumfaeiuntgradü, afteruerit, atque propterea Orbis Terrarnm menforem appellatum. (i) Noi4 e- quidem me fugit, Anaximandrum
Milefium aliquot fecula ante hoc idem opus aggreiTum fuiile,quem-
admodum Diog. Laértius in vita
ejus hoc de illo teftatur: neu γηςneu
θ-αλΛτϊης τζιρ/μί\ΰζν πρωτ©0 εγραφε.(βλ Quantam aute Telluris meniuram invenerit, dé eo nihil quicquam
adfert. Exiftimant nonnulli Ari- ftotelemex obfervationibus Anaxi- mandri haufiffe ea, qua? tradit in libro de Ceelo:
Ex (t)Strabo.Plimus. 2. Svid. (k) Diog*
Liiert, invita Anaximand.
Σ7 Ex Mathematkls ctictm, qui met-iri co-
nanturcircumferentiam Terrus, dicimi
eam ejje400000fiachorum.(/)
Ejusdemfere setatisa cEratoithé-
ties erat Archimedes Syracufanus1
ex regia Hieronis ftirpe oriundusJ
nobilis Geometra , quiin fuo Are¬
nario, circulum Terrae maximum
300000 fladia continere affirmat_,.
Haudita multo pofthos, aetaterrL»
egit Dionyfodorus , fui temporis
Geometra callentißimus, de quo
hane narrat fabulamPlinius,literas icilicet poft mortem in fepulchro
ejus inventas fuiiTe > iiliusque no¬
mine ad fuperos fcriptas, m quibus
ad locum infimum ieu Terrae cen¬
trum fe pervenifTe aiTeruerit3 efTe-
que eo iladiorum 42000, acproin-
ae ad ejus mentem erit circumfe-
rentia tota 264000 ilad. Elippai-
chus Rhodius , aliis Abrachys di-
£us , horum States proxime atti- git, virfiderumfeientia'clariffiniuS;
C re-
(/) ArIß.deCceL Ub*2?14.
reperiit namqj is maximum Terra?
circulumin fe continere 275000fta- dia, utde eo teftatur Plinius.
Tempore Hadriani Irnperato-
ris Rom.indifciplinisMathematicis
excellebat Claudius Ptolem^eus, qui
tribuebat peripheria? terreilris glo-
bi 180000 ilad. (m) In hoc tarnen
eum fecutum fuiife Poiidonium«, Rhodium , praeter alios (η) Clar.
Eifenfchmidius adftruere nititur,
(o). Seculo IX a nato Salvatore->,
inter Arabes erat non incelebris, Albategnius, Syria? Dynafta, qui
uni gradui 85 milliaria, & toti am-
bitui 90600 affignat. Alfraganus
itidem Philofophus Arabs, narrat
juiTu Almseonis Arabum Regis, in- quifitum fuiiTe , quot milliaria in- eiTent uni gradui Meridiani: atque deprehenfum eft 56| unum gradü abfolvere, quorumiingula conftent
cubitis 4000, totum vero Terra?
cir-
(m) Gtog.lib. t. ro. (n) Strab. iib.z.
(o)JFig.Tel/. Sil.S.pdg.Zf.
.. ψ
circuitum 20400 id genus milliaria
continere. (ρ)
Tycho Brahe, nobilis Danus,
Aftronomus famigeratiilimus, 15 mill. Germ. uni gradui, & fic 5400 tofciTelluris circumferentias adtri- buit. Willebrordus Snellius, Lei- denfis Mathematicus celeberrimus, operoiam plane huic rei adhibuit_*
diligentiam, & repetitis operatio-
nibus, uni gr.28500perticasRhin-
iandicas, numero rotundo, reipon-
dere invenit, maximoque totius
cireulo 10260000 ejusmodi perti¬
cas competere. (#) Johannes de-
nique BaptiftaRicciolus, ultraduo-
decimannos in hocnegotio abfum- fit, novisque quotidie intentusob-
fervandimodis &inventis,72* mill.
Bon. uni gradui, peripherise vero
26010 adnumeravit. His nuncad- dimus operationes inftitutas å Ce-
leberrimo Picardo, inAcademia_i
Re- {p) Rice.Alm.Nov.ζ.c.γ. ^Erat.Bat»
Lib.Z.c.iZ. j
-Regia Parifina Mathematico inclu-
to; deprehenditis, fumma adhibi-
ta cura , uni gr; 57060 toiias ieu
hexapedas, nobisfamnar/ circumfe-
renfe autem 20541600 compete-
•re. (f) Atqj hos tanquam pra?ch
puos felegirrius, ad fadsfaciendum aiiqua ratione defiderio legends:
in tradendo verb modo, quo quis-
que ufus fit in hac Telluris menfu- ratione , paulifper Jfilum rumpere
cogor, ut coeptamjam viam, in_»
pertexenda hiiloria harum obfer- vadonum,eo meliusinfiilam, Per- luilratis igitur ordine, adpraseun-
dum Doftorum demonftrationes ,
corporibus Planetarum reliquis, in
viam iterum revertar,
Thef V.
EXftaticumiter,Lima fehocprimaingredientibusobviam dat, hofpites novos varia & mutabili excipiens facie. Interplurimosfui
.ad- (r) Eifenfch. in Fig. Teil, §,ζψ.p.-rg.jz.
21
admiratores , neminem , puto, Thalete Milefio priorem , acu- tis oculis. Dianam hanc intue- ri , fpe&atamque illius magni¬
tudinemadcertammenfuram redu-
cere aufum fuiiTe,. prifca iimplici-
tasfidem facit. Statuit namque or- bem Lunas ad Solem fe habere ut
lad 720, quemadmodum Diog.
Laeraus hoc de illo teftatur. Ari- ftarchusdeinde Samius, inlibello de magnitudinibus & diftantiis triuro corporum,nihilcertifuper hoc con- cludit, fed duo tantum proferens
y extrema, inter qua? omnem hanc
varietatemconfiflere fufpicatus eil, Pythagorasos fine dubio, propor- tionibus quibusdam harmonicis fmguladimetientes, perhocredar-
guit. Fatetur enimadTellurisdia-
metrü 100 partiü, Luna?diametrü
.effeplus quam31*,minus quam39^.
Cecterum ut uno quafi inr
tuitu , Philofophorum quorun- dam de hac re opiniones , oculis
fub-
*
< " · v v i
fubjiciantur legentium, duabns ta- bellis,ex Almag. Ricciolidecerptis,
totum hoc reprsefentare prieftat.^)
I. Diametri Lun& apparentis.
indpog. in Ρerig.
min. fec. min. fec.
Ptol.
Coper.
Tyeho
Kepl.
BuU.
Vend
Ricci.
in<;co»j.tf0pp. 3I - 20
LQuad. - 42 - 8
t inS Conj.tfOpp. 3O - 0 L^uad. - 28 - 45
i Conj.
)°PP· -
2(5 - 3<*
3* - 0
^'Ogad. - 3Z - 31
in(Conj,&Opp. 30 - 0
, SConj.&Opp. 31 - ίο tn\.G)udd. - 2p - S6
, CConj.täOpp.
m\Conj.&Qpp.
28 - 40 zp - 10
cConjOfOpp.
inigu4d. -
28 27
0
0
35 -
SS - 3 S
ζo.
o.
- 38«
36 - 44.
28 - 48.
36 - 36 -
34
3(5
3*
33 33 35
o.
o.
10.
44'
o.
4»
42.
18·
30.
6.
His infuperaddere lubetobfer-
vationes, in hoc negotio habitas a Celeberr. Hevelio, qui diametrum
Lu- (/) Alm.Nov, Tom.t,L.4. r.16.&17.
2?
Ltm&apparentem apogasa? facit:, in Conj. & Opp. 33 min. 9 fec. inQuad.
32 m. 32 f. perigaeas in Conj.& Opp.
34m.48f. in Quad.36m. (?)
2t Λ/lagnitudtnis Lund adTerram.
DiamΛ. Diam.Teil, SoliditasC.
Ptolem. 129? - ICO
* 100
ί IOO
i IOO
Copern. 28;
lycbo 1291 Kepler. :2yc
Buüiald. TJ\
26$
26^
Hevelius]2^J7
Vendel.
Ricciolus
utunumad
IOO IOO IOO IOO
41"
59
45Ϊ
53 55 42
n-9 c*
Verum ha?c apud au&ores ai- legatos paiftm invenire licet: Dif-
fenfum autem horum, ejusquera-
tiones, ex fequentibus haurire non erit difficrle,nos nunc interea,qu^e
©rdinefeqvütur,fingulaexpendam9.
At- (r) Sélenogr. cap.?.pag.zo$.
fr; Atque fic tranfitum facientes ad ipfumSolem, quivividiffimo fuofub gore,pra2ftantimagnitudine,validif-
iima vi &operatione,adeomortaliü
infe animosomnirapuittempore,ut pro definiendo numero ipiius aut admiratorumautcontemplatorurn, quisnam major fit, incerti plane_j
hcereamus. De cujus mole feu amplitudine corporea , tanta quo- que apudauilores reperitur diver- fitas,utquodammodo cumipfa fpe-
ftantium multitudine certare vide-
atur. Non equidem nunc diu la-
borabimus de craiFavulgiopinione,
omnia meris fenfibus ieftimantis,
qui Solem non excedere operculum patelbe, fibi tuto per- fvadeant. Sed quod etiam magis eft, fuerunt inter veteres magni
nominis viri & Philofophi, Herä-
clitus&Epicurus, qui Solem, fi non
vulgari ifta menfura, certe noru muitum accuratiori, veiligii feil,
humani magnitudine merifurarites,
, com-
25
comprehenderunt. Varia apud
varios ^ftimatione Sidus hoc omni fuit tempore , quorum tanüurn«.
prsecipuos &anteiignanos nuncad- duxiife, non fortaflis indignumvi- ideatur. Adfunt nobis Septémviri
ifti priores , iidem duétores itine-
ris, quiantea , quorum fententias fequentes tabula, Ricciolo fuppe- ditance, declarabunt.(u)
I. Pro diametroSolis apparenti.
Difi. med. max.
,' " / · // 1 32 - 18 31 -20 32-42 3I--40,
31 - 0 30 - 0 30 - 0 3° -
32- 52 32 -18, 30-0 29 - 3oj
31 - 50 30 - m
mm.
u
Ptolemaus Copernicus
lycho 31- 050- 0J92 - o.
Keplerus Biillialdus Vendelinus Ricciolus
De apparenti diametro Solis,
obfervata in tranfitu Veneris Sc Mercuriia Triumviris hiice, Ga£
D fen-
(u) Alm.Nov. Torna.L.j.cap.io,&'//.
