guldbrand GABRIEL

(1)

VASTATIONES NOR MANNOR UM

PER EUROPAM SISTENS

D1SSERTATIO

CUJUS PARTEM PRIMAM

VENIA AMPLISS. FAC. PHIL. UPS.

. .

_ ^~P»

MAG.

GABRIEL _guldbrand

STIP. MED. THEOL.

ET

NATUANAEL

BAUMBACH

STIP VICTORIN.

VESTROGOTHI,

IN AUDIT. GUSTAV. DIE XVIII MAJI MDCCCXVI

H. A. M. S.

UPSALIÜ

Excudcbant Zeipe.l et Palmblad

REG. ACAD. TYPOGRAPHI»

(2)

enke •prostinnan

hogådla

frun'ANNA ELISABETH BAUMBACH

fodd winroth

Åt Eder> Omaste Moder,

helgar

den

fonliga vård¬

naden sin

förf

ta

offentliga gärd

nathanacl,

(3)

VASTATION ES NORMANNORUM PER

EUROPAM

SI STEN S Dl SSERTAT IO.

^Sihil,

^ut ⁱⁿ ^{mundo, ita} ^nec ^In ^genere ^humano, ^per ^fe

exfiftit ^et ^a eeteris (eparatum eft. Inter fe omnia con-

junfta

cobserent.

In praecedentibus causfa cujusque rei

facTae

quserenda: hasc

iterum res

confequentium

in fe

continet causfam. Ita vero iibertati nullo modo locum esfe, hominique ornne libere

agendi

arbitrium, naturae ejus a Deo inditum,

adetntuin facile

credas.

Sed

cum liberum hoc arbitrium hominis asque aefernum fit ac ne-

cesfarige illae leges, quibns Univerfum Deus moderatur,

non poteft fieri,

quin

certamen

diram

inter

necesfitatem

et liberam hominis voluntatem oriatur, in quo de hac

fane atftum esfet0 nifi, ab eodem profe<ftae principio, in¬

ter fe ad ultimum amice confpirarent. — Ideam hiftoriae

verae animo concipiens illarti hanc pugnam quovis mo- mento iteratam filiere debere intellige». Ea narratio nomen hiftoiiae nec meretur nec tueri poteft, ^quae faéta

horr.irum, nullo inferno conjundta vinculo, in acervuni

quafi cumulet; nec ea, quas res

ad

^certum quendam fi-

nem detorqueat et vulgo pragmatica audiat. Ergo ut abfolutam fui fiftat ideam, fuoque refpondeat fini, hifto-

ria pugnam

illam

gravem

exponendam fibi

fumat.

Quod

fi adcurate perfecerit munus, totam generis humani vi-

tam non nifi magnum Dratna, in quo totum fabulse con- textum Namen ordinarit, tandemque libertas hominis

falva evadat, esfe videbis. Ibi _quamquaffi multa, quse deftru&ionis et ruinae fpeciem praebent, occurrant, rem tarnen attentius confiderans, ex confufione ordinem, ex

male moratis morata proficifci invenies. Ita quoque ex iis»

(4)

)

5

(

iis, _quas delcribendas luscepimus, Variationibus Norrnan-

norum multa meliora> quam quse vulgo babentur, pro-

germinarunt; magnaque ex parte

ejus,

quem praefentem

Éuropte

videmus, flatus et culturae origo eis debetur.

Sed quo res fuscepta melius enucleetur, pauea, quip-

pe a re baud aliena, de magna populorum migratione, imprimis eorum, qui e Scandinavia egresfi funt, _prae-

mittére confiliüm eft,

Jam pesfum ierat res Romana: nihil usquam prifci

et integri inoris: Romae ruere in fervitium Confules,

Patresj Eques:

jacebat

lex et juftitia : pro

jure

et llber-

tate vishet delationes valebant: nihil fidum _,autfecurum:

civium in cives ftriéti erant gladii:

corhipti

in dominos fer- t/i, in pntronos überti ^; et^> quibns deerctt inimicus, per amicos cppresfi i): per provincias turbae ac feditiones': infelta omnia et depravata, donec ad illa tempora , ubi nec vitia fua nec remedia pati posfent Romani, perventum eft. Irrepferat mos omnia, etiam regnum, pecunia

parandi. Pecunia Imperatores

cohortes fuas fece-

runt, His ftipati imperium in vulgus et fenatum ex- ercebant. Imperatores exercitus creavit, idem

dejecit.

Plurimi ignavi et vitiis dediti regnare nefciebant, et qui Ijcentiam refrenare _veteresque mores civitatis reducere ftndebant, ob id ipfum perierunt. Multos Principes fua

virtus in perniciem traxit: laudata olim et celebrata fe- veritas milites angebat, afpernantes veterem

difciplinam,

atque licentiae ita

adfvefaétos,

ut haud minus vitia Prin- cipum amarent, quam olim virtutes verebantur. Kon quaerebatur atnplius, qui vir esfet, fed quantum donati-

vum acciperetur. Didius Julianus fummam civitatis di-

gnitatem publice em

i

t.

Nec

minus frequentes mutatio-

n es

i} Tacit Hift. L, 1, c. %»

(5)

)

3

(

nes

Princfpum

obfuere« Vix ^{unus rem} utilem

fusceperat,

cum ab aho demoveretur; _et, _quae prior collegerat, fuc-

cesfor

disfipavit.

Marcus Aurelius omnes contenditner¬

vös, nt barbaros depilieret. Commodo Fabulas et hiftrio-

nem agere magis placuit, quae conditio fubditorum ^eslet,

iricuriofo. Animus fortis et excelFus Romanorum inter- ieraf. Quod in aerarium rediit, barbaris pendebatur.

Hoftibus ad hoftes avertendos opus fuit.^• His primo fti- pendium Folutum: ^mox.terrae iis concesfse, quippe quiV

qua;

negabantur,

vi auferrent. Magiftratus gesFerunt, provinciis praefuere, in magno honore habiti Funt. Quid?

quod Stilico,' Vandalus, ^re quamqnam non nomine Im¬

perator Fuit. Divifo demum regno, inter Confiliariös Prin- cipum ^, Stiiiconem et Rufinum, magna et gravis interces- fit invidia a): uterque omnis in eo erat, ut ipFe cunfta

regerét, Ita vires civitatis internis certaminibus exhau- ftae.

Inter prsecipuas everfae rei Romanae causfas condi¬

tio Facrorum et mutatio cenFenda. Pro priFca illa et fincera pietate, qua Nuroa, qua Brutus et Cato Deos colebant, pernicioFa Epicuri praecepta paullatim invalue-

rant.

Voluptate

frui nec, quod extra hujus vitae limites pofitum fit, curare Fummum Fuit bonum. Nuila religio,

nulla Deorum veneratio: Folum quod Iba referret quis-

que curavit. Patriae amor nullu.« Foret necesFe fuit; ex-

ftinfta enim pietate, nihil

fanftum,

nihil venerandum

hotno cenfet. Diis _ergo et virtute ex orbe terrarum ex-

Fulibus , nova inftituta eft religio, cui nec viftimis ^roa- gnis nec templis Fuperbis exftruendis latis fieri poteft.

Peftore integro, animo cafto Deus colendus. Lufta acer-

rima inter priFcae et novae religionis cuitores orta eft,

ftvitati perniciofisfimaj ^cum ^animos ^hominum ^a ^re _pu¬

blica s) Claud. in Rufin.L, II, v. 30-439,

(6)

)

4

(

büca avocarefc. Viert demum religio

Chiiftiana: Princi-

pes

Chriftiani faéti. Sed

ne

hoc quidem omnibus, qni-

t)üs potueric, modis civitati

profuit. Controverfiis enim

dodhinae facrae in ecelefia ortis Prineipes nimium tem¬

poris litibus

bis dirimendis impenderunt

et

adverfarios

acriter perfequendo curam a cnria et

hello ad fynodos

averterunt. Haereticos ^e coetu ecclefise libentius

ejieie-

bant, quam hoftes a finibus repeilebant. —

At

^ex

altera

parte barbarorum fera

ingenia dodtrina Chrifti mitiora

fadla et in eivitate Romana deftruenda humaniora, non infitiäs imus.

Bis omnibus penfitatis, excidium

imperii Romani

nemini mirum videbitur. Validisfimis ejus fundamentis

fubrutis, ei, qui primum adgrederetur, Roma

praedae

futura. ^— Germanos, quam vacillaret, non latuit.

Ex

iis multi teftes oculati corruptelam Romanorum

viderant.

Arminius, juvenis, apud eos

ftipendia fecerat 3). Sed

haec unica bellormn ^, _{quae cum} Romanis

Germani gesfe-

runt, cäusfa non fuit. Temperatum terrae

borealis

eoe-

lum fana et robufta efficit corpora humana,

Ea funt

verba Pauli Warnefridi initio operis fui: "Septerntriona-

lis plaga, quanto magis

ab aeftu folis

remota

eft

^, et

ni-

vali frigore gelida ^, tanto falnbrior

corporibus hominuin

et

propagandis eft gentibus." Numero igitur civium Tu-

pra

modum audio, colonige deducendae erant. In quam-

cumque vero partem

incolae Germaniae fe convertebanfc,

in Galliam, Danubium Daciamve, ditioni Rotnanorum itn- pingebant.

Unde continua fere bella orta funt. Terras

folum, in quibus habitarent,

quaefivere. Jam Cimbri et

Teutoni nihil, nifi ut popuhir Romamif

aliqiud

ßbi terrce

daret, petiuerunt. Cetentm, ut v

eilet, manibus

atque,

armis fuis

utere-

3) Veilejus Pat. II, 118. 4) Florus L. III, c. J.

(7)

)

5

(

uteretur 4). ^— Ipfa

gentium feptemti ionalinm indoles mul-

tum hujus

migrationis fibi vindicafc. Multos prseterea

aut Caritas annonse, aut belia

inteftina patriam deferer?

coegerunt.

Ergo p op uI i

Germaniae coorti in confedtarn civitatem

irrnerunt. Gens gentem, bellum

bella excepit. Ab

ex¬

tremisplagas

feptemtrionalis partibus gentes ad devaftan-

dum imperium

Romanum profedtae funt. Per tria faecu-

la , expeditione

Cimbrorum

excepta,

belium

,

continuum

fere dicam ^, geftum ipfum Martis

populum degenerem

tandem perditum ivit.

Bellum Marcomannorum fuilda¬

menfca imperii Romani

quasfavit. Hi nulla injuria Jaces-

fiti fines Romanos ultro infeftaverunt, et, quamquam äu- fpiciis

excelléntis Marci Aurelii res gereretur, ad ulti¬

mum Germani fuperiores paene

discesferunt. Bello enim

eompofito,

aliis liipendium, aliis domicilium in Dacia et

Pannonia, datum. Primi Catti

Galliarn

et

Rhsetiam

pe-

tiverunt. Mox vero Marcomanni, aliis

conjunétis

gen-' tibus, magnun« impetum in

Pannoniam fecerunt. Legio-

nes, juxta Danubium in

praefidium difpofitse, refiftendo

impares ^,

cedel)ant. Imperator, bello Parthico distentus,

exercitui

praeesfe

non

potuit. Hoc

tarnen

finito ipfe cum

collega contra

lioftes ivit; qui adventu Caefarum ^per-

territi fupplices pacem

petivere. M. Aurelius nullam fi-

dem eis habendam ratus in Pannoniam fe

contulit, nbi

omnia in prifcum

redegit; poftea

vero, cum

ab incurfio-

nibus barbari cesfarent, rediit. Iterum finibus

regni de-

valtatis, multaque prseda

abadta,

totam

Pannoniam et

Ulyricum expugnarunt

ipfamque Aquileiam in Italia op-

pugnavere. Expleto

exercitu Marcus hoft.es petivit.

Proelia, de quorum eventu

nihil certi fcimus, plura in

Panhonia fadta; Imperatorem vero

vidtoriam ibi reportas-

fe inde patet,

quod Marcomanni

eorumqne

focii in fe-

(8)

) 6 (

des antiquas träns

Danubium

fe cofftulerint.

Quadis

demum petentibus, mox Jazygibus et Marcomannis pax data eft. Ad Danubium ^non penetrare,

ftip^

ndia apud

Romanos _merere, in conditionibus fuit 5), Captivörum

centucn miilia ^a Jazygibus reddita. Jam dum Quadi quin- qnaginta miilia reddere polliciti erant. Vandalos beilo Marcomannorum interfuisfe expresfis verbis CapitolinuS

dicit 6). — Eodem tempore alias nationes, Rhoxolani, Baftarnae, Alani est. Daciam adgresfas funt. Quibus

tarnen, cum pro fe quaeque pugnaret, reftftere diflicile

non fuit. Eas a Gothis, qui loca auftralia magis ma-

gisque pefcerent, fugatas fuisfe^, non eft qnod dubitemus 7).

Has ineurfiones initium _magnae migrarionis gentium ba-

bemus. Ex hoc tempore imperium Romanuni fingulis

fere annis infeftatum inveniemus. Paucisfimis res cujus-

>que nationis, quin patriam Scandinaviam agnofeit, geftas

inemorabimus.

Gothas e Scandinavia _{g) exiisfe} permulti teftantur

Scripto-

;5") Mannert. Geographie der Griech, u. Rom. III. Th. _p. 169.

6) in Marco C. 1.7. 7) Cap'tolir,. C. »4 Äüae quoque gentes, quse puljce afuperioribus barbaris fugerant, bellum inferebant.

8) Scandinaviam hod. Sveciam et "Norvegiam ab antiquis cognitatn fuisfe quis eft qui neget? Ad fenteintiam co.mprobsndam ex snu!- tis pauca tantum teftimonia afferam. Lib. _{IV. 15.} Plinius dicit:

Incipit deinde clarior aperiri fama _{ab gente} Ingcevonum, quee

eß prima inde Germanice. Sevo mons ibi immenfus, ^ncc Riplice-

is jugis minor immunem ad Cimbrorum _usque Promontorium ef~

ficit Jiiium, qui Codanus vocatuv, refertus inJulis; quarum clarisfi-

tna Scandinavia efl, incompertce magnitudinis^, portionem tantum

ejus, quodfit notum, Hillevionunt gente quingentis incolente pa-

gis, quee alterum orbem terrarum eam appeliat. Quamquam fi-

.tum Sevonis montis adeurate non deferibit, montern tarnen, quo

a Norvegia Snecia dirimatur, fignificari ipfum nomen indicio eft.

Aho ejusdem libri loco,^faéta Britannise, Thüles aliarumque infu-

(9)

)

⁷

C

Scnptores 9)

et antiqui et: recentiores. Imprimis

Jor¬

nandes ^res eorurn gefias figiUatim perfeeutus eft, vir ^#.

qui a Gothis ipfis, quae lufert, di teere potüisfet, ■ vete- rumque auétorurrj fcripta et gentis caruvina Te adiisfe i- pfe profitetur 10). Illo teile ^, Gofcbi e Scanzia infula duce Berlg, egresfi^, primumque in Gothifcanziam, ir.ox in fedes Uinierugorum j qui tunc Oceani ripis infldebant,.

appelientcs eos VandaloSque cormnisfo proeiio pepule-

runt. Variis deinde terris peragratis, populisque fubju- gafcis iter Danubium verfus intendebant, adeo ut initia- faeculktertii (A. C. CCXVjcum Curacaila Jmperatore manus

COIlr

larum mentione; Sunt, ait qui ^et alias prodant, Scandiam Dumr&m, Bergas (Bergen, oppidurr. Norvegiae?) maximamque Nerigon, ex qua in Thülen wvigetur. His Piinii verbis Norve- giam et occid.ua Svecise iittora defignari omni dubiocaret. Senten- tisc noitrse adliipulatur Mannert in opere cit. III. Th. p. 360. —

Taciti, mores Germanorum feribentis, verba Tunt: C. _43, Trans Lygios Gothones _regnantur. Protinus deinde ab Oceåno Rugii et Lenwvii. _{C. 44.} Svhnum hine civitatis, ipfo in Oceano, preßter viros armaque clasßbus valent, ■ Capite feq. injecta mentione de VEftyis, in dextro Suecici maris littore habitantibus, et fuccino, quod apud eos legitur, bsec addit: Fecundiora igitur netnora lU' cosque, fecut Orientis fecretis, ubitkura balfctmaquefudantur, ita Occidentis infulis terrisque inesfe crediderini; quce vicini foiis ra- diis expresset atque liqnerdia in proximum mare la bunt^ur, ^ac vi tempeftatum in adverJa littor a exundant.^— Intergentes,infuiam Seanzise inhabitautes, Jornandes Vagoth^, Oflrogothas.Raumarieios, Raugnaricios, Finnos aliasque affert C. 3.—Raumarikevero et Rin¬

garike duas Norvegite provineias dietas cui ignotum? Sturlonidem vide. —Gentem ibi quoqne merrorat, quce fertur in ceßate media.*

quadraginta diebuset noUibus lucrs habere continuas:itemque bm—

maU tempore, codan durum nodtiumqne numer o lucem clar^{am ne-} ftire. C. 3. Quss in loca fi non in feptemtricnales Scandinaviees-

partes haec quadrant?

/9) Jornandes, Procophis, Grotius, Lagerbring» Suhru cet.

lo) C. 4, T4, 23,.60.

(10)

)

⁸

(

confererent ii). IHos

hello Marcomannorum,

M. Aure-

iio imperante,

interfoisfe, fides

non

«bit. Quid? quod

ripam

Datiubii järn imperio Domitiani ab eis vaftatam

memorat fornandes 12). Poll Caracallam incurfiones Ibas

in Daciarn, aliasque

circa Danubium

provincias,

fingulis

ferine annis renovarunt, donec tandem Aurelianus, abdu-

ftis Romanis, Daciam eis posfidendam traderet. Impe-

ratore Galtieno (A. C. CCLX1I.) Gothi in Afiam transie-

re, ubi Templo Dianae

Ephefi

igne deleto, "Chalcedonia Trojaqne

fubverlis, redeuntes Tbraciam devaftarunt.

Ica clades varie et faétae etacceptae: ftipendia a Ro¬

manis foluta: provinciae expugnafae, eaedeißque iterum

amisfse. In alias partes conamina Gothorum aliquantisper

verfa videntur. Hermanricus, rex eorum, multas natio-

nes fuae fecit ditionis, ut regnum ejus a Viftula flumine

ad Pontum Euxinnm et Tanairn pateret. Jam vero nec

opinata

venit tempellas,

quas

flammam excitatani auxit.

Hunni ab extremis AficC puifi in Gothos ingruerunt. Her¬

manricus adverfam lortunam segt e ferens, jam et vuU

nere faticius, mortem fibi confcivit (A. C

CCCLXXV1)

13). Inde

ii, qui Oßrogothi difti funt, fubafti Hunnis

an-

noS odtoginta paruere. Qua re ceteri, Veflro,gothi, per- territi a ValenteImperatore petentes impetravere ut Moe-

fifim Thraciamque colendam eis daret. Farne vero et in opia

oppresli, crudeliterque

a

ducibus Romanis tradlati

rebeliarunt: belloque oj to ad

Adrianopolim

confligunt.

Maxi-

irj Sparriamis in Caracalia. C. to.

12) C. 13. Svetonias in vita Domitiani C. 6. duas expeditiones in Dacos ^;b po fusceptas tradit. Eosdem acJornandes Diicps Rom., Sabinum et Fufeum, nominat; attamen pro vero contendere non

aufim_j quia aiii, ab antiquis inde terpporibus, Gothi in Germania fuere,

13) jornand. C. 24. Ammian Marceli, L. XXXI.