ACTIONEM MALAM BONAM

D.A. G.

DISSERTATIO

ACADEMICA,

DE

,1

ACTIONEM MALAM BONAM

NON

EFFICIENTE,

QÜAM,

CONSENT. AMPLISS. FAC. PHILOSOPH.

ININCLITO, AD SVION. SAL,AM,LYCEO,

PRAESIDE,

VIRO AMPLISSIMO ET CELEBERRIMO,

MAG. LAURENTIO DAHLMAN,

Moral, et Pglit. PROFESS. Reg et Ord.

PUBLICO EXAMINI MODESTE SiSBTICIT

OLAUS OL. WESTMAN,

HERNOSANDIA A

IN AUD. CARöL. MAJ. AD D IX. DECEM3.

ANNI MDCCLXI.

A. M. C. Η

U P S _{A L I iE.}

VIRIS

Admodiim Reverendis, Prceclnrifjimls & Doliiffimisi,

Dn. Mag. JOHANNI TOLSTEN,

PR/EPOSITO & PASTORI in Nåtra disrniffimoi ^'

Dn. ] Ο Η Α Ν Ν I L ID I Ν,

PASTORI in Sidenüo laudatiiTirno.

Dn· Mag. ZACHARLE L'NiEO,

PASTORI in Råreå accuratiilimo.

Dn- Mag ER1CO SYLVIN,

PASTORI 111 Neder Calix vigPantiiTimo,

Avuncuii loco, ad cineres usque fuipiciendo.

PATRONISatque FAUT0R1BUS MAGNIS,

Vos.

Patroni.

Optimi.

Quorum.

Partim.

In. Do¬

Exftant. Beneficia. Etjam. Atque. Etjam. Rogo.

Serena. Velitis. Fronte. Sufcipere. Hocce.

Levis-

{Imum. Μunus. Ad DEUM. Opt. Max.

Pro. Ve¬

ßra. Perenni.

Felicitate Ardentiilima. Fundere.

Sufpiria.

Dum. In. Vivis. Sum. Nunquam. Defiftam.

Ad?nod. Rev. Pracl. & DociiJJ]

NOMINMM VESTRORUM

Cultor lumillityus OLAUS OL. WESTMAN.

BRUKS PATRONEN vid Eds Parers Bruk

Herr LARS HORNTUS,

COMMINISTERN i Thorsåkers Pailorat och Yt-

terlånes Soeben·.

Herr JONS HORNTUS,

MINE H0GTARADE

KÅR

MORBRÖDER.

Med

När jag far defiä rader

(krifva.

Lät Edra Namn ^, jag ber,

Nu min och deras lycka

blifva.

Er bnbet fra?n ?nig

ledt

Pä dygdens

väg

lårdom föka.

Jag har de

hjertan fedt,

Der andras väl kan

glädjen öka.

Den Hégfle minnes aüty

Hans nåd ej vill fin

ära dölja;

Han har det fjelf befalt,

Er lön /kall fåll och evig

följa.

MINE HÖGTÅRADE KARASTE

MORBRÖDERS

Ödmjuke tjenare

OLAUS OL. WESTMAN.

POST-INSPECTOREN i

HERN0SÄND,

JDEL och HÖGAKTAD,

Herr OLOF L.

-

WESTMAN.

MIN HÖGTÅRADE KÄRASTE FADER.

Det

år

^en vedertagen plågfed

^,

^at i Academi-

lek och vördnad. Jag, fom af min huldafte

Fader, under rrtine ihidiers idkande , anda. ifrån början, åtnjutit många och obeikrifveligå val·

gerningar, finner mig och hårtill vara hogft för¬

bunden, Uptag, kårafte Fader, detta lilla och o- mogna vitterhets prof, fä fom underpant af min tillgifvenhet och årkånfia emot Ert Faders hjer-

ta och omafte forforg. Det ikal al tid vara min ikyldighet at anropa den

NÅDIGE

det Han taktes forlåna mine kärade Foråldrar

en vålfignad ålder iåmte ak livad fallt och be«

hageligit år.

Önfkar

; MIN HÖGTÅRADE KÅRASTE FADERS

Öclmjuk lydigfle jon

OLAUS OL, WESTMAN,

Ol F. F. Q.Ε.J. Ό. Ο. Μ.

§■

ΐ

Ominilexnecejfaria efi. Duabusho-

mo partibus conilat efientialibus,

atiima rationali &corpore organico, quibus öriginem debent omnes\

& hominis, & humana acliones;h.

e. tum qua; a nutu hominis ^non

ρendent, tumqua;ab hominefei-

ente & voiente prodeunt. a) In Iiis producendis, corpus organicum, tanquam minifter, fideiiter, quicqnid nnima rationalis, inilar recloris, de- terminat, expedit & exequitur. Lumine itaque intel-

leeius ante colluftratus fit homo oportet, quam aliquid

cumratione adpetere vei averiari poteil. Unde a&io-

nein aliquam fuieepturi vel omiiluri, illam prius volu-

mus, quia intelleelus eandém bonam judicat, haue ve- ro nolumus, quoniam ^{mens eam} tanquam malam fibi fiilit. Bonunv autem & malum, ratione noitri imbe- cillitatis intelleclus, a'que adparens, ac verum, eile pot-

A eil:

) ² ( #

eftr quo fit, ut Jfepe actiouem, fpeciem bonitatis'prae·- bentem, fuicipiaimis, ciuk tarnen re ipia mala eil..; a- iiam vero omfttamus, fpeciem pravitatis pra; fe fereiv

tem _} qua;tarnen bona eil·, b) In poteftate itaqueho¬

minum eil·, non minus male, quam bene agere. Li-

bertati autem huic nifi frenum injiceretur,vitahominis

redcieretur infeJiciüima. Sed _qvum hocbonitati atque fanciitati Numinis valcie iuimicum fit, &fini, qui mp- net, ut mortales ie irtvicem ament, vitam tranqui'iam

&fecuram degsåit, ^atque ordinem & decus obfervent,

nonconveniens, r-cgula, ad quamactiones hominum li-

bera; exigerentur, opus utique fuit: ut nihil

de

na; natura; dignitate atque pr&ftantia-, de·. ingeniorum

diverfitate, de irnbeciilitate atque pravitate humana

commemorem; qua; omnia nos neceffitatis Legis con-

vineunt. c)

a) .iCaniii Difcipl. Mor. (f. ^33. b) Heinec. Elem. I.

N. ö* a L. I. /. III. c) Cjr,Puffend 1. H. &G. L. IL.

C. I. f. /. j. 6. η..8.

§. IL

Lex jam memorata hac contrnetur propofitione ^:

Vive convenienterperfeElionihus Divinis, tueequefelicitati;

ad hane omnes noftras ^aEltones inftituere oportet. Cum

Summus rerum Arbiter hominem conderet, eundem lege deftitutum relinquere, per bonitaterri-,

jufiitiam δζ.

fiancHtatem fuam, 11011 potuit (§. I.); quamobrem ^nor-

mam cordi illius dementer imprefiam voluit, fummas perfecliones Conditoris referentem;

adeo

adiones

hominum legi huicadtemperata;, S. Numinis

volunta-

ti, faneiitati, juftitkeque congruentes eflent. ^{^} Quo ne-

gato, alia lex conftituta poneretur, qua;

actiones

diciu impium

eil·. Vult _ergo Dens, ut. aeiiones noftra; convenienter

fua; voluntati, reliquisqueattributis

edantur, Ha;c

❖ ) 3 ί ^

roperfeBiones confbituunt Divinas, vult itaquePeus, ^ut

. perfe&iombnsfuis actiones nofiras

accommodemus.; A

perfeÜiombtts etjam Dei, pnecipue boni-tate Ejus

perftclio

f felkitas ncftra, pendetj unde adparet, Deum etjam

' velie, ut h.perfeciionibus fetis & perfe&iomwofirce conve-

liienter vitam inftituamus. Krgo lex, acliones nodras

directura , hac continetur enunciatiqne: vive convenien-

terpcrfeBiouilms Divinis, tuaquefelicitatL d) Q. -Ε. P.

Uiteriusrepradentatiofam velmalt, exactione^pro-

-venientis, eilid, quod nosad actionem edendamvel fu-

giendam movet: ex connexioneautera motivicumipfa

actione,oritur Obligatio, e) Quandoquidem jamlexju-

-bet, ut congruenter pevfeclionibiis Divinis &perfe&iorti

. nofhxs vitam nofträm iMltuamus, mäiiifeftöm evadit,

hoc preccepto, aliquid boiii, ii legem cudodiverimus ^,

contra vero mali quid, Γι eandem violaverimus ^, cum actione connecti, & per coniequens nosobligari äd hane legem fancte fervandam, feu quod idem eft, adactiones

nodras-fecund^um iliam dirigendas. Q. E. A.

d) Cfr. Dif/ertationem D:ni Nohrborg de Principio /.

N. complexo, düBü Prcefidis mei A:o nji heichabit^am. e)

Sclnib. Philo/, ιιηιν. pr. jf. ηg.

§■ IIL

Jam nobis, quid fit aSlio bona & mala, videndum.

Aptid nos varios experimurmotus, qui fme iurheienti

ratione exidere nequeunt. Quod Γι ratio ejusmodi mo¬

tu um in ipib homine exiitit, Adlionum nomine veniunt fe). Quiex phyficäcorporis constitutione fluunt, adliones

naturales f. necej/arice adpellantur, quia in potedate ^no-

dra^non eft, utriim eas euere velimus, annon; tales ^ex

parte animcé'fuht cogitatiönés, tsedia&voluptates fen-

fuum, ex parte corporis cibi digeitio ^, circulatio fan- gvinis, cetera, qua; a nutu nodro non pendént. Alii

motus exipfa hominiseHentia & natura neceflario non

A 2 pro-

❖ ) 4 ( Φ

proficiictinttir, fed praducente intelleilu & ctecernente

yoluntateiufeipkintiir, ondeäEtumcs Ulfera Γ. ^morak^s di-

cunt or; qua? quoniam in noilra poteilate iimt, eas con- venienter legi vei minus edere poillimus: unde, illas

ρcxmas vel prarmiain iinu quafi gereréclaret. Obedien-

tia itaque legi pndiita vei contra facit ut aclio vel bona

vel mala evadat. Eftitaque a&io bona^> qua? legi conve¬

nit, mala ^vero, qiureidem repagnat. Prior autemma¬

terialiter vel formaliter talis eil. Illa dicitur, qua? legi

externe congruit, licet malum in finem patrata fit. Ηox

vero bonum femper finem fibi pra?fixum habet, legi-

que etjam externe quoad omnes circumiiantias confor-

niis eil. g) Unde hand difficiii qegotio intelligitur,

non tantuirrillam malam eile, qua?in omnibus etjam im

tuitu finis a lege defleclk, verum etjam il]äm> qua? in

uno ab eadem diicrepat, Hinc ^patet, tria exiliere o- mnis actionis bona? requifita: I:o utpra?lucente intelle-

åu & decemente vol'untate fiat. (§. L).. II:da ut legt

convenienter edatur» (§. IL) & denique Hlitio utinbo¬

numfinem tendat.

Coroll. Quia ^ex cognitione loni oritnr volitio, Sr1

ex cognitione ^mali averfatio ^, (jf. L) nihilque velie vel

volle poffitmus fine pravio inteUe&us himine, c? voluntatis decreto, _quaex phtrimispoffibilihus optimmifponte eligit/

manifeflum efi, fi velimus vel nolimus aliquid^■> hoc intev a- ttiones liherasreferendum effe.

fy Heinec. Element. J.N. IE G. L· 1./. XXF g) Pufi fend. ?. N. U5 α L. L C. FIL /. ⁺

^ ?V'

Moralitets ah aliwue fepavahilis ?ionefl. AcKonem

eile vel bonam vel malam §. III.) audivimus. Com- petit ergo illi bmiitas, huic veropravitas qua?dam, qua?

uno nomine adpellantur Moralitas. Hane Dolores

morum inSiibjeciivam & ObjecHvam difpeicunt, per il-

lam

#) * ( ψ

lam fignincantes eam bonitatem & pravitatem qtite a&

arbitrio iuperioris unice pendet; per hane veroillam,

qlief éx ipik actionis natura & indole deducitur. Mora-

litatemJubjeSL qui defendunt, aclionemeam ob cauiTam

bonam vel malam flatuunt, quia a Deo vel prxeepta vel prohibita eft. Unde ante prceceptum vel prohibi-

.tionem actio nec bona nec mala eiletj per confequens Deam, nulla coniiderationeperfectionum Suarum vel

felicitatis creaturarum habita, haneactionemprascepifTe,

illamve.ro prohibuiile, contendant necefle eft; quod, re

recle perpenfa,neque admitterent hujiis iéntentiaePatro-

ni, & dictu impium, atque in Deum injurium eiletⁱ

moralitatem ergo ohjeBiva?n firmo flare talocuivis patet.

Quamobrem qvum Dens nihil velit, nifi quod verum bonum, nihilque averfetur, nifi quod ^verum malum fit, actiones bonas ideo prteeipere Ipfe voluit, quia in

ie bonx, malas autemprohibere, quiain ié malte fué-

re. Quo fit, ut nec aStio bona in malam, nec mala

in bonam mutari queat. Sunt ^ergo actiones bona?, ob

fuam intrinfecam bonitatem, _prvceptai; &malte ob fuam

intrinieeam pravitatem ^, vetitax Sed quod intrinfecum

eit & eilentiale, falva rei eilentia ^, ab ente non Sepa¬

rat! poteil : ergo honitas ab actione bona ^, &c pravitas

a mala ieparari nequit. Haje autem cum moralitatem

conflituant, non eil quod dubitemus, moralitatem ab

aSlione feparari band pofje.

Scholien. Dari actiones indifferentes, negari quidem nequit; in eo preeeipue fenfu, quem exhibetdijjertatio D:ni

Grau, A:o ιηρηfub Pnefide meoheic Ventilata,

> V·.

Hisce jam pradibatis, definitionem latentlonis, e-

jusque variam aeeeptionem adferre ^, inflituti ratio ju-

bet. Ad nosmetipfos adtendentes obfervamus ^, nos prius nobiscum reputare, quam actionem efFeüam de¬

rmis, utrum iüa legi conveniat, an fécus. Si legi con-

A ₃ gruit?

φ ) 6 ( φ

gtuk, bona oft, Γι vero non, mala §. HL); Sed quod

bonum eft volumus, malumvero averfamur. ^cfr, §. I.).

Hincex repradentatione inali vel boni orittirvolitio coiti- mittendi aut ömittendi äctionem, _qua; fola ad aftum.

pröducendum vel*refrenandum iniufficiénseft. Qnam-

obrem volitio agendi hic non fubfiftit, Ted omni cona-

tu vires, actioηiproducendx ^pares, mtenditiius,

donéc

eofruamur, quoci actione noftra quaerimuis. Tria hinc

ante confideranda veniunt, _quam nifui noitro obtinen-

di id, quod volumus, fåthfa&um fuerit, Volitio, In-

tentio & Fruitio. Devolitiöne,_quantum fatis eil adpro-

pofitum; fupra egimus. §. I.) nccfruitio autionis, quas

bonum _prauens refpicit ^, & in fine obtento quiefcit ^,

noitro confiderationis eft; ied tantum de intentions ier-

monem inftituemus, _quam dicimus eile ^eam voliiio-

f]£m, qua agens vultutidfiat, vel non fiat,propterquod

homo agit. h) Id autem, propter quod agimus, dici-

tur Finis; _{patet ergo,} intentioneni & finerh eile correla-

ta,& neutrum fine altero intelligi poile. Porro ilfinis,

quem intendimüs, fuerit bohus, honam habemus inten¬

tioneni_; fin minus, malam. Et quemadmodum finis {i-

ne mediis obtineri nequit, intentio vero & finis funt

correlata ; ita intentio fine mediis percipi haud poteft.

Ha;c vero media, r.t hona dici _queat intentio, legi con- venire debent; ideoque ad honam intentioneni non iolnm requiritur, ut tez/jintendatur finis⁰ verum etjam ut me¬

dia, legi congriientia, adfint, ^quorum ope hnem ^afle-

quipoiTumus. Qua;hona intentio , quatenus eft volitio,

omnisque volitio liberafit, Coroll. §; III.), inter libe-

ras aftiones referri, & proinde imputari debet.

h) Daries Infi. J.prud. Univ. jf. 182.

VI.

Ah intentione hona _, circa malam a&ionem, ad exi- ßcntiam achonis honce, nonvalet confenientia. Sieniniva- leret, moraiitas ab actione feparari, & aftio mala m bonam

# ) 7 ( ❖

fconam mutari pofiet. Sed ^qvum hoc

imppfiibile fit,

§.

ί

bana, Circa maiam

äionem, ad exiflentiamactionis bonarno 11 valere con- fequentiam.

Prxterea non eft quod afiquis

exiftimet, bonam

intentionem una cum mala actione pofle coniiflere :

ad bonam enim intentionem non foium requirftur^, ut

bonas adfit finis, verum quoque ut media, quorum beneficio finis obtinebitur, legi

conveniant. §. V.). Ne¬

minem ergo ^, eum bona clliciintentions,

adfirmaturum

crediderim, qui, dumagit, ita iecum reputat:

has

ctiones, quibus praefixum finem

adtingere valeo

legi

nonefiéconformes, hand ignoro^v nihilo tarnen minus

eas edere, & contra legem agere cupio.

§. vir.

Hinc quivis fäcile videt, quod intentio

bona aciio-

nem målarn non reddere pojjit bonam. Dreis vero: Inten¬

tio omnis refertur ad actiones liberas, ergo intentio et-·

jam bona agenti tanquam bona imputabitur, §. V.),

li¬

cet actio in fe mala fit. Fateor equidem intentionem bo¬

nam re!erri int,er actiones liberas, ideoque imputari.

Fateor quoque intentionem prxcipuam

actionis circum-

ftantiam merito lalutarl, ^ut in omni imputatione non

tarn quarratur , utrum actioη em commiierimus,

quin

potius, an eand'em committere

voluerimus. Äil ubi

intentio bona erit, & tanquam bona mihiimputabitur ^, legitimus quoque

mediis

Quando

la actio bona intentione patrata crepatur, intentio hxc

tanquam bona agenti neutiquam imputari

poteit

quod

iequenti etjam ratione confirmatur. Omnes

adtiones

nöftras convenienter legi inftituere obligamur, §. IL)^,

unde adparet^, omnem actionem, legi conformem, es-

fe bonam , ideoque prarceptamj a lege vero aberran-

tem _, eile malam , ideoque prohibitam. cfr. §. IV.).

Pona-

ψ ) 8 C ψ

Ponamus vero ailionem bonam, quatido bona ^{tan tam} adeil intentio, ex mala actione poile oriri, ^tum ρeriti¬

efe eilet, utrum bene anmale_agerem,quod abfurdum.

Hane in rem prarclare cliiputat Auguflinüs: plufimum interefl, inqait, ^qua caujja, quo fine, qua intentione quid fiat; fed ea> qua confiat ejfe peccata, nidlo hona ^caufix«b-

tentu, niiUo quafi fine, nutta veluti bona intentionefacien¬

da funt. i) Omniitaque dubio caret, a&ionem malam

bonam nunquam effici, quantumvis intentio iit bona ^,

neque hane intentionem utbonam agenti imputari.

i) Contra mendac. C. VII.

§. VIII.

Ulterius Γι intentio actionem malam mutare ρ o(let, praeter ea, gute §. §. IV. & VI, hoc ipfum abfurdum &

meptum eile, fatis oflendunt, plurimainde orirentuf

mala&incommoda, generihumano nocentiiUma. Nub lusenim tunc locus föret legi, cujus neceifitatem §. I.

adftruximus: & cuibono lex eilet, Γι cuivis, rigorem le¬

gis, obtentu intentionis bona, eludere liceret. Plurimi ia-

ne nebulonum, <?juia in bonum firieni ^a fe commifla per- hiberent, maleficia fua exeufarent, eaque aliis iceleri-

bus cumulare haud erubeicerent, hon aliter acJulianus Apoftata, Imperator Pvomanus, quem ferunt Chriilia-

nos omnibus bonis ipoliatos ita aliocutum fuiile: Bea-

ti pauperes. k) Singulos Itedere, Nemini iuurn tribue-

re, pro lege ejusmodi hominibus eilet,& ut Sanderfoni, Theologi quondam Angli, verbis utarj: nihil hac ratio-

tione inter homines tutum erit, nihil fanSlum, nihil ab in-

juriis, perjuriis, fraudibas, rapinis, cadibus, perdiiellioni-

bus immune: exulent necejfe efl e terra, fine quibnsconfer-

varinon. pofimt, Respublica & hominumfocietates, Religie, juflitia, aqnitas, fides, pax. I) Qvumitaque intentio bo¬

na^ circa malam a^ionem edendam vel editam, agen- ti tanquam bonaimputari nequeat, §. VII.), nec, Γι in¬

ten-

❖ 5 9 ( Φ

téntiö acliones noilras mutaret, felicitati in terris eilefc locus, peripicuum eil, ab intentione bona, circa malam aBionem, ad exiftentia?n aSiionis bona·, non valere confe- quentiam; feu quod idem eil, intentionem aBionem ma¬

lam von efficere bonam.

k) Bar. Holbergii Univ. Hiß. a Profeff. onge,Haf-

?iice A:o /7/7. edita p. 77. /) De confcie?itia prcel. lU.p. 7^.

§· κ,

Sed quia intentioactioηem malam in bonam muta-

re nequit, exiflimare quis poterit, quod mtentio mala,

circa bonamaclionem, iilam pariter 11011 malam efficiv-

at. Primo intuitu ita videtur; verum re me-lus per-

penfa, hie fcrupulus evaneicet. Ad aclionem bonam requiritur, ut legi externe convenienter

edatur,

in Donum finem tendat cfr. §. III.).aflioni itaque bona?,

bona intentione carenti, prsecipuum deeil requiiitum ; quare aclionem haue, externe tantum legi congruen- lern, ut malam imputari in confeiib eil. Ut enimde-

cem unitates numer um conilituunt denarium, una au- tem deficiente, numerus 11011 amplius eil denarius; iic

quoque ii expluribus, c\ux ad aclionembonam requi-

runtur, unum defideretur, actio 11011 amplius bona,fed

mala evadit cfr, §. cit. Abiente itaque bona intentione, quamvis res bene ceilerit, actio tarnen per hoc bona

nuiiquam erit.

§. X.

Exempla qutedam, ulterius hanc rem illuftrantia\

ab iinilituto non alienum erit, heic adferre. Cur Uz-

vam, bona intentione manus ad arcam foederis extenden-

-tem, ne in terram prolaberetur, Deus pereuilit ? m)

Annon quia, praifente populo, legem Dei ^110η obiér-

vavit, qua praeeptum erat, ut nemo arcam foederis,

praeter Aaronem ejusque filios, adtingeret. ⁿ⁾ Pharihci

& Scribx bona intentione peeudes, in Templo Hieros.

Β ut

& ) 10 c #

ut ad facriiicia edent _parats, vendi permiferuiit: nihi-»

lo tarnen minus, quia contra prasceptum Dei, qui do-

rnum fuam domumprecationis, non autemipeliancam

latronum voluit. fecerunt, vendentes pariter ac emen-

tes a Salvatore expulfi funt. o) Male fimiiiter agit, &C

poenam merétur, qui, ut pauperem calceo donet, ^co-

reiim fubducit, vel, ut «s alienum folvat, pecuniam furatur, hona licet intentione ducatur. Pro more fuo,

ärgute fatis Perillufl. Baro Holberg Hyperboreorum

hoc in puncto vanam olim perivafionem bis verbis re-

prebendit: <Be; gande 9?ovbijFe goiF, (Fiotit be baDbe

ten faa meget for £n>neue, fom η ögen anteη Nation, og, fFiont t?e f)o(be OSolD og £p\>eri for en fror 0pnD, faa tog agtebe te Det for en l^DpD og $i<2:re at atmenDe Dereä meefte £iib paa 06c9I5oert Sige Det famme fant man [ige om De ifyge Flibuftiers uti Q3cfr 3nDien, (Mlfe meD Q3olb, Dvooen og ^ipnbrm bovtDrwe teres ?iiD, og Dog ttUigrmeb ifh forfemme Dcreö ^ftorgemog SiftemSof-0an<

ge, ligefom Qomineus fortdller ^om ^ong Ludvig II. ^at

l>ati paa itnde übt j^irEen baD ^om $5ijlanb t at fuibfore ^{en onD} ©icrntng , og (opcDe 3«mfrit Maria? en

£Dcei af 'Den SDrabteS confisquerede ©oDé. 0aa(ebeS feer man ogfaa ^rigömånD meD ftorfle 2fnDagt at bereeDe fig ttl dueller P) Intentimern quoque malam a&ionern

mutare bonam, prarterea^qu« §. IX.diclo funt, iequqntia

commonflrant. Cbriftus , Salvator noder Optimus,

preces fundi juiTit; quam aclionem, qui patrat, bene agit; q) quod ft b«c aclio mala fiat intentione, ea per

hane inmalam abit. §. III. Ita, fi cuidampecuniam do-

naveris, eum infinem, ut occafioinde liberius diilolu- tiusque vivendi alter! fubminiilretur, male egiili.

m) II. Sam. VI: 6. η. n) Num.IV: j- o) Luc. XIX:

q.6. ρ) Ej. Haturene og SdFe ?Svettens l&tmt*

fl'ab, ρ. 2. 11*, 2\iåbenbafxmηρ. q) Math. VI: j. 6.7.

cjr.

Φ ) II ( φ

cfr. Dijjirt. ,ChrtJf. D:ni Mag.

Ottin de Battologut Etbm-

Conan precantiüm.

§. XI.

Contraea, qua;jam difpatavimus,

in

cui-

3iamvenire poilet, cum omnés adtiones

convenienter

. egi inflituendcefmt, §.

II.) & intentio ho?m actionem

■ am bonamnon reddat, §. §. VI. VII. VIII.)

quod

fis animi noftri aliena interdum loqui non liceat, cum

fermone uti cum in finem a natura nobis datum fit, ut

alii participes cogitationum

noftrarum fiant. Sed diflln-

gvendum eil inter

mehdac.ium & falfiloquinm Ariele fic

dictum. Priuslex vetat, poilerius veronon;& quidem

eo cafu, ubi alio modo obligationi

cuidam «oftra: in

propriam aliorumque

faiutem fatisfacere

poilumus,

quam fi eumveritatem

celemus, cujus jus hoc ipfo

lmditur. Sic obfletrices Acgyptiorum falfiloquio ufaj

funt, & quidemlicite, quia

Pharaonis jus hoc ipfo

folum non lmdebant, verum etjam quod ^ex ialute Ju-

deeorumfuit, faciebant. r) Parimodo lex N. ad

hoiti-

umimpetus amovendos,

varias

fimulationes, dis-

fimulationes& prmtextus permittit, inquantum

conier-

vationi & faluti proprioinierviant;

Sicdenique habes, B. L.materiam

in fe prmclaram,

meovero h.e.leviffimopeniciilo adumbratam. Ingenue

fatemur,nos defiderio Tuonon fatisfecifie; plura enim

defiderare potuiili, Sc plura hu'ic

opufculo adjici debue-

runt. Qumvero defunt, utbenevolentia Tua fuppleat,

fore fperamus. Interim ex

corde

moni-

tum Apoftoli, s) non facienda ejfe

mala,

indc

eveniantbona, animis noftrisflrmiterin-

fixum hmreat.

S. D. G.

r) Exod. II. s) Ro?n. III. 8.

Till HERR

AUCTORN,

Jufl: rart och ymnigt godt

Den Hogfte Er tilldelt.

Er kan det Ei flå feit Att blifva vård Er lott.

Jag onikar derfor fnart Igenom ftilla flit

Er fakert komma dit I rigtat Eder fart.

ISRAEL M. NORBERG.

TILL SIN BROR.

Jag onfkar Dig-, Min BROR,

hvad

njuta, Och hvad Du väl begynt med lika heder iluta,

Förutan värdig frukt Din tid ej ikyndé bort;

Din mods büfve lått, Din fågnad aldrig kort.

LARS OL. WESTMAN*