TII CONCILIO

(1)

D. A. G. DISSERTATIO HlSTORICA De

CONCILIO

UPSALIENSL

Quäm_,

Confentiente

approhante

Am-piß.Senat.

Philojoph.

i«Regia & iüußri

Academia

_(Jpfalienßf

SubpR^Ésiöio

tAmplisßmi

atque

Celeberrimi

DN. L

A

UREN

_TII

ARRHENII

Hift. Profeff. _Reg._& _Ord Tttblicä

Hörnrum disquifitioni

modefle fabjicit

S:je R:^s M tis Alumnus petrus

V-Gothus,

In Audit, _{CqroL Majori} _die iJ

Jimii

Anno mdccxxiv.

horis ante mcridiém fölitis.

(2)

VIR O

Aämt Reverendo atque

Praclarisßmo

>

Mag.

L

AV R

E

NT

RYDBECK,

Lldecopenfium Paftori, adjacefltis*

que Contra&us Pra?pofiro longe^

xneritiflirno* Mjecenati Tumma-» animi veneratione _femper

profequendo.

Adnv Rev_atque

_Clarisßmo

_VIRÖ,

Mag.

S

VENO

KULL

M

_AN,

Paftori in _longe digniffi-mo, EuergetjE omni anifni cultü

ad cineres oblervando.

>.[

Plur. Rever. _atque

_Clarisßmo

_Bomwo

Mag

ANDREM

RYD

EN

_TO,

Paftori in _getdlkttl _laudatifftmo_?

PatRönö

_{exoptatiffimo,}

_q_ü_ovis

obfequii

c'u'lrü plürimum

(3)

V TR O

AU"! Révermdo atqite Praclarhlimo,

Mig:

ANDREA

FAGER

_STEN,

Mariaeftadienfium Paftori & vfcini

Diftriéfcus _{Prapofito digniflirno}

,

P&omotori _pia _mente per-pecim fufpicieijdo«,

Plur. Reverendo _atque_Doåisfemo

Dn.

_{JO H}

_A

EEK,

Paftori _{inS3t&rfdtter}_{vigilantiflimo;} Fautori _{seftumatiflimo,} _quovis _a

-nimi obtervantla_jugiter

honorando.

Plur Rever _atque

_Doflisfim

I

Dn.

_JONA

_BRISMAN,

P fto i m SKdDfl fideliftiroo,

Bevr-fActori _{propenliftitno,} _multis

(4)

T)Rafentem

hane

Conciln

Vpfa»

*

lienfis

Hfionam

Adm.

Revc-rendis Veffiris nomimbm

confe-crandi, haud

_potmjjem

_Veftram

gggp

_potttceri

veniam-nma illa

beneficia

_ac

favorit in~

,

poß fatalem parerkum

meorum

decejjurri

_\

_in

_fne

meos-que

eollata,

patrocmio

bemgm

factlique accefiu

certiorem

reddi-dijjent.

etiam

indtgnm

cenfendm

ej]em,

fi

exercitiu

hocce

Academtcum

_{depofitums, Veftra}

Nomina M. _{CX paterer}

_absque

publico

fileri

praconio.

Jk&r

gnarm

Jum,

_cpanium

Vobisde-beam,

_praßare

_{yer$ non}

_pojfe,

prMer

hoc

qmlccunque

_graüsfimt

dnimi _ptgnus,

_fejunum

_itaque

hocce

_tngenti

_fipecimen,

_^

_Imuna

Veftra tendens s

& afrgwnenti

(5)

duntaxat

_nobilitate>

_ptoque

ojfe-rentU animo

_{commendandum,}

de-vota

_obfervdntta

_gratique

_animi

te

_[Jer

_am _, _ut

_mentibm

_propttik

ßsctpiatk, meique, in

ter

dur

terra

conßttuti

fat

a3

etiam in

poflerum

altqudm

dignemini habere

ratio-nem humilltme oro

_qu&Joque.

Quantum

in me

eß>

_Summum

Numen _pro

_{perenni Veftra,}

Vo-bisque

earisfimorum

incolumita-te

_ealtdisßmis

_{follicitare fuß)iriüy}

nunquam

cefjabo,

ad

ctneres m■

que

permanjurm

AdmocL Rever* & PracIarifT. Nominum

_Veftrorum

Cultor

_{obfervemtisfimus}

petrus

(6)

Stottgt«

Academietis

Ct>reborne

od)

Jacob

Ström,

. -.v * v!V:<>£H\&

§£j&

facffnmtfttttte tttet tuffa

;ag Denna _{lägenheten ta'e/} Ocb dftuen ©>er _got>bet _prtfa/

äben

_jag bat mutit tnänga Dä'r;

öcb faft ett _{ringa papperd} _tram

©etminfta ej at fpUa bumer/

£tt>ao jag ntfg &t>cr jlplDfg(inner/

©octgifé

Det (ftrndUfdteri fram»

* * *

SettTIote fjwarotn

_jag

_ftar

_ffrifrott/

Jfiat tete «tt _ftäramanD _latiD/

(7)

ss.'mntngtfmfam/

söålbrtrob&c?

Johan Holmberg,

soålj^nnare,

Jfrär _firat _triö _n>dt _sala _flranb; Ofj ©trea barn til _(jögfta _tieft_/

St frie från att _{ttdttcrft (dra} ₁

~lij runna ©ut> ratt bprfa/ å&ra / tSent _ofj _{från ipåfreené}_bojor

_loj?*

***

Slog åbef fafen ftcif måitb mara/

gaft pånnan min i)ar maiif_ftnag? gljr råeteé bocf/ (Sljr

_{gunft ej fpara/}

§tt n et> ett _manligt

_måttbebeg

(8)

3 ttt

<3/

25ewåptte

Verrat

Mbal

Od) nnljan min faft turfjra»Tuba/

Qln _gåfwané

_wårbe

_mara

_fan.

***

£mab

jag meb erb

cj

fan

utföra/

^3å tetta

iilia pappné

blaß/

S)cn brift ffal ou|ran min fuflgiörat

@ub _gifroe _<£l)r _en_{mantel glab/} Ddj fibft/ når glafet runnit uti)/ (Sn _einigt

_fåll

_cd)

_{liuflig boning/}

2)er alla _{JMlgon ba} jinrnåning.

S3ct år _cd; _{biir mi»}

_önjlané

_jiuf.

P,

is

(9)

Mil

Q5

I. _N. _J. _C.

Prooemium.

Nter aliorum benefi#

ciortim ac munerü

cumulos,_quibuspa*

triam noftram ca*

riffimam beavitDe¬

ns _{T. O.} _M. _primas _fibi _facile

ven-dicaC, _quod puram Religionemu

Evangelicam , pro inéffabili fua_j

gratia ac mifericordia , poft fpifTas

gentilium ac Papifticarum fuper-ftitionum tenebras, _{largiri placue#}

rit. Poft _haec,quod _EccleG# _fuze ftatum, a rerum initiis , ad hasc

usque tempora , tam in facrarum

literarum _paginis, _quam

hiftoria-rum Ecclefiafticarum codicibus,

(10)

& CONCILIUM

liorumque annalium

tabulis

confi-gnatum, notiffimum

fitri voluerit.

Inde _quippe _Divini _{Numinis irL.»}

asternum decantanda bonitas ,

ho-minum

_{deploranda perverfitas,}

Di-abolique

damnanda

calliditas

inno-tefcunt. Inde Orthodoxorum _pau* citas,&Heterodoxorum multitudo

elucefcunt. Hac vero cognitione 11

deftituituris,qui

auguftiffimoChri-ftiani hominisnomine _infigniri

dis-cupit,indenfis

ignorantia?

oberrans

tenebris, necpraeteritorü meminis* fe,necquae antepedes (unt cogno-fcere, immo ne quidem _in laudera Di vinae _Majeßatis, _{ob conceflamL.}

nobisReligionispuritatem

adfurge-re _poterit. _Ejus_{rei caula, &} _ego, amoreHiftorist Ecclefiaftica?Patriae

du&us, Celeberrimiillius Concilii„

quod A:o 159s Upfaliae habitunL#

eft, & in quo univerfa papiftica-"

rum fuoerftitionum _farrago

peni-tus tandem _explofa _,_hiftoriam

(11)

Upsaliense. _g fed le vi duntaxat _{peniciIlo,pro}

te-nuitate _virium, _rerumque _mearum

anguftia. Tuum itaque L. B.

fa-vorem obceftor _, _digneris _innoxiis

hisce conatibus cenluram _prasbere

mitiorem.

Caput Primum.

Antécedentia, _tradtt.

Q$.1.

Uamvis variis _periculis,

refibus & noxiis mutatiöni*

bus, multoties olim ja&ata

fueric Patria _noftra, _per _{tot tarnen} hoftium_{machinationes,} _vel _apertas vel _{clandeftinas,}

teliciter,Deögra-tia, eluåatarrt , meritö gaudemus*

Itaea _{tempeftate,quaimmaniChri*}

ftierni _{Regis tyrannide} _affli&ä _* _& Vanis _{fuperfticionibus} _itnpiisque^

commentis _Papifticis _infe&a _erat_j

ftiifera _{profeäo ejus} _{facies fuit«#} atque funefta, _Cörrupta _namque

(12)

4 CONCILIUM

Religio (ab prioribus Papis in

Ecs

clefiam _{inve$a,rnultis} _modis tunc temporis, au&a &

confirrnata frnt,

omniaque in Politicis &

Eeclefia?

fticis rebus, tam milere corrupra

atque perdica,

uttriftifiimis

avium calamitatibus confumta propemo-dum _atque _exhaufta_videretur _Res*

publica Svionum. §. IL

Verum libertatem ac _fpiritum

recepic, capefiente

moderamen

&

tutelam _regni _{Guftavo I:mo Rege} omnium feculorum memoria

di-gniflimo, qui non folum animo heroico ab execranda Ghriftiernl

tyranmde, Ted Divino quocg zelo,

a _{papalis faftus pefte} illam

vin-dicavit. Ut vere de eo dici pos¬

fit _{quod de} _Augufto _hio _Vellejus;

Nihil _oftare _{homines pofje,}

_nihil

_voto concipi, nihil felicitate conjummari,

quod non Guftavus po(l reditum in patriam reipuhlica

poptdoque

Sviogo-thico _{reprosfentavit.} _{Cognita enim} Reli*

(13)

Upsaliense. 5 Religionis, per eleéhim Dei orga*

non, Lutherum, reformationeLA

Virte.bergn fuscepta , <5c inftituta^»

coliatione _Religionis

_Ponrificin

_&

Evangelien, quarum hanc

ad

ly-dium faern _Scriptum_lapidem

exa-minavit, primu&omnium Europa?

Regum, puramEvangelii

dodrina

amplexus eft. JJt poftquarrt

fun-damenta _ejus _a_Magg, _Laurentio_& Oiavo Petri fratribus, Lucheri

di-fcipulis, 5c

Canceilario (uo

Mag.

LaurentioAndren

_pereepiflet,

con-firmatur certius in veritatis Evan¬ gelien

cönfeflione,

5c

ad hnrefeos

Pontificin _{expurgationem,} _5c

_Reli¬

gionis orthodoxn

propagationem,

le totum coavertit. Veruminhoc

aneipiti

rerumftatu,utveriflimuni

eftillud Poétn eftatum:

Jsunquambellapm

nunquamcertamim defunt

Et_quo _cum _{certet mens}

_pia

_temper

habet, varias difficultates , & gra

viflima

(14)

impe-6 CONCILIUM

impedimenta, falutari huic nego¬

tio _{obftantia, experiri} _necefluiiLj

habuit. _Antiqua _{qnippe &}

otnni-um animis _{inveterata do&rina} Pa-piftica, non modo rnagnse au&ori-tatis Ecclefiafticos , fed etiam

Po-liticos habuit Patronos , qui pro

Papa? fui dominio , tanquam pro

aris & _focis, _acerrime _pugnabant,

hancque novam _Religionem

exe-crabantur, & au&oritatem

antiqui-tatis omni recentiori _dogmati

pr<e-ferebant. Nee defuere , qui Re¬

gem piillimum calumniis

adori-rentur,hajrefeos _{eumapud plebem} infimulando. Hinctumultuolaefa-éBones

_{feditionesque}

_frequentes

exortae funts Acceflit_denique _fu¬

ror

_{Ånabaptifticus,}

necnon pauci-tas _orthodoxorum

partibus fa ven-tium _Regis» _Tot _tarnen adverfa-riorum odiis ac _{machinationibus}

Rex _Guftavus

neque cedens nec

fra&us, contra animofior _ibat, _& excelfa _magnitudine _{animi, nulla}

(15)

Upsaliense. T

pericula,

licet

graviflima,

adire.»

& fuftinere recufavit, Ted Religio*

nis emendationem conftanter nihi*

lominus _urgebat. _Primum _a

_fe-#

& fua orfus eft aula, ut _{Regis &}

aulicorumexemp!o,ca?teriad

veram

■

pietatem

fe&andam incitarentun^.

Disputationem

deinde

anno 1524

de _praecipuis

_Chriftianae

_do&rina?

articulis inftituendam curavit,inter Do& Pet.Galle,acerrimum

adver-farium,&_Mag._Olavum

_Petri

_Ner.,

primum

do&rina?

Evangelien in-»

Svecia _prnconem _& _Interpretern ,

qui in

hoc

quoque

certamine

tri-umphum cecinit.

Poftea

Rex

Gu-ftavus, ut Pontificias

abominatio-nes radicitus exftirparet, omnes

Regni

provincias

circumiens,

tur-bas ab _Epifcopis

_&

Paftoribus

im-peritis,

intempeftiva

rituum

mu-tatione, clamoribusque

excitatas,

fedavit,

_populumque

_fimplicenu,

haudiecus ac Do&or &Epifccpus,

to vera doftrina

informavit.

(16)

8 CONCILIUM

mum _redux* _mulfa

ufiliafcripta,

8c

facrum _quoque _codicem _in

Sveti-cum idioma _transferri

juflit. Se-le&os _aliquot

_juvenes^ad

veramEv-angelii do&rinam ex ore B.

Lu-theri _hauriendam

,

Vittebergäm«.

ablegatos, _{luis fumtibus liberaliter}

fuftehtavit. Fidos

_denique

_finceraa

hujusReligionisprsecones, in

tem-pla, a cultus Divini _{profanatiönibus} repurgata , introducere la_borabat,

Ut in _{iis, tanquam}

in _puhlieis almas veritatis _theatris

, Orthodoxam

ré-ligionem, ne latum _ungvem _a _Scri*

ptura facra recedentem , in lucem

proferret,

_plebemque

_ab Antichri-fto mifere _fedu&am,

per _hujusve¬

ritatis _{viam, 'ad'metam}

portumc^

falutis _deduceret» _Ita

Religione»,

per ardua _initia,

_lentosque

fucces-fus énixa , 8c läbyrintis

humana-rum _traditionum

e _Svecia

profli-gatis, tanta _Fortitudine _8c conftan-tia veram _Dei

dö&rmam,

vérbo

ipfiiis

_revelatäm,

_adverfus

(17)

UpsAliense. 9

nes _AntiChrifti, _{prseipuorumque}

ejus adnr.iniftrorurri. perfecutiones

propagavit, ut illum

veriflime

re«

formande Chrifti Ecclefi^ natunu»

fuiffe dixerirn. Sic _Religio _Evan*

gelica pertotum Regnum

ftabilita,

ut firmam & ratam etiam

obferva-rent filii & hseredes in teftamento

iuo Rex _{religiofiffimus}

diiigentiffi-me juffit. vid. Tegelp.386.

§•

in-PÖft fata _pii _Regis _patri^que

Patris Guftavi _I:mi, _{Regno potitus}

eft maximus natu filius Ericüs XIV. _{"Cujus fub regi mine,} _p^triä

h^refi Calviniana obfcurare

cona-tus eft Gallus quidarn _,

Dionyfius

Beureus , olim Pr^ceptor, tunc

Confiliarius _Regius. _Huic _vero

fedu&öri _{forfiterfeopponens} _Lau¬

rentius Pet. Neric.Archiepifcopus,

rrnpios

ejus

conatus

reddidit

irritos.

Poft Ericum fumma rerurn in

fra-trem _Johannern,

ejus

nominis III,

devoluta eft. Hie inicio imperii fui,

(18)

10 _CoNCILlUli

fui, curam Religionis ftudiofe

ges-fit, _quam _{in perpetuumfe} fervatu-rum,facratiflimo fe juramentoob-ftrinxerat. _Atque_ideo_in _ejus con-firmationem , ordinantiam

Eccle-fiaüicamab_{Archiepifcopo}

Lauren-tio _Petri,juxta _verbum _Dei

con-cinnatam, &in Comitiis Holm.an¬

no ₁₅₇₁

_approbatam,

_prado

_fubjici

& _evulgari_curavit. _In_hunc_etiam

finem ab univerfo Ecclefiaft co Or*

dine habita eft_Synodus_Upfaliae_an¬

no eodem _, _quam _Concilium _Up«

falenfefecundu vocariaflerit Laur.

Raimundus Paftor _Turingenfis _in fua hiftoria _Liturgica _MSc. _Pryd¬ de _{ArchiEpifcopo} _Laurentio

Pe-tri , praefentibus Epifcopis, Mar*

tino _{Lincopenfi, Jacobo} _Scarenfi,

Nicoiao _Strengnenfi _& _Johanne A-rofienfi , aliisque ex Clero regn!,

inter quos Laur. PetriGothus, Re-&orAcad. _Upfal. _{Olaus Jonae&}_Pe¬

trusBenedifti Profeffores.

Decre-tumeft,

conjugia

_iß

_iecundogradu

(19)

Upsaliense. i i

linea?a?qualisefle illicita;

Ceremo-nias in _{Ecclefiis ufu receptas} _&

typis nuper vulgatas

fervandas

ne-que alias admittendas; Epifcopis

& Ciero _diligenter _vigilanaum,_ne

qui errores in Ecclefiam irrepant,

& fi _{qui novatores.&}

_publica?

tran-quillitatis turbatores

deprehendan-tur, fine mora id S:m R:je

Maje-ftati vel_{provinciaruni} _Prasfe&is

in-dicandum.

5. iv.

Verü non diuquietisgaudio

affi-ciebaturEcclefia _{Evangelica, Rex}

quippe

crebrisfollicitationibus

Re¬

gina?

Catharina?Jagellonia?,Polono-rumRegis

filia?,vi&us,fe&a?papifti*

ca?_coepitfavere.

Abinfantia indein.

Religiöne Papiftica

educata fuerat

Regina, & a

Stanisko Hofio

fubin-de _per _literas

admonebatur,utma-rito eandem _propinare _tentaret-j. Movebant _Regem _ritus _Papiftici ,

qui in aula Regina? a

Herbefto,

el

a facris, _magna_pompa

perageban#

(20)

12 _CONCILIUM

tur. Multum prasterea _in _hoc

fu-darunt _Jefuita? , Johannes

Herbe-ftus concionator _aulicus,_Antonius

PoiTevinus nuncius _Apollolicus _,

Laurentius _Norvegus _ProhiTor _&

Colfega Holm. Adamus Fedenius Secretarius _Regius _, _aliique

, &

quantuin poruerunt _Religionerna

Pontificiam _{differninarunt.} Ita a vera _Religione _{& Patris}

piiffimi

tefiamento Rex discedens , filium

Sigismundum Päpifiis informandü tradit. Acceflit toti _patriae iudu-ofus cafus , mors Archiep. Laun

Perri Neric. _Religionis _orthodoxe acerrirm vindicis , cujus poft

.obi-tum femihis _hujus _peftilentem fru-dum _iargiflime _prodiifTe _conftatL^.

Rex enim mox _librum _quendam

opera horurn Jefuitarum & Archi

-epifcopi Laurentii Petri Gothi, _qui

praefationem addidit, fe

toti-usope-ris _audorem _fuiffe

pronuneians ,

confici _curavit, _{qui fpeciofo} _titulo

Liturgin infignitus eft, Cerejno* niaj,

(21)

Up"ALIENSE. 13

nias, inftitutioni Chrifti &

Apofto-lorum ufui contrarias continens:

„preces Svetico

fermone

compo-„fita? , admifcebantur

orationibus

„Latinis, idolomaniam

papifticarn

„occultantibus , quas

vulgus

ho<

.jininum non intellexit , ut

fedu-„cfiores hoc modo palliarem

fallam

„ha?relin facra voce Liturgie» Bazi Hb. 2. _cap. _23.

5. V.

Poftquam

abominandaha?c

me*

rerricis _Babylonicee _fcetura,,

_typis

publicata

eflet,

Rex

civibus (uis

eandem obtrudere nitebatur ,

be-neficia & _prcEtnia

_Liturgia?

_Patron

nis _proponens, _omnes _vero

adver-fantes officio & beneficio privatos, detrufitin exilia & carceres. Unde auf beneficiis aut metu poenaruin-,

Clerici vi&i , communi confenfu

in Conventu Holm, anno r577 re-cipiunt

approbantque UturgiarrL»,

Non _pauci _tarnen

_Anti

Liturgifhe

& cordati _{viri, cognita} _fratris

(22)

Re-14 CoNCILiUM

gis Sereniflimi SudermanniasPrin-cipis Caroli dementia & in vera

Religione conftantia, _refugium _fu*

umad eum _{quasfiverunt,} _ubi

hono-rifice a _Principe

excepti , ad

lae-tiora _{patriae tempora fe refervabant.}

Triftiflimum in _{patriis laribus} _da¬

tum, turbulentiffimis hisce tempo-ribus, defcribit Paul, Goth. his

ver-,,bis : Ex _Litorgia, _{inauit, ingens}

„fchiimatum in _negotio _religionis „chaos, multa? difTentiones ac

cer-„tamina, tam inter _{verbiminiftros,}

„quam auditores, magna?

vaftatio-„nes in Ecclefiis , Scholis «Sc Collen

„giis , perniciofa? juvencutis

cor-„ruptiones ,

graviftirna?

conicien-„tiarum _{perturbationes} , piorum

„confefiorum tribulationes «Sc

exi-„lia, periculofa?_hypocrifes _& mul-„torum _apoftafia?,

_aliaque

_infinica

„incommoda , velut ex putidiflima

„infernalis gurgitis fentina per

o-„mnes Sveda? _angulos _ingenti _im*

„petu poftea profluxerunt. Re¬ gera

(23)

UpSAUENSE. 15 .

gern tarnen

paulo

ante

mortem

meliora edo&um has_{fuperftitiones}

rejecifle 5c in vera

fide

obdormiis-fe teftantur Hiftorici. Exemtore¬

bus humanis Rege Johanne,

Fili-umejus, RegemPolonias

Sigismun-dum, haereditarium & Ele&um

Re-gni Svecias Regem

literis

percun-Sando follicitat Dux Carolus, an».

Teftamentum avi fui Guftavifcmi

prasfertim

in

caufa

Religionis ier*

vare vellet? Rex vero reicripfit, quod Religionen»

fpe&aret,

nemi¬

nem ea de caufa _neque _amore _ne#

que

odio profecuturum.

Quo

ex

ambiguo refponfo,ut

&

prava

ejus

educatione in _Pap. _Religione

_(cui

etiam ad vitas finem addi&us füit)

fentifcebant _Princeps _&

_Ordines

Regni, fe

nihil boni

in negotio

Re¬

ligionis

ab

eo

expe&are

pofle.

Un-de fummo _pietatis

ftudio

_novanu reformationem inftaurandam

fus-cepit

piiflimus Princeps

Carolus

9

(24)

16 _CONCILIUM.

dastuendasque

Evangelier

Religio-nis cura _invafit, _quanto _illam

pue* titix iua? exordio _impreflit _fortius.

Caput

Secundum.

lpjum Qoncilium

exponit,

™

§'

l

j|J|Oftquarn

Princeps Carolus,

regimen Regni Svecias, fibi a

Rege Sigismundo usqj ad

ejus

in_regnum _{adventum concreditum,}

afTumfifTet,nihil _{ipflprius fuit,} _qua injPatria concordiam & unionem promovere. Unde, OrcjinibusRe¬ gni convocatis , Holmias pridie-»

circumcifionis _1592, _prima _de

Re-ligione fuscipitur conlultatio, quo

pa&o, omnem occafionern, doftri*

nam Romano *Catholicani

propa-gandi, pr<£(rinderet, & odiofum illud nomen _Liturgias,_per _tempus

_i

fatis diuturnum in _patria _auditum,

lina cum vanis _Ceremoniis,

(25)

Upsauense. ₁₇ ecrandum _{Papifmum redolentibus,} penitus foret eliminandum. Verse

itaque Religionis ftabilienda? caufa,

decernebant Ordines _Regni,

aufpi-ciis _piiflimi _Principis

, generale &

publicumconvocandumConciliuirit

& _quidem _ante _Regis _{reditum Si¬}

gismund! , quem Liturgie

faven-tem noverunt, & Catholicam do-örinam _{procul dubio} _Patria?

obtru-furum timebant. _{Afque hoc eft}

celebre illud Concilium , quod an¬

no _poft _Chriftum _{natum 1595,a}_die

25 Febr. , in quem eo anno

inci-debat Dominica _Eßo _mihi, _{ad diem}

19 Martii ejusdem _{anni, omnium}

bonorum _applaufu

_Uplaliae

unani-miter celebratum eft.

f

II.

Ad _{prasftitutum hnnc diem^}

9

Upfalia? prasfentesfe fiftebant, präs¬ ter _{Principem Carolum} _, _tunc

Gu-bernatorem _Regni _, _{poftmoduifiLr}

vero _Regern _ejus _nominis _IX,

Se-natores_{Regni;-IJluftriffimi} _viri,_Dn.

(26)

18 CONCTLIUM

Nicol.Gyllenftierna, Dn.

Guftavus

Baner , Dn. Ericus Sparre , Dn»

Claudius Bielke, Dn. Steno Baner,

Dn. Bened. _{Ribbing, Dn. Ericus}

Guftavi, Dn. Hogenskiöld Bielke.

Quorum licet

duopoflremi

a

Bazio

non nominentur , habentur tarnen eorurnnominaindiario hujus

Con-cilii, cujus au&orem

fuiffe

Praeft-dem & _{ArchiEpifcopum}

_Nico1.0.

Bothnienfem , docuic nos ClariC

Dn. Stiernman, _Collegiö _Antiquic. quod Holmiae eft, a (ecretis.

Epi-fcopi,, Mag. Petrus,

Lincopenfis.

Mag. Pet.Jon£e,Strengnenfis. Mag.

Olaus, Arofienfis, & Mag. Ericus, Aboénfis. Profeflores prseterea-»

Mag. Ericus Skinnerus. Mag,

Ja¬

cob. Erici. _Mag. _{Petrus Kenicius.}

Nec non prscipui in _totaSvecia_»

Clerici,in univerfnm numero 306.

vid; Baz. Verum Finnones ad hoc

Concilium vocati, _quod _Regi Si-gismundonon placere

intelligerent,

(27)

Mef-Upsaliense. ₁₉

fenio in Scond, Illuft. _{Tom. 8, pag.}

8. Sc Pufend. inIntrod. ad Svet.Hift.

p. 511. Epifcopum tarnenSc

Pafto-rem Scholseque _{R.e$orem AboénC}

interfuifle conftar. Sveones

au-tem Sc _Gothi, _tam _Nobiles, _quam ignobiles , vocati,

obternperare.»

non dubitarunt.

§. HL

Omnibus ita _congregatis,

con-venerunü _prim_a _{vice in} _Auditori_o

Magno, poft facra vefperrma diei

pncdidbe Dom. Efto mihi,

Profes-fores Sc Clerus _Upfalienfis. _Qui* bus Paftor _Upf. _{Mag. Joachimus} _in

abfentia _Epifeoporum, _caufam

con-vocati Concilii _aperiens, _de Prseft-de Concilii _eligendo _ut _folliciti _es*

fent, monuit. Poftero vero die,

Epifcopus Arofienfis, prolixo cum Clero inftituto _^fermone , ftudiocg

concordia? St unionis in doörina-»

Sc moribus _inculcato, _res _in _hoc Concilio traélandas _exponit. Ut-pote i. de Dqfirma Cbriftiam verba

(28)

2Q CoNCTLTtTM

Det _towformi. _2, _De_Rittbus _&Cere° moniis

_{Ecdeficifticis.}

_3. _De

_Difiiplim

Ecciefiaflica. 4.D?

eligendo

Archiepi-/'copo, quihuic officio>gratia Dei, rede

prteeße poßet. Die 27 Febr toio

präsente

Clero, fimul cum Sena-tore _{Regni Guftavo} _Baner, multis-que nobiiium ,Latinam Orationem de _Scriptura _Sacra _memoriter

fe-re recitatam habuit ProfefTor _Upf»

Mag. Ericus Skinaerus, qua

often-dit, praecipuam,perfa&ionem Li-turgicamvexatae_{Ecclefise, caufam,}

ftudiiTheologici fuifle contemprü,

quod mulri illuc usque

pra?pofte-reobfervaflent. _Eodem_etiam_die,

advenit _Princeps _Carolus, _querru#

fequenci Epifcopi adierunt , de^

principio &

_prö^efTu

_futuri Conci-iii _{deliberaturi, ubi} _Epifcopus Lin-cop. aPrincipe, & Paft. Upf.a Cob legio,durioribus Verbis, ob

incon-fultam _{Liturgiae fubfcriptionem}

,

excepti, culpam funt deprecati,

(29)

Üpsaliekset. 11

§. IV.

Pofthsec, omnibus in _Collegio prasfentibus, furrexit Regni

Dapi-fer Dn. Nicol. _{Gyllenftierna,} _qui

eleganti Oratione Concilium

ape-ruic, _hujusque _caufam, nec nori^ intentionem _Regis _Johannis _{de tali}

Concilio inftiruendo , indicavit-».

Hortatus _infuper _Clericos _, _uc _in

Vera? _Religionis _{inquifieione toti}

jam effent occupati, omnes

fauto-res _Liturgin _provocando₉ _eorum

argumenta examinando, atque ex Verbo Dei refolvendo. Svadebat

deinceps Orator, hoc inftar

fym-bolitenerent: _Ego _pro_mea_perfonay

approbo Confejßonem

Augußanam

C<eJ.

Carolo V. oblatam anno ₁₅₅₀ _, cui

conformU eß Confejfio Archiepijcopi wftri Mag LaurentuNericii Seniorky quem

fuifye

Juo tempore conßantem confefforem veritatk, jam tota Patria

novit. Pro hk _fymbolk _vitam _meam omniaque bona fecularia äeponam.

vid. _{Baz, p.} _515. _Interim

_de

(30)

22 _COMCILIUM

remoniis _pro _au_t _contra _disputare

unicuique liceret, cum non coar

öum, Ted liberum efTet hocce Con-cilium. Ad _petidonem _denique^ Clericorum, pr^fertim Upfalienfi*

um,Archiepifccpum requirendum,

hunc in modum _{relpondit, primü} deDoårina & Ceremoniis _agerent,

poftmodum de eieåione Pnefidis.

Et ut _{verba Bazii} fonanc:

_Acijunt

Scarenjes Vexion. Clerici, fenibus

juis Epijcopis äomi reitdis. Sicut bi

pojfunt, invocato nomine Det,

confes-fionem

fuam dare, hbereque de pro»

pöfjtis qiMiontbus dtjjerere, itci &

Vpjalienfes. Verum haec ratio non

valuit; omnes enim denuo

Archi-Epifcopum urgebant, negantes fe

fine Prasfide_Concilio_{poffe intereile«}

Hinc confenfu

_{Principfe,-quem^}

antea hac de re fo licitarant

Sena-tores _{Dn. Claud.}_Bielke, _{& Dn.. Ste¬}

no _Baner, _conclufum _eft,

Archie-pifcopum, per voces &

_fuffragia^

effe _eligendum.

(31)

Upsaliense.

5- v.

Conftitutis _itaque _Notariis _^ Mig. Erico Skitinero 8c Mag. Olao

Martini♦ vota colligentibus, inve-nerunt _Mag _{Nicol. Olai} Bothnien-fem _fufFragiorum _numero _caeteros

viciffe. Hic autem, setatem non, fatis maturam , hujusque

officii

gravitati imparem caufatus, noa_»

niü munus Prasiidis hoc in

con-ventu _fuscepit. _{Cni etiam} ₁₂

ad-fignati func

AfTefTores

, viri

gra-viflimi, _Mag._{Olaus Pet.} _Holmenfis, Mag, Math.Paft.

Mariasft. Mag.

O-laus Geval, M_-g.Pet. _Kenitius? _M„

PetrusRe<ftor _{Arbog. M.}

Pet.Me-lartopaeus

Le<ft, Theol. Streng

Dn.

^ _{Clemens in} _Vadftena. _M.Er. Skep*

perus. Dn. Gunnarus in

Nyl0ra_j.

M. _Gregorius _Re<ft.

_{Sch. Aboénf.}

Dn. Reinhold. Paft. Streng. Sc Dn.

Joh.Pra^p.Vexionenfis.

Hi

omnes,

in examinatione Sc refutatione

ar-gumentorum ,

Praeftdi

eftent

a-j»

(32)

24 _CoNCILIUM!

confiliis , ne in infinitum

produ-ceretur _disputandi _ratio.

§. VI.

Die tertia _Martii, _hora ₈

poft

concionem & _preces _in

templo

,

Senatoribus _Regni _cum _multis Nobilibus & Clericis in _Collegio

congregatis, cathedram afcendens Prasfes _Concilii, _{concinnam babuit}

orationem _{de modo tollendi}

fchi-fmata in Ecclefia _; _{ubi oftendio}

verorum _Conciliorum _ufos

,

colli-gendi animos _{Chriftianorum} _{in_*}

imam _fententiam

, conformitatem

conftituenda?

_Religionis,

_&

erro-res _corrigendi _in

Ecclefiis, unice efTe _necefTarios.

Idque

exemplo

primitiva? Ecclefia? _, _utpote

Apo-ftoiorum 6c _Orthodoxorum _Patrü. Poftea _adjirit, _non _omnia

Concilia

Deofuifle _placita, _oravit

propterea,

ut _{hoc fiat} _in

gloriam Nominis

Di-vini. _Ultimo _in _hac

prima

feflio-ne, recitavit M _Olaus _Martini

Re-äor

_Nycop.

_feptern _Thefes _dé

Sa-

(33)

crofan-[UPSALIENSE. 25

crofan&aScriptura, de

ejusdém

au-öoritate,_perfe&ione,_{perlpicuitate,} interpretatione, facultate normativ

va. Deau&oritate Patrü& ₃

Sym-bolis oecumenicis. _Quas _thefes

felicis exordii loco & ad dandamu huic Conciiio amufiin , ventilan¬

das _propofuit _Pr^fes, _quas _ab _eo«

dem, ut & Epifcopo Streng, pie-*

funt _{explicatae 5c} _argumenta _oppo« nencium dextre refolutas.

VII.

Hisce omnibus feliciter

abfo-lutis,ad AuguftanamConfeflionem

invariatam,Cazari Carolo V:toan¬

no ₁₅₃₀

_oblatam,

_perventum _eft,

quam omnibus praslentibus,

con-tinuis _quatuor _Seffionibüs recita-runt, recitatam examinarunt, Sc

examinatam _approbarunt. _Videli*

cet, _prima _Seflione ₄ _{priores arti*} culi Confeffionis , fecunda, 5 fe*

quentes, atque ita in reliquis, a_*

Notario lunt recitati , a Praefide

Conciiii , Sc Latine Sc Svetice in

(34)

25 _CoNCILIUM

gratfam fimpliciorum explicatf.

Tandem _{poft datam} _cujusque _are

ficuli expli ationem exclam3vit__»

Pr^fes: Si

_aliqui

_adfunt, _quiaut _qukf quam deßderant in data _{explicatione,}

aut _fententiam _contrariam _tenent

,

woneo _iups _propter _Deum _& _confcie

entiam illorum , ut coram hoc celehri

coujeßii compareant, animiJui jen(a

proferentes , ne quis conqueratur je

dubtam _jententiam _approbafje, _{aut ac*}

cujet hoc Concilium non

ejje

liberum.

vid. cit. Auft. Cum in ArticuJo

tertio, mencio fa&a fuiffet facrificii

Chrifti, _provocatus _{eft Paftor} _Upf. Mag. Joachimus , ut explicaret_*

fuam _phrafin _de _Sacrifieio

appli* catorio, _quod _in _defenfionem _Sa*

orificii _{Liturgiae confinxerat.} _Sed ad hsec _Joachimus _nihil _; _{quare_»}

erroris _convi&us, _duriterque _in*

crepatus, palinodiamebnere neces*

fum _habuit. _{Circa Articulum de} Sacramentis monuit Cierum Prseis

(es, ut fummo ftudio caverent a

(35)

CONCILIÜM 27

Calvinianorum aliorurnque Sacra*

mentariorum erroribus. Et quo-niarn nonnulli fufpicabantur

Epi-fcopum Stregnenfem

aiTentiri

Cal-viniftis , ideoque hanc

cautelam-.

confirmavit, prolixa de re Sacra?

3 mentaria habita oratibne. Ubi

autem ad Articülum xv, de Voca-tione Ecclefiaftica acceftum eft, a Senatu admoniti funt _Epifcopi, _ne

in _contempturn _Minifterii,

_plüres,

quam

neceflario

opus

haberet Ec?

clefia , ordinarent Sacerdotes , u£

ha&enus fieri fveverat.

§.

VlII.

Circa horam 2:dam diei 5 s'ti

Martii, iterum convenerunt

Ordi-nes Concilii, Auguftanam

Confes*

fionem ad finem _{perdu&uri, &}

_de

Articulo Liberi Arbiürii prascipue

tunc a6i:um eft , quem u£ rite.»

obfervarent _cauteque _tra&arent hortabantur. Inter ha?c ,

exfur-gens Mag. Ericus

Skepperus

,

Sc

turbas _Jeluitarum _Holrnia? , prae*

(36)

28 CoNCILIUM

fertim in _{domoCorneliiTidemanni} excitatas , publice conqueftus eft,

Hinc _{decretum eft,} _nullum

Hasre-ticum, five _Pontificiae, five Calvin

niana? _{religioni addiétum,}

usquam locorum , in tota SveoGothia efle

tolerandum , nec ullum

ordinan-dum Sacerdotem _, _aut _Schola? _Re* étorem , nifi qui hane

»Confeffio-nem Fidei_{profiteretur.} _Item, _fum*

tus, qui Monafteriis impendeban-tur, _inprimis _Vadftenenfi, _in _ufum Studioforum ceffuros. _Qui _vero, ftudiorum _ergo, _{Jefuiticasadiiflent} Scholas, fine venia in PatriamL» revertendi, ibidem permanerent.

$. IX.

AuguftanaConfeffioneita ventila* ta,ut de_fingulis_{Fidei Articulis,} fu-erit

_disputatum,

peroratum ac in_» TemploCathedrali concioneshabi¬

ts, adhuc_percontatus_eft_Senatores

& _Clericos_Epifcopus

Streng, num in hac Confeffione _perfiftere _vel*

lent ? Cui _{refponfum dederunt}

,

(37)

ÜBSALIENSE. ₂₉

nunquam ab ea abstrahi fe

pafTu-ros₅ _nec _vitam _ac _omnia fecularia

bona, urgente neceffitate, pro illa fervanda _deponere _{detre&aturos.}

Sic,unanimiomnium confenfu,

re-cipitur atque approbatur Augufta*

na ConfefHo. _Quam _{rite etiam^}

hae in _{parte munus} _fuum _obiveric

nofter Concilii Pra?fes, inter alios

teftatur b. m. _{ArchiEp. Haqninus}

Spegel, qui in

ejus

vita pag. 156, hxc aduxit verba, & heic opera?

pretiö

erit allegare:

tduf*

warDigt/ bwaD Den

faltge

931annai bafwer

_talatj.wip

_Upfala

_Concilii

jlut; tt)ndr t)an altifrdttDen25

Feb.

in tifl Den 18 Martii i bemalte ålnf baDe meD ftorfta beftpdr / oeb meD ja ftoor ftoftebtigbet / fem

facbtmeDtg*

bet / forDt Det angelågna wartet /

bmDrat alt bußer oeb offtet/ fem et f^Dant SDtotefunDe

förarga/

afwårgt

aß _twift _ccb ₀ _{nigbet / fem} _Det _for*

ftbra tunDe/ fcrtlarat aßa 28 94rti* flat Uti _Auguftana

_{£onfeflione_,,}

(38)

3O CONCILIUM!

bmilfa _måuge _{enfaldige Cßtdftettcfe} paDe ttliforna rått _fbrftåbt _/ _forDt tbem _på _en _bättre _mening _om _£t)r*

fO-Ceremonierna, fomforr babeUM' rit til _{någon nnbfftepelfe} _forlebbe

ccb _benägne/ få at aß _{ßielacbtigbet}

focat>t omftbet _båmpat _/ _{oc& aflaé} Inmatt t en _fann _(Sbuftef. _befcån*

nclfc

_fambaüige

_{/ (Tot ban} _{meb ett}

uppenbart ocp

_frogbefult

_utrop _:

9to

ar

_{0n)årge blefttrit}

_en man /

_odj

_alle

_tyafme

_nri

_nu

en

_{J£>erra od)}

_en

_©ui>*

§. x.

Sic falutari hoc _opere _omniü

voto _pera&o

, examini quorundä

Clericorum in errore

deprehenfo-rum _, _& _Ceremoniarum _in

Patria

deinceps

obférvandarum tribuun*

tur _fequentes

4 Sefiiones. Et pri-mo allocutus eft Prasfes_Epifcopos,

caufam _quaerendo, _cur

Liturgiam approbailent ? Tunc_procedebant

Epilcopi,

_Lincopenfis,

_Arofienfisa Aboenfis,

(39)

UpsALIENSE. 31

Aboenfis, & !oco Scarenfis, ejus

filius Olaus _jaccbi, cum fuis pras* fentibus Clericis, Poft eos

civita-tum Paftores & Scholz Re&ores,

Concionatores _denique _aulici _Re¬

gisJohannis, omnes

publice

confi-tenresfe eofa&o peccafle, _&

Deum

fan&arrque

ejus Ecclefiam

gravi-ter offendifTe. Retra<ftata infuper

fubfcriptione Clericorum

Öftre-Goth. _Sttkeborgse _fa&a,

promifta-que pcenitentia,

quod, Dei

gratia9

in cäufa _{religionis, in} _pofterum

elRnt futuri cantiores , univerfi m

gratiam recipiuntur.

Quoniam

vero boni non nulii viri , varias

perfecutiones ,exilia 8c carceres a

Re^ge Johanne,multasque

calumni-as a Liturgiftis paffi

fuiflenLj

_,

ideo _{poft hanc}

_{Confeflionem,}

_faéta

eft omnium _injuriarum

_plena

a-§. XI.

AdmonuittarnenClerumSena¬ tor_{Regni Dn*}

_Guftavus

Baner,

_uß

(40)

51 CONCILIUM

fummo Audio , a tanta in

fubferi-bendo _caverent, _{praecipitantia}

> 5c

ut hoc nocumentum eflet _ipfis do-cumentum, ne

_quidquam

_contra

verbum Dei _pofthac _admitterent. Omnes _prrterea

_obligationes

_5c

fubfcriptiones, quibus fe _Liturgiae adftrinxiftent _propter _pofteros

in-quirendas 5c Vulcano confecrandas effe_judicarunt. _Denuo

interroga

-vit _Prasfes, _num

Liturgiam

,

o-mnemque falfam _doårinam, quo-cunque nomine veniret, in uni-verfum _jam _vellent _habere

reje-£am? _quod _cum _ferio aifirmas-fent , recitata eft _, in

pleniorem confirmationem _Evangelier

Reli-gionis,ConfeffioStregnenfiö.

Po*

Iterovero_die, _Liturgiapi

iterüexas?

minavit _Praefes _5c _{ejus detexit}

er-rores, _oftendendo, _I:mo,

Sacrifi-cium _{MifTr elTe}

blafphemum in_#

unicum illud _Sacrificium _{Filii Dei.}

II:do, Paramentis fe facere novos

homines. IlI:cio,_Liturgiam_mutare verba

(41)

Upsaliense. ₃₃

verba Sacramenti Chrifti; Ad pro-bandam _iraque _ejus _damnationem,

curavit Dux Carolus , exterorum

Theologorum contra Liturgiarn-.

Scripta Concilio prcelegi.

Utpo-te ProfefTorum in Germania Helm*

ftadenfium _, _{Wittenbergenfium^} _,

Liplienfium & Francoftirtenfium-. ad Oderam.

§. XII.

Deinde in leenam _produd:us

eft Paftor Holmenfis _Mag. _Petrus

Pauli, vir do&rina 5c moribus corr

ruptiflimus , qui in defenfionem

Liturgie fcriptum reliquerat,

du-plicem efle modum inform andi fimpliciores in Religione &

pieta-te, fcilicet per Ceremonias & per Sacram _Scripturam. _{Acceftit_»} criminatio Civium _Holmenfiuro,

Concilio _referendum, _illum fine_t

discrimine eos proclamaffe _viros

Belial & _proditores. _Unde impo-fitum eft a Concilio _Presbyreris ₁₂

Apologiam Liturgie a Petro Pauli

(42)

34 Concilium

Icripram perlegere 8c examinare.

Qui, poft hujus revifionem , cor«

ruptelas fana? doétrina?, in hoc

li-bro inventas Concilio _aperuerunt.

Unde _{judicavit Conciiium} _, _illum effe in _perpetuum _officio _pri

van-dum. Examinantur 8c alii non-nulli _Liturgifta?, _inter _quos Pa-flor Aboenfis Dn. Thomas.

Chri-lliernus , Paftor in Alunda. Petrus

Thomas in,Ska?ftuna. Dn.Amundus Holm, &c. ; hi vero ingenua

fa-$a confeffione , diligentis pofthac

cautionis addiderunt

promiffio-nem _; _quapropter _nihil _{gravius in}

illos eft confultum.

XIII.

Ut aurem nulium _prorfus

ve-ßigium Liturgi« 8c CatholicasRe-ligionis in Ecclefiaremaneret

Sve-cana, decrevit Conciiium , ferias

quidem fecundum Ordinantiam-»

Écclefiafticam fervandas , Corpo¬

ris autem _Chrifti, _Crucis _8c

Con-ceptionis

_{Mari«propter has}

(43)

UpsAliense* ₃₅ mitantes abufus 4 penitus

efTe

ab-rogandas.

Conftituitur

prseterea,

Ceremonias _{fuperftitiofas} amoven-das eile , ficuti fuperflua

inTem-plis altaria, parvas campanas, qua2

fub elevatione hoftia? _pulfabantur,

Jotionem manuum , longa

cande«

labra, quae circa recitationem

Tex*

tus

Évangelici

accendebantur,

ve-(ftem

candidam

, cereum ,

falemu

circa adminiftrationem _Baptifmi,

Cruces & _figna _ante _{funera: item}

ne _fponlas _& funera in

templo,

aut

in coemiterio circumferreritur. &c.

De Exorcifmo _poftquam

_dip

fuis-fet _disputatum _,

_tandem

_voluit.»

Concilium illum efle retinendum,

verum verba ita moderanda , ut

pro: gar Mv

Utf)

/

exi\

fuppone-rentur , tt# fcdr ifrån/

dt&cede,

ne

quis fufpicaretur intantem

corpo-raliter efTe obfeflum.

§. XIV.

Ritibus

_{luperftitiöfis}

_ita

_aboli*

tis,Difciplinam

Eccleftafticam, ul*

(44)

Concilium!

timis duabus _Seflionibus, _aggreffi

funt _tra&andam, _qua? _recitata _ex

Ordinantia Ecclefiaftica approba-tur. Primo de Ecclefiae Miniftris

inftituitur Termo , quos anfequam

munus obirent _docendi, Scfiptu-ram Sacram _apprime _didiciffe

o-porteret. Legitime quoque voca-rentur , examinarentur & per m a¬

nus _impofitionem _{commendarerur}

eis minifterium. De modo

con-cionandi _decernitur, _concionem-»

una cum _precibus

, ultra horam

non efTe _{protrahendam.} _Et

con-cionatorem _oportere _primum _ha¬

bere Inventionem , dein de

Dispo-fitionem. Dele&um _quoque _efle habendum Poftillarum _; _Lutheri,

Philippi

& Brentii imitandas,

Mu-fei vero non _item. _Et, _ut _nemini»

prater _Epiicopum &Confiftorium, parceciam cuiquä aflignare concess

deretur; ita _pro _lubitu _acceptam

comrrutare , nifi de novo exami«

natum, juxta effet prohibitum. 5.XV.

(45)

UpS^LlKTS&E. ₃₇

5 xv.

Necg

hoc

loco

poftulafa

Cle-ricorum , Principi Carolo in

hoc

Concilio oblara

_{pra?rereunda duxi?}

quorum infcriptio ita

ibnat_»

:

Miißrlißmo

Princip

Carolo

&

A/LagmficU

atque

Generofis Do¬

minus

_{mcljti Regni}

_Svecia

Sena-toribm,

humihma

_{qdadarn Po*}

Jiulata

Epifcoporum

& der

i

,

ex ornmbm

Dioecejibm

TJpfalia

in Generali Concilio A:o

D:ni

1593

congregati

fant

miß|

CS

exhibita.

Articult LXILL

Quae omnia heic recenfere,

pro-iixius _foret, _quam _ut _mea?

_exequi

valerent vires. Verum cum non pauca cum

fuperioribus

habeant-,

communionem, & adhuc mihi

eorum non contigerit videre

con-firmationem,illa tantum

nominas-fe fufficiat; Clerum vero 13

Mar-tiihorum _praeftolatum

_fuiffe

_ap^

(46)

proba-355 _ -- CoNClLitTM

probationem ex _manufcripto, _mi¬ hi aMax. Rev. _atque _Celeberrimo

Dn. S. S. Theol. Do&ore &

Profes-fore Erico Benzelio communicato conftat.

, $. XVI.

Porro, fit nova

_{ArchiEpifcopi}

eleéHo,quam magno proceftu Cle*

rici inftituerunt. _SufFragia _na&i

funt, Mag. Abrahamus ,

infeftifii-mus _Liturgia? _hoftis

243 (

Fecun-dum _opinionem _aiiorum ₃₃₃ ₎

Mag. Petrus Jon^ Epifc. Stregnen,

fls, 16. _Mag. _Nicolaus, Bothnien-fis, tunc _Präses, _38. _& _{Mag. Pe¬}

trus _Kenicius, _3. _Defignatus itar-que _Mag. Abrahamus _ArchiPreefui

Regm , domumque foIemniteiL#

revocatus , poftquam arnnis _xih

graviffimas in exilio _{paffus efiet}

zerumnas. _Poftridie vero ele&i

funt _Epifcopi, _{Mag. Henricus} Sca-renC _Mag. _{Olaus Martini,} Wexio-nenfis. _{Mag. Petrus} _{Melartopa?us,}

(Wiborgenfis,

Academiam

(47)

UpsAliense.

lienfem _per _mocus

_Liturgicos

pe-ftemque

graviflimam

defolatairu,

diffipatamque

ad priftinam

federn

Holmiae revocandam , neceffariis-

-que privilegiis

exornandam effe,

in hoc Concilio itidem eft

lan-eitum.

$. XVII.

Tandem conveniuntrß Martii

loco folito omnes Concilii Ordi-nes,conclufionem decretorum

au-dituri , finemque huic

Concilio

irr_pofituri.

_Tunc

Auguftana

Con-feflio, qua?in iingvam

nativam

de

verbo ad verbum translata tuit ,

uc &reliqua _a Concilio

approbata,

a Notario recitata funt. Qua?

o-mnia _{poftridie, in}

Templo arcis,

Princeps , cum Regni

Senatoribus

(licet

lub aliqua

cergiverfatione,

propter

Exorciimi

aliarumque

Ce-remoniarum minus neceffariarum

retenfionem ) meliora tarnen

edo-étus firma ac rata habuit.

Hörta-batur _Princeps

_ultimo

_omnes

(48)

pFSpP* ,• . ■

40 CONCIUUM

„ricos, ut fuo _{fideliter attenderent} „officio, ne fuis eflent in

dochri-„na aut vita auditoribus

_fcandalo,

„addita feria _admonitione, _ut

con-„ftanter permanerent _finguli _iru.

„confeffione _{agnita? veritatis,} _fi a-„liqua unquam tentatio in caufa_j

„Religionis Patriam divexet. Ut-„que, _antequam _abirent, _finguli

„Decreto fubfcriberent, _{vid, Baz.}

pag. 525. Eorum nomina ut 6c

ipfum Decretum _{fupervacaneum}

viddtur _apponere, _cum _in Confes-fione _Fidei, _fic _di&a,

qua? anno 1593 & ieculo _fequenti _denuo

Sve-tice _excula, _omnium _{fere teritur}

manibus, commodius _legatur. $. XVIII.

^

Ad

abfentium

coiligendas

fub-fcriptiones> conlultum viderunt

,

fideliores _quosdam _Clericorum^ inittere, qui recufantes _proderent, pro _{ha?reticis poftea habendos} at-que ple&endos. Ecclefiafticis _igF

tur _negotiis

Upfalia? fic

(49)

Upsaliense. 41 matis , Clerici Politicis fe

accin-xercnt, ac inter alia concluferunt,

nullam neri debere ad Regem

Po-lonias _{appellationem} _, _nec

_ullam-j

Sveticarum ibi caufarum

examina-tionem vel fentenriam , licere

ni-'

hilominus _appeilare _, _fed

_ad

_Re¬ gem domi prarfentem, & interea executionem _{appeüationis}

_{e(Te_j}

fuspendendam'. vid.

MefTeniiScon-d;a Iliuftr. Pufend. Introd. ad

Sve-can._Hiftor.pag. _512.

Qpod

(i Rex

Sigismundus utrique Decreto

fub*

fcribere recuiaret, ttatuerunt

ho-magium illi ncn

efle

praeftandum.

Rex _{quidem in} _a£hi

_Coronationis

fua? anno fequenti habito, in

De-cretum Concilii juravit;

nihilo-mmiis tarnen _Eyangelicum dogma

exftirpare & Catholicum

poftlimi-nio reftituere _poftmodum _pro

_fua

virili eft annixus. _Quae _praecipua

tuic caufa , cur Regno fit

priva-tusf

(50)

45 _CoNCILIUM.

Caput

_Tertium.

Coftfiqitentia

_{paurisfterßringit.}

EOdem

gufti, habicum

anno

1594

eft

menfe Au*

in

Du-catu _{Provinciale Conciliurm}

in quo Decretum hoc Upfalienfe> Nobilium , Civium, Rufticorunu,

ad Ducaturn _{pertinentium,} fubfcri-ptione confirmacum eft, Nec non

in Corniti s _Arbogin

anno 1597, & in _Comitiis _Lincopin

1600 ,

ratihabitum _atque _ftabiiiturn. Integro poft hnc feculo,

eo-dem _tempore _, _menfe _fcilicet Fe-bruario & Dominica _Eft_o _mihi _an*

no _1695, _curavit _Rex

,

gloriofis-fimn memorin _CARQLUS _XI,

in _piam _hujus _Concilii, _{& refti*} tutar lucis _Evangelien memori-am, _Jubilnum, _per _univerfamL.

SviöGothiam magna folennitatej

celebrari: auod _{per totum} _illum

annum fuiflet _duraturum, _ni _obi#

tus _{defxderatiffiin«}

Reginn UL-rjce

(51)

Upsaliense. 43 RICE ELEONORE, triftia mi*

fcens lcetfs , hujus Fefti

turbaflet

folennitatem. Heic tarnen

Upfa«

Wae, _perfonarunt , in

pra?fentia_.

Regis, Principis

hasreditarii

Pro-^cerumque,

pulpita

Acadetnica-.,

fmgulis diebus

hebdomadis

inte¬

gre

perorantibus Maxime

Reve-rendis & Celeberrimis

Profeflori-bus , Dn. Guftavo Peringer

Lil-lieblad, Hebraiee. Dn. Laurentio

Norrmanno , Graece. Dn. Petro

Lagerlöf, Latine.

Dn.

Hemmin¬

go Forelio, ligate.

Do&. Henrico

Schütz &

Doä.

Palmrothio. Quo¬

rum Orationes, una cum incem

au&oris , omnes in publica

hujus

Academiae Bibliotheca fervantur-,.

Paulo _{poft idiomate}

_patrio

_ligatam

habuitorationem Celeberr. ProfefT.

Dn. _{Jacobus Arrhenius.} _Piacuit

piiflimo Regi, inter

has

feftivita-tes Decreta Concilii Upfalienfisita

confirmare , ut omnes 5c finguli

eives, Religionem

Luthero-Evan*

gelicam

(52)

44 Concilium

gelicam conftantiflime

ample&e-xentur, _omniumque _H^reticorum

renunciarent erroribus. In _quem

finem _{fingulas donavit} _EccleOas

exemplari iteracaseditionis Concilii

Upfalienfis, feuCorjfeffionis

Fidei,

earumque Prasfides ac Pnepoficos

pretiofo nummo metnoriali,

Jubi-\aei referente emblema. Voluit pr^terea ClementifT. Rex

laudatis-fimum fuum confilium de

Dodori-bus S. _{S.Theologia? creandis} _fimul exequi. Quorum in numero fuit

quoqueRevérendifT, Regni Svecia? ArchiEpifcopus&Academia? hujus

Pro Cancellarius _{eminentiflimus,}

Dn. Do&or Matthias _Steuchius, quem meriris annisque gravem«.

Deus diu fervet, fuftentet. Reli-quorum nomina videantur apud Enbergium in Defcriptione

Upfa-lix _{pag. 202.} _{De finguiis a&ibus,}

hunc Feftum

condecorantibus,pro-lixius heic _agere ,ypropofita vetat

brevitas, nec adeo necefTarium es-fe

(53)

Upsaliense. ₄₅

feexift'rnamus,quum

Hiftorici

no-ftri illos _plenius _{expofuerinü,} _«5c memoria hominum nondum exci-derinr. Proinde memor illius:

lecum habita _, noris, _quam

Ju

tibi

t curla fupettex.

Manum de tabula iubducere _cogor,

Sc vota _{prectsque, uf} _pietas_jubet,

fubjungo. Velit Deus T.O. M,

ve-ram hancReligionem,_qua? jam_per

annos ducentos , inter prascipites

variarum harefium _{procellasapud}

nos iarta ac te&a _viguit, _pro inex*

haufta fuamilericordia nobis Sc

po-fteris noftris _largiri, _eandemqueub

tima hac mundi eftceta_feneä;3,qua cun&a inruinam _tendunt, _Scin pe¬

jus ruunt, Patria? noftra? cariflimae

usque in confummationem feculi

clenientercontervare. Eidero Au¬ tor!,Datori, _Propagatori, Prote&o« ri Sc Confervatori _Religionis

ium-jno ,fit fumma laus Sc gloria in

fe-cula nunquam terminanda--.

(54)

Carijjimo

Frettrig

Concilium

Patriae dum tra-<5tas, fräter

_amande,

Dum Boreae laudes

hiftoriam-que

doces

5 Ecce! Heliconides

_plaudentes

nedtere certant

Eximiis meritis ferta decora tuis.

Holmi«die 18 _{occupatißimut}

Maji1714. tränsmißt

(55)

Pereximio _atque

_Do&isßmo

Juveni,

Dn.

P.ETRO

STRAND MAN, Popelari & Amico integerrimo.

U

I Allada dum

_placas,

_Pboebeaé

tradis&artesy

Prodis &

_ingenium

non me-diocre tuum♦

Succedant _opto

_{fehcibm omnia}

■■■ 1 •'

.'-f '

fatis

y

Quo

ßudii capitis pramia

lar*

sa tuil

f

Brunby äk2$ Feftinanti calatnQ Maji 1714* fcripfic

(56)

Pereximio _atque

_{Prxftantifjimo}

Dn. PETRG _STRANDM_AN,_*

Populari ac Arnieo _{dileéhflimoj} ₁

De .

CONCILIO UPS A_LIEN_SI

eradiüe diilerenti.

PEr

falebras

vir

titt

is

_fpihis

it

er,

repktaque

Ejus cultorifisjitpenetranda hca. /Etas«unde vetus _{retulit pr<z}_b_er

e

Ca-ments

Montis

_inacceffi

_culmina_celja_domos. Tu_perarrmide _(atis

Strandmarks-[

lebroja

Jubifli,

Dum _for_tuna tibi dura,noverca_fbit.

Nunc_igitur _meritum _contendis_)cande¬

re _clivum,

Numine Leucadio _ftgnificante _viam,f Mudie: Tibi_jtnt _cunöla _precor_jelicia,

Uto

Concilio in ccelis donec _adeffe_licet,r

prolixiori animo

quam calamo