• No results found

Salices Lapponiæ quarum descriptiones ... p.p. Nicolaus Johannes Anderson phil. mag. stip. Hellvik et Alfred. August.. Wong Ostrogothi ... die III Decemb. MDCCCXLV ... Pars I.

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Salices Lapponiæ quarum descriptiones ... p.p. Nicolaus Johannes Anderson phil. mag. stip. Hellvik et Alfred. August.. Wong Ostrogothi ... die III Decemb. MDCCCXLV ... Pars I."

Copied!
20
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

S A L I C E S

L A P P O K I Æ

QUARUM R E SC R IPT IO N E S

V E N I A A M P L . F A C E L T . P H I L O S . L P S A L .

p. p.

NICOLAUS JOHANNES ANDERSON

P H IL . MAG. S T I» . H F.L LV IK . ET A X iF n E D . A U G U ST. W O N G O S T R O G O T H I r J N A U D IT . G U STA V . D IE I I I D ECEM B. MDCCCXLV. H . a . M . S . PARS

I.

<* <*<♦ - U P S A L I Æ W A H L S T R Ö M & C.

(2)

.

(3)

P R O S T E N o c h K Y R K O H E R D E N

H Ö G V Ö R D I G E ocn H Ö G L Ä R D E H E R R M A G I S T E R

ANDERS GUST. LOENBOM

e g n a s d e s s a 1> 1 a d

m ed v ö r d n a d

a f RESPONDEN S.

(4)

V ö r d a d e F ö r ä l d r a r

o c li

Ä l s k a d e S y s k o n

l i e l g a t l t

af

A L F R E D .

(5)

U n i c u i q u e oculis et m e n te indolem diversam vegetationis in d iversis Patriae locis o b se rv a n ti m ox perspicuum erit, eam i n t r e s p a r t e s facile posse dividi, unam dico (G othiam ), quæ a d n a tu ra m ceterae E u r o p æ australioris et situ et habitu appro­ p i n q u a t , a lte ra m (L a p p o n ia m ), quæ ah eadem Europa dis­ j u n c t a e t d iv ersa e s t , sed m ulta cum ceteris regionibus ar- cticis c ir c a p o lu m sitis et florum et animalium communia h a b e t , c t tertia m (Sueciara mediam) ah his duabus quasi c o m p o s it a m , vel ad eas transitum quodamm odo eflicientem.

T e r r a m L ap p o n iæ ad maximam p artem p e rcurrunt alpes» i n t e r q uas in n u m erabiles e x te n d u n tu r paludes. P ra ta, ne­ m o r a , a g r iq u e ibi ra r a s u n t, quam oh rem etiam inde aufu­ g e r u n t p la n tæ in aliis regionibus talia loca am antes; in bis a lp i b u s p a lu d ib u sq u e su p e rb it vegetatio prorsus propria; m a gnis tu r b is C aricum p ra to ru m immensorum et densorum i n s t a r i m p le n t u r p a lu d e s , densissima Salicta non tantum eas s e p i u n t , se d etiam virgultis conncxis radices alpium obte­ g u n t , q u a r u m la te ra fertiliora cam posque steriles frondibus læ lis d e n iq u e o rn an t. E x o m n ib u s ita q u e m iraculis, quæ r e r u m natura^ bis regionibus minime paupera, progenuit, nullae i n v e n i u n t u r , q uæ num ero quum specierum tum et praecipue in d i v i d u o r u m ta n ta p la n ta ru m iuvcsligatorem admiratione stu­ p e f a c i u n t; q u a n ta C arices Salicesquc.

H u ic i t a q u e P a tr iæ Suecanæ m axime propriae p a rti Sa­ lic es c t C arices m axim e propriae sunt plantæ. E st igitur q u a s i officium sanctum rei herbariæ cultoribus Succiæ eas d i l i g e n t e r s t u d e r e el extricare.

Q u a n t a a u te m m olestia afficiunt paludes illae Carici­ b u s a ltis p eragrandae^ e t arbusculae illae Salicum densissimae, ta n t a m etiam afferunt difficultatem ei sc ru tato ri, qui in iis o r d i n e m q u e n d a m invenire studeat. Omnibus est notum et c o u c e s s u m , ubi genus q u o d d am quasi centrum suae regiouis h a b e a t , ib i etiam formis plurim is et perturbanlissimis Indere. R e g io a l p e s tr i s Salicum est p a tria ; in Lapponia vigintam

(6)

p a r t e m to t iu s v e g e ta tio n is efficiunt (n e d ic a m m u l ti tu d in e m im mensam i n d i v i d u o r u m ) . N u n c h u c n u n c illu c q u a t i u n t e t d is sip a n t v e n t i v io len tissim i p a p p o s leves . C o e li m u ta b ilis v ic issitu d in e s ibi s u n t su bitae, n u n c c a l o r in t o l e r a b i l i s , n u n c f r ig o r o m n e viv um c o n g e l a n s , i d q u e n o n o m n ib u s a n n is aequa­ l e , s e d n u n c siccitas e x t r e m a , n u n c in u n d a t i o a q u a r u m . S i q u id i g i t u r v e r i illo d ic t o i n s i t , q u o c o n t e n d u n t , terrae c o e - liq u e n a t u r a m in p l a n t a s e a r u m q u e h a b i t u m m a x im a m h a b e r e v i m , ta li e le m e n to r u m c o m m u ta t i o n e m i ru m in m o d u m n e - cesse v a r i a n t plantae indigenae. Q u o e tia m difficillime e st il ­ lu m filum i n v e n i r e , q u o d u c t u s e x b o c l a b y r i n t h o fa llaci e x e a t s c r u t a t o r .

T e m e r e a c j a c t a n t e r it a q u e fa c e r e v id e r e r , si me t a l e aenigma s o l v e r e p o s s e s p e r a r e m , si m e ea m d is p o s itio n e m in lu c e m p r o p o n e r e posse c r e d e r e m , q u a ta n t a m o l e s difficu lta­ t u m s u b l e v a ta fieret. — Q u o d m inim e p r o f i te r i a u s u s su m. U s q u e a t e m p o r i b u s Linnaei — is e n im f u i t , cui d ic e r e l i c u i t : ” N o v u m bin e p o n a m f u n d a m e n t u m , n o v a m q u e s u p e r ­ s t r u a m d o m u m ” (cfr. FI. L a p p . p. 2 8 1 ) — ad n o s , m u ltis in o p e r i b u s h a r u m p l a n t a r u m e la b o r a ti o t e n t a t a f u it. U n u s q u is ­ q u e fe r e A u c t o r b o t a n i c u s , in iis d e s c r ib e n d i s o c c u p a t u s , su u m p r o j e c i t f u n d a m e n tu m d is p o s it io n is , n o v a s q u e p r o p o s u i t s p e c i e s ; q u o fa c tu m e s t , u t p l u r e s divi p a t r i s B o ta n i c e s s p e ­ cies i n t e r i e r i n t — e t in p o s t e r u m f o r s it a n in te ritu ra e sint! — u t sy n o n y m a in m olem im m ensam c r e v e r i n t , u t d e n iq u e o m n ia m i x ta e t t u r b a t a sint. C la rissim u s ille F r i e s , d is q u is i­ ti o n e a c c u r a t i o r i o m n e s d en u o re v is it (B o t. N o t. 1 8 4 0 ) ; n u ll a s ta m e n d ia g n o s e s s p e c i e r u m ibi f u n d a v i t , e t , o m n e s S a lic e s Patriae p e r t r a c t a n s , fo r m a s p r o p e i n n u m e r a b i l e s , q u ib u s g a u ­ d e t te llu s L apponiac, o p e r e c o m p l e t o b a u d d e s c r i b e r e p o t u i t , li m iti b u s t a m a r c tis c o e rc itu s .

Æ s t a t e anni 1 8 4 5 lias p la n t a s in ip s a n a t u r a s t u d e r e mihi lic itu m f u i t ; d e n u o t e m p o r e v e r n a l i , aestivo e t a u t u m ­ nali anni j a m v o lv e n tis e a s , sed in r e g i o n i b u s q u u m a u s t r a ­ lio r ib u s tu m magis s e p t e n tr i o n e m v e r s u s , i t e r u m s a l u t a v i ; c o ll e c ti o n e s q u a s exim ias s e r v a n t DD. Proff. F r i e s , W a h l ­ b e r g c l W i k s t r ö m , nec non D:r C. H a r t m a n , lib e - r a l i t a t e , p r o q u a u t g r a tia m ineain si n c e r r im a m edicam v e r b a m e d e f ic iu n t , mihi in s p icien d i et u t e n d i causa communicatae f u e r u n t ; fo rmae, q u a s in L a p p o n ia le c t a s his aliisque viris misit rev Ecclesiae K a r e s u a n d e n s i s P raepos itus D. L. L. L ae- s t a d i u s , e o r u m o p e r a mihi s u n t datae; species q u a s in F in n m a r k i a c o ll e g it cel. ad Univ ers, quae Christianize floret, B o ­ ta n ic e s A d j. N. L u n d , mihi c o n d o n a v it a m i c u s ; c o ll e c io n e m

(7)

d e n iq u e d e te r m i n a ti o n ib u s F r i e s i i t y p i c a m , e o d e m f a v o r e , q u o n o s o m n e s d is c ip u lo s a m p l e c t i t u r s u m m u s M a g i s te r ; a d s tu d e n d a m t r a d i d i t Ipse. C r e d i d i i g i t u r me scientiae amatae a li q u i d u ti li t a t is p o s s e c o n t r i b u e r e , si o b s e r v a t i o n e s , q u a s in ip s a n a t u r a d e his p la n t is f e c i , i n u n u m c o m p r e h e n d e r e ; d i a g n o s e s , om nes f o r ­ m as a d s i n g u l a m s p e c ie m p e r t i n e n t e s , q u a n t u m fieri p o s s i t , a m p l e c t e n t e s p r o p o n e r e ; sy n o n y m a t u r b a t a in u n u m e t a d s i m i li tu d in e m r e d i g e r e ; d is p o s itio n e m f o r m a r u m , q u a s in tr a li­ m i te s Lapponia e v el ego v e l alius i n v e n e r i t , q u a n tu m scivi p o t u i q u e c o m p l e ta m d a r e , c o n a tu s essem. — S it ita q u e n e ­ m o , q u i h ic n o v a m aliis q u e m e lio r e m d is p o s i t io n e m , bic n o ­ v a s a l i is q u e m e l io r e s d e t e r m i n a t i o n e s , e t m inim e a liq u id j a m c o m p l e t u m e t a b s o l u t u m , in o p u s c u l o m e o quaerat. I d t a n ­ t u m — h u m i le , s e d mihi m a g n u m ! — m ih i fuit p r o p o s i t u m , u t q u o d m u l t i , iiq u e sum mi v i r i , d iv e r s is in o p e r ib u s de his p l a n t i s e n u n t i a v e r u n t , c o l l i g e r e m , e t , si fa c e r e p o s s e m , in S y n o p s i n h a r m o n ic a m s p e c ie r u m S a li c u m Lapponiae re d ig e re m . — Haec praem o n en s r o g o e t o p t o v e lin t j u d i c e s , difficultatis t a n t i o p e r i s p e r i t i , m i te e t c l e m e n t e r j u d i c a r e tironem .

(8)

I. IIISTOKIA SALICUM LAPPONIÆ LITTERARIA INTRA PATRIAM.

Q u a m q u a m L in n æ o d e b e m u s o rig in e m e ju s , q u a m h a b e ­ mus d e S a lic ib u s L a p p o n i æ , c o g n it i o n i s , a n te e u m ta m e n is f u i t , q u i j L a p p o n ia m v i s i t a n s } a lp e s q u e ejus p e r l u s t r a n s , e tia m d e bis p l a n t i s m u l t a m e m o riæ e t p o s t e r i t a t i re liq u i t. O l a u s R u d b c c k i u s ( F i l i u s ) , a n n o 1 6 9 3 fines L a p p o n i æ t r a n s e u n s , e a m q u e t o t a aestate p e r a g r a n s , p l a n t a s e t a n i­ m a lia d il ig e n t e r e t a c c u r a t e o b s e r v a v i t , d e s c r i p s i t e t d e ­ p i n x i t ; t a b u l æ , a L i n n æ o , S a li c e s e t F u n g o s é l a b o r a n t e , s e m p e r in F l o r a L a p p o n i c a c i t a t æ , a d h u c innocuae r e s t a n t ( q u a m q u a m 1 4 m a n u f u r tiv o e x s e c a t æ , omnes c e te ra e , quae S a lic e s e ju s r e p r e s e n t a n t } j a m servatae s u n t) . D :r H a r t ­ m a n , d e F l o r a n o s t r a m e r it is s im u s A u c t o r , eas a c c u r a t e i n ­ v e s tig a v i t e x a m i n a v i t q u e , e t r e l a t i o n e m c o m p l e ta m (vide B o ­ ta n i s k a N o tis e r A:i 1 8 4 1 p. 4 9 — 7 0 ) d e iis n o b is r e d d i d i t ; ip s e etia m eas artificio se d e p i n x i t ; cujus q u u m li b e r a l i t a t e eas i n s p ic e r e mihi l i c u i t , t u m ob a u c t o r i t a t e m , j a m a L i n ­ n æ o m e m o r a t a m , tu m q u ia R u d b e c k iu s facile p r i m u s f u i t , q u i d e S a lic ib u s a li q u id in m e d i u m p r o t u l i t , s p e c ie s E ju s hic e n u m e r a r e l u b e t : T a b . 2 2 , S a liti re tic u la ta L . 3 1 . S . g r a n d i f o lia S er. 3 2 . S . ro s m a rin ifo lia L .

e F e n ilia ! 3 5 . S . C a p r te a L . 3 4 . S . v e r s i f o lia XX bg * ) 5 3 . S. g la u c a L. 3 6 . ---v. g la b r a ta . 5 7 . S . a m y g d a lin a L. 3 8 . S . canescens F r . * ) 3 9 . S . a m yg d a lin a ; v a r . 4 0 . S . ( d ep ressa ) liv id a W b g . 4 1 . S . C a p rœ a h u m ilior H n . *) L i n n a e u s d e i n d e , q u u m i t e r su u m l o n g u m e t , tu n c te m p o r i s , m i r a c u l o s u m a d L a p p o n ia m e t F in n l a n d ia m 1 7 3 2 p e r f e

* ) D c nom inibus vide sub sin g u la specie in fra. T a b , 4 2 . S . d e p r e ss a L . 4 3 . S . g la u c a L . 4 4 . S . L a p p o n u m L . 4 5 . S . h a sta ta L . 4 6 . S. m y r s in ite s L . 4 7 . S . L a p p o n u m L , 4 8 . S . arbu scu la L . * ) 5 0 . S . g la u c a v a r . ( I l n . ) * ) 5 1 . S. v im in a lis L . (n o n e L ap p .) 3 2 . S. re p en s L. (n o n e L a p p .) 8 3 . S . h erb a c ea L.

(9)

a

c i s s e t , f lo r a m L appon icam c o n s c r ip s it ( E d . 2 . A m s t e l o d a m i 1 7 5 7 . 8:0) e t ib i ” n ova nomina cum differentiis im p o s u i t s p e c i e b u s , b r e v e s d e s c r ip tio n e s e x h i b u i t , e t u n ic u m f o l iu m in singula sp e c ie d e p in x i t.” A d m i r e m u r sane d i lig e n tia m e t aciem o c u l o r u m , q u a ta m m ulta s L a p p o n iæ in c o la s d e t e x i t , u t , fo rm is m u l tis t a n t u m e x c e p t i s , ex g e n e r e ibi ditis sim o ta m m u lti s c r u t a t o r e s ibi p e r e g r in a n t e s no n p l u r e s ac 5 a d ­ d e r e p o t u e r u n t . Linnaeana S y n o n y m a e x m a x im a p a r t e a W a h l e n b e r g i o p r i m o e la r e fixa, dein p e c u li a r i d is s e r t a ti o n e in F r i e s Maut. I. e x p o s i t a ; cujus d e t e r m i n a t i o n e s } e d e s c r i ­ p t i o n i b u s Linnacan is, ic o n e s U u d b e c liia n æ d e in m i re c o n fir­ m a r u n t ; s u n t n e m p e :

N :o 5 4 8 . S . g r a n d i fo lia S er. * ) N:o 5 8 9 . S . r e tic u la ta L .

5 4 9 . a - S . p e n t a n d r a t c t r a n - 5 8 0 . S . a rb u scu la L . * ).

d r a F r . 5 6 1 . S . d e p re ssa L . [ y = S . a m y d a lin u L."] * ) 5 6 2 . S . L a p p o n u m le v c o p h y

l-5 8 0 . S . n ig ric a n s S m * ) . Ia F r . *).

5 8 1 . S . ph ylicccfo lia L . * ) . 5 6 5 . S . g la u c a L . 5 5 2 . S . phyliccef. te n u ifo lia 5 6 4 . S v e r s ifo lia \ \ 7bg * ).

F r . * ) . (fu sc a L . F t. S u .) 5 5 5 . S . tn y rs in ile s L , 5 6 8 . S . C a p rœ a L . 5 5 4 . S . h a sta ta L . 5 6 6 . S . L a p p o u u m . L . * ) 5 5 5 . S . h erbacea L . 5 6 7 . S . canescens F r .* ) 5 5 6 . S . liv id a W b g * ) . 5 6 8 . S . la n a ta L . 5 5 7 . S . m y r tillo id e s L . 5 6 9 . S . a u rita L . 5 5 8 . S . la u r in a S i n ? * ) . 5 7 0 . S . p e n ta n ilr a L . [ v c l: S . n ig r ic . borealis F r .* )] H a s o m n e s ex fo r m a f o lio r u m d i s t r i b u i t , q u a m etiam in t a ­ bu lis F l o r æ a d n e x is d e p in g e r e c u r a v i t , n u llis v e r b is for m a m e tc . c a p s u l a r u m m e m o r a n s , e t s ynonym a R u d b e c k ia n a d ia g n o s i p e r b r e v i s u b j u n x it . In f ' i o r a S u e c i c a (E d . 2 . S to c k h o lm iæ 1 7 5 5 . 8:0) n o m in a specifica his i m p o s u i t ; e t , n u ll a s sp ecies L a p p o n i æ n o v a s e n u m e r a n s , earum ta m e n p lu r e s a l i te r ac in F l o r a L a p p o n i c a d is p o s u it . Tali m o d o n. 5 5 0 (vide s u p r a ) u t v a r i e t a t e m cum n. 5 5 1 ( e r r o r e ty p o g r . n. 5 5 8 est o r t u m ) ; sub., n o m . S.. p h y lic œ fo lia , c o n ju n g i t; sp ecies, d e q u ib u s sub 11. 5 4 9 m e n tio n e m f e c i t; hic n o m in ib u s : ”S . fr a g ilis ” ( a d q u a m c i t a t fig. b ) e t r'S. a m yg d a lin a ” ( s u b y FI. L a p p .) (v id e d e h is s u b Sal. p e n t a n d r a ! ) p r o p o n i t ; s u b 110111. S . a r lu s c u -

lœ t r e s c o n f u n d i t sp ecies d i s t i n c t a s : « = F l. L a p p . t. 8 f. c. = N . 5 5 2 i b i d e m , ß = Fl. L. t. 8 f. m. = N. 5 G 0 ib id ., e t y = FI. L. N. 5 5 6 (cfr. d e bis o m n ib u s i n f r a ) ; N. 5 6 2 F l . L . , h ic S . a ren a ria m a p c l l a t a m , c u m variet. S. r e p e n t i s c o n f u n d i t ; N. 5 6 7 u t v a r ie ta te m S. C a p ræ æ s u b j u n g i t , e t N.

(10)

3 5 8 S. c in e r e a m v o c a t ( c u m q u a s p e c ie S. a u r i t a m a p e rte c o n f u n d i t , v id e i n f ra ). — In ” S p e c i e s P l a n t a r u r n ” ( E d . 2. H o lm iæ 1 7 6 5 . 8:o) d e S al. n i g r i c a n t e , p h y l i c æ f o l i a , amyg­

d a lin a e t fr a g ili e a n d e m h a b e t o p i n i o n e m , u t in F I . S u e c . S al. a r b u s c u l a e a s d e m 5 c o m p r e h e n d i t sp ecies u t 1. c. sed P hic y , e t vice v e r s a , -vocatur. N :o 5 6 1 u t v a r. S a l. lanatae p r o f e r t . N:o 5 6 2 nom . S . a re n a r iœ e tia m hic a u d it . N:o 5 5 8 e ti a m hic cin erea v o c a t u r . — V i d e m u s ig i t u r E u m naturae Lapponicae p r o p i o r e o d e m fe r e m o d o u t nos S a li c e s d is tin ­ x i s s e , sed e a s , m u ltis annis p o s t e a , v a rio m o d o c o m m u ta s s e e t i n t e r se c o n f u d i s s e , q u o d e t i a m in E p ilo b ii s e t c . o b s e r ­ v a r e licet. P o s t Linnaeum n o n d e f u e r u n t , q u i p e r L a pponiae p a r ­ te s d iv e r s a s i tin e r a f e c e r i n t , q u o r u m n o tissim i f u e r u n t O . S w a r t z e t S. L i l j e b l a d . P l a n t a s a l i q u o t Florae n ovitia s s e c u m r e p o r t a v e r u n t , e x S a lic ib u s u nam t a n t u m n o v a m , S a ­ licem dic o -polarem , h u n c p o s t u m u m a d lacum T o r n e n s e m p r i ­ m u m d e t e x i s s e a udivim us .

Q u a t u o r vicibus a lp e s e t sy lv a s v astissim as d il ig e n t is s im e p e r s c r u t a v i t G. W a h l e n b e r g se. A n n is 1 8 0 0 , 1 8 0 2 , 1 8 0 7 & 1 8 1 0 . Q u a n t a in v e n ta tu n c f e c e r it Ipse in F l o r a s u a , a c c u r a t io r is S a lic u m Historiae in itio e t f u n d a m e n to p e r e n n i , e x h ib u i t. P r a e t e r m u lta s fo r m a s n o v a s e t m e m o r a b i l e s , d e q u i b u s infra d is p u t a b i m u s , u t s p e c ie s novas p r i m u s i n t r o d u ­ x i t : S alicem p u n c ta ta m ( d e S . m a ja li vide in fra s u b S. p b y - licaefolia), S . p o larem e t S . v ersifo lia m ( u t S. f u s c a m Linnaeo ta m e n an tea sin e d u b io n o ta m ) . E x a m i n i a c c u r a t i o r i s p e c ie s a n t i q u a s s u b j e c i t , m e t h o d u m n o v a m e a r u m e x f r u c t u d i s p o ­ n e n d a r u m p r o p o s u i t , s y n o n y m a e t n o m i n a , a n t e v a g a e t arn- p h i b o l a , fixit. His i t i n e r i b u s , q u ib u s L a p p o n ia o r b i e r u d i t o m a g is m a- g is q u e c o g n i t a fieri c o e p i t , f in itis, n em o fu it n o s t r a t u m * ) , q u i v e g e ta tio n e m h u ju s t e r r æ d e n u o i n v e s t i g a r e t , nis i r e v e r . D. P r æ p . L. L. L ; e s t a d i u s . I s , Lapponiae ip s e n a t u s e t f e r e e d u c a t u s , d e in d e vitae m a x im a m p a r t e m ibij d e g e n s , p l a n t a s om n iu m g e n e r u m o c u la t is s im u s l e g i t , s p e c im in a b o t a ­ n icis c e te r is Patriae m i s i t , m u l t a s q u e fo rm as m e m o r a b i le s d i ­ vu lg a v it. I s , S a lic e s a p r i m a a n tb e s i u s q u e a d finem e a r u m v e g e t a n d i m u l t i s d iv e r sis lo c i s , m u l t i s q u e s u b a nnis , d il i g e n ­ tissim e o b s e r v a n s , o p t i m u s e s s e t , q u i M o n o g r a p h ia m c o m p l e ­ ta m e t a c c u r a t a m h u j u s g e n e r i s variabil is n o b is d a r e t ; f r u s t r a

*) C l. L e s s i n g , G erm a n a m , p er h as region es p e r ig r in a n te m , pauca tamen nova ib i in v e n iss e , au d ivim u s.

(11)

d diu e x s p e c t a v im u s ; quae a u te m in v e n i t; et o b s e r v a t i o n e s , q u a s diu e t s c i e n te r c o l l e g i t , m u ltis d im is it; q u i b u s h a r u m p la n t a r u m co g n itio v a ld e a u c ta fuit.

D isp o s itio n e a v e s titu c a p s u l a r u m e t l o n g i t u d i n e p e d i- c e ll o r u m s u m ta m u ltis la b o r a n l e d if ficultatib us e t n a l u r æ r é p u g n a n t e , quu in species va ld e affines lo n g e d i s j u n g a t , n o ­ vam et affinitatem s p e c ie ru m p o ti s s im u m s p e c t a n t e m p r o p o ­ s u it cl. F r i e s . S a lic e s fere o m n e s a u t in suis ip s a ru m s t a ­ t i o n ib u s a u t c u lta s o b s e r v a n s , M o n o g r a p h ia m om nium s p e c i­ e r u m S ue c iæ h u ju s g e n e ris in N o v iti a r u m Mantissa 1. (D is s e rt. A cad cm . L u n d æ 1 8 5 2 p. 2 1 — 8 0 ) p r o p o s u it. S p ecies L in - n æ a n a s , a W a h l e n b e r g i o , du b iis q u ib u s d a m r e l i c t i s , j a m an ­ t e a d e te r m i n a ta s , d e n u o v i n d i c a v it, sy n o n y m a ita c la r e e x ­ t r i c a v i t , u t nihil fe r e r e s t a t , d e S a lic u m c h a r a c t e r i b u s p l e ­ n iu s d i s p u t a v i t , q u ib u s ad p la n ta s d is p o n e n d a s aptis necne a c c u r a t o ex am in i s u b j e c t i s , m e t h o d u m omnes p a r te s plantae sim ul r e s p ic i e n te m b o la n o p h i li s m a n d a v it. Florae L a p p o n iæ n o v as ibi i n t r o d u x i t N. laurinatn (s iles iacam ) ( s e d , ju d i c a n t e F r i e s io , a Linnaeo, su b N. 5 5 8 , m e m o r a t a m ) , finnm arkicatn} v e r -

sifoliam m y r to id e m ( e t canescentem , = N. 5 6 7 Linn. FI. L a p p .)

— A n n is v o lv e n tib u s in v e n ta e t o b s e r v a tio n e s in u l ta s , c a s ­ q u e m a x im i m o m e n t i , cir c a S alices L a p p o n iæ in cete ris M an­ tissis ( u t : M antissa II. p. 6 1 — 6 5 . M ant. III. p. 1 5 8 — 1 6 1 ) e v u l g a v i t , e t d e n iq u e d ian o m en in d iar iis litt e r a r iis ” B o t a ­ n is ka N o t i s e r fö r å r 1 8 4 0 ” p g g . 1 4 5 — 2 0 6 u lt e riu s e x p o s u it. D e n iq u e i n t e r e o s , qui a d co g n it io n e m S alieum m u lla a t t u l e r u n t , praecipue n o m i n a n d u s e st cel. ille vir Dom. C. H a r t m a n , c u ju s F l o r a , m e r ito la u d a tis s im a , j a m q u a r t o e d i t a , m a n ib u s o m n iu m te r i t u r .

P a u c i s d e in d e mihi est i n d i c a n d u m quam no rm a m s e c u t u s S a lic e s a lp i n a s p r o p o s u e r i m , p r æ s e r t i m q u u m de eadem r e j a m alio lo c o l o c u t u s sum. E x fo r m is ta m p r o r s u s in n u m e ­ r a b i l i b u s , q u ib u s prae c e te r is n o s t r is lu d i t hoc g e n u s , h a u d difficile q u i d e m fu isset unam a lt e r a m v e speciem novam c o n ­ d e r e ; s e d n o v u m in r e h e r b a r i a h o m in e m magis d e c e r e finxi t o t t a n t o r u m q u e a n te c e s s o r u m v estig ia r e p e t e r e , p r i s c a q u c b e n e mihi c o g n it a r e d d e r e , q u a m n o v a ambigua p r o p o n e r e . — D e d ia g n o s i e t t u r b a s y n o n y m o r u m j a m dis serui; s e q u i t u r d e i n d e d e s c r i p t i o , q ua f o r m a m q u a m prim a ria m h a b e o , q u a m o p t i m e p o t u i , a d u m b r a v i ; s e d q u u m id h au d facile fieri p o ­ t u i s s e t , u t in ea sola o m n e s f o r m a s , c h a r a c t e r i b u s m agis m i n u s v e r e c e d e n t e s , c o m p r e h e n d e r e m , eas d e in c e p s d ip o s u i. E s t m o s a u c to r u m v a r i e t a t e s , quae sin g u lares v i d e n t u r , su b n o m i n i b u s variis seorsiin p r o p o n e n d i . N o lu i n o m i n a t o t

(12)

r i e t a l i h u s f i n g e re : sin a u tem id facere p o s s im , u t quasi in u n a serie f o r m a s , qu ib u s e n u n tia tu r id ea speciei, ordinatim p r o p o n e r e m , o p tim am me ingressum fuisse viarn crederem . H o c enim motio a n a lo g i a m , quam in t e r species quasdam series v a r i e t a t u m in m odo veg eta tio n is m elius d e c la ra n t, quam f o r­ m a e t v e s t i t u s foliorum , lo n g itu d o p ed ice lli e t styli (quae ta ­ men n o l æ in sp eciebus d istin g u en d is magni su n t m om enti) p e r s p ic i p o s s e credo.

II. GEOGKAPHIA SALICUM LAPP0NIÆ .

Q u o m o d o p r o c e r t o d ic u n t L apponiom p atriam esse S a l i c u m , easque ibi m axime lu c u r ia r e ^ ita etiam est ve­ r u m d iv e r sa s sp ecies lo c a c e rta prae cete ris eligere. E x ­ c e p ti o n e s nullas ex hac re g u la dari m inime c o n ten d e re volo,

V. c. p l a n t a s , quæ in re g io n e h u m iliori o b v e n iu n t, non in

a lt io r e m a d s e e n d e r e , q u o d in m ultis o b se rv are li c e t; re ru m enim n a t u r a lim itib us a hom in ibus d e te rm in atis diflicile in­ c lu d i tu r . Suis tam en Anibus c e rtis s x p issim e circumscriptae s u n t ; e x t r a q uas magis minusvc depravatae et la n g u es centes Aunt. Q u a s Anes d e te r m i n a r e in anim o e s t , u t in d e e lu ce at d iv e r s a f a c ie s ; quam diversis locis L a p p o n ix im p o n u n t s p e ­ cies s i n g u l x .

P r i m o tam en o b se rv a n d u m e s t , has Anes, sicut fere om nes in g e o g ra p h ia P l a n t a r u m , 11011 t a n t u m a s itu b o r c a l i v e l a u s t r a l i esse t e r m i n a n d a s , sed e tia m , et nescio n onne m a x i m e , a d is ta n tia ab j u g o alpino. Q u o a u te m lo n g iu s ab i l l o , e o m a jo re s Aunt p a lu d e s vel A umina, lacnsque p lu r e s e t a q u a r e p l e t i o r e s ; ita c alid io r etiam At x sta s ob nivem l o n g i n q u a m , et vice versa. — P lu r a de hac re essent p r o ­ p o n e n d a . q u x au tem loci a n g u s t ix in p o s te ru m differre cog ent. U t ig i t u r L ap p o n ia in 4 a b it re g io n e s: sylvaticam, su b - s y l v a t i c a m , su b alp inam et alpinam (d e q u ib u s plenius d isse­ r u i t cl. W a h l e n b e r g , q. v . ) , eodem m o d o Salices ad s t a ti o ­ n es o p t i m e d i v i d u n t u r , singula autem re g io n e in d uabus p a r ­ t i b u s , in f e rio r i e t s u p e r io r i ; p rim um d ivisa, regione a u tem s y l v a ti c a e x c e p t a , q u x , q u u m vasta e t ampla e s t , in tr e s o p tim e d iv i d it u r p artes.

P rim a m i g i tu r p a r te m reyion is s y iv a tic œ , q u a m , p r o p e lim ite s infimos L a p p o n i x s ita m , im p le n t sy lv x c t p a lu d e s , i n h a b i t a n t p r x c e te ris S a lix a u r ita , d ep ressa et ca n escen s; p r i o r n o n b o r e a m magis versus qu am in p a lu d ib u s ad S te n - t r ä s k p r o p e Aumen S k e lle fte å o b v e n it, q uo autem m agis

(13)

î>

a u s t ru m versus d e s c e n d i t, co p ro c e r io r e x s t a t; m ed ia, loea a r id a et sylvatica te g e n s , h a u d longe sep ten trionem versus p r o g r e d i t u r ; e t p o ste rio re m locis siccis haud altius (jiiarn p r o p e A r f v i d s ja u r Lapp. P itcnsis observavi. A ltera m p a r­ te m , m edium hu ju s regionis te n e n te m , notahilem re d d u n t S. m y r tillo id e s , vcrsifolia et finnm arkica (cum m y rto id e ), quæ s p e c i e s , s e m p e r in so cietate c re s c e n te s, (finmark, et m yrtoi­ d e a u te m rarissimae) in p a lu d ib u s circa Kattisafvan Lapponiæ U m e ns., A r j e p l o u g L app. Pit., .lochm ock L. Lulens., et Sodan- k y lä L a p p . T o rn e n s, op tim e v ig e n t, extra quas regiones eas n o n nisi ra riss im a s videre licet. T e rtia m d en iq ue p a rtem s e p t e n t r i o n a le m reg ionis o c c u p an t Sal. Lapponum et Caprœa, il la ri p a s fluminum et m argines p aludum sepimentis densissi­ mis c i n g e n s , hæc loca a rid a sylvarum et collorum copiose ( c u m S . g ra n d ifo lia ) ornans.

R e g io n is d e in d e suhsylvaticœ p a rs inferior, lacuhus m a­ x im is — sc. S t o r - U m a n , V indelen, H o rnafvan, Saggafjaur, S t o r a L u l e å - v a t t n e t et T o rn e a triish — insignis, formis m ul­ ti s e t a d m iran d is s c a te t S alicis n igrican tis et phylicœfolite. C e r t u m q u id e m e st lias species p e r totam Lapponiam esse d i s t r i b u t a s , a lim itibus infimis u sque ad radices a lp iu m ; quum a u t e m in hac re g io n e m aximæ et num erosiores sin t, una (ni- g r i c a n t e ) , loca s y l v a r u m , altera (phylicæfolia) ripas lacuum e t flum inum fre q u e n tissim e o rn a n s , hic eas quasi centrum h a b e r e cred id i. In p a r te su periori, circa sinus horum lacuum s u p e r i o r e s u sq u e ad rad ices a lp iu m , p ulcherrim e m agnitu­ d in e e x c e ls a lu x u r ia t S al. la n a ta , foliis magnis argenteis a m e n t i s q u e a u reis eminus his locis faciem laetissimam contri­ b u e n s , quae a u t e m , in cam pos alpium adseensa, humilis et d e p r e s s a f a c t a , am e n ta vix p ro c r e a re valet. Ilie etiam S a - licetn p e n ta n d r a m o p tim e vigere v id i, quam quam etiam ia r e g i o n e m s u b alp in am ad seendit.

R e g io su balpin a p a r te in fe rio ri radices et latera alpium u s q u e ad te rm in u m a r b o r u m c o m p rehendit. Hic m ultitudo S a l i c u m laete vig et (u t l a n a ta , phylicæfolia e tc .), optime au­ t e m S a lix h a s ta ta , quae q uidem in regionibus, antea memo­ r a t i s , passim o c c u r r i t , hic au tem frondibus et amentis ma­ j o r i b u s suam in h a b itare reg ionem bene in d icat, in alpibus d e n i q u e h u m ilior, folia p a r v a , la n ce olata et integra inveniun­ t u r . — P a rte m a u tem superiorem maximo num ero occupavit S a lix g la u c a , quasi sylvas h u m iles ibi efficiens, suam que re­ g i o n e m (salicinam ) constituens. O c c u rrit qu idem in regione s u b s y l v a l i c a , u t quae etiaui p ro p e limites Lapponiæ passiua

(14)

sit o b s e r v a t a , n u ll i b i a u te m e a d e m m a g n i tu d i n e e t fr e q u e n ­ ti a , u t hic e x s t a t , q u a r e bæc p a t r i a e ju s m e r it o v id e t u r.

In p a r te in fe r io r i reg io n is alpines s itæ s u n t il l æ a lp e s , omni v e g e ta tio n e a r b o r u m o rb a ta e , c a m p is m a g n is nivis pas­ sim o b t e c t a e t m a d e f a c t a , u b i p o ti s s i m u m S a lix r e tic u la ta ,

m y r sin itc s e t arbu scu la o b v e n iu n t . P r i o r e t p o s t e r i o r etiam e x t r a bas r e g io n e s n o n r a r o s u n t o b s e r v a ta e , t u n c autem h a b i t u in d i c a n t se ex lo c o n a ta l i p r o p r i o m ig ra v isse . Sal. a u te m a r b u s c n l a ( v e r a ! ) n u m q u a m nisi in a l p i b u s c e n tr a lib u s e s t l e c t a , ibi ( u t cir c a la c u m V i r i h j a u r L a p p . L u i . ) radices alpium o b te g e n s .

P a r s d e m u m s u p e r io r , q u a m c o n s t i t u u n t c a c u m i n a a l ­

p iu m , p e r p a u c o s a le r e p o t e s t f r u tic e s . U bi n ix s o l i u r e n ti efflu it, t e r r a a tr a ita m a d e f a e ta S a licem p r o c r e a t p g re n a ic a m

n o rv e g ic a m , herbaceam e t p o la r e m , quae, r a m is u n c ia lib u s

foliis minim is s u h o r b ic u l a t is t e c t i s , ex tr u n c is s u b t e r r a n e i s e m e r g e n ti b u s o p tim e in d i c a n t d u r u m e t i u h o s p i t a b i l e s o l u m , q u o d ta m e n r e r u m n a t u r a o m ni vivo c a r e r e n o l u i t . His b r e v i t e r e t su m m a tim p r o p o s i t i s d e n i q u e e s t o b s e r ­ v a n d u m , bos li m i t e s in t e r r a ta m variis c o n d it io n i b u s s u b ­ j e c t a , n o n s e m p e r e t u b i q u e a c c u r a t o s esse. I t a L a p p o n i a T o r n e n s i s , e t q u ia magis s y lv a tic a e t p a lu d o s a e s t , a lp i b u s , j u g o a lp in o e x c e p t o , fe r e n u ll is , e t q u ia s itu m h a b e t magis s e p t e n t r i o n a l e m , r e s p e c tu v e g e ta tio n is m u lta h a b e t dissim ilia, quae s u b s p e c ie b u s singulis e x p o n e r e c o n a b im u r . L a p p o n i a m L u le n s e m me bis d ivisionibus m ag is r e s p e x is s e f a t e a r n ecesse e s t , q u u m ob situ m suum i n t e r alias p r o r s u s m e d i u m , tu m qu ia magis e s t a l p e s t r i s , u n d e etia m ad v e g e t a t i o n e m alpi- n am c o n s i d e r a n d a m a p t i o r . Hic etiam f a t e r i d e b e o , me t i t u l u m , q u o i n s c r i p t u m e s t o p u s c u l u m b o c c e , ita in s e n s u m la t io r e m e x t e n d i s s e , u t eas etiam sp ecies e n u m e r a r e m , e t d e e a ru m r e g i o n i b u s v e g e ta n ­ di c o m p l e ta m r e d d e r e m r e l a t i o n e m , q u a s in t e r r i s alp in is c e te r is S candinaviae, u t in S u e c ia u s q u e ad D a l e c a r l i a m , u b i ultimae p o r r i g u n t u r a l p e s , e t N o r r v e g i æ in F i u n m a r k i a e t r e ­ g io n ib u s a u s t r a li o r i b u s ( u t D o v re e t c ) , c r e s c e r e au d iv im u s .

111. DISPOSITIO SALICUM.

E o d e m m o d o , q u o S y s te m a tu u c p r i m u m ad s i n g u la p e r d u c i p o t e s t , q u u m , o m n ib u s s p e c i e b u s e t fo r m is r i t e p e r ­ c e p t i s , n a t u r æ t o t i u s im a g in e m b o n a m eo e x p r i m e r e p o s s e t a u c t o r , ita e ti a m t u u c p r i m u m , q u u m in s p e c i e b u s sin g u lis

(15)

Il

d e s c r ib e n d is d e v a ria tio n u m m o d i s ta m fe re in n u m e ra b ilib u s c e r t io r e s fa c ti s u m u s , dc d is p o s it io n e S alicum varias se n ­ te n t ia s p r o p o n e m u s ; tu n c enim de affinitate e t sim ilitudine s p e c i e r u m m eliu s d is se re r e p o t e r im u s . H o c lo co tan tu m n o r ­ ma e s t m e m o r a n d a , sec u n d u m q u a m S alices L ap p o n iæ d i s t r i ­ b u i m u s , n o r m a m dico n a tu r a lis s im a m cl. F r i e s i i , q u a m elio ­ r e m n o b is n u lla a d h u c e s t c o g n ita . S e q u e n ti m o d o i g i t u r o p ti m e d i v i d u n t u r species diversae :

I) Amentis ex ramis anni p ræ teriti:

A) eorum ex apicibus, nectar. 2 opposita, stam.

2

—00 = I. Amerina Fr.

a) s q u a m is c a d u c i s : F ra g ile s

I 1. S . p e n ta n d ra : stam . 4 — 1 0 , stylo m ed iocri.

b ) sq u a m is p e r s i s t e n t i b u s : Am ygdalinae

I 2 . S . a m y g d a lin a : stam . 3 , sty lo brevissim o.

B) eorum ex lateribus, nect. simplicia, stam. 1-2.

a) c a p s u lis vix vel b r e v i t e r p e d ic e lla tis :

« ) S q u a m is v ix c ilia t is , stam . 1 — 2 co n n ex is, nntlieris ni­ grescen t. — II. Helix. F r. ( o )

ß ) , , dense tornent, ,, 2 lib e r is , antheris f u

l-I vescen t. = III. Vetrlx F r .

a) ram is to r u lo sis: C rysa n th œ

3 . S . la n a ta : C ap s, se ss ilib u s, glab ris. 4 . S . la p p o n u m : „ sericeis. 5 . S . ca n escen s: ,, p e d ic e lla t., v illo sis . b ) ram is v im in a lib u s: V im in a le s (o ).

b ) c a p s u lis lo n g issim e p e d i c e l l a t i s , stam. 2 li beris, a n tb .

fu lvis. = IV. C a p r s e a F r . «) e in e r a s cen tes : stig m . su b sess. fo l. ru gosis, crispo — cin e­

reo — v illo s is , nec n ig rica n t.: 6 . S . C a p r œ a : p ed icello nect. 6 su p eran te, gem m is g la b r is, fo liis p la n is.

7 . S . c in e r e a : 4 su p eran te, gem m is in c a n is, fo liis p la n is 8 . S . a u r ita : o su p era n te, gem m is glab ris fo liis ru go sis.

ß ) v ire sc e n tes : sty lo d istin cto , fo l. (c r isp o -v illo s is) nec n i­

grican tibu s ; 9 . S . la u r in a : sty lo elo n g a to , p ed icello nect. 3 super. ped u n cu lo nudo. F o lia primo ferru gin ea, p ilo sa , u trim que v irid ia . (* S ilesia ca .)

1 0 . S . p h y lic œ f o lia : sty lo elongato p edicello nect. 2 —5 su p er, pedunculo subnudo. F o lia prim o v ir id i- n ite n tia , su b tu s glau ea.

1 1 . S , h a s ta ta : sty lo elo n g a to p ed icello nect. 2 super. p ed u n cu lo fo lia to . F o lia subtus r e tic u la to -v e n o - sa , su b tu s p a llid a .

1 2 . S . d e p r e ss a : sty lo b revissim o, p ed ic e llo n ect. 5 su ­

(16)

I)

A )l> )

y ) n ig ric a n te s : »tylo lo n g is s im o , fo l. n ig rica n t,

n cc

crispo — v illo sis : 1 5 . S . n ig r ic a n s p e d ic e llo n ect. 5 —4 s u p ., peduneulo

su b n u d o , lo i. supra p lan is.

1 4 . S . p u n c ta ta p ed icello n ect. 5 s u p ., p ed u n eu lo f o li­ o s o , fol. supra c la v a to -v e n o sis.

1 8 . S . v e r s if o lia p e d ic e llo n e tt, sub 2 s u p ., p ed u n eu lo f o l ia l o , fol. supra planis. ( * m y r to id e s )

d) argenteae: sty lo b r e v i, fo l. g la b r. vel s e r ic ie s , siccitate

n ig r e s c e n ti 1 6 . S . m y r tillo id c s sty lo b reviss., fo l. g la b r. b a si rectis. 1 7 . S . F in n in a rk ic a ,, e lo n g ., „ p ilo s is ,, a tten u a tis.

II) Amentis ex ramis annotinis; *

s q u a m is in -v o l u c r a n t i b u s , r o t u n d a t i s = V« C l i a m e l i x F r . a) ra m is etiam ex gem m is l a t e r a l i b u s : F rig id ce.

1 8 . S . g la u c a sty lo sub n u llo, p ed icello su b n u llo . F r u ­ tex altus.

1 9 . S . m y r s in ite s sty lo elo n g a to , p ed icello e lo n g a to . F r u ­ tex 2 -p c d a lis .

2 0 . S . a rb u scu la sty lo m ed io cri, p ed icello n u llo . F r u ­ tex p ed alis.

2 1 . S. p y r e n a ic a sty lo elo n g a to , p ed icello n u llo . F r u ­ tex d ig ita lis (5 andr. ?)

b ) ram is ta n t u m ex gemm is t e r m i n a li b u s : G laciales.

2 2 . r e tic u la ta : 2 -a n d r a , caps, se ssil. h irsu tis , sty lo su b ­ n u llo , fo l. re tic u la tis m a rg in a tis. 2 3 . sa rm e n ta c e a : 3 -a n d r a , ca p s, p ed icell. g la b r is , sty lo

p a r v o , fo l. p a r a lle lo -v c n o sis.

2 4 . h erb a cea : 2 - a n d r a , caps, se ss il. h ir s u tis , sty lo c - lo n g a to , fo l. cre n a tis, r e tic u la tis . 2 5 . p o la ris : 2 - a n d r a , caps, se ssil. p ilo s is , sty lo e lo n ­

g a t o , fo l. in t e g r is , venosis.

S A L I X

Tournef. Linn.

T o u r n e f o r t In s titu tio n e s R e i H erb . 3 6 5 . L i n n é S y s te - m a I^at. E d. VI. n. 8 9 ù2. E d . X II. p. 0 4 2 . G e n e ra P ia n t. ed. VI. p. £>14. E n d l i c h e r : Gen. P l a n t a r . n. 1 9 0 5 . — H o f f m a n n : H is t o r ia S a li c u m , 1 7 8 5 . S e r i n g c : E ssa i d ’u n e M o n o g r a p h ie des S a u le s d e la Suisse . B e r n e 1 8 1 5 . H o s t : S a l x . V in d o b o n æ 1 8 2 8 . K o c h : D e S a lic ib u s E u r o p æ i s C o m ­ m e n ta tio . E r l a n g « 1 8 2 8 . F r i c s : C o m m e n t a t io d e S a l i c ib u s

(17)

ir>

Sueciæ (in Novit. Florae Sueciae Mantissa I) . L u n d æ 1 8 5 2 . F r i e s : S v e n s k a P i l a r t e r n e e f t e r n a tu r li g a f r a n d s k a p e n a n ­ o r d n a d e , j e m t e k r itis k a a n m ä r k n in g a r (in D iariis l i t t e r a r i i s : B ota niska N o t i s e r , A:i 1 8 4 0 p. 1 4 5 — 2 0 6 ) . T r a u n s t e i n e r : M o n o g r a p h ie d e r W e i d e n v o n T i r o l un d V o r a r l b e r g . I n n s ­ b ru c k 1 8 4 2 .

Class. S y s t. L inn. D ioecin. O r d o : D ia n d r ia .

F a m i l i a Sy st. N a t u r a l i s : A m cn ta ceœ Linn. Phil. B o t. p . 2 8 et W b g i n t r o d u c t io ad F lo r . S uec. p. r x x x . Ju liflorœ

— S alicin eœ F r . F l. S can. p. 1 4 6 .

C H A R A C T E R G E N E R I C U S : F lores d i o i c i, a m en tacei.

M asc.: a m e n t i bracteœ in divis æ ; p e r ig Onium n u l l u m ; lo ru s

g l a n d u l æ f o r m is ; st am ina 1—2—0 0, filamenta lib e ra vel b asi c o h a e re n tia , ra r is s im e ( n u m q u a m in n o s t r i s ) in colum nam c o n ­ n ata. F e m .: a m e n t i bracteœ indivisae; ovarium in p la c e n tis

p r o p e b a s i n p a r i e ta l ib u s p lu r im a ; a n a t r o p a ; sty lu s b rev issi­ mus a u t e l o n g a t u s ; s t i g m a t a 2 e m a r g in a ta v. b i l o b a ; capsula u n i l o c o l a r i s , b iv a l v is , valvis p r o p e basim medio sem iniferis;

sem ina p l u r i m a , e r e c t a , p a p p o s a *) ; em bryo e x a l b u m i n o s u s ,

o r l h o t r o p u S ; r a d i c u la infera.

I «

A m e r i n a

Fries.

A m e n ta e x l a t e r i b u s r a m o r u m fo lio so r u m anni praeteriti. S q u a m œ c a p su la re s flav o -v irid es , h a u d s p h a c e l a t æ , nu d iu s cu læ . N e c ta r ia 2 , o p p o s i ta . S ta m in a saepe p lu r a (a c 2 ) , s e m p e r

l i b e r a , a n t b e r i s flavis. S t y l i e t stig m a ta brevia. — A r b o r e s

(r a m is s a t f r a g i l i b u s ) , a u t f r u l i c e s ? in te r ris a u s t r a li o r i b u s f r e c ju e n t io r e s j L ap p o n iae, d u a b u s ta n t u m e x c e p t i s ? exsules.

S a lix e n im a lb a , v ir id i s , f r a g ilis , c u sp id a ta , u n d u la ta e t h ip- p o p h a e fo lia , quae ex hac g r e g e in c e t e r a S u ecia o c c u r u n t ,

h in c p r o r s u s a u f u g e r u n t.

A) FR A G IL E S : squamis capsùlûribus caducis.

1. S A L I X P E N T A N D R A L i n n .

S . amentis

4

—10

an d ris, pcdunculatis,

pedun-# ) O m nes fere a u c to r e s, sem ina Salicu m d esc rip tu ri, ea ” apicc co m o sa ” d ic u n t; quem errorem p rim us ju r e castigavit F r ie s. C om a

ita q u e m in u s aptus ter m in u s, ut qui sem inibus F p ilo b ii n o ta b ilis ;

jta jip u s e tia m , sensu Linnæ ano ”corona pen n acea, p ilo sa v e v o lita n s ” ,

h au d b o n u s , sed S y n g en esista ru m cla ssi ad d ictu s, et ex calyce ortu s. N e c d en iq u e a r i l l u s : ” tuniea p rop ria exterio r sem in is.” O p tim e i g i ­ tu r : ” se m in a b asi p ilis e in c ta .”

(18)

culo foliato ; capsulis ex ovata basi conico — lanceo-

latis, glabris 5 pedicello nectarium bis superantej sty­

lo m ediocri, stigmatibus bifidis emarginatis ve 3 squa­

mis capsularibus concoloribus caducis $ foliis ovato-el-

liptico-lanceolatis, acuminatis, serrulatis,

glaberri­

mis ; stipulis ovato-oblongis.

S a lix p e n la tu lr a L i n n . F I. L a p p . n. 3 7 0 , F I. S u e c . n. 8 7 9 , S p ec. P la n t, p . 1 4 4 2 , W b g F I. L ap p . p . 2 8 7 , F I. S u e c . p. 6 8 7 ; F r i e s N o v it. M ant. I . p . 4 1 , B o t. N o t. 1 8 4 0 p. 1 7 9 ; H a r t m . S k a n d . F I. 4 . p. 3 2 0 . — W i l l d e n o w S p . P I. 4 . p. 6 8 8 ; S m i t h — S e r i n g e — G a u d i n — K o c h — W i m m e r . F ig . L in n . F I. L a p p . t. 8 . f. z. ; F lo r . D a n . t. 9 4 3 ; S v e n s k B o t. t .

5 2 8 . Jeon n o stra L t . iig . i . (e x p lic . a ) am ent, fern., cap su lis ma­ tu r is , p edunculo f o lia to ; b ) c a p s u la , sq u a m a , n e c ta r iu m , sty ­ lu s , s tig m a ; c ) 8 sta m ., sq u a m a , n ectarium ).

E x s ic e . H erb ariu m N orm ale fa se. I X . n.

S u e e is: H jo ls te r , H ils te r , F e k a r e p il. — L a p p o n ib u s : J V is k e s -s ie r k a ( =

flava S a l i x ) . H a b ita t j u x t a r i p a s e t in d u m e t is p a lu d o s is p e r p a r t e m s y lv a lic a m o m n iu m L a p p o n iæ p a r t i u m f r e q u e n t e r ; a d Q u ic k - j o c k L a p p . Lui. u s q u e a d r a d i c e s a lp iu m a d s c e n d i t , a d K a ­ r e s u a n d o L a p p . T o r n e n s , d e s i d e r a t u r (c fr. L æ s t a d i u s : L o c a p a r a l l e l a e tc . in A c tis R e g . S o c . S c ie n t . U p s a l. V o l . X I. p. 2 9 1 ) , e t L a p p . K em ensis c i r c a la c u m E n a r e o b v e n i t . E t i a m F in n m a r k i æ u s q u e a d A lte n f io r d ( s e c u n d . cl. L u n d . )

A r b o r vel f r u te x e l e g a n s , in i ti o c e te r is m a g i s flav escen s

e t g l u t i n o s a , d e in nit id issim a. R a m i l æ v e s , n i t i d i , s u b f u s c i, ju n i o r e s v ir e n te s . P e tio li 2 — 3 lin e a s l o n g i , f l a v e s c e n t e s , s u ­ p e r n e c a n a l i c u l a t i , m u l t i g l a n d u l o s i , b a si a d g e m m a s g l a b e r ­ r i m a s e t g l u t in o s a s d il a ta ti. F olia g l a b e r r i m a , n i t i d a , u t r i n - q u e lacte v i r i d i a , s u b t u s t a m e n p a l l i d i o r a , l a n c e o l a t e , b a s i o v a t o - a t t e n u a t a , in a p ic e m a c u m i n a tu m p r o d u c t a , saepe m u - c r o n u l o in g l a n d u l a m d e s i n e n te t e r m i n a t a , s e r r a t u r i s g l a n d u ­ lo s is re s in a flava, o d o r a t a i m p l e t i s , s e r r u la t a . A m e n ta o m n i ­ u m m a x im e s e r o t i n a r a m u l o s la t e r a l e s c ir c a 4 f o l ii s , c e t e ­ ri s d e m u m v ix m i n o r i b u s , i n s t r u c t o s t e r m i n a n t i a , s o l i t a r i a , s u b n u t a n t i a , c y l i n d r i c a , p e d u n c u l o p r o p r i o e lo n g a t o , v illo s o i n s id e n t ia , m ascula c r a s s i u s c u l a , o b t u s a , a u r e a , o d o r a t a ; fe ­ m inea g r a c i l i o r a d e m u m q u e l o n g i o r a . Squ am tc. in m a r e a l b o - p i l o s æ , o v a t æ , o b t u s i u s c u l æ , s t a m i n ib u s d u p lo b r e v i o r e s , in fern, flavae, l a n c e o l a t æ , ac utiusc ulae, p il is r a r is c o n s p e r s a e , g e r ­ mina fe r e a e q u a n te s , deciduae. S ta m in a saepissime 3 , r a r o

(19)

JK

c r e e t is , r o t u n d a t i s , b i v a l v ib u s , flavis. Capsula: fla v o -v ir e n te s , nitidae, ex o v a t a b a s i a tte n u a ta e , p e d ic e llo n e c t a r i u m v e n tr i- c o so - c o n ic u m bis s u p e r a n t e , squamae q u a r t a p a r t e m i n o r i , p e d ic e lla ta e , s t y lo s t i g m a t e , laciniis cras siu s cu lis r e c u r v i s b i f id o , f e r e b r e v i o r i ; terminatae.

F olia v a r i a n t :

1) la n c e o la ta , in m edia p a r t e vald e d i l a t a t a , d e in d e b a s i e t a p ic e aequaliter a tt e n u a ta .

2) o v a ta , e b a s i la ta o v a ta s u b i to a c u m in a to - c u s p id a ta . •5) obovato-lanceolatri,- e basi a tt e n u a ta sens im l a t i o r a ,

t u n c s u p r a m e d iu m in a p ic e m b re v e m p r o d u c t a . O h s. 1. H a n c f o r m a m , q u æ etia m amentis s o lito lo n g i­

o r i b u s , Ct c a p s u l is t e n u i b u s s u b - lin e a r ib u s v a ld e p e d i c e l l a t i s , n e d ic a m f o r m a fo lio rum (S al. p b y - lic æ fo lia m q u o d a m m o d o r e f e r e n ti u m ) est n o ta b ili s , j u x t a Q u ie k jo c k L a p p . L u i. le c ta m iu H e r b a r io cl.

D:is H a r t m a n vidimus.

S ta m in a v a r i a n t 8— 1 0 in fa s ciculis d is cretis co n g esta. — A d u r b e m P i t e a leg. r e v e r e n d . £). Læstadius. A m e n ta fem in ea o c c u r r u n t c r a s s a , fe re c l a v a t a ; p e d u n c u - lo p r o p r i o e lo n g a t o in p a r t e su p e r io r i ap k y llo m u lto b r e v i o r a ( S a l p e n ta n d r a m icrostach ya S e r i n g e E s ­ sai See. p. 6 9 ? ) S q u a m œ v a r i a n t b r e v ü o r e s , fe r e l i n e a r e s e t t r u n c a tæ . O b s . 2 . C irca lacuiui E n a r e e t in re g io n ib u s s e p t e n t r i o ­ n a l i b u s L a p p o n i æ fe r e s e m p e r a r b o r e s c i t , in a u s t r a ­ l i o r i b u s tam en fr rutex p l u s ininusve altu s et ram o s u s e x s t a t ; q u a r e tetrra b o r e a l is P a t r i a ejus v id e tu r . * S A L I X P E N T A N D R A T E T R A N D R A Linn. am entis 5 — 4

a n d r i s , s t i g m a ti b u s e u u a r g i n a ti s , foliis o b lo n g o - la n c e o l a tis l o n g e a c u m i n a ti s ; r a m is c o ra llin is .

” S a l i x f o liis s e r r a ti s , g ln b r is o v a to -la n c e o la tis a cu m in a tis.” L i n n .

F I . L ap p . ii. 5 4 9 .

S . te tr a n d r a L i n n . iter O eland. (p a g . 1 5 descripta et) in indice

(d e n o m in a ta ). S . p e n t. ß. L i n n . F I. Su. n. 8 7 9 . S . p e n t, te ­ tr a n d r a F r i e s M ant. I . p. 4 1 lt o t. N ot. 1 8 4 0 p . 1 7 9 . S . p e n t. ß. c u sp id a ta H a r t m . ]. c. (p r o p a rte).

F i y . L i n n . F l. L a p p . t. 8 . f. b. E x s ic c . lle r b . N orm . fase. X I . n. 6 0 .

H a b i t a t in p r a t i s s y lv a lic is p a lu d o s is L a p p o n iæ ( ” c o p i ­ o s e ” L æ s t a d i u s ) , a me j u x t a Q u ic k jo c k lecta.

A r b o r b i o r y g a l i s , ” vim inibus r u f e s c e n ti b u s ” ( L . ) ; folia

g l a b e r r i m a ; n i t i d a , c r e b r e s e r r u l a t a } u tr in q u e v i r i d i a , ex b a ­ si s u b o v a t a o b lo n g o - l a n c e o l a t a , c u sp id a ta . A m e n t o r u m e t

(20)

c a p s u l a r u m fo rm a omnino u t in S. p c n t a n d r a , peilicelli au* te m l o n g i o r e s , stig m a ta t a n t u m e m a r g in a t a .

Obs. 5. S u b Salice p c n t a n d r a jam d i u c o m n m la tæ f u e r u n t d u æ f o r m æ in s ig n e s, u n a S . c u sp id a ta S c b u l t z , a lte ra

S a l. * te tr a n d r a L i n n . A u c t o r e s q u id a u i, b as duas n o n

d i s t i n g u c r u n t , e a s u t v a ri e ta t e s S. p cn ta n d r a : vu lg o n o ­ m in e S . p en t. ß. c u sp id a ta p r o p o n e n t e s (u t H a r tm a n in S k a n d . Fl. 1. c.). A lii eas u t s p e c i e m u nam n om ine S .

c u sp id a ta S c b u l t z a p c n t a n d r a d is tin c ta m b a b u c r u n t ( u t K o c h in C o m m e n ta t io n e s u a de Salicib. e u r o p . et in S y n o p s i Fl. G e rm . ed. 2. p. 7 4 0 , ex a u c t o r i t a t e Friesii). Cei. a u te m F r i e s iu s ip se jam in B o la n . N o t i s e r 1 8 4 0 1. c. d e id e n t i t a t e e a ru m d u b i t a v i t . S a lix en im c u sp id a ta foliis fe r e u t in S. frag ili ( q u a r e etiam cl. M eyer in C h l o r i d e H a n n o v e ra n a sua cu sp id a ta m ad fr a g ile m r e f e r t e t cel. W i m m e r in ”F l o r a von S c h le s ie n ” p. 5 2 9 eam h y b r i d a m a p e n t, e t fragili c r e d i t ) , p e d ic e llo n ectu riu m t e r q u a t e r v e s u p e r a n t e , s tip u lis o b liq u is d e s c r i b i t u r . E s t i g i t u r a p e r t u m eas lo n g e esse d iv e r s a s , et S a lic e m c u s ­ p id a t a m sp e c ie m b o n a m , q u u m S alix t e t r a n d r a m era est v a r ie ta s sin g u laris. S. c u s p i d a ta m in L a p p o n ia le c ta m h a u d a u d iv i m u s , q u a r e d e s c r ip ti o n e m et sy n o n y m a bic e x c lu d im u s . O b s . 4 . L i n n a e u s in F l o r a L a p p o n ic a d u a s p r o p o s u i t p la n ­ ta s a d S. p e n t a n d r a m n e c e ss e r e f e r e n d a s se. n. 3 7 0 & 3 4 9 . T o t a d e s c r i p t i o , e t figura z. in t. 8 , n. 3 7 0 S. p e n t a n d r a m v e ra m esse l u c u l e n t e r p r o b a t . De n. 5 4 9 a u te m non l i q u e t an S. p e n t a n d r a e s s e t , n e c n e ; in F l o ­ r a Suecica eam en im ad frag ile m ip se r e f e r t . I d a u te m p r o h i b e n t q u u m d e s c r ip ti o , u bi ” f r u t e x , (n e c a r b o r ! ) vim inibus r u f e s c e n ti b u s (n ec a l b i s ! ) , foliis in f e rn e p a lli­ d iu s v ir id ib u s” (n e c g la u c is!) d e s c r i b i t u r , tu m folium sub f ig u ra b d e p i c t u m , e t d e n iq u e lo c u s (in L a p p o n ia enim n u m q u a m S a lix fr agilis o b s e r v a t u r ) . — CI. W a h l e n b e r g n u llis v e rb is nec h a n c , nec a r b o r e m , q u a m in S uecia c r e s c e r e e o d e m lo c o affirmat L i n n æ u s , c i t a t (vide infra d e ha c sub S. a m y g d a lin a ) .

Obs. 3. P l a n t a m la p p o n i c a m d e n iq u e e a n d e m esse ac e a , q u a m L in næ us u t v a r i e ta t e m (ß) Salicis p e n t a n d r æ in F l o r a Succ. p r o p o n i t , in d e est a p e r t u m , q u o d sp ecim i­ na l a p p o n ic a ad u n g u e m c o n g r u u n t cum iis a d E n e c o - p ia m (lo c u m a L in n æ o in F i. Suec. d e s i g n a tu m ! ) le c tis , e t a d cu sp id a ta m minim e r e f e r e n d i s , n e c alio m o d o ab p c n t a n d r a d is tin g u en d is.

References

Related documents

Locis graminosis, praecipue silvaticis et pinetis frequens, at praecedentibus parcius obvius. Priori valde allinis, at numquam nigrescit ceterumque pileo convexo

latus, laevis, glaber, parum viscidus, jove pluvio siccus et opacus.. Caro alba,

situs ex diversarum formis analogis sunt modo indirectiy licet analogae formae saepe magis similes quam vere affinesa. Sed nec ejusmodi transitibus nec

collinum , caesio-glaucum, foliis oblongatis profumde et porrecto-dentatis longe piloso-ciliatis (vulgo fusco-imacu- latis), caulino subsolitario, corymbo simplici

(Airopsis et Airae spec. part.) Spieulae bi fl or ae , absque riudimento floris sterilis... apice

IN AU D IT.. salinam, illinc locis siccis ir. aquatilis subaicuta Laesi, in N. rigidae ex curvantur.. non vidi).. subspatbacea, IV

pratensem 3 ut nisi radicis vegetatio

EXCUREltANT REGIAE م€ﻢﺳلاﻫ