divinas animi dotes virtu-

(1)

/, *

/ '" 1

COM PARATIO

i n t er

APOSTOLOS JESU et

PRiESENTIS

iE VI S ACER DO TES

QUAM

LOGO EXAMISSJIS PASTORALIS

SPECIAL! GRATIA S:J£ R:^ MAJ ESTATIS

ET

VENIA MAX. VENERAND. FACüLT. THEOL. UPS.

EXHIB SNT

JON. SAM. GESTRICH

MA G. D O C E N S

ET

PETR. C AL VAGEN

MEDELI>ADUS

IN AUD. ECCL. D. XIII DF.CEMB. MDCCCZfc

H, A. M. S.

UPSALIiE, TYPIS EDMA NN IANIS.

(2)

VIRO MAXIME VENERANDO

ERICO J0HANN1 D1LLNER

S. S. THEOL. DOCT, PIUEFQSITO ET PÄSTORT

\ - -

$ ACHUM

VOLÜIX

PETRUS CALVAÖEN

(3)

COMPAR AT10

inter

APOSTOLOS JESU et PRiESENTIS

iEVI SACERDOTES

Oui velint fata Chriftian® Religionis accura-tius per- ^. fcrutari, facilJimé intelligent,

divinas animi dotes virtu-

tesque

Apoltolis omnino attributas fuisfe. Neque före

quemquam

crediderimqui

non

viderit, quantum intenfit

inter hos primae

Ecelefiae doétores, eosdemque, qui ho-

die Chriftiaiiismi difciplinam atque praecepta

docent

et interpretantur.

Latisfime igitur patet, Apoltolos fub di-

vino et plane

fingulari praefidio, quod nofhis tempori-

bus Ipcum ^non habet, officia fua

explevisfe. Or.tur

^au-

tem hinc quaeftio, an propterea

minus

^grave

habendum fit,

hodie quam olim

Chriftiani daftoris

munus.

Nura

cre-

dere licet, exinaias ilias ingenii facuitates, qnse

Apolto¬

lis, benefieio fummi NuminiS datae

fint, prsefenti faeculo

seque neces-farias

esfe? Huic

vero

percunchafcioni melius

refpondebitur,

fi comparationem infiitnamns

^.

accuratjo-

rem, inter

Apoltolos

et

noltri sevi facerdotes.

Multis igitur ex Script.ursö Ioeis coliigirtir,

divinas

animi dotes, Apoltolis Jefu datas fuisfe.

Sic Jefus in

Mathsei X. jubet, nt fui difcipuli

quafi

praepararent

ani-

mos hominum ad Religionem, quam inftirueret,

foven-

dam. 'Az&svSvlcc? inquit

SegccTrevele,

A

evqés xuQccgt&ls, vexgés iyelfele, Scupovtcz sy.ßccAhfis a). Hane eandem poteftatem

A 2 Apö.

a{ Math, X. C. VIII v.

(4)

4

Apoftolis quoque nu-per ante faam ad eoe.um adfcenfio-

nein JeTus dedit: JEgrotis manus imponent /nas et falvi red-

dentur b). Evangeiijtre ad haec quoque afFerunt, Dominum

operam tutisfe Apoftolis êt verbum confirmasfe perftgna fubfe quentia c). Praeterea ênarrantar in Adbis ApoltoJo»uin, varia miracula, quae Apofboli, divinis aniini viribus _prae- diti, efFecerunt dJ. Hae.c âutem êt talia, noftris tempori-

bus non effici, quotidianus docet rerum ufus. An

vero hodie ejusmodi fanationés jam uttles exidimandae

funt? Non credimus. Nequeenim fapientisfimum Numc.n

umquaiTi utitur mediis fupra naturae limitetn pofitis, nif!

naturalis, ad propoficum finem obtinendum , non fuffe- dbura intellexerit. Abundat autem natura rebus ad mala lananda apfis aceommodatisque, et divina quadarn bo-

nitate fadiut n eft, ut qua2 bona atque utilra esfent, mor- taies jam fibi perfpecta haberent. Quamobrem neque huic fseculo adaequatum exiftimetur, manus imponere cegvo- Iis, quemadmodum apud Apoftolos in ufu fuisfe aceepi

mus. Hinc enim imperjti in varios ducerenfur errores;

hiiie fuperftitiofa externi cnjusdam aéhis fidacia; hinc ftuita niortalis imbecilli cujusdam et vacillantis exifti- matio, cujus ope et cura Deus fcilicet potisfimum ^vo- luisfet _asgntantibus va'etudinem reddere et integritatem.

Multo autem minus daemonum expuifio jam hodie

locnm habebjf. Cbrifhts enim natus eft, ut vim diaboii

frangerer'y hone itaque, non elf, quod ampüus metua- mus, cum Vera irr Chrifhim fide fumus accenfi, et vidborfa ab Ipfo parta redte utemur Vidi, inqnit Jefus difcipulis fuis»

b) Marc. XVI. C. XVIII, v, cl Marc. XVI. C. XX. v.

d) A&. Apoft. III. IX. XX. XXVIII. Capp.

(5)

fu-is, qui fuperbiebanfc potefiate, quam habuenin'r. ih ma*

los Spiritus, vidi Satanam ficnti fulgur de ccelo cadentem ej:

imperium bujus Entis extiinétum: mortalium animos a

vmculis fuperftttionis atque ftuStitiae iiberos: Evangelii

luce clarisfima, tenebras ignorantiae ablatas, cernit jam ^ille

cui futurum praefens eft. Et prcettr omriin, pergit Jefus,

nou tantopere gaude.ati.p quod fpiriius vobis fnbjeffii fint, pothis

mim gaudeatis, quod nomina veßra in coelo notata fint fj, i. e.

non tantopere iaetamini vi bac miråcuiofa ⁱⁿ fpiritus,vo*

bis coricesfk; fed potius in eo, vos mei regni membra esfe, ejusque feliciratis participes, quam vobis in hac et in futura vita paravi.

In eodem Matthssi X. C. pöllicetur Jefus difeipu-

lis fuis aliam quandam facuitatem, quam fimili plane mo¬

do noftri sevi facerdotes nuiio umquam jure exfpeétare posfunt; ^o-Tccv

jg Trx^xhSooaiv

vpols, pvj ^?toos ^p/ Ti KaXfcrPiS' A^öyafloii yccg vpTv ev sksIvyi rrf

oöqa,

t»

auÅyjafls

g).

Neque tarnen hoc ita intelHgatur, ut Apoftoli, qnoties ad Judicium vccarentur, quid et quomodo dicerent, neuti-

quani eu rarent. Hoc enim fapientige divinae quam maxi-

me repugnaret: nec cogitandi judicandique poteftas ^um¬

quam fYuftra data mortaiibus eft. Svadet veroJefus fuis,

ut a nimio metu animum liberum teneant, et fimul ma*

gnum quoddam atque divinum illis praefidium promittit,

peci Lari iflo modo Apoftoüs Colis impertiendum. Huc

etiam pertinet promisfum ^, quod Salvator dedifc difcipulis

in extrema fua orationer 7:ct%ux\7iTcv eos ornnia dofåu-

rum esfe, et quse ipfe eisdem dixerit, memoria repetitu-

rtun

e) Luc. X. C. XVIII. v.

f) Luc. X. C. XX. v.

g) Matth. X. C. XIX. ^v.

(6)

6 ' - '■■■•!

\

rum k). Apoftolis non vero nobis haec dona extraordb

naria promisfa Tunt; efc valde erramus, ß ullo utnquain tempore et Ioco ejusmodi aniini vitn miraculofain nobis

adfuturam exfpeftaverimus. Sin autem nos quoquc no- ilra pietas et Religionis prasdicandae ftudium in criminis quandam accufatiunem indnxerit; veritas, quse in Termo-

ni,bus Jefu et fcrjptis Apoftolorum illueefcifc, Tele ipfa de-

fendet, nec umquam vineefcuc, Et quod ad ipfam infti-

tutionem attinet, obfervandjim eft, iragarAyrev illuna,

quem Jefus ApoßoJis fit péliicitus, ^non modo eos Tore

admonituram, quse CbriRus eisdem dixerit, verum etiatn

eos quidquam novi docturum. Tum erant praecepta Je¬

Tu in tinam difcipSinam non omnino redaéta. Hodie vero

perledia hsec eft et ab To luta: nihil addere, nihil adknere

licet. Nam firma et immutabilis ePc Chrifii Religio, fem¬

perqiie erit, donec natura fieterit. Coelum et terra,

afilr-

mat igltur ipfe Salvator, ^perHuva funt, fed meum verbum

pumquam perHurum iJ.

In Matthasi XVI datur Apoflolo Petro promisfum, quod jefus poft refurreélionem fuatn in joh. XX confir-

mafc et reddit omnibus Apoftolis: Ka) tedier^& ^crot ^ras vAeis

rys ßanXelas ^roov égotvoov. Kod o éccv

dyarys

.577) lys yys, erca

Seoephcv Jv lois å^avois, Kat o socv hvays Im lys ^{yys, erat} 'asa-j-

fAsvov ev

lois

åqavcis k) et ceteris dicit: 3/Av ^nvoov oeipyre ras apa

filas, dtpleflai avi

dis.

"Av

^nyoov

xgalyle, xexgalyilctt

/). Sit ita, ut hssc ^non referantur ad finguiarem quandam ^pec-

catorum veniam, quam nemo nifi Deus, dare poteft; ßt

quoque ita, ^ut hoc proraisi'um, expulfionem ab Ecclefia

etiani

h) Joh. XIV. C. XXVI. v.

~ "

' * —

i) Matth. XXIV. C. XXXV. v.

*) Matth. XVI. C. XIX. v.

/) Job, XX. Cap. XXIII, v.

(7)

\

==£=£ 7

etiarn refpiciat; tarnen herc res mnltas caufciones habet

cum quseftio de noftri aevi laeerd-otibus eft, qui hoc ipfum

clavium jus tion fine juftisfimis caufis ii bi vindicare de-

bere videntur. Quod fl vitn nåturamqueChrrftianae Re- ligionis ftmplieisfimatB et huraanssfimam perfcrutari veH-

mus, perraro uikun expellendi jus, nila necesfitas da-

bitur. Tarnen nibilominus ex bis orta eft vana ifta opi-

nio, quae jam diutius valnifc, ad veniatn peccatorum ob- tinendam, fatis omnino esfe, fi coram fhcerdote tua peccata confesfus fixeris. Quamquam v ero Äpoftoli, in q.uos Dei fpiritus irnmediafcam vim exferebat, hcrninum animos

melius fbrfitan cognoverunt, et eain quoque ob caufam majori quodam jure peecatoribus crimina condonarunt

fua; tarnen nec fuo nomine hoc feceriint, nec no-

bis hoc licebit. Nos externa tantum et qnae fünf

oculis objeéta cernimus. Deus autem vel intimoS animi

recesfus et occultisfima cogitata peVfpicit; eadem itaqne dijudicandi jus et poteftas Ei Uni detur. Quem vero male a6be vitge fincere poenitet; qui fua peccata, coram Deo, in nomine Salvatoris vera fide d.eprecatur, piis

fimui fub futUti propofitis fancPdmonii; eun qurcque Divi¬

na bonitas abfolvit et ab omni culpa liberum affi mat;

eique foli peccatorum veniam palam prsedicare -bobis

quoque licebit.

PVaeterea incredrbili quadam Spiritus San61i effica-

cia faéhuu quoque eft, ut Apoftoli ipfo Pentecoftes die, varias, quas nutnquam didicerint, linguas, ^mox loque-

rentur. Hoc autem tum neeesfarium fuisfe, nunc vero

plus nocere nobis ^quam prodesfe, paullo akius infra ^per-

fequemur. X "

Poftremo videntur quidam ^ex

Äpoftoh's

futgri prse- dicendi facui'tafcem häbuiSle. Qu'amquatri per Prophet»

no-

(8)

8

hbnien, quod in Novo Te(lauienfo ftep-ius occun it, pro-

prie intejügifur iV, qai bivinis ingenii virtutibus ornatus,

Reiigionis praecepta publicavir, ramenin Apoftolorum Aétis

notinulla vatipinii exempla deprehendtmtur. Vide praeter alfos locos Aktor. XXV7Ii. C. Vaticiniorum eadem eil quae Hitracu forum ratio: Religionein in cunis jam vagiemem firmänt et ftabiliunt. Cum vero hsec ad maturitatem et

perfe£fcionem accesferit, tujn quoque infolita stquo in-

uiidita omnia deOmmt. Omnia deinde natura!! _quadau»

lege adnviniflrantur et intra limites propofkos dlngunfu-'a Donec infantes parvuii funt, folent nonnumquam paren¬

tes, fafcias, eisdem ducendis, adhibere. Simulac vero hi tutius incedere adfvefacti fuerint., non eft vejticnlo _opus.

Narnque in-c.edun& aeque bene et i«eure, ac fi optima in«

Hcjimenta ad itu:estum .corroborandum inveuta iuerinu

Et hinc intelligere jam fatis bene posfuiims, quam ob caufam Apoftoli tot tanfcisque dotibos exce.ilerenr, Quatndiu Religio qugedain adkuc recervs e#; quamdiq II-

lius .prsecepta non pe-polita lafis et abroLura fuiit, aüus

eft _quoque procedendi docendique modus, quam cum hsec Religio ad ketiorero progreslum jam pervenit, cum- que omnis cura in eadejp propaganda et tuenda iolivm

verfatur, Chrlftiana autem Religio, temporibus Äpoflo-

lorum, initiis jatn laborabat fuis. önvne quod novum eft

et inaudirutn, nifi res quaedam fingulares et fupra na- turam pofitao fimul acceslerj.nt# pro dubiis et faJHs pie-

rumque habetur. Cheiftianorum p aeceptorum ea quidem

vis atque fimplicitas eil, ut eadem divino quodtun fönte

exhaufta arbitreniur. An vero hoc omnibus aeque patet? Scilicet nota eft Judseorum pervicacia et fuarum opinionum flud ium. Ethnicorum p<aeferea fides a Chri-

ftiana Religione maxime erat diverfa. Credere igitur

110 n

f

(9)

9

non fas eft, hos aliena inftituta podus accipere voluisfe,

H'nc fadiüm eft, ut rnfplita et luprana'uralia media ad-

«K hiberentur. Hinc Apoftolorum divinse ^■f-icnltat.es ortae, quae in futuris prasfagiendis, in miräctilis fåciendis, et

in linguis compluribus, nu11o antecedente ftudio adhibito ^, pernofcendis verfabantur. Num ^Veto ^hoe necesfarinm

quoque hodie eft? Religio Chriftiana per tot ftecuia jam valuit floruitque. Vaticinium iilud Redemptoris. in-

ferni poteftatem, fuam Religionen) non esfé vitftuifam, jatia ieftciter expletum eft. Quodfi ejus ofores, hse.c divina prsecepta nonnumquam detrudere conarentiir, eorum di<

gnitas atque praeftantia tanto magis inde incjarefceret.

jatn vero illa ipfa Religio efl, quemadmodum fuit, fem-

perque erit, mortalium dux et folafium. Nos, fieuti Tht-

motheus, ab infantia, Scripturam Sacram nofcimus, ^quse

nobis lalutem seternam per fidém in Jefum Chri-

Itum poHicetur. .Haec eft: fapientise, veritatis atque mo-

rum magiftra, quae nos artem bene feliciterque vivendi

docet. Jefu dirfta et faéta tradita nobis funt. Habémus

teftimonia Apoftolorum luculentisfima de hoc noftro Re- detnptore, qui pro nobis pasfus eft et vitatn pofuit. Lao-

tisfima fpes futuri gaudii affulget. Aperta eft t& nota via, qua grasfabimur, fi meritis jefu nunc et olim frui

velimus. Nec pluribus opus. Mofem vero et Projjhetar ß

non audierint, neque de morjiiif refnrreffiionem crediderint in) inquit Abrahamus in parabola Jefu de Lazaro et divitt ^{^} quodam jiomine. Qui yero

fanétisfitijis

Chriftianae Reii- gionis praeceptis non commovetur, apud eum vel bre-

visfimus ftupor et fervilis quidain tuetus oriretur, fi mi-

raculofutn quid cerneret.

B Ne-

f») Lac, XVT. C, XXXI. v.

(10)

fa

Necesfarium praeterea quam maxime

fm

6s utAp»-

iloli cotnplnres linguas liofcerent. Erant enim bi ^non

tanius tan tn m gemis doéfcores. Erat eorum officium per

omnem terram vagari, hominesque diver

tå

moris et di-

verfae linguae vifitare. Its, inquit igitur Je fus, in omnem terram, et omues pöpidos Evangelium docete n). Ejus vero

gentis linguam 1'cire neqesfe eft, ^quacum vivere veli-

mus. Multo magis necesfarium hoc eft,. cum dotftorhs apnd earn mutiere funébus fueris. 'Jusfit J.efus, ut niox

poftfuamadccelum adfcenfionem, Evangelium prasdicarent Apoftoli. At ^vero II antea linguas earum gentium, quas adirent, difcerent;; _quantum inde officia eorum tardaren-

£ur ? Numne inde res Evangelica maximum incommo*

dum caperefc? Sapientiae igitur, quas nihil fruftra fieri pafcitur, valde aptum fuifc, ut Apoftoli incredibiii quo*

dam modo, mox ftne adhibita ^ciira, linguas intelligerent.

Ålia vero eft prsefentis aevi ratio. Singula natio et fin¬

gula paroecia fuos habet facerdotes, Pierique funt ^eo-

dem fere loco nati, in _quo fa-cerdotio funguntur. Sacer-

dotibus atque auditoribus communis- eft patria et lingua.

alia nunc eft iqftituendi educandique ratio. Tum ex fiai.- plici etiam pifcateris labore ad

gravisfiuium

facerdotiuni

vocabant-ttr. Nunc ab adolefcentia usque , hujus muneris.

feificia et ftudia addifcimus.. Nunc ante' licet nofceré.

omnia, quse ad hoc vitas genus pertinent. Quamobrem.

nec hodie hasc Äpoftolorum diving facultas locum habere poteft. E contrario hinc defidia,, ignorantiae

adminiftra

et

mfelix ioertia oHretur.

Quodi

n.) Matth. XXVIII.,C. XIX y*

(11)

Quod denique ad

Qscmivclictv atiinet, Åpoftojis illa

propria fuit: utpote qua

praecipae in fcriptis edendis,

quse omni ^aevo

i'an&isfima fidei

morumqne norma es-

fent, ducebuntur. Hlftoriam Äpoftolorum fi accuratius perlegamus, eosdem

plurimis fuisfe malis

et

tentationi-

bus obnoxios quoque videbimus. QuaAi vero

felix

no-

fitrum fit iasculuui, fi iilud cum Apofiolorum temporibus

comparemus, quis eft-

FioHrum

qui non

videat? Kumne

igkur Deo (umnias

giratias

^agere debemus,

qood pacis

voiuptate fiuamur? Quam vero muita

Paulus perpesfus

efi! Dicit namque in XI ca'pit.e pofterioris ad

Corinthios

epiftolae, fefe omnis fere generis mala tulisfe;

fefe

a

Ju-

daeis fuisfe fligellis affeftum;- naufragii atque captivitafcis

praeterea infortnniis fsepius obnoxium.

Pacata

vero no- itro teu pore omnia funfc in Ecelefia et tranquilla.

Religio

Chrifti eft majorum noftrorum fides. Cuicnmque ad fa- pientiam et Religionem eft frequens aditus. Religionis

miruftri et dolores magni aeftimantur et fingulari obfer-

vantia coluntur. Quod fi; quisquam fuerit, qui moleftiis

nonnumquam laboraverit, has tarnen noü

fünt

cum iis coinparandse malis atque infortuniis, quas Päufum cete-

rosque Äpoftolos circumdedisfe accepimus. Hac com-

paratione inftituta, fummarn fapientiain et paternam Nu-

minis curam in Ecclefiam plaptandam venerabundi fpe-

<ftemus: commodis vero noftris bene ufi, vifcam viresque

Doniini fempar ftudio excolenda, pie dicemus.

(12)

11

I

"""'7 tA tl3 Vn ^> ' \ -.3 hß ' y.h

i ZUifc.r'ßXyji ■ | . . • : ■;>}* ,.; •: q ^.

$k t-,- - Ä?\era. ^ßv i 0\aj

«& : ^• 3 ^- ii - i

... .ä : .«»v»;'j ^- - . \ * 7 ~i . ?r^

7*. ": ^v * '" ~

_ \ ,: j t, ' 5 j . . '!3C*-;i : :- ,

*

- * 7 !-' ^' ^• ft '• • • ■ «'» JJ-r7 - i

ebfeq ^» ^. ^' ^.:- ^:. ^•• ^■. k *3*Q t« ; :

: . . äv ..•■■ I> '. i.;< :*;;. 'i ., ;.-;... ;y ;'

t ''• . . '- a.' IX ^-it-

p_ö,'sftÄfi

3b;Ci ' ':j

... . ! ■. .

-u: :&

*■•■ ?

8f t ^• ^- o : • . da ; * • y lokjl ^-.

< '■ . I« '••'■v. !9l etil

■-. i ^■ ^• >i ■• . . i m o il ^• Ils O ■'

U": : 777 i ,. \ - : : : ' jr- - . I H '■} (t* *(**

-7' i - t. • " Il.... »7'■■; !'•• ^' fii ... « ...» . ,. , iiiuu ii 77 ;tb* ^• 77777.-7 7 9 . 7 7 ao mtmx'

,: Ii i77 7 V. Ii ■ ■• •• .•:" . . : t ^■ i

•..7 éi ; .:7. v7ül'l! ^v 7\

. 7..': M ' ■ ;.:o77. ^ , 7. •. , . " '77' *

7 : 7 ^"-7 7 7717 ?■ 71 -

, • ,'4. r 't ^• '

■il!7Cl O 7 * -1% > ^. 11.

: 7:.. C:>i,h rnkvG .1 m

7-^läsSSa»«»"» ^' ^- ■.-,. . "" ^.

V