SOCIALIS IDEAM

Z&7

/. N. J.

Di Herta tio,

IDEAM

ORDINIS SOCIALIS

SiSTENS,

»Quam,

Venia AmplifTimi Senatus Philofophici

Publico Examini Modefte Snbmittunt

LAURENT- EKMARCK,

Pb, Mag.

Et

ISRAEL GERINGIÜS,

Sudermannus.

In Auditor. Carol. Maj. D. VI. April.

Anni MDCCLXXI.

Upfali®,

Apud Joh. Bodman ^, Reg. Acad. Typogr,

Hårads-Höfdinscn t/

Ho?'ädle och Vidilagfarné

Herr OLOF GABRIEL

ELIUS.

/1« ßyldi'g.bei och vördnad kunde forfe mig ined tienligä

^ ord vid mitt förehafvande, ^vunne jag ^utan tvijvel mitt ändamål; men Herr Härads Hof dingens allmänna viennißo•

kärlek har redan gjort honom pä ett fä utmärkt fatt känd,

att jag ej borde foretaga mig, pä detta papper Joka bevara

Dens ät anka ocb itphbja Dens ber om, bvars lefnad förty enar marmor, och bvars namn i mänga undertrycktas minne lär blifva ododeligit. Att äga ömafle hjerta for mennifkor och dyraße agtning fbr lagens helgd, är ^o de egenfkaper, fm g bra Herr Härads Hofdingen fbrtjent att af hvar erkänfam äl- ßas och tackas. Hvad ßaü väl dä jag med mina an bor i'

ga frambära, fom ingen ting äga, men dock haj va ymniga- fte anledningar att emot oändeligen ^mera än hvad vi för- tient, vija jvärande vedermälen och ät ^{ert) en} fler, annat än hvad jag nu bade ä deras och mina vagnar kan och vägar uppoffra, nem ligen denna dijjertation, vid hvilkens forfv aran¬

de jag kommer ^{att a} flagga forfta prof vet af mina Academi- fla framfleg, fafom bevis till den vördnad,hvar med jag bar

dr an framlefva

■Högädle Herr Här adsHbfdingens

i

ödmjuke 'tjenaré

Israel, geringius.

❖

❖ #

Prsefatio.

T/arias Societatum chilium yicißitudines, & ^qiut

* Jemper fere ^ens comitantur mijerias rimatus, preccipuam ^tantce calamitatis caujjam ^gener ahm in ignorant in £/ er rore qua? rendam ejje didici. Scripta

ioitur eruditorum conjulete ccepi, vifurus ^> an pel-

lendo fjuic ma/o par inveniri potnerit remedium. Et prceclara quidem multorum in hac re tentamina ob-

fervare licet, qui Cognitionen!, civiIi fe licit at i fujfe- cturam, ar duo non minus, quam laudabili conatu, propagare o3 amplificare funt adnif. Sed confvetum

nihilominus civitates curfuni fervant: ^a tenui nem- pe initia ad faftigium paullati, ⁿ evecicc, interitwn

inde fuurn defcendunt. Hin c rccro > eam e/je enrum

natur am, fato quafi po fit am, ftatuunt nonnulli , f/f, corporum inj? ar organicorum, vivant ali quam diu, tandemque moriantur. udigte tarnen buic aßentior opiniom, humano certe generi par um bonorific£ ^, quod facultate bona a malis difcernendi a Deo in- ßrucium, />oy? experientiam atque error em tot fx ^cil¬

iar um _, fubfidia tandem felicitatis civilis certo obti-

nendx aptiora invenire poffe videtur,

Maxima igitur ^cum deleäatione libros nonnul-

los

los legi, gallie o fermone con/criptos, ßripta inprimis

P FRANCISCI QUESNAY, Marquis DE MIRA-

BEAU cf DE LA RIVIERE _cet>, qui naturalem

ordinem, per quem falus publica florentior civila-

tum flatus ^umce obtineri p oj fit, dilucide exponunt.

Eximio fåne ufu hac fe doärina commendat, ideoque

haitä ingratum Le El or ib us me faciurum fpero, /z qua-

lemcunque fcientix hujus delineationem *) Academi-

co fpecimine propofiuero.

Arrifit certe mihi pra ceteris hoc argumentum,

tenue?n licet in hoc fludiorum genere adhuc peri-

tiatn lubens agnofeam. uero L B. nobis, /?

homines vete am a mus, nulluni utilem patejeere Veri¬

tät e?n\ _{quam non} ftatim publice not am atque adeo operofam reddere geftiamns. Innocuis igitur conatb

bus cenfuram flipulor atque mihi polliceor benignio*

rem.

§. I.

*) Confonut buic eß traUatus, inferibitur: Bref

til Herrar Rikferis Råd.

B. B%

5. I

um per naturam homim, jure vitse fe*

I licioris ab opeiroo Creatore inftru&o,

J pocna qpafi adfliélionis au t mortis pro- pofira, injun&um fit, ut res fibi paret necéflariasj non fine labore quserendas;

maxime utique neceflTarium eft, ut ju¬

re non tantum de' facultatibus fuis na-

turalibus, Ted etiam de rebus labore partis pro arbitrio disponendi gaudeat, kä tarnen ut idem jus aliis qnoque

illarfum reSinquere fit oBIigatus. Jura enira & obliga-

tiones. mutuam habent i wer fe relationem, atque jufli-

tiam inter homines,. etiam ante v kam foeialem, pa£tis exprefTis fundatam. adferunt neceOariam., PaSa enim

non. alium ob finera accedunt, quam ut jura quisque

fiia tan to melius defendat inque aebitos convertat ulus.

Non igieur pro lubitu pa&iones iniri pofiunt, led natu¬

ralis femper ordo fervandus eft ^y qui per impletionem

omnium offtciorum omnia focietati jura iliibfta prarftat, fingulosq.ue focios omnium,, quas adquiri polTunt com*

modorum, reddk participes.

§. Il

In ftatu natural! quisque jure gaudebat laboribüs

bona fibi parandi; Ted, fru&ibus ^terrse fpontaneis ^per-

ceptis, nihil ^erat, quod ulterius adquiri poflet. Cum

vero multis homo defideriis Ileitis fatisfacere debeat, ne- ccflum fuit, ut natura incitante atque impellente, eul»

A _j tu-

• ) 6 (

furam ferne artificiofam infticuendo, ftatum fuum _per- ficeret, numerolaeque alimenta qu#reret famili#. Cul-

tura autem inftitui nequic, nifi terra antea purgando ^,

fodiendo atque arando prasparata, aedificiis cxfixu&is, &

qui plures fuerint fumtus prxparatorii.

Quando igitur homo in certum berrx tra£tum Iabo-

rem iuum & paratas aotea opes iropendit c manifeftum

cfb dominium eo ipfo efle adquifitum, atque adeo non minus iniquurn effe ac natur# adverfum, quam his, ^an¬

tea §. I. nominatis, hominem privari juribus. Hinc li-

bertate _quoque eulturam pro arbitrio inflituendi gaudeat

neceflum efi, & pacta locationis, permutationis, ven- ditionis ineundi, fervatis utrinque juribus, ex libero con¬

tractu derivandis.

, §• IIJ-

Dominus igitur fundi, prout ipfi vifum fuerit, vd

terram ipfe coisre potefl) vel certis conditionibus cul¬

turam aliis permittere, ut impenfis colono propriis libe-

recur. Alii enim ei, ut Domino fundi proprie fic difto,

a!ii ut agricol# fumtus funt faciendi, qui vel ante pri-

mam agricultionem requiruntur, ut funt jumenta _atque inftrumenta ad rem rufticam neceÜaria, vel quotannis

ad novam mefiem iterandi. Impenfäs primi generis pri¬

mitivas, pofterioris annuas vocare licet. Hos ver o fum¬

tus in totum recuperare colonus debet, ^ne diminutis im¬

penfis, minuantur reditus & ^cum his multitudo homi-

num, robur & felicitas focietatis. Cum vero agriculru-

ra infauftis etiam fit obnöxia cafibus, qui uno velut

i£tu colonum facultate labores & fumtus ferendi neces-

farios privare pofiint, refidua ^ex fa&is antea impenfis

tanta quotannis efle debent, ut cladibus ejusmodi repa- randis (ufficiant. Ha? vero refervationes colono fandis- fime reliriquend#, & nullius permittend# funt arbitrio.

§.n

# ) 7 (

§. IV.

Quod autem bis perceptis remanet, ad dominium

fundi pertinet, ipfiusque arbitrio difponi poteft. Quo

majus hoc fuerit refiduurn, ^eo melior demini eft con¬

ditio, eoque plures ad impenfas ejusmodi amplificandas incitantur, ^{maximo cum} agriculturas &, quae inde pen- det, ielicitatis civium emoluraento.

§> V.

Hunc in finem requiritur, ut labores, qui ad ^mer*

Ces renovandas & vendendas faciunt, minimis inflitui poflinC fumtibus. Hoc vero non nifi per magnam inter

fumtus facientes & laborantes aemulationem obtineri ne-

quit. Sic enim quisque luam ceconomiam ftudiole ^cu¬

rat, ut palmam aiiss prsrripiat, unde maxima in omnes utilitas redundat. Porro ad hane locantium operas St

conducentium remulationem promovendam tum über¬

täte maxima opus eft, tum fecuritate, ut quisque in

faeuitates fuas naturales, _atque in res labore quarfitas^

nee non in terram fruåusque ^inde producendos jusha-

beat illibatum , atque opibus, per exfecutionem juris

dominii partis, quam tutsffime fruatur. Etenim, liber¬

täre per coa&ionem fublata, agriculcurte fimul tolluntur

antea commemorata coramoda, (icque injufle cogendo

bellum quafi humano generi indicitur, atque, negle&is ofFiciis, Creatoris decreto ftabilicis, crimen divinarma- jeftatis committitur. Publica igitur übertas juribus ^uten-

di fingulis, qux ad dominium fpeclant, plenam reqiu- rit fecui itatem, omnemque improbat facultatum no- flrarum ufuram , juribus aliorum contrariam. Certis- fimum enim effc , fublata libertate ^, nullum effe domi¬

nium, & _negata fecuritate exulare libercatem.

i vi.

Ad libertatem igitur in fruitione jurium dominii

^ ob7

» ) B ( •

obtincndam homines fibi mvicem defenfionem eorun- dem mutuis viribus procurandam Tunt ftipjulafi, atque

hsec juriura cuftodia ^caput potiflimum efficit public« fo-

cietatis. Si ^vero homines finguli hane ftbi rnutuam prae- ftarent fecuritatem, flatus .eorum in focietate, quam

extra eandem, ubi fua tantuna jura quisque defendit,

multo eilet deterior. Atque hinc qeceditas patct pote- ftatis, in qua vires & voluntates foeiorum fint unit«, &

quae gdeo fuprema.fit & unica,

* VIL

H«c vero poteflas non ideo ePt ioflituta, ut novas

pro lubitu leges condat, Ted ut legem natur«, a fapien-

tiffimo Creatore inditam, & jura nollra obligationibus

determinatis tuentem, explicatim tradat & promulget,,

atque vitam huic conformem fua audoritate procurec.

Sed ut leges huic naturali plus minus repugnantes evi-

tentur, naturalis quoque judex requiritur, diltinctam lo-

quor cognitionem legum naruralium ^, ad quas politica

fic facile dijudtcantur atque exiguntur flatuta. Cogni-

tio enim necefficatis & juftitise legum ad iropletionem

earundem adcuratiflimam homines obftringit. Imperan-

tes igitur5 quorum difpolidoni pofeftas populi univer-

fa committitur, ignorantes aut malevolos, libertate fua

ad laefionem civium abutentes, peenis, nomine civitatis,

eoercere debent; fiquidem ^non legislatoria tantum, quae leges naturales ad fociecatis fecuritatem tuendam appli-

catas promulgat.: fed cxfecuciva.eciam potellas, ^quae ab

illa fejungi nequit, ipfis competit.

VIII.

■

Cum autem poteftas legum ferendarum ab illa, quae circa exfecutionem earum verfatur, divelli nequeat:ei=

dem judicia exercendi munus nullo modo competere

poteft; id quod plunbus oftendi ppterit argumentis. Ne-

-quc

II ) 9 ( &

que enim ad fingulos cafus fpeciales examen debitunt

inftituendi tempus ip(i fuppetit.* nec a voce iegislatoris

vox judicis in eodem homine femper facile difcernitur, Ipfe ^pra?terca fi perpetuis expofitus irritamentis & ^ne- gotiis obrutus injuftam aliquando ferret fententiam, hax provocationis beneficio corrigi non pofiet.

§. ix.

Naturalis igitur ordo (ocietatis civilis judices poftu-

lat delegatos', qui ad normam, a legislatore prtefcriptara, fingulares examinent controverfias, qua? vel inter cives fingulos, vel inter eosdem & principem emergere pos«

fint, & quibus communis focietatis turbetur ordo, prin- cipis tutelae commifius, ^ac tandem, caufia cognita, fen-

tentiam ferant legibus didatam. His ^{vero cum} injun- dum fit civium vitam ac fortunas, ex legibus judican- do, tutari, ordo requirit, ut has antea leges dijudicare

& ad leges natura? (ociales exigere ipfis fit pefmiflum;

vitio enim ipfis verti deberet, fi ad leges aperte 'inju- ftas fuas ferrent fententias. Itaque his judieibus legum

naturalium cognitio efi: necefiaria, ut jufium ejusmodi

examen inftituere poffint. Ignorantia enim in eo , qui negotium fine peritia non adminifrrandum fufeipit, cri¬

men eft non exiguum , neque ullam habet exeufatio-

nem. Ut vero induftria _eorum, qui demandatis fun- guntur offictis, explorari pofiit, de juribus atque obliga-

tionibus mutuis, nec non de phyfico opes adquirendi

& diftribuendi modo populus ipfe per inflituta ad hunc finem accommodata follicite eft erudiendus,

§. X.

Nemo exiftimet, audoritatern officialium jam me- moratam imperarvtibus fore minus dignam. Ut enim prineeps vires & voiuntates civium difponendi gaudet

B 4 _po-

IP ) 10 (

poteftate.* ita ipfius fimul potentiam auget, quidquid

civibus proded, eorumque multitudinem & felicitatem amplificat. Imprudens autem föret imperans atque in- iudiffimus ^, fi, didipatis ^per apertam injuditiam dudiis civium, in perfona fua aiioquin conjungendis, robur a«

dignitatem fuam ipfe diminueret; unde conftat, non ni- fi praeter voluntatem in fuis inftitutis ^errare aliquando imperantes, atque adeo utilem ipfis prydare ^operam officiales, ubi errorem ejusmodi Gorrigendum fideliter aperuerint.

§. XL

Multa vero cum fint in focietate civili necedaria indituta, qnse iine impenfis fudineri nequeant, xquurn ed, ut hos fumtus _{pro rata parte} conferant cives, quod

tributorum nomine venit. Haec vero tributa non pro lubitu cuivis civium claffi, nec arbitraria quantitate funt imperanda. Primum enim ^non ex aliis rebus erogari debenf, quam qua: quotannis renovantur, quatenus tri¬

buta ipfa funt annua, non vero illarum omnes tributis funt onerandae. Nihil enim, quod colono refervandum

§. III. diximus, ut cultura fuccedat, arripiendum, fed quod ^, portione coloni percepta, redat, cenlui folum ed obnoxium. Atque hoc etiam ex fine tributorum,

confervatione libertatis & jurium cujusque latis patefcit.

Tributa enim quae juribus & libertati derogant, atque

adeo multitudinem & divirias hominum minuunt, fini-

bus fuis funt adverfa. Huc pertinere multis, idque non

injuria, videntur tributa perfonis, mercibus, impenfis

& alimentis impofita, fumtus enim mercaturx & cultu¬

ra: augent, fed non item emtorum facultates, ut pluri-

bus impenfis faciendis exidant pares. Hinc emtores mi¬

nera rebus indudrialibus pretia ftatuunt ratione impo-

fitionis ejusque difpendiofac perceptionis, nec non inter¬

media commerciorum & fabricationis veftur#,*quam

im-

& ) II (

impofitio (taxatio) cum fua perceptione vel modo per-

cipiendi efficerct. Cultores igitur pro diminutis mer- cium pretiis detrimentum facerent, unde neceftario ter-

rse minus frugiferas aut mediocris cultura, utpote detri- mentofa, intermittcretur, ^cum infigni multitudinis mer¬

cium, & omnium, quas huic annexaj funt, commodo-

rum decremento. Aut igitur colonus has ja&uras ex fuis impenfis primitivis vel annuis refarciet, ^cum dimi-

nuto mercium, his impenfis relpondentium, numero:

aut dominus directus omnia compenfabit. Sed fic o-

mnes prasftationes perfionis, laboribus, impenfis multi- plicato cenfu impofitas, penfare & fimul damna ex dimi¬

nutis mercium pretiis orta atque oriunda fentire cogi-

tur. Quis vero non videt, melius ei fuifie, fi ^ex redi-

tibus direkte & fine intervenientibus damnis jam enu-

meratis, tantum fifco pendere licuifiet, quantum per

irnpofitionem indirectarn imperans abftulit ? Si autem dominus & ufufructuarius talem inierunt contraäum

emphytevticum, ut hic tantundem quotannis folvere te-

neatur: non poffet non impenfas minuere pro ratione

damni ^ex diminuto mercium pretio & indire&a impo-

fitione atque impenfis perceptionis dati. Decrefcentibus Impenfis in agriculturam faciendis, copia rerum produ- ftarum ob nexum ar£tilftmum omnino decrefceret. Hinc, fi ad plures annos contrarius ejusmodi efiet conflitutus, produftio quotannis aperte minueretur,& tandem cum colono evanefceret. Neque vero folum emphytevta? hoc

modo perirent: fed imperanfis quoque & reliquorum

dominorum impotentii inde (equeretur atque interitus.

Tempore enim contrarius finito, emphytevta? fuo edo-

£li damno fibi confulerent, fi modo facultatibus quid-

quam ipfis foret reliqui: faltem exhauflis facultatibus

lumtus facere non pollent necefiarios. Multis vero per-

ditis, contrarius renoyari non pofient, ut dominus di-

B 2 re-

«sük » t fy ( itsfh

w ) 1^ V

recius ornnes in fe recipere impenfas, atque adeo o- mnibus fete ca (i bus & jaet uris ex po nere ipfe cogeretur, per mifeios _atque imperiros inquilinos aut operarios

eulturam adminiftraturus* Nec ^omnes domini multipli-

catis jam irapenfis faciendis pares inveniuntur. Hinc (it,

ut paullo ditiores a Dominio & eultura terrar abftinean-

tur , ficque minuto produftionis lucro, unde tributa

lumenda fuerant, numerus hominum & felicitas focie-

ta t is atque adeo ipfius principis decrefcat.

§. xir,

Tndireåarn civium taxationern multiplici nomine

iioxiam ede legibusque focialibus adver fa ^{m , ex} di&is conftare arbicror. Noftrum igitur efl ad phyficas ad-

tendere leges, quibus impofitio tributorum confoimari debet, ut finis obtineatur propofttus, Optima vero hare efl", Ci riborantibus libertatem, rudibus maferiis pretium

non adimit. Talis vero ed impofitio dired:a, qu®

portione redituum, _quos lucrum domini diredli diximus,

continetur _, (ic enim impenhs neceflariis fuus conftat ordo, & expeditior ad ^novas produdiones refiuxus. Pro- portio autem inter refiduum domini & tributum fifco inferendurn nec principis nec fubditorum arbitrio erit determinanda* Ilie enim (ic jura dominii, quar tuenda fufccpitj prorfus turbaret: bi vero, falfar utiütatis fpecie decepti, reditus ^jerarii public! facile i-ta circundcribere podent, ^ut confrftentia reipublicar ipiorumque kcuritas, confervatione juris dominii nixa, periclicaretur. Hinc

non certa (eraper tributi quantitas determinanda. De¬

bi li enim & novar Societati nec tolerabile neque neces- larinm eft tantnm tributi, _quantum, au£to hominum

numero & quarftuum lucro, multiplicata principis nc-

gotia atque impenfa: poftulant. Abfurda igitur eft Tejicienda ars politica, quac in civitatibus parvis & pau-

pe-

® ) 13 ( •

perihus exercitum furtinet vicinis locupletioribus pro*

pemodum tequiparandum. Unde tributum evadit arbi- trarium, & jos dominii iub fpecie defenfionis tollitur.

Tribötä igitur ^non ex indigentia jreipublicre imaginaria

aut praetenfa, fed ^ex portione, quemadmodum diximus, redituurn, qua: difipotitionem admitrif, Sine hoc prin- cipio omnia in hac parte politices funt arbitraria, cujus negle&u civitates in conditionem adeo milerandam ali- qtiando funt delapfie, uc perinde ipfis fuerit^, utrum ab

hoftibus , an vero ab exaftoribus patria fuerit vartata.

Sed portio illa tributaria ita moderanda ert, ut condi¬

tio agricolarum in Societate fit quam optima, alioquin

ab hoc ad alios qoaeftus, tanquam magis frnftuofos pe- cunia abducitur, redificia & alia inftituta agriculturx col- läbuntur; atque hinc, reditibus diminutis, portio illa decrefcitj dfifpofitioni cenljticse obnoxia,qua ex re prin-

ceps facuitate exultar feciiritatem confervandi, & ^o-

mnia tandera divulfa corrutmt. Impofitio autem di reut ^a

cum utilitate domino rum fundi nequaquam pugnat, Ted jura dominii maxims confervat. Sic enim plena laboris

culturam atque adeo reditus domini amplincandi fiber-

tas obtinetur. Ha:c itaque reditus determinatip, quae imperantem condominum reddittanrae portionis, ^quan-

ta ^ex dictamine rationis perfpicüo ad fecuritatem ^ruen-

dam requiritur, & qua: cum florentifiima agricolarum

forte conftare poteft, nåtioni pariter ac imperanti ert u- tilifliraa. Atque hoc per omnes civiuni claftes eundo o-

perofius oftendi pofiet, fed propofita brevitas nobis ul-

terius procedere non permittit. Hoc addam, dire&o tri-

buta colligendi modo controveffias inter serarium &ci-

ves omnino deleri. Determinata enim fiemcl _atque adpro-

bata portione redituum,quac imperanti ert tribuenda,ni¬

hil praeter arithmeticen ad quantitatem ejus fingulis an- nis demetiendam requiritur.

B 3 §. XIII.

• ) 14 ( #

f. XIII.

Hoc tributa exigendi modo imperantis, ut diximus, potentia cum fclicitatc civium _quam ar&ifllme conjungi-

cur, atque hxc communio optimum cd ordinis naturalis munimentum. Vix tarnen demondrari poterit, eandem

hanc atque Unitam utilitatem in omni forma regiminis ae- que obtineri polTe. Quamdiu multi aut pauciores, quibus

fumma potedas cömmida efl, prudentes funt ac judi, fclicitate fub ejusmodi regimine populus fruitur, cujus

rei proftant in annalibus exempla. Quando autem illi

(ua potius quam communia fe&ari commoda incipiunt,

ubi unus aut piures opulentiores aliis praeferri cupiunt, fuisque partibus alios adjungunt, faftiones formantur, ubi, tandem nutantc ad interitum republica, populus

non raro ad _montern facrum, fua repetiturus jura,con- fugit. Ex adverfo intelügi vix poterit principem , qui

fuas opes cum facultatibus civium pari proportione au-

geri videat, cives fuos lodere velle , non tantum fine

ullo fuo coramodo, fed in maximam quoque iuam &

poderitatis fuse perniciem. Aclionem enim hoc fupponit

rationibus moventibus deditutam, aut potius efFectum

cauffis fuis plane rcpugnantem. Ad jura potius dominii

& libertatis civibus confirmanda obftringitur, ut fuam

& civium tarn praefentem quam futuram promoveat pro-

fperitatero.

§. XIV.

Sed argumentem hoc pluribus perfequi propofkano-

bis brevitas non pcrmittit. Si in re tanti roomenti tentami¬

na Ledtoribus placuide fenferimus, ad ulteriorem curam

Cognition! ad civitates dublliendas _tantopere neceflariae

impendendam magnumhocerit iricitamentum. Crefcat in¬

terim, opto, bene merendi dudium, ceteris etiam dehcien«

tibus adhortationibus,animum fortiter fatis ineicaturum!

S. D. G.

# # #

'Eu t**!v yeuqylots, ^y&j et) uKKctt T£%voie

U7ict<jcti ' *c7tov $ ccv ctvctyxas&tf tj yrj y^sgasuetv, et?roeßevvvy*

rett n&i ^{ca ccKKctt} rkyycti cr%e$ov ^t; x&f ytfv n&l kcctcc

S-dharfav,

2nkPATH2 sv ZevcoQov*

Herr AUCTOR Vårdafte Van.

en fom haftigt och i glomfka af en mindre behagelig årfarenhet ge¬

nomögnar de lyckönfkmngar, fom pryda de flefte Snille prof kan ej

annat, ån kanna en innerlig glädje af ett kärt Fäderneslands tillkommande välfländ, det han forut/er i få talrika Medborgare ^- Ämnen alle for fe dde

med fiore Snillen, bäße hjertan ocb de vackrafte egenfkaper fom kunna pryda mcnfkligbeten, Långt ifrån att vara bland de trumpna fjälar, fom bäldfl tycka ^om att fe vårt flägte måladt på den po art a fidan och i med- mennifkors brifier finna en Ömkelig välluft ^{, men} öfvertygad att fullkorn ■

lighet ej år dl deligas lott ftmu att dfven ofverdrifvit beröm upmuntrar ädla hjertan till tåfian i dygd] måfte jag dock upriktigt bekänna, att

vänfkapslagens rådande ofver fattningens flrånga reglor, fornt loford flo- fade åt den trygga medelmåttig/seten, göra de uttryck obrukbara, fom el- jeß åro verckelig fortjenfls egne.

Sanningen här af är far jag, då jag ville nämna dig, värdafte Vän, fådan ^fom du är, och ^vore där ofver mijfnögd om jag, ej visfic mig här¬

igenom blifva tvungen att gora juft det du fjelf hälft onfkar \ ty du har

det felet fom ej lärer kunna ändras att tdncka for litet om dig fjelf Det fägnar mig att du nu lemnat rum ät dina vänners påminhelfer, att man bor Jynas i ^en värld där djerfheten ofta tager foreträdet for den tyftti fortjenften. Ditt valfpräk: att helldre vara än fynas har ofta ådragit dig

deras vänliga knot; Men huru giltiga Jkäl du haft ^att ej hofta, finna nu de tillika med Allmänheten, ty ungdom kan med Snille ocb flit göra lyftan¬

de framßeg i de flefie men/kliga kundfknper, men vetenfkapen om mennifkors

ledande till Borgerlig lyckfalighet, fordrar altiå den mogenhet ocb det ftad- gade tankefått fom ärfarenhet endaft gifver. Den oforfikte Lifidor tror alla hjertan dga famma ofkiild och dygd, han fjelf känner; litet forfökt ^y Jer han bara lafter hos alla fina likar.

Din af handling innehåller uplösning på en fråga, fom i alla tider fy- flofatt de uti famfundsläran kunnigofte män: Djupfinniga Ämnens utredan¬

de röjer Snille, men intet är mer hedrande for ett mennifkio -hjerta, ån underfokandet af de medel, fm kunna gora hela Folckflag lyckfaliga.

Blifve endaft Samfunds -Ordningen iagttagen dä blir den ej glömd fom

henne utredt: då blir lärdom utan fitryt och dygd ^utan fläck helönte, och jag vinner min ifrigafte onfkan , jag får fe den häfte ibland vänner lycke-

lig.

A. R. H.