LAURENTIO COACTIONE

D.D. J'k

DIS SERTATIO GßADÜALIS,

DE

COACTIONE _AD

PUBLICA OFFICIA

OBEUNDA,

Quam ^,

CONSENSU AMPLISS. FAC. PHILOSOPHIC/E

IN REGIA ACADEMIA Ul'SALJbNSI,

MO DER ANTE

VIRo AMI'LI SSIMO EI

MAG. LAURENTIO

DAHLMAN,

Moral, et Polit. PKOl^ESS. Keg. et Ordin.

PUBLICA: CENSURA MODESTE DEFEKT •

Stipendiarius Regius,

ANDREAS SÅREN BERG,

VEST-GOIHUS.

IN AUDITORIO GUSTaVIANO DIE XIII. JUNII,

ANN. MDCCLV1II,

H. A. S.

UPS ALI/L, Excud. L. M HÖJER, Reg. Acad, Typogr,

I N. 3,

$.1.

|acpius occurrft celebris illa de

origine atque cauffis rerum pu- biicarum do£trina, & pauci o*

mnino funt, qui quaeftionem a-

liquam poüticam pertrachturi,

non ab illa generali disquifitio-

ne faciant initium. Non tarnen miraberis B. L. quod & ego de

coa&ione civium, ad numera atque negotia pu¬

blica fufcipienda , brevi Diflertatione afåurus, ean-

dem viam tenere, confultum duxerim. Neque ^e-

nim hujus rei mihi rationes defunt, e quibus ^ti-

nam & quidem prsecipuam hic adferam. Quan¬

tum in civitate qualibet poteftatis fteftori civita«

tis concedi debeat, non aliunde ^, meo quidem ju-

dicio, confhbit, quam ex fine focietatum re&e

determinato. Hic autem finis , quem in falute

civium

V'W ) 3 (

clvium rnerito ponimus, omnibus tum imperafitmtti

tum parentium cbligationibus modum metamque prasfcribic. Ne igitur fruftra de juribus & offici«

is in civitate particuiaribus inftituatur difceptatio;

palmarium hoc totius aedificii, ut ita dicam , po-

iiticl fundamentum non quidem ftabilire, ^cum ni¬

hil eo fit firmius; fed illud veluti cynofuram me- ditationibus noftris praeponere, maxime c re efic

duximus. Noftram itaque mentem, de primis ci-

vilium focietatum exordiis, breviter tradere eft a»

ni mus. Multiplicato hominum numero atque in»

gravefcente maiorum audacia, flatus ille familiarum

iolitarius neque fibi fufficiens ^, neque tutus fatis

efie potuit. Plures igitur familise, pa&o, quod vo-

cant unionis, fefe conjunxerunt, ut viribus indc

unitis incommoda ftatus fegregis eo melius aver-

terent atque fic tranquillam ^, fecuram & firmatis

amicitiis commodiorem fibi vita^ rationem _procu-

rarent. Verum enim vero, cum varia* fint mor- talium voluntates * nec omnibus eadcm nec fem¬

per videantur bona aut mala, necefium fuit, ut

de certo quodam modo cogicarent focii, quo di-

fcordantes animorum motus, exorta inprLmis ne»

ceflitate, ad idem communi opera vei fe&andum

vel propulfandum dirigerentun Sed vero aptior,

ad hane rem, vix ac ne vix quidem data fuit ra¬

tio, quam quae in fummo imperio fita eft, Mu-

tuo igitur confenfu certam conftituerunt regimi-

nis formam _{, ex} cujus tenore ^, uni vel phyficae yel morali perfonae poteftatem deineeps concefle«

A ^a runt,

c «0 ') 4 C §3®

runt, vel ad tempus vel perpetuo conftituendi,

quod ad communem felicitatem, in ejusmodi or-

dinata confociatione, faftu opus eflet.

5. II.

Prselibitatis jam cauffis 8c fine fubje&ionis,

cujiusvis in hoc ftatu conftituti obligationem ^con-

fideremus. Quicunque conlenfit in finern, con-

lentiat etjam necefte eft in ea ^, quae - fini intento

fint infcrvitura. Cum autem ex ipfa focietatis na¬

tura & indole facile percipiatur ^, obfequium fub-

jeftorum, quatenus in propofito & voJuntate effi-

caci fe & a&iones fuas praefcriptis Imperii adtem-

perandi confiftit, efle unicum, faltem palmarium

illud, quo mediante, omnium obtineri poffit Feli¬

citas ; iequittir reipublicae pradlanda efle, quaecun-

que obfequii nomine veniunt, fint dulcia , fint a-

cerba. Atque adeo ^, dum ^res poftulaverit, ut 0-

pes & fortunas noftras ad publicam rem confer-

vandam , offeramus ^, Imperanti libenter paren-

dum. Et fi vel maxime cum periculo, immo

cum dilpendio vitae noftras rcdimenda efiet falus

communis; nihilo tarnen fecius omnes ingenii in-

duftrineque nervi intendendi ^, ut in tali ftatione

conftituti boni civis nomen compleamus. Idque

hoc majori nobis erit ^{curas ,} quod munere pro virili fun&i nihil prasftitimus, nifi ad quod fpon-

te pa&oque nos obftrinximus. Huc accedit, quod

imperantis jus nullo permittere poffit pa&o, obli¬

gationem noftram ^ut neg-ligamus. Quatenus enim

ejus poteftati circa a&iones noftras liberas _minan» deter-

) S ( SÄ3P

minandas tantum conceflum (it, quanturo ad fa-

lutem requiratur communemj eatenus ci neque in¬

differens eft, five officia fubjettorum effe&a den-

tur five minus, Quovis enim cafü videndum ^,

ne publica res detrimenti quid capiat. Et dum

ea pericuio expofita vifa fuerit, talia ^, vi pote-

flatis eminentis, capienda confilia funt & remedia,

quse faluti ejus finc convenientiffima: quo cafu, bo¬

na particularia civium, ei non adeo cara fint, o-

portet, nec cives finguli tanti habendi, ut eorum

cornmoda faluti publica? praffierancur.

in.

.

Hinc facile confpicitur ^, quid fit de iis ha-

bendum, quos, proprise tantum falutis confirman«

da?, ina-ne cepit dcfiderium, & quidem adeo, ut nihil

fere curent vel potent bonum, nifT quod ipforum pri-

vato commodo cumulum addere videatur, prorfus

obliti aurei illius : jalus fublica falus mea. Ne

aurem ejusmodi cives utilia f'ocietatis membra cffe

omnino definant, atque in fuum aliorumque de-

trimentum , apparens perfequantur commodum ,

quisque videt, quam neceffarium fit, immo ju-

ftum, ad quaedam officia, a quibus ob proprium

commodum abhorrcnt , obeunda hosce adigere.

Neque de illis tantum nobis fermo eff, qui nolla

publici cura tanguntur; verum etjam de iis, qui

quidem aliquo modo publica; rei inferviunt, fed ^va-

riis de cauflis certa fufeipere detrecfant officia. Hi

vero a coa&ione imperantis9 fi neceffitas flagitave-

rit, neque funt immunes. Cogi autem dicimur,

cum

) 6 C <552>

cum per repra:(entaca mala invid ad agendum de-

terminamur.

§. IV.

Ne autem quis exiftimet, hodie cum ubique

fere _terrarum, bene inftrtutse respubliese reperiam

tur, ubi nunquam delunt, qui munia ambinnt pu¬

blica _, ejusmodi coaftione opus non efle, fed piuri-

mos ejusmodi candidatos potius arcendos efle, quam anxie quserendos; conflderet qusefo, qusedam publi¬

ca munera maximi efle momenti & pondens; quse¬

dam flngulares ^corporis ingeniique dotes requirere;

qusedam denique fumtuofa ^, odiofa, periculofa 8c

difficillima efle; immo talia, ut in eis gerendis res

cum vitse difcrimine faepius agatur. Quse cum ita fint, facile evenire poteft, ut cives aptiflimi fe hilce fubducant, tutiorem & commodiorem dum fe vide-

ant agere pofle vitam. Hoc autem ipfis promifcue permittcndum non efle, in propatulo eft, ^cum illud

inde in civitatem redundaret damni, ut, quse maxi¬

mi momenti & fummas neceflitatis eflent, vel infena relinquerentur vel male admodum adminiftrarentur.

Horum numero funt legationes in rebus arduis ad

aulas peregrinas: Mandatarii munus ad comitia tur- bulentis temporibus: cura animarum & corporum, lue quadam peftifera graflante; accufatio 8c conde-

mnatio delinquentium civium ^, inprimis potencio-

rum. Huc etiam pertinet, quando certi cives ad ^no-

men militiae dandum coguntur, penuria militum

dum laborat Respublica 8cc.

§. V.

£2# ; ₇ C

$• V.

Dari quosdam fatemur, qui illo in patriam nm®-

re ducuntur, ut nulli parcant rei, qua publicum bo-

num promotum eant. Quod autem in plurium ani-

mos hoc ipfum non penetraverit; inde fine dubio provenit, vel quod fui ^tantum cura tangantur, non

obfervantes nextim inter publicam & cujuslibet pri- vatifalutem, vel quod pervidere nequeant, quous*

que obligati fint, ad ^caput fuum peiiculis obje&an-

dum. Undedubitim fuboriri poterit, num huic vel

illi prae reliquis, cum vitx etjam difpendio, cetero-

rum nonnunquam redimenda fit falus? Verum folu- tio hujus dubii in promtu efi: irritum fane föret, fo-

cietati civili ita annexum efie, ut pro illa quodvis pericnlum devorandum, immo moriendum fit, fica- fii cxifiente, pedem referre permiflum e/let. Quis

hinc non videt, publicam lalutem lobrico admodum

ftare talo, fi imperanti jus non efiec, ad quaedam offi¬

cin obeunda, fubditos, quos hilce oneribus fuffinen-

dis aptos nraximeSr idoneos iudicaverit, compellen-

di? Quod commodiffime fieri poteffifi tergiverfantes,

honoratiores praefertim ^, fe, contumacia fua, pericu-

lum amittendi jura & knmunitates fuas incurrerc ob- fervaverint.

VI.

~

Ex iis quse jam didta funt, quodammodo _etjam

patere arbitror, neque civibus pro lubitu _fpartam

commifiam derelinquere Jicere. Debili enim 8z in-

firmo fatis vinculo contineretur civitas, fi quilibec

proprio aufu fe ab obligatione, _qua civitati adfiri-

dfus

G** ) 3 (

liberare & officio fuo (e abdicare pottet.

Conienfu itaque fuperioris hoc fieri oportet, cujus

nutu provinciam quandam quis na&us efl pubicam.

Neque adeo confultum ettet reipublicae, fr ^{per aiium}

concredico officio fungi cuilihet concederetur. Sem¬

per enim metuendum ettet, eum minoris eile fidei,

quam qui publica auctoritate ed conftitutus. Cum

autem alicujus vires adeo debilitatae fuerinc & con-

fumtaj, ut obeundo ulterius fibi coinmitto muneri

non fufficiant, ejus vacationem, ab eo, qui contulit,

petat humiilimus, quique tali emerito falarium, quo

ie inpofterum fuftentet, jure denegare nequit.

5. vii.

Sunt quidem cives potiffimum pra*miis ad onera reipublicac perferenda,alliciendi,quod, in rebus pnbli«

eis bene inftitutis, diu fatis obtinuit, adeo ut coa-

£tio nominata hodie non adeo timenda (it: verum fi illos cafus ob oculos nobis ^ponere velimus, qui-

bus praemia negotiorum difficultatibus refpondere

nequeant, & fubditi, opulentiores puta, illis opti.

me carere poffinr, nulli dubitamus ^, quin a-

liquando in civitate ejusmodi coa&io-

ni locus fit.

TANTUM.