TV MAGISTRA

z/tfpirmU Alüßimi Numinis Auxilio.

DISPVT ATIO

De

MAGISTRA TV

P O L I T I C O

ejusque officio,

Q^U A M

(sAmpliffimä ac vener anda facultate Philosophie ^a

in

regia Sveonum Academia, approbante:

SUB D I RE C

T I

O

N

E

Ex

cell.

Viri

EMUNDI FIGRELII

Hiftoriarum ibidem ProfeiToris

Publici, pr^ceptorisjfautoris Sc promoto-

ris fui

jugi obftquio colendi;

Ingenii

evercen

di gratia exatnini publico fubjicit

PETRUS N.

Wgmatt.

Loco Sc horis confvetis ad diem

ii. Junii 16$

Exodi.i8. v. 21•P^rovide de

omniplebe vir osfirenuos & timentes

Deum,in

quibus ßt vcritas, G? qui oderint avaritiam.

U P S A L I JE,

Dxcudebat

Johannes Pauli Acad.Typog«

THE SI S X-

Um de

Magiflratu politico animus fit paucis

difterere_, ab ipfius»nominis qualicunque explica-

tionehaudin conveniens videtur

aufpicari.

Nomen Magiftratusa Magiftrare, quod moderari Sc gu- bernarefignificat, nonnulli diicunt; alii ä Grxcä

voce

yiyiws

qua:maximum &

ampliffimum

fonat, ande Grxcis

yJyisKves qui Latinis funt Magiftratus.

XL

DefinitionisMagiftratusⁱ juxtaArift. placitumjftruchtratalis eft, Zsiv

tpvÅa?

ctgKuv TX

Åixctix

^k.tz

tra lib,

y

«Etli-cap.*}.

XII.

CumautemDeus ordinata hominum difpofitione gaudeat, fta-

tuumquedifhndtioni faveat³ ejus etiamlege rerum humanarum ordo fervetur, nonfinerationeipfasRefpublicasDei aufpicio Sc beneficio, primumexftitifte aflerimus. vetutifsima & divinifsimaregiacslguberna-

tio, Arift. Idque in terrisnomen imperiiprimumfuit; Sali, in Catil.Vrin- cipio rerum gentium nationumque imperiumpenes regeserat. Juft. libr. i.

Quod idoptimumdocentanimantescajterajjin

quibus

imago imperii;

docentplerique hominum Sc orbem peragra: pauci libertatem: pars magnajuftos Dominos volunt,

fed

Sc

habent.

Lipfius. Vnum imperii * corpusunius regendumvidetur. Tac.^i.Annal. Tumautempacis in-

teretf, omnempoteflatemadunumconferri.Tac.4. Annal. Ideo Rex Dens quispiam bumanusefi. PlatoinPol.EtexJoyefuntreges. Callimachus. A IoyeeducatosRegesaitHomerusIliad.

Herusunicus

eßo, unicus &princeps.

IV.

Eorum itaquereijeimusopiniones, qui homines^temere Sc for-

tuitocafu coaluiflfe fomniant, Cicero lib.1.Sc^2. de Nat.Deorum. Qui-

damhominesinitioinftarpecudumin campisobvagatos longoque

fé-

A 2 culo-

ciilonmidecurfu pereloquentiamoratonimad{bcietatem civilem co-

jendam fuilTe^commotos,tradunt.

V.

Qu» verocaufa; fuerint

tsOjictTtipKTMcä

focietatis civilis, difli-

dentes funt authortim opiniones. Quidam Religionis s alii metus caufahomines coivifie arbitrantur: nonnulli inftin&u Muficse quod Orpheoadfcribuntaalii necefCtatiscaufa, ut tuti eflentå cseli injti- riis, velutartemconquinariamaddifcerent, idfa&umvohmt,de qui- busDan.i.p.t.Bodinus i. de

Repub.cap.^&jCap.

i. Imperia omnia

viprimumcaepiflfe^, colligit, å quibus omnibusdifceffum facimus.

Nosverohic_tenemus, quodDeusoptimus & maximus, ftatim

å diluvio mortalesvalidoprjefidio adverfus quasbbet mimiturus lnju- rias, magiftratumcreaviceffufi faugvinis psenas

ab

effundenteexpeti-«

turum.Gen.9.Unde^nonhominis,fedDeiJudicium exercet, 2. Paral.

19.Prov.S.Sap.6.Sic Juftinianus^imperatorå cadefti Majeftatefibi im¬

periumafferittraditumiCodice deVet.Jureenuel.Et Carolus V. Anno

114s.

JjaUnMtau#

^ampt

baxyambmZlU

mec^en

}{eges idcircofilios Deorum appellat

Plato^>IHudfane vittculum, per quod Refp. cobaret, Me Spiritus vitalis,

quemhactotmillia trabunt. Seneca de Clement, lib.i. Sine_{quo nec}Socie-

tas, necullafiarepoteßCivitas. Cic. 3.deLL.Ruunt omnia> tilinon boc frmamentum: diffimnttibinonboccoagulum, &utnimisprovate,illevätes,

Sopfaoc.

Majus inobedientiå nullum efi malumy

H(tcper

dit

ur

b

es,

iß

aper

dit & do

mos

Vaßasque reddit; Martis ii\

certamine

Hcecterga

vertit: ßite fed parentium

'

^ t»

T{es3atque vit

am

fervat auf:ultatio.

DE MAGISTR ATUS OFFICIO.

1. Utipfe

ampledatur

Sc amet

cadeftis do&rinas

finceritatem-

Bent. _17.

2. Utabolitämala, veramSc cxleftem dodrinam fummo _pro- paget

ftudio:Scholarura& Ecclefiarum

fefe nutritiumpraebeat.i.Reg.

^ ^ ^* ■

3. Ad

3- Ad Gubernationem

viros

pios

& bonos fibi deligat, impios

Sc perverfos

perfe&o profequatur odio. Exod.l8.Paral.

19.7.

4. Ut honeftis legibus

congriientibus

cum Decalogo, honefia-

temSc utilitatemfubditorumplantet, &transgrefiorestdcifcatur. Gen»

9.Rom. i

p. Utfine perfonarumrefpc&ure&é

judicet:

Se prins cognofcat caufäm, quamferatfententiam. 2. Paral,19.

2.Sam.i4-Job.

^9.

6. Utpropace&

IibertatepubliclTvel defendendiT, vel

^recupe-

randa", cum hoftedimicet, civesquefuos legitimis Sc necefiariis fum- ptis armis,defendat. ExemplofiuitpiiRegesex

Sacra hiftoria.

Elogiisideofummis M. P. decorantur.

Quod i.Dii,

^nonnatura,

fedofficio,utJuft. Martyr

egregié

exponit,

ob

vocationem

videlicet^

ordinemSchonoremdicuntur. Proptervocationem, quidemobfun-

&ionemfibi divinitusdemandatam,undeDei miniftri, ^Rom.14. Pro¬

pter ordinem, quia Deivicarii, nutritii

Ecclefite, euftodes

utriusque-

tabulas Decaloginominantur. Honorem

denique,

quia

fingulari

eos vulthonore, Deushonorari,_qnapropterBenei Rabrebaria ^vocat Chal- dxus,h.e. Magnatum ScRabbinorum liberos, 2.

Appellantur

Ange- liDei, 2. Sam.14. & 19 3. Salvatores, Jud. 3. Paftores Ezech. ^34, plura

vide

inpol.

Chr. Matthtei

^pag. zjo.

CircaM. P. enumerataofficia, digniffmte primiså fecnlismotae

funt quseftiones, fepiuslicetlacertisquam

chartis,

armamentis quam

argumentis, agitatx,quarum.

Num

M.P.plures in una Rep. Religpojfitperferre?

Diverfasinregnoreligionesadmitti

poffiqrnultoru fcriptis

defenf»

eftopinjo. Corporaobnoxia,inquitSenecaj

ejje

&

adfcripta

dominis: mentem quidem fui)uris3qu<a adeolibexa &vaga eß,utnec abhocquidemcarcexe, cui inclujaefl, ^{ten eri}queat, quominus impetufuo utatur, & in infinitum ^co-

mescaleßtbusexeat. lib^.de Benefic.c.io.adeoqueneminiimponipoffe neceffi^atem, velcredendiquod velit, velquod velit, noncredendfi

UndeTheodoricus RexGothorumliberamreligionemelfevoluitCum nihiltamvoluntarium fit_quamreligio. Stephanus Batorius Rex Polo-

nitecrebrisfoiitusfui.t

ufurpare fermonibus: Deum tria fibi refervafie,

inquibusnecvelit,necpoflithabereparem:Dcminari

confcientiis,fci-

refutura, Scexnihiloaliquid

facere.- Sed,

Sed

quicquid

illud {fonorl addacor^utcredamexpedire Pveip.reli- gionum

diverlitatem^miftx

^namquereligionesfeveré prohibitx.Deutr.

1%. 13.ftuttoderenturdmbrobat

Spiritus Dei.i.Reg.iS. Apoc^.Luc

ix.

tumpiismaghoperedilpIicuit.Pial.129. Gal.i.&.y.Unaergo eaque ve-

rareligiofirmiffimumconcordix vipculum, omnibus quidemexpeten- davotis:Verumtaliconfenfu defperato 1.Cor.11. Intanto prudenter MagiftratumoportetverfarinegociOjUe Charybdi evitata, inScyllam implicetur. Quemadmodumigitur princepsfalfx religioni aditum in-

tentioriftudioinRegnifuilines intercipiet, nec ipfe pluribusadhx-

rebit? Ita nequaquamineo diflidentes tolerabit religiones^* nili pu- blicxRegnimajorumqueconftitutiones,quxliberumReligionis^exer-

citiumconceflere} a c maximiinevicabilisqueimpendentispericulime-

tusabolendxhxrefiosviam obfepiat.Broch, .deM. P.

Sapientilfimi^ergoRerump. moderatoresin^{eo genere}nauclerum

imitantur,-quicum eo, quo cupiatpergere nonpoilit, ^eoquo pocelt

curfumdirigitacfxpe velificationemutataprocellis & tempeftatibus, obtemperat,nefi curfumteuerevelit\ naufragium^patiatur. Quare

mifellamreligionemanteafuam in ditionem inlatam ferat, quam ut crudeliffimålangviniseiTufionefe Sccxteros Sctotumdeniqueregnum contaminetturbetque.

II.

AnM. P.

fuis permitterepoßit Theologis

^y

ut de Religione dijputent.

Libertatemhaneconcelfam elfe fuccenturiatur nobis S.S.Joh.7.

Matth._7. Philip.3.Joh.q.Quis ^e.

fanx

mentis³

nullo prxmilfo fcruti-

nio,religionicivitatis, inquamipfum fors detulerit,autinquadomi-

ciliumpofuerit^a animunaadjunget: porropaftorum ^non

eft duntaxat

veritaterndocere, 1.Th. 3. Sedcontradicentibusetiamrefutatis fuc-

crefentesextirpareerrorcs.Tit.x. Quod tales

prxftant

dilputationes.

Sique h$abrogarentur.,taciliuserroresSehxrefes

fuas dilfeminare pof-

Jent adverfarii,Sc infide_parumconfirmatos

å fcopo

veritatis

abduce-

re, imde ingens Bcclefixperturbatio. Prxterea quomodo rationes

tuasdefenderepoteris, nificognitashabtierisadverfariorum exceptio-

nes 5 Eli: fane calliditatis Sc alfus Papiftici, interdido

de Religione

difcurfu, pontificis

fidei

omnes

adftringere.,ne,

ii -ad difputandum

ventumfuerit,veritasinlucem emergat, quae authoritatem _ejusdem

minuit. Si iucommoda, quse fablatas de Religione dilputationesfe-

quuntur, relpexerimus,ingentemeorumcopiamaudamdeprehende-

mus, veritas nonfatis cognofci³necconfcientiaindubitationeminci- dens3 tranquillari³ nec

£wa,fjus refellendi

^autdolosprxcavendi nm- quamcomparari, fedquaevisfedaSc hserefiseonfervari,_propagariSe fpargi poteft: Imofeneftradefperationi aperitur. Depluribus vide

Dicmar. Sc Meifnerum Phil.Sob, _3.p. 1116.

iii.

%)trum fubditos ad ample&andam Religionem

vi

Qf armis

_cogere

liceat.

Subditos viexternaad ßdern Scveramreligionemcogereeft ani- ipisatqueconfciehtiis eörumdominari j pars melior hominis _namque fuijuriseft,nectyrannifua fevitiå³ corporetormentisexpofitOjeiip-

ii molemimponerepoflunt, quominus impetuutaturfuo, ^autnecef-

iitatemfallaexcipiendiadfenfu³ verisfidem detrahendi^ adferrejim- perium ineam Deo obtinente folö: Unde Lad.Üb.p.Divin. Inftit.

cap. 20.

Non

opus

efl vi

&

injuria, inquit, quia religio cogi

nonpo-

te

fl:

Ner

bis potius

quam

verberibus

^res

agenda,

ut

fit voluntas.

Et

paulopoß eodem Uber

o,*

Defendenda

enim

Religio eß

non occidendo,

fedmonendo, nonfievitiå; nonßcehre ,fedfide:

illaergo

malorum funt, Jmc bonorum.

Et

necejjum bonum

in

religione verfari

nonma-

lum;

Namfifangvine

^y

ß tormentis, fimalo religionem defendere

velis,

jam

^non

defendeturilla

3

fedpolluetur

(ß

violabitur.

Nihiler¬

go

eß

^tam

vcluntarium

quam

religio in qutfi animusfacrificantis

ad¬

ver

fiis eß, jamßublata, jam nulla eß. Fides igitur

cumex

libro

vo- luntatis

motupercipiatur Ubera,non coaUa ejje debet,Fixe

ille.vide

. Sc Auguft. Epift. 6p. Qua de caufa nulla ratione honefta ^arma

ergafubditos Magiftratus fumit, Ii^eosad addifeendamveram'relipio-

'

nemiis adlaboratimpellere.,

fidem

enimdivinum opus.Ephf2.8.Non flamma, nonferumgiginmf^j Non poteftintolerabiüorin orbem in-

traretyrannis_{quam quai}inconfcientias. adfedet imperium*quodnun- quamfibi adrogarunt

Apoftoli.

^2fCor.i. An

An Magiftratus Politicusforte ?

Multi fuiit qui fortitionem non admittunt. Ut Cicero 2.de divinatione} Sc Ifocrates fortitionis du&ricem fortunamappellat.ideo peffimosquosquefortitioneacquiri polfe;juxta illudj Fortuna

favet

fa-

tuis.Phil, invira

Äpolüib.3.

Verumriosfortitionem ^ex sequo admittendam efle,

legibus

&

rationibus partimdivinis, partim

civilibus

Sc moribusfivegentiumap-

probationibus.judicamus.Verba öamqneArift.].Pol,4.c.i6Si in con~

cionisaut )udicum confejfu fententid abutraquepartefint äquales^,autforti respermittendaefi³ autaliud talefac'tendum. Idem Sc VIpiaii. in lib. 15.

fF.de lud. Si induplicibus)udiciisfaciledifcerninonpofsit quis litigantium

authoris _, quis reipartesobtineat, forteremdifernendamejfe cenfet.Sicdeli-

„beraruntApoftoliquemin

Judg proditoris

locum

fubftituerent, A&.I.

multiquid^{am graves}Religiofi extiterant viri³ qüiJEpifcopatumoccu- parenti nonSynodo fed forterem

compofuere,

& fic Matthias Apo-

ftolicoprxfe&usmuneri. Matth. ^27.SicRoma dignitates omnesperfor-

temcuivisöbyeneiunt; Tofs. Idemcomitiaexforte habebant.Liviuslib.y.

dec._4.

Hoctarnenaddo^utnon fortibus res magnse in conciöne com- mittantur.fi ratione Scvoceconcludipofint, fed uttumquidem loqua-

tur fortuna.cumccecutiatomnino humana prudentia. Nulluni ita-

querelinquiturdubitim fortitionenonnunquam

poftulante neeeffitate, Magifttattim eligi

Sc

pofrulari jure polfe.

Num

ludai

in

Rebufyub. Chrißianorum ferri

debeant.

Quibusdam ftat fententia, portas Judafis nequaquam

patefa-

ciendas, &immiffos ob incommoda,exadmiflioneorta,eijciendos;

Alii Judasisproptercommoda³ qusefectim adportant, vel civitatem

donant.Nonnulli illisquidemlocum inRep.Chriftiana concedunt

fed

sortis munitümconditionibus

videBrokm.Tom.a.Syft.Theol.p.^044.

Quibushisfimilibus, legibus Sc omineJuybeosinRep.

noltra tolera-

mus. Nameosdem fereVeterisTeftamenti libros nobiscum ample-

Åunturficquenoftrx religionis veritatemfuo ipforum

teflimonio

con-'

Ermat. Uflde

Apofl« mXoptctm&w.R.om.

3.2.

Eisdicitcon«

credita. Licet quoque eis Jocum inRep.darepropterfpemconverfio-

nis &falutis ,nondumdefperatxinornnibus, Efa.59.L11C.21.Rom.11.

Siveroeijcerentur, nullafpes converfionis adtulgeret, Iiberiore via

infalvatoremconvitia Sc blafphemias effunderent, Tiircico _imperio

viresadderent 5 SpenamqueproprisePolitix prxcifå alicujus ditioni feadjundturi funt: Tutius ergohoipitio eosreciperenerecufemus.

Nim

M.

P. Chriftianus judicia

^exercere

caufas-

cjue quiltbet in förö agercpojßt ?

Judicemagere Sc coramjudicio ditceptare,

indigntim

efle Chriftiano

contraapertamSacrx paginx veritatem adverfarii contendunt} quam utrumque adhrmantem haud inviti fequimur. Nam tanta eft judi-

ciorumneceffitasacutilitas,ut vixliumanx focietates fine judicum ^or-

dineperfiftere & confervaripoftint. Vitx namqux noftrx curfus va- riisobnoxius*eftinjuriis, &prxcipuéinhac ultima feneÖiamundi,tibi

Charitas

refrigefcit,

Scmalitiaingravefcic. Matth. 14. Sijuftitia vigo-

relegumSc Judiciorumnonadminiftraretur^{, tum}omnisgeneris inju-

rixißipimegraflarentur. Itaque Deusipfe judicescrearijutfit,Deutr.

16.Sc 17-Sc 19.Ut populilites fopirent dirimerentque, juxta legum

a fepradcriptarumtenorem, Conf. Broch.pag. y'oii. Imo.munusil-

"hidV _quo1fungu'ntur Judices^, tantoaffecit honore^ut fiium ipfius ap¬

pellaverit. Deut. 1. 2.Paralip.19. Et Salvator ipfe coram Ethnico iietit Magiftratujudicandus.Joh.18.Paulusfuis

re/pondet

accufatori- bus, Adtor.ip. See. Quareliquetomniaremediajurisredtea Chriftia-

nisufurpari. Omniajudicia^autdiftrahendarum controverfiarum,^aut puniendorum maleficiorum caufarepertafunt:quorum alterum levius effc^, proptereaquodSc minusIxdit, Sc perfxpe difeeptatore dome- fticodijudicatur:alterum eft vehementifiimum, quod Scad graviores

respertinet>&nonhonorariamoperamamici, fed feveritatem judicis

acvimreqmrit.CiceroproA.Cxcinna.

Aninnocens

falfo accufatusjuße aliquando condan-

naripoteß ^?

Commemoratione

digna

multa de falfo teftimonio Charondas

B

ferip-

fcripfitsInterqnaehoctinumeftj

quöd

fbntiät falfis öppreffumteftibus jufté aliquando condemnaripolfe*

Sciehdum

feftteftimoniumolimin favoremågnofcénda»veritatisintrodtidum,ut quantuminriobiseftad

primamveritatem, qusefallinoripoteft> tehderémus. Hinc liquido conftat,quamimmanefacinusfitfälfhiii

perhibere

teftimonium,quum fit_quammaximé åprima difcedereveritate. Eft_ergoin falfoteftimo-

niotriplexdeformitas, perjurii violatse juftitiae ^,occultieque malitise.

Perjurii^,quianemo injudicioutteftis, nifi juratus admittitur. Viola-

taequftitige quialegibusfeverishocprohibettmMalitiasjQuia innocens hocmodoinpericulum acvitsedifcrimen^contra intentionem trahitur.

Anitaq-, isqutfalßsopprejus tefiimoniis}condemnatnr, in)uftecondemnatus dl- ceturAuthores fententiis diffident5 Quidam tanquam pro aris Sc focis contendunt, Judicem ^nonpofle cenferi rede officii fui _partes implere, nifi ipfacommunitasidapprobet. Judex enim ut perfona publicaReip.viceJudicat. Jam verofcientia privata judicisnon po¬

teft cenferi fcientiacertacommunitatis, cumfittantumfcientiae unius

partiscommunitatis^, quae ideoinerroremfacilior_quamplures. Quin

imofi praetervelcontraallegataScprobatajudex judicare poflet ^ma-

gnamincommodorummolemnec nonjudiciorum perverfionemmatu-

raret.Quiainiquijudices facileinnocentes paenis adjudicarent,Sc no- c'entesabfolverent,fub privat#fcientiaepractextuadisSc probatiscon- trariae. EthancobcaufamnoiilicereJudici ab allegatisScprobatisla-

tumdifcedere uriguem»

Quibusdamhaecplacet 5 LicereJudiciincivilibusallegatornm

Scprobatorumhabere rationem, nonautemin criminalibus. Sed Spi¬

ritus Dei nonadmittit huic diftindioni locum. Exod. 18. 21.Qui vult

veritatem Judicibus efte cordi; quod exploratam veritatem public#

anteponitprobationi.

Nosomnesquevere ^rem aeftimantes dicimus, nnnqiiam licere Judici contra reiveritatemcertofibieognitamagere. Nam cumvia

difcutiendifceleris, _cumquehumanaveritatisindagandaeratio fit ad-

modum infirma, ac imbecilla, fieri quidem nonpoteft, quin inter-

dum Judex perditorumjuramentiscredere _cogatur. Quiaperniciofi aliquandoprobonishabentur, dönecprobantur elfeaperte mali Caf, lib.2.Cap.io. In animumtarnenrevocandumexprelfum Dei monitum, quod

fjuod

adfertMofes, Exod.cap.

29.v. 1. 2.7.

Nonfufcipies

vocem men- dacii, Scc. Mcndaciumfugies, infontemScjuftum^nonoecides. Con- fcientiam tuerijubcmur. Judex vero innocentiafibiinfallibilibusdoi- cumerttiscognita^,adistamenreumdamnans,hoc _{prxceptum violat.}

fieri enimpoteft, utaccufatus falfis teftimoniis^autfuiadvocati injiiria prxgravatusfueritj quxcerteJudex concientixfux anteponere non debet. Pilatus falfocommunitatisobfequutus teftimonio, Chrifturh condemnans, in}ufti judicisnormamincurrit: quippe confcientiåfibi

verumatteftanteChriftum condemuarenondebuiffet. Cic.proCluent.

Illudefthominismagniatquefapientis, quumillam)udicandi catifa tabulam fumferit, nonfeputareejfefolum3 nequefibi, quodcunque concupicrit, licert:

Sedhaberein confiho legem, Religioncm, aquitatetn, fidem libidinem ^a.o-

åiuminvidiam3 metumcupiditatesqtieomncs amovere: maximeque xflimare confcientiam mentisfua^, quamab Diis itnmortalibusacceptmus, qua a no- bis div elltnonpoteß: ^quafe optimornm confiliorum atquefaäorum tefiis in

in omnivitanobiserit> fine ullotnetuut fufnmatumhonefiatevivemus.

Ultimo hocprobenotandumj quod Judexneminemex fufpicio-

necondemnet admortem. Namiftamprxcipitantiam é veftigio fe- quiturpedifequapxnitentia. Peccabathacinre CxfarGallus,ä quo multi per

fufpicionem

nebulas xftimati noxii

damuabantur}

quorunj

parsnecatij aliipuniti bonorum muldatione å laribus fuis ^extorres

nullo fibi relido _, prxterquerelas Sclacrymas, ftipecollatitiavidita- bant, &c. A.Marcellus lib._14.pag. 9. Peccabat Theodofius fecundo quod Paulinumvirumoptimumex merisfulpicionibus morti deftina-

bat. Summum ergoconfcientix vulnusinnoxium condemnare mera

fufpicione

qux

facile fallax.

An

Lupanaria ferenda ?

Sptendifiimisquibusdam

Rebufp. prxfertim

aurifame liboranti- bus, non vilislupanariorum authoritas:Scmajoresexillisplerumque

annuoscenfus quamexconccffis_aguntsEtnon raropermifiiiMagiftra-

tuumpellicumilla conciliabula haberelicuerit: quemadmodumTac.2.

Annal. fcribit_{i Olim}apud adiles profeffam effe licentiamfluprimulieris. Et

Curtiuslib.y.mihi_pag. 8i>

quod

apud Babylonioscomitas habita fit, vulgaticorporis yilitas. Verumfseditatis turpia illa latibula, defpica-

B 2 bilem

feilem, fordidam, & ad omniiim clivum vitiorum prxcipitanter inii-

lientemfaciurit civitatem. Primo _namque atiimus hominis occafione illoruméfuä dimovetur fede,quod apud Plaut, in Truc.

Secundoiacultates exhauriunt; utApuleiÜb.10. Meretricum iua in hipahäri ia&ata bafiola ^vocat pöfcinummia: Unde O vid. r ;

Amor. io.

Statmeretrix certocuivis mercahiliscerc, Et

miferasjufio

corpore

querit

opes.

Idem Paut. in Truc.

Merctricemego

ejjb

^reor,?nareut

efi,

§uod des devorat^{y nec}_unquam

abundat.

Tertio.Turpitudojin his omnibus turpiffima eftjuventutis corru-

ptela:

morumdepravatio: Corporistormentü:&animajperditio:Quid

namquealiud inRemp.. invehunt illa fervulorumfordidulorum fcorta Diabolaria, quammorbos haereditariografiantes. Quare Patres ea-

dem odioprofecuti, coramDeo execrabilialocadixere. Nec in ob- fcurolacet, Deumlupanaria interdixifie. Deut. 23. Quod gentium

Doétor Paulus ferio urgetEphefiis dum fcri&it fornificatorem negat hxreditatis cxleftis partieipem. C. j. Peiiimx ergo Reip. rzxfMiptov.

Lupanariaeile perfvafum habemus..

Ein

eitles involuntaria

_homicidu

ptenam

merea-

tur.

Cum charius nihilin civitatefit vitahumana,DensSc natura'Jubent,

11tejusdemconfervandx fummaSt fingularis curaprineipibusviris ci¬

vitatisdemandetur.Quid_ergomagisM.P.incumbit,quamjufta hominis eonfervatio?

Q^iid judici,quam

injuftas cxdis exfecutio?Odiofumhomi-

eidii nomencujusvi_opusnobiliffimumnaturxdiffblvitur interdum, in

comrnunione hac ergocivili nullus cafus feverius examinari imo Sc

puniri

debet,

quamviolenta ^manus homicidx. Cum itaque Ariit.

casdisdiftinétionem admittit^> utaliafitvoluntaria, alia involuntaria.,

aliaquxlegeöbcommilTafcelerahominiinfertur. Defecundatumdi-

fpu-

fputathocloCo³quodetiamnoftri difcurfuseft,inquocorifiderandum

eftiifrumreslicitavel illicitaagaturcum perpetreturfcelus : Namilla quodamodo fadum excufatfixc magisfacinorofuaggravatcrimemE.G.

Siquiscontorquenstelumin feram forteoccidat hominem, homicidii pasnamnonincurritj

fi

verootiofe aut audader inloconon decentfe

titinplatea publica, nonhabita ratione prsetereüntium emiferit glo- bum&fangvinemeffuderit,homieidadicitur: Nam licet in utroque millafuerit^mtenriocxdis3 caufatarnenmutatur,quiareslicita faduni

excufat, illicitaveröresatrociusredditcrimen; Involuntariaergo iL-

lacxdescafu fada(fi nulia velprocedatvelfequatur

intentiomali)

^ho¬

micidii pxnam non meretur: Quoniamfacinusnoncommittitur³fi malum

inanimononconcipiatur3parturiens eriim voluntas ovo.conceptafceleris folum conficit&protrudit. Arnbr. de off. lib. ^i.eap.io.

Num

fadusferne Uceai

^cum

Ulis quid, nobis religio-

uc

dijjident, ^ut

^everam

Religionem foeiis & armis

iueantur ?

Euminfinemfxdera percutterecum

infidelibus

ut verx religio*-

Iii fubfidiumprxfidiumveparestantum

abeft,

utaliquo modo liceat,^ut potiusomnino

Chriftianx

pietatireludetur. Nam

aperté

talia fxdera inireprohibet Sacri codicis åuthoritas. Exod.2 3.c.34.Eiai.8. Sccap.34.

IdeoAffägraviter inerepatusob auxilium aSyrix Regepetitum.Judxi

autemfeedus com yEgypto Affyriaatque Chaldxa fecere: Animpu-

nc?Minimé.FornicationeadverfusDenmfepolluiffecceleftisvaresait.

Ezech.i6. Zedechiasquifxdera^cumiEgyptis inivit ido minas Dei provocavjt. Jer..^"37. 2.Reg.2p. Jer. ^39.

Sapiens

ergo

eft illud effatum

SenecxEpilt. 119.5 Sapientemnon

poffein habitu fux

mentis

ftare^

nifi amicosaliquos fimiles fui admiferit> ^cumquibusvirtutesfuascom- municet. Similesfuiadmittcredebet. Magnam enimvim

'ad

conjungen-

das amicitiasftudiorumacnaturxfimilitudo habet. Cic. difpares mores

difpariafiudiafeqnatur; Idem in Lal. Hxc quamvis ita

fefehabentffum-

matarnen in

Republica

neceffitas

feederum eft, filoco

tutiorc Remp.

confifterevolueris, fifortioremciviummanumScaudaciorumanimo-

rumimpetumdefideraveris. nullum aliud

remedium eft

^, quam

feede¬

rumfanda cuftodiacuminfidelibustarnennulla

B ₅

Nm

Num Chrifiianis etiamjufta belldgerere liceat ?

Anabaptiflx& ^cumiisTercult.tr. de Idolatr. Lad.5-. Inft.divin.

ii.Sc _29.HominisChrißuni( ajunt)moresad leniiatemt bumanitatemque

deberenonad trueulentiametfeeompofitos &c. Verum. enimvero^ hoc Sc

ratiododis &neceifitas Barbaris Sc^mosgeritibus Sc feris natura ipfa

prjeferipfie,

utomnemfempervim, quacunque ope

pofTent, å

corpo¬

re₃ acapite, ^avitafuå propulfarent Ciceropro Mil. Dentelupus,^cor-

nutauruspetit: Horat.

Non

folum

taurus

ferit uncis cornibus hoßem,

Verumetiam

inßanti Ufa

repugnat

ovis. Prop. el.

f.

A. Deo ha-

bemus dextrasut&nobis

ipfis

&

aliis injuria ajfeclis

opem

feramus utfcelera

^e

medio

tollamus ^, utbis

quibus vis

^&

damnum adfertur, ßmus

portus&

refugium. Chryfoft. Ad depellendas injurias merito

arma

fnmuntur.

&

quemadmodum eß modeßU quiefeere, nifi injuria adfeÜus

_fueris,

itaßultitia

&

improbitas illatam

non

ulcifci, Plato

hb. _5.

de Rep. Arift.

7.

Pol.

8.

Duofunt quibus omnis IRefp.fer-

vatury in

hoßesfortitudo

(3

domi

Concor

dia. Lipf.

^5.

Pol. C.

2.

'Militarem

autemprudentiam anteomnia neceffariam

ergo

prineipi affer

^o

adeo utfine

eå

vixprineeps, fjui enim aliterfe

tueatur,

fua, aefuos

^j

vis nuda

ac^mera

huiereiparum eß nifi

arte

quadam

(3 con-

filio

temperetur:

ideßprudentia militari ? Lip.

$.

Pol. C.

^{2. v.} 1.

Chriftiaims_ergononaberaverit, fi & ipfius Dei mandatis

obtempe-

raverit, Scveftjgiis Sandorum inftiteritⁱ vimque truculentiorem fibi

illatamdefenfione legitima averterit. Sic Mofes3 Jofuah, Gideon,

David Sc aliipiiReges S. Hiftoriasexemplo praeeunt: non equidem ultioare, autprivataquadam vindidaecupiditate arma fumfere: Sed

divino aflatuexiti, hoftibus armata obviaates manu, fveti adverfum

fortuita divinamimplorarenec nonfentire Clementiam. Quare fatis

fuperqne

adparet, jultalicerearmafiimere, fi modo omnis injuftitia

(

Sc temeritas

quam

longiltime ab

iis

abfit.

Lipf.7. Pol. cap. 5. Suntenim

! &belli3

ficut pacis jura

:

jußeque

ea non

minus,

quam

fortiter, de- besger

ere.

Liv

q.i.7.

6.Atque adeo in

omni

Jßep. maxima confer- vandajurafunt belli Cic.

^1.

off.

Nam fernere

inacie

v

erfari, G?

tnanU

manucum

hoße confiigcre3 immane quiddam

££

belharum ßtnile efl.

Cic. Ibid. Cauteergo

agantpnncipes in hello faciendo

^{3 ne} barbar^o ritu cadem cade &

[angvincm fangvine

expient

Sali,

ad Cxf.

Orat. ^i.

X)trum legitimum

m

juflumßt bellum inferre fini?

timisquo

augeatur Imperium ?

Legitimumtale bellu_negat

Arift.quippe

in amplificandis_imperiis,

Sc madtandis finitimis nonlucetbeatitudo civitatis. In illos ergo face-

re impetum ignominiofum habetur.Cas.Pol.i.c.y.Nifi illicuiinfertur bellumfintbarbari Sc fervianatura quibusutileeft alieno fubefle im-

perioj Sctales fi fint: conandum quidem eft,^{ut ars arte} deludatur;

ftultum enimefl: abarmis abftinere,cumhoftis å _tergo hsereat Lipf.

Pol. jrvfinminus 3 h. e.finon hbftes, fedin fuis ipforum quieti fedi«.

busillosIpoliareeftjusnaturaviolare> illosoccidere efl: innocentium

fangvinem

eftundere. Undepoétaj

Frangit

³

attollit

vires in rnilite

caußa,

Qua

nißjuftafubeß

³

excutit armapudot.

JDefenfionis ergöcauflabellum.re<fte fiifcipitür. Si peregrinaqusepiam

genspopulo alicuivim Scjnjuriam intiflerit.ITltid eftnonmodo jiiftum,

fed etiamneceflarium Cic._proMil. Itemque )urisd'täioneni noftram con- * trarebeliesdefendmus.Bocer.L.de bello,c. 6. perperamergoilli teftima«

tores rerumin finitimis

fubigendis

& inacquirendis novis imperiis,

beatam vitamponentes: Nametfitales forfanfubabtos fuojure tene- ant, angues tarnen dentatosinfinufetenereputent(quis enim bello-

rumnovit exitum)

SanSlatriasbumiles

tibifundo

ex

peBoregrates

Duxeris

adfinem quodmea ßcripta bonum.

Huma«

Humaniflrme Domine

Petre

SuöfflOtt /

amicc

dfle&e.

INaudivi

^haBenus

^{non diligentia p} ridan, fff accepti par are te inftudiis jpecimen profeBus. ^exer citat

Placuere mihi

Qf fama (f? conaius. Nam etfi igno-

tum mihi

efl

^,

quid njeré utrumque ferat, neutrum

tarnen

difplicere debebat

^?

cum illa

^>

z# interdum

mentiatur,

tarnen

ab ipfo opere vinci foleat, &* ifli

nonfernere

apud modeftos foras exeant^nifi in fint infus

virtufes, /e/e expediant. Ergo ßudiorum ^amore,

qua

magni facio, ardenti cupidine profeBus tui, ßT

/Wc

nominalem

^,

memoria 'veteris a- micitia,

c/w»

parentibus tuis infercejjerat,

permotus, tuisque außsgratulatum venio: Scilicet

utardori tuo irritamentum

addam genitoribus ^uew [olatium, quodexmutuo, y^per virtute tua, habebunt

gaudio.Caterum^quicquid agis, pié age Qf modefié.Sic

d

DeoQf bonis omnibus amaberis. Vde.

Scripfi

Anno

1653. ERICUS G. Emporagrius

die _4«

Maij. S. S. Theol. D. Holra. Paft. p. &

Conilftorii

prades.

Litc-

Literatiffimo

ac

Politiflimo Juveni viro, Domino

Petro N.

3?t'ömatt/ falutem

&

officia.

V'Aide ^{ßt &} prodeffe dijputationes, animoplacido exercentur^ßve ^{qua veritatis} in pubIi ^cau- eisy ßve privatis locis,

coram

arbitris vel tis femotis femper eft exißimatum: Sicut & illas obejfe,

qua

ad often-

dendam

eruditionis aliquam particulam

^y

Qf _captan-

dampopuli aurampublice habentur. Quorum quidem prius teficutum efje, Qrnatißime Petre / jufla

mihi

eßjufpicio. Etenim materiam de Magiflratu Polt-

iico

yßc traclam edis, uißve ad rei ipßus natur

am ex-

plicatam

^>

five falfa dogmata circa eandem refpicias

^y

nihil fereßt dißderandum. Quid enim fupervacua quadam Qfpompoja fubtilitates, aliaaliaque inutilia interrogantium de Afagißratu

^;

Qualia quidem

per-

multa

invenies

in libris Scblaßicorum, de medio tollen-

da> qua

fcientiam givilem magis ornat am pgf deco-

ram quam

vita uülem ßT expeditam faciunt. Ergo gratulor tibi

^ex

animo bonos in literisprcgreßus, Deum-

que rogo,

ut ßudiis tuis roptimisque conatibus

ex

alt

^o

benedicat.

Cujus tu bonitate benedi&ioneque auclus

vive

Qf vale

y

diu feliciffimeque,

Tuus

SVEN O

JSwtiftm

oh,::

. j ■ _{» V}

• - ...

' '' "

•. ^{^} ä .v.*V:;V-/~ "

'3

or: I

^"vV- JW?'

;v./_ *. v*" 'V'

'

v'/;:

■ ■

.;■> ^, 'y ••.

"I

'

."

^. -, ..■ ' ^. •'.

-v.Wi^ \ v/.v ".:

^{v ::■}

iiVi-J-ci

■ ■- .

,r :vv. \*Vy.\ _v ': ~ -■ . •.

■■■■Ü**■

:«

'''°

. kitVib

iiI=,"iV%v

' ' ' ' ■

\\\ •' * «V~- ' V. • l:

~ ^ " * * ■•••-- .

. ^ : . '' '-.V:0 b•:V" *V : • - '

■* V.» --• ■-V:'''

--I.C

W*

... .. ...

V'""". ^{' •'}

\

-■• ■ •

,•!•■ ■■;

- ' ^'

...

^SSEgS

.. • . .

... x<•<

<*,

v„ -*

**

1

'■ '' _i.„•'v

ovÄ _im.

. ■•• ' - ■■■• '

•el&e

w- ■ . • v

C V-

%

•a

'

1

il

'

m