ANDREA ARCE

g. D. δ. r.

SPECIMEN

ACADEMICUM,

De

ARCE

CALMARIENSI.

Quod,

Indulgente simpltj]. Senat. Philofopb.

m

Regia

t^Academa Upfalienß, PRiESIDE

AMPLlSSlMO VIRO,

Mag. ANDREA

® 3idDi®ass/

Eth. & Polic. PROFESS.

Reg. & Ord.

Fac. Fhiloiopb. h. r» DECANO ^,

Ad publicum Examen modeße defert

Ε R I C U S

CATONIUS,

C MARIENSIS.

In Audir. Guft. Maj. ad d.x/kff Februar*

Anni MDCCXXXV.

Horis, ünte merIMem ₅ fo litis»

<&)<α>ΐ*Α)<<£?>^

WSALIM, Liceris WERNER1AN1S,

S:a? R:« M:tis

magn£ fidei

viro,

Perillußriac

baroni ac

domino,

DN, G Ε O R G I O GODISLAV O

STAEL ^von HOLSTEIN,

GENERALI MAJORI,

Et

Provinciae Calmarienfis

GUB ERNATORI

m£cenati μαχιμο,

T^Uplici _{potisßmnm de cauffa, hane incom-}

ptam

& omni prorfus venußate dicendi pri-

vatam

opellam

^,

TIBI

^,

JWacenas

Adaxime,

confecratam effe volui. Tum quia felici admo-

dum omine §\sz R.as Mltis

exdecreto,

Provin^-

tta

Calmanenßs baud

ita

pndem conßitutus

^es

Gubernator,

_qua

de

re maxtme

fibi gratulantur

omnes

noßvi

cives: tum

quod fpkndida hac

^an-

tequam

TIBI decerner.etur[parta

^,

iliiarci gubernanda fumma

cum

iaude

_pr

afuißi, cujus,

in

prafenti exercitio academico

^,

deUneationem

quahtercunque adornandam mihifumfi\ Si,

_pro

dignitate

arguments ^, meo

heic potmjfem fun*

gl munere ; non

utique cenferer prapoßere egifje

partes

interpretis

^{eorum ,} qua

ad

mu-

mmentum

noßrum Calmarienfe celebrandum faciunt, _jam

vero res

ipfa loquitur

^, quan-

tum _j hoc in

negotio, deßderetur♦ Gete¬

rum _,

eß

rerum, qua

ab antiquisfimis

^tem¬

poribus repetenda veniunt,

communiterea na¬

tura & ratio , ut

ßngulis

^,

qui

in

itsdem

eruendis

dejudant

^, non

Jemper refpondeant

ultima

primis, multaque

^ne

qmdem conjeBura

interdum

äffe qui valeant, Ignofcas itaque

Ρerillußris

ac

generofijjime Dn. BARO, bumil-

Ume+

ßme

^, rogo ,

β in ducendis lincdmentk put-

cerrim&

faciei cafieÜi noftri

^,

Tuae

non

pla¬

ne

fatisfecerim expe&ationi

^, _mecjue

intet

dientes Tuos , eum tenere locum

ßnas

Gjuem

mihi commoda alicjuando fore Gf

or-

namento

ipfe judicaveris. Quam gratiam (icnU

ad eineres

ufque fummis 'venerari Uudibus,

adnitar ₅ quoque

DEum femper

preca-

ior, Τε

^,

Perillwflris

^ac

Generoßs-

Dn. BARO ,

illußri Tua dmtisßme fofyitem Qf incolu-

mem

confervare

PERILLUSTRIS ac GENEROSISSIMI

Domioi BARON IS

c&ltov dev6tißtntfS

ERICUS

CATONIÜS.

S:^eR:^e M:tis Magrn Eidei VIR O,

Reverendisilmo _PATRI

ac

DOMINO,

Dn. hermanno

SCHRÖDER,

S* S.

Theologie

d o c τ o r i

C ELE BE R RI MO,

Inclufae Dioecefeos CalmarienGs

ε pisco p o EMINENTIS5IMO,

Venerandi Confiftoril PRJ5SID1

GRAV I S SI MO,

Nec non

ftegii Gymnaiii Scholarumqui

EP Η O RO

ADCURATISSJMO,

Patrono Optimo.

FAcit, ^prorfus

^narum

Reverendiilime

^artium

^fingularL·

^{liter, arumquo omnes}

PATER, favör f cultores ample- ^{ingenuos bo-} Wc

Bifilés, immo bo

ca me requiruntac

pofiulant tot

T^uz

plane

paterna

in

me c

oll

ata

beneficia,

ut

lucu-

brationes bas

aeademicas,

^nunc in

lucem prodeun-

tes, ceu

devoupariter

^ac

gratisfima

mentis

pignm,

Tibi

off

^er

am.]am ueroffuamvis opufeulumboe ita nonfit elaboratum, quemadmodum rei excellentia

exigere

vide

tur,

Tibi

%

nihil fere

^,

nifi fubaclo

ingenio excultum fit

atque

pohtum, placeat

⁵

ro tarnen, ut

&conßdo,

^me

facilcm bac in

par¬

te obtenturum *veniam&

excufationem. Accipias

ttaque

qrnfo, Reverendiflime PATER

^,

hasflu-

diorum ^meorum

primitias, mibique in pofierum, gratiam,

qua

in hunc ufque diem

me

fem-

per

judicafii dignum, benigne pmfles, Ego

tan«

/2

beneficü

^{memor ,} pro

Tua, Reverendiflime

PATER,

nobilisfimaque Tuse domusfiore

pro-

fferitate

^,

^ Deum T. O. cahdisfima

^'Vo¬

ta

fundere

non

intermittam, manjurus

.

Reverendiffimi

NOM1NIS TUI

humiüimus cultor

ERICUS CATONiüS.

VIR O

Schnöd· ßf Reverendo

DOMINO, ^.

MAG. IOHANNI GABRIEL!

CATONIO,

Eccleiiaram

_,

quas Deo in £ilfll0&U

& -V)0!MT10

colliguntur,

Vigilandffimo

^{, . .}

Nee non

Pmpoßto Moringiae Auftralis

Adcuratiflimo>

PARENTI OPTIMO.

IMpenfe

^{fit ,}

grattifimum ^{mihi gratulor}

meum erga

^{, quod tandem}

Te declarandi

occafto oblat

am-

a

mum , ob innumera in ^me cumulata beneficia.

Tibi enim, Optime PARENS, non folum quod vi-

vere, Jed & quod bene viverefciam ^, debeo. Pate-

re itaque ^, ut

defiriptionem

hatte areis Calmarienfis,

tenui

tenui licet &

ßmplici flik

exaratam , nomini Tuο

infcriptam

rcYmqtiam.

Toflulat hoc ipfum mon folum

mea in Te pietas ^,

&

nobile argumentum , quod,

Te auäore , elaborare > fim aggreffus ^, idque eo magis ^, quod curam

ecclefl<ß

arcis noflr<e per plures

mmos _, non

ßtie

auditerum Tuorum exinno frudu,

Tibi babuifti commijfam. Sufcipe benigne Charta·

ceum hocce ^{munus ,} quod ^nunc Tibi porrigo ^, meque ulterius paterno Tuo amore compledere. Meum efly eritque femper ^,

DEum indefeffisfatigare preeibtts,

ut in jut nominis

gloriam, ecclejia

commodum ^ac noftrum

gaudium

ac

emolmnentum, Te in annosbene multos fal-

mm &

juperflitem praftare

v

elit»

PARENTIS OPTIMI

Obedientijftmtts Tiliut ERICUS CATON1US.

PR/EFATIO.

C ^Ur

tenebris fatis

^{pulcrurn hocce} involutum, ^{non minus} adeoque ^quam

difficile argumentum

mihi potis-

iimum fumferim _ρertr

adla

η

dum

^{, non} u-

na

equidem fuit ratio. Etenim,

_praeter

dignitatem loci, plurium

^retro

feculorum

memoria ac farna celebratam , amor foli natalis , nee non coniilia eoruin ,

quibus

niorem gerere

nullo

non tempore

utile

duxi 3

hic hand

_parum

fecerunt. Eli

autem

ea fubftratae materix indoles , ut, qua re-

rum

amplitudinem pariter

^ac temporum

juftam ieriem

^{? accuratum}

iatis traétandi

mod^{um amet} &

requirat

5

quod quidem,

ficut

ingenue fateor

^, nunc eo

minus

^a

A _mc

me:

praeftari: poteft.

^, quo

magis ingenii

mei tenuitas ^, &c

defedus

^monumento¬

rum ,

huic rei

^r, _qux

inferviant, idem fie-

ri vecant. Interim

quod ipfe partim

tan- quam

oculatus vel

^auritus

teilis

^{earum re¬}

ra m quae

recentiori

aevo

inotuere

^,

circa pradens negotium obiervare potuerim, partim quod alii. benigne

^{mecum com-}

municarunt , ea

omnia heic

tibi , B. Le- dor , qua par

eil

^,

humanitate

^ac

fide,

de Arcis Calmarienfis,

prima fundatione

^,

iitu

variisque fatis

^,

in publicam adferre

lucem conabor.

Quod dum fecero, be-

nignain ab iis

⁵ quorum

intereil, inili-

tutii mei

interpretationen! mi¬

hi

polliceor,.

Mem·

D. D.

Membrum I.

De Arce in genere.

Rcem

Calmarienfern,

_quam

olim veluti afylum,& excellen-

tifiimum quoddam munimen»

rum, a multis retro feculis ,

gensnoilra Sveo-Gothica Me-

ridionalis agnovit, eo in loco

iitam eiTe, conftat, quo, adver-

fariorum quorumvis, prascipue vero

finitimorum,

utpote DanorumGermanorumque, vim &

infultus

vel quondam experta fuerit ^, vel

hodienum

exci-

pere

poific & repellere. Scilicet ab urbe

nova ,

qvadringentos

circiter

pailus

^, &

quidem juxta-»

fretum Calmarienfe, Kalmar-Sund, quod mare al-

luitBalticum, ha?c noftra exftru&a

deprehenditur.

Quantum icaque

ad

antiquam tam internam quam

A 2 externam

4 ·*$* > o cm-

externam rnunimenti noflri flru<fluram & faciem attinet, magnificam prorius 6c maxime praecla«

ram eandem fuiiTe canjicere fas eft ; imprimis*

qvum poft tot tamque faevas rerum

viciifitudi-

nes , hoftiumque ^,

diverfis temporibus

^,

huc fa-

élas excurfiones, etjamnum hodie exftanfiilirna fl·

bifervata habeatpriftini roboris & vegeti flatus do-

,, cumenta. Hinc nobiliflimus Peringfchiöld a) in

„ hunc modurn mununentum noftrum defcribitt

„ Ca!maria, urbs magna, portus & emporium ^, ar-

3, cem habet, qua? operum

magnificentia

certat

33 cum arce Mediolanenfi.

Unde quoque B^lius ^, in Lexico

fuo

cri-

tico fub voc. Calmar. b ) occafionem fibi fum-

fit 3 tam ab ίρίο fitu ac operis ftru&ura

externa , quam interna habitationum fytn-

metria ac ordine, de fortalitii hujus pra?ftantia ^,

ufu 5c antiquitate ^, talem nobis exhibendi deferi- ptioaem. l^e chateau cle Calmar eft derriere

la vieille vil¬

le. 11 eft rf acces difficile, amnt aVun cotéla ^merbordée

de rochers, deΓautre fesremparts, fesgrands baftions JojJez

ä fond &

fes decuvepleins

rf

^eau.Au

milieu

de tout lebatiment eft le _grandecour de ce

chateau

avecun

don-

jon extremement haut & quatrepetitestours

qui le joig-

nenU 11 y a outre cela deux ou trots grands corpsde logis,

& quelques pavillons,

qui fontfans

beaucup de

fymmetrie,

d Caufe de leur antiquite.

Qua? omnia

fatis fuperqtre oftendunt, quo numero femper

habi-

ta fint fortalitia ha&cce Calmarienfia. Ceterum

nondefuerunt ? qui tantum tamque excellens o- pus?

4M ) * C * pus , Danis

adfcribendum

eile ^, judlcarunt ,·

Ted

in caiTurru Etenim pra?eunte hiftoria _patria, po- tius ad deftru&ionem, _quam ejusdem robur &

ornamentum aliquid contuleruntv Nan equidem

inficias imus, Calmarienfem areem, tam per clandeftina exterorum hoftium molimina, quam per fraudem & perfidiam Caftellanorum, nonnun- quam Danorum iubje&am fuifie imperio : exinde

tamen non fequitur, eosdem primos ejusdem luifle

& conditores Sc pofleiFores. Apellet itaque Rex Dariiß Chrißiernus 11/, apuä Boederum, inhiftoria belli Daniel c). Colmarιam arcem νeterum Gothorum : ni¬

hil aliud tamen inde concludi poleß ^, cenjente

ita quoque Ciariß, Mag. Andrea Stobeeo ^, quam ecs, quorum nomen in titulisujurpare foleant Dania Reges ^>

e(fe ^, reßyeäu noßrorum Gothorum ^, recentiores ; na-

ftros vero veteres érprimavos ^, & Gothici nominis ra- dicem , quocunque locorum rami je

diffuderint,

^tn Go*

thia -> (Sc^andm^avia) ejje qmrendam.

a) in vita Theodorici, pag. mihi ^3. confer Ziegkri

Scond. illuftr. pag. 493.

h) vid. Le grand didionare critiqae & geograph.

c) Lib. 2. pag. 250. conf. DiJJ deprimis Scandia in- habitatoribus edit. Land. Goth. 1706.Thefi 18.

Memb. II.

De fundatore arcis Calmarienfis.

FUndatorem

_certe^{mninO. Quisquis}

arcis hujus

^autem

ii qua?fiveris, latet

^{ille fuerit , opus}

^o-

, eundem, non

vulgär],

fed

excellenti

A 9 prorius

« 4®·? ) ö (Ί&.

prorfusingenio prasditum

fuifle, edocet.

Sive enim quis vel in genere vel in fpecie exaiminaverit ea ^,

quasadejusmodi

munimenti fitum ^, figuram ^, for·

mam, & reliquam, fecundum regulas artis» ferva-

tam femper & adhibiram methodum

architeftoni-

cam,non poteritnon,hai>itarationeomnium&fingu-

!orum,quaehocopusfortalitiorumconcernunt, con- ditoris perfpicaciam & folertiam laudibusextollere.

Quemadmodum,cuminferius, ubiad ipfius ftruftu-

ra? de.fcriptio.ne-m nos accingimus,erimus vifuri.Ad

conditorem quod attinet, reiatum accepimus, Mo-

nacho id haud immerito eile adfcribendum: alii,

alia indufti opinione ^, afferre fuftinent, Danos

hane arcem exftruxiffe: id quod fibi conftare non

poteft., quandoquidem una cum urbe munimen·

tum eftlimitaneum: ^utquoque.Adm. Rev.& Pra?cl.

Mag.SWEBILlUS,inDiiTertatione fua,de Calmaria,

bene obfervavit. Hinc nobis non eiTeoppofitum hoc propugnaculum a Danis,

fed

pocius, ut natura loci

& alia? circumftantiae evincunt , a noftratibus, ad hoftiles _quasque

refrenandas

excurfiones ac invafiones , a?dificatum eile, cenfetur. Alias me¬

moria? proditur in Diario Vadftenenfi, a Reveren-

difT. Epifc. Doft. Er. Benzelio edito, Dacos ⁱⁿ fu·

am ipforum cladem , caftrum quoddam Danaborg

in fmalandia exftruxifte , circa annum MCDLV, quod poftea a Sveo Gochis ^, deviftis & expulfis

Danis, vocatum eft Danaforg, quum Dani, adverfa

tunc temporis luftantes cum fortuna ^, caftellum a fe aedificatum defendere nonpuftent. Verum hoc aliud

•m ) O C Η» 7

sliüd'plane fuiiTe ^{, ex} hiftoria pacria edocemur.

Noftrum certeIongeantetempusprasdiåumfloruis-

fe liquet. Quod Ci ad circumftantias _temporum, quibus primum hoc munimentum exftrui coepit,

oculos mentemque convertere voluerimus, credi-

bile omninoeft, fuifTe _opushocceinceptum & per*

fe&um , cum pacat^e maxime res eilent domi fo-

rifque, quo fa&um fuipicamur ^, ut omnia, qua:

eidem perficiendo conducere viderentur, facili ^ra-

tione potuerint aquiri & comparari. Quod reli-

quum eft , cum Adm. Rever. Dn»M. Andrea Swe- bilio fatemur, ipfam hujus rei ignorantiam, an-

tiquiratem prodere IocL Interim a veritate haud alienum eiTe crediderimus, a&a pariter ac monu-

menta iftorum temporum perplurima, in terras exoticas _r p^iertim vero in Daniam , durantibus

turbis bellicis, fuiiTe tranfve&a; id quod nonpauci Svecorum, in peregrinationibus iuis per iftas regio-

nes , verum fuiiTe deprehenderunt. Hinc aliquid

certi, in tantarerum caligine^defundatore ftatuere,,.

nequaquam poiTumus ;· alios potius hoc eruendum relinquentes ^, qui födan melioribus inftru&i fub- fidiis* felicius multo hac fibi demandata

defungii

poterunt iparta..

Memb. ΙΙΓ.

Memorahifut hujus arch perßrinvit.

X proxime prascedenri membro, vidimus ^,,

arcem noflram antiquitate fua omnino eiTe infig.nem, quandoquidem nulla ipfiusvel con·

ditoris,,

% ^

ditoris 5 vel temporis, quo fuerit

exftru&a

^{, ap-}

pareant

veftigia.

Qnocirca nunc

alias fponte

iua

commemorandce veniunt pr^rogativa?, quarum

refpe&u, apud ^omnes fere cultiores gentes

habi·

ta eft celebratiffima. Imprimis autem omnibus

notrflimum eile ,

esfiftimamus

^,

ad hane olim,

tanquam fedem regiam, prSncipes

divertifTe perfo-

nas, quotiescunqueresmajoris momenti, in comi-

tiis Calmariae habitis, vel alia, de falute reipubli-

ca?, fufeepta negotia ^, in hane regionem gentem Sveogothicam devocarent.Unde quoque non raro,

quamvis interdum

aréhiiima

cingerentur

obfidiö-

ne, Principes,compofitis tandem rebus, amoenita-

tati locicapti,eatenus defideriiscivium

fuorumfa-

vereconati funt, ut longius apud eosdem perman·

ferint, quam , ubi accellerant, fibiprimum in a- nimum induxerunt· A&us _pra?terea follemnes fe- pius

hoc

in

loco efTe celebratos novimus. Hinc

Regum, heroum,purpuratorum ,

aliorumque

toga fagoque infignium virorum

ceiebratae ibi funt

nu¬

ptias »

defponfationes,

nec non

elegantiffimas do&i

viri habuerunt orationes, idq-ue in praefentia Re¬

gis,

Reginas regnique

procerum,

Ceterum,

cum

multa apud hiftoricos occurrant loca, quas

de his

rebus promifcue agunt, prscipue quando

de

egre- gio aliquofacinore, Calmari^ patrato,Termo

eß;ita

ut,ii quid iti arcecontlgerit,

totiurbi vel prasfe&u-

rx adfcriptum reperiatur ; itaque mirum cuiqc2m

non erit, eundem nos heic fequi ordinem ^? in iisdem tradendis non folum, qu<e ad

urbem aliqua

ratione

•m) ® ( s«H #

ratione pertinent ,

fed

etiam qua? arcem

noftram

illuftrem reddere poifunc.

Anno 1276. fefto Martini, fuas nuptias cele-

bravit Calmarias Rex Magnus Birgeri

Ladulåås,

in

uxorem accepta

nobilifllma virgine, Helviige

no- minata, filia comitis Holiatia?,

Gerardi

fenioris.

Et quidem hic RexMagnus,

gravifltmas illas di-i-

cordias, inter Regem Daniae Ericum

& Norve-

gia? Regem qua?

fuerant

exorta?,

fingulari

pru- dentia, in hac Calmarnicenii

urbe,

fopivit

d).

Anno 1397.Apudnoscoronatus

eft Rex Ericus

Pomeranus inRegemSveciae,Dania? &

Norvegia?,

a Jacobo&Torfteno

Epifcopis Scarenfi &Lundenfi e)s

Do<ftor & Epiicopus

ReverendiiT. Dn. Ericus

BenzeÜus dicit, Regem Ericum coronatum

fuiffe,

ab ArchiEpifcopis

Lundenfi

&

Upfalienfi, prasfen-

tibus Epifcopis

Lincopenfi, Scarenii»Stregnefenii,

Mifnienii, Vexionenii, Arofienii, Ripenfi & Or-

chadenfi. Creati autem funt ibidem equites au- rati CXXXIIi. /)

Anno 1789» Traditå eft Calmaria urbs, una

cum arce , militibus Reginas Margaretha? g\

Anno 1361. Fefto Martini captus

eft Rex Ma¬

gnus Erici, cognomine

Smek,

in

templo Calmari-

enfi _,a patre

fuo R. Haquino, & in

arce

noftra

cu-

ftoditus h).

Anno 1531. in dotem

conceftlt Rex Gufta*

vus prim« fu« conjugi ^, Regin«

Catharinas

Calmariam urbem, ut & arcem nec non totam

prasfeduram cum arce

Borgholm i),

B Anne

χ© *m) o cm*

Anno 1588. Rex Johannes III:tius in arceCal-

marienfi nuptiascelebraricuravitneptium fuarum ^,

quarum altera nupfit

Claudio Bielke, altera

Ste-

noni Roosde Bogefund k),

Anno 1607 Dn. Johannes Sckytte orationem,

in arce Calmarienfi, decaufliseje&ionis Sigismun- di, habuit /).

Anno 1628.die vigefima nonaNovemb, acceffit

Calmariam Regina Maria Eleonora, unde, poft-

qvam qua? in urbe fimul ac arce vifu

digna ju-

dicarentur ¹ confpexerat, protinus in

Oelandiam,

una cum Principe Danica fe contulit.

Anno 1656. Calmariam quoque invifit Serenif-

fima Regina HEDWIG ELEONORA,

unde,

cum quatuornavibus bellicis, Pilloviam, futuro conjugr,

Regi CAROLO GUSTAVO obviam eft profe&a;

traje&um ut dirigeret, fibi

commiiTum habuit

Da¬

niel Strutsflyckc ^, chiliarcha ^, cui

poftea

fecun-

dum locum ab Ammirali adfignatum

fuifTe,

ac-

cepimus

ni).

Anno i67$.primum Calmariam

urhem,

ut

& arcem vifitavic Rex gl. ^m. Carolus Xl.-mus, qui in arce reiidens ^,

diu ibi eft

commoratus ^, ac fingularem prorfus ,

civibus iuis cujuscunque

or- dinis & ftatus, gratiam declaravit.

Idem

glor.

mem. Rex , menfe O&obri anni modo memorati,

in prarfentiarum Regina?

viduae,

totiusque

aula?

regia? follemnia

nuptialia inftitui

ac

peragi

cura- vit, inter confobrinum fuum, tribunum cohortis

pnetoriae, Dn, Comitem Guftavum

Adolphum

f

^De la

4M ) ° ( *i

De la Gardie, & virginem nobiliflimarn, Elifabe-

tham Oxenftierna, regni Cancellarii, cornitis Eric!

filiam, Hic comes De la Gardie , mox, ipfo feil, nuptiarum die & quidem antefolis occafum ^, in purpuratorum, ordinem fuit adfcitus. Ut ex vi¬

ta ipiius ^, concioni funebri adje&a, appertiffime

conftat.

Eodem _anno, ad memorati cornitis nuptias celebrandas, Calmariam adiit extraordinarius le- gatus PoloniasAlbertus Conftantinus Brefa fta-

rofta Nadvadvorfcki, _{qui magna} flagrabat cupidi-

täte videndi & perfcrucandi omnia illa monumen-

ta _, quas in urbe fimul ac arce inveniebantur »).

Huc referendum quoque cenfemus illum rei- publicas ftatum, quo, urgente rerum neceffitate,

arcem noftram? _procerta pecunias furnma, aliis op-

pingnoratam fuiile, liquet. Sic anno 1348 a Re·

geMagno Erici, pignori reli&afuit Henrico, comi·

ti Holiati#, eam prcefertim ob cauflam, quod

certa fibi, in itinere mufcovitico , ab eodem pe- cuni^ furnma fuppeditata eilet. Unde quoque

comesHenricus perlongum temporisfpatiumean-

dem arcem tenuit.

Anno 1558.arcemCalmarienfem unacum Oe·

landia& totapra?fe$ura, filio fuo, Regi, Ericoeon-

ceilit Rex Guilavus _parens.

Heicquoque

minime prastereundarr elfe, cen¬

femus gratiam illam ilngularem , qua, Potenfifli-

irus nofter Rex FRIEDERICUS,&Clementiffiina Regina ULR1CA ELEONORA urbem ar-

v B 2 cem

,tt } o C §"$*·

cem Calmarienfem, circaadventum fuum,anno hu«

jus ieculi

vigefimo fecundo

^,

compiexi iune, dum

templa &

fingulas fortaiiciorum

partes

iuis perlu-

ilrarunt oculis , famamque eorundern ^, antea

il·

luftrem, adhuc auguftiorem reddidere

auåiorem*

que,

d )

Olaus Magnus Lih. IX.

cap. 22.

Ericus OL

pag·

77. in Oflavo. H<s nuptia celebrat<e

Junt,

βΑί ChroniconEpifc. Lincop,

råi IX.

S)d Cardinal Gvido tit CaittiatRC fOttt

«Pdfiwné

Legat

fdtiD tfrdtt 9lom.

Nempe circaannum Xllfyutäta

af)

C gemtto otia / fom (irifn>it ftäi4*

Ericus Olai Vpjalienfis arbitratur,adventumCar*

dinalis hujusincidiffe ineundem annum, quo mor-

fuit BirgerJerl 9 qui

fundamenta metropols-

tana noftra urbis Holmi#jecit>anno 1266.

t) Job. Mag.^xis 16.pag. 890. item

Mejf. Analefl.}

2.pag.214.conf. Difjertatio Mag.

Swebiliip.

29,

/) vid. Chronol. Dofl. Erici Benzelii.

g) Mej.Scond.

illufl.

Tom. III.pag. 9 9.

h ) Ol. Mag.

Hb.

IX. 22.

Chron.

Epifc.

Linco*

penflum. pag. 90.

i ) vid Tegel, ad nominatum ^anrum.

k ) Mej}. Scondia illufl. Tom. Eli. pag. 90.

Mej], Scond.

illufl.

Tom. Ε111. pag. 49.

3!»)

Pufendorf.

de rebus Geftis CARQLl GUST.

ad hunc annum\

η

) vidi

vt(am

Capitanei CronVmu

»y

•m) © (£§*·

Memb. IV.

Prafeäos & Caßellanos munimenti

memorat.

LEvicer

^arcem

^ita

occurrerunt,

perftri&is, qua?

rebus

circa

memoria

hanc noftram

dignis,

ordo nos jam ducit ad eos viros , qui non iolum urbem, totam provinciam Calmarienfem &

Oelandiatn _, (ed etiam Smalandiam iub fuo tenu- erunt

pr^iidio.

Hinc tota Smalandise praefe&ura antiquitus vocata eil Advocacia Galmarienfis,

fatente NobiliiT. Peringfchöld o). In hoc itaque negotio oceupati , lubentes fatemur,

nos heic non fatis accuratum exhibere ca-

talogum

caftellanorum

^; talem tarnen heic fifti-

mus, qualern, pro eo, quo erga omnesürerarum

amantes _, favore femper pollet prorius iingulari,

Coli, Antiquit. Secretarius Nobil. Dn. Joannes He¬

iin _{, ex} fchedis & colledlaneis antiq. reg, nobis-

cum communicavit,

Agmen Caftellanorum ducit Carolus %\

ffe ^, iive Teutonicus diåus, advocatus Stockhol¬

menils _circa annurtii3o8, antea advocatus cailro- rumKalmarni» &Borgholmia?, ficuti inliterisHol-

B j roh®

·*$·? ) © ( ^

roia? praefcriptis·, eodem hoc titulo illum decora·

viü Rex Birgerus. ρ )

Ad methodum itaqueheic nobis fufceptarn, fuc-

cedit Thure Thurefon capitaneus caftri Calma- rienfis, cujus conjux Ingerdis ^, fine certo, quo vixerit, anno, nominatur ina&is iiterariis Svecia?,

anno 1726. _{pag. m.} 172.

Numerumprasterea caftellanorum augent Be-

nediflus & BooStenonis , ab anno 1436. ad annum 1459. Horum fräter fuit Canutus, XVIII Epis- copusLincopeniis,de quo verbaha?ccehabentur: q)

2i)eu XVIII. $3itfop til gtnciopungj ?om/

<£tt $rtl>ut:en mun οφ mptfet from /

Jgett Boo Stenfot! ocpJpetl· Bengt (jcmé 33t0tW

SBoro ®iflfopetré brcDcr ^om gaDec οφ 93loDei:.

Porro Dn. Karl Elinoion Praefe&us dicitur Kalmarienfis , idque in literis Henrici Glyfingii

ad Monafterium Calmarienie. Litern quidem,

quo die fcripta? fint, non memoranc ; reperiuntur

tarnen in arch: regio antiqvitatum Holm.

Prasrerea Johannes Magni de Boo & Giöks-

holm _, nobifis eques; fenator regius ^, cailellanus

arcis Cairnarienfis, ut et

prarleäus

Oelandiée &

Snralandis fuiiie perhibetur. Conjux

ejus

vocatur

Anna , cujus confilium quaTivifie fertur Guftavus

Erici , ex captivifate circa annum 1^20 redux r).

Ceterum , ex vita nobilis cujusdam viri ^, conftat, conjugem ejus norninatam fuifle Aifrid, qua? fuic

iilia Johannis de Mörby.

Hunc iecutus eit, iuo ordine,SöverinusNor- by

4M) o C'Ml· ^jr

by ιζ20. 1521. 1522. inque Gothlandiam fuga fe recepit,

Deinde Bernhardus vonMehlen, Regis Sveciae

fenator , a glor. mem.Rege GUSTAVOStregnefia?

creatus , pr«feå-uram arcis, urbis & advocaei«

fibi quidem habuit cornmiilam ^, fed quia Regi in- fidelem fe praeftitit , in Germaniam abiit ^anno

'5*5 ·»)· .

Henricus autem Juthe ^> poft abiturn Bernhar- di, praefeclus arcis conftitutus eft t). Quo tem¬

pore » Nicoiao Erici quoque comrniila fuit cura

urbis, qu« tamen necfeliciter, nec ex iententia, ipfi

ceiBc

«).

Poitea Arvid Veft-Giöthe _{, arcem , quanu} tuebantur milites Bernhardi _, ut & urbem totam- que pr«fe&uram _{occupavit v).} Hunc excepit

Germundus Svenonis _, advocatus arcis Calmari- enfiå circa annumi54o ^, ac Guftavo Regi» ^contra

rebellemiftum Dachum, egregia prxftitit officia ^an¬

no 154^ Unioni fubfcripiit h«reditari« 1544,

fuitque oriundus ex profapia Sommorum. Sepul-

tus autem in templo cath, Calmarienil x).

Huic proximus memoratur Ericus Caroli Gyl-

lenftierna de Nynääs & Ahrenääs, eques auratus, regni Sveciaa fenator , caftellanus caftrorum Calm. & Borgholmenfis ut & Legifer perX:cem

terricoria Smålandiae. Uxor hujus fuit Catharina Bielke , filia Nicolai Bielke de Kråkerom Regni

iénatoris & Ann« fili« Clementis Hogenfchidid,

HincEricusMagni

de

Bråviik,Uiffparre,

caftell.

arcis

** ΊΗ)' ο ($&.

arcis Calmarienfis, & prasfe&us

advocacia? fa&us.

Eques circa coronationem

Regis Erici conftitutus

1.561, Filius

ejus

Georgius

(ubfcripfit concilio

Upfalienfi 15:93.

Pater ejusdem

vocatur

Magnus

Pauli , prsefe&us

Smålandias

ut&

Calmaria?. Qui

unioni fubfcripfit hsereditarice 1544.

Ejus in locum fubftituturn

fuiife> accepimus

Caroium Stenbock ^, Gubernatorem

Smålandia?,

anno 1597. Hic Calmariam arcem

duci Carolo

tra- dit, & carceri includitur y\ In cu>us

locum iuf-

fe&i funt Guftavus de Saxonia Lauenburg ^, Geor·

gius

Claudii Stiernfchiöld & Olaus Hård 2). Ht

munimentum cedunt R.

Sigismundo,

anno 1598·

d. 31. Julii a)y Inter

prsefeétos fit

quoquc

mentio

Nicol. Stiernfchiöld. In locum trium horum

Vi«

rorum, conftituit R.

Sigismundus*

anno

1598»

caftellanos Caimarienies , Uladislaum de

Beches,

& Dn. Johannem Sparre de Bergquarn ^,

regni

Sveciae Drotzeti , Domini Guitavi

Olai de

Torpa

filium.

Dux autem

Carolus

^, anno

proxi-

me fequenri ¹⁵⁹⁹

d.

18

Maj* urbem fua? fecit di-

tionis, adeoque Johannem Sparre

pariterac Chri-

ftopherum Andres

de Stöflöö

ut

& Laurentium

Roiamb interficijuflit.

Defim$i hujus Sparre frä¬

ter fuit regni cancellarius Ericus

Sparre de Sund-

by, in matrimonio

habens Ebbam filiam Dn. Petri

Brahe.

Sic quoque

Andreas Laurentii

^,

& Nicolaus

Birgeri,

oüm prsfeduram Calmarienfem obtinuis-

ie,

perhibentur. Johannes Erici pari propemodum

_ratjone

•ZM ) O ( 17

ratione vocatur caftellanus Calmarienfis in Theac.

Mefl. Nob.Svecan# _{pag. 71. ac} conjugem habuiile^

fertur, iiliam Claudii Ochonis Toct de Byreftad.

Eodeminloco appellatur confiiiarius regni ^> quan-

doquidemfen. reg.

fa&us

1614,6c legiier Werme-'

landia?.

Sic ördinem caftellanorum ingreilus eft

Olaus Andrea?; uxor ejus fuit Chriftina, Hanfefi-

lia: fepulcrum utriusque in templ cath. Calma·

rienii deprehenditur.

Poft eumChriftophorus Andrea?qui caftellanus

fatis conceilit d. _19. Apriiis 88. in aree Calmarieti- fi, & cum thori focia fepultus eft Calmaria?,

AcceflitetjamJöns ad préefeåuramhancceCal-

marienlem £),idqve tempore R. Erici XIII, qui

interiuit coinitiisCalmarienfibus 1596 ^, die iEgidii»

Ita Dn. CAROLUS Calmarienfis, JP>ert Äatl (ifÄaimante contra Regem Birgerum, Smo-

landos in fuas pertraxit partes , arcis pra?fe<fturam

adminiftravit.

Deinde CAROLUS GUSTAVI de Toftaholm, caftellanus quoque arcis & pra?fe<ftus advocaciae

anno 1597. 28. April. Hinc diplomafce R»

Sigis-

mundi pra?fe&usconftitutus eft Satagundias inferio«

ris in Fennonia.

Hunc Boo Ribbing ^, caftellanus ^, & Boo

Guftavi nec non Petrus Michaelis in adminiftra-

tione

pra?fe<ftura?

arcis fecuti iunc.

Jam Chrift.Somme ordo tangif, quiGubernator

6; Caftellanus arcis,fubDanorumobfidionea R.CA-

C ROLO

η ) ο c §Φ·

ROLO IX. conftitutus eft 1611. Hic quidem ^a- pud omnes Sveciae

Hiftoricos

^,

ob proditionem

,1

eodem anno , effe<ftui datam ^atro carbone notatus eft: nihilo tamen minus antea ftrenui fortisquemi-

litis munere egregie defun<ftus dicitur, ^ut pailim apud Videkingum ^, in ejus hiftoria GUSTAVI ADOLPHI, & de bello Teutonico _apparet d) : id quod vel ex eo fatis fuperque colligi poteft, quod

cura tanti munimenti & quidem hoc pra^cipue tur- bulento rerum articulo, ipiifuerit commiila. Hinc

quoqueR. CAROLUS, dum primum ^exortnm fuit

hoc bellum , fequentia ipfi conceiHt pradia feil.

Monaftertum Sko, Flaftad, Hammarby, SJhal- la, Råberga ^, Linda, Mo*by, Walleftad, San¬

da & Rieboda, & quidem hifce fub conditionibus ^,

ut quatuor armatos equites inträ lirnites regni ar¬

mis inftruclos praeftaret e )* In di (T. de Monafte-

rio Sko vocaturChriftopherus Somme de Glede¬

berg Marefchallus; verum propter crimenperfidiaj hisprivatus fuit

pnediis,

qua? imperio Sveo-Go-

tico mox reftituta fuere. Pater hujus fuit Abra-

hamus Somme, mäter vero Märeta Chrifteri Lau- rentii fiLia de Futna

Georgius quoque

Ulfstorp

caftellanus ^, At-

qve Andreas Svenonis Stråle de Ekna caftellan*

cujus uxor fuit Anna Olavi Hvitt. Filius ejus-

dem Olaus vices Pra?fidis adminiftravit in dica- fterio Holmenft, unde tempus officii Andrea fa- cile colligi poteft»

Eundem caftellanorum ordinem infignivitr

etiarn

■UK ) O ( Ip

etiamHermannus Wränge] Mareichallus,

defigna-

tus gubernator Calmarienfis anno 1616, g) runc enim vobatfatur tribunus. Huic, anno 1611 d.

27 Augufti ^, Monafterium Sko, quando eodem deftituebatur Chrifterus Somme, in pcileflionem

fuit concefTum _{, ut} habetur in diilertatione de Mo- nafterio Sko h )

hic

etjam ^partem quandam hu¬

jus Monafterii, qua? per a?tatem fuit collapla ^{, re-} parandam curavit. Ceterum reperitur in templo

Skokloftrenß

tabula qusdarn ^, cui infcripta deprehenaimus iequentia : {Emellan 1620 οφ 1624 fjaftuet t)Ctt QGÖålbottK Herman Wrangel

tifl Sko οφ Savjc/ @tmtgeé Slifcé gdftmarflfalty

Οφ Gouverneur på Calmare ©iott/ ©f(lb/ οφ

nnberliggtanbe

£άη / låtit @ubi till d&ral bcrntct förbättra Οφ renovera i). Prima hujus con- jux fuit filia R:ni Sjcja? S:toris & Generalis Cam-

pidueis , Dn. Mauritii Grip de Vinåås & Tanbo»

qui ultimus fuit familia? iftius : Secunda, originem

debuit proiapiae Gyllenftiernorum.

Et Deinceps

Chrifiopherus

Petri Ribbing de

Ulfnaäs _, Enehörne, Attorp ^, caftellanus Calm. &

prafe&us diftriélus Cronoburgenfis 1620.

Pofl: hunc Ivardus Chrifteri > a K. GUSTAVO 1622. Spartam cafteliani habuit fibi commifTarn.

Sic etiam Jefperus Andrea Kruus de Edby &

Lundby

prasleäuraej

hujus provinciam obtinuit 1634. qui in diplomaie vocatur S:ae Riee Majeftacis Svecia?, CHRISTINE REGINA magna? fidei vir, ^ut & prsefeäus advocacia? calm. & Oelan-

C ζ denfis,

20 4Φ3 ) O ( ^

denfis i Tribunus unius cohortis

peditum

& con- liliarius belli: NatusA.1576.15 Augufti, denatus

d.

14 Febr. 1642.

Huic fucceftic 1660. Seved Bååc Lib. Baro de

Skorholm 5c Myröö R. S. S. & Freies

generalis

collegii commerciorum ^, ut

5c gubernator regio-

num R. CHRISTINA reli&arum.

Ac Jacobus Biörnonis Bååc de Stofioo 5c

S5-

derby. Uxor

eins fult Catharina Dn. StenonisBe-

nediäi filia de St5ß66.

^Tum

Ericq Ernfchiold & Ericy Oxe, qums

caftelani munere

^quisque fuo ordine 5c tempore,

defun&i funt.

Porro fequitur

Johannes Martini Slrtllfofc / hu-

mili loco natus, caftraque fecutus, poft

variafor-

titudinis documenta edita, ad tribuni pariter ^ac equeftris ordinis

dignitatem viam iibi aperuic 5c

calmari# in templo cathedrali

tandem humatus.

Conjux fuit Maria

Schytte de Mechlenburg, qui

vitam Dami finivit 1647.

Thomas Gerfeldt 5c Guftavus

Svinehufvud

caftellanis quoque annumerati

funt.

Ordinem fequentem tenent

Ericus Baaz Le-

jonhielm ^, Guftavus

Ribbing

^, ut

5c Erneftus

von

der Lode Tribunus , qui fubita morteabreptus,

in domo praefedti urbici :

Calmariam venit d.

12.

Maj. 1662, fepultus in

templo cathedrali d.

4

apri-

lis , ubi arma ejusdem 5c infignia nobilitatis

hodie

cernuntur fufpenfa.

Fofteum MathiasSalomonKionigsfeldt Tribu-

nus

#1) O "

nus 1700 ppsfe&uram arcis

Calm. adiit, titülumq;

generalis

majoris obtinuit

1719.

Ad eundem modum praefe&uram

geflit

arcis Calm.OttoWiihelrnusLyditighielm

Tribunus,i7i9.

vitamque reliquic 1733. 41a

die fefti pentecoftes.

Tandem Georgius Godislavus

Seal

von

Hol-

flein, Liber ßaro & GeneralisMajor,Gubernatorar¬

cis conftitutus _173?. in Majo,

Ultimum inter Caftellanos fibi vindicat locum

Generof. Dn. Chillarchae locum tenens , Johannes

Diedericus von Eilen , munus a Sacra Regia Ma- jeftate clementer

fibi haud

ita

pridem demandatum

bodie exornans.

0) In monumentU

Uplandi

ck per

Tih,

pag. m.

60.

ρ) Vid, mom.

Upl

per

Ttdh.

pag. 70.

ad calcem.

q} bi Chronico Ryttm.

Epijcoporum Lincopenßunt

a

Do61or^e Eric^o Benzeliu Tolyhiftore excelent.

edito.

r) Vid. Tegel pag. m. 7. in

hunc

annum.

s) Mejf Sc

ond, llluflr. Tom. V'.

pag. 25.

t ) Ut

habet Tegel

^pag. 105.

u) Tegel pag. 104. v)

Item Tegel

pag. 107.

x) Vid. Mejf.

Theatr. Nob. Svecana.

pag»84-

y) Vid. Tuf. de rebus

geflis Caroli Guflavi.p.

542.

25) Item pag. 544.

a) Et_pag.550.

b) Vid.Chron. Ryth. Majuspag.

223.

c) hem pag. 133. d) Pag. 9.

e) Vid. DiJJ. de Monaßerio

Sko

^, pag. 42.

f) Vid. Meß. Theatr.

Nob.

Svecan.pag. 34·

g) Vid.

Videkingi

hift.pag. 351. 389.

h)

pag. 43.

1) Vid. Diß. citatampag. 3 5.

C 3

Memb.

2* 4M; Ο ΓΗ».

Memb. V.

Externem

ar

ek ftruäuram confignau

TOparchis

eocommodius

modo

iatisfaciant, domicilia

nominatis, quo mumeri

&

iuo

ha-

bitacula egregia deftinata eile, conftat in hac arce noftra, cujus archite&uram externam jam paulo inferius vifuri fumus. Diximus in primo

noftro membroarcem hane, ad orientem _nempe, vicina agnofcere iitora maris baltici, unde näves vel majoris vel minoris magnitudinis egreiTae; ibi¬

dem ad pontem jam aetate & incuria collapfam ap-

pulere, ^nunc autem temporis iliud fieri nequit, Ipie expertus vidi Oelandos ^, quando iua pende-

renttributa, huc navigiis fuis tendiife ^, quod qui-

dem jam haud apte facere poiTunt, tum ob deftru-

ftionem pontis , aquac decrementum ^, quod indies

cuivis obiervanti apparet, tum etiam ob fcopulos

Sc juxta eosdem demerfas näves.

Sed ad munimenti noftri externam faciem _qua*

Iitercunque delineandam ^, ineipiendo verfus occi- dentem.

Unicuique ^a Moringia vei auftrali vel boreali

advenieuti reprasientat arx noftra figuram quadra*

ti, cujus angulos exornant turres rotunda? , vel il

mavis propugnacula munita ^, fcilicet Orientale ,

occidentale, meridionale , Sc aquilonare, in qui-

bus undique conipiciuntur tres circuicus formen-

torum cum iuis foraminibus miifiiium 0ti)cfegiug'

gqV;

horum

feptentrionale maximum eft ubi tor-

mento-