MAa.EEICO GUST. GEIJER

MORES HEROICTE TETATIS APUD VETERES GR£COS

ET

SCANDINAVOS COMPARATI.

V/

DISSERTATIO,

CUJUS PARTEM SECUNDAM VENIA AMPL. FAC. PHILOS. UPSAL.

Ρ R JE S ID Ε

MAa.EEICO GUST. GEIJER

HISTORIAR. PROF. REG. ET ORD.

REG. ORD. DE STELLA POLARI EQUITE,

ACADEMTAC SVECAN.® OCTODECIMVIRO, REG. ACAD. LITT. HUM.

HIST. ET ANTIQU. HOLM. REG. SOCIET. SCIENT. UPSAL. HEG.

SOCIET. SCIENT· NIDAROS. REG. SOCIET. SCIENT.AC LITT. HUM.

GOTHOB. NEC NON REG. SOCIET» SCIENT. HAFN. ET ARCHÄOL SCAND. HAFN. MEMBRO.

PRO GRADU PHILOSO PHICO

P. P.

FREDRICUS FRYXELL

STIP. EEG. VERMEL.

IN AUDIT. GUSTAV. DIE XV MAJI. MDCCCXXX.

Η. Ρ. M. S.

ü Ρ S A h I JE

EXCUDEBANT REGI® ACAPEMIÄ TVPOGRAPHI.

9 Haraldi Hildetand _{in pugna} Bravallensi, novem dimicaese

poetag, poetarum affirmatur fide; ^nec pauciores apud Eiste·

num Beli Suecia; regem commoratosfuisse tradunt. Ragna-

rus Lqdbrok,et regina et filii ejus in vatum numero sunt. Ια aula Haraldi _pulcricomi poet# in sede eminenti ex adverso principis conspiciebantur, inter amicos regis honoratissimi. Pari fere dignitate etiam ab OlaoSkotkondng^, primo Sueciae re¬

ge christiano, habitos fuisse, constat. 19) Nam, religione

licet _mutafa, diu tarnen permaniit _antiquus vatum honos, et

opinio, eorum potissimum ope res gestas oblivioni eximi,

inconcussa vigebat. Ingenfem ^versuum numerum poétas me¬

moria tenuisse constat. Coecus vates Stuf coram Haraldo Strenuo, Norvegi# rege, qui et ipse arti pocticse addictus erat,

sexaginta, una vespera, poemata recitavit, duplicemque^nume¬

rum scire professus ^est. 20) Recitatum publice pcema prae-

sentes memori# mandare studebant, et pretium carminis pro- missum denegatum fuisse ^novimus, sipoeta, antequam Carmen

edidicissent quidam auditorutn, ^ex aula principis exiret. 21)

Canutus Magnus, Danorum rex, mortem etiam poet# mi-

nitatus _est, quod brevi et exiguo carmine illuin laudare ^au-

sus esset. 22) Olaus Sanctus inpugna, quae ei fuit ultima,

ad Stiklarsfad, tres juxta se coliocavit _{pcöras, ut omnia be-}

P. II. _«.

19) Lib. cit. 20) Tbattr. om Stot Skald. Müller Saga Bi.

bliotek Iii, 377. 21) Cfr. Snegle Halls Tbattr. 1. c. III. _349.

22) Ampliori in honorera regis poeraate confecto, quod Hå/ut

lausn (rederoptio capitis) dictum est, pceta munere L selibra-

rura argenti honoratus abiit. Heims Kringla. Saga af

Olafi hinora Helga c. 182.

i»

lie tiderent, nec aiiorum _egerent tesiim.onii^ "Vestrum pnirn

est, ait, h»c enarrare,et earminibus commemorare". Skor.·

mo iraque Sturläus, historias septentrionalis parens, Scaldis

tel po€:is plurimum auctoritatis fribuit, et ex narrationibus Omnibus, quae fiele antiquitatis, per ora essent tradifae, carrnin*

msxime incorrupta ducit, riteque inrellecta ut festimonia histo-

ricas veritatis admittit. 13) ''Nos ^vero, ait, id pomsimum sumsl-

inus nostta; narrariQnis exemplar, quod in iis dictum ^{est ear¬}

minibus,. _{quas coram} ipsis- Principibus aut eorum fl!ii» ceci*

nere po6 as: id enim omne verum ducimus, quod in istis reL-

peritur carminibus de expeditionibus eorum, rtbusque in hel¬

lo gestis. Est quidein ^mos poéns ejus prtecipue decantare laudes, quem ur präsentem veneranriM", aut sibi sumsere cele- brandum, nemo auttm eo procederet audacia:, ut ipsi Prin- cipi narraret res ab eo gestas, quas falsas vanoque fictas ^esse

mendaciOj, tam reliquis auscultantibus, quam ipsimef regi,, eoustaret'jdd q»od dedecori esset et contumeliae, non laudi". 24)

Ex depravstione patriarchalis astatis lieroicum asvum surgif*.

Hinc,, se cum illa comparando, melius, cuitius sibi videtur,,

suumque vitas socialis ^sratum opponit antecedenti, agresti,. fö¬

rö,. immani, cuin primasva simplicitas in effrenam, nullo vindice, degenerasset licentiatm Ita culturas Homericae aetatis opponitur barbariss hominum

νπεξφιάλοαν,.

ά&εμίστούν^% cl.

a3) Enn qusedin pykih· mer sizt ur stad faerd, ef £>au ^{eru rett·}

quaedin oc skynsamliga upptekjm. Heims Kbingla Ed..Schö,

kiN.ö», Praefatio,

24) ib,. ex versione SCHåariÄQit,.

il

ovre φυτευουσιν

χ*ξ<τϊν

φυτον,

ουτοίξοωσιν,

25)

qui «uperbientes, sine lege vivunt, neque agrum aranf, nec

«emen solo conrmitmnt, sed fructibus, quos sponfe edit ter¬

ra: benignifas, vitain sustinent. Montium speluncis pro do-

irjibus u untur, concilia publica., jura et mu'ua officia igno¬

rant, in uxores et liberos arbitrium _pro se quisque exercente«.

τοϊσιν i cur, ccyc^oc)

βουληφοςοι,

νυτε Βεμιστεί"

αΚλ' _uy νφ/γιλωγ οξέων ναΐουσι

ν,οίξψα

iv σττεσνι γλχφυξοϊ'στ Βεμιστευει

Je

jskcuttds

παίδων γ\$ άλόχωνy

cuJ'

^{αλλήλων α}λέγουνtv. 26)

Hxc vero morum insolentia yirse sociali, qualis jam diu νΐ- guisset, aperte opponitur. Hercica igitur retas, legibut, re-

gimine, toncitih publicis er agricultura, qua fruitur» culturae gradum ipsa significat, et deorum etiarn religione ^a corruptio-

ne rudiorisse distinguit, Natn Cyclopes, quorutn barbariem, jam depictam, referimus, «3sot suat, et deorum, qui Olym-

pum tenenr, teligionem ^spernunt.

ου γάξ Κυκλα)7TfS· Atos αιγιόχου αλεγουσιν,

συόε Βεων

μχν.άξων*

27)

Gigantea forma et viribus prasditi forttores etiam se putant.

Hoc vero ipso, quod deorum metu liberi sinf, κυκλακτε» καί ayqtooφυλοοΤιγάντωνdiisproptoresessedicuntur.^ag)Antiqua hsec

barbaries in arctois etiam mythis,ut in omnibus fere aliis, gigan-

teo genere repiteseatatur. Joti, Thürsi nostratibus apellanrur.

AsArüm imperio non subjecti, huicpotius inimicissimi, humano 23) Od. IX. v. 106. 26) Od. IX. v. 112. seq.

37) Od. IX. v. 275. äg) Od. VII« 206.

12

cultui alieni, monticolas, specuum habitatore», ^moribus utuntur non dissimilibus iis, _quos, Homero duce, jam adumbravi-,

mus. A Thoro fulminante, ^ut Titanes a Jove, puniiintur.

Regiminis forma heroicae scfatis Monarchica est.

ουκ ccyocSov "ΧολυχοίξανΙή* εΤε κιιίξχνοε ^εστω,

eis βασίλευε, ^ω ε$ωκε Κ

ξόνου

τ:αϊς αγκυλομητεοο

σκηπτςόν^τ

tj^s

3-έμισταε, Ίνα _σφισι βασιλεύη. _2g)

celebrata sunt verba Homeri,' quibus tarnen, cave credas, ab-

folutum intelligi imperium, a piiscis Grascorum non magis

quam nostratium moribus alienum; licet _Einvalldf Konungr

Rex Upsalias olim appellatus sit. Ad Jovem, ut ad Odinum nostrates, regum referebat stemmata Graeca antiquitas. "Jove nati''—Αιογενεϊε—Homero _{reges sunt.} Sacerdotalis,quod sscrae huic origini conveniebat, reverentia officii, apud rntiquissimos Septentrionis reges maxime conspicua, minus apud Homericos apparet reges; licet Iiis etiam earn competiisse multa probenf.

Vordr l^estalls "custos sacri altarts" Rex LJpsalias dictus est, 30)

et cum pro annona sacrificare sibi injunctum habusrit, hinc bonam annonam bonum diisque accepcum sequi regem, po-

pulo altepersuasum hassit. Hadem de bono rege priscis Gise- ^,

eis stetit sententia.

— — * —

φέξησι Je

yx7a μέλανα

τίυξουε και

ν.ξ&άε, βς!&ησι

Je

Ja-J^e«

καςπω^, τίκτει J'

εμπε$χ

μηλα, Βχλασσα Je τταξέχει ϊγβυε, έζ εύηγεσιηε' 31)

2p) II. II» 204. seq. 3°) Α Thiodolfo vate, Ynglinga _Saga

c. 24. 31) Od» XIX. in. eeq.

13 ti, cum regis publica sacrificia curafttes sajpc nobis exhibeat Homerus, eandem popularis hujus opinionis rationem statu-

erc licet. In to

utraque gens convenit, quod distinctum et

proprium ordinem Sacerdotum 32) ignorasse videntur; quo

ipso sacrain potestatem cum profana conjunctam fuisse pater.

Svedas antiquos reges proventibus vixisse prtscipue prtcdio-

rum, quas ad sacrificia sustentanda destinata ^a templo Upsa-

liensi Upsala ode nominabaniur, notissimum est. Nec aliter

primos reges Romanorum "agrum magn um et uherem liabu- isse, ex cujus reditibus ^{et sacra} diis faciebant er domi victi- tabant splendideex Dionysio Haltcarnassensi edoce-

mur. 33) Abrogato Roma; regum iinperio sacerdorale ^tarnen regis nomen abrogare religioni habitum est.; itaque, Livio

teste, ''quia quasdaA publica sacra per ipsos Rcges factitata

crant, ne ubiubi Regum desiderium esset, regem sairificulum

cream.'' In Grtecia eriam, regibus ceterum valere jussis, re-' ges sacrificuli (βωσιλεϊς των ϊ?ςων} creati ^sunt. Ita in Athe- niensium repuhlica secundus Archonfum, cui sacrorum cura

deinandata _erat, βχσιλεύ^ uxorqueβασ/λ/σσαsalutati sunt. Cum

vero harc omnia in rege priscam religionem indicent, iilud etiam Homericum huc pertinere censendum ^est, quod sei licet

32) Pauca admodum vesttgia in Homero _{apparent; at quse} de

diryst sacerdote, de Chalcantt, Halitherse, Ltiode cet. vatibus et haruspieibus habet, potius ad corroborandam, _quam infirman-

dam nostram eententiam conferunt.

33) R°m· L. III, c. α. Tullus Hostilius, -toj» ß'jitrfklwv κλνρο» permisit dividi inter inopes, professus Patrimonium sibi iufficere in sacrificia sumtusque domesticos, ibid.

14

ager

regalis

τεμενοε

34}

vocatur, quo inprhiiis vöcabu'o de«

Iubrum sive locus vel ager religione consecratui denotatur.

Hic igifur Κληζοε των βασιλέων iden) Graccis, quod Uprala

Sie majoribus nostris, fuisse videturj neque ipsum templi Svi*

ogothici tiomen, ob deorum pfiecipue cultum impositum,

scilicet Uppfalr h. e. atrium altβ sitwn, a Graccorum abiu-

dit more, qui ad sacra venire verbo

άναβα

ivetv 35) h. e. ad-

ittndert exprimunt, quia sublime deos habitare persvasum erat»

Si rure suo, domesticis _occupatum curis, Regem Ho-v

mericum observare übet, en, scutum inspiciamus Achilleum,

«bi inter simulacra Vulcani arte exsculpta, hoc etum oculii objicitur;

Έν d" ετΙΒει τ εμένος βαΒυληϊον'

ενΒχ d"

εξίΒα

ημών, απείχε

δξεπχνχε

^{εν χεζσιν} εχοντεε.

ίςχγματα <Γ άλλα

^μετ ογμον

έπητξίμα πΐπτον εςχζε,

£λλχ

άμχλλο$ετηζεε

^εν ελλεόάνοΐσι

βεοντο.

ΤζεΤε

<Γ οίξ άμχλλο^ετηξεε εφέστασαν

^·

αυτά

ξ

απισΒ*

παΐΐες

άζχγμευοντεε,

εν

χγχαλι^εσσι

φεζοντεε*

άσπεξχεε

πάζεχον βασιλεύε

εν τοΊσι σιωπή νκηπτζον εχων εστν\χει επ ογμου

yrjBίσννοε

y.tjg, κιΐξυκεε

<Γ χπχνευΒεν

νπο

3§υι darra

πενόντα*

βουν d'

ϊεξεύσχντεε

μεχαν

άμφεπον

αϊ οε χυναΊχεε, ίεϊπνον εξΐΒοισιν, λενχ άλφιτα πολλά πάλυνον. 36) S4) Η- VI. 195.

35) Vel **igx,tv5*t cfr. Nitsch Beschreibung des Zustande» der Griechen» 2'te Aufl. I. 656. Eodetn sensu «/r ψό\νμ» in Sacro Codice usurpatur.

36) IL XVIII. 550-560.

'S

Simpltcitafe^morum bis congruif scquen*, ex Snorrone Stüh-

läo iksumta, Regis effigies. Olaus, postmortem, Sanctus, juventute, ut mos erat tunc temporis, bellicis expeditionibut insumta, in Norvegiam redit regnuin adfectans et vitricuni

suum regulum Sigurdum, cognomine Syr, invisere _parat.

"Erat in agro (verba sunt Snorronis) constitutus Rex Si-

gurdus Syr, cum ad eum accedentes nuntii nova ei narra- Λ runt,, cjuasque dornt in villa curabat Asta (uxor ejus et mater

Olai). Ingenfi ibi Rex stipatus eratoperariorum multitudine,

euorum segetem falcfc metebant quidam,. alii ^messem in ma-

nipulos colligebant, alii (siccam) equis ad hor^rea vehebant do-

mum, alii in cutnulos sub regmina pensilia aut in horte«

congerebant. (Interea) Rex duobus viris comitatus, interdum agros visebar, interdum messem cumnlantes." —· Neque cete¬

ra, quin inseramus, abstinere possumus. —— "Fertur autein

fRex) ita fuisse vestitus, ut tunica indutus caerulea caeruleis-

que braccis, 37) suras altis calceis esset cinctus, _quos lora ibi stringebant, toga (prasterea) cinerei coloris, ejusdemque colo-

lis lato caput pifeo et vultum ricula fluente tectus, nec non manu baculum _gesrans,. capitatum globuJö argenteo inaurato

er circulo ciiicrum argenteo'' Si parum splendidus regiuj 37) Hbimskrijvgla _Sagaaf ölafi binom Helga c. 31 ex versioné

Schonin gii». Tunica et braccce (kjortel ock kosor). Kjortel 0- lira etiam de virorum vestitu usurpabatur; hinc Mannakjortel et

QaiMMoéyo^/déstinguitStatutumRegCaroli VIIIa. 1450.edfin.

$ur. Birc, Braccceet tibias et fernorategebant, Graecis etRomanis irusitatae, donecseptentrionaliuro gentium imitand?mores cupido et Romarn invasit. Honorius a. 397Gothicisvestibus seubraccis et

pellibusutiedicto prohibuit. Pellitae vestesnon minusqnam.bracc»

exSepteDtrionaliam populorum consaetudineprimumRomanis Inno-

ι5

hic nobis ornatus videfur, Regis tarnen LaSrtis longe exce-

dic, quaiis apud Homerum cernitur> _quum fiiius Ulysses re- dux patrein in horto invenit arbores circumfodienteiu:

τον J' olov πατές ευςεν εϋκτιμενη εν οολωτη,

λαστςεΰοντα

φυτόν 'ςυπόωντα όε εστο χιτώνα,

'ςα7ίτον^ι άεικελιον' τίεξ)

Je

κνημησι βοείας

κνημ7$ας

'ξκτΐτκς

JéJeTo,

χςκπτνς άλεεΐνων*

χείξϊοας τ επ) χεξσί,

βάτων

ενεκ' αυτάς

ντΤε^Βεν

αιγείην κυνεψ κεφαλή εχε, πέν&ος άεζων. 38)

Et primutn quidem fieta oratione patrein tentaf, deinde^cer- tis indiciis se filium diu desideratum adesse probat:

ουλην μεν πςωτον την

Je

φξάσαι

οφ$αλμόϊσιν\,

την εν Παςνησω μ ελασεν συς λευκώ οό'οντι άχόμενον' συ

Je

με νξόιεις και πότνια μητης

ες σίκτεξ Αυτόλυκον μητξος

φΐλον,

οφξ

άν

ελο'ιμην

$ωςα,

τά

$ευξο

^μόλων μοι υσίεσχετο και κατενευσεν.

ει J\

άγε

τοι και

δεν&ξε

εύκτιμενην κατ' άλωην

tuere. Gothorum Principes Sidonius (Epist. VIII) pellitos re¬

ges dicit. Pellibas ovillis seculo XII aulicos Danorum regis vestitos fuisse ex Saxone (L. XIII) concludere licet, taliqae

- etiam vestitu Carolum Magnum tempore hiberno incessisse

narratur, Cfr. BeckmanBeytr3ge zur Gesch. der Erfindungen.

Pellitae vestes nec Graecis in usu fuerunt. Herofe's tarnen anti-

quitatis exuvias ferarum portare solebant. Sic Agamemnon pelle leoninå adhuc cruentä, Menelaus vero pardalea indutus

conspicitur. II. X. 24, 29.

38) Od. XXIV. 226—231.

MORES HEROIC^ TETATIS APUD VETERES GR£COS

ET

SCANDINAVOS COMPARATI.

-■

mag

HI

REG.

ACADEMIiE SVEC

HIST. ET ANTIQU SOCIET. SCIENT.

GOTHOB. HEC NON

f/ ι