II MILITIA

~F75~ ■^S N Å# Z.VV TM QlM Diflertatio Hiftoricä

MILITIA

1

veterum

_gothorum.

Quam

cum

confenfu

Amplijf:

Facult:

VhilofofhÜA

hi

_%?giä

_Acädemiä

_Upfalienfi

fub

P R -JE SI DI O

Vl%l

A

MF

LIS

Si Ml

I)n

_J

_A

_C

_O

_B

_I

A

R

R

H

E

N

II

Hiftor: Profeff: _{Reg: &}

_Ordinarii

publiceéxamini rrtodéftefubmittit,

Samuel elfving, sam.

fil.

Dalekailus* *

inäuditcrid_{Guß,CMaj ad dicrn ig NoV»}

Ami _MDCX.CVUI, horis ante meridiem confvetis,

U P S A L I

MaximeReverendo _{atqueAmplufim*}

DOMINO

Mag.

J

E

S P E R O

In AcaJecr:_{Upfal: S.Thcol Profeflf:}

Primario, & _{utriusque EecIeOae}

Praspa-lito ac Paftori _{vigilantisfimo,}

laudatisfirnoque, fPatrono meo ac 'Promotori

tnaximo.

Admodum Repetendo_{atque Pradatitfimo}

DOMINO

Mag. LAURENTIO

ALSTRIN ,

Päftoriin_{Styränb meritisfimo,&} Dalc-kaFÜas orientalis_Praepofito

acciiratisfimo,

Promotern

_certisßmo.

Admodum Reverendo _cUrisfimoque

DOMINO

Dno.

SAMUEL!

ELFVING,

Paftoriin meritisßmoacPrx»

pofito Dalekarliae occidentalis vigilantisfimo,

Tarenti_{optimo^mnique obfervantiaMpietate}

Has,ftudiorum

meo-rum

exiles

_primitias

,

do

_,

_dico

_Sc

_confecro»

ut

fint

_qualecunque

pignus

_erga

mex,

in¬

numera

beneficia,

per-petuae

obfervanti#,

_qui

Amplisfimorum

Cla-riffimorumqne

Nomi-num

Veftrorum

fum

Sc

ero

Cultor _{asfiäm & obfequentisfimur} Sam, _Elfving.

(Pereximie

_{amicifftmeque}

Da

ELFVING,

j/ldfinis

perdtlefie,

PÖfcis

VING,

me

&jure

eplftolam,

quidem

optime

meritoqve

ELF*

tuo

pofcis. Nam 8c

adfinitatis

tibi

ad-ftriftus ifum vinculo, üt tibi debere velie

noii recufem; _8c iple _tam luculentum

di-ligentiae induftriq*ve fpecimen

edis

, ut

Ii faüfta _{gratulatione tibi}

_{adefTe detre<fta2}

rem, nae ego ab omni humanitate remo'

tus viderer. Ad haec,pfilcos _majorum

no-ftrorum , h. e, Gothorum mores armaqve

bellica _{exponis, qvodficuti cum}

_laude

gen-tis noftrae non potell _non efle conjun&um_j

ita ab omnibus Svedici nominis civibus prolixam mereberis gratiam.

Ceterum

pro merito navare tibi nunc operam

veL

lem ; fed cum tempus , quod inter

alia

mihi abit , in praefens id non

ferat

»

a-jiimo acquiefcas rogo , qvem

tui

fiffi-iiflimum e(Te felas , & quaerere occafiones

paratum, qvibus confeqvar hane viam ,

& _{gratificandi, fi ufqvam oppprtune re#}

perioj expeditions rationes. jnterea ma¬

ße hs tuo ad optima qvaevi» faäo

pefto-re _{, quo} Ecclehae _reiqvc public«

prope-aiem utililfimum evadas membrum f

tuii-que omnibus praefidlo fis certiffimo.

Fa-xit fummum illud Numer^ut _{prefpera tibi} & ireta omnia _{eveniant, Se qvam atliduo}

labore confeciitus es bonarum artium

e-ruditionisqve pulcritudinem , ea indies in-,

crementa _capiat

, novisqve accetlionibus

exornettir ! Vale. Dab. _{Upf» d. 8. Nöjt} yembris _1698,

Tibi

_affctfn

_efficiisque

additfißtmus

Ad Eeréximium

Dn. SAMUELEM _ELFVING,Jun,

Confangvineumfuumperdileåurm

Rmaintcr illa cflc_{quibus gentes fe}

nonfolumabaliorum invafionibus tuta« praeftare,fed Sc npminis famam gloriamque

longelatequepropagarefioleiit,

omnibuscon-fUtjhincquofortiori gloriae flimulo populus

aliquisagitatuseft,eoniajusinarmorum exer*

citio iibi _{coHocandum e0e iludium cxiftima*}

vit: cum omni _{tempore obfervatum fitHo¬}

minis ceiebritatem fortia Sc _{prseclara fa&a}

perpetupcomitari. Studio vero armorum an

gensullacumSveo-Gotliicacomparari nedum cidern anteferri_{poffit,nonfinerationeambigoj}

Romanamforfan_{exciperem.,nifiviftricia}

Go-thorumarma, poft totillatas clades,totdevi

öas_{provincias captamqueimperii federnRo¬}

marn,imperium fortillimse gentisevertilfent,

In horumarmorumrationemaeindolemtum

in _{praefentidiffertatione, Do&if, D. Elfving,} magna cumdiligentia inquiris, remfacisnon jueundam minusquam utilemj cum

adferi-ptorum monumentorumque antiquorum co-gnitionemnon parum faciat; voiupe quoque

praetereafitnoviffe,quibusarmisbellicoufiima

hsecnatioolimufafueFir. _Tibiegregios

cona-tus exanimo_gratulor,&

utcun&aTibiex vo-tofiuant fincerevoveo.Vale

PETRUS ELVIUS

* * * ***** *******

'~08:tfcßJ

Cap.

I.L

p

f.

E,

circa

con-ptciriplationem

mi-lig

litise

prifcorum

Go-thorum, occupaturn,

in _{primordio hujus operx}

_merito

detmcret _{origo gcntis} ,

& varia

ejus _appellatio.

_Sed

_eam

difquifi-tionem, firité

inftitueretur,infini-tum fecum habituram laborem,fa-teri neceflum habeo, Quantum

tamen fieri _poteft,

_de

_uno

_nomi¬

ne _{Gothorum paucis}

diflerere

eft

animus,cumpraeferat

illud

verburn

ipfe meae differtationis titulus,. ut

conftet de cujus _gentis

_militia

con-®

2

#

conftitucrim agerc. Gothos igitur appcllo,quosaliiScandiae, Balrhiae, Svioniae&c.inqolas vocant,&quos

Hecataeus(n) Solinus

(b)

&

Pli-nius _{(c) nominant Hyperborcos,} quique alfis pars funt Scytharunl,

quarevetus chronicon Cd) noftrumj

§(t foeniMtt _(Japhet)

_\å

dre

fomne

Scyther cd) Geteu fem fdllgt efftCü

fallufcetf®6^er/ed) nu Mlaé0tm>n* ffe. Unde verofitderivandumno-menGothorum,dceocerrantvario*

rum _{fentcntiae,quas collegit B. M.} Loccenius, (e^dicendo.alios

pura-re Gothosdi&osåGtthtryåc_quo

Ge-ncf:x:x3» Aliosvero iGaute, qiii Odinus etiam _{nuncupatus ed:.} No-biliff.Stiernhielmium, aitdeducera appeliationcm Gothorum å ®ata/

h.e,_{gignere &parere,undequ}

_t/qo(fe

& _{qottclpuer & miles,}

_tranfierinr

tan-(o)ap.

Diod

Sic. B

ib

k

Hiß'Jtb.z.C

47«.

(b) Caf il. (r.)

Hiß.

Nat.

Itb.

6,

cap. 17.

[d)p.i

.(c) antiq. Svt.

G>

lib.l.Cap. I.

d>

5

®

tandem innomen _gentis,.

Johj

Ma-gnus(f Gothos itavocatos

conten-dit^Gethår, Magogi filio, hominc

Scnpturge ignoto. |ohanncs Bo-terus in _{Amphitheatridio(g) dicit}

nomenGothi«fignificare_regionem divinam,quam MeiTetiius (h)minus

bené _{interpretatur regionem}

bo*-nam,®oM Bazius fh)

iGogo

vel Gotho filioMagogivultdici Go¬ thos. VerbaConfultiflimiL undii (i haecTunt; Ditttvero

Geta,Gothe-nes,Gothw,Gctar,Gettar,jettar,Jot*

tartGautar,Götar,quafi inäigena,

terra

editiyabGa, Ge, qua

eadem

Gau,Go,)o9

Gfo,Goja,terra9d

_{Gteta.quodeftpurere,}

gtgnereiquxpulchrc ftabiliunt

opi-nionemStiernhielmii. Claritfimus &udbeckius_{(k) vir de patriae}

anti-quitatibus,fi quis, ionge

meritifli-mus,

(fy htft.Syt c,üb l.f. s.(g)deRege Sve-cta&g]mdivitiis._(h)

_irt

_Spec.ptn.

ii _{lh]ht(l.Eccl.hki. c.ip zi.}

_(i)

Zamoi._{p. 3.}

_(k)

_\jitU

_7omd*c,lJ*.

0

4§

tnus,originemvocisGothorum

dc-ducit åfecundo _{Neptuni filioGatt*}

t_{fr, cujus appellatio ortum habet}

å_{©auta/©ara/©dta/cumfuerit} Ga-ätrus rerum abftrufarum

feliciflfj-mus_{interpres,& homo fapiens. Et}

credit _{ampliflimu Rudbeck,Deum}

perdivinamomnium rerumfapien«

tiam å noftratibns vocatum _Gaul,

©Iii»; Idquenomenfactum tandem

commune_{Idolis, Regibus,virtsque}

fortibus. (Jt _{llgnificet Gothia} domicilium Dcorum _virorumque

principurn. Qua? fententia fi Dref-lero _{eft, (1) habet fortaflis quo fe}

tueatur, quando Gothos å ©oft/ Deo, derivat. Nonsfimum enim

eft, vel partem aliquam Scandi#

olim venifle nomine_Scythiar»

Scy«-thiamveroterram _{partim virorutn}

di&am, SDtannafyeim/ _partim Deo-rum, ©uttern ; Quamvis Bazius

contendat _{6cythiam Afiaticam} di-ftam

{/)

4p. Eizium

htfi. Beel. hb.

i.&<»

§

5

®

dam _{©uttern. Nos non}

poflu-mus tantas _{lites componere* fed} relinquimus unicuiquc liberum de

his _{opinionibus judicium, A} Cau-tir interim didam Gothiam valde eft _{verofimile,cum} Svithiod,Svio-nia å _{Svidur, Odini nomine ( m)} puretur fic appellata, & antiquis in

hiftoriis _{Gautlanb fcribatur. Dida,}

inquam,eft illa Scandix _pars, qux;

occidentem _{fpedat,Gothia,}

inde-que itacognominata eft Scandia

to-ta(n) Quare & nos,qui

conftitui-mus _{aliquid confignare de Militia}

Scandianorum,

Gothix nomine

u-niverfam _intelligimus

Scandina-viam. In _{qua fi} non omnes,ple-rxque gentes habitx funt bellico*

fiftimae,

Nunc _{itaque ad ipfum}

propofi-tum

(m)

Lund

Zämelp. 5.

(n)

Rudk

®

6C#

tum me _{accingo» prius tarnen é te}

efTe _{exiftimo, ut paucis indolem} gcqtis attingam Ex fcriptoribus, qui aliquaonmemoriamprifcorura

Gothorum nobis _{reliquere, fatis}

conftat, _{gentem Gothicam}

di-gnam efle , quas debito prat»

eonio prat multis terrarum

gcnti-bus ad coelum _{ufque extollatur»} Nam nulla fuit _{virtus, quam non}

excoluere Gothi $ Utque nihil

nunc _{dicamus deeorum in Deum,}

quam laudant viri magni, pictate

(o),fumma erant erga fupplices, deditos ac _inermes

, humanitate,

patientiå laboris, aeftus frigoris»

que,liberaiitate& hofpitalitate er¬

ga _{advenas,frugalitate &}

benign!-täte _{erga amieos(pj. Interceteras}

yero eorum _{virtutes agmen duxit}

admiranda eorum _{fortitudo, cujus} tot

(o)

Joh.

Magnus lib. 13» cap. 21.

dr

lib.i_{S*c9- (p Loece.lib. 3. c.6,}

Job.

tjblagnus

lib,

4 C.

2.Locc.lib*

Z. .

®

7

®

tottantaque fpecimina å fcriptori- ,

bus relata accepimus,quotquantis-que defcribendis nec vires rnese

fufficere, nec _{pageilae paucae} eas capere polTunt Et quomodo

ca-pient moiimina illius gentis,quam Orbis fere_{capere nequibat 5} Con-ftat enim innumeras hinc

Gotho-rum _{migrationes fa&as, acimperia}

iliorumiatisfima_{per univerfumfe¬}

re orbem fe _{extendifle. Qui}

mi-rätur caufam tantje _{multitudinis,}

monumenta veterum _icriptorum

infpiciat, & difcet praeter

foecun-dam hominum _{naturam, multutn}

ad _{augendum prolis}

numerum

fe-cifle confortium _{plurium uxorum,}

feu _{Polygamiam. Teftis hujus} rei _{egregius elf Strabo, qui locum}

quendam ex Mcnandro _{Poeta, (c}

longe vetuftiore, utque _{ipfc de fe}

fatetur, Gotho, adducit,

demon-ftrans fuilfe _{apud Gothos moretü}

ufitatisfimum,

utquilibetvir

dctim _{jungereturuxoribus. Verbä} fe ita habent :

Kam nemo noßrum _uxoribtes

_potefi

dcccm

Qontentus _{cjje. Undecimam quin} duodectmam

Tlcrique

ducunt,

quatuor qui dnxcrit Vunuxat,xut vtl qumque, cenfctut

mifer

Koßrattbwjnortemqut

obitar

us

nupti-atum ex_pers,

Unde _{magnopere non} mi-randum, fi , quod do&orum

vi-rorum _{(q) feriptaperhibent, tot}

examina Gothorum alias

regio-nes (r)incolendas_{,& fuae ditionis}

facienda* é _{patria egretfa adire} ne-ceffum habuerint. Videtur

Ta-citus(f) huic fententiae refragari,

quando inquit, fevera ilhc

matri-monu, nec ullam morum_parter»ma~

gis

lattdaverti

; & mox :

tlios

ton-t entos

ejfé fingutü uxortbm,

excepits

ad-(q)

]oh.

Mag.

lib.

li c

i8.(r;

\oh.

O

9

©

ådmoåum _{paucü qui non}

_iibidinejed

ob nobtlitatem

_pluritnis

_nuptiis am-btumur♦ Etfi nofttarum non fit

Vitium _{cujusquam fcntentiaß mul*}

tum _{obftrepete, jute tarnen}

meri-toque prior quafi vetofimiliorprae hac Tacitimihi arridet, _praefertim

cum_{fuppetant etiam} alia

teftimo-nia aflertionis _{nofttae, utpote GviU}

helmi _{Pi&avienfis, qui denas vel}

amplius Gothos uxores

habui{Te*

ideoque regionem eorum

militi~

bus _{magis quam credibile}

tefer-tam fuilTe affirmat* AddoAdami Bremenfis, cujus haec funt verbaj

quisque fecunäum

faculutem

viriurn

fuarumduosvelnes

velamplins

uxo¬

res

_{fimul habet}

_{♦ divites}

&

principes

absque numero. Itaque cum per

polygamiam incrementa

fumetet

maxima foboles Gothorum,

vit-tusque augeretur

continuis

belli

laboribus, inalienas terras

migtari

libuit. _{Quo tuncptimo}

_iverunt,

éc _{qua sstatemundi,}

_illis

_relinquo

exeu-©

IO

§

excuticndum , quibus&major

ha-rum rcrum _{cognitio &} otium efta

Kos eximiamin iliis fortitudinem

laudamuSj eisque multtim

tribui-musjUtante nos tribuit Procopius (t)

hisverbis,yoijoi

yug

äAKi(*oo'#Zt

mtravjav u(ri tuv ßcc^ßageuv,, Gotht funt omnium

barborum fortijfimi.

Cum _{itaquc vivtm fit qua. oßendat} wiros5&virtqui virtutcm

(11),

non

incommode nomina viri ac

virtu-tis _{ipfiscompetere, ex rebns}

illo-rum _praeclare geftis, fadtisque

he-roicis _{(x) facile confpici poteft*}

Et_{quaefo,quantum}

_Gothor

_umuomen

&vittus in armis fuerity cm ter*•

rarum

plaga

_{ignotum( y}

»?

Th.

III:

Quaefi autem

poteft

meritö,cum

ita

(t)

lib.

4»

hiß.

ap Loccen:

Ii

b.

i.c.

i,

(u) Locc. üb. 3. cap.I. (x)

i^lh.

Krantzius Cron/Svec_{lib^i.cap. t»}

ty3

Locc,It

b.

3. c,t*

II fi

Sta cclcbrctur

fortitudinis farna

Gothorum, unde iftc

fucrit

bek-landi _{ardor, & cur}

_illi

prse

aliis

tantum tribuerint gloria: ai> morum , tit nihil

putarint

pul-chrius _{quam in}

_hello

occumbe-re. Non enim

exiftimandum

eft, immanitatcm

quandam

ira

occupaffe

hoshomir.es, uttemere

fe objecerint

mortisfaucibus:

Cer-to id fadumconfilio,cum tempus

& necesfitas_{poftularint»}

Proinde

errant, fi qui beluarum

inftar

pu«.

tant majores noftros

in

pntlia

ruifle, cum eorum

animi

imbuti

difcipiina

melioris

vitae

re&ius

fa-pcrent. Teftantur

id

pasfim

hi-ftoriac, quse docent

Gothos

vix

ceshfieulli ex reliquis

gentibus

fa-pientiae ftudiis.

Loquitur

de

iilis

ita Curtius _(z);

_scytkis

_non

_ut

ce-UrU barbarkrudisdrincondttu*

Jen-Jus eß.

JJuidam

eorum

Japicntiam

eapere

die

mitur ,

qumtmatnque

gern

gens capit femperarmata. ItaDior* Graecus hiftoricus , Gothos prae

ceteris barbaris_{fapientiamdilexifle,} ait. Imo nobilcs _{Philofophos in}

hac natione _{vixiflVmemorat,Zeur}

tam, Dicencum & Zamolxin. Et Junt, fcribente ]oh Magno, (a)

graves auBores affcver&ntes Gothas multis vationtbm excellentitts

fapi-entix

_ßuduiffe

, tdeoque opinionem

de Amma immortaht^te _induiffe, quin y ut att Herodotus , fe mori

von _{putanteSy dicerent eos, qui vit}

ta _{funclt effent}

m alium

quer/t-piam locum amoemorem de_migrän,

in _{quo D EUM quendam Bleixen}

prafdere

ajfirmabantt

A quo hane opinioncm de immortalitate

anl-mae _{accepere Gothi, evidentibus}

quoque memorat verbis Ladanr

tius _{(b), lmmortahtatem}

inquit

a-Vi mahumana_dtdtc er untSveoGothiex

Juo Zamolxe ,

difcipulo Pythagora,

qui

(a)

Iib i._{cap. 13.}

_{(b) Div.}

_Infi*

_hb.

qui

härte

doRrinam antmis

difcipulo-rttm _{inßilUvit. Nobis igiturinter} prsecipuas fortitudinis caufas elfe videtur _{perfvalio illa ammas poft}

mortem _{fuperftitis. Cui ut bene}

fieri line dubio _{credebant fi} virtu-tibus, quarum maxime lucet ac . fplendet fortitudo fe dediiTent»

quando poft transa£tam mortalir

tatem beaiis in fedibus _fperarent

praemia, Unde tam frequens mentio aulas Odini Walhall in

hiftoriis _{profanis noftr« gentis,}

Credebant enim Odinum

exceptu-rum in _{fpatiofam aulam Walhall}

di&am animas eorum,qui fortiter pupnando cecidiffent ♦ ubi lautis

dapibus apparata convivia liceret

celebrare. Ut _{igitur religio invir}

tavit Gothos ad exercendam for-titudinem, ita corporis eximium robur,laborumque patientia

effece-runt, ut animo obfequerentur.

Unde adeo arma, in defideriodr

con-tinuo _{u/u erant, ut rehqua}

_ßudia

humana nequaquam rei

militari

com-paranda pntarint,

au&oribus

Olao

& _{JohanneMagnis}

_(c):

_cui

_aflertio»

ni _{fubf^ribit his verbis}

Luca-nus _{( d),}

- - - - pobuli^quos

deppidt

Ar

B

os

felices errore _{ftto>quos t}

lie

timorum

sJMaxtmm hand ur_get

lethi

_metus>

tnde rttendi Ju_{ferrummenspronaviris}

&c,

Infignitcr etiam Loccenius

lo

quiturCC V? tanturninquiens

^prifcis

tnihttA

_jiudium

_{fatt, ut in}

_bellica

virtutis _{uju ac gloria}

_{veluti palmi*}

t tum _ponerenti

Th.

ir.

Intet* caufas _{pörro fuccefiuum}

poft providentiam

divinam

, qu« arma _{quoque &bella} regit, iplam

rei 5

(c)

Itb.

3. c. 7.

é* lih.

!♦ c,

13t

fd) Bell.Civ. üb, i.

ver/.

458.

(e;

@

15

®

fei militaris _peritiam

_fuiffe

arbi-iror ; nam Gothi fempcr & mä~

xirne in ld incubueruntj Ut armis adlvefcerent. Et fa&um cd , tit

cxiftimarin-t_{aliqui cosob}

_^flfiduanl

militiam nullam litcrarum

cogni-tionem_{habuiflc, ftudiumque} ele-gadtioris vitx ab illis protfus

exit-laflfej Ted quös falfa docuiffe, vel

ex iis , quae de Zamolxe allata

Tunt, probari poteft: Atidiätnus

interim Loccenium

_(f);

_Prtfcos

Cothss non <tlaie hberatium artium rüdes &ex_pertes

fiuiffe

_,

fed

_ejuoties

d m'ilitiA dåbatur _{altqnod otium eai}

non_{inctiriofenec infeltiiter tratfajje,}

quum _{ingeniis &}

induftriA

_valerent, vel iilud _{teßtmonto fit, quod aqais}

legibm

rer/jpublicum ornavere, Jine _dtficiplina non commode

p&ran-tur. eye.

Prxtereafuperfuntquo-que eximia _fapientiae

monumen-ta in Skalldis eornni , in

aeni-gmatibus fale _{plenis, in}

fcipioni-bus, (f) lik \ c, i;,

>!•

tö #

bus, & literis Runicis ^ aliisqué

inventis _{prjeclaris. Sed adea,} un-de _{digrefti fumus: maximam,} in-quam, lux setatis partem in

mili-tia confumfere , ut omnis Cotho.

rum &tas, verbafunt Loccenii_(g),

jerme militia fuertt. Hic & de Gothis idem dici _{poteft, quod}

fcripfit de Romanis Yegerius ^h)j

Nullt tnimy inquit, alia revidemtu

fopulüm Rcmanum

fibt

orhm

fub-

v,

tgi(Je terrarum,

nifi

armorum

exerci-tio, _dtfciplma

caflrorum,

_atque u[u

mtlttiß. Ita _{proinde exercitati} Go-thi. non rüdes duntaxat ad

refi-ftendum homines fibi fubjccere, fed & eos, qui ante illorum

ad-ventum, orbi erant terrori: tarn

demque ceteris aut (ubactis aut

profligatis

hoftibus

populisque >

ad _{ipfam tot nationum dominam*} Romam _{pervencrünt. Sarmatia,}

Thraeia,Grsecia,Pannonia,pridem

Gothis

(g)

Hb,

z.e* 15.

(h)

Inß*

reimilit»

Itb. I» c» i<

#

17

#

öothis ceflcrunt. Nunc in Itaiia,

rcgnant, Galliäm tenent, in

Hi-fpania dominantur , traje&oque

inari _{magnam Africae partem firas} fubjiciunt poteftatu

Ét

funt,qui

credunt Gothös fuilfe, quibus res

erat cum*VexoreAEgyptio _{^ ii, de}

quo |uftinus

(k)habet;

eorumque

Rcginam ThamyrimCyrum

Perfa-rum _{Regem trucidafie: Et}

Da-ritjjii _Hyftafpis

_filium

_å

_Gothis

in fugam vedurri, atque eJt Europa

expulfum

rcpetiifie Afiam

: quam

tem narrant _Herodotus, (uftinusöc

alii. Sed quis fingüla aut belli

aut _{regna Gothorum poterit} per-fequi ? fufficiat

obfervalfe, nullam

partem orbis efife, in quam notl penetrarit Gothorum virtus, qüae#

poftquam in

Europa.

Afia &

Afri-ca domicilium fixiflet, & ubique

C

anti-(i)

_Joh.

M

lib.

t 1.14:

(k)

lib.

i- f*

i. _{& Nicol.} Raval:

Archiepifcopiu

in Örat.

_apud

_]oh<

_Af.

_lib.

_{16»c. 29.} p.6ZO.

©

J8

%

äntiquae dominationis multa

reli-quiffet indicia , Americam quoqué

irivafit, fi nori _prius, certe fcculo X. _{A quo tempore parti Ameri^} ese, quam nunc _puto

Penfylvani-amdici, adhaefit nomen William

dia? bon# &

_{0frå(ingalanl)}

_{tå

fa&um teftatur _{Birgerus Abot in} hiftoria Olai _{Trygvafons ex qua} intcgram periodüm defcriptam

Je-ges in Jpraefatione ad Catechefin

Americano-Virginicam. _Infigne

illud eft monumenturn fummafe

pietatis ardorisque Caroli XI.

Regis oiim noftri maximi *

in _{propagando vero veri D EI}

cultu.

Th.F.

Nunc vcro ad _{negotium ipfuni,} quod quo minusdiftinäe&

accura-te_{explicari queat\ incaufa eft tam}

rei _antiquitas,

quam fubfidiorum

in-®

19

@

inopia. Non enim

eaGothiscon-tigitFelicitas, quae Grascis acRo¬

manis, ut _{quidquid ageretur} prae-clarc, mox icriberetur 5 quamvis

ii vei maximc _{fcriptum fuiflet,ipfa.}

dudumvetuftasdelevidet. Gratu-lamur nobis interim _quaedam frm-ffca _{antiquitatis oblivionis}

ercpta faucibus. Hiftoriolas _noftras,qua&

0clgor

dicimus,&lapides

Runicos praecipueinnuo,, quibus pérpolien«

dis _{reaovandisque , herculeam}

prorfus _{impendunt operam viri,}

quorum laus &memoria _prcpterea

intcrmori _{debet nunquam. Et ex}

i Iiis ruderibus vetulhe

müiti#,co-nabimur _{nosquxdameruere,}

addi-tis etiam _{aliunde, quaz videbuntur}

neceffaria,_{leehjquefortaffis nonin*}

jucunda,

Cap.II.

Th.I.

UT

iis,

feliciori

quxfequuntur;

pede progrediar

Militiam

ia

•S

20

@

jiofttamin tcrreftrem &maritimam (divido _{Quarum illam,ut tempore}

priorem , ita nunc ptin otraftanda

jumo;

canit enim Ovidius ^ a) ,

Nondum c<tja pcregrwnm ut vt*

feretorbemy

Montibutytn

liqutdas

pinmdefcendifat

undas\ _^nprnnty

Nullaquemortales, pr^ter f»ahtioy&,

Factum tarnen eft_{demum,ur adu}

fps humanosinventis _navibiis, jU

abuterentut _{homines ad bella;} cum antea in terris _{decertafifent.}

Utraque autem certamina _apud

prifcos homines inftituta funt, vel

ad yindicaqdam injuriam, vel pro?

pter gloriae laudem» nam Gothos

tam _{late circumegilfe viftrieia}

at-naa ob eam etiam _caufam,

unus-quisque mecum affirmabit, ut o-ftcntando _{fortitudinem & potetir}

tiam virium_{? nomini fuo famam} immortalem _{compararent. Adeo}

!ion fuit _{indecprum prifcis}

fepten-

trionalibus alienas _{invadcregentes,} utlaudi maxima duxerinr de quam plurimis hoftibus triumphare

In-primis laudabatur piratica : ita

e«im Petrus _{Claudii, (}

_b)

röfnaerj mtfortem ^aUitfor

ettåftr-ligit Kfig? eaquemens fuit omni- * bus _{ieptentrionis incolis. Unde} quoque _{Caefar (c) de Germanis}

ita _{loquitur? Latrocima n}AUm}

ha-bent _{infawiam, qu& extra fincs}

tu-jtucjue civitatis fiunt, Verelius CdJ noftras; Piratica _qutppvtflu tern.

portbus tnter _{honeftos acqutrendi mo^} dos numerabatur. Nimirum cum

omnis fere laus _{poneretur in} for-titudine, non poterat non

bclii-cofis hominibus hac _roboris pa-laeftra _{piacere Nec} feptentriona-Jibus tanturn _{populis, laudabile} e-rat alios invadcre _{propter virium}

quoddam experimentuna , fed &

aliisj

(b)Defcr.Norvet_{ptg ii. (c) hb.6,}

cap 23« (d) in TSfotUad Her rands & _{BpU 0a^.pag.94.}

©

22

aliis:unde

_Juftinas(e

_{): Phiccnfes} extguttate & rnacie terra _{eoach, y?«}

dioiim mare _{quam terras ex ereuere}

;

pijcavdo,mercartdo

,plerumque

_eiiatn

latrocinio maris_{{qttedtlhs ter»porthus}

gforu habebatur) vit&m tclerabunt>

Plutarchus_{qnoquein Mario de} Lu-fitanis verba habet idcm

confir-mantiat adtd_{temptes Hifpantslatro}

ctnari inter

_pahherrima

_habebatur. vide _{infuper Thucydidem (f).}

Th.

II-Qualis autem fuerit _{prima apud}

Gothos _{pugnandi ratio, conjecliv}

ra ferc _{aflequimur : fimplicifiir} mam fuiffe neceffum eft, & ut

ar-tes _{reliquae, rudibus ex initiis iua}

habuiffe increcnenta. Et videtnr perfpictre(g; Lucretiusmorem di^

micandi vetufti/Iimirm non modo

reli-(t) hb. 43. r.3. _(()lib.

$

2^

#

reiiquorum

fed & Gothorum

ape-tuifle,cum _canit, Kslrma _anttqus , watim , ungves,

dentesque

fuetunt> £/

_Up

_i

_des,

_{gr itemfilvarum}

frngmu

na rami.

Loccenius(h)

fudibus ignc dura*

tis&elavisnollrates fuiffe armatos

affirmat^ unde exereitus eoruvtl

f{u66of)ar nuneupatuseft>utvult

O-laus _{PetjCronJin vitaEngiili,& Pe*}

treius(i;# Delapidibus quibus uti

Elnat veteres Gothi in

expeditioni-bus navalibus_{paulo infraerit paucis} dicendum. Quse autem füerit

pro-gteflio hujus artis , invehentc ufu

äptioraarma, his verfibus innuere videtur

_Horatius(k),

Vngvibus^ pugnis.dein

fußibusy

at~ qité ita porro

Pttgnabant artn'u> _{qua po(t}

fabricavc-räl :

Pulchra_{quoquede hacre} habctNo-bilifT: (h; lib. 5.c,2.

_(i)

_*pt

_%occ.

_{3 2., ^k)}

3-bilifT: Renhielm _{(1), qua: Oc fo*} nantj_{primaarma vtxalia futre,quam}

clava^ &qu&furor

mimfirabat;

cre-fcentemahtiajoaßavellame a.Radius,

ar itu&i(curk accefjeee, qutbrn

fun-damadditOlausMavftut.Nohcr Rad-O

beckius(m)aliorurnvirorumdoäo

rumautoritate nixus.de faxis

fufti-busqjquibusufifuntnoftrates,

prae-clarafcribit,_{caufamque addit, cur}

ferro,vcletiamquod minoris apud

illos _{aeftimabatur,aurofefenon} af-marmt,fciiicer, quöd ferro, vel e»

jusmodimetallononvulnerari

pos-fent. Nam ex plnrimis exemplis

ab _{AmplifT. Rudbeckio allatis, qui¬} bus brevitatis _{causå^cui maximé} ftudeo, abftineo, manifeftum eft, vi¬

resmilitäres ejusmodi caliuille

ar-tes _{,utferri aeiem hebetem (n;}

red-derent, qtias tamenpoflmodum artos

intervtrosfortes fenfim dec*cvijjé,

&

denique

crtmtni

datas,

pxnisqtie

<irA'

vibits

(1)

inNot

is

4^£crffen0

p%o.

(m)

ArLTom,i,_cap.^p.130.

äorc d;fci _{potent. Praeftitit intes} lim clava huncufum

adVerfuscor-pora nefandö illo tticdicämine

mu-jnita , citcumglädius cedendo ni¬

hil _{polTct,valeret clava tündendo$}

qua de re agit Nobilifit Refthiek milis _(o)*

Succeflu _{temporum plura ätqufc} divcrfa exftitere armorum _genera;

quorum pauca tantum iridicaflb

lufficiat. Et _juftam armaturarri

quinqué praetipué requihviffe,cutn Loccenio_{fp)affirmare nondubitoj}

'eo duäus autoritate _{legis Helfin^} gicae(q^; J?all fymat migl)et

man/ fem atirtan åra gammal ar/

tjafwa

femfelt

wafn

/

0n>ätD eilet

Dte/3åtn6att

/0ft6lt>

/$3ri)ttiu

eller

SJlufw/ocj)

18ugl)U

mel) trim

tplfftum

D _arfroå

(o)

inNotis ad

Xorfien®.

p.8e,

(p)

lib.i>c% x.(q)cap, 14,

©

26

H

fltftVÅ. i-e. Quihbet _{vcgetut miles}

efféttecim annorum, habcbtt quwque

arma,

gladium

_'t,el(ecurtm , galcam ferream,

clypeum

,

thoraccm

ferre-um auflorieam , & arc um (um

tri-ginta fex (agittis• quorum

pri-mum 6c ultimum offenfiva ,

reli-qua vero defenfiva fuifle arma vi¬

demus, _{Quod ad gladium}

atti-net,utreliquas ejus _fpecies

praere-ream, erat _{geminus. Alter 0öjt} didtus, brevior& _{latus; alter ma¬}

jor vocatus 0tt>ärt> aut Marchir:

De_{priori arbitror legem}

Hclfingi-cam _{loqui. Quam vero infignes}

fuerintGothorum _{enfcs, inculcant}

paffim

hiftoriasvetetes, inquascum incidimus , miramur illam gladio-rumincredibilem_{aciem,quippecui} faxa,ars5cferrumerant inftar_panni. Erat talis

_Xitftng/

_gladius

Swafur-lami: _(r)

_Xd

_l>ågg

_0tw(iirIaim

_rfttt

SDroergarna/

fdattjf

åläggen

g

tet

in

i

fbneti; talisquoq,-eratSturlaug®(0:

9

27

9

0tittlßgcr

to<5 emot

roarjan/

0$ Mej#

^mietenden/ fom

ftoMnpägdrtW

fd t)éruet_{ftyq affreuen« Quae}

_fi

_vere dicuntur,jamperiitillaars

fabrican-digladios, uti artes aliasmajoribus

wfurpat# nunc funt intermortuae.

Non hallucinabitur _{interim,quipu¬}

taverit arte fortaftis _{magica illam}

ferro vim indudam. R.esenim

no-tifiima eft Nanos , 5)mergar / qui

montibus inhabitare credebantur

veteribus,gladiorum fummos fuifte

artifices: Nec diffitendumeft

mul-tos ludos dedifte malum _genium profanis hominibus. Quantum

au-tem _{fagittarum ufus apud veteres}

valuerit,

_{|oh:MagnuS|t)}

_occupatus indeicribendo bello inter Gothos

& Danos_{ingentifangviniseftufione} gefto,latisaperteinnuit: cujusver. ba hzec(unt:tantaenim vi _{periti ar-,}

cuum Got_ht, nervös intenderant, ut

clypeos

quotjue jacults

transvetbgra'

rent«,

(U hb 7 r. 9,öl, CMagnm

k

_bty. c.

8.

Yent. _7{ecalia

_efficacior

_c&åit

_exßitit

(tuffa Lorica* _galeascjue

_perivde

ac

inermia corpora /a^ttarum acumina

penetrabant, Addithaec Loccenius

(u ) ;fäpttits inhellononfoluwi

dnc-Zfc^fedetiarnin(ublimetam de(Unato ittu mittere _{pvtttere , ut in} ftibje-tlorum hofltum _{capita dcfuper}

cade-rent. _{Gothos porro galea fer-.}

rea fuiffe armatos , affirmabatur,

quod fåneneceflarium eo tempore

erat_{capitismunimentum, quo non} tantum idus _gladiorum , verum

ctiam _{impetum fagittarum evitare}

potuerunt Clypeos qnoque armis

Gothorumcormumeramus;_quibus

eamob caufam ufi _Tunt, ut adtela

cosobjicerenr,_Virg:(x),_{& Tic i&us}

fagittarumfundarumque eluderent.

Voccm_{^rpniuputatLoccenius(y)} habere_{aliquid commune cumilla,}

quaSviones _{deAgnamus palpebras,}

^ne6n;tier

l Ego nihil aliud

fuiflb

intel-(u) f.

(x)

i nJLntid.

ver£

8

29

8

intclligo,quamqpod vctcrcs voca*

bant_{*}3an(yn*ftona; Ita nos}

docethi-ftorin Hervarai _{z)nonunoin loco.}

Erat antem SSvpnilt _{triplex ; una}

hrinErynta, h e. lorica annulata,ai*

rera_ptatRrynia

&

Mufu> _quarex

inte¬

gris laminisconftabatstcrtia0prtn$*

Q3rnnia/qux ex filofcrreofuitcon-fe&a_{(a). Inter arma}

_offcnfiva

Go-this_{fuifle, ex antiquis fcriptoribus} videre_{eft,ceftramfcu malleum}

fer-reum.,quoufi funt ad perfringendos hoftium_{clypeos&loricam, quo}

fa-cilius_{corporai&uipaterent;Linde &} nomina _{JJdrbammat /}

_{©frity&amar/}

feammar paflim apud

icripto-res adiiueinveniuntur.

Addimusu-fam _{catapultarum,aliarumquema.}

chinarumbellicarum, interquas

e-ränt artetes _[b],

quibus

_{mcenla qit&j.}

farent& perrumperent,

quoties

_ur

bes

Attt arees_eflent

oppugnandd,

_quorum

mentiofitiialibrovet. Svedico $0fl lUtrtq-(z) Cap. $ [a]

Renbi: 4/Stoffen

@t

©

?°

#

IU!W$t)reIfe

^c). Recenfentur präs¬

terenumerata alia armorum _gene¬

ra_{pasfimfcriptoribus,}

quse excogi-tavit _{induftria forte recentioris icr}

culi» Talia _{funt, quas adhibuerunt} nodratesin _{expugnandis aut}

defen-dendisarcibus _{aliisque locis}

niuni-tis. re/tas_{appcllat Olaus Magnus(d)} molcsligneas^ quas ubi ventus ad-flavitad hoftilem _propellebant

ar-cem _{» & incendebanr, utinde} flam-mam _{corriperet oppugnata urbs,}

Explicata utrinquc acie,

comme-moratidem Olaus _{Magnusbe]ulum}

fuifie _{infignem curruum}

falcato-rum&aeneornm _{equorum,quirotis} impofiti, ignemque efflantes

rna-gnamedidere ftragem.

Sed _{fingulis enumerandis quis} fufficit De una Uncea vel

_bipenni

quadamadjiciemusjquodarmorum

(c) 21 o. (d)• lib.7. c, 8, & 9» [e] Lik %c* 2. _&$.

@

31

®

genus nihil aliud fuifle auturno, quamquod noftro idiomate

appel-lamus,$$aibijan/ J£>aiie6atl) vel Jhet-le6art>/ ex utraque parteaciem ha-bens,quales (olent a

ßip&toYtbm

pr&-ferri ?rincipibm\_inecincommo

da_{ipfius vociseft derivatio ; nam}

JpjflÜ idem notatac4«/4,&

^arb/bi-$Q[\ms,quajfMilte# Lances velbipen•

nes. Et _{-^atftquidern}

pugnam,

^at'-ba/flä denotatfg):iöarba$ivocatur

praelium in hiftoriis noftns pasfim (h). Duplicis generis bipennes facit

Loccenius_^ij,alterum

brevius,lon-giusalterum,inftar lancearum,quas *J3jhr nunc vocamus.Ejusmodi

lan-ceas advenationisufumfuifle

adhi-bitas commemorat _{Apulejus (k),} quinquoque noftris temporibus ad

cundemufum_{faepe accomodari}

110-tumeft. Noneft_{praetereundumhoc}

loco

(f) Locc. Hb, 3. c. 2. (g) K^imphjß

Rudbeck>AtLTom.i.p.öiy (h)Her*

vara^p'6y,cap.

5.

(i) lib,$,c.

2.

ioc9,

plaeére

viris do&is [1]

å

Vocé ^3art> dcrivarcLongobardos , pro*

pterea quod longas bipennes gelh-rint: _{quamvis multi [mj riomenc*} jusgeritisälongübarbit, forrnatum

contcndant*Ér_{ingeniofe more fuo}

autor Atlanticae de _{örigine hujtis} Vocis di 1_{putat (n).}

T

_1K

'k

Quoniam Feeimus mentioneril

Vocis _{/ videmus obiter äiius}

vocabuli huicaffinis ddrivationetriji & _{fignificatuminTacito}

_(o),

_cujus

haecTunt;Suntiti.ith&c_{(\uQfycarminat}

(jtiorumrelatu^quejnbar

dit

timvocanit accenduntanimot

_^fuiur&fe

_pugn#

_for¬

tur»am

[I] cUriff.Fosßm

in

åe\vit.

Serm 2.

i?» in Saxa,.& Stiernbj.tn literis (crtptisad Lactenium Cm]

Paulut

Parnef :

de

ge(iit

Longobardorum

hbXc 9 & ^AlbSratiiz,iUiItb,t»

i)anta

hiß,

_{cap, 21.}

_[n]

_T

_orm

t_{cap. 14. p. ézö.}

_Co]

_{w Gtr»} maä. _{cap» 34}

fP 33

lünam_{ipfo cantu augurantur.}

_Htte

jus vocis genuinas

fignificationi

ac derivationi eruditi multam im*

penderunt operam , conantes

alii

eamdeducere aGermanico 2Bort / Ottialii >^75 j2ct^älqii, i.e.

tardif-firno,alii aliunde; quasomnes

nihil

minus quamveras

derivationesefle,

Amplilf: D;Rudbeckius,rerum

no-ftrarum feliciflimus indagator, o-ftendens jveriflimam, opinor,

dete-git(p),atquehis quidem

verbis:

Eft

am em _{origo ejus}

vocabuli

_a

G

_o™

thico_^3arDa/verberare,milttare,

vul-nerare. Huic adjeffium

eft

tåtil

quod

JontimcantHinque notat,

&

/»lingua,

nojlra idem

_{CigmficatJtia}

habet

voca-btiU,ljut)/qudD/jdlUJ.

ädeo

_ut

Bar»

Äiium mento vocemus^3atDöQmdD/

$3atfcafånq/ ^arbal^åri/

b.

e.

militärt

Canticum,_{fiveEptntcton,}

hoc

_tempore

^idmpemifa/01aöpifti/

td

eft

carmen far11fpwis

vitis

&

keroibus

a

Poetis

tnbut _{folitum : quas}

_verba

_{ita clara}

E func

•

34

9

funt,utulterioremnon pofcant

ex-plicationem. Verum hadenus

de

armis_{Gothorum,dequibuscui} vo-lupeeft plura feire , adeat Olaurn

Magnum {

q).

Th.

Scqvuntur figna aut vexilla

no-ftratibusdi£ta_XecÉn&fttårcfe / vel etiamSSänct/ å$3anvel

33anij

fa-fcia _{, quam oiira haftae vel} per-ticae loco vexilli _alligabant

_(r)j

In _{quem ufum taiia fcrcbantur}

vexilla,verbisfequentibus claré in¬

diicat_{LocceniuSjfcilicet, ut,}

cfuijub

eodcm

_figno

_{mihtabunt ,}

_arfftffimoje

fiiei vinculo

conßrittos

ejjejcirent,

riet

vifirnorte

fea

veictllis

tn quajutarattt,

(jra_jeinvicimdivellipaterentur,

Per

omniahuncmorcm_apudnos

manc-re accuratequeobfervari, cuiquein propatulo eft» Unurntarnen

apud

prifcospeculiare fuifie

deprehendi-muscirca hane_{remjnempe ,}

quod

pra*

(q) li

b. 9-3.(0

Locc, c.2.

®

3T

%

fyuter ißnefigna

&

yex'tlU

duo

cir-cumtulerintalla _{tnfignist,tempore}

_belli

tmaginem Draconis

contorti & xlati,

temporepacis agnifiguram

(f). Quid

haecfibivelint_{infignia, vci in}

anti-quis hiftoriis mediocritcr verfato

liquebit j nam cx

fcriptoribus

una-nimiconfenfuacclanoantibus, con-ftat,Gothos in_{hoßemacres o}cßrenuos,

dornt_ergxßos

_fut/fe

_ler.es

_&

traclxbi-les{ t). QuodTheodoricus

RexO-ftroGothorum de illis etiam nec dubitat _{prsdicare apud}

Cafliodo-rum^u),ubi Pannoni#

proviuciales

0c _{alloquitur. Imitamini}

_Gothos

no-ßros ,

qitiforisprxltAyintvxnortwtex-ercere_{modefliam. Et(x)} apud

eun-dem_{j SicGothosnoßros,Veojuvante,}

prodnximu4)Ut&Armisßnt

inßructi&

xquitate

compofiti.Johannes

Mag.

co-naturetiam eandem infinuare

fen-tentiamfy), itafcribeiis,

QoxVidomi

no/t {[OLocc.lib.3,1»

[QLoccJib

3.f.l.Cud

hb.i.var.Ep

z4. [x]

lib>jtEp,i$,

©

3$

©

ponfecm ae _agni

_tonverfAntes

, fork Autem &contrahoßes_{leonumferociam}

imitAbantur. Ex h;s& aliis

teftimo-niiscollatiscum_ipfiseorum infigni-bus,facileapparebit, quod Draco-npmfuatriinbellisfcrociam,agnum

verb mitisfimum _{erga fuos}

inge-nium_{fignificare voluerint.}

Th.J^II.

De_{difciplina militari paulopoft} agam,fipriuspauca dixero de exerr citiis_{juventjeGothic«ad caftrorum}

confverudinem _virtutcmque

ido-ncis, Nimirum_{injerpacis otia}

ide-gere Gothi,ut& pueri adivefierent belli laboribus,<5c_{ipli femper}

adver-fus _{impetus hoftiles & animos &} membra haberent_praeparata. Du-ram,heicneceiTum eft, expertifint

parentumoperam infantes, fi vera

jeribit

Olaus_{Mag. [V],} Adfirmat

icnimrecens_{natos, frigid«} immer-ios,rurfus balneo illatos,virgis

cx-fos,

3-«I

37

#

fos,aliisquemodis miferrimc

habi-tos,utad voluptates &dolores,bel¬

li _{impedimenta,callumobducerenr»}

Uade _{poteris conjicere de}

_reliquis

juventx Gothicx exercitiis,quae

de-fcripfit poft Olaum Mag. Nofter.

Loccenius.Militaris porro

difcipli-nznon _poilrema cenfebatur _pars,

. militumeledio; quippe

, quoties

ad bellum &_{expeditionesexercitiis} eiletparandus, .non nifi

honeftisfi-mus'quisque admittebatur5 öz fic

hodie Gothi non tumultuarium aut

fortuitum

confcribunt

mtlitemyjed, a-ßimatocorporisanimiq,

habitu,cumju-dicio_{dcleffumjobufiumac vegct um,ut}

ipfc loquiturLocceni9 (a).Etpaulo

infradeleftum _{equeftris militiae fic}

defcribit:_{futurustquesfit}

_honeftino'

minis,jttveniliérvegeto

corporejntm-briscjue

bene

compaäis

, nonpuer non

[tnex^nonadverfovaletudtnedebiltu»

tus. Nec _{quisquam in acieni prius}

cducitur,^«4w inßativis

aut

pr&ßdiis

%38 Wi

aliquantumdetentusf prima

tirocinia

dcpofuerit ^ fr

exctifiombus

, aut

vclitationibu* ad belli_{eonfvctudinem}

boßuque

confpettum

melius

feren-dum _praparatus

_fit

_Q)].

_Cum

tandem ad_{praeliaerat ventum,}

_reli¬

gio primumlocum

habuit:

nam

fo-lebant Gotht [c]

_preccfluri

_{in pr&hum}

cquos adaras immolayé, quorum

ab-feißacapita,conttique

exceptafiubjettti

ßiptttbus difientos

faucium

rittus

ante acies_{praferebant, Nec tanturn}

vtfii-wasanteb'liüm,verumettarn pofi ftt*

peratos

hofies

hoftiaa

immolabant

,

tnagnificcsq*€

ludos

tn

honorem

De-orum

_{faciebant efic.}

_Et

_paulo

poft

caufam exhibet, cur ejusmodi fa-erificiafecerint: Bete& alia eximti

Jacrificiorumgenera

pottsfimum

facti*

bant, ut Dtti_{juvantibus, nullabefio"}

rum vt

juperaripoßent.

_{AIiis quo*}

que fuperftitienis generibus

fuifie

inquinatos, päsfimin hiftoriis

anti-quis Cb] Locc. lib.3. f.i. [c]

Ioh

®

39

©

quisvidete eft Cd] Diis ifto modo piacatis, Dux prudentiå,&fortu nå, viribusque fretusmilcs, ftrenuéim

hoftem _{ibant, ad viöoriam}

mor-temve _{aeque parati. Siquando}

con-tingerfct, utipfi hoftibus longe

ef-fent _{pauciores, tum aftu doloque}

uti virtuti luze haud inconvenien9

arbitrabantur; _{quatia ftratagemata}

enumerat Loccenius _pcrpiurima [e],quorucnunura ingratiam lefto-risadponere lubet; ^injuando, qu&

hofti trameiwdnm erat, arbores props

viam_{ßc incidebant, ut levtmotu} tm-pulj& injubeumesprovolverentur^fa¬

talt_{que ifåu copias}

_hoßiles

_{obtererent♦} Si tniles excontumacia quocunquc

modoabnueret _{obfequium ,mos}

e-rat _Gothiseum aut _{eapite plentere,} autcinguloprivare , quod genus

i-gnominixfummumhabjtum eftff}. T_hej. Cd] i^stlb. KrAntritts Cron. Svec,hb.

i_{032 &OI.M.}

3.?< f.4~

S

4°

'S

Th. VIII,

Requiritnarrationis

ordo,uthoc

ioco _{ipfarn rationem aciei}

Gotho-rum_{explicem;Ted cum}ad _eam

piu-rimafubindc accefferintmomcnta, ideoquediverfis temporibus

diver-fa_{fucrit,explicatuquefit}

_difficilior,

pacetua,B Lvillam inpraefcnti

mit-to.paucis afturus de faeminarum

quoque Gothicarum fortitudine* Ütenim vidimusviros rei militaris

ftudio maximam & _egregiam

ope-ram _{dediffej ita mulierum} virtus

in

bello _{fuitpraeclara.}

_Johannes

_Ma-'

gnusbellum inter Gothos &c Imp* Claudium _{geftum deferibens,}

_fic

virtutem earum deciarat

(g): Nec

deerat abea, Gothorum

militia

faemi-neus _fexus, qui

muliebribw

corpori-bwvirila animos injtrcns,

promtitM

äd_AYiridjquam

_ad

_voluptates

convola-bat. Et de iisdem alio inloco

(h)J

fc. feemin* , neglettajexM

frn&i'

®

41

n

fragilitate,

repentt

corripitwi

t tanivcjue impetu

fertmturin

ho(les,

Ht

ip/os wulttpilci

pudore

afftcies^fugam

tapejfete

compelUnt. A Ib

Krantzius

D] mcntionem fic

facit

viirtutis

ea-runvquod viris

abfentibus,

obvlam

hoftibus iverint; confcrtoquc

prae-lio, infugam verterint.

Admirabi-lis fane _{ejus fexus fortitudo} ,

qui

non tantummutua exhortatione fe

invicem, verum etiam Viros ipfös

ad arma capefienda

pulcherrimo

exeaiplo fsepe

intiacnmåbat. Quid«,

quod & foeminartim

virtiis

, non

contenta _patriis finibiis,

é

Göthia

in _{réliqvum evaferit}

_oibem.

Ne¬

mo enim nunc in ftiftoriis ita hö-fpes eft,ut nefciat

Mattis

fobolerb,

Amazonicam _gentcm,

é Scythia

noftra veniiTe. Et _{apcruit nobis}

CfarilT:

Vcrelius(k;

pri

mam

&

na-tivamAmazonumfedetninterRuf«

fiara & _{Lapponiam* Qui}

locus

B Stxoé*

(i)Cron

Svcc

Hb.

i,cap6.

(k

tii adtiervara

©

4Z©

Ärcenlatlb & Conogardia, terrafoe. i

minarum_{diciturpalTim inhiftoriis,}

Amazoniam _{quoque, in mappis}

fuis _{fupra finum Botnicum, ponit}

Gothicarum _{antiquitatum ftator} Rudbeckius. Nec obfcure

appa-ret inAdamo Breruenfii1) Amazc- *

num domicilium. Itaenimlcribit:

Intercx Svennes, _{qui Epijcopum(uum}

repuleront, divtna ultio (ubjecuta

efi.

Et_prima

_quidem

_{filius Regis, nomine j}

Anund,a_patre miffus,ut_{duataret im¬}

perium, cum inpnirtam

fcemtnarum

perventflet,

quas nos AmAz>onesvoc<i-tnus&z. _Apparet

_fåne,

_inquam,

Amazoniam , utpote jugendam

cum_imperioSvionico.non_adeo

re-motam fuifie _{Dicam,quodres}eft,

foeminarum Gothicarum virtutem

nonunialicuiloco _{alligari debere,}

cumfuerit_{per omnemScandiam}

di-fperfa. Et jubet publica lex,

miiita-ria _{quaedam ornamenta, tanquam}

dccora maximc» fponfum

fponfs

deferre. Ita enim LL.

Provinc:

fm]. Qrp

mä

£5rttf<jume

(lere får*

ntnga fåra

Brut*

ftnne

/

ån

en

gänga»

re/ ©afcul/

Be^d/ärmafapooctfytt-to. Clypeum &

gladium

additos

docct _Ampliflf.

Rudbeckius,

(n)

_ve¬

rum omiflos introdudo

Chriftia-nifmo. Omnis interim ornatus

ar-mati militis in hiftoriis paflim

tri-buitur foeminis, id quod ex

Ri-chifla WaldemariRegis

filiadifci-mus. _CManetque,

verba

funtCon-fultiff:Lundii (oj ettamnum

in

Pe»

rendia Smalandm, quinque

territoriis

amplißimis

conflante}honos

& antiqua

fortttudinisinfiqne. Nam

&

fafciis

ferifis

milttaribufjått-k&ti

Appellant,

fcemin<ein conviviis

ibidem

quod

ipje

oculii_tnfpext

_weis,

_utuntur,

dr

ad

ht*

redttalem cum viris ex Aquo

admtt•

tuntur, cetera promijcuo

tnulierum

jure a^entes. Innotuerunt autem fortififimae foeminaenoftrae ScriptOf ribus

(m)

de Matrim. c.7'

tn]

A

ti

Tom,

i

©

44

%'

ribus aliis nomine Araazonum 9

& _{egreffae perhibenturinAfiarn )p),}

ubi intcr opera Aaiazonum

recen-fetur _{Ephefttså Plinio(q\}

Confen-tit hisverbis Strabo _{(r); urbes} qus-damab_tllis^ ( _{Amazonibus) condita}

dr_{cognominatäperhtbentur, utEphe*}

Jim, Smyrna^Cuma^Myrina,, PaphtM, ajr

aha_{efuamplttrima monumenta.}

Dio-dorusSic : rurfus () _fcribit, Ama-zones _{regnade quoque in occiduis}

Libyae oris,& in infula Hefporia

juxta paludcm Tritonidem :

bel-la _{geflifie cum vicinis Atlanticisj} MyrinamhabuilTe Regfnam, quae plures gentes _{fuperavit. Qiise ü}

Vera _{funt, nec Africa}

dominatio-nis Amazonicae fuit _{expers. Ve¬}

rumde Amazonibushaec_fufficiant, ut&demilitia terreftri. Nuncad

maritimam acceffum _faciamus, quam

(p) Svet. in vita Cafaris c. 22. (q1

lib. 5 c*29 ér_{lufl kb,}i, c.4, (r)

Itb 9. p.m \i6. Hb.?pag130,

&

131.

©

4f

Ä

quam paucis pastellis exponere

lubet.

Cap.

III.Th.

PRilcam

minusin

gentem

bellis _navalibus,

Gothicam

_quam

noa

terreftribusfuifle felicisfimam

for-tisfimamque,hon defunt

teftimo-nia & autoritäres maximorum

vi-rorum _{quae probanc Adami Bre¬} menGs_{verba, in ddcriptione}

Sean-dinavise _{dignisfima quae hic} legan-tur. _{PipuliSveonummulti}

_funt

_viri* bus dr armis_{egregii, prxtereatAm in}

equis quam in nxvibiu juxta

optimi

belUtores _{(a), Miliria autem}

rerre-ftri _{femper ftrenue.fe}

_geftifie

Go-thosincapitibusprioribus fatis , ut

opinor,oftenfum eft Nunc itaque

paucis agcndura eft de fortitudine

eorum,qua innavalibus expedirio-nibus _{praeftabant- Necdubium}

_eft,

quinfuerint noftratcs rei militaris

Geis _{periti,eique ftudio}

_admoduna

® 46

c#

dediti; cum fateatur etiam Corn.

Tacitus; _{(b) Svionespr&terviros} armaque

tldffibm

vatutjfe«

Habuit

veröeximia incrementa militia

na-valisinde, quod etiam

privatiho-mines _{proprio martc audcrcnt}

_fe

mari &_{pugnae occurentium pirata¬}

rum committere. _{Imprimis baec} laus erat filiorum _{Regum: utenim} plures crantin patriareguli,gi)lfi£« ferujar/ &

0fatcefon^at diäi,

co-miter _{fufpicientcs Reges majores,}

quos

£iot>fen#ar

vocabantjita,cum

eorum filiis nonfufficerent _regna,

fa&um_{eft,ut piraticam cxercerent,}

qaå

&

ofes

& famam

fibi

comfar a-bänt, téfteVerelio (c)# Et, qua

lege intet privatos pugiles fuerit

pera&a piratica , pulcre exponit

NobrliffV Renhj.[d_{3 in hunc}

mo-dum. Piratacäfu vel altas occurentes,

fibi

£b] in Gertn t♦ 44.fe] i#Notis

ad

StoIfÖ&Gautrtk.0.c.i4 pag 75.

®

47

®

ftb't

invicem

hofteserant,

donec

expe«

rment um virtum

fectffent,

viffori-amque pars

alter

a

obtinwffet:

ve

l

(t

pares ef/ent, amici/iam

perfoedus

gofjt*

brdbralüg

contraxijfent,

qua

de

re

an?

tiqui (criptores.

Conditioprima

opti-maque, gw*

adverjatio

offerebatttf

erat, »/ näves,

traderet. £)vod_tamen pauci,

^ mollis animmnon

eratfaciebanti

honeftim

cxißimantes, vitam

amitte-re ,

quam perpetuam

Jubire

tgnomi"

niam, _{qua ex}

_ejutmodi

_fuga

_provent¬

re_{poterat, qua}

amijßs

ornnibus

capejje-batur. in dißribuenda

prada,

qui

dir

gnitate caterüpc

lie

bat, quamvis

viri-"bus _{inferior , rem}

_{praßanttßimatn}

Ctbi_{fumebat. In hoc igitur}

piratU

coexercitio,depofitis

pricnis

juvcn-fiuis fuse rudimentis , rerumque

bellicarum fcientia hoc modo

ac-quifita , hlii Regum

adultiores

fa&i,animisadverfus quaevis

peri-ricula fic obfirmatis, paternum

principatumcum

laude &

fortitudi.

IS

48

®

Th.

11

Söd äd milrtiam navalcm

publi-cam _{tranßmus, &antecjetera, ad}

confiderationcni navium. Non

dtibium eft fuifte _{parvas admo»}

dum näves _primorum

feptentrio-nalium , & eiusordinis forlaftis,

cujus meminit Vellejus je;; Unm

■tbarbari* , atatefanor, _corpore

ex-cellens_{, dtgmt&it, qusntumoßende*}

bat _{cultus, eminens, cavatum , ut} elits mos eft, _{eK materia conjcendtt}

alveum _{$ Jolusque id navign gtnw}

temperam5quöd nos

ÖfcjfocfaV

vc&-camus. Huc accedunt. verba Plinii £f] *. Germaniapradones _fingul

is

ar• borihus cavatis_{na*vigant^quarum} qua-dam é> _{triginta homtnesfetunt Hoc}

genusnavium

fuifTe

cjuafi rudimen»

tum _{prifcis géntibus facile} mihi

perfvadeo: imprimis cum illi opi-nionifaverevideaturSanehumaton^ apud

(

C)

Üb.

%c.I07<

f

)üb.

16,c*40,