/
DE VI ET 1X D0LE MYTHI OEDIPICI
EX DRAMATIS GRÆCORUM REPETITI.
D I S S E R T A T I O . C U J U S P A R T E M P R I M A M V E N I A A M P L I S S . F A C U L T . P H I L O S . I J P S A L . p . p . m a g .
C A R O IA J S F K . B E R G S T E O T
E T J O N A S « E S T . I iO D O V I C O S B E K G S T K Ö5 1 a sa cr is S u d c r m a n n o -lV e r ic ii. I X A U D I T O R I O G U S T A V . D I E V I M A J I M D C C C X L I I I . n . A . M. s. U PSA LIÆ k x c u d e b a.n t w a h l s t r ö m e t l a s t b o m.ï i ï ’ ü ï i 5 > I W T i l l T C i » / V
. I T X b M 5fî
iC U iU :X ï> M ï
. « I T A , ! £ A f l < I. o n v - 1
•y a
tfirr* iCH'-y
-'ï a?ï ■ *-;**■>:>
i r.«':
■• *":> ?.r-x,v:>r:
/j.vr.ii
j . i .q r a r r r ^ r r g e , ? r r t ;. ;. .î.“. ï , -u -.■;:■/% • . ' 5 ' \ -. • . . * i . «<*.*■. griona ;;P L U I » I M U M R E V E R E N D O E T P R Æ C L R I S S I M O V I R O E C C L E S I Æ R U N T U N A P A S T O R I E T P R Æ P O S 1 T O
h a c .
» a . 3 i m ® B © a . n
P r t p f e p t o r l o p t i m o P ia g r a f a q u e m e n t e s a c r u m r. d. .r. G. L. B E R G S T R Ö M .1 3i i
Ä l s k a d M o d e r o e l i S y s t e r
. . r. U n s « i " i i e l g a d t af L U D V I G .D E V I E T I N D O L E
MYTIII O E D IP IC l E X DRAMATIS G IIÆ C O R U M R E P E T IT I. D I S S E R T A T I O . - - - d i v i n u m i l l u d i n i n v e n i e n d i * r e b u s e t s e n t e n t i i s , i n e l o q u e n d i s i m p l i c i t a t e , p r o p r i e t a t e e t g r a v i t a t e a n t i q u i s i l l is n u l l a u m q u n i n t et as e r i p i e t . I I e y n c.
ï n t e r m ulta litterarum et politioris humanitatis m onum enta Graecorum nulla fere re tam delectari soleo, quam admirabili illa ac pæ ne divina dramatum A tticorum pulc hritudine; t u m , quia in singulis inest adeo plena q uæ dam partium et perfecta
c o n g r u e n tia , ut vehementer simul et suaviter com m oveantur
O
7
legentium a n im i; t u n m axim e , quia universa dramatic® a r tis m onum enta miram quam dam et perfectissimam imaginem
praebeant omnis Graecorum vivendi sentiendique rationis.
Nata est enim ilia ars, effloruit, occidit in illa civ ita te , quae in te r omnes G ræ cornm populos longe fuit litteris h u m a n ila te- que ornatissim a; brevi quidem temporis spa tio, sed ita ta m e n , ut m iram varietatem et rapidos progressus in omnibus eorum publicis privatisque rebus indicaret; trium eadem cla rissimorum et tamen inter se et ingeniis et scribendi genere diversissimorum virorum scriptis universa fere c o n tin etu r: ita, ut in uno antiquitatis quamdam et priscorum morum imagi n e m , in altero summum classic® perfectionis fastigiu m , in te rtio denique collabcntem jam veterem rerum ordinem et novam quam dam cultus et humanitatis rationem conspicere videamur.
Sed haec jam paullo propius videamus. De maximis
Atheniensium rebus agebatur bello P ersico, libertatem dico et om nem , q u æ ei originem ac progressum d e b e t , vilæ et
humanitatis læ tam conditionem. In hoc ta n to m axim a rum
r e r u m discrimine natus educatusque Æ s e h y lu s , qui quidem ipse tribus illis clarissimis proeliis ad M arathonem , Salam in,
v ictoria, exsultant is vindicata libertate populi, diisque patriis, q u o r u m sub tutela incolumis ev a se rat, sa ncta piaque m ente g ratias referentis imaginem Tragoediis suis expressam reli
quit ‘). Neque enim prorsus a vero ab e rra re mihi v id e n tu r ,
qui in duriore minusque expolita Æschylea dictione strepitum arm o ru m e t sonum illum bellicum, cui et ipse vates et uni versa civitas in sveverat, expressum quodam m odo esse pu t e n t * ) : certe anim orum illa constantia et rerum g ere n d aru m alacritas, q u æ iis temporibus o b tin e b at, herorum m oribus, quos in scenam inducit noster ille, facile agnosci potest. Atque ipsam illam sim plicitatem , qua fabulas ordin are atque inter se connectcre solet, quam que multi inchoatum et im perfectum artis d r a m a t i c s fastigium arg u e re ce n sen t, quum priscae illi, q uæ horum tem porum fuit, morum simplicitati nequedum co n l o rt æ atque implicitae sentiendi agendique ra tioni apta omnino et congrua s it , vel maximis laudibus com
m emorandam esse censemus. Sic in universo fabularum te
nore non magis, quam præ sertim in chori carminibus pia illa et sancta sum m arum rerum divinarum h um a narum que ratio non solum integros et severos ipsius vatis mores m entem que summæ sanctitati pietatique obligatam indicare v id e tu r, sed etiam universam publicæ privatæ que disciplinæ rationem et priscam illam totius vitre castimoniam , cujus ta n ta tamquo gravia exstant apud veteres scriptores testimonia 3).
*) N e q u e e n im lioc loco a g i t u r <lc o b s c u r i s et i n c h o a t i s T r a g o e dias i n i tiis , q u æ a d T h e s p i d e m , P i a t i n a n , cet. v u lg o r e f e r u n t u r . Æ s c h y - l u m no vam o m n i n o T ra g o e d i c e r a t i o n e m c r e a v i ss e elocet j a m A t l i e - n æ u s L , I . p . 1 0 , ed . B a s i ! . - - àXXà x a i a v ro v to iç /oqoïç tcc a / y - fic a a n o io u v ra tcûv oQX>iCfo)^' xal, oXtog n iïa a v rr\v TQuytoôiaç oixo- v o ^U iv eiç tccvTov nêQ iiçràx, C f r . S c h lo sse r U u i v c r s a l l l i s t . U c b e r s . d . G e s c h . d. A l t e n W e l t , I V A b s c h n . 3 C a p . § 3 . *) A r i s t o p h a n e s , t u m u n i v e r s a r u m r e r u m A t h e n i e n s i u m , t u m p r æ c i p u c t r a g i c o r u m a c e r r i m u s e x i s t i m a t o r , ( n i s i f o r t e s e v e r i o r a l i q u a n t o v i d e t u r ) in c o m o e d i a , q u æ BuTQCtyot i n s c r i b i t u r , m u l t a de Æ s c h y l o e t E u r i p i d e s a g a c iss im e j u d i c a v i t . A d h a n c d i c t i o n i s Æ s c h y - îe æ d u r i t i e m i s t a , ni l a l l o r , p e r l i n e r e v i d e n t u r , q u æ Æ s c h y l o a h E u r i p i d e o b j i c i u n t u r , v. 1 2 8 4 omog 'Axcuiov â i Ï Ï Q o v o v y . q u t o Ç , E l l â â o g i j ß a g T O ( f k c ( T T o 0 - Q C ( T r O ( f k c (T T O \)-Q C C T , S eq U .
3 ) A r i s t o p h a n i s NsfféXcu vers. 0 0 1 , it. 9 8 8 , ubi g a m m a m v i t æ s a n c t i m o n i a m , q u a m l a u d a t , a d t e m p o r a b e lli p e r s i c i p o t i s s i m u m r e f e r t . C f r . Æ s c h y l i E u m c n i d . v. GGO se q u , cd, W e l l a u c r .
P ro x im u m fuit liumnnilatis fastigiu m , at ab illa omnium reru m r a ti o n e , ubi ad primores civitatis et præcipue ad deos immortales omnia d efereb an tu r, cujus generis est universa Æ sc hyleæ poësis r atio , ad pleniora singulorum ju ra a tq u e ad
ipsos quodam m odo scse r e v o c a r e n t 4). Q u inquaginta fere
elapsi sunt anni ab eo te m p o re , q u o , devictis P ersis, sui omnino juris dici pote rat Atheniensium respublica, ad initium belli Pcloponnesiaci, quod quid em ad universam civitatis in
dolem et formam m utandam maximi fuit momenti. Q uam
quam enim non saltu quodam aut uno temporis m om ento ab alio in alium statum abire solent res humanae, qu u m et longo æ tatis spatio opus sit ad nova praeparanda, et v etera
illa non tam uno quasi ictu c o n c id e re , q uam per longum
temporis decursum cum novis simul consistere sole ant; re ru m tamen Atheniensium ta n ta fuit tam que rapida vicissi t u d o , ut historiae e o ru m unius ta n tu m scculi tria m axim æ in te r se diversitatis m o m e n ta distingui posse vide antur: pri mum , ab eo tem pore, qiuo devictis Persis civitas Atheniensis quasi renata est et firmis præsidiis c o r r o b o ra ta , usque ad capessitam rerum sum m am a Pericle; secundum ab incipienle plebis majore dom inatione ad initium belli Pcloponnesiaci; te rtiu m denique ab incepto hoc bello, usque ad finem ejus et perditum p rincipatum a c , pæne d ix erim , amissam liber
tatem. In hoc m ediu m ig itur cadit Sophoclis ætas. Atque
eo tem pore m irum q u a n tu m civitas Atheniensium opibus et potentia c r e v it, q u u m non solum sum m um rerum Graeca ru m arbitrium ad cos delatum esset, sed etia m , sociis jussis æ ra pro militibus so lv ere, immanes divitiæ Athenas undique
4) Q u a m q u a m r e s p u b l i c a A t h e n i e n s i s d e m o c r a lia v u l g o a p p e l l a t u r , h æ c ta m e n a d e o p o t i o r n m ci v iu m p a t r o c i n i i s t e m p e r a t a e r a t , u t e t i a m p o s t n o v a t a m a C l i s t h e n e i m p e r ii f o r m a m , n o n o m n i a a r i s t o c r a - t i æ , quae d i c i t u r , v e s t ig i a e x s t i n c t a es se n t. J u d i c i o r u m p r æ c i p u e m a g n a vis f u i t et a u c t o r i t a s , e t m a x im a q u i d e m i lla A r e o p a g i . S e d in eo p o t i s s i m u m s i t a e r a t n o b i l i u m f a m i l i a r u m a u c t o r i t a s , u t s u m m a s a c e r d o t u m m u n e r a p e r h æ r c d i t a t c m t e n e r e n t , a t q u e eo ip so g r a v i s s i m u m a r b i t r i u m in s u m m a s re s e x e r c e r e n t . Q u i b u s d e r e b u s a d e a s T i t l m a n n , D a r s t e l l u n g d e r G r i e c h . S t a a t s v e r f a s s , p . Y W s e q u ., it. p.
OOo sequ. C f r , S c h lo sse r U e b c r s. d. G e s c h . d. a. W e l t . I T h c i l . Ü A b t h . p a g . 1 0 .
confluerent. Tantus autem apud eos fuit vilæ publicas et privat® consensus co n c en tu sq u e, u t , aucta civ ita te , singulo ru m quoque animi ad majora c ogitanda capessendaque exci
ta re n tu r. Tum vero, m irum in modum crescentc plebis
p o te n tia , q uum m ajo r in dies civium num erus ad rem p u blicam tra c ta n d a m ra p e re tu r, et crescentc simul omnium rerum usu et co g n itio n e , non adm odum est m ira ndum , si, expe rti proprias vires, omnia ad ipsos po tiu s , quam ad deo
ru m ac prin cipum patrocinium, referre in c ip e re n t5). Alque
hujus generis est poësis Sophoclea. Prosperrimis enim et
lætissimis al) omni fruentes re b u s , et deorum immortalium tutela cu n c ta immota tenentes, hos quidem sancta etiam tum religione colebant, et adeo tenerioribus magisque fidentibus animis; sed ex altera p arte conscii ja m et e x p e r t i , quid in ipsis esset, in agendis rebus n atu ræ hum anæ plurimum
tr ib u e re solebant. Non igitur Titanas amplius inducit So
phocles cum coelestibus c e r ta n te s , nec personis , quas fin git, ex tern am quam dam et quasi coelitus petilam vim ac p rin cipium su bjicit, sed sacro et verecundo deorum sensu cale factus humanam tamen n a tu ra m vera acendi libertate et clara suæ m et ipsius dignitatis conscientia g a u d e n te m , ad sum m um pulchrilidinis fastigium mente et cogitatione in
form at. Quum enim apud Æ schylum Dii ipsi et fatalis
q u æ d a m necessitas omnis fere actionis quasi auctores sua-
soresque s u n t , Sophocles rariu s coelestium quem dam in
scenam in d u c it, et in iis com mem orandis hoc potissimum a g i t , ut in terna et in ipso pectore humano insita p o tiu s , quam aliena quædam et ex tern a vis eorum et majestas esse
videatur. Verum non in divinis ta n tu m rebus tractan d is,
sed in humanis quoque m u ta ta m temporum rationem facile
prodit. Nequc enim talis fit ab eo potentiorum m e n tio ,
qualis a b Æ schylo Areopagi cc lero ru m q u e institutorum, q u æ 5) A t q u e m a x i m i m o m e n t i f u i t a b r o g a t i o ej u s l e g i s , q u a infimi cives a m u n e r i b u s c iv ilib u s c a p e s s e n d is ex clu si e r a n t . T u m f u i t p r o x i m u m , u t i i d e m e t i a m m e r c e d c c o n s t i t u t a r a p e r e n t u r a d c o n c io n e s r e s q u e civiles t r a c t a n d a s , q u i b u s r e b u s , q u u m m a x i m u s o m n i u m r e r u m usu s e t c o g n i t i o , t u m i n t e m p e r a t a a t q u e cflVcnata l i c e n t i a o r i r e t u r ncccsse e r a t .
s
ab antiquissimis usque temporibus potissima erant e t firmis sima o p tim atu m præsid ia; a u t , q u u m reges et tyranmos in scenam in d u c it, (ales fere dep in g it, ut odiosa fiat a c dete stabilis e o ru m d om inatio, eoque ipso gratissim um apud ci ves excitet sensum libertatis et perfcctæ omnium æquabili- tatis. Q u id ? quod in muliebri n atu ra efformanda longe ali am et a pristini temporis severitate diversam rationem se
qui vid etu r. Mulieres e n i m , usque ad id (empus ab omni
reru m civilium com m unitate exclusas, ita fere in scenam p r o d u c it, u t pæne suspiceris, habuisse eum ante oculos fe minas illas Pericleæ æ tatis omni artiu m in genuaram atque
in ge niorum cultu ornatissimas. Q u a n tu m se denique præbuit
artificem in ordinandis singulis d ra m a tu m p a rtib u s, u t , quæ fiant, alia ex aliis nexa et inter se omnia ap ta colligataque
vid eantu r. Uno igitur Sophocle quasi clarissima universi
cultus et humanitatis pierfeetæ, q u am classicam vocamus, imago quaedam ct effigites expressa c o n t i n e t u r e).
Ut autem in omnibus^ rebus humanis fatali q uadam necessi ta te fieri solet, ut quod in (quaque re summ um est, id brevi trans eat m o m e n to , ita s u m m a d ram a tic æ artis elegantia non m a g is , q u a m universa classicae humanitatis praestantia, brevi
flore luxuriavit. Nam auctis undique Atheniensium opibus,
neque iis ad rem publicani lautam pertinentibus, sed opti m a tum largitionibus a p au p e rrim o quoque et vilissimo par t ic i p a l i s 7) , ex op u le n tia , u t solet, nata est m orum quæ dam elegantia simul mollities, quae quidem non tam bellicam eo ru m v ir tu te m , qu am g rav itate m illam et pristini temporis justitiam et aequitatem aliq uantum im m inuebat; i t a , ut in
i ) c S o p h o c l e q u o q u e A r i s t o p h a n e s i n s i g n e d e d i t te s ti m o n i u m . U b i e n im in K a n i s E u r i p i d e s c u m Æ p h y l o cie p r i n c i p a t u a r t i s t r a gicae c o n t e n d e r e f i n g i t u r , S o p h o c l e s c u m s u m m a m o d e s t i a c t v e r c - c u n d i a Æ p h y l u m s a l u t a t a d c u m q u e u l t r o d e f e r t sua j u r a ( v . 78G)$ exie ns \ c r o a h i n f e r i s Æ s c h y l u s t h r o n u m S o p h o c l i te n e n d u m t r a d i t (v. l o l i i ) . 7) l i e s e s t o m n i b u s n o t a , q u a n t a i n c r e m e n t a d i v i t i a r u m c e p e r i n t s i n g u l i A t h e n i e n s e s P e r i c l e r e m p u b l i c a m a d m i n i s t r a n t e . V i d . P l u t a r -
c h u m in V i t a P e r i c l i s c. X I I . Acl liæc p e r t i n e t i l l u d i n s t i t u t u m aera
r i u m , q u o d Gsm q ixov a d p c l l a b a t u r , u n d e p a u p e r r i m i s q u o q u e ci vi bu s f a c u l t a s d a b a t u r p u b l i c o s l u d o s a d e u n d i . C f r . S c h lo s se r 1, c. 8 4 .
ß
arripiendis occasionibus alacres, in perficiendis, q uæ vole b a n t , audaces et astu ti, omnes fere te rr a r u m partes diri
pere c o n a r e n tu r . Q uæ autem domin ationis plebis funda
menta posita e r a n t, ea brevi tan ta cep eru n t in c re m en ta , ut jam nem o fere esset tam vilis ta m q u e inexpertus civis, qui se ad sum m a quaeque capessenda idoneum non p uta ret.
Gliscentibus in terea novis philosophorum doctrinis e t c a -
dente p r o p te r e a vetere ratione res divinas co n s id eran d i,
tanta divini miminis contemptio simul et superstitio omnium animos ir re p s e ra t, ut tem eritate forlunæ potius, quam di vina qu ad am providentia, cuncta regi g u bornarique p u ta re n t, et q u æ simplex an tea et verecunda fuisset sentiendi ag e n - dique r a ti o , ea in subtile et dialecticum omnia perquirendi studium abiret 8). A tq ue hujusmodi vacillantis et inter opti m a quaeque et pessima fluctuantis animi in dram atis Euripidis a d u m b ra ta imago conspici potest. Laxatis enim, increduli nimis et petulantis intellectus ratiunculis, vinculis, q u æ homines cu m divino numine conjungunt et c o n t in e n t , ad ipsos plu rim a referre homines solent; quod quid em ab Euripide ita facium e s t, u t , q u u m apud Sophocles hum anum illud divino qu o d am alflatu imbutam atque tem peratum esse v id e a tu r , apud hunc omnia non tam ad universam indolem h u m a n a m , quam ad singulorum diversissima eadem que n onnum quam d e terri
ma ingenia referantur. Personis e n i m , quas in scenam in
ducit, non g ravitas illa Æ schyli et prisca m orum simplici tas inest, neque ingenuæ hu m a n ita tis, qualem Sophocles
fin xit, suavissimus ille co lo r; sed temere et fortuito agit
n o n n u m q u a m , u t vilissimi cujusquc mores et vitæ ratio n e m , qualem usu cognitam et perspecta m h a b e r e t, deline are potius, quam generosæ humanitatis ideam cogitatione
complecti et fabulis exprim ere voluisse videatur °). Qualem
8) V i d e a s d e h u j u s î e ta lis m o r i b u s T h y c i d i d e m in L i b r o I I I , c a p . 8 2 , 8 5 . A r i s f o p h . p a s s i m , u t R a n i s v. 9 8 5 se qu. P l u t . v. 1)02$ E q u i t , v. 5 6 4 — 5 7 0 , Iieque u l l a f e r e f a b u l a e s t , u b i s i n g u l i s locis d e p r a v a t o s c iv iu m m o r e s n o n c a s t i g e t . E x e m p l i loco c o m m e m o r e m sc e le st u m i l l u m e t i nc cs tuos um P h æ d r æ a m o r e m (i n T r a g o e d i a , q u æ H i p p o l y t u s i n s c r i b i t u r , f r a u d u
-autem pietatem ab eo exspectemus, qui metapliysicis dis tr actus perquisitionibus, nc quidem s c iat, an nihil om nin o sint Dii immortales, aut inanis q u æ d a m i m a g o ! 10) In o r dinandis denique dramatis et conneclendis actionibus adeo a b antiqua illa et simpliciore ratione a b h o r r e t, ut episodiis ubique ad ju n ctis, neque iis ad praecipuam actionem satis p e rti n e n tib u s , fabulas multiplicare et m axim a re ru m varie tate distin guere soleat; sed eo ipso fit, u t , q uum ab af fectibus animi et perturbationibus personarum e t externa q uadam reru m vicissitudine po tiu s , qu am a Divinis num i nibus aut saltem a sensu illo honestatis, qui divinitus pectori humano quasi inflatus e s t, omnis actionis principia et inci tam enta petere soleat; totum illud poësis g e n u s , q uam quam singula p la c e a n t, universum ta m e n tenoris ac succi et me dullae inops a tq u e inter optim a qu æ q u e et pessima incon s ta n te r fluctuans et vacillans quodam m odo videatur.
Jam v e ro , ut a d singula p ro g re d iam u r, hoc maxime fuit nostrum consilium , u t , in ta n ta d ra m a tu m varietate, unum potissimum cyclum eligerem us, e t , comparatis singu lis poëlarum fabulis, q u æ eamdem fere rem tr a c t a n t , quid cuique maxim e pro p riu m et nativum e s s et, investigaremus. Tum vero inter omnes fabulas an tiq u itatis, unde maxim e d ram a tu m a rg u m e n ta Tragici petere soliti sunt " ) , nulla fere, l e u t a m H c c u b æ m a l i t i a m ( i n H e c u b a ) . Q u i d d e n i q u e d i c a m d e t u r p i s s i m o g e n e r e o p p r o b r i i , q u o u t i t u r m u l i e r A u d r o m a e h e i n H e l e n a m , T r o a d . v. 7 G 8 ed . Ma ttliice :
CO TvVffctQSlOV SQVOÇ, OVfflOT si Aïoç.
w o lh o v d t w«T£Q(oy (f rtfti o ixurt(fvxévccir
10) T r o a d e s v. 8 7 7 : ej ytjg oytjfxct x â w l ytjg syoiv tö q u v , OÇTIÇ W O T t l OV (fvÇ T Ô W (C O TO Ç S l i f t V t t l
Z s v ç , s ït àvnyy.ï] (fùosoç, sït s vovg fiQorœy
7l Q 0 Ç€l>Çc(/Ur]y 0 6 '
E t O r e st e s , v. 4 0 8 : (fovhvofxsy ifsoïg, o n w o i sio îv ol if sol» 1*) U t E p i c u m c a r m c n , sic D r a m a q u o q u e in iis p o t i s s i m u m t e m p o r i b u s v e r s a r i s o l e t , u b i , n o n d u m c o n s t i t u t i s c e r t i s q u i b u s d a m l e g i b u s nec m o r u m p r æ c c p t i s et officiis in c o n s t i t u t a s r e g u l a s et n o r m a s r e d a c t i s , s u m m u m j u s e t su m m a rec ti i d e a d e o r u m m a x im e n u m i n i b u s c o n t i n e t u r . Ct'r. fi e n c l V o i l e s , iiber d , Æ s t h c t i h . T . I I I . p a g . 5 4 i î . B c r o l . 1 8 5 8 .
nec sententiarum gravitate et reru m varietate am p lio r, nec p oetarum industria celebratior fuit, q u a m illa, quae res
Labdacida rum continet ,=). Neque enim c e te ra ru m ulla tan
tu m tem poris spatium complectitur, quip pe q u æ totam g e n tem C adm æ am a primis usque originibus ad ultimam fata lem ruinam co n tin e t, neque in alia quavis idea illa fati, qua to ta fere co ntinetur tragoediæ antiquæ vis et n a t u r a ,
tam a p e r te decla ratu r. Haec enim est F ati vis et indoles,
ut a p rim a qu ad a m c u l p a ,
noondo'/M civrj,
mala e malisc o n n e c t â t, et correptos quasi aliqua vertigin e m o rta les, p er multas usque hominum æ tate s, summos ubique et divitiis aut pote ntia supra modum pollentes, in nova s em p er in ductos discrim ina, q u u m , quod fugere c o n e n tu r , in id m axi me in c u rr a n t , plectet vindici manu ac ta n d em penitus quasi
occidione occidat. Qua de re tam m ult a tamque clara a
doctissimis viris disputata esse vid eo, ut prope diffidam, posse me novi quid quam adde re; nisi quod in notione fati eruenda duas maxime res parum accurate tractasse viden t u r plu rim i: u n u m , q u o d , in ta n ta tam que g rav i fatalis necessitatis form idin e, haberent ta m en antiquitatis homines aliquam spem reconciliandae deorum g r a t i æ , et ipsam hero um ruinam inluentes, salutem sibi et prosperas res , tam quam ex piaculo q u o d a m , exspectarent 13) ; alte ru m , quod 1*) S i fas e s s e t , u n i c u i q u e m y th o c e r t a m q u a m d a m s i g n i f i c a t i o n e m vel i d e a m s u b j i c e r e , s a t is esscin i n c l i n a t u s a d j u d i c a n d u m , h o c p o t i s s i m u m d o c e r i , q u a n t o v e r s e t u r in p e r i c u l o m en s h u m a n a , q u u m i n reluis a g e n d i s no n a m p l i u s d e o r u m m a n i f e s t o nixa p a t r o c i n i o , se d p r o p r i i s v i r i b u s c o n f i d e n s , un iv er sa s r e s a m p l e c t i c o n e t u r ; nec p o ss e i n g e n i u m h u m a n u m , q u a m v is o b sc u ra n a t u r æ d o m i n a t i o n e s u p e r i u s ( q u o d in S p h i n g c d e v i c t a a d u m b r a t u r ) , sin e i m m e d i a t a c o e l e s t i u m t u - ^ t e l a v i t a m si n e d a m n o et n o x a t r a n s i g e r e . O e d i p u s Æ n i g m a S p h i n gi s d e u n i v e r s a h o m i n u m n a t u r a solvere v a l e t , q u o lo co su a si n t, n o n v i d e t C f r . C r e n tzc r S y m b o l i k u . M y t h o l o g i e d . A l t e n V ö l k e r , T . I . 4 9 8 . L i p s . 1 8 2 1 . A . f V . S c ld e g c l V o r l e s . iib. d . D r a m . l i u n s t , T o m . I . p a g . 1 8 0 . U p s . Q u er n l o c u m a c r i u s , q u a m j u s t i u s , u t v i d e t u r , v e l l i c a v i t O . G r u p p e A r i a d n e o d e r d ic T r a g i s c h e K u n s t d, G r i e c h e n p . 1 7 9 . 13) Q u u m h a c i n s e q u e n t i o r a t i o n e p e r s e q u i s t a t u i m u s , h o c loco t a n t u m m o n e b i m u s , sp e in i l l a m et f id u c ia m c h o r i p r a e se rtim c a r m i n i b u s e x p r i m i so le re . I n p r i n c i p e s p o p u l o r u m ct m ax im e c o n s p ic u o s h o m in e s vis f a t i p o t i s s i m u m v o l v i t u r ; q u i , q u o d s u p r a m o d u m c t rtccQcc
apud div ersos poêlas diversa sil r o t a el formula fati ex
pressa. Q u u m enim omnis fere poësis m ateria ap ud ipsum
populum n a ta et aucta esse videatur, ut, quas initio parva esset et simplex fabula, ea, superstructis se m p er novis quibusdam figm entis, sensim cresceret et cum aliis connexa amplior fie r e t , hoc m axim e egerunt semper poëlæ , ut, quod cujusque ingenio m a xim e p laceret, id sibi potissimum tractandum
desum erent u ). Ncque igitur tem ere et casu qu o d am acci
disse a r b it ro r , ut Sophocles, quas clarissimas confecit fabu las, in iis m axim e res Oedipi perscriberet l5), quum c o n tra Æ schyli nulla fere tam p ræ clara et pæne divina sit fabu l a , q u am tres illae, quibus res Agamemnonias persecutus
est. In O restia illa igitur et culpa et culpae expiatio est
quasi ex te rn a quaedam et ab aliis petita ; in Oedipo contra tragicum illud in ipsa inclarescenle culpæ conscientia po situm e s t, et ultirmum malorum remediiim , quod quidem fore Christiano sensui expiatio dici potest, non tam per con stitutos quosdam ju d ic es , quam p e r ipsam in intimis hu mani pectoris recessibus nascentem innocentiae fiduciam per
agitur. Quo igitur m yth o summum tragoediae Atticae fasti
gium contineri j u r e quodam contendere posse videor. Be nig n a autem fortuna ita tulit, u t , interemptis temporis in ju ria tantis ta m q u e claris antiquitatis operibus, illa maxime musae Sophocleae monumenta ad nos in tegra pervenirent; ut etiam Æschyli trilogium , quam supra com m em oravi, inter ta n tam aevi devastationem , unicum hujus generis docum
en-&ixtjv a g u n t , s u o i n t e r i t u ita l u u n t , u t c e t e r i s o m n i b u s ; it j u s t u t o c t
lib e r e v i t a m a g e n d i . A g u m c m n . v. 5 0 4 . i t . V. 4 4 8 . O c d i p . C o l . V. itiO G cd. W u n d e r . P h i l o c t . v. 1 7 0 .
14) H a n c ver o l i h e r l a t e m non so lu m e l i g e n d i , se d et ia m t r a c t a n d i r e s, u t q u i s q u e m a x i m e p r u m p l a r c l , Graecis q u o q u e p o e tis A r i s t o t e l e s v i n d i c a v i t : ojgt ov tîuvtloç t l v m ÇrjTtTÉov l à v nuQccà'êdufiiyu)v /uv&iay, n s(ii o u ç 'a î T(Say(ûâicu t i a l v t <cVTfytoS-M* P o e t i c . C a p . t), p . 1 4 5 1 . 2 5 cx rec. B e k b e r i . l î e r o l . 1 8 5 1 .
1&) Q u o d f u e r i t de bis fa b u lis a n t i q u i t a t i s j u d i c i u m , n o n cx A r i st o t e l e t a n t u m p e r s p i c i l i c e t , qui q u i d e m ex iis p o t i s s i m u m e x e m p la p e t i v i t ( P o e t i c , p a s s i m ) , scj Cx C i c e r o n e , Q u i n t i l i a n o , p l u r i m i s «leni- q u c a n t i q u i s s c r i p t o r i b u s .
la m se rv atam habemus. Attjue fabula rum , quas Æschylus d e rebus Thebanis eonfecil, una tantu m supere st, Septeni adversus Thebas in scripta, ex q u a judicari potest, quomodo
universam seriem Oedipieam t r a c t a v e r i t 16). Quum autem
apud Sophoclem sit quasi rei s u m m a , ab eo incipiemus, i t a , ut breviter expositis duabus ejus fabulis, q u a ru m una Oedipus T y ra n n u s , altera Oedipus in Colono inscripta e s t , de Æ schyli dram ate videam us, deinceps Sophoclis Antigo n a m , q u æ ex illa Æschyli quasi nexa et continuata esse v id e tu r, denique Euripidis Phoenissas exam inem us, q uæ o - mnes fere superiores una com plectione com prehendit; postre m o autem pauca de dictione cujusquc eorum adjiciemus, u t e x hac quoque p a rte judicari possit, quam quisque vim e t m om entum ad universam artis d ram a ticæ habitum effor- m a n d u m habuerit.
I .
S È Ç (f(C T OVX ( C p ß X v y t T ( t » r
Æ s c h y l u s , Norunt o m n e s, id quod antiquorum sc riptorum fabu lis t r a d i t u r 17) , L aju m , T h e b a r u m 18) r e g e m , susceptu m in -I n «luas f e r e p a r t e s r e r u m L a b d a c i d a r u m h i s t o r i a d i t a b i t u r . U n a e s t u s q u e a d m o r t e m O e d i p i , a l t e r a filioru m e t A n tig o n a * c a s u m c o m p l e c t i t u r . D u a b u s q u o q u e t r i l o g i i s Æ s c h y l u s e a m d e s c r i p s i s s e vi d e t u r , q u a r u m p r i o r e m L a j o , S p h i u g e , O e d ip o c o m p o s it a m fu i s s e c r e d i b i l e e s t ; a l t e r a , q u i b u s f a b u l i s con lei ila f u e r i t , m u l t a s u n t a c r i t i c i s d i s p u t a t a . F r i d . TA. J F c lc h c r u s , v i r e l e g a n t i s s i m u s , i n l i b r o , q u e m d e Æ s c h y l i T r a g o e d i i s c o n s c r i p s i t , IS em œ osy S e p te m a d v e r su s '!T h e b a s , P h o e n iss a s fu i s s e a r b i t r a t u r , a l i i a l i t e r . N e q u e v e r o h æ c n o s t r a r u m e s t v i r i u m d i s c e r n e r e ; n e c , si e s s e t , a d r e m m a g n o p e r e p e r t i n e r e a r b i t r a r e r . H a s r e s p r æ c i p u e t r a c t a r u n t H o m e r u s in O d y s s e a X I . 2 7 1 — 2 8 0 . A p o llo d o r u s B i b l i o t h e c a L i b . I I I . c a p , G. 7 . H y g in u s fa b . GG. 6 7 , e t p r æ t e r e a D io d o r u s , P a u s a n i a s , S e h o lia ste s in E u r i p i d e s P h o e n i s s a s , etc. I®) E n illa u r b s , q u a n t i s m y t h o r u m m i r a c u l i s c e l e b r a t a ! C r e d o e q u i d e m , e t i p s u m B o e o t i æ s i t u m a r e l i q u a t G r æ c i æ c u l t u e t h u m a n i t a t e r e m o t i o r e m , e t i n c o l a r u m i n d o l e m , q u i a h Æ o l i i s , D o r i s , P h o e n i c i b u s c o nfla ti e r a n t , in ca u s a f u i s s e , c n r c e te r i a d c o s , q u a s i a d H y p e r b o r e o s q u o s d a m , o m n e m i r a c u l o r u m g e n u s d e f e r r e n t .
vito oraculo filium in moitte Cithaerone exposuisse; luuncc v e ro , q u u m a Polydoro, Corinthi rege, filii lioco excepituss cducatusque ad m aturam ætatem provectus esset, Delpttioss p ro fe c tu m , ut parentes suos investigaret, monente oraculo,, quod p atre m interfecturus et m atrem in scelestum conjugi um d u ctu ru s e s set, hoc ipsum agentem , ut minas oraculli
effu g e re t, omnia inscium invitumque perpetrasse. Multiss
autem annis post devictam ab Oedipo Sphingem et capessi tu m Thebis reg n u m et initum cum Jocasta m a tre conjugi
u m , omne genus calamitatis in Thebanos incidisse fertur.-.
Ilinc incipit d ram a illud Soqhocle um , quod Oedipus Tyran
nus inscribitur. Ante ipsas regias ædes a g e b atu r fabulai.
Oedipus egressus magnum procerum aetate provectiorum nu m e ru m c o n s p ica tu r, qui a d deorum aras supplices o r a n t ,
ut divinitus missam calam itatem effugere possint. Dum ilhe
p o llice tu r, facturum se o m n i a , qme ad laetiorem r e r u m sta
tum referendum c o n d u c u n t , redit Creon, fra ter J o c a s t a ,
qu em Apollinis oraculum p r o incolumitate urbis consultatu rum m is erat, cinctus lau re a c o r o n a , ut in aliquam laetissi
m am fo rtu n a m , et p ro n u n tia t oraculi responsum:
sacrilegum
L a ji interfectorem ., Thebis versantem , aut c.v urbe ejicii,-
ant, aut interimant.
Ad quod perficiendum Oedipus indefessam operam suam pollicetur et populi consilium convo
cari jubet. Chorus vehementi carmine Deos urbis præside-s
im p lo rat, ut reos plectent et præsentem fortunam ab iiis a v e rtan t. Interea convocatis civibus Oedipus indicit præmiai, «pii Laji interemptores in venerit, et poenas m inatur, si quiis conscius ta c u e rit, ut ab omni deorum hominumque socie ta te exclusus, sa ce r h ab e atu r, et confirmat, (v. 2 3 9 ) :
iy i o /uti' o v v Toiôçoff T (o re du lu o y t
t i o t * y d ( > i t i o & ( c v ö r n c v u f i u y o g n O . t o .
x c t T ë V ' / o i u u d t t o y d t d Q c t x ô r u n t i Ç d g u j y h t X y O - t y u n T i X u o v o i v f u i u , x a x o v x u x c o g v i v u j i o q o v i x T ( j i i p M ß i o y .
Et ipse, si conscius sit a u c to ris , pati se vcllc, (piae constii-
lu e ra t, declarat. Sic jam et chori et suis ipsius imprecav*
aucto)-r e m in d ic aaucto)-re; negantem v e aucto)-ro , sese quid quam d ic tu aucto)-r u m , minis et suspicionibus, q uum et Tircsiam et mox Creontem caedis incusaret, ita in cendit, ut obscure totam r e m , qualis
s i t , significet. Chorus ta m e n , quam vis futura jam animo
praesagiens, ob Oedipi eximium am orem tam diris suspici onibus indulgc.rc non potest. Creon adest purificaturus se a c u l p a , quam in se a rege conjectam au d iera t, sed frustra e s t, quod jurejurando innocentiam testelur. J o casta , causa
discordiae co g n ita, p aru m sibi constare oracula ostendit,
q u u m Lajo responsum s it , se filii d e x t ra p e r it u ru m ; quod tam en ita e v e n e rat, ut a latronibus in trivio quodam t r u
cidaretu r. Tum vero O edipus, locorum designatione atto
n i t u s , r e c o rd a tu r, Corintho se Thebas iter facientem, ut
oraculi responsum e v i ta r e t , in ipso trivio ignotum q u em
d a m virum interfecisse; sed J o c a s ta , ex insita q uadam ani m i levitate, quum ex parte m endax et falsum oraculum ex p e rtam sese existim aret, parum cetera quoque existim anda
esse putat. Chorus indignatus, ita deorum oracula spe rni,
p rim u m pietatem et castimoniam vitee ce le b ra t, tum quae o ria n tu r mala ex superbia et reru m sacrarum contem ptu e x p o n i t, dein Jovem p r e c a t u r , ut spreta oracula vindicet, ne penitus ruat omnis imm ortalium cultus atque c u r a t9). llcdeuntcm mox Jocastam e t , suspenso p ro p ter mariti sollici tudinem anim o, precibus adeunte m Apollinis aras supervenit n u n tiu s , Polybum Corinthi regem m o rtu u m et rerum summam ad Oedipum delatam esse referens. Tum Jo c a sta , (v. 9 2 3 ) :
Gzbnsi xXvcoy
j à a é / u vX»
y x s b t o o & i o v / u a y n o / u a i a . 19) S u n t , q u i p u t e n t , d i g r e s s u m p a u l l i s p e r h o c lo co S o p h o c l e m a p r c s e n t i r e , a d u n i v e r s a m A t h e n i e n s i u m i n d o l e m e t m a x i m e A l c i b i a d e m se c o n v e r tiss e , 3'eqtiC h o c a b l u d i t a n o t a ej u s a b o m n i b u s i n s o l e n t i a et s u p e r b i a . C f r . P l u t a r c h . Alcib* c a p . 1 0 , A n d o c i d i s O - r a t i o c o n t r a A l e i b . R c i s h c O r a t . G r . T . I V . p. 0 0 . ed . D e lik c r. 31 i — h i e q u i d e m v i d e t u r r e sp e x is iss e S o p h o c l e s m a g i s a d c o m m u n e m A t h e - j iic n siu m r a t i o n e m belli g e r i n d i , i n q u o t u m m u l t a a l i a c o n t r a j u s f a s q u e p e r p e t r a v e r a n t , tu m in D e l i o s , Sciona*.os, Melios^ c r u d e l i s s i m e q u i d e m sese g e s s e r a n t . H æ c q u u m f a c t a e sse n t O i. L X X X I X . 4 . — IM. X C I . 2 . et f a b u l a n o s t r a e d i t a O l . X C t . 2 . ( S e c u n d u m c o m p u t a t i o n e m M u s g r u v ii a p u d P a lm b la ■ D i s s e r t , d e O e d . K cg . p. 2 ) te m p o r u m q u o q u e r a t i o n e re s ver o si m ilis es se v i d e t u r .El paullo infra, (v . 948):
r i (T û y ifr.ßolr a y ü o ia n o ç, iji rà rîjç r i / t j i
r ( t i r n i , 7I()0Ï0KC d ' f a n y o và 'tyo ç cttifijÇ; eïx îj xqcctiGtov ( îjy , onutç d v y u n o t u ! 0 ).
Nihilô m in us timet Oedipus, quam vis lenita ex p arle solli citu d in e ; ta m en Meropam m atrem revisere tim et, ne exple
a n t u r oraculi præ dicta. Ad hanc quoque curam dem endam
(]uum n u n tiu s , quomodo inventus educatusque sit, r e f e r t , suspensus magis magisque Oedipus et cupidine genus suum cognoscendi captus Jocastam praesentibus adquiescere, nec plura investigare volentem acerbissime- r e p r e h e n d it; quæ, inclare-
soente jam mali conscientia, de scena subito discedit. Inse-
q u e n t i carmini ch orus regi omnia su m m a a u g u r a t ; mox adest servus quida m I.aji, quem jam antea Oedipus arcessiverat , et ille minis tandem regis c o m m o tu s , quam vis in v itu s , om ne
scelus aperit. O edipus, conscius j a m , ubi malorum esset,
cele riter abit. C horus ad p riorem ejus fortu nam regressus de universo genere hum ano et fortunae inconstantia gravissime
q u e ritu r. Mox n u n tia tu r Jocastam suspendio vita excessisse,
ct Oedipum oculos sibi effodisse. Ipse ja m ex ædibus egres
sus Creontem o r a t , ut m o rtu a m sepeliendam c u r e t , filiabus
provid eat, ipsum v e ro ex urbe ejiciat. Creon vero metuens,
ne T e r r a m , S olem , Imbres praesentia sua offendat **), in ædes e filiarum am plexibus reverti j u b e t , indicans, se de exilio p rim u m oraculum co n s u ltu ru m , et ch orus den iq u e, profunda com m otu s m is era tio n e, nem inem ante m o rte m beatum prao- dicandum esse monet.
20) N i h i l sc ir î , n i h i l p r o v i d e r i po ss e , h æ c m a x i m e f u i t S o p h i s t a r u m r a t i o , q u a m et liis v e r s i b u s e t iu t o t a J o c a s t æ p e r s o n a d e p i n g e n d a S o p h o c l e s c a s t i g a r e vo lu iss e v i d e t u r . 2t) T e rr e e f e r t i l i t a t e m , so lis lu ce m , p l u v i a m (_d UqoÇofjßqog) o m ni a K n m o r x d i b u s a iü iq u i sa nct a tr ib u e b an t'? Æ s c h y l i T ur ne n, v. i)2iS e t 9 4 8 . Quu*n a u t e m sa n g u i n is j u r a , a b O e d i p o l æ s n , e a r u m n u m i n e c o n t i n e b a n t u r , m i r u m h o c fecit p o e t a i u t e x t e r n a m r e r u m n a t u r a m s c e l e r a ti c o n s p e c tu ip so c o n t a m i n i u a r i f i n g e r e t ; se q u e n t i v e r o f a b u l a p u r g a t u m O e d i p u m ad T u m c n id u m s a c r a t a m se d e m d u c e r e t , u t ib i t u t e l a m et m a l o r u m l i b e r a t io n e m i n v e n i r e t . A t q u e ex h is lo ci s p a t e t f e re u n iv e rsa T u m c n i d u m r a tio ct n a t u r a .
Relictum sic O e d ip u m , oculorum lumine orbatim e t vesanae mentis morsibus ex c ru ciatu m in sequenti d'amate Sophoclis, quod Oedipus Coloneus inscribitur, transacto jam
temporis spatio**), reperim us. Scena est in Colono Eque
s t r i , qui v o ca b atu r, pago A ttic o , qui locus multa Eummidum
aliorumque num inum religione sacer habebatur. Senex igi
tu r ille miserrime exsulans cu m Antigona filia lucun Eu- menidum ingressus, postquam sanctitatem loci ex advmienle quodam regionis incola c o g n o v it, e x oraculi responso in-
tclligit se
ly ja û & a x å u ip c w t o y l a l a i n t a ç o v fl t o y , xifidr; f i i y olx ria u yx a ro ïç ifu fs y f x iv o tç , (iTijy <?i Toîf 7 T (u \fia ety. ( v . 9 1 . )
et ferventibus precibus deas a d it, u t omnia fausta prove
niant. Adest ja m Chorus senum A ttico ru m , juben; eum
sacratis ex locis re c e d e re , digressum h o r ta t u r, ut qui s it ,
quaeque passus, n a rre t. Venit interea Ismene, Antigoiæ so
r o r , n u n tia n s, C reontem m ox a d fu tu ru m , ut O edipun The bas red u c at, m e m or pollicitae ab oraculo salutis, qu locus cum contineret, g ra v e m simul inter fra tr e s , pulso de civi
ta te Polynice, ortam inimicitiam com m em orat. Choris san
ctas libationes im perat Eumenidibus fieri, quas pre patre
perficit Ismene *3). Theseus mox adveniens et ami;issimo
adfatu leniens Oedip um ben ignus accipit promissum illud exsulis, fore se rec ep tu m e t civitati et ipsi m agnæ saluti. Post chori c a r m e n , quo Colonum omni g en e re laudi;
cele-M ) T a c e t u r o m n i n o a p u d t r a g i c o s d e v i t a O e d i p i p o s t effossos o c u lo s u s q u e a d e x s ili u m T h e b i s t r a n s a c t a . S u n t i g i t u r , q u i »ut c r e d u n t , S o p h o c l e m h æ c p r æ t e r m i s i s s e , q u u m a b a l i i s s a tis «x plica ta es se n t, vel m a l u i s s e e u m h a n c vitae e ju s p o r t e m o b s c u r i o r e m r c l n q u c r c , q u a m ea t r a d e r e , q u æ n ec v e r i t a t i nec d i g n i t a t i p o e s i s s a t is c o n g r u a v i d e r e n t u r . (J a c o b Q u æ s t . S o p h . T . 1. p . 5 4 5 ) } a u t q u i d n r n a a l i q u o d , h o c vitae O e d i p i s p a t i u m t r a c t a n s , t e m p o r i s i n j u r i a in t» rc idissc p u t a n t , ( D o c d e r lin u s a d O e d . C o l . ed . s u æ p . 5 1 G .) I n o p u m a u t e m , b i o g r a p h i m u n u s a t r a g i c o p o ë t a e x ig e r e . *3) H u c p e r t i n e n t v e r s u s ill i vel m a x i m e m e m o r a b i l e s :
ùqy.éïv y à q o i i u u v.àuxl f.ivqio)U [xUiv ip v/rju U n v o v a c c v , r\v tv v o v ç n u q rj.
b r a t * 4) , venit Creon Oedipum reducturus. Neganto1 veno
O ed ip o , filias raptas comitibus abducendas tra d i t. Theseius
arcessitus a sacris, quibus districtus ten eb a tu r, Creontem j u
bet filias restituere vetatq ue invitum Oedipum cogere. Mox
n u n t i a t u r , adesse quem dam Oedipi familiarium, quem ille
jam Polynicem esse suspicatur. Data ab Oedipo ta ndem
nec sine contestatione hujus audiendi venia, obtestatur ille p a t r e m , ut secum c o n tra Thebas eat, quo ejus auxilio, se cundum oraculi resp o n su m , regnum sibi ereptum recuperare possit; patris vero infestissimis imprecationibus cum ulatus*5) a b i t , frustra hortante A n tig o n a , ut a consilio Thebas oppu gnandi desisteret. Ex imminente jam tonitru cu m fulguribus intelligit O edip us, finem sibi vitæ adpro p in q u are , atque
iterum Theseum postulat. Quem sibi oblatum d o ce t, ma
gnam salutem ipsi Athenisque ex mortuo suo corpore re d u n d a t u ra m , (v. 1 5 0 9 ) .
eSç ffot 7T()o noXX(3y åanitiiav ccXxrju ods
dopoç r ’ Itm xtov y fir ô y œ v àèl ri&jj.
Monet ite m , ne lo c u m , ubi vità d e c e d a t, cui signi ficet, nec p r o d a t, quae ei esset dicturus, nisi moriens suc cessori; sic enim fo re, u t læla omnia et prospera consta
rent. Tum praedicat, ipsum se ducem futurum Theseo ad
cum locum , quem divinum quoddam numen fatalem sibi de
sig n a re t, atque Theseo e t filiabus comitantibus abit. Cho
**) I I o c e s t illu ti c a r m e n , q u o d ac cu satu s a filio c n p t æ m e n t i s ,
in j u d i c i o p r æ l e g i s s e f e r t u r . N o t i u s est i l l u d , q u o d n a r r a t u r , q u a m u t hic r e s c r i b i o p u s sit. S c h o l . a d . Ar istopl». Ilo nas v. 7 5 . S o h jc rs
U e b c r s . d . S o p h o c l e s p a g . C X 1 V . *5) | ) e c a u s a i m p r e c a t i o n u m , quibus filios d e v o v e r a t , m u l t a e t d i v e r s a h a b e n t a n t i q u i s s i m i s c r i p t o r e s . Non d ic a m i n e p t u m i llu d e t sa n e p u e r i l e , q u o d h a b e t A t h e i i æ u s (Lib. X I . p. 2 2 9 D a s i i . ) a u t S c l i o l i a s l e s a d O e d i p . L o l . v. 1 5 7 5 $ a t ap u d i p so s T r a g i c o s m a g n a es t d i v e r s i t a s . A p u d Æ s c h y l u m locus ille v. 7 7 0 ( S . a d . T h . ) i n d i c a r e v i d e t u r , O e d i p u m e x a s p e r a t u m in cos f u i s s e , q u o d , vivo i p s o , p a r t i c i p e s r e g n i f s s c V ell en t; a p u d S oph ocl em i m p i e t a s e o r u m c a u s s a fu isse v i d e t u r ( O c d . C o l . v. >527. 4 4 1 . 5 5 7 . 1 5 5 4 . ) I n u n i v e r s u m am t e m, n e f a n d o j a m o r l u c o n t a m i n a t o s in O ed ip i D i r a s i u c u r r e r e cors me- ces se e r a t , a t q u e h o c p r æ s c r t i i n loco sa nct us ille O e d i p u s c t ij>si*s, q u æ p e r p e s s u s e r a t , m a l i s v e n e r a n d u s , o m n ia , q u æ e x tr a c ra in t, \ut q u æ a d sc n o n a m p l i u s p e r l i n e r e n t , rejicere d e be bat .
rus interco placidam seni m orle m a u g u r a t , et pro eo deos
inferos implorat. Mox adveniens nunlius mirabilem omnino
et sublimem Oedipi o b itu m , post m utatas rite vestes, et
filias Theseo co m m en d a tas, commemorat. Filias gementes
et locum, quo discesserat, scire cupientes m o n e t et chorus et ipse Theseus, ut a luctu desistant, nec, quod fato inter dictum sit, quaerant. Antigona Thebas reverti c u p i t , si pos sit funestum illud inter fratres proelium a v e rtere atque ami citiam in te r eos reconciliare.
H;eo duo d r a m a t a , q u am quam eam dem rem tra c ta n t, sunt quasi e x t re m a q u æ d a m et sibi invicem opposita monu
menta Sophocleæ artis.. Unum enim vehementiae et vigoris
plenum, nullo u t in d ram a te magis funesti et inevitabilis fati notionem expressam invenias; a l te r u m , r e ta rd a ta paulli- sper vi actionis, tam dulce tamque lene spirat vatis ingenium, ut in eo tamquam cygnea videatur vox ejus et oratio *G). Quod jam ad priorem tragoediam a t t i n e t , ex ad u m b ra ta, quam supra fecimus, expositione apparere forsitan p o te ri t, quantum se artificem praebuerit Sophocles in universo dra mate o rd in an d o , ut personae ab una in alteram conditionem non te m ere, sed ordine ac necessitate quadam progrediantur. Quod et Aristoteles m a gnopere laudavit, q u u m hanc fabulam tamquam exem pla r proponit ejus generis trag o e d ia ru m , quas
m n lfyjjévaç
appellat *7). Secundum vulgärem autem hujusloci interpretatio nem nos aliquanto majorem vati laudem tri
buere posse videmur. Atque hoc p rim um es t, q u o i spe
ctanti vel legenti ta m q u am editiorem aliquem locum con signans, unde huic non facta solum , sed futura quoque animo
*6) P ic ve ra e f llu e n tiu s i l l u d ac s o l u t i u s t u m universa» di ct io nis t u m p r æ c i p u e m e t r o r u m g e n u s , q u o d i n h a c f a b u l a a d h i b i t u m a ce te r i s a l i q u a n t u m d i f f e r t , m i r e a r g u i t , se n em eam S o p h o c l e m do cu isse. Q u o d e t i a m t e s t a t u r a u c t o r vnofrèG8ü)Ç, q u a m l l r u n c h i u s h u i c f a b u l æ p r æ l i x i t , (o' xcà ijdrj y(yt]Qc<x(ùç inoitjG s), i t . C ic e r o , C a t . M a j . ca p . 7 .
V a l. b la x . V I I Ï . 7 . 1 2 . C r c o m p u t a t i o n e F r . I l o e p f n e r i (apu<i W u n d e r u m a d O c d . C o l. p. 1 2 . ) lian e f a b u l a m ö l . X C l I Ï . 3 a c t a n fuiss e c r e d i d e r i m ; S o p h o c l e s a u t e m d e c e s s i t O l . X C I I I . 4 . F V a d is m u l U
H e lle n is c h e A l t h e r t h u m s h . T . I I . A b t l i . 2 . p a g , 3 4 5 .
