De vi et indole mythi oedipici ex dramatis græcorum repetiti. dissertatio. cujus partem tertiam ... p.p. mag. Carolus Fr. Bergstedt et Gustavus Victor Schotte Sudermanno-Nericii. in auditorio Gustav. die X Maji MDCCCXLIII. H. A. M. S

DE VI ET INDOLE MYTI1I 0EDIP1CI

E X DRAMATIS GRÆCORUM REPETITI.

D IS S E R T A T IO . M A G . CUJUS P A RT EM TERTIA M V E N I A A M P L I S S . F A C U L T . P H I L O S . E P S A L . p. p.

CABlOfcUS F K . B E U G S I E D T

O e H u l d a s t e F ö r ä l d r a r

‘>L

i

se q u e re n tu r; ch o ru m denique Euripideum cum plebe illa sui te m p o r is , q uum ta nta esset sin gulorum vis atque au c to ri­ ta s , vix ut aliquid ad ipsam actionem pertinere v ide retur vox illa populi, qu am c h o ro contineri oportebat.

Atq ue hoc loco non praetereunda esse v id e tu r gravis illa dissentio, q u æ criticos in hac fabula m agnopere vexavit.

Ete nim inter recentioris æ talis philosophos nonnulli s u n t ,

qui in eà p u g n a n t ia in te r se jura civitatis et sanguinis sive familiae indicata esse v o lu e rin t, quum civitatis nomine Creon j u b e r e t , quod Antigona ob id maxime violaret, ut sacrata sanguinis serva ret j u r a ; hanc autem ipsam discrepantiam officiorum et quasi conflictum ita solummodo esse reconcili­ a n d a m , ut u traq u e pars arctioris suæ agendi rationis cul­ pam interitu l u e r e t , atq u e eo ipso sanctitatem ju r is , quod s e q u e r e t u r , p r o b a r e t 57) . C ontra quos ita disputavit alius

sagacissimus tragoediae antiquæ existim ator, omnem fati

notionem penitus evanescere, si Creon ju re q u o d a m , neque, u t ipse p u ta t, occoecatione q uadam et pervicacia fatali agere v i d e r e t u r , eum que his v itiis, atque etiam majoribus, o b ru ­ tu m , p a ru m apte universæ civitatis parte s agere potuisse 58). Verbis autem potius, q u a m ipsa r e , discrepant doctissimi

viri. E t enim omnis actionis principia ab alicujus officii

notione petenda s u n t , — c e r te antiquitatis est tam firma la m q u e sibi constans r a t i o , ut pauca te m eritati fortu næ re ­ linquat — , ita Creon q u o q u e ad deorum hom in um que ju r a respiciens p rim am agendi causam petebat, mox vero, modum

57) l i e g e t , V o r l . iib . <1. Æ s l h c t i l ; T . I I . p . 5 5 5 ; q u i p h i l o s o ­ p h u s , q u u m u n i v e r s o p h i l o s o p h a n d i g e n e r e a d r i g i d i o r e m a n t i q u i t a ­ t e m p r o p i u s , q u a m a d t e n e r i o r e s l æ t i o r c s q u e h o d i c r n æ æ t a t i s s e n s u s a c c e d e r e v i d e t u r , i n u l t a d e a r t i b u s a n t i q u i t a t i s a c r i t e r j u d i c a v i t ; n i s i q u o d i n t e r d u m m a j o r e n t r e r u m v a r i e t a t e m in a r c t i u s i p s i u s s y s t e m a n i m i s i n t r u d e r e l a b o r a t . Clfr. l o t a m i l l a m d i s p u t a t i o n e m d e d r a m a t e a n t i q u o , ( Æ s t l i c t i h . T . I l l p . 5 4 4 — 5 0 2 ) , 58) G r u f f ji c , A r i a d n e p . 2 f u s e q u . S a g a c i s s i m u s i l l e a c p r o m p ta s audacia e v i r n o v a m o m n i n o e t i n g e n i o s a m in d i j u d i c a n d a ( i r æ c o r u m p o ë s i d r a r n a ti c a r a t i o n e m a d h i b u i t . Q u e m qu utn in m u l t i s r e b u s v a l d e p r o b a m u s , i n eo ta m en a l i q u a n t u m o f f e n s io n is h a b e t , q u o d , a u - d a c i o r i b u s i p s i u s c o n j e c t u r i s n i m i s i n t e r d u m i n d u l g e n s , a l i o s s c r i p t o r e s p a r u m c u r a t , p h i l o s o p h i s p r æ s e r t i w i n f e s t i s s i m u s a c d i f f i c i l l i m u s .

transgredieris, magis m a gisque, ut solet, propriis animi per­ turbatio nib us occoecatus et fatali vertigine c o r r e p tu s , ipsius iram et superbiam a sanctis deorum legibus discernere non

valebat. Hanc autem esse apud Sophoclem fati vim et

notionem , ja m supra monuimus. Ac nimirum vis illa, quæ

mortales occoecatos o b s trin g it, mullo atrocio r esset ac foe­ d i o r , quum ex tern a illa Nemesis, qualem Æschylus amat fingere, nisi Sophocles ex ipso pectore hum ano, cujus in intimis latebris hanc au g u s tæ inopisque mentis notionem h a u s erat, clariorem illam v eræ augustæ que virtutis imagi­ nem interdum deprom ere valuisset, quae, super omnes for­ tunae vices evecta, aeternum illud ac divinum innatum nobis ipso interitu manifestaret.

§ •

3

-x a l o E vQ in iâ rjç, (2 -xccl r a dXlc< /uïj t v o2y.ovofj.il, « A i a T ç a y tx a tm r ô ç y t t ü j v

nOlTJTCÜV (f CUVëTCtl.

A r i s t o t e l e s .

Hoc de Euripide judicium ja m ipsa expositio fabulae,

q u æ Phoenissae inscribitur, explicabit. Incipit igitur hoc

d r a m a 59) , cujus summa co n tin e tu r in conatu Jocastae fratres inimicos reconciliandi, a longo Jocastae prologo, ubi res L abdacidarum usque a Cadmo ad praesentem sta tum su m m a-

tirn tractantur. Dein Antigona, cum servo paedagogo sum ­

m u m tecti fastigium conscendens, inspicit hostiles illos duces

e t castrorum hostilium descriptionem. Chorus virginum

T y ri a r u m , qui fabulae nom en im posuit, declaratis, qui s i t , quam que ob causam Thebas v e n e rit, bellum urbi imminens sibi ob consanguinitatem g rav e ac lugubre esse qu eritu r. Tum Polynices, m atris au cto rita te p erm o tu s, urbem i n t r a t , ut cum Eteocle fratre pacem sine effuso sanguine conciliet; multa cum Jocasta de malis exsilii conquestu m supervenit

5 9 ) E d i t a s f u i s s e P h o e n i s s a s O l . X C I I . 1, c o l l e g i t G r u p p h is e x A r g u m e n t i s fab. e t S c h o l . in R a n a s , A r i a d n e p. 7 7 6 . C fr . L u d v i g I.’e b e r s . d e s E u r i p i d e s p. 4 3 , q u i , a lt e r a m s i n e d u b i o O l y m p i a d e s c o m p u t a n d i r a t i o n e m s e c u t u s , h a n c fa b u l a m in O l . X C T . 4 d e l e g a v i t .

Eteocles, ac longa oratione fratres quasi duplicem agunt causam 60) , n eu ter autem pro se cedere volentes, ita digre­ d i u n t u r , ut imminens eorum sors fatalis spectantium animis

facile praecipi possit. Dein Eteocles cum Creonte omnia de

tuenda urbe et capessenda republica, si proelio futuro ipse

o c c id e rit, post m ortem suam constituit. T u m , digresso

E teo cle , advenit Tiresias do cen s, unam esse urbi salutem, si ultimus gentis Cadmeae juvenis relictus, Menoecus, C r e - ontis filius, pro necato a Cadmo draconte im m oletur; qui­ bus auditis generosus ille juvenis, patrem dolo fallens,

abit pro patria se ipse sacrificaturus. Mox Joc asta , audito

p e r nuntium futuro (iliorum c e r ta m i n e , cum Antigona p ro ­ perat ad eos coercendos; sero autem adveniens, et utrum ­ que jam mutuis vulneribus ca dentem videns, arrep to Poly­ nicis gladio se ipsa inte rim it; q uæ omnia a!) eodem nuntio

revertente ad C reo n lem rep o rta n tu r. Interea Thebani, Ar­

givis instantibus vehementi proelio repulsis, urbem periculo

exem erant. Mox redit Antigona, terna illa funera næniis

prosequcns, a lque Oedipum ex aedibus e v o c a t, ut is qu o ­ que malorum p articeps sit et q uerelæ super his, qui per

ejus àXdçTOQtt et Diras ceciderant. Deinceps C reon, cui

m oriturus Eteocles reg n a per manus tr a d i d e r a t, jubet Oe­ d i p u m , quippe qui omnium malo rum fons esset ac princi­ p iu m , ex urbe e x c e d e re , edicitque, ne quis Polynicem, qui

pa t ri æ bostis venisset, exsequiis honoret. Antigona vero

hoc se ipsam facturam patrem que in exsilium securam osten­

dit. Oedipus se sua sorte q u e r i t u r , monet vero, divinitus

immissam fortunam ferri o p o rte re , et Chorus Nican invocat, ut bene sibi sem per provideat faveatque 6I).

6 0 ) A t q u e in h o c g e n e r e d i a l o g i , q u o d <rn/o/itvfti(U a p p e l l a t u r , E u r i p i d e s pra*clarus o m n i n o a tq u e a d m i r a b i l i s . Q u a m q u a m S o p h i s t a ­ r u m s c h o l a s r e d o l e t t o f a o r a t i o , q u o r u m kôyoÇ ô'i/Mtoç et â ô ï/.o ç n o l u s e s t n o b i s , q u u :i cx a l i i s s c r i p l o r i b . i s , tu m p r æ s e r t i m e x A r i s t o p h N u b . V . 1)0. 0 8 5 s e q u . I to m u i ii s p r æ s e r t i m h o c g e n u s K h c t o r i c u i u v a l d e p l a c u i t . C f r . C i c . d e Off. L i b . I I L c» 2 1 . S u e t o i i . J u l . C æ s . C . X X X .

61) M u l l a d e b i s t r ib u s c h o r i v e r s i b u s d i s p u t a t a e s s e v i d e o a p u d L u i v i t j i u i n ad h u n c lo c u m , p r æ s e r l i m a B occU h io, qui c o s p a r u m a d f a b u l a m p e r t i n e r e a r b i t r a t u r . M i h i a u l e u Jiaud m ir u m v i d e t u r ,

Ac primum omnium videamus, quomodo Euripides fali

notionem tractaverit. Non ig it u r, ut Æ s c h y lu s , externam

quamdam induxit nem esin, q uæ p e r multa liominum genera majorum scelera nepotum interitu vindicaret; neque magis, ut Sophocles, in ipsa Immani ingenii circum scripta ct au­ gusta ratione om nium erro ru m principium et causam quae­ sivit; sed sorti aliquantum trib uens, eA potissimum volvi

res lmmanas, satis aperte declaravit. Sic dc ingruentibus

malis .Iocasta q u e ritu r:

oXoiTO T (cd ’ ( Ï 7S (TlJc'ÇOÇ SIT ÏQtÇ, SITS 71((Tt]Q 0 COÇ CtlTlOÇ t i r s to ( ïa i /u ô v i o v y.uTey.wLiadè

d u j i i a o t v O id s jio d c t' ( v . 5 6 0 ) .

Sic etiam multis aliis locis, mythi proprii oblitus, temere

et casu omnia fieri declarat. Quod quidem a criu s, quam

justius, nonnulli r e p r e h e n d e r u n t , quum aetatis, qua vixit

poëta, rationem parum considerantes, ad cete ro ru m maxime

tragicorum n orm am eum existim arent. Q u æ vero universa

horum temporum fuit via et ratio de summis rebus judicandi, nihil certi esse, quod quis scire se satis aut providere fateretur, a u t , si quid esset, quod in res humanas vim aliqua n ha­ b e re t, esse hoc genium illum singularem eujusvis individui; eam Euripides quoque secutus, in hac r e , sicut in ceteris, philosophiae, qualis eo tempore fu it, ad u m b ra ta m imaginem

expressit. Neque minus in deorum personis effingendis a vul­

gari opinioni, saltem qualis ante f u e rat, aliq uantum disce­ dens, numen illud generale et a b omni individua conditione, qualem priores vales cogitatione in form averant, revocatum ,

nunc deorum aliancm appellat, nunc genium (O-eüv n ç ,

ô ôtnuom ); aut, si q u an d o singulos mominat (vAQtjç, 'Aifoo- ô iirj)j non id solito sensu fit, sed symbolico qu o d am , ut q uum Eteocles fortunam implorat:

Ttj cT’ hvXcißhia, yQijCiuüJTLtTij & nui'

K Q o&vl-ofASod-ct r ijv d s d in o w a c u n o X b V (v. 7 0 2).

chorum n pr.^scntibus singulor um malis a d universam urbis salutem se c o n v e r t e r e : quod etiam o r o h n t Scholiast»** (ad v. 1 7 6 4) : td i o y o y o ç o ç , o n où cd & r;ß cu , «ÀÀrr y.n i t o p t m p 'A g y tc w p g t o

<<-t o p y jT jfjfrk yru rwr 0 t]ß(uo)P} t o v t o ff rt c>ip.

S i vero numinis notionem ab illa vetere varietate ad g e ­ neralem q u a m d a m a c , paene dixe rim , inanem ideam revo­ c a t , eo m agis sibi indulget in humanis personis instituen­

dis. A ntiqua qu id em tragoedia non id h ab e t, quod nos pro­

prio sensu C haracteres v o c a m u s 62) , qui absoluta persona­

rum sui conscientia et libera omnino ag endi voluntate con­ t in e n tu r ; quoque magis in ex tern a aliqua v i, fati aut deo­ r u m , sum m um re r u m hum anarum arbitrium positum esso judicabant a n t i q u i , eo minus ipsa n a t u ra humana ad ali­ quam perfectam ab omni p a rte et absolutam agendi senti-

endique lib e rtate m pervenire poterat. Apud Æscliylum igi­

t u r sin gularum persona rum non ta m a ccu ratam descriptio­ n e m , qu am inchoata m primis lineis adum brationem invenies.

Q uum enim ad deos quasi summa cujusque rei defe rtu r,

eo ta ntum m odo differunt homines, ut alii aliud genus, rcdO-oc,

sequantur. Sic Eteocles sequitur illud heroicum ( id , quod

Plato ro riYt t'ovir.ov appellat), nec singularem quamdam

exhibens indolem , in omni re agenda fato maxime et patriis

Diris re g itu r. Jam Sophocles majorem adhibet curam et

varietatem in suis personis delineandis; quo enim quis ma­ gis ad in tern am et profundam sui cognitionem pervenit, eo majore cum lib e rta te personas, quas d es c rib it, ad summam

veritatem ac pulchritudinem instituere p o t e s t 63). Sic So­

phocles, recepto d eo ru m numine in ipsa humana praecordia, atque inde petitis re ru m agendarum principiis, in majorem

cam pum quasi exspatiari poterat. T anta autem fuit apud

eum totius vitee ac morum sanctitas et verecundia, ut o- m n i a , quae e x c o g ita re t, nativ am inaffectata: gratiae et se­

renae pulchritudinis speciem prae se ferrent. Quibus rebus

G2) TVeque h u i c o p i n i o n i c o n t r a r i a e s t A r i s t o t e l i s d e f i n i t i o : t a u

d t tjS'OÇ [Åtv to ToiovTOv o d q k o ï riji/ u q o u L q s g i v o n o ia n ç ’ P o c t i c . c. I I . ( p o g . I 4 i > 0 . 8 ). Q u o d q u i d e m u n i v e r s u m ali c uj u s a g e n d i g e ­ n u s p o t i u s , q u a m p a r t i c u l a r e m q u a m d a m n a t u r a m e x p r im e r e v id e tu r . A d e a s p r æ l e r e a H e tje ls Æ s t h c t i k . T . I I I p . 8 4 G s eq u.

63) A d h o c p e r t i n e t s in e d u b i o , q u o d S o p h o c l e m fe r un t de Æ - s e h y l o d i x i s s e , h u n c ne s ci u m o m n ia r ec te l a c e r e : Soff-oxXrjç ovv (ot'fi-

d iÇ tv (WTO) ( Æ s c h y l o ) , o n f l y.ai t u d i o v m n o n i , cciX o v / tlda)Ç y t -

factu m e s t , ut jure quodam videretur dicere posse, se ho­ m in e s , quales esse deberent, instituere s o le re, Euripidem

v e r o , quales in vita com muni r e p e r i r e t 64). Haec vero p er­

fectae pulchritudinis species, q u æ menti ejus et cogitationi o b v e rs a b atu r, num quam fere ad singularem et propriam alicujus indolem describenda m progressa est; speciem magis, q uam individuum illud se quitur. Itaque fit, ut in simili rerum conditione simili modo ag e re videantur ejus personae: ut, quum est Oedipus, p rim um generosus, justus, lenis, tum, obducta oculis fatali q u ad a m calig in e, vehem ens, s u p e rb u s , suspicax vel adversus am icos, ita Creon quoque in eadem fortunae statu

ead em ferme agere videatur. Q u id ? quod in efiformandis

contrariis illis et sibi inviem oppositis personis, Electra et C h ry - so th e m i65) , Antigonam e t Ismenani ante oculos eum habuisse

apparet. Sed hæc fere est vis et n a tu ra pulchritudinis

an liq u æ , vix ut in alia q uacum que form a, p r æ t e r e a m , q u a m in tu e m u s, pulchrum aliquod inesse posse arbitremur. A tq ue in hoc gen e re fuisse Sophoclem e g r e g iu m , non opus e s t , ut moneamus. A ntigona praesertim fabula nihil sane m i- ralius novimus. Quid constantiam illam atque animi candorem ipsius A n tigonæ d i c a m , quid teneriores illos sensus mulie­ b r e s , quos, p atra to facinore, tam praeclaros eloquitur? Quid g rav em ac sublimem Tiresiæ c h a r a c t e r e m , Creoni is insolen­ tiae oppositum ? quid denique senilem illam Chori curiosi­

ta tem et mellifluam suadam in Oedipo Coloneo? Sed haec

ab aliis satis superque decantata.

Euripides ig itur indolem humanam descripsit, non qualem optim am mente et cogitatio ne informaret, sed qualem usu ac vita homin um m axim e cognitam haberet. Ita fit non n u m q u a m , vel ut d eteriorem indolem personis suis tribuat, qu 1 m finxit in Phoenissis Polynicem non omnino ignaviæ atque avaritiae e x ­ p ertem , vel c erte debilitatis quaedam in generossimis quoque d i­ luceant vestigia. Hinc item illud stu dium miseriem tam acri­ bus coloribus d e p in g e n d i, ut spectantes tædio potius, qu am

64) JSoyoy.Xrjç fff tj ccvtoç u t v o to v ç d t î n o i t ï v , E i'çin id tjV d t o io i t ï i i. \ r i s t . P o e t i c , c. X Y Y , |». i 4 0 0 .

miseratione commoveri necesse s it ; cujus g en eris sunt in

nostra fabula non solum O edipus, sed ipse T ir e s i a s 66). At

ex alia p a r te tamen m ultum com m oditatis varietafisque ex

hac re ei redundavit. Etenim quis e s t , qui non c o m m o ­

v e a tu r simul et d electetur nativ a illa simplicitate ingenuo- que lepore A n lig o n æ , quum , duces hostiles eo ru m q u e a rm a fulgentia conspiciens, ex c la m at:

fui n o i v i a rtcci A m o v i 'E x ctra , xctTctycilxov tin n v

n tt ïio v v a T g u n r n ( v . 1 0 8 ) . C f r . v. 1 7 S .

In depingendis vero vehem entioribus animi p e rtu rb a t io ­

nibus haud facile su perari posse vid etu r. P ræ s e rtim m u­

liebrem n a t u ra m , quum ad hoc se c o n v e r t i t 67) , te nerrim is

jucundissimisque coloribus depingere solet. Sic Jocasfæ do­

loris am orisque in filium admirabilis est d e s c r i p t i o 68). Quid autem A ntigonam d i c a m , quum funera illa carissima p r o - sequens in lusciniarum m axim e m odum ita q u e r it u r:

- - t i i cig' Sq -y n (fçvôç tj 0.ciT(eç ù x g o x ô fio iç f i x X à d o n iÇ o u é v a jxovofu't - Toçof ( f io lç i i y ia i avx<oâoS; a t Aiv o v a ic c y /x a e iy a toïçiS'i nnox.Xâoi f i o v à â ’ a i - iS y a â ià Ç o v a a x b v « - ft y n ô v o v i v X u ß o f iix o ia iv ô 'u x q io ic iv ( v . 1 8 1 4 ) .

Ita plerumque a vita publica pauUisper regressus, in sin­ gulis personis ac domestica vita p e rscru tan d a v e r s a t u r 69). *5) Q u o d e l i a m A r i s t o p h a n e s a c e r b i s s i m e v e l l i c a v i t in f a b u l a # q u æ A c h a r n e s i n s c r i p t a e s t , u b i D i c æ o p a l i s a b E u r i p i d e m i s e r a b i l e m i l l u m , q u o i p s e u t i t u r , dra in a! um a p p a r a t u m p e t e n s i n d u c i t u r :

(CT((Q i l l à (ià x i i x TQCiyto&iaç t / etÇ, i a d f j r IktH V rjv; — ( v . 4 1 2 ) . C f r . t o t u m i l l u m f e s t i v u m l o c u m u s q u e a d v e r s . 4 8 8 . 67) E u r i p i d e m a l i a s a c e r r im u m s e x u s m u l i e b r i s i n s e c t a t o i e m f u i s s e , c o n s t a t e x p l u r i u m s c r i p t o r u m t e s t i m o n i i s , a c p r æ s e r t i m ex A r i s t o ­ p h a n i s f a b u l a , T /ie s m o p h o r ia z u s c e i n s c r i p t a . V i d . p r æ c i p u e v . 5 8 5 s e q u . 6 8) P h o e n i s s . v. 4 5 2 s eq u. 69) H o c i t e m v e l l i c a v i t A r i s t o p h a n e s i n R a n i s , v . 9 8 9 :

o ix tia jtQ ccyjuuj tïçccyujy, o lç XQCopt&, o tç Ç vyea/u fy, i l a>v à y il*]teyXo/u>]y, s e q u .

Quum igitur Æ sc h y lu s, ad deos rernque publicam omnia referens, summ am semper adliibcl actionis simplicitatem, So­ phocles vero majore cum a r te sollertiuque elaborata singula c e r t o tamen nexu ac necessitate in unum cogit (quod a r ­

tificii genus Gruppius 70) cu m elaboratiore illa Musicae a r ­

tis form a, quam F u g a m v o c a n t, egregie co m p arav it);

Euripides] co n tra effusior est in singulis rebus exornandis, ita , ut parum interdum ad ipsam fabulam p ertinere videan­

tu r. Sic in nostra fabula plura sunt episodia, quæ nihil

Iere ad ultimum rerum exitum s p e cta n t; id , quod repre­ henderunt et antiq ui et recenliores scriptores 7I) ; cujus g e n e ­ ris sunt scena Antigonae in tectis aedium, Polynicis inter­ locutio cum Ete ocle , Mcnoecus immolatus, cet.

Ex hac tamen varietate Euripides, qua interdum p ro ­ pius ad alias artes 72), quam ad poesin dram alic am accedere videtur, unum certe, idque m axim um com m odum fabulæ noslræ addidit, ut universum m y lhum quasi una tabula com ­

ple cte retu r. Etenim usque a Cadmo et prim o Phoenicum

adventu in Boeotiam et caeso draconte vetustissimas n a r r a ­ tiones usque ad ultimum Cadmeae gentis interitum hac una

fabula com prehendit. Neque tamen a v iro, omnibus d o c tri­

nis philosophiae, qualis eo m axim e tem pore fuit, imbuto ac discipulo A n ax ag o ræ exspectandum erat, ut simplici ratione

rem, qualis populi ore fereb a tu r, tractaret. Ut enim deos,

70) A r i a d n e p . 2 o 9 . 7 o i 5 p a s s i m .

71) E s t i n A r g u m e n t o P h o e n i s s . , q u o d S c l i o l i i s p r æ m i t t i s o l e t , h o c j u d i c i u m : "Eçn u t y tcû ç G x tjyix a ïç öi/>60i y.akoy t o cl]n à fx a , i n t i y.ai

nuQanktjniojuctjiy.ôy • ij re ya Q à n o t w T tiyicav 'A y n y o y r j &$(OQovaa u t - qoÇ ovy. t a n to u (?Q (tu aroçt x a i v n o c n o v d o ç I I o k v y t i x yç o ù d ty o ç t y s x a nccouyiytTcu • I n In i n ci ert u s t (pcîrjç d d o k to y o v ( f v y a d tv ô /u tv o ç 6 O id i- 7to v ç HQOGèÿoinTcu, d ta x tv o v . I I o c a u t e m A r i s t o t e l i s l o c u m , q u e m s u p r a a t t u l i m u s , o p t i m e d e c l a r a t : p l u r i m u m e s s e e t m a x i m e v a r i u m E u r i p i ­ d e m in i i s , q u æ a d t r a g i c o s s e n s u s e x c i t a n d o s p e r t i n e a n t , in s i n g u l i s v e r o r e b u s c o n n e c t e n d i s , u t p e r f e c t u m a l i q u i d e t a b s o l u t u m e f f i c i a n t , a l i i s t r a g i c i s l o n g e i n f e r i o r e m . 72) E t p r ae ser tim a d p i c t o r i a m , si d e s c r i p t i o n e s e ju s a c c u r a t i s s i ­ m a s et s i m u l p u l c h e r r i m a s i n s p i c i a m u s . A t q u e h o c g e n e r e , q u u m u n i ­ v e r s a p o e s i s E u r i p i d e a h a b e t q u a s i a l i q u a m c o g n a t i o n e m c u m IVeo- G a l l i c a i l l a , h a u d s c i o , an E u r i p i d e s i n g e n i o s i s s i m o i l l o vi r o B a h n e i n t e r o m n e s s i m i l l i m u s v i d e a t u r .

quod supra m onuim us, ita mythos quoque symbolioo quo­

dam sensu considerasse vid etur. Sic satos a Cadmo d r a ­

contis dentes et confectos a se invicem viros e x illis natos

ad p ræ se n tem gentis in teritu m retulit. Neque omnino

audeam d e c e r n e r e , an et d r a c o n t e m , et Sphingem, et ipsum Martem ad agrariam illam significationem , quae rccentiori- bus nonnullis p l a c u i t 73) , specta re putem,- nec tamen hoc penitus a vero abludere videtur.

Sic tragoediae an tiquæ h a b i tu s , tribus illis viris, Æ - schylo, Sophocle, Euripide, quasi undique perfectus atque

ex p letu s , longius evehi non poterat. Etenim interiore illa

sui cognitione sin g u lo ru m , sive forma subjectiva, ut cum

nostris philosophis lo q u a r, in teritus ac ruina classicæ, quæ v o c a tu r , antiquitatis c o n t in e b a tu r ; quum d ra m a , ex altera p arte a rre p tu m ab Aristophane in comoediam abiret, ex altera v e r o , excitato te neriore q uodam sensu et novo en - valcscente anim orum habitu, inter antiquitatem et recentio- rem setalem nexum qu em d am utriu sque praeberet et quasi com munionem.

§•

4

.

I lh n l f t t v o v v u d i' «AAttfv îj(ft] eiçrçrr», Koi- n o v (fi 71 f o i Af'Jf(OÇ IÎ7IHK.

A r i s t o t e l e s .

Quum j a m , com paratis singulorum vaftim tragicorum ingeniis et rationibus res tra c ta n d i , in eo essem, ut de va­ ria eorum dictione aliqua exempla ex fabulis supra exposi­ tis petita afferrem , visa est mihi res maxim æ difficultatis, t u m , quod tres illi v iri, in eodem ferme scribendi genere versantes, atque æ ta te fere æqualcs, mulla communia habe­ rent necesse e r a t , tu m quod antea jam has res doctissimi viri tam egregie t r a c t a r u n t 74) , u t , quas ipse haberem p au

-73) C fp . L u d v i g , U e b e r s . d . E u r i p i d e s p. 1 4 2 . B a u r s S y m b o l i k u. M y t h o l . T . I I . p. 1 0 4 .

74) P . E . E m a n u c ls s o n D c s t i l o a p u d Æ s c b y l u m e t E u r i p i d e m d i v e r s o . U p s . 1 3 5 4 . I l e r m a n n i grav iss ima » d i s q u i s i t i o n e s : ” I l e E l ­

l i p s i e t P l e o n a s m o in G r æ c a L i n g u a ” , ” O b s e r v a t i o n e s d e G r æ c æ Lingua» D i a l e c t i s ” , c e l t .

cissimas observaiionos, bæ milii leves omnino ac parvi mo-

menli viderentur. Ne sit tamen hoc loco, quod quis jure

desideret, levia illa, q u æ sumus alla tu ri, lectorum ndul-

gentiæ commendare audemus.

Est igitur Æ schyli, u t ab eo incipiamus, grave m ve­ hemens et pæne immane scribendi g e n u s ; divino eniri in­ genii sui ardore inflammatus non ta m singulas res pe-scri-

berc atque ad absolutam perspicuitatem redigere curat,

quam , grandia atque' inaudita p r o fe re n d o , legentium ani­ mos graviter com m overe et victos secum rap ere : ne< de­ sunt, qui cum solitam sermonis quasi legibus quibusdan ob­

strictam formulam et rationem nimis violasse putent. At

recehtiorum Grammaticorum industriis id maxime prolatum esse video, nihil ferme apud antiquissimos etiam s c rip to rs in­

veniri, quod sanæ ac liberali rationi grammaticae ’e p u -

gnet. Certe ea semper fuit p o etaru m libertas, u t , noi ita

logicis et grammaticis orationis regulis obstric ti, ab una

in alteram nonnumquam construendi formam r a p i a n t u r ; q u o d

genus anacolutha vocari solet. Cujus rei quum multaapud

Æschylum non m agis, quam apud Sophoclem quoqie et alios, exempla inveniantur, un u m ta ntum eligam , ubi jriori membro periodi apodosis deficiat et novus verborum o rd o incipiat, Sept. ad Theb. v. 2 4 :

VVV (T IXÏÇ O fXÛVTiq (f rjGÎV, 0 ÏU)1/<JL)V ßoT*]Q, I v co a l vioiÂUiv ‘/.c d ( fo s o ii/, tiv q o ç Oiycc, /QtjGTtjqiovg ÜQVtd-aç à i p tv d tl T É / v r j ,

OVTOÇ TOltZvtis (΀G7lÔTt]Ç fXCiVTêV^l(<T(Oy Xiyst, - - 75).

Aliud quoque anacoluthi exemplum allatum reperd 76), ut posita voce, q uæ a verbo quodam regi d e b e r e t, p ro activo vel medio, v erb u m n eu tru m aut omnino substanti­ vum adhibeatu r, v. 3 8 2 :

x c d v v / . m ru v r rjv tjy X t y t m I n à a n ti fo ç (ÏO T Q O lffl fiC tQ fJC Ü Q O V tT d V O VQ CtVO V X V Q t i v , t«x’ i i y y i v o i T o / j c t v j t s h 'v o i a u v i .

75) Em anuel'xson B i s s . c . p. 4 .

Quod tamen melius p e r inversam aliquam attractionem explicari o p o rtere p u ta v e r im , ut virgilianum illud: ” Urbem q uam statuo, vestra est.”

Ad anacolutha referri posse vide tur etiam insolentior ille locus, v. 663:

à v i ï n o ï v cT’ o f x a i f i o i v & ((vcctoç cucT c iv to x to vo ç, o v x Ic t i y tjn c c ç rov& k r o v /uiccgucctoç.

In te r liberiores construendi formas nom inem v. 144:

ay.QoßöXcov ênccXlÇsœv h O u ç Joytzuv, qui locus com m enta­ tores valde v ex a v it; quod tamen audacius ad Epicorum r a ­

tionem dictum p u ta m u s , ut etiam Homerus posuit eQxovvut,

nsdioiOj II. II. 801 77).

Ti ■anseo ad insolentium qu aru m d a m vocum ex e m p la ,

q u æ in nostra fabula frequenter o ccurrunt. Cujus generis

sunt wxiGTog (v. 6 5 ) , ßéhzsQoç pro solita attica form a

ßslzicov (v. 319, it. 3 4 9 ) , nqsaßiGzog (v. 3 7 2 ) , XsXi[ifis-

vog ex Xztzico (v. 3 6 5 ) , quod q u id e m , c e te ru m rarissime

usitatum , apud Tragicos num quam , quod sciam, o c c u r r i t 78) . Audaciores item apud eum vocum compositiones frequentes r e p e riu n t u r; i t a , u t nonnum quam singulæ voces in te g ras

fere sententias exprim ere v i d e a n t u r , u v u n u ^ d rô n a v Kîjça

(v. 7 5 8 ) , sXsdsfjLvàç TtsåionXoxivnog ßoetj (v. 83).

T roporum denique vel amantissimus es t: ita , u t omnia metaphoricis potius, q uam proprius verbis ex p rim ere videa­

tu r. Non dico tritam illam et vulgarem rcipublieæ simili­

tudinem cum navi aliqua, qua idemlidem u t i t u r (v. 2. 62. 64. 83. 1 9 2 , c e ll. ); sed ad alias quoque res dilectam il­ lam apud Græcos r e r u m nauticarum imaginem referre so­

let. Sic P arthenopm um vocat ß X a G x r j u a x u X X I t z q c o q o v

(v . 5 1 5 ) , conversa metaphora illa Homerica vijtg /hXzotcc*-

quoi. Hac vero m etaphora nihil prorsus audacius:

dXXcc y b i o v ui (f iXccL y.ccz o $ q o v iQéactT cifÂtfl xqcctI 7ibf.imiJ.ov /sqoTv tiItuXov, oS Ciuv t)V 'A/tQovr (tfikißtmi

77) C f r . J io s t G r i e c h i s c h e G r . § . i 0 8 . cl.

78) Vit i. S l e u b a n i ' I h c s . I . i i i g u æ G r . e J . L o iu lv ie 1 8 2 2 . l o i . 8 8 1 1 . a.

M t ù y äöT oyoy, fxtXâyy.Qoy.oy v a v G io X o v d-swQctfcc 3

T ccv a G n ß r j ' A n o l l f j i v i 3 r c e y t t v a k t o v , n c c y t f o z o y , êiç ù f f c t y r j t s / É Q C o y (v . 8 5 6 . ) .

Quibus omnibus rebus (ityalocfciüvia q u æ d a m effimtur,

q u æ a dramatico genere in lyricum illud ac dilhyramlicum

sæpius abit. Hoc vero tantum abest, ut in tu rgo re m ver­

t a t , ut contra g r an d io re ac pleniore versuum sono e ar­

dua illa sententiarum vi ac vehementia legentis anirms ita

fere affici soleat, ut si ex profundo sacerdotis alicuju; ore

hauriret illud:

O d i p r o f a n u m v u l g u s e t a r c e o : F a v e t e l i n g u i s . C a r m i n a 11011 p r i u s A u d i t a , M u s a r u m s a c e r d o s V i r g i n i b u s p u e r i s q u e c a n t o 79) .

S equitur, u t de Sophocle loquar. Qui q uum clalora-

tiorem aliquanto ac pleniorem habet dictionem 80) , nuitis tamen partibus Æ schylo similis est. Q uumobrem anacoutha

apud cum quoque fre q u en tissima reperies. Q uorum tam

copiosa clar. JSIatlliice p ro tu lit e x e m p l a 81) , ut nulla fere

mihi reliqua sint. A ddam ta men insolentiores quasdam con­

struendi formas, ut in Oedipo Colon, v. 224: o v d t v l /uoinaiSia r ia iç ïq /c tc u

o j v n n o n n S ÿ t o t'iv u v.

ubi conjunxit w r nqoTid&ri cu m antecedenti [loiqadia r/tftc,

quum accuratius scribi opo rteb at ro r iv tiv a TtQoni&q.

Alia sententiarum p e r tu rb a tio , quæ inter anacolutha jure referri posse vid etur, est in Antig. v. 1070:

, y.cri yyco TQttf SLV r tjy yXcoGGay ^Gvycoréfjccy,

7o y v o v v t à fX iiyG ) t w ( jQ ty w y , 5 v v v (/sQfi>,

quo loco pro aliquo pronom ine posuit n o m e n , quo po>ito,

79) I I o r a t . O d . I I I . I .

8_{° ) E x e m p l i l o c o a d f e r r e l i c e a t f r e q u e n t e m u s u m p a r t i c i p b r u m} ?XMi'» Xcißiäv, TTdQwy, q u i b u s r o t u n d i o r lit v e r b o r u m a m b i t u s , Ö e i . T ,

v. {> 8 0 . 7 1 4 . O e d . C. v. 4 7 1 . N e q u e o m n i n o j u r e M u tfh icc (6 i. G r . {5258. A n m . 2) ea p l e o n a s m i l o c o h a b e r e v i d e tu r .

81) A u s f ü h r l i c h e G r i e c h . G r a m m . §. 4 2 7 . A n m . 5 , § . 4 8 1 . A n m . jL § . o{56. A n m . 2 . 5 , § . 0 5 1 . 2 , c el t ,

r j

.si accuratiu s dicere voluis set, scribere deberet d ç v v v cpégei, aut p er solitam attra ctio n em tav v v v (péqsi.

In ter celeras liberiores construendi rationes verbum cum dativo conjunctum o c c u r ri t (A n tig o n e v. 7 3 0 ) 8*), et in­

finitivus pro i:m a pers. plur. conjunct., quod rarissimum est, (Antig. v. 150):

è x [ X t V c?rj J lo X é fÅ W V

t îü v v v v d ' é ç d ’ cc i X fjG fx o a v v a v ,

&€ujy dt vciovç yoQoïç

n a y v v y i o i g n à v r a ç èn éX O 'ü j^ty. 8 3 ) .

Liberius item pluralis cu m duali n um ero co m m u ta re solet, ut in Oed. C. v. 1 4 3 5 :

G(fâ>V d* tu didoirj Ztvç, T«(l’ ii Tf XêÎ Tt fxot yXcwbvT * in ti ov fis y av§tç t^t.Tov.

/ u é & t G d - s d ’ r f i r ] , y e e Lqt r o y t ’ * o v y c t Q j x t r t ß X i n o V T i G Ô t f l t o O - ' a v Q x ç . C f r . O c d . C o l . 1 1 0 7 .

Q uæ ta m en licentia tam communis est at licis sc ripto-

rib u s, vix ut hoc loco respici oporteat. Nisi omnes duales

ad filias, plurales vero ad to tu m chorum referre malis. Nec taceam insolentiorem illam constructionis f o rm a m , ut substantivum p o n a tu r cum dativo p ro gen itiv o , ita, u t verb u m aliquod deesse v id eatu r: norfioq xXeivoXç A a ß ö a x i -

daiG iv (A n tig . v. 8 4 9 ). H uc perlinet illud xccl C o v z

dO -aydrœ y (fv^ifioç ovâeXç (Antig . 7 8 1 ) , ubi adjectivum ^ v^ijxo ç verbi transitivi n a tu ra m induit ; quod tamen ap u d

alios quoque sc rip tores no n n u m q u a m occurrit.

Quæ autem orationi vim ac vehementiam adferre so­

le n t, in iis sibi p lurim um indulget. Sic plenitudinem q u a m ­

dam dictionis in te rd u m se q u itu r, quam quis ca v eat, ne in u­ tili cu m abundantia adhibitam esse p u t e t , u t in Oed. Coi. v. 3 9 4 : ß a io v xov%i fiv o io v yqovov-, ejusdem generis est

locus in Oed. T. v. 5 8 : yyoazd xo v x ccyiozd [xoi tzqoç

-s * ) H o -s t . § . 1 0 8 . 8. A n m . 9 . 83 j H u n c l o c u m a I I e r m a n n o i t a c o r r e c t u m f u i s s e r e p e r i o , u t S t G & e p r o d - t G & c a l e g e r e t ; q u u m v e r o p r o 2 : d a p e r s . I m p e r a t , s æ p i u s p o n a t u r I n f i n i t i v u s ( M a tth iœ G r . G r . § . 15 4 6 . a) , n o n v i d e o , c u r m u ­ t e t u r l o c u s , p r æ s e r t i m q u u m i n v e r s u G l y c o n c o q u a n t i t a t i s ca us a e x i ­ t u s in c a p o t i o r v i d e a t u r .

rft.9-t'S i f i e t o o v r e g; item repetito in negativis sentcntis vo­

cabulo o v orationem vehementiorem redde re s o le t, o i G / n

-rço'ç, o v xj d y o o v o d e, Ocd. Coi. v. 586. Huc pirtinet

etiam vox quaedam diversis formis i t e r a t a , quod quidem

apud omnes usitatius, apud Sophoclem ta m en longe friquen-tissimum e s t, ut in Oed. T. v. 100: x p o vw ( f o v o v r t d l i v X v o v ic x ç ; et Ant. v. 1 246: v é o ç v e u t § v v pdoM , et in Oed. Coi. v. 1442: v é a x d d e v s o O - e v j X O - s [ x o i v t u iccQ V - n o T [ i a x a x d .

Est apud Aristotelem de T ra g ic is: ol [isv ccqx<xToi n o -

) . i r i x o ï ç ènoiovv kéyovzug, ol ô è vv v q i j t o q i x a ç 84) . Quod, si ita in terp re tan d u m e s t , ut illud ad Æ scly lu m , hoc ad Euripidem maxime p e r t i n e a t ; cre dam equidem, So­ phoclem utriusque rei p articip em , m edium quem dam inter

ceteros duos locum tenuisse. Licet enim singulas voies ad

civilem Atheniensium prudentiam pertinentes sæpius adlibeat,

ut in Oed. Tyr. v. 4 0 6 : K q s o v t o ç n node deo v ysyqaifofxcti,

aut passim verba ifyqfffeeiv3 xpevyexVj c e t t . , nonnulla ta ­

men a rhetoribus accepit. Sic apud cum est antitlesium

usus oratorius p o tiu s , quam poëticus, u t in Oed. T. v. 528:

C r e o n : t o u t c c v t o v v v f io v 7t q i o t a /.o v a o v coç Iq w .

O e d ip u s: t o o t a v i o f i i j f x o t ( Jq c iÇ , o n œ ç o v x t l x a x ô ç * Aliud exem plu m rhetorici g e n e r is , ubi synolhroesmi fi­ gura tam vehemens adhibita e s t , ut locus Ciceronem paene

referat, hoc loco rescribere liceat. Oedipus, perturbato jam

sceleribus an i m o , ita q u eritu r (Oed. T. v. 1 3 6 9 ):

iu y k f i o i , y à u o L

d f vaaO-' »7,« « ? , x cd ( f v x tv o a v x tç n tiX iv

u i’H i t xa ù x o y G n iQ fia , x à n id iiÇ a x t n u x iq a ç , à d th y o v ç , n d id a ç , cd/x Ifxtf vh .ov, v v j-U fv i, y v v c d y a ç , /xqxiQetÇ r e , yco n å a a u ia y ia x ' i v à v O çtd n o iG iv ïç y c t y iy v e x a i.

Quod ta m en genus in iis fabulis, quas posteriore, esse

constat, multo frequentius e s t , q u u m in celeris. Atque

non solum hac r e , sed multis aliis discrepat a se ipse S o­

phocles, ut, quum in A n tig o n a g ra v e m ac severam ac

senlcnliariim creb ritate adeo quasi praegnantem sequatur

orationis f o rm a m , idem in P ldloctcta ct Oedipo Coloneo

molliorem lenioremque adhibeat scrib endi modum. Hoc

idem de Euripide p a t e t, qui in P hoenissis laxior so lu tio r-

que v id e tu r , q uam in M edea et H e r ac Udis 8’’). Quod qui­

dem p artem ex ipsa ingravescentis senectutis n a t u r a , p a r ­ tem ex delicatiore tem porum ingenio profectum esse p uta­

mus. Nec minimi fuisse momenti ad dictionem dram atic am

im m utandam v id e tu r, q u o d , q uum studium illud Athenien­ sium novas sem per fabulas audiendi sem per cresceret ac

ta ndem pæ ne in furorem v e r t e r e t , ne melioribus quidem

poëtis otium esset omnia expoliendi ct quasi ad unquem

resecandi. Qua de re quum operae pretium esset uberius

disserere, hoc tamen loco praetermittenda esse videtur, tu m quia fusius de ea disputare v etent et tempus et rei ipsa g ra v it a s , tum quod in eadem tra c ta n d a doctissimi viri v e r ­ sati sunt SG).

Ceterum in atticismi puritate servanda Sophocles est vel exquisitissimus. R aro ig itur est, quod vocem alius cujusdam dia­

lecti adm ittit, ut semel Inrpid^evpipri p r o asperata trfrpia-

g,svpsvri (Antig . v. 2 5 1 ) , aut jonicam formam fiovpoç p ro

pôpoç (Oed. R. v. 2 9 9 ) quod quidem solum inter Tragicos

fuisse Sophoclem constat. Alia in re H om erum se q u itu r,

adm itte ndo formam illam dativi pluralis rpiiv v p iv (Oed. T.

v. 892. Antig. v. 308), quod ta m en in reccntioribus edi­

tionibus m u tatu m in rpuv, vpi p invenio , ita ta m e n , ut m u­

tata quantitatis ratio retineatur. Insolentium vocurn a p u d

eu m rarissimus est usus; nisi quod bis ad m ittit vocabulum

x v q o ç (Ocd. Coi. v. 1760 Electr. v. 9 1 9 ) quod, semel item

ab Æschylo adhibitum (Suppi, v. 3 8 6 ) , his tribus locis exce­ p tis , apud Tragicos numquam o ccurrit.

Tropis e t figuris modestissime u t i t u r ; raro audaoius ali­

quid a d m itti t, nisi in describendis vehementioribus animi

85) S i c s a l t e m j u d i c a t c la r is s . J l c r m a n n u s , O p u s c . I . p . 1 3 6 .

8 6) I lc r m a n n u S y O p u s c . T . I . p . 1 3 3 . G r u p p i u s , A r i a d n e p%

perturbationibus. Itaque imagines, quas ad h ib et, summa ni­

te n t pulchritudine. Unam nominem figuram, cujus amantis-

si nuis est, Oed. T. v. 182:

n a i u v cTf X ù f in t i oro vo to a ci r f y îjç v ç u u a v lo ç .

et paullo infra in eadem fabula v. 4 6 7 : t l c t {u i p è t o u y i f f ô f i / T o ç (i o tLu jç ( f c c i ' i i o a if à f i a JlaovccGov —

quam tamen audaciam consuetu do U ræ co ru m , quibus Arqurçà

(fwvij non insolitum e r a t , sine dubio mitagavit. Lenius ac

pæne Christiano sensu Plutonem dicit sGtcsqov -d-sov (Oed.

T. v. 175). Cujus suavioris verecundiorisque dictionis malta

haberem, quæ adferre possem , ex e m p la , nisi jam justo di­ utius in exemplis versatus fuissem.

In periodis describendis plenior est Æ s c h y lo , Euripide

aliquanto adstrictior. Tantus vero est apud eum omnium

rerum modus et mirum venustatis ju d ic iu m , ut non sen­ tentiarum et cogitationis tantum suavitate ac dulcedine, sed

etiam dictionis elegantissima et aptissima fo rm a , apis attica

ju re appellatus fuisse v id e a t u r 87).

Restat, ut de Euripide videamus. IIoc vero longe dif­

ficillimum est ad constituendum, quibus rebus a ceteris dif­ ferat, quum apud eum nihil fere aliu d , nisi oratio ad sum­ mum puritatis elegantiæque fastigium evecta conspiciatur. Ab Æschylo longius a b e s t, quum is liberiores audacioresque secutus construendi formas p aru m accuratiori reru m cogni­ tioni provideat, Euripides autem in eo maxim e elaboret, u t , et singulis vocibus appositis, et pleniore sententiarum collatione, claram et perspicuam om niu m rerum notionem

efficiat. Ita tropos quoque a d b i b e t, non sicut Æ s c b y lu s ,

sed ita , u t , dictionis inserviens elegantiae, simul plenam undique et perfectam r e r u m , quas d es crib it, imaginem ef­

fingat. Nequo omnino nullius m om enti est disquisitio, q u i­

bus ex fontibus similitudines suas repetere soleant poëtæ. U t igitur Æscbylus a re navali, q u æ apud ejus æ ta tis bo­

ss') liovoÇ cfi Jo'foxl.}ç ii'f' Ixiiarov To UifiiiQov ànavS-iÇ(T, za&o xnl uiinut IXtyno. ijvtyze (it tcc fiixm ' tvxaiqiav, yXvxvTtjTcc, toXuuc,

mines idem fere valebat afque iftsa civitas, imagines hau­ rire a m a t ; sic Euripides, a publicis et gravissimis rebus ad priv atas abiens popula rium d elec tatio n es, ex ludis m axim e

circensibus suas petere solet-. Sic Phoeniss. v. 9 9 :

àXX’ o v r tç à a zù iv ToîÇ(?e y q i f x n z t r a » cK fio iÇ ' et v. 327:

o et’ Iv âo/u oigi n q ia ß v s oflfzuzoaziqrjÇ à n ijy a ç v u n m i n o v , zà ç à n o -

Ç v y iia a ç â ô fiio v ,

noO-oi' à f K f iâ â x q v to v à e i x a i i y m v ,

quod de duobus filiis Oedipi intelligitur. Ejusdem ferme

generis est vox xvßidvrjz^qsg (v. 1 151), adhibitum de p r o ­

p u g n an tib u s, q u i, telis hostium vulnera ti, de m uris dejicie­

ban tu r. Sed haec hactenus.

Universo denique scribendi genere Euripides ad solu­ t a m orationis form am propius accedere v i d e t u r 88) ; i d , quod

etiam in laxiore m e tr o ru m ratione apparet. Rhetoricae a u ­

tem ejus p ro p en sita tis, quam saepius jam a ttigim us, u n u m satis erit exemplum afferre. Phoeniss. v. 1616 ita loquitur Oedipus:

i i s fjyefiu » ' /z o t n o d o s v/uuqzrjiyti rvc/X o v;

rjd" 7/ S -n vovffa; ÇtSe a y d y , c d i f r u e t ' o n . è i i ' t v z s x y o s Ç v v o iq k ; àXX’ aux i ç n / X o i . clXX’ i n vtaÇ,<av ceùzoÇ t v q o t/z à v ß i o v ; n o & i v ; r i [z ceqtfqx ojcf’ à n o x .T tw n ç , K q é o y ;

à n o x z t v t i ç y à q , i i /u i y ijs i$<a ßaX eis.

Atque alia res e s t , q uæ non omnino praetereunda esse vid etu r, quum etiam cete ru m Euripides ad hodiernam poësin propius ac ce d at, a t eâ maxime quidem nostri temporis poëti— c a m formam referre vid eatu r; dieb similem illum so num (lingua vernacula ” rfm ’) , quo e x e u n t apud eum saepius m e­ lici versus; neque om nino tem ere et casu hoc accidisse a r ­ b itror, qu u m et ubique fere o c c u t r a t , e t ord in e ac ratione factum esse vid eatu r. Exem pli loco adferam Phoeniss. ^ . 664:

8 8) D e u s u o r a t o r i o 'tet 'ad p r o s a m o r a t i o n e m m a g i s p e r t i n e n t e p a r t i c u l a r u m où u ijy àX X à, où y à q àXXà, nXr\v v i d e a s E m a m ic ls s o n D i s s , c. p . 2 2 .

so

t ç fia& vonÔQ ovç y v c tç ' tv d - t v ij- a v îjx i y â n â v o n X o v ôxpiv v n tq Sx q i o v o ç i o vyS -o vo S ' G tdaoôff QU)V

dé v t v (f i v o s txgXix Hvvxjxftt y à xfiXçt.

H une locum si paullo atte n tiu s consideraveris, invenûs,

eum dem ferme sonum in alternis a u t ternis versibus sem­

p e r recurrere. Alius est locus m ulto magis conspicuus, cbi

qu atuor deinceps versus in eundem so num ex e u n t, v. 1710:

7 9 -’ i ç x j v y ù v r a X c t t v a v

i ï ç t y c y i ï ç a y i X n v Tït'cTÊQ y i ç i a t n o f x n i f i a v

t y a t v t f x c o s t « v c w a i n o f x n o v a v Q C t v . C f r . v . 1 7 4 7 .

Sed liæc ad musicam rationem antiquitatis potissimim p e r ti n e n t, quæ universa in tantis tenebris v e r s a tu r , vix ut

aliquid erui posse sperandum sit. Hoc ta n tu m judicare licet,

Euripidem , ut in ipsa perio d o ru m aptio re collatione, ita in lyrico illo et musico g e n e r e , ad sum m am suavitatem ac de­ lectationem obtine ndam , eg re g iam adhibuisse opera m et h - dustriam. C o r r i g e n d a : j i . o . 1. 1 a t l e g e u t . ! ! . 5 2 5 t a u t a m 1. t a n t u m . 6 . m e d . a p u d S o p h o c l e s 1 . a p u d S o p h o c l e m . — — i m b u t a m 1 . i m b u t u m . N o t e ) Æ p l i y l o e t - u m 1. Æ s c b y l o - u m . N o t 19} 1. 7 g e r i n d i I. g e r e n d i . p . 8 7 1. 1 1 t i 1. T O . N o t « 9 } 1 . 7 o G i f Q c t v T q Q i o t 1. o c r j Q a v i i t Q t o t ; a l i a f o r s i t a n l e v i o r a i p s e l e c t o r b e n e v o l u s f a c i l e i n t e l l e x e r i t .