Ritus vete(ö

Ritus vete(ö

RU M PK fcCA >i L U

ÀN ATQLl CUS ^;

Qv'èm,

Dcô cœprjs ännuente,

IxfufFragioampJlflin?!

Ordinis Philofoph;

ih illuftrï Aca^etihia üpfa'l;

PR/ES1DE,

Viro

Plftr: Reverend?

Celeberrimod

D« ANDRE à GOEblNG,

Logic* & Metapii: Prof; Ordin,

Hofpite &

Evengera f

^uo

perb^pigpo

-, Diffcrtatiofle Philologipâ

Pro

Gradu in

Philofophia ôbtinendo,

Publica Ctndidorttm venttUtioni

Juhmittit

S:a Ri" A4:tis

Aîûr^nos

SAMUEL ÎÔ9Σ39Ω/

O- Goth;

J» Audit, Guft. Ma). add. ³¹ Maß,M.DC.XCIII.

Hor. ante Merid.foltt.

r

^u p s a L i /c;

Excudit, ^HENRICUSKEYSER, S: R.Ma

& Upf,Acad,Typographus.

S.4 $/ MJh

Magna; fidei Viro3

Et

Summi Tribunalis Regii, Qvod

Hotmiae

eft,

\?tOL

Prscfidi Confu1tiffimo;

"Nobilißimo Generoßßimofä

Domino

HAQVINO FEGER-

STIERNA,

Dominoin

gUttfc&Ofol/ 9lÔntngC CtC.

Patrono & Mzcenati

iuo

cxoptatififimo.

S* R.*M'"

Viro

fideüffimo,

çOi Et

Revifionis Regiœ Secretario

dextcrrimo5

Nobilißimo Generofißimocfe

Domino

JOHANNl EHREN-

HIELM,

-'ri - ' ,

Domino in

Slâringjbcrgl 93ttß<l

&

4ng«t>ç/

Patrono

Marcenati Sc

bin'igniflirno,

Façit

Veftêr in M >(*s _amor,

TATROUI ETMA:CENATBS OPTlMλ

'

Veftraqve in eos indulgentia, qvi pro virili

Mufarum in pallseftfiS defudant^

Facit, irrqvam, Ut

Tenue hoc exercitium Philologicum

Veftrd fe confpe&tii fiftete audéatj Idquc

Kon fuo habitu & nudum,

Sed

Genercfi flfim or um Nominum Veftrorutn TituliS véditum _atqve decoratum»

Vcftrae enim ampliflîmae Dignitatis Splendor

Plurimum lucis obfcuritati

Speciminis mei fœnerare

Poreft,

Jgnofcite itaque

BÅTRONI ET MACENATES,

Pjse temeritati;

Qvse fiducia

Veftrse bonitatisatque benivolemise»

' • Et

Auctoris fui tenuitati ornamentum

Qyaerere

flödet,

Et

Pevotianimi obfeqviumatqvecultum Efga

Amplitudinem Veftram

Teflificari«

Qvas

Ut feros in annos,

Aitatis viriditate vigéat,'

Meritorutt) titulis virefcati

Proipero

omniumbonorum

auäu

Efflorelcat,

Pru&iimqve Gencrofiflimis Eamilii$

Laenfllmum fcrat, Ex cordis nonfucati affeäu

Supplex voveo

Génttoflffi Nominùm Veftroum

K Cultor hmtlimns

S: Jfc,

Ctmßimo Vereximïofa Vir

o*

kverd

m.sjMu&Lixmw *

De rituveterum

precandi Anatolico

^,

* cgtcgiam

difljçrtadoncm cdituro«

TNfequotquondam dum litore jfurgitEoo

^j

Solis adorantåm vcrteritora iubar,

DumïôtlitigC doces,tibi matutinusApollo Î

Pkudit,&Aurorain pagina

cuita fapit»

Ätasts

i

\

ämico åriim*

tu gratulatta

Pt gdôcrlôôf.

Ciariffimo

Domino

Candidate

ig SAMUELI ÎÔSÂ £3SÏ©/

CO

Irtuium nobis Invitmenté dedifti

Moribus ingenuis

ufque probata Tibi;

oo Jam, Veterum ritus

do&ofignare labore

» PcrgïSj ådottniurn

Phœbi oriéntis

equos.

Ho Scilicctad claros ver»Pietatis honores

HancTibiritevia, Sva visAmice,paras;

Macte'pxfs precibus, SAMUEL, exaudia«

Ipfe,

Mominequem

prsefers afîîdueque coiisP

f

i

Sic gratulatur

Virfutïs Ejusama#'

ttjjimus

ïoht Wingiu^

•I

î

Ad

^Divos

adeunto cafté, Pietateni * ädhibenro,

opes

admovenco. Cic, Jf

L.

Ii.

de L.L.

^,,

11

?

Cafta placent fupffris, pura cuiti t

vefte venire. '

Tibuli.

ßleg. i.L

^ii,

i

t

!

i i

i

i i

i 7 7

BENIVÖLE

LECTOR.

C

^nismi

Um

^amlit

more

^{reeepto, qerts}_profeïïus

ad hane

^vaie(c

celebrem

^unlp(ctm,ne altqvo^{que meos}

i^fatde*

^inbo¬

publtco plurimumhonorandis Praceptoribus

aliisqve, qvibus

cultu S*

obfeqvio

devinltus

[um,

iterum

eßem probaturus

* hac deRHU

VETERUM _{PRECANDl ANATOLICO}

materia érjucunda, et, utJpero, non inuti-

lis ob Uta

fuie.

Fateorvero me exfententia pro ejus dignitate. illam pertraffare ^non po<

tuiße

gvi enim ad I

htlologtca

ejusrnodi

tratfanda arcedunt, ^eos pr&ter libràrum ^co- piam, temporis commoditatefrui oportet,ad

fmgula

futs exfedibuseruenda & eleçanttâe-

inceps

^ordtne difponenda♦ Jgvanta vero

temporis penuria laborent ii, qvi aliorum ßudtts juxta ac woribus fua ftudta & ^curas impendere

neceffe

habent, & _prxterea tm-

bectlliore funt valetudine, ut noffis filen-

tia in [ubßdtum vocare non valeant, noni- gnorant tili, qvtutrumqve experiuntur; ^St

itaqve

B. L. hanc

Vißertattunculam

minus

concinne\ minusqve nitidé

feriptam offende•

rts_i tua, erit humanitatis, illtus navos ca-

ritatis velamine _involvere# & partimtern-

ports

angußia,

in qvam me rerumaliarm neceßitas comecit, partim ettarn valetudinis

dubiafiruitioni < qvamqvam in^genit terni»

tatem non

dijjtmulem

)

benigne

imputare.

Ad traftationem autem ipfam qvodattinet, ejus natura eßhocargumentum, ut auftores

non folum

profant,

[ed & facri atqve Ec»

clefiaßici conjuUndi mihifuerint,

Jgyod

tamenita 4 mefaftum^t utfperem

hic

ni¬

hil effe adduftum, qvod aprœfenti infiitw

to fit alienum, qvodve [MTetßatrtug

hg

a?ho

•ysv&g argui

poßtt.

Pratet

hac,

pauca qvo- qve de

ipfa infcripiione,

ne

necejjariam

vo»

cum

cxpofi'ionem ficco pede prateriijje vide•

ar, prafari ^{me oportet,} RITUS

vocabu-

lum ad facra

proprié

perttnere,

&

morem jeu ceremoniam notaretralatitiumcfi^ ^Bine

Ovid. Z.6. CMet

amorph, fab. 8-

- . - - Deiqve

Ritibus inftruitur - » - -

EtPirgçAZn.11.-moremritusqj facrorum

Adùciam ^{• » • »}

PER VETERES ^nonfolum Chriftianospro»

ximorum feculorumpoflnatum Salvatorern tntelligo I fsà ettamGentiles, qvi

Paganifnti

tenebris obdufti partim Aßra, partim

[t*

lent,

partim

Deos Utperos Orientem

fpeftam

te*

tes venerattfunt] PRECAND1 vocent, ut

fia radiantemluce fciens prœtermitto, NATOLICl vox ipfo fono nationemfuatn prodtt; efi enim à Gratis

profetia

^,

apud

qvosAvarchti

Orienter»figmficat.

Hinc^Avclto»

foùç, i. e, Eons, Orientalis. Per ritum e~

nim precandi Anatolicum nihil aliud intel- Uttum _{volo, qvam}

univerfalem

tttam finon

P-thnicorumAUamenChrtftianorumconfvetU'

dinem, _{q va} eis circa precespublicasy (nam

aeprivatis idem prorfis afierere non audeo) fmiliaris erat, Bacfutre, B. L qvorum caufd mihi verecundé eras compellandus : qvafipro aqvanimitate ^tua œqvi

bomqve

confidueris, ^non parum tuo me favore

confecutum

arbitrabor,

Vale.

<ê'~'§y.wx§

#)•••(#

<#

Th.

i,

7*7

./1..

'

1 ":7:r

•> .

„„ . ' -■ ' .a ?

3-W ' - ,

. • ' «i!

b^wéjop i h

r -

-r-,o7,, 7 «--'v-7 '77: ^- •*•"••';/$.•=:

, <■ - r>.-7 ,< - ' 1 *.' ^». '' -

7-- . . sibjïïtfi *k ' :

- rif/^l i7 -*!&$& fe.7.'-v ^, 3/lt

p>t'

77*: • • -3«4!^::såli

; i;vj —jvî ^,' ^, m.- ' • , r- • ",•".<

-• •••-'. 71j

$ «

Th.

I.

Ereres fi^non_omnes,op- pidotamemultos valde fuif- äefollicitos deNuminis cultu, qvem nonunaracionehomi»

numanimisinculcarunt, (4)

monumenta tcftantur Antiqvorum,Hinc

Romani incondendislegibus xii. Tabu- larum,qvasannoU. C._300.abexa&is Re»

gibus f6 miflis oratoribus, âGreecismu-

tuati fuerunt, primam illarum parremde

Religione

^efle voluerunt. {b) HincGraeci inexordio & fine dieij in conviviis, cum menfae fefe accingerent cpulisqve defun*

öi efient: in adminiftratione reifamiliaris

& privatse;in facrificïisaulpicandifqve ^ope»

ribuc publicis _opem implorarunt Deorum

vel cantando, vcl certas precumformulas

rc-

(à) Pluturch L i.de Placit♦ Phïl c*6.

]ob

Pfeif: Anttq Grtac. L» i. c I. (b)

Vid.Jdev»

Auft4 11emP.Munut. de,L♦ R.

9 Z

9

recitando» (r) Hac cnim potiffimum ra- tione optatumcocptis cventum fperabanf, :

fuoqve erga bencficentiam Naminis offi¬

cio aliqva ratiöne Utisfaûum forc autu-

mabanr. (d) Hujus _qvoqvc rei mcmores

fucre, fi res fufceptœ ex vofo eis cecidif- Jent, ideoqvé non fibiearum gloriam,led Diis, qvorum ope freti illas lufeeperant, tribuerunt. U)Hancautem venerationem fenam & perqvam intentam effe voluc-

runt prifci mortales. Unde Hefiodusfa-

era

faceredocetJca^Wepi',

_ctyvug^

xcl&cL'

ç&ç,h.e. pro virili, cafte & pure* f\

Jta

qvoqve

Pythagoras

prseeipit:

73-gonewéa

w ek israçtçy* T*S" h. c. Deos obiternonadorandos, (g) /demetiamfä- jpiens egregiam prseferibitregulam publi¬

ca, freqventaturis facra, cum ita fatur:

CzJü zruçepyov ère stctréov hç Ufov,utets-çopkV' pfjréop'Jo

vraçéiweti.

h.e. Perfun&oriéne*

(c) Hefiod.op. & dier.

^{v. 334.} flat\

Sympof

qve Athen^ans. _{/. 4. c. 13. etc.}

(d\Vidt Stob.

Ve

Diog.Pyth.Prœc.Xenoph.in

Conviv.It.Lib 4.

Memorab. (*) Plutarch.in Lib♦ de fui latide♦ ^*

{f)op. dr

v,v, 335,

(g) Porphyr♦ in

vi*,

Pyth.

C#

?

C#

qve in templum cundum cft, neqvç ado»

randum omninö.

h)

Th. 2.

Adorationis autem ritns varios variis fuiffe docent teftimonia veterum. Qvi-

dam enim ma nu m ori adm o v cba nr,de'^x»

tram? ad ofculum referebant. (7.)Alii

in orbern adoraturi fecircumagebant. (k)

Pars manibus in coeium cxpanfts preci*

bus vacabant. (/) NonnuLSi fupina ma«

nuuminflexioneintetfuppiieandum rnore mulierum utebantur. (m) Fuerunt etjam,

qvi dilcalceatispcdibus adorationis cuhfi peregerunt;idqveutcenfetceleberr:Theo»

log: Do&or ]oh; Philip. Pfeiierus, ad i mitationem Mofis, qvem forte Au&osr hujus ri.tus inter Gentiles audierat hunc in modum juflu Dei ad rubum ardentem acceffiffe. (») Accedit &hoç, qvod qvi- dam genibus flexis aliqvando oraverint,

ut

(&) Vid. Theif c. /.exJamblico. (i) Plin./.

28.c.2. Apul.l. ^4. Aßn.^aur. (k) Era/m.

ddag,

p,m 76. Sveton. L.y*c. %.{l)Luci*

tous in

Vbtlopatride.

Ariß.L. de Mundo,c.6*

{*») yirg. i. 4, J^nad. v, 104»

(n)

Antiq*

E> I, c^t 4»

utexTheophraftocolligitur.

(<0 Noscon*

tenti ritaum horum feciffe mentionem»

propiius Jfelici utinam fuccefiu! ) ad te- lam, qvam aulpicatifumus texendamac- cedimus, paucis a&uri de alio, & ab c- numeratis diverio precum fundendarum

ritu. Qvi ab ul'ima rcceptus aritiqvi-

täte tam inträ _{qvam extra cœtum co<}

rum, qvi verisveri Dei cuiroribuslcceti»

fentur, _per multa temporumintervalla fre-

qventa tus fuit» Ne autem prorfus kpi-

SoJoi videamur, licet fms ob caufas â

communiori difceiferimus rrimire, cer«

tum ed, primum natales adorationis A-

natolicse ad duftum bonorum au&orutn

inveftigare.-deinde vifa ilhus continuatio-

ne, qvarum rerum fymbolum fueritoften»

dere, demnmqve antiqvationem & ob*

literationem ejusdem leviterperftringere«

Th. _3.

Priusautcm_qvamin natales moris anti- qviflimi inqvirere aggrediar, videnturnon»

nulla

pra'mitfesda

de diverfa ratione ii- lorutn

\o] C. 17. Chartet. Eth» de

Superßtn

c# §)f

iörum, qvi hune precandi ritum fuis fa-

cris adhibuerunt. Qvidam enim fineul¬

lo difcrimine qvolibet diei ^tempore, Ôc qvaslibet _prcces Orientem profpicientes

recitabant.

(p)

Alii ad curium folis fefc

componchtes, nunc Orientem, niinc Au- ftrum, nunc Occidentem precantes intue- bantur. (q] Pars certas Orientaii plagas

preces alligabant; ita qvidem, ut Deos fuperos compellaturi faciem Orienti ob-

verterent, ficut c contrario Deos inferos Veneraturi piagam huic oppofitam, hoc eft,Occidentemipeftarent. (r) Sed exiget aliqvis å merationero,curprimi illi, qvi in-

diferiminatim precabantur, tamrefpe&u temporis qvam precum, Orientalem prae

reliqvis mundi plagis elegerintfExiftimant

nonnulii(/) iftiiiios regioni im- Jpegiffe ; idqvepropterea, qvodfol, qvem

B miferi

(p)

Thomaf de

rtt\ Vet:

Chr.

pr. c, io„

Seiden, de Synedr. L,$,c,

16. (q)

Mercur.

Trismcg in Afdepio c, 15.

Gyr,ald,

Syntagtn*

17, Hrftor, Deor. Cœl

Kbodig,

L, ii. Leii»

Antiq. Seid

d.i. {t) Rhodig.c.l.

Item Gy'

nid. & Sel c* /. Cerda ad 11. Mneid. cit.

Thom,v.i7i'(s)

Mof%

Maj^emMoreNev

och«

m 6 m

miferimortales, rerum naturaliurn pars®

gnari, Numen efife credebant, hinc^exno¬

ctistencbru emcrgat,

fuaqvçcircumgyra-

tione globulos aethercos pellendo illud>«

qvod ingreditur, hemifpharrium ilhißrare

încipiat. Sed horum opinio cum iftoc precantium genere, qvod (eeunéo loco colioeatum fuit » apprimé _cqngruit 5 illi

enim cultui folis totifuereaddifti, ideo-

qve in ejus honorem _atqvçvenetationert?

tories corporis poßtum preeaturi muta,

banr. Ad illos _vero* de qvibus jam a^

gimus,, applicarihaudfacile poteft. Si ^e-

nim eorumfirum refpiccre velimus, fcm- per adeundem mundi cardinemorantium faciesdirigebatur.

Jam,

ipfa experientia magiftra, drdicimus alium efifeortumfo- lis aeftivum, çumad

Septentrionem

Ion*

gius receditcorpusfolare_; alium bruma*

lern, cum Aufiro propips fit: Vernalem alium,

aliumqve Autuoinalem»

^cum lo-

ca intermedia _{occupât. Si} itaqveinad*

orationem (olis effula fuififent_mortalium iftorum pe&ora, eonfentaneum _qvoqve

vidctur,ut(cfeadNuminis

fui mane qva-

firenafcentis _jubar

applicarent,

Hoc au*

©

7

S

fem cum ex antecedentibusconftet non

eflfe fa&um, aliunde hujus rei caufa ar»

ceffenda eft. Populos Orientales, vigen*

te adhuc gentilismo, aftrorum influxui

in hxc (ublunaria piurimum tribuifleex

leriptis veterum patet. (t) Prseeipué au- tem

/Egyptios

atqve Gratcoshukfuper-

ftitioni immerfosfuiffe accepimus. Qvo-

circa cum tantamfiderum orientium, (eu afcendenrium crederent efie efficaciam ,

ut nelcioqvid divini illis afliguarent :mo-

tuumqve coeleftium peritoshaud laterer,

oullo non tempore certa oriri aftra eis, qvi uni

piagascceii

affixi manebant. Hinc

creditum illis fuit, _{preccs eas} nön fore

irritas, _qvas ad horum vci illorum fide¬

rum örtum feu afcenlum fupplici voce emiferant. Cui aflertioni cruditifl: Sel- denus album calculum addit. (u)

Th. _4.

Juccedit jam altera precantjumcla

fe,

qvi ftatum corporis ad folis fui curfum conformabant, & qvafi ^{una cum} ipfo

preces fuas circumrotabant. Caularocir- cumrotationishujus hane efifeputo. Qvem

. rÄ

6

» ad-

(~&)^DfSyncd♦

Lf 3. c. 10,

fi 8

■

@

admodum Principerr», vel _mâgoae di- gnationis virum adeuntes non â tergo fe

fiftunt, cum vel libellum fupplicem tra- dituri funt, vel _preces coràm conceptis

verbis prolaturi ; ita erroribus fafcinati

mortales certiorem fibi _precum exaudi-

tioncm pollicebantur ^, fi fplendidiiïîtnaî

folis faciei expolîti fuasei neceflitatesno¬

tas feciflent. Reftatjam tertia fpeciespre- cantium, qvi precumhabebant deledum,

nefas exiftimanteshuncinvertere ordinem, Qvaenam autem horum fuerit intentio,

hifce verbis exponit clariflimus Thoma- L fius _t Cumfuperis lucemac die^m, inferis no- Bem datent & tenebras_: illis qvoqve car»

dinem dederunt» ^unde lus oritur; bis,^un- detenebrœfurent, [x)

Th. 5.

Sedjam promiflimemor originem ritus

noftriindagareconabor.Effeillumad tem- pora vetusrifTima referendum , extra du-

bitationis aleam pofitum reor. Non du-

bitat laudatusSeldenus exmente Rabbi-

worum illum ultra diluvii tempora ex- tendere, ad ipfiu6qvc mundi primordia pri-

(fi de

rit, vtt\ Chr. _pr,c, lo.

@ 9 SU

primes ejus natales rcvocare. [y"] Docet autem,pr2seuntibus

MagiftrisHebrseorum,

Patres Äntediiuvianos ritum hune fine

non mato in Ecclefiam introduxiife.

Cum enim â majoribus fuis didiciflent, Adamum co ipfo momento, qvo ex li-

mu terrae formatus virali frai aura cœ-

pit, Orientem alpexifiej inilliusqve aipe-

åus ut & admirabilis formationis fem- piternam memoriani [ut verifimile vide¬

tur) hunc

praecipué

fitum precaturis elfe

voluiife. Infeqventibus deindc tempori»

bus, cumilli, qvi â (anftorumhominnm

cœtu, adeoqve â vero Deo fecefiionem

fecerant, hune ritum in fua facra trans¬

ferrent, deteftabileoi tandem illorum im- pietate fiadumelfe. Qvia vero haec ejus-

modi funt, ut viri eruditi ^commentum aliqvod ea redolereexiftimcnt, fuisrelin- qvimus Au&oribus. Licet enim demus

rationi haud repugnare, Adamum inva-

ftilfimum hujus univerfi theatrum intro#

dudum potius Orientalem qvam aliam

codi plagam primum

oculis

ufurpafle»

defiderantur tarnen teftimonia aliorum, qvihujus reifidem nobisfacianr, Th.6

(y)

âeSynedn /♦

^3»

ïA

#

^1°

%

Th. 6.

Ad tcmporaveto, qvae inündationetäS1 111àm terrarum univerfalem exceperunt^

qvod attinet; èxiftimat R, Mofes Maje- monides t» ritum precationis Anato- îicum â gentibus communiter fuiflfe ufur®

patum aetate Âbrahami» qvi circa A. M*

ao34, fccuridum computationem Schra*

deri, divino juffu in Cananaeammi»

gravit. Qvod â vcro non prorfus vidc-

tur abludere. Confiât enim ex oracu-

Iis divinis Idolorum cüirum iis tempo- tîbus adeo invaluifle, ^utiriftar cancrifet-

pttii

nlalum ipfius etiam Therachi do¬

main corripuerit {b) _{Et qvia praëpo-}

fteta àdriôiratiônè _corporum codeftium

përcbîû

crànt cœei riiortàles, potuitet-

iaift ficti, tif mentes illorum fupferftitio-

né tà&aè, in hoc pritéipûé corporis fi*

tu Niimina fiiâ adoràtioné colaerint.

Principem veto caufam hujus ritus, qvi vaitütri ad Otièntcih taritum difpone-

tt dO'cüit, cénfët Majémonides folam

tMhâfçêictv

fuifle» Citato enim locô

ra"

(z)

More tJèvôcbîm, _{p. 3. c. 45.} (a)

t

a

fa

ChronoU

[b))ôf

14. v, i.

(§

u m

fäfronem redditurus, cur Âbrahamus

in monte Morijah inter precandum Oc-

fidentem intuitus ßr, hanc fovet /en»

tentiam: S. Parriarcham prastulifleOc^

eidentem Orientr, ut illud luperftitio-

num malum, qvod tantum non cmties

oçeupaffe cernebat, fuo exempio refu«

tarer, Qvid

verö

de hifee fit fentien?

dum docet cjarifi; Thomafius: (c) hanc nimirum Rabbinirationem fibi non con>

ftare,

nifi refpe&us folum habeatur ad primariaprecantipm çlaflem, âqva& tem¬

poris & _precum univerfalitatem obferr

vatam fuiflfe anfea monftratum pft. Se«

eus enim ß promifcue aeeipiatur ipfius fententia, non fatis fuiffetAbrahamopre- çanti, ut fe qvam alieniffimum ab im?

pietate

Gentiimm

^efie _{oßenderet, OccU}

«ienti faciem obvertere, cum idem face*

rent, qvos ad fecundam tertiamqvc cht?

femretuli; Septentrionem itaqve potius fpeftafier, ^cum hsec plaga fuos_prccatqres

nonhabifie putetur, ûâ fuperftitione illa*

mmgentium,qvasintcrdegebat^>feremo»

vete voluiffet,

B 4 Th.7e

(f) de rit>

^Wer,

ehr*

pr, e, ioz

§/

Il

(#

Th, _7.

Antiqvifatçm ritus noftri, ^ut & veram i»

plîus caufam vidimus: progredimurjam

ulteriüs continu^ationemejusdemcontem«

platuri. Altas ^eum in animis hominum egiffe radices, arqve per plurimorumfe- culorum deeurfum eflfe continuatum iïi»

de facile evincitur, qvodnetum qvidem abôlitus fit, ^cum .fublato interJucteeos &

gentes difcrimine, cœleftis veriratis pet orbem promulgatio folemniorimodofa-

ûa effet. Qvod tarnen non ad qvali-

tatcm internam, feu moralem, ledadex- ternam, ieuPhyficam referti debet, Pet illam inrelligo pcrlvafionem eam, qvâ

mentes prccantium imbutse erant ; pet hanc veto .fitum corporis, in qvo preci-

bus vaeabant, Confiât^autem exiis,

(d)

qvi nobis ^res Ecclefiae antiqviffimas te»

liqverunt, tranfumtum fuiffc moremhunc

ptecandi inter folemnia lacrorum Chri-

ftianorum, _{& per}longamannoram ferieoi

tanta religions oblervatum, ut templa»

ceffa-

(d)Ctern:Alex^:Stromf ⁵¹⁰ "Terttill.

Apolog,

c.16 Origen Homil. 5.inNum. B^afil,L.deSp*

Gregor, deorat.Dom, etc♦

(i

i?

0

ceffantibus

periecutionumturbinibus, hoc

maxime fitu, eis, qvoruminterear, fieri placuerit. (e) Qycm morem facras po-

nendi œdes ad tempora etiam longifFimo

intervallo poft fecuta transmilfum efie,

teftimonio Tunt templa, ^non folum per noftrampacriam, tantum non omnia,

ied

etiam qvas exteris in locis ad eosdemcar-

dinesextru&a cernuntur; utab illis, qvas haee fuis luftrarunt oculis, cognovi. Prae-

terea tanti fuum adorandi rirum fidèles œftimarunt, utejus ufum non iolum cir¬

ca precum, fed etiam circa

Baptifimi fa*

cra extare vellent, Jbi enim^cumverfus Occidentem omne Cacodarmoni ferviti-

um renunciaflent, verfoin Orientem vui-

tu, Dei fe minifterio addicebanr» (f) Qvid, qvod defunâi ita fepeliebantur,

utfiin pedes erigereturmortuus,

Oriensei

anterioreffet.

(g) C Th. 8.

CO Clern: Alexanà\ StWmmfol. 510. Ter¬

ril.

Apolog.c.

16.

Origi&pi Homil.

5.

in ÏÏuito,

$*fil-L.de_{Sp4 S. c.27.} Gregor.

Horn.

5.

de _{Orat4 Dom. etc.}

if) Thomaf df rit♦

vet.

Chr._{p♦f. 10.} (g)

Job. Baptißa Catfas

^c.3.

de

vet. Sacr.Cbriß: rit. §>. 25%

Seiden, de

Syrie

d:

h 3' frdrGtfid*

C# ₁₄ s

Th. 8.

Priusqvamlongius provehar, paulifper hic

fubfiftens, obfervabo ritum noftrum pre- candiAnatolicumS. literis ncqve vetitum

fuifle in généré, ut olim _putarunt non-

nulli, qvi pro patrocinioluaefententiseaU legabant Pf. 103. v. ult. 1.Tim. 2. v. 8.

ncqveinjpecie; utexiftimant alii, nixiduo»

bus S;ae S:x locis, Dent: 4, 19. Ezech.

8 v. 16. Deinde qvoqve tcnendum, il- lumneqveelïefan&ionem aliqvam _tyyça*

<Povt ut qvibusdam fuit perfvalum ^ex Pf.

132 v. 7. Zach: 1 4. v 4. nedum legem ctyçaCpov, cujus auâor vcl ipfe Salvator,

vel

Àpoftoli

extirennt; tutioremver6elfe lententiameorum, qviritus noftriintrodu- Ûionem primitiv# Ecclefi# Patribus tri- buunt. (h) Qvid veto tantum ei pretium conciliant, qvaeri haud ablurdé poteftl

Exiftimo ufum illius multiplicem id prae- ftitilfe, Etenim exrernâ illa a&ione Phy- ficâ, convetlione nimirum vultus ad O-

rientem, dilbngvebanturilli, qviintrapo»

mœria Ecclefias _{vivebant ab} eis, qvi ob-

ftinaté Judaica facraleqvebanxur. Judxi

enim

(h,Vid<

Thomas(mus,cJ.Gerh.Loc.GTom._9«

entmfiextra Hierofolymamdegebant,nul»

lo Cœleftis plagaedifcriminehabito, ver- fus urbem hanc fan&am _; fi in urbe, ver»

fus tempium; fi in templo, verfus fan-

åumfanâorum precabantur,utdocet Sei-

denus, Thomafius, Vofîîus& alii. (/) Ce»

terum ut diligenshujus ceremoni#cufto»

dia, manente vetere fœdere, eratagenda:

fie variatis temporibus, variari qvoqve debebant cérémonie»

Th. _9,

Altera utilitas, qvam precatio noftra

Anatolica afferebat, haec _erat, qvod pi-

as & ad cmolumentum facientes cogita- tionesin animiseorum, qvi oraturiétant,

cxcitaverit,* hoceft, ^mentem in certam rem, cujus Symbolum eft Oriens, direxe- tit. Sed hicin varias ire fententias fcri- ptores vetuftos invenio, qvaenam adeo il¬

la res fuerit, _qvae excitaret commonefa-

ceretqvc precaturos? Sunt, qvi tradunt

vultus inter orandum dire&ionemad O

rientem, elevare pofife ^mentem hominis

adDeum,Ck) Sicuti enim ab Oriente^ma»

C X teri-

(t)^DeSyned.L.yc.16,De

Orig.dr

Progr.

]dol.

Ltf,i.

QayAuguft*L>%Jeferm.Vomjn

mont.

(§) 16 »J§)

terialis exfurgit lux, qvae teie inoculos in-

gerens infignem nobis ufum praeftat: fic

Deus fpiritualis illa lux fuae gratise ex-

ortu mentis tenebras difpellit, cœleftem-

qve eis iplendorem inducit. Et htec pri¬

ma eft fententia. Alteram eorum repe*

rio, qvi Orientem fymbolum effe docent Salvatorisnoftri, [l/qvem facra pagina O•

rientem ex alto, Luc. i, v. 78. et Soient jußitia, Malach 4. v. 2.appellat; cui pars orbisOrientalis natale folum contigit5(w)

qvemfacie ad Occidenté verfa cruci affixü effetradunt, ideoqvefitucontrarioadoran-

dum ; qvemetiam verfus Orientemcoelum repetiifc credunt* fKn)

Sed

duashas poftre»

masopinïonesad fuos au&oresamandatas

volo,reliqvasqve, qvaeminus habent pro- babilitatis fciens miffas facio. Tertiae«

orum eftfententia, qvi perOrientem^me-

moriam Paradifi in adorantium animis

renovatam effe volunt, Co) qvod hortus ille amœniffimus in Oriente conditus le»

gatur. Gen* 3. v. 3.

Th. 10.

Cl) T>amafc, Z. 4. de Orthod* fide ^{13. (,m)}

Ger_manus Patriarcha Theor. rer.Beel.f.54»

[n)Damajc, ç.I.

C# 17 #

Th» 10»

Sed qvanqvam

harum fingute exîmiae

fint, adeoqve digna?, qva?

hominis fidelis

animum inter precandumoccupent: ccn-

fet tarnen clarifl: Thomafius (/>) conftn»

taneum

ejje

eos,

///«w

*0*^0

in*

vexerunt, unam

altqvam

pr&tercetera*

ani-

mo

comprebendiffe, cui

tanqvam

primaria

pauktim

acceßerintreliqvn

tanqvam

fecun*

darin. Primaria autem illa eft cornm*

qvi ftatuuntritum

noftrum

propterea

pri»

fcis EcclefiaePatribusallubuifie, qvodper

illam admonerentur homines illius feli- citatis, avae jam

excellentiori gradu toti

terrarum orbi communis fa&a erat. Sci-

ÜcQtEcclef/amveluténofîeac

tenebris VSÏ\

tu ( verba funt prsedidti

Auftoris) in lucem diemqvefoederis novi

per

Evangeln de Cbrtflo

pr&dicationem

emerßjje. Hujus

^autem

fen-

tentias triaponit

laudatus Thomafius

re- qvifita: ut(i.) fitnota

veteribus, (2.) Rem

adhibeat, cujusnotifiaChriftianis N. Tjti

fit propria. (3.;

Sit commodanee ritui

ipfi adverfa. Qyae

omnia fi huic,

qvam

nunc attulimus, applicantur,

videtur illa

ce-

(p) deriK whCbr,

pr.c, 11,

&

12.

C#

18

#î

ccteris anteponenda, ideo qvod hase tria apdrime in iiiam qvadrcnt. Primo enim

anttqvirate ccrcras antccedit, qvippcqv«

nota fuerit Ciementi Alexandrino, qvi

inter Patres feculi terni eminer9 _qvoqve

non habemus aiium vetuftjorem, _qvi de

hoc argumento fcriptum aliqvcd ad po«

fieritatem transmilcrit. Ejus autem haec

lunt verba _: gvoniam diet natahsimago eft Ortens, atqve üiinc _{qvoqve lux äuge-}

tur, qv&primum illuxit extenebrrsy tiaqve#

qvi volutantur ^m ignoratione, ^exorttts eft

dies(ognilionisveritaeis, qvemadmodum

fot

criturx tdeo ad örtum rnxtuttnum hxbentur preces. (q Deinde, hane fententiam _pro- priam effeChriftianis inde _patet, qvodfi»

deinoftrx myfteriumgenteslateat: Vet:q;

T;ti Ecclefia Mefïiam typis tantum ad- umbraverit, _atqvc ita futuri temporisfé¬

licitatem eminusconfpexerit. Adtertium deniqvc reqvifitum ut accedamus, qvod poftulat fententiam eommodam nfec ritui adverfam : certè hac nulla commodior

magifqvc appofita effepoteft. Cumenim duae ifte» qvibus locumnativitatis Mefliae

&

(q] rid. Apologet, Tertulhc♦

16,_{p. z}

C#

19

& Paradifi defignari volunt, in fignifica*

tione â noftro inftituto allena vocabulum Orientis accipiant, ira ut terreftrem,non autem Coeleftero plagamintelligant:hax

perOrientem nihil aliud reprœfentanqvam illum mundi cardinem, unde lux diurna iuuminitium fumit,

Th. ii.

Verum enimvcro, licet ritus nofternoa modo culpa vacaret3 fed etiam emolu-

mento commendabilisefier, improborum

tamen cavillationes effugcre haud potuir»

Pagani enim inde fibi occafioncm ^natam

putantesmoribusChriftianorüderrahendi»

sjAjoXaTQÙctç crimine eos infimulabanr, Tu»

amqve fuperftitionem externa ritus fimi-

litudine robur adipifci exiftimabant*

(r)

Cui criminationi inde colorem qvaefive»

runt, qvod vidèrent eos, qvi Chrifto no- men dederant, non modo ceito locopre-

ces fuas publice alligafle, fed etiamcor.

tum hebdomadis diem omni profanoo«

péri exemtum eultui divino & laetitise _a;»

nimorum deftinâfle. Cumqve ille dies lolis nomenpraeferret, iftaecomnia in ejus

C 4 qvo-

(r) Vid♦ Tertull.

Apologet,

c. 16.p* 13*

v# 20 f@j

qvoqe honorem fieri falfo fibi perfvade*

bant, Qvijbus permotus Tertullianusin*

fignis ille ^tertii

ieculi

Doktor, hane & a-

lias infontibus immerito obieftatas calu- mnias diluereadnihis eft, feripta pro fide»

libus Apologia, in qva hxc habenturver-

ba_; Ainfolem credunt Detim nofirum. Ja¬

de fufpicio, qvodinnoluerit nos ad Orlentis regionemprecari. Sed &pleriqvc veftrutn

ajfeéîatione

aliqvando cceleßia adorandi ad

Jolis

ortum

labia

vtbratis. ç_Aiqvefi dient

Jolis

Utitu

tndulgemus

alia

longé

ratione>

qvam

religione

Jolis etc.

Th. ix.

Atqve ficritus noftri ortum & progref*

fum, qvâ fieri potuit brevitate, vidimus-

Reftat jam ut paucis

(

fie enim & tempo*

ris & facultatum ratio jubet) de fatis»

qvae citerioribus feculis expertuseft, ^tan*

demqve de ejusdem abolitione agamus.

Cum precatio noftra Anatolica eo, qvo

didum eft modo, â caviilätionibus Paga»

norumvindicata tuiflfet, permanfitin Eo

clefiaufqve ad feculum Y.&qvidemtem- pora

je<

pôra Leonis M.Pap# Romani, (s) Tum

jn< *

enim Prifcilianiftae, hominum iliud

^genus

a_

pelfimum, ceremoniahacturpiterfumab-

lu-

ufi. Ut enim iidem defeâionem fece-

j tünt

â genuinis civitatis Chriftianae

ci»

,r>

vibus,

atqve

in caftra Gnofticorum

&

'

Manichaeorum tranfiverunt : ita mirum

t'n non

fuit, fi erroreserroribus cumularenr,

gentiliumqve focii fièrent. Commercio

^

enim facrorum

cum

illis fa&o, ritum,

qvo fideles utebantur ad celcbrationem

(ummiNuminisatqveConditoris

omnium, nefandi ifti homines trahebant ad vcne-

rationem rei conditœ, foliqvc divinesho¬

nores habebant. Cumitaqve hoc pafto

.p,

ritus

per tpt

hominum

aetates

oblervatus

'

male cœpifîet audire, ne qva offendicu»

', lo^materia praeberetur, tandem inrerdi&o

s9

publico Papae Leonis

cœtu

fideliumpro»

fcriprus

eft, ut Baronius c, l. teftatur.

s.

Tb*

l3'

,q

Certum qvidem eft, Leoni fuas faille

fationes ritum hune îpla antiqvitate, fi

E#

D nulla

j.

(s) Vid.

Baron*

Annal, ad

Ann:

Chr. 58.

a ».

108

Leo Mag: Serm. 7.

de

Nativ. JPom*

^Augußm. de haref

c. 70,

m ^. « m

nollarealia,venerabilemeliminandi. Co*

nabatur caim anlam aiiis praelcindere vel ^, per ignorantim vttium, vet _per Paganitatis

fpirttum

honorem uni Deo debitumeorumri' tibus, _{qvt creaturis} fervtunt, mifcendi^; ut ipfius habenrur verba. [/] Vereor tamen

nc fervidiori du&us z>elovir alias inmul- tis laudandiis» ceremoniam

noftramprte-

propere extermina verit« Qvod non fu*

ftinerem aflerere, nifi _magnum inter no- ftros Theologum ejus caufae pätrocinium lufcepiflc cernerem. Videtur enimritus nofter B» D. Gerhardo _{neqvaqvam re-} pudiandus aut damnandus: cum per

fe &

in

fe

verbo Det minime adverfetur : cum

rationibus

qvibusdam

^non plane afpernaxt-

dis nitatur ^: cum ipfa antiqvitate fe com¬

mende^t:cum

abfqvefuperßitfone,

utUtscom-

monefafttonislocofobfervari

pofßt.

(#) Nee

tarnen diflimulaverim ClariflimumlThO' mafium aliud de prohibitionc _per Leo-

uem fa£ta fentire. Diftingvit enim iUc

inter ritum ipfum

Chriftianum,

& inter

mc-

it) Serm. _j, de NativfVow* (u)Loc.Com*

Tom. 9,

> morem qvafi ei obrepenrem in illa Ba*

, filiœ Pétri vifitatione, ( de qva agit £a»

is ronius c. 1.) falutandi fcilicet folem ^ma-

j, tutinucn. Jn hune, non iniilum Leonem

at invchi piltar, meritoqve ^eum hunc exu-

:n lare juffiffe judicat, rituipfo Chriftiano

per ea qvidem tempora falvo relifto.(Ar)

B. Cui fententiae qvosdam reclamantes, a-

u» lios ^autem acclamantes audire licet» (y)

3. Dicunt hi morcm primitivx Ecclefise non

Bt ftatim ad cdidum Leonis obfoleviflfe, fed

js

in

Romana etiam Ecclefiaaliqvot ab e-

c. " jusobitufeculisretentum fuille» (z) Girca jjc

finem fané feculi 8*vl

illum viguifle teftis

m eft Alcuinus. (a) De ulteriori ejus ^con*

p,

lervatione nihil

certi

ftatuere

audeo, cum

n.

nullum

firmum iliius rei veftigium in hi»

ftoriis _inveniam. Jllaenim, qvamaffert Cafalius, conje&ura valdé Jubrica eft,

cum non alio nitaturfundamento, qvarti illa anni _1300» pi&ura ab excellcnti Pi-

jc

ftore Jotto Florentino adornata

atqve

in

er

Da Baß-

o-

■(*) yid Ae rit.

vet,

Chr.

pr.c.17.

(y) Vid.

Pi^■

nc'dain

job.

31: 26.

(z) Hildebr»

Ritual, O.

^

rant.fi)

L.

x.deTrinit.

c. 5.

(b) vid.

Ca

fit,

de vet.Sac, Ckr, rfc

§

M

§

Bafillca D* Petri Romae collocata.

(b)

Tandem vero ritusprecandi anatolicusin

Ecelefiis OcçidentaLibus (nam inGrseco*

mmEcclefiisufqve adnoftrafortaffetem-

pora illum durafie cenfetThomafiusi (r) fenfim in deivetudinem abiit, ut etiamfi templisad Orienteraextru&isprifcusoran- di fitus utplucimum (ervetur, fint tameq

non admodum multi, qvi hujus rei cau?

fam noverunt»

Th. 14.

Atqvé fic per Dei gratiam, tclam,

qvam eram exorfus, qvo potui corapen- dio, pertexui, prifcumqve precantium

morem per fe qvidemindifferentem, per aceidens ^vero bonumatqve laudabilem, (qvod de ritu Chriftiano tantum acci- piendum ) çontempiatnsfum. Qvod re-

iiqvum

eft, monet me resipfa, uttra&a»

tionem hanc de modoprecandi interpreces qvoqveabfolvam* 0DomineVetts,qvi^pro*

pinqvus es omnibus invocantibus te, omni*

busy qvi invocant te fide:

office pUcitutn

timen*

Ce]

de

rit: Cbr» cap, 17.

m25"

fmentium te, ^ voctferationem eorum att*

dtens fdlntem

da eis, [W]

Ex toto anmo,

miDeus, qv&ro te, ne

finas

me errare

â

pra»

ceptis tuts.Jn

animo

meo

recondo fermonem

tu»

um, ut nonpeccemtn te.

[Y]

Fac ut

in

^ce

dam

itinerepraceptorumtuorum,nameo

deleiïer [

Amen.

(/) ît iV?n rr

V?nn

rroifln

bs,

[J]

vf.

145.

*>.18,19. «jjyr «8,

io» 11. 3$,

[/) Ff.l

5o» o>*

«&.