D „ D.
O R A T I O
MORIENTIS JACOBI
AD FILIOS»
G e n . X L IX : i - - 2 7 .V ER SIO N E
e tN O T IS E X P L IC A T A ,
c ü j u s p a r t e m QUARTAM, CONS. A M P L . F A C U L T P H I L O S. 17M .' PUBLICO E X A M I N I S U B J I C I U N TA D A M U S A F Z E L I U S
A R V I D S S O N ,
l l B L . A C A D , A M A N . B X T R A O R D , E T L . L , O , O» P O C C N * t T ^ t ' i p k N d i a r i ü s r i G 1 u *E R I C U S M A G N U S L I N D S T R Ö M E R ,
V, C O N S I S T . O RB. S T O C K « . A M A N , H E L S I N O U S . -Ï N A U D . G U ST . M AJ. D . IX. J U N . A N N . M D C C L X X IX .■
•IN S.M R-.M M-.M M A G N Æ F 1D E 1 E 1R 0 ,C H I L I A R C H Æ ,
Re g i i o r d i n i s En s i f e r o r u^ïE Q U IT I,
G E N E R O S I S S I M O N O B I L I S S I M O Q U E D O M I N O ,MÆCENATI 'MAXIMO,,
S A C R U M .
Ve r s. 1 4 . e t 1 5 .
NTi ra v iB tre n p p i
d u
ncn u w
im »
n o w '3
^ n ra n
: T 3 P D D 1? TT1! ^ D 1?
1 4 , IfTafchar, afin us r o b u f t u s , q u i d e c u m b i t in t e r foeos. i f . U t v id e r i t, lo c u m re q u ie i efle b o n u m & r e g i o n e m a m o e n a m > in c lin ab it h u m e r u m i u u m a d b a j u la n d u m , & fiet t r i b u ta r iu s fervus.I
ngenii in d o le m , qua forent praediti ïfiascharis pofle- r i , & conditionem eo ru m in hereditate iua fervilem depicturus m oriens Ia c o b u s , illos haud fine ratione cum afino com parat viribus quidem praepollenti, fed adeo f e g n i, ut onera fibi im poni graviora perm ittat, m o d o inter d o m o s & mapalia illi m anere lic e a t, ibique otio perfrui tranquillo. H au d alia futura erat vivendi ratio Ifiascharitis. Etenim fecundam fortiti planitiem , inter d u o m o n tiu m Juga ab o rtu ad occalum longe ex- t e n f a m , agricuituræ operibusque rufhcis potiflimum o- peram daren t; agrorum capti am oenitate, dom i federe ta n tu m m o d o fiuderent; & de quiete ac pace unice fol- liciti, a bellicis ex peditionibus, externis com m erciis, alia- ru m q u e terrarum occupationibus fe abftinerent. Itaque focordia quafi iopiri, vectigalibus premi ccnfibus & dif ficilia quaevis ignaviter perpeti potius eligerent, q u amLregi-regionem adfignatam d e f e r e r e , aut fervile jugum a ce r vicibus dejicere, arm isque libertatem v indicare, q u a m quam & divitiis valerent & potentia.
Ve r s. 1 4 .
Dicendi fo rm u lam : cnJ*>Dn, qua Iacobns ad m ores poflerorum Inascharis defignandos, anim ique ind o lem ob oculos quali fiftendam ufus fu it, quippe q u am paul- lo obfcuriorem & heic no n fatis aptam forfan putarint, diverfe transtulerunt Interpretes, prarfertim inter antiquos. H ab en t enim LXX G R Æ C I : rc mcXcv eweSv/wo-ev, bonum concupivit. Pro n o n legifle v identur i c n , appetiit, defidera- v it, fed D"0 q u o m o d o legerint, n o n capio. V U L G A T U S : afihus fo rtis; O N K ELO S: pDDJ3 W ) dives opum ; SF- R U S: vir fo r tis , potens, A R A B S in P
0-lyglottis : ^ £ = 3 , /icut corpus folitarium , quibus verbis perplexis forfitan indicatum v o lu it, Idascharitas a cereris tribubus difterminatos m o n tib u s , fine ulla cum il
lis confortione vitam efle a&uros folitariam; A R A B S Erpenianus ; a fin us robuftus ; M Sttum A rabicum apud D U R E L L U M a ) : J j* j> J j * » , jum entum onerari um ignavum. Recentiores autem , q u o tq u o t videre licuit, finguli, p ra te r 111. JOM ANN EM D A V ID . M IC H A EL IS, qui pofuit * L aßt hier der Fremden, & firrulifer Specimen Verfionis Svecanae recentifTimum : frdmmandes laftdragare, pofl V ulgatum per ajimim fortem, robuflum, vel q u o d e o
dem ferm e re d it, ojjeum, hanc ffiaw verte ru n t.
N e q u e
<i) The Hebrew Text o f the parallel Prophecies o f Jacob and Mo»
Neqiie enim prior illa vox "ion aliam, quam a fin i, n o tionem proprie adm ittit, qu em ad m o d om furaitur refpon- dens tum Chaldatorum " i t n , *VOn & ÉOEff, tum Syro
r u m , tu m etiam Arabum Si Q u am
o b caullam ipfe quoque II!. M IC H A EL IS nativam hanc p o te d a te m noftro Joco injungendam quidem efle agno- fcit b), led e a m , nifi aliquantum inflexam & lenitam , in Verfione exprimere n o lu it, quoniam n o m en afini, h o m inibus a c c o m m o d a tu m , per abufum apud nos in c o n vic iu m a b iit, ideoque in noflris linguis aures nim ium o f fendere deprehenditur c). Ita etiam nos, fi in ferm one L a t in o fuppetiiflet unum aliquod v o cab u lu m , quod pe nitus exhaufidet vim G erm anici, Lafltbier, vel noftri S vecani, lafldragare, quorum u tru m qu e heic bene qua drare jud icetu r, illud ob eam dem rationem potius ad- fumtillemus. Hujus autem defe&u, genium Linguae H e- brææ lequi conluitius duxim us, & primigeniam vocis fi- gniflcationem exhibere. Etenim quam quam afinorum genus pro abje&o & contem nendo apud nos habetur, tam en non ita habitum fuifle apud antiquos H eb ræ o s, confla'. Scilicet in calidis regionibus , ut Æ g y p to , Bar baria, Palæftina & A rabia, teflanfur Peregrinatores, in veniri hæc jumenta longe praeflantiora majoraque, quam in noflris frigidis. Quæ igitur, utpote ad graviora por-tanda o n e ra , variosque labores uuriffi nos perferendos ceteris animantibus aptiora, magni tuftimanc incola?. Hinc afini pro fymbolo lignoque roboris, laboris &
firmita-^ 2 , tis
tis a cc ip iu n tu r, ut dicit P H I L O Iudaeus d ) : worn f*èv cW ,
tKriTMov yoiç ro 6<£cv, - avfxßcàov, labons fymbolum afinus, nam eß animal patiens. H inc etiam in Codice He- bræ o fæpius n o m inantur, ut & onera ferentes, v. gr. Gen. XLII. 26. Exod. XXIII. 5. & in primis ad itinera ufur- pati, Gen.» XXII. 3. Exod. IV. 20. 1 Sam.- XXV. 42. 2 Sam. XVI. 2. XVII. 23. cet. id eoque d i g n i , qui cu ftodirenîur, Gen.. XXXVI. 24. Iacobus ig itu r, ratio ne virium & patientiae laboris perferendi h a b ita , Illas- charis pofteros afino haud inepte putetur contulille, fed ftilo orientali o m n in o congruenter. Sic H O M E R U S eo d e m ferm e fenfu Ajacem cum h o c jurnento com parat e \ Eois enim populis in fublk n io n dicendi genere perquam eft familiare & quad p ro p riu m , homines cum brutis ani m antibus crebro c o n ferre, ubi characterem alicujus gra phice expreiïum velint. In primis huic r e i , quae delica tis noftris auribus pingue q uidda m f o n a t, m ultum indul g e n t Sacri V ates, d u m id , q u o d in ifto animali peculi are e f t , ideoque præcipuam m e re tu r atte n tio n e m , po- tiffiroum refpiciunt & co g itandum exhibent. In ejusmo di v e r o com parationibus propheticis Capb fimilitudinis, q u o d v o c a n t fæpenum ero deeiïe o b fe rv a tu r, v. gr. vers. 9, 21 & 27 hujus capitis, lob. XXIV. 5. Pf. XXII. 7.. L X V II 1. 14. E f XXI. 8> cetera ut omittam..
Pofterior v o x extra hunc l o c u m , n o n nifi q u in -
qui-ti) Lit>. <1e Sacrificiis- Aheht & Caini, vi<J. Opera omnia ex ADR. T U R N 3 HI & D/VV. MOESCHEL11 , Lut. Tar. M DCX L, F:o E M 4 9 .. e) Iliad. A. rers. 55 7 . fqqv
quies in C odice H ebræo u t n o m e n u fu rp a ta , fine d u bio proprie fignificat os^ofjis^ idque majus ac robuflius, u t eadem Chaidæorum D"U & MD1J, atque S yrorum ^ r v j ^ & l^ rv jy * Q uo fenfu accipi debet Dan.
VI.
2$. ubi ferm o eft de hom inibus, jufiu regis D arii in le o n u m fpelæa d e j e d is , quos antequam folum c o n tig ifie n t, idas ferae c o rrip u e ru n t, i p i n f l n W J , Z f omnia illorum offa comminuerunt. Ita etiam v u lg o explicatur lob. XL,, ig . *>na ‘r f c m i m j ’p'ÖK v o y y , °D<* illius minora fu n t alvei cene i , & offa ejus snajora , in (lar ve EI is ferrei. G R Æ -CUS p o lu it : y\ çctyjç, uvç*, (pina dorji ejus i V U L G A T U S : cartilago illius ; T A R G U M eam dem habet v o c e m ; SY- R U S , A R A B S in Polyglottis & Illud. JO H . D A V . M I C H A E L IS f ) eam o m ife ru n t, u tpote qua idem ac prae- greffo 01*y intelligendum , fortafle purarint. Sed fi v e r u m habeatur, r o o y y fignificare minus & D"U majus os, q u am differentiam ex G U S S E T IO in primis m utuatam adoptavit A LB. SC H U LT R N S IU S g ); primigenia ida vocis pote- flas in hoc loco haud male retineri quid e m p o te rit; ta m en fi quid ego j u d i c o , neque in c o m m o d u s emerferit fenfus, fi verterim us vires illius, feil. B eh em o th is, quæ tan- tæ fu n t, ut cum ve&e ferreo com parari queant. U tc u m q u e v e ro fe habeant id a , m efonym ica roboris notio o- p d m e videtur quadrare in Prov. XVJT. 22*. r w r j HIT E"'J vi’D’n : animus faucius exhaurit vires. U bi propriam os- (is fignificationem fi vel m a x im e quisquiam urgeret
re-T 3 tin e n
-f ) t TebetTet7. des Rucb fîiô b s, cd. TI;da p. Î6, Comment;, in lo b u m , L ugd, Bat, MDCCXXXY’i l . <ao Tom . II. p. 1153*
tin e n d a m , u t fecerunt V eteres & poft illos alii Interpre te s , liquere tarnen a r b it r o r , nihil innui pofi'e a liu d , qu am vigor cm co rporis, qui, exhauflo quafi per m æ ro rem ofTî- u m fucco & m e d u lla , tandem plane deftruitur. Meta- phorica denique duritiei notio m ihi v id e tu r apprim e con gruens huic voci, dum ad an im u m referri deb et, ut Prov. XXV. 15. D U "QOT n m fermo mollis fr a n g it du. vitiem. L X X G R Æ C I & A R A B S in Polyglottis heic ad eo obfcuri f u n t , u t quid potiffim um intellexerint, nefci- a m , & T A R G U M una cum SYRO idem habet v o c a b u l u m , fed V U L G A T U S pofuit d u ritia m , q u em deinde fecutus eft inter R e c e n tio re s, præter n o n nullos alios, H O U B I G A N T U S . Et fane orationis in hoc co m m ata complexus com m o n ftrare v id e tu r , v o c e DU nihil intelli- gi aliud , nifi duritiem mentis, q u a m fuavis allocutio blan- dusque ferm o unice temperare & em ollire valet. In ul tim o autem lo c o , 2 Reg. IX. 13. quid O U fignificet, flabilitu efl difficillimum. D icitur enim : Tum feflinarunt, fcih Principes exercitus, at que fuatn quisque vcflem f infe runt , ponendamque curarunt fub illo, fcil. Rege Ie h u , ad
ni^VDn o u . Q uam qyjatv interpretaturus G R Æ C U S pofu it: tzr) to yoiçè/x ruv civetßaSfjdcv, ad Garem graduum: W L - G A TUS : in (bnilitudinem tribunalis ; J O N A T H A N : JOJ/C?, ad fcalam horarum, cui fuflrragantur tum R a b b in i, tu m n o n nulli inter noflrates, de horologio explicantes; SYRUS: } . V. 5 , fuper (edem graduum\ A -R A B S in Polyglottis : , fuper gradus ad-JcenPiouis. K IM C H IU S & poft illum alii OU heic
ferunt ut p r o r o m e n , ipfe , q u e m a d m o d u m crebro faci« u n t Chaldæi, & huic firmius vox apud Hebræos læ- pe o b v en it reddenda. R ece n th res, q u o tq u o t inlpicere licuit, æque dubii funt. V e rtu n t: in Jummo loco y Juper folum ; in pulpito ; [uper duritiem , cetera. Quidam de gra- ilibus lapideis c o g ita r u n t, multi de ja ftig io , & aiii de aiia quapiam notione. Q u u m v e ro hæc o m n i a , maxime c o n jecturis innixa, v e rb o ru m p e r io d o , mea quidem fenten- tia , non bene c o n v e n e rin t; p ro nomine loci proprio p o tius acciperem e g o , ut LXX G R Æ C I & H a D R . RE- L A N D U S h) v id e n tu r fecifle, quocirca conferatur G eremita & collective G er emit x , i C h ro n . IV. 19. a n o m in e viri 0"U. Fortaffis fieri p o tu ifie t, ut hic locus ita fuerit appellatus a parva quadam tu rri, ib ie x ftru c ta , gra- dibusque fcalarum , furfum te n d e n tib u s , in form am co« chleae undique cincta, ubi rex proclamandus Iehu adfcen- d e re t, q u o oculis univerfi populi melius effet confpicien- d u s i cjuem adm odum conjicit IA C. GUSSF.TIUS / ) , atque e o ipfo alludi vult ad proprietatem vocis o*U. N am ut fpina, os praecipuum , totam q u e fibi adnexam co m p ag em £ u ftinens,fe habet in corpore a n im a n tis , ita turrim iftam intra illam fcalam fe habuifie cx iflim at; v o cem q u e adeo D*U per fimilitudinem metaphoricaro offis cum hoc o p e r e , ejusque fitu atq u e ftructura, heic fuifie adhibitam.
Occurrit præterea v e rb u m bis in conjugatione P ie l, v id e lic e t, N um . XXIV. 8. & Ezecb. XXIII. 34. in
q u
i-b) Palæft. Libr. III. p. 6 9 4 . i ) Comment. Ling. Ehr. A in fiel» C M C C ll. F;o p. 1 7 3 , ubi hujus edificii ltruétura çxhibetur delineata»
quibus locis, u rg en te v e rb o ru m period o & contendenti bus Interpretibus, fine du b io adoptanda erit fignificatio conterendi, frangendi ; femel autem in K al, nem pe, Zeph. I l i : 3 . ubi dicitur : judices illius, fcil. Hierofolymae, funt lupi vespertini, qui tam en non Jub tempore matutino. Heic LXX G R Æ C I h a b e n t: è% virehl7rovTo hs to vrqcofnon reliquum faciebant in mane ; F V L G A I U S : non relinquebant in mane; J O N A T H A N : v b ■> non prorogantes ; S H -T U S : »0« exjpe 61 antes ; A R A B S in Polyglot •
tis: V , non reliquerunt. Tam etfi igitur hi Veteres n o tio n em exoffandi, rodendi, fra n g e n d i, minus aptam ju- dicafle v id e a n tu r, illam t a m e n , uno ferm e conlenfu, amplexi funt Recentiores. Sed nifi valde e rra v e rim , c o n traria potius vires retinendi, robufius m anendi, heic melius quadraverit. Efficacior enim mihi erit fim ilitu d o , fi ju dices Hierofolymae com parati co g itentu r cu m lupis, qui vefperi quidem v egetos ieie o ffen d un t, fed pofltero m a n e , amiflo ro b o re hefferno, to rp o re la n g u en t; quod in helluones optim e convenit. Et p r o f e r o , retenta vulga ri verfione, quid verba Prophetae potiflim um fibi velinf, n o n facile quis dixerit. D e cetero idem hoc v e rb u m 0"U apud Chaldaeos, praeter alia, fignificat: corroboratus f u i t , fortis faSlus eft, ut Provl V. 19. KTTH DTIO K n o r P Q , ûtnore illius femper roboraberis, & in conjugatione A p h e l, Cap. VIII. 28- D'"U1N ID , cum juperne nubes fir maret. Ref pondet heic Hebraeorum v erb o , q u a p ro
pter Interpretes cum Veteres tu m Recentiores n o tio n e m , firmas y validas fa cien d i, roborandi, firm andi, adfumferunt.
Ita-Itaque cogitare liceat, Hebraeorum 0*0 in conjugatione Kal poteftacem habere roboris, firm itatis & duritiei, apud
Chaldæos q u o q u e luperltitem ; fed in Piel abire in trans itivum , den orans: duriter tra fla v it, ut conterendo , confrin gendo , cet. Pluribus enim exemplis com probat JO H . SI M O N 'S k )y dari apud Hebrreos ejusmodi v e rb a , quas & qualitatem una & caffum y qualitatis effttfum , fignifi. e a n t , q uæ que vocat Prœgnantia, & huc referri debere m a x im e verba roboris & violentia.
H i n c , ri*e penfitatis rationibus jam deprom tis, colli g a tu r, n o m e n proprie qu id em os, offis, defignare, q u e m a d m o d u m tum frequentiflime apud Chaldæos, qui illud p le ru m q u e ufurpant pro Hebræo oyy> v. gr. Gen. 31. 23. lob. II. 5. Pf. CXXX1X. i f . Prov. III. 8- Ezech, XXXVII. 4 Amos. VI. 10. cet. tu m haud raro apud Syros, ut N um. XIX. 16. Matth. XXIII. 27. loh. XIX. 36. Eph. V. 30. cet. Sed tam en fimul notionem fubelle m e to n y m icam roboris, interdum pro argum ento expri m e n d am , nem inem confido negaturum. Quocirca con- fuli queat A rabum jum entum eximium ac robuftum, & magnus corpore, a verbo inter a lia, tu lit, p o r ta v it, & in IV conjugatione: magnus fu it. Itaque lunt
rationes, quae fvadeant, ut v o c e m , de qua agimus, vel fubflantive per robur, vires, firm itatem , vel potius, ge* nio L inguæ Latinæ magis c o n v en ien te r, adjective per fir m u m , validum , robuftum, reddam us; unde fenfus mihi
U
v id e tu r enafci n o n adeo incomtus.. Q u e m a d m o d u m e- nim Tacobus verf. præced, 9 hujus Cap. filium lu d a m poflerosque illius cu m leone ac leama com parav erat, ut hac fimilitudine eoruro futuram p o te n tia m , a n im u m q u e fortem & alacrem co ram filieret: ita filium IfTascharem ejusque nepotes afino c o n fe rt, ut hac im agine ideam il lo r u m roboris ac patientiae in excolendis agris, perferen- disque oneribus fibi im pofitis, exhiberet..
Haec autem interpretatio licet fibi conflare p o f l i t , & huic loco non prorfus aliena cenfeatur , d ifiim ulandum ta m en n o n e fl, R ecentiffim orum quosdam a vulgari le ctio n e D1 J recedere fatius duxiffc & Samaritanos fequi C o d ic e s , q u o r u m , præter u n u m , finguli, a D U R E L L O n o m in ati / ) , & forfitan o m n e s apud Cei. KENN ICO 17- T U M w) ,. babent : 0'HJ-, peregrini, advenœ. H æ c quid e m verfio o m n iu m o p tim e quad raret in p erio d u m c o m m a tis proxim e' fequentis, quatenus pofleros Iffascharis fo re tributarios aliisque fervientes, ibi praedicitur. Q u o
pacto Iacobus cogitaretur illos perq u am em phatice cu m afino co m p arafie, qui alien o ru m m axim e c o m m o d o in- fe rv ire t, & quidquid a peregrinis i m p o n e r e t u r , patienter ve&aref. Sed tam en ifta haec lectio fiquidem nullius, q u a n tu m m ihi co n fla t, Codicis Hebraei auctoritate fimul ni t a tu r , illam fequii aliquantisper addubitavi..
U lt i i-/ ) Libr. cir. p. 8 . & Table o f tbe MSS. operi pi arfixa» *») vid.. Vetus Teftam . Hebr. O xoii. M D C C LX X V I». F:o T , I. p. l O l , & Ca*
Jacobi adfFilioy..
*45 U ltim u m huius com m atis vo cabulum D*rJ)VO In terpretes m u ltu m torfir. U t enim efl ra rifllm u m , certe,extra hunc locum , n on nifi lemel legendum , ita explica tu difficillim um : q u am obrem multifariam expoiuerunt Veteres æque ac Recentiores. LX X G R Æ C I & A Q U I L A illud , una cum antecedenti connexoque , expres-
ferunt : ccvd péoov tuv v.hrigwv, inter medias fo tte s ; S V M '
M A C H US\ avd fxhcv roov yeiroviwv, inter medias vicinias; V U L G A T U S : inter terminos\ O N K E LO SlJS: tociriP |*3, inter terminos ; nec alrter T a rg u m iitæ J O N A T H A N Sc
HIEROSOLYM ITANUS ; SYRUS-. lU ia i»
Je m it as ; A R A B S in Polyglott is & Erpenianus \inter duos ordines ; M mulcripturo Arabicum apud D U R E L -
L U M : } inter duas eminentiores terra
partes. A Recentioribus deinde hanc v o cem in præfenti lo c o fex potiffimum diverfis modis vidi translatam, nem pe per terminos , Jarcinas, repagula, acies , chytropodes & canales. P rim a m notionem , port: V ulgatum & Pharaphra- ttas C h ald æ os, adlumferunt R. S A L O M O N , L U T H E - R U S , C A S T E L L U S , C A L M E T U S , reliqui; Secundam R. K I M C H I U S , ABENMELECHUS , V A T a B L U S , R IV E T U S , C A S T E L L IO , Max. Rev. D :r G U IL H . ABR. T E L L E R U S , aliique, & hanc invenio maxime frequen t a ta m ; T e r tia m C O C C E JU S , C L E R IC U S , GUSSETIUS, H O U B I G A N T U S , D U R E L L U S , ceteri, & eu m d era ferm e in lenfum E D IT O R E S Operis Biblici ex Anglis tolleEli : zwischen den Standbdumen der Stalle; Quartam R. A B E N - E Z R A ; Q uintam GER. JO. L E T T E & JAC.
-R O B E -R T S O N ; Sextain denique Illuftr. I O H . D A V , M IC H A E L IS , qui h a b e t: zwischen den T rä nkr innen.
H ujus nom inis v erb u m r ô P in Codice Hebraro n o n nifi qua er legitur, n e m p e , 2 Reg. IV. 38- ubi infertur E dfa, puero fuo dicen»; PÖ10 ollam magnam & filiis va- tum coque pultem ; & eadem ferm e verba recurrunt Ezech, XXIV. 3. r t V ollam , , aquam quoque in eam in -funde, l n utro q u e hoc ioeo ex co ntextu orationis n o n latis quidem conflat, u tru m de olla in foco p o n e n d a , an de ea folum præparandn aptaque ibi c o q u en d o ru m diipo* fitione agatur. Prius tam en jure præferendum arbitror, c u m o b conienfum V e t e r u m , q u o r u m finguli n otionem imponendi, apponendi, foco optandi, c o o p t a r u n t, tum o b poteftatem hujus thematis & in tertio loco & apud T a b mudicos. Illis enim eo dem figniricatu te ritu r, & usque quaque de ollis ufurpatur igni a d m o v e n d is , ut P1PÖW r i T l p 3 j imponunt duas ollas n); DV ^33 H T l p 6 irOT% ponent ad illum , fc. ig n e m , ollam quotidie o). H anc igitur n o tio n e m reor e d e prim igeniam hujus verbi. D ein d e aliis rebus acc o m m o d a tu r in du o b u s reliquis locis, v id e licet, P f XXII. 16. in pulvere mortis 'JP£Wn, u b i , q u a m q u a m paullum difcordant In te rp re te s , deduxifli m e, pro- je c ifliy admovifli) redegiß i, cet. v e rte n te s ; poteflas tam en p ro p ria ponendi, ut circuitioni v e r b o r u m c o n g r u e o t io r , m e ju d i c e , erit re tin e n d a , p ræ fe rtim , q u u m f i a is , rno ">0y , nihil nifi Jepukrum fignificare v id e a tu r , ut fen- fus fit: tandem in fepulcro me collocabis. Q u e m in m o d u m
fum>
» ) S o ta , fol. II. o) C holin,, fol. 84* x*Jacobi ad F ilio ï.
^
/ 4 7fum fit P iraphrafU s C haldæ us: 'JJVBDM N f ttD p HOPl, &f in do vi um fepulcri conclufifti me. Sed in q u a rto Ef. XX VT. 12. lebova nfitfP pacem nobis, melius obtinebit translata rfo«- di, vel fo la r potius firmandi notio. Ut en im olla foco da t u r , ibique fubjeclo q u o d am (uftentaculo fulcitur, ita T u , Ich o v a , pacem nobis non rantum conciliabis, fed firm am q u o q u e reddes & ftabilem. Significatum dandi adfumfe- ru n t LXX G R Æ C I , V U L G A T U S & A R A B S in Poly- glottis. Sed J O N A T H A N h a b e t: { 'p n n , confirmabis, &
ab illo non longe abefl SYR US, qui p o fu it: conferves nobis.
F f n c d ed u ftu m hibernus n o m e n DTtàtf > noftro co g n a t u m , fed arque o b L u r u m , pariterque non nifi bis o b v iu m , n e m p e , Pf. LXVIII. 1 4 .'fiJD OTlfitf P3 |133^ n DN
f n n p n p T S .THrONT n : v , Tametli m anferitis
inter D'ftà&’î eritis ficut ahc colum ba, argento obteSla, Ö1
cujus penna rutilanti fpicndent auro. Difficilis a d m o d u m hic eft lo c u s , & n em o fortaffis certo d ix e rit, u tru m re- prehenfio fit in quasdam tribus populi Iudaici, q u o d d o m i lederent, a bello abftinentes , o tio q u e tantum indul gentes paftoritio; q u e m a d m o d u m vult Illuftr. MICHAF.r L IS />), DN ut verandi particulam accipiens; an in g e nere fingulis promiffio adfluentiæ o m n iu m r e r u m , licet fe fuis agris c o n tin e re n t, ut plurimi exiftimant. In po- flerio rem tamen (ententiam , nifi o m n in o fallor, potius
U 3 ducit
p) N or. & Epimetr. ad ROB. LO W T H I P>aele£h de Sacro T o fi He- l>r acorum, Goett. M D C C LX X . 8:0 P. Poll. p. 5 6 2 . fqq. arque Ueberietz«’ der Pfaim en, p, iO i, & Anmerk, zu den Pfalmen p,
140.-ducit a rg u m e n tu m hujus Pfalmi, quippe qui in follenv- n e m occafionem co m p o fitu s, exprobrationi locum non videtur relinquere q ) \ & huc in primis facere puto an tecedens 13 co m m a, ubi d o m i manentes dividere fpolia
dicuntur. Ita etiam vos, Ifraèlitæ , auro argentoque onu- fti, Iplendebitis, haud aliter ac plumæ c o lu m b æ , foie rep ercuflb, e n ite n t, quam vis inter veftros lares quielca- tis, gloriolas belli expeditiones negle&uri. Q u o d u tru m que illis accidilfe co n fla t, te m p o re prælertim Regis Sa lo m o n is , vid. i Reg. IV. - - X. 1 Chron. XXII. 9. 2 C hron. I. II. V. 6. VIII. 18* IX. cet. U tcu m q u e vero fe ifta res habeat, incerta nihilo minus erit fignificatio vocis O’ftÛP» & falva, quaecumque a d fu m a tu r, fententia, 'multifariam transferri p o t e f t , ut etiam fecerunt Interpre tes. LXX G R Æ C I : civoi/jifacv rôov inter medias Jor-te s ; nec aliJor-ter S Y M M A CH U S & V U L G A T U S ; CHAL- D Æ U S : NrVrpVpTD, inter {1ercor a; S F R US: C S jk ^ inter JcobeSy vel forlan m elius, inter molefliaSy vid. 1 Sam. XXIX. 4* A R A B S in Polyglottis : (_)$•*»!* c p i n media planitie; R. SALO M O N '. DD^Dinn p , inter terminos ve-
Rros y R. A B E N -E Z R A ', in fuligine. K IM C H IU S per cbytropodes, vel teftum duarum ollarum y explicat. Recen- tiores deinde v erterunt: dispofitiones, ordines, tripodes y cremat bras , ftrues lapideas , rudera, lapides fo ca rio s, ollas, terminos y hereditates y poffeffiones > cortinas y cetera, & III, M IC H A E L IS : zwischen den Trän kr innen der Heer den. Q uid
igi-q' ) V id. Comment. Litt, fut tons les Livr. de 1’ A nc. & du N o u v , T eftam . par A U G . C A L M E T , a faris M D C C X X IV . F;o T . IV- p. z ÿ u
igitur proprie d e n o te t, di£tu eft difficillimum. A liquam
Jedem q uam d e m u m c u m q u e , ubi fe tenerent Iu d æ i, in n u i, certum arb itro r; & lapides focarios ^ lieic pro foco ipfaque deinde domo lynecdochice ufurpatos, incelligere v e l le m ; præ fertim , qu u m p roxim e e o ducat & v e r b u m P&W & ni fallo r, alter q u o q u e locus Ezech. XL. 43.
2 2 0
noD
::'J
3dodiû -ins r m ütiöwiv,
& o 'n b tih [pi
-tbamœ unius aetati erant in domo circumcirca. M enfarum tem pli l e c u n d i , quarum ufus & c o n g ru e n d a ru m m o d u s in præcedentibus n o m i n a t u r , heic ra tio n em habuifle v i d en tu r finguli V e te ru m , noftram v o c e m explicaturi. P b fu eru n t enim LXX G R Æ C I : 8crt yelacs ÀeÀoc^sv/xévov ^ habebunt Juggrundium exfculptum; A Q U IL A : hu^daets SF M M A C H U S & T H E 0 D O 7 lO N i x ^ > ut fimiliter F U L - C A T U S \ labia earum, & S F R U S : ^ - . O C T l i . • qui q u a tu o r putentur legille Sin pro Schin, unde labii n o tio ; J O N A T H A N : ppö: pSpjyi, & uncini egrediebantur; A R A B S
in P olyglottis: tllis erit crepido con
cava. fcamdem dein interpretandi viam ingreffi funt Re- cen tio ru m p le riq u e , licet v a rie , ut p e r labra, uncinos, paxillos r clavos, afferes, canales, cetera, reddiderint. Q u o minus autem vocab u lu m , de q u o a g itu r, ad menfas c o m m o d e referri poffit, non nullæ mihi q u id e m intercedunt ratione«, quas aliorum exquifitiori fubjiciam judicio. P ri mum enim adfixum ;rv v id e tu r adede debuifle, d q u a m dam cum Conjunctionem ded g n atam v o lu :d e t Sacer Scriptor.. Deinde n e i c i o , an v e r b o ru m periodus & poieflas extendendi^ expandendi, A rab u m , Syro
-r o -r u m q u e ex eg e rit, ut ri£C0 pro pnîrno in longitu dinem potiu«, q u a m aliam d im enfionem accipiatur. Q uod fi probabile, locus erit neque c r e p id in u m , neque lim b o r u m , nec canalium , qui q u u m to ta m usquequaque cin gerent m e n fa m , unius fpithamae dici nequeant. Porro adjectivum 0 0 3 'D no n tam adfixos d e n o ta t, quam paratos^ v i propriae fignificationis v e r b i, n eq ue iftiusmodi quae d e m u m cu m q u e in m argine accefilones menfis lapideis facile circum adfigi pofient, nifi putarentur exfculptre, q u o d tamen themati p3 non congruit, sîdbœc, licet nn*3> intus y intrinfecusy intror fu s y fubinde fignificer, v ereo r ta m e n , ubi voci littera 3 praefigitur, ut ita verti de bear. Et fi vel m axim e u s p ia m , lalvo fenfu, fieri poflet, n o n nifi totam d o m u m in tellig i, verum eft, vid. Gen. X XVII. 15. Lev. XIV. 36. Iofi II. 18. i Sam. VI. 10. i Reg. III. 17. 2 Reg. V. 24. Efth. VII. 8. 1er. VII. 30. T h r e n . I. 20. & cetera longe plurima. Poßremo quate nus aliquo loco habeantur punCta vocalia, nelcio, qiior- fum fpeSlet dualis n u m e r u s , fi de menfis circumcirca ita marginatis lerm o edet. Has præcipue ob caufias, fi m o do lat validae cenfeantur, ad menfhs nom en fubdu-bitavi accom m odare. N eq u e præterea hæ aiiatae notio nes in cetera Joca bene co n v en iu nt. Q u u m vero E z o chiel ideam templi fecundi e x h ib itu ru s, plurcs m e m orat m e n f a s , in interiore illius p m e collocandas, quibus i m p o n e re n tu r hoftiae immolanda? v a n i g en eris, quin etiam tales, quæ igni c ie m a re n tu r: videtur fane neceflarium , ut in aede loculi adefient, ad igneoi co n fervandum id o nei
« e i d e ftin a tiq u e , circ u m parietes fortafie difpofiti. H o s a u te m voce L 'D tV defignari c re d id e rim , quo sq u e fuifle Joca e x iftim e m , u trim q u e lapidibus vallata , ubi ignis fa cile condi & refervari pofTet, & quibus etiam lebetes, 0:1« atque id genus alia v afa, faciificiis neceflaria, ficubi opus fin d et, poflent im poni. In hunc lenfum accepit K I M C H I U S , per ut in antecedenti l o c o , expo-: n e n s , q u e m alii deinde fecuti, v e rte ru n t lapides focarios} tripodes, crematbras, cetera.
A ite rum ta n d e m , ubi com paret D’ftàtSfa, d e p r o m a m u s lo c u m Jud. V . 16. ubi d ic itu r: D T ^ tfo n pa W 1 D m y n i p 'l l > Quare fedifli inter DT>ÊÜO.n, ad exau
diendos gregum balatus. LXX G R Æ C I h a b e n t: ctvufuiacv
■ty\s hyc/Aiot?, inter vie dium dig om i œ ) 1 H E 0 D 0 1 I O N : Qtvc&fAscrcv Taiv MœcÇieSccifji, in medio Ådospbetbaitn j j 4 R / îB S
in Pclyglatti s : inter via s. A Q U IL A , SYM M A C H U S , V U L G A T U S , J O N A T H A N & S Y R U S , ut in p rio ri l o c o , transtulerunt. Sic etiam R e c e n tio re s, q u a n tu m inveftignre licuit, vel e am d em prorfus fignifi- ca tio n em r e tin u e r u n t, vel aliam q u am dam ex iis, quæ ibi allatae ( u n t , prout quisque c o m m o d u m ju d ic a v e ra t, ad- fu m f e r u n t , licet alia in terd u m v o ce expreflam paullum- q u e m utatam . V erum enim v e ro quoniam increpari heic R u benitas liq u e t, q u o d in bello Ifraelitarum contra Si- f e r a m , la b in i, Regis C b a n a n a ro ru m , exercitui præ po- f i t u m , reliquis tribubus auxilium n o n tulifTent, led rei pecuaria? gregibusque culfodiendis folum in ten ti, in ter J u o s penates d o m i relides permanfiffent : n o tio n e m
rum potius adoptare v e l le m , urpote quæ & datæ ori gini & ceteris locis, m e ju d ice, proxim e o p tim eq u e congruerit.
In com pendium ig itu r, quæ hactenus di£ta funt fu- fius, ut re d ig a m , a rb itro r, verbo r ö t f n o tio n em ponendi, imponendi, efle prim ig en iam , illudque p ropri« ad hibitum fuifle de ollis, quæ igni a c c o m m o d a n tu r, fubje&o q u o d a m f u l c r o , fine q u o ufurpari n e q u e u n t, præfertim fi magnae fint, ut 2 Reg. IV. 38. & Ezech. XXIV. 3. fed im p ro p rie de bomine, q u e m , in fepulcro po fitu m , deti n e t pulvis te rr æ , ut Pf. XXII. 16. D e in d e quoniam ol lae hoc m o d o fuftinentur in foco & laplu liberantur, h a u d inepte m etaphorice f i g firm um , flabilem , cer tu m reddidit, ut Ef. XXVL 12. N o m en autem DŸtèP, in duali tantum n u m e ro u fu rp atu m , defignare putem du- os lapides focarios oppofitor, vel folos, vel potius tertio ab u n a illorum extremitate jun& os, infer q u o s , impofitis o l l i s , ignis poteft injici & c o n f e r v a r i, & quales prope- m o d u m in eam rem Arabes Scenitas feu Nomades, qui ad h u c hodie e a m d e m , ac q u o n d am Patriarchae, fequun- tu r viv e n d i ra tio n e m , co m p o nere tefiantur poft Camu- fu m JAC. G O L I US r) & poft Abu Sabrent GER. J O . L E T T E f ) ; quales etiam apud nos ipfos non n u m q u ara v id e re eft in officinis culinisque. Hæc notio o b tin ere mihi videtur proprie Ezech. LX. 43. & fynecdochice Pf. L X V III. 14. qui locus de tranquilla & molli vita expli cari
r) Lex. Arobico-Lat. coli. 2 1 . & 4 3 2 . / ) Obferv. !n Deboræ & M olis Cantico , lu d , V . S xod . X V. Lu g d. Bat. M D C C X L V III.
cari pote rit, quali n e m p e perfrui c o n d a t , qui fecure do* m i foco adfident, re ru m externarum incuriod. A lte ru m n o m e n crediderim habere p o te d atem loci y q u e m a d m o d u m ferm e o m n ia , quibus præfigitur M am y q u o d vocant G ram m a tic i, Heemanticum • atque ideo fi* gnificare loca, ubi collocantur olla y coquendi cauda lapi• dibus ejusm odi nominatis impofitae, i, e. focos, quos ite ru m pro domibus accipi p o d e , haud ab fonum erit di&u. Ita enim fuam v o c e m . ?^\cc, , cum vel fine afpero, fubinde ufurpant G ræci, v, gr. H O M E R U S t) ;
'Uln T 'Qiïvatjcç oipvfxovcç, vjv olÇ>iy.<xvuy
Domus que Uly (ps e x im ii, quam adveni,* A R IS T O T E L E S u)\ ytj, TCotvTo'bxTttov fpctiv èslcc re ttacc v.ct) /xyTtjÇy te rra , qua eß ani- mantiuai omnis generis domicilium fer mater y A R I S T I D E S v)f^Scv/dv s7ï) r r s 7TocTçcfas ê^lotc eîvoct, i» œdibus paternis
ver fari viderer; X E N O P H O N x ); h pevos àfxciçcs tms èçlotc, y? expers fueris domicilii y Sc alio loco j ) : r vvomos
Kevfiv tslccv è 7Tffiotttsov, Uxoris autem vacua domus non eß defpicienda. Eodem q u o q u e fenfu vocabulum i u u m , / o - cus, te runt L a tin i, ut P L A U T U S z ):
Urbem y agrum , focos %feque uti dederent, H O R A T IU S a ) ;
V *
Vi-0 Qdyfl". £ vers. i?9» u) Lib, De M undo, Cap. II* vid. Op, Omn,
Par. M D C L IIII. Fjo T om . I. p. 84^* «0 s *cr- Serm‘ I H ‘ vid* °* pera Omn. O xon. M D CC XX II. 4*.o T . I. p. 3 1 2 . x ) D e Patd, C yr, L i k V II. vid. Op. Omn. Baf. M DXLV. F ‘.o p. 1 3 4 . y ) De Laced.
Polit. Inc. cir. p. 6Cj , z ) Amphitr. A£t. I , Sc, I» v. 71* Epid* U b . I . Bp. X IV . M & 2 .
t 7ilIice • - mihi me reddentis agelli, Quem tu faß id i s , habitatum quinque fe c is , »-
CICERO b): Repetebant prater ea deos patrios,? focos r larem fuum fam iliarem ; in quce' tu invajeras.■ I I jd c foco rum poteftatem & noftro loco & alteri lud. V. 16. bene acc o m m o d a ri pofle, autum o. Q u are cogitem us, Iflascha- r e m ro b u flo a f in o , qui dom i molliter & pigre recum bit, fuo tantum o tio terraeque ubertate p erfruens, fimilem fu tu ru m exhiberi, ad lautam illius firm am que pariter quie te m eo efficacius depingendam .' Et profecto* fi v erb um frtNi rite confulatur, neque alia fignificatio , n eq u e alius fenfus proxime- erui pofie videtur^
N o t i o terminorum noftro q u id e m lo c o , quin & cete ris duobus lud. V. 16. ac Pfi LXVIII. 14. non adeo in congruens judicaretur ; fed q u u m neque quarto Ezech. X L . 43. tam apta cenfeatur, n eq u e diftinétionera efficiat In ter voces & D u t o p in o r >■ neceflariam , n e q u e e v e rb o na® facile eliciatur, nec ideo v im v oca buli noftri- nativam accurate e x p rim a t; de illa cooptanda in fe rc n d a q u e aliquantum dubitavi. Idem pariter tenen d u m e rit d e no tione repagulorum, qua? de afino pulchre q u id e m ad hibenda effet, fed de h o m in ib u s , ut lud. V.
16. n o n ite m ; cuique infuper nec cum v erb o na®, nec cum n o m in e d'da® quidpiam v id e tu r com m une. Signifi catio canalium, quam a radice Arabica multum bi b it, non expleta fit i p etita m , pluribus (labilire fatagit Ifluflr. I D. M IC H A E L IS e )v voci D’nc®D appofne qu i
d e m
A) Orat.. Philipp. IT. Cap: X X X . rid. etiam Cap. XXIX. c) locis cU tatir, <5e Anmerk. erft. Buch M o fe, ed. Ih d a p, 207, fq. & m in Birch- der JLicbter p. 9 2
-dem injungitur ,i fed ad alteram O T i a r q u o m o d o fimul ac
c o m m o d a ri, ne cum priori c o n tu n d a tu r, & in primis cum loco Ezecb. XL* 43, conflare q u eat, n o n fatis in- telligo. Alioquin vix fubeffet d u b itatio , quin illam ce teris praeferrem. N otiones fo rtiu m , fem it nr u m , ordinum, farcinarum , cet. o b rationes jam deprom tas aiiasque ejus
m o d i m u lto m in o re m m e re n tu r attentionem approbatio- nemquei*
N u m e r u m v e ro dualem ,- in utraque“ voce o b v i u m Ÿ fi m o d o verus habeatur, haud equidem fcio, q u o m o d o expediam ; n e q u e id rite p o tu e ru n t, q u o tq u o t infpicere c o n tig it, Interpretes, q u o d e m u m c u m q u e m o d o trans tulerunt. Si conjefluris indulgere liceat, adferam , quod huc r e o r pofle alludere. Poteritne o'/iatar dualis elle for- m æ o b d» os i flos lapides focarios, qui locantur oppofi- t i ; atque D*n3ty»' ob flrucluram d o m o r u m , duobus lateribus oppofitis lo n g io rib u s, a terra furgentibus & acclivitate in culm en tandem coeuntibus ; alteris autem vel apertis, ut p le ru m q u e y. vel pro di ver la tem peflate, fipario te gen dis? T ales enim habere conflat Arnbes d ), Perfns e) &C Mujcovitas f ) , maxime fub itineribus; quin etiam d o m i m anentes incolas infularum S. Antonii g ) & Ceylani b ),
V 3
Pa-</) Befchreib. von A fia, durch O. D APPER , Nürnb. M PCLX XX f. F:o Tab. a n . ad png, 3 6 0 . V oyage au Lcv.mr, par C O R N . LE B R U N , à Paris, 1 7 1 4 . F:o p. 183.- & Tab. Huic praf. N :o 7 1 . t y
V oyages de C O R N . LE BRUN par la Mofcovie , en PeiTt, & aux Inde* Orient, à A m ll. 171g*. F:o T om . I. p; 199. & Tabb. prsrf. N:o 7 5 &
76. f ) loc, cir. T . II. p. 4 0 6 & T n b . N.*o 2 4 0 . g ) C o h esio n o f V oyages and Travels, Lond. M D CC XX XU . F:o V ol. II. Tab.- p:ac 148* adne.v*. b ) loc. citi T ab, inter p, 2 6 0 & 2 6 1 . n .- l
l.-P itto resq u e l.-Perficos eum gregibus huc illuc errantes i) . F.iusmodi q u o q u e f tr u â u r æ c o m p erio fuilTe cattra 1U L . C Æ S A R I S , contra Britannos ac Vercingetorigem, cet. pu* gnantis k) \ neque adeo dittimilia in infula Otabeite & vici nis reperiuntur ædificia /). Tabernacula v ero , quibus u tu n tur Arabes, & hom inibus & pecoribus una inferviunt ///). Q u am q u am igitur originatio illa, quam adfcivim us, bene fe h a b e a t, notionesque atnbæ inde deductae, in lo cis quaeque fuis non adeo in c o m m o d u m fenlum gignere v id e a n tu r: fatendum tamen e ft, voces noftras etiam de* rivari polle a v e rb o tertia? radicalis He n t u i , extu lit fe , p ro m in u it, em inuit, excelfus fu it. U n d e u tr u m q u e n o m e n duale ffnaw & D'nawo a fingulari inufitato no® & no®o, q u e m a d m o d u m dual. a fing, nöttf, oriri p o li e r , at* que prius fignificare eminentias, altitudines, Jubhmitates, cet. & pofterius loca editiora, colles, montium ju g a , cet. ut H inc n o ftro quidem loco aptus eliceretur lenfus, nam pofteri Iftascharis regionem inter duos m o n te s , G il- boam loquor & Taborem, m ediam fortiti erant. Sed v e r o , an hæ fignificationes reliquis tribus J o c i s , præfertim Ez. X L. 43. bene federint, non liq u et, nec e g o id ip~ lu m capio. Q u u m autem Chaldæis & Rabbinis idem no®,
p ræ
-i ) loc. c-it. p. 195:. fq. V) Iui. Cet f a r , edit, a SAM. C LARK E,
I.ond. MDCCXIT. F:o Tabb. ad p. 9 7 & i g a . /) Voyages for ma ki,ic Difcoveries in the Southern Hem ifphere, b y B Y R O N , W A L L IS , C A R TER ET and C OOK , London M D C C L X X IIÏ. 4:0 V ol. II. T abb. N j o 3, 4 6c 6. m ) V oyage d’ Egypte & de N u b ie , par FRED. L O U
IS N O R D E N , à Copenh. M D C C LV . F:o T ab. L X V . licet figura, ibi •xhibica, illam , quam indicatam volu m u s, non exacta referat.
pra’ter alia, fæ penum ero eft: pacatus, fecurus, tranquillus f u i t y iftam n o tio n em felicius co gitarem us; nam hinc no* ftra v o cab u la, u n u m per Jecuritatem, pacem, alterum per locum tranquillitatis, quietis, haud male exponi pollent; quasque interpretationes, fi unicum Ezech. XL. 43. ex ceperis, usquequaque fore c o m m o d a s , n em o fortafie ne gaverit. Sed fi confulatur A rabum noftra ftabilitur fententia. Eft enim inter alia: cbytropode fulfet ollam; tr i podem aptavit ollæ, *oque in flru xit illam ; unde n o m i n a : , parop/is, acetabulum ; , cbytropus, tripedaneum 0II& lebetis ve fulcim entum ; & üLäjj/o, tripes y tripode inflrufta olla. H in c potiffimum, fignificationem chytropodum ç z ü z - r u n t GER. IO. L E T T E n) & IAC. R O B E R T S O N 0).
Q u id q u id vero fu erit, & qu am n am potiffimum ha ru m o m n iu m v e rfio n u m , utpote p ro fuo judicio o p ti m am , quisque eligendam p u ta v e r it, res tamen e o d e m ferm e redibit & lenfus em erget idem. Scilicet p ro certo te n e n d u m e r i t , Iacobum praedicere, Ifiascharig pofteroi vitæ in primis tranquilla: fore a m a n te s , & bonitate deli- ciisque regionis captos, d o m i fecure quieturos, ac jugo fervitutis potius fubmifturos c o llu m , quam illud excu« tere labora tu ro s; haud aliter atque afinus viribus q uidem v a le n s , fed manfvetus & cicur, o nera fibi impofita pati enter portat. Sebulonitac navigationi operam efient d a turi terrasque petituri lo n g in q u io res, fed Iflascharitse contra domefticis intenti curis, cultuque agrorum & re
pecu-n) loc, eit. p. 1 0 5 • • 1 1 4 . 0) Clav, Pentateuch. Eiinb» M D C C LX X . 8:0 p. 2.6%. fqq.
pecuaria o c c u p a ti, apud patrios lares edent manfuri. Huc Ipeftant M ods v erba D eu t. X X X III. i8. qnxjn fbuj no» fbnK3 -laarn, latare, Sebulon, Jub egreßu tuo, Jed y Jßascbar,
map aliis tuis. H u c etiam quadrat je q u e n s 15 com m a. Vers. 15.
N o m e n dd, in Codice H ebræ o pluries o b v iu m , v i detur figmficare onus q u o d c u m q u e g r a v iu s , q u o populi opes viresque exhauriuntur. F ft enim a v e rb o 003, p ro prie lique]cere, d iß o lvi, in conjugationibus Niphai «St Hi- phil ta n tu m ufurpato. H in c pro arg u m e n to denotare a r bitro r vel tributum , ut Efth. X. 1. vel aliquod fervile, ut Exod, I. i i. cet. vel ipfos etiam h o m in es, qui sd o-
pus ejusm odi perficiendum ex m ultitudine eligebantur., i. e. operarios, ut 1 Reg.. V, 27. cet. Sic etiam heic haud inepte v e rte re m u s : e r it, fcil. Jffaschar, fu i opere [er- viens, vel potius operarius. Præfixa enim littera Lam ed, congruentius per adjectivum r e d d itu r , ut alia nom ina lu bftantiva, v. gr. 'bnb, fu b morbo, i . e . morbofu s, Efi I. j, A tq u e hæc q uidem v e rfio , .quantum judicare p o tfu m , ferm e melius cum praecedentibus hujus com m atis con g ru it, fac ilio re m q u e , ni fallor, fubminiftrat via m expli candi vaticinationem hancce I a c o b c a m , ut infra mon« ftrabitur.
U ltim a igitur v e r b a : -*iap oth »m, q u am q u am fatis fint perfpicua, alio tam en m o d o fumferunt no n nulli V ete r u m , ut A Q U I L A & S Y M M A C H U S , qui h ab en t: xal ytoûçycs u7tY]^Tsiv, <if eft agricola ad m inißtandum , atque LXX G R Æ C I * H&j iyerißij ùrjç yeaçyoc, Z f fa&us eft v ir agri
(eola. Sed in contrarium plane fenfum hanc prarerreflam- ,qne lo cu tionem 7tfçi(Pçx£?i O N K EL O S U S : 'nno »bjji
• poo ^po-si pnSa rrS jw pna pvntwni /v tp m , i. e. i f tubi- get provincias populorum i f exjcindet habitatores illarum , fed qui vefidui fuerint .in eis, erunt illi fervientes i f addu centes tributa. N ec multo aliter Targumiflar J O N A T H A N <;& H IE R O S O L Y M IT A N U S ultimam loquendi ;formu- ;Jam transtulerunt. Q uorum fententiam approbare vide- ,-tur H U G . G R O T IU S />)> dum lenfum exifhmat hunc ,eflTe: [iippo fu it burner um [uitm ad portanda arm a, i f reliquias
Canan/torum fibi fubegit. Sed primum v ox ‘*wd, five pro , n o m in e five p ro verbo h a b e a tu r, ad bellum vel arma ;bene a c c o m m o d ari nequeat, quippe,quae in Codice He- bræo de aliis ta n tu m oneribus portandis malisque perfe rendis u fu rp atu r, vid. Exod. VI. 6. Neh. IV. n . Pf. L X X X I. 7. C X LIV . 14. Ef. IX. 3. X. 27. LUI. 4 , n . • JLhren. >V. 7. cet. Deinde grja/s ifta ultima fignificare mi n i m e potefl : i f ille fervos habebit tributarios, . nifi pro n o m e n , iS addatur. Tum hæc ipla, quae tota recurrit los. XVI. 10. ejusmodi interpretationem n on perm ittit, nam q u e Chananæi populum Ilracliticum m inim e fubjugarunt, fed c o n t r a , vid. îoC XVII, 13. Iud. T. pafliro, cet. Po- flremo heic fubaudiri
nequit
Cbanavaus, ,u t nom inativus rS w i , q u o n ia m Iflaschar neceffario erit i l ! e ,d e q u o per (to tam orationis periodum fit fermo.Regionem,
IfTascharitisadfignatam, inter montes
£7/7-X boam
f ) Annotationes in Vetus Teftamenf. ed. GEORG. JO A N N , LUD, \VOGEL, Hal* MDCCLXXV. 4U0 Tom. I, p. 53.
loam q) a m e ri d ie , & 7 ahor em r) Cbermonemque s) a fe- p te m trio n e ex ten fam , & m o n te G ir melo t ) ab o c cid en te , fiuvioque Iordane u) ab oriente te rm in a ta m , fertiliflimam eiïe atque amoenijfîimam , u n o o re teftantur P eregrinato re», bü jusque loci D elcriptores. T o t a m generatim G ali laeam, cujus inferioris pars erat auftralis * ) , ut p in g u e m , p a fc u a m , arboribus variis confitam atque bene ex c u lta m , prardicat P L , IO SEPH U S y)> & fpeciatim hanc terram m axim e jucundam dicit FR. H A S S E L Q U IS T %), Videfis etiam , quæ lcribit id e m IO SE PH U S d) de adm iranda pulchritudine & fecunditate tr a g u s ad occi dentale litus lacus Gennefaret, q u e m attigifle, fàltim ad
ofti-4) V id. 1 0 . C O TO V IC . Itim Hierof. & Syriae. Antv. M D C X IX . 410 Lib. III. Cap. I. p. 52 9 . coli. c. Cap. V I. p. 347» H A D R . RE. L A N D , Palseft. p. 3 4 4 , 8 ° 3 & 8 6 3 . piseter alios. r ) Jof. XIX, » 2 . F L A V , IOSEPH. Antiqu, Iud. Lib. V . Cap. I. p. 2 7 7 . cd. SIGEB, H A V ER C A M P, Aitjft, L ugd. Bat. & U ltr. M D C C X X V I. F:o RELAN- D U S , loc. cif. p. 3 3 1 . s ) D E E R E Y D E nB A C H . Sanft. Peregrin. Opusc. Spir. M D II. F:o p. 7 0 . fq. R EL a N D U S , I. cfr. p. 3 2 6 . t >
& u) Jos. XIX. 2 2 . IO SEPH U S, fne. cif. pag. cit. BROCARD. Terr. Sanft. DeferipT. infert. Onomaft. EUSEBII & H IE R O N Y M I, oper. IA C . B O N F R E R ll, Am ft. M D C C V II, F;o Cap. X. p. 18 7 . * ) IOSK. PH U S de Bell. lud. Lib. IIr. Cap. III. p. 2 2 2 . coll. c, A nt. Iud. Lft>. V . Cap. I. p. 2 7 7 . & Lib. V III. Cap. II. p. 4 1 8 . coll. c. R E La nD. I. c. p. I g 2 . & I Reg. IV . 17. Geograph Socr. A u ft. N I C . S A N
SON , Am ft. M D C C IV . F:o p. 6 6 . Cfr. R E L A N D . I. c. p. I 8 0 . fqq. 3 6 7 , 9 9 2 . fqq. & I 0 6 2 . 7 ) D e Bell. Iucf. Lib. II I. Cap. III. p. 4 2 3 . z ) Iter Palæft, Stockb. 1 7 5 7 . 8:0 fid, 16 3 . * ) !• c , Cap. X . p, 2 5 8 .
oftiu m Iordanis, Iflascharitas, exiftim ant A D RT CH O M l- US b ) , D U R E L L U S c ), ceteri d). T e m p o r e jam D a- Vidis per terrae bonitatem adeo dives fa&a erat haec tri b u s , ut viftum a f i n i s , camelis, mulis t¥ bubus, videlicet fa r in a cibaria , palat bas, uvas pajfas, v in u m , deum : boves
& minores pecudes, magna copia, Illi C h e b ro n c m apportaret, ut dicitur i C h ro n . XII, 40. M agnus ille & adeo cele bris campus Esdrelon, ludith. III. 6. IV. 9. qui montes <7/7- boam ad auftrum & Chermonem ad boream interfecat, ut n arrat IO. C O T O VICUS ?), quem q u e com prehendifle n o n folum vallem lijreel, lof. XVII. 16. lud. VI. 33. Hof. I. 5. led planitiem quoque v ic in am , ah u rbe regia Ii/reely i S a m . XXIX. 1. 1 Reg. XVIII. 45. XXI. i. 2 Reg. VIII. 19. IX. 30. X. i, cet. in tribu IfTaschar, Ios.X IX . ig. cog n o m e n f o r ti ta m , dicit R E L A N D U S / ) , per to tam hanc r e g io n e m a m o n te Carmelo ad fluvium usque Iordanem p ro te n d e b a tu r £ ) , illamque qua m axim am partem conti nebat, H u n c fupra m o d u m effe u berem fertilem que fru m e n ti , vini & o l e i , atque o m n iu m re ru m copia maxi m e adfluentem , jucundum que inlupcr ad circumjacentes m on tes p r a b e r e profperium , fatentur BERN. D E BREY- D F N B A C H b } , V. B R O C A R D U S / ) , C H R I S T . A D R I- C H O M I U S k ) , IO A N N . C O T O V I C U S / ) aliique m \
X 2 Juxta
b) Theafr. Terr. Sanft. Col. Agi-, i f90- E;(> P- 3f* * ) V id . Lib. c, & adn. Tabul. Geograph, cfr, the Pr,ef. p. X I. fq, d ) Cfr. Geogr» Befkr. ôfver Palxtt. Srockh. 1770. 8:0 Gd. 9 0 . O loc. cit. Cap. V I, P* 347* / ) J°c* c‘r* P- 3f7 & 3^9* c*r* P* 3^ 6 ” * 37°> 5c o & 8 6 3 . £ ) DE BREY DENRACH, loc. cit. p. 7 0 . B R O C a R D U S , 1,
c. Cap. V II. p. 1 7 6 . Befkr. ôfv. Palaeft- lid. n 2 . h ) 1. c. p. c. <Sc 7 1 . ») 1. c. p. 177. A ) 1. c. p. cit. / ) 1. c . Cap. V II. p. 3 f 6 , m ) Befkr, ôfv. Palaeft», fid. g6* Conf, IO H. SIM O N IS O iioim ft. Vef,
Juxta hunc caropum fita videtur urbs n ) Nazaret,* Matth» II. 23. M a rc .T . 9. cct. cui vicinum agrum P a -
radi/o fim ilem , tritico frugibus fim ilem ; Æ g y p to , cct. ex A N T O N I N O M artyre laudat R E L A N D U S o ) , H u i c etiam planitiei/>)3 vel laltim pofieflioni Ifiascharitarum, fortafle
adnum eranda erit aliqua pars iftius reg io n is, quarti pera gravit HASSF.LQUIS1V Acca feu Ptolomaide profici- fcens N azareten, q u a m q u e adeo a m o en am & excultam apibusque, pulcherrimis arboribus & m axim e G oflypio abundantem m e m o ra t ^). H au d procul a p uteo lifreel v e r ius o c c a fu m , in tribu IflascharV lof. XVII» 2? fita erat urbs olim Betbscbean^ deinde Scytbopblis, ubi m agnam p ro v e n ire copiam palm arum & lini, docet R E L A N D U S ' y ) , atque in am oena valle adjacente, noftris tem poribus Seyjeban di& a, colu n tu r larteque crefcunt' om nis generis fruges plantæque tinftorise s )! Circa vic u m Cinctam, h o die Tfennin , qui Samaritin a feptem trione term inat t ) f in cam po ad radices m o n tiu m Gilboa loco pulcherrim o l i t u m , folum reperitur fe c u n d u m , multasque alit pal mas & ficus u) ,' Q ui circum im vicinia erant montes Ta bor
Teft. Hai. M agd. M D C C X LL 4:0 p. 4 9 8 . 6c Ejusd. Onemaft. N o v . T eft. 6c Libr. V . T . Apocr. Hai. Magd. M D C C LX II. 4*.a p. 6 4 . « ) Cfr. R E L a N D . I. c. p. 9 0 7 . 0 ) 1. c. p. 9 0 6 . cfiv H a S S E I.Q IIIS T ,
Î. c. fid. 162^ p ) Vid. Les Voyages de M:r D E M O n C O N Y S en Syrie 6t en Natolie', â Paris M DCXCV. 8*.o Sec. Part. p. 6 2 . Cfr, RE. L A N D . I. c. p. 3 7 3 .- ) 1. c. f.‘ 1 6 0 . r ) 1. c. p. 9 9 7 . cfr.
f . 6 5 7 6c 9 9 2 . (qq. s ) Befkr. ôfv« Pol. f. 8 9 . f ) H E L a N D . 1. c. p. 8 1 2 . cfr. Tab. Geogr. ad p. 3 2 0 . « ) C Ô T O V IC U S , 1. c. Cap. V .
p. 3 4 6 . Les V oyages de M:r DE T H E V E N O T , d Patii MCCLXXXlX* 3S0 Prcnïi Part» Liv. IL Chap, LVI, p, 6 8 4 *'
vo¥x) & Carmelus y ) , o m n iu m confenfu, fu n r adfpe&u ju- c u n d iflim i; coch temperie faluberrimi; vitibus, oleis, q u e rc u b u s, terebinthis, lauris & aliis arboribus fruticibus- q u e m agna copia circumcirca confiti; frugibus, oleribus^ le g u m in ib u s, plantisque aliis utilibus, herbis bene olenti bus & floribus (peciofi5 frequentes; feris pecoribusque v arii generis , per keta pafcua errantibus, &' avibus edu libus ofcinibusque grato concentu aerem mulcentibus re pleti,. ceterao' Montes etiam Gilboa, tametfi Junt quibus dam in locis aridis petrolî ft er ile s \ quibusdam tam en /<£-• tiflïm is pafcuis uberes, tefte C O T O VICO a).
V aticinatio hæc ïacobi quàndo co m p leti fuerit, non' a deo certo confiât. Vulgo creditur factum fub Iudicibus; n e q u e im probabile v id e tu r, nam lud. I. ubi ceteræ tri bus cisjordanicæ prifcos Chananææ incolas dicuntur vel e x p u lille, vel fub jugum fervitutis mififle, vel etiam q u ib u sd am e o ru m concefTifle intra fuos fines permane re v n o n n o m in an tur KTascharis pofleri : neque in hiflo- da> fequ en tium te m p o r u m , illos heroicis- fa&is, rei
mili-X 3> tari*
* ) D E B R E Y D E N B A C H , 1. c. p. 8 3 »' A D R IC H O M IU S, 1. c. p. 14>• C O T O V IC U S, I. c. Cap, V II. p. V oyages en A frique, A fie, Ind. Orient. & Occident, par I E a N M OCQUET, a Rouen M DCXXXXV.
8:0 Lic.* V. p. 3 0 0 .' DE M O N C O N Y S, I. c . ’p. 58. fq. RELAN-
D U S, I. c. p. 32Ç: & 333. fq.' rtASSKlQLUST, I. c. fid. 163. Befkr, ©fv. Paîxfh (id. 9 2 : y ) E f XXXV. 2. D E BREYDENBACH, I. c. p. e. A D R IC H O M IU S, I. c. p. 3 f; D E T U E V E N O T , I. c. Chap. LIX. p. 6 9 5 . lq . R E L a N D U S , 1. c. p. 327. Iq. Befkr. ôfv. Pnlxft. fid. 9 6 ' cfch 9 8 . Cfr. EI. X X X III. 9 . 1er. L, 19. A m os. I, 3 . N a k I, 4 ,, af9 / 1. c. Cap.’* V I. p, 347,
taris peritia & virtute bellica claros exftitifle a tq u e infi* g n e s , ut reliquas tribas ta ntum non o m n e s , vid. lud. IV, i o , 14. fqq. V. 18. XX. 15 - - 25. 1 Chron. IV. 42. fq. V, 1 0 , 18 - - 22. XII. 24 - • 37. cet. u s p ia m vq u o ad licuit expifcari , le g itu r; præ terquam q u o d non nullos P r i n
cipes ftrenuos, cu m D e b o ra & Baraco contra Siferarn p ugnan tes, h a b u e rin t, vid. IuJ . V. 15. & , u rgente ne- cellitate , n u m e ro fu m exercitum o b magnam h o m i n u m frequentiam conficere p o fien t, vid. 1 Chron. VU. 4. H æ c jg itu r explicatio q u a m q u a m conflare q u e a t, tam en m e lius ferm e praedictioni Iacobeæ confultum iri p u t a v e r i m , fi alteram operariorum n o ti o n e m, voci oa heic adfignatarn voluerim us. Etenim q u u m terram adeo pinguem & a* griculturæ alendisque pecoribus apprim e a c c o m m o d a ta m poffiderent Ifîascharitæ, ut fupra probatum iv i m u s ; ne- cellarium v id e tu r , ut ipfa fpli natura viam m o n f t r a n te , iftis unice reb u s, cura aliarum o m n iu m le pofita, o p e ra m nav are n t & qua m a x im am faltim partem fierent ejusmo- d i operarii. O m nes enim falutis (uæ providas gentes fè- q u i n o v im u s fuæ regionis ind olem fitu m q u e, & p ro illi us diverfitate diverfas etiam colere artes, diverfisque dis tineri occupationibus. Sic Ifîascharitæ in prim is laudan t u r , u tpote qui temporis efjent g n a r i, 1 C h ro n . XII. 32. q u o defignari vide tur, illos aëris, te m p efta tu m , annique v ic iflitu d in u m , q u in aliquam q u o q u e A ftro n o m iæ habu- ifle n o t i t i a m , qualem nem pe lo n g o ufu atque experien tia folent fibi ad quirere, qui ruri d e g u n t, paflores & a-
g r ic o læ , quæque negotiis eo rum rufticis judicetur maxi
