CONSPECTUS
REI D IPL O M A T IC Æ
SVECANÆ.
SECTIO PRIOR HISTORICA,
CUJUS PARTEM I.
V E N I A A M P L , F AC .. P H 1 L 0 S . U PS,
PUBLICO E X A M IN I SUBJICIUNT
M. E R I C U S M. F A N T ,
A C A D . V 1 C E - B I B L I O T H . E X T R A - O R D ,
ET
M I C H A E L F A N T ,
' S T l f ENDI ARI US T H U N I A N U S ,
STOCKHOLMIENSES.
I N A U D IT . G U ST A V . M IN . D . X IV J U N I I , A N . MDCCLXXX.
H . A. M . S.
U P S A L I Æ ,
a p u d J O H , E D M A N , d i r e c t o r , e t x e g . a c a d , t y p o g r .
V I R O P R Æ C L A R I S S I M O ,
D O M I N O
A U CARO LO GUST AVO N O R D I N , #
. . .b illo usque tem p o re , quo ad almam hanc Mu- farum f e d e m , T U O mihi frui licuit amicifïïmo confortio, invafit anim um tam alacri exem plo exci
tata cupido, quidquid in poteftate effet, ad patrias res illuftrandas conferendi fhidii. i n prim is, id q u o d IPSE optime in m em oriam revocare poteris, T U A tu m affidua cura verfabatur circa illa Svecanæ Hiftoriæ m o n u m en ta, quæ maxime lucem aliquam defiderare videb antu r, medii videlicet ævi; cujus q u o que, binis heic editis Differtationibus Academ icis, q u x illorum merito falfove fufpe&a fu erin t, examinanti
b u s , haut contem nendum fpecimen edidifli. Dolen- dæ vero potiffimum nobis videbantur diplom atum no-
A D REG. GTM N . H E R N 0 9 .
E L O Q U E N T I Æ E T P O e S E O S L E C T O R I ,
S. P. d .
A U C T O R .
ftro*
flro ru m vices, utp o te q u o ru m , aut n o n d u m in lucem p ro tra c to ru m , au t, per innum era fere fenfim rare- icentia fcripta, velut nantium in g urgite v a d o , diffi
cilis non minus effet u f u s , quam aditus. A p eru i ita
q u e , T E h o rta n te , in Novellis Litterariis com m unis Fautoris noftri, Ampi. Dom. Afîèfforis & Bibliothe- cari i G J Ô R W E L L , an. 1778, num . 76, meurn q u a lecunque de necefïîtate Sr indole Corporis Diploma- tici Svecani confilium; tum ultuarium illud quidem, nec ad ipfius rei dignitatem fatis accom m odatum ; v e ru m tam en quod poffm odum intellexi hiftoriæ patriæ am a
toribus haud omnino difplicuiffe. T E etiam fvaden- te, quæ tum fine ffudio in chartam conjeceram , li
matiora jam & ampliori expofita commentatione ite
r u m exhibeo; q u o d tamen non ita audaCter afleve*
r a tu m v o lo , quafi non multa ad rem facientia tra- Ctanda reflarent, quis enim in argum ento tantæ a m plitudinis & accurationis Criticae quidpiam om nibus numeris abfolutum fe traditurum fp eret? fed q u o d , quæ p e r tenuitatem virium tem porisque, aliis im p en dendi negotiis, anguftiam dare potis fuerim , publicae jam luci committam. Meliora certe praedare licebit, cum ad W a rm b o ltzia n a s, Celfianas, B radianas, am- plifîimas illas & exquifîtifîimas, m o n u m e n to ru m v e terum colle&iones, publicus aliquando pateat aditus;
cui v e ro , q uam diu tem porum rationes eum fcxfpe-
tfare p ro h ib e an t, exiguae hæ curæ aliqua parte te-
>nus qu ad praeludant. Quantulae v e ro cunque illae (int, cui meliori ju re dicarem , quam T I B I , inveni certe ne
minem *, qui & IPSE egregiam prorfus fy m bo lam ad illas contulifti, & qu o hac in caulTa acutiorem judi
cem , q u o d praefifeine d ix erim , ego certe, cui opellam m eam com m ittam , non habeam . Ipfa autem operis inftituti ratio in duas illud difpertit Se&iones, q u a r u m h x ç H iftortca, m o n u m e n to ru m n o ftro ru m fata quae fuerint, quibusve e fontibus potifllmum h a u ria n tu r, attinget leviter; altera Critica a r te m , q u a m vocant, Diplomaticam Svecanam atque v eram a f t o r u m vete
r u m indolem dijudicandi ration em , ftabilitis p e r ac
curatam eorum infpe&ionem certis reg u lis, (i vitam viresque D E U S concefferit, aliquando p ro m o d u lo monftrabit. Interea valeas, V . C. haecque b e n ig n e in
terpreteris. Dab. Upfaliae d . i J u n i i , A n.
m d c c l x x x.
C O N S P E C T U S R E I D I P L O M A T I C . ®
S V E C A N Æ
S E C T IO PR IO R H I S T O R IC A
S U M M A
§. t. Fontes Hiflorice Svecona editi b* illuflrati. Hi flor ia Islandica.
Leges vetu fla. M onumenta Runiea. Breviaria b* Mijjalia. — §. j. S c r i
ptores medii nevi b* Diplomata collecta deflderantur. Aliarum in his gen
tium exempla. — $. j. Ouatuor Decades Scriptorum rerum Svccanarum medii a v i , antea editorum , ordine Chronologico difpofita. — §. 4. D i
plomata tioflra confervandi ftudinm a Cancellariis Regum, in templis I? mo- n a fleriis, in Archivo Regni & Antiquitatum . — §. j . Difperfa tamen a peregrinis Regibus, Pontificum Romanorum Legatis, Svecis exul'antibus#
feralibus incendiis, tfc . — §, 6. Edita fparfitn i? diverfis temporibus, in
tra vel extra patriam. — §• 7. Plena tamen illorum Sylloge , feu Codex D iplom aticus Svecauus a pluribus fruflra meditatus. —* §, 8« Collettiones A cto ru m publicorum pofl tempora G U S T A V I I.
Fontes Hiflorice Svecance editi.
L icet id, felicitatis dicam an infortunii, genti Svio- Gothicae haud umquam contigerit, quod validiori
bus fere omnibus per Europam aliis, Gallis puta, H if p a n is , A n glis atque G erm anis, accidifle novimus, ut vi&ricibus exterorum populorum, Romanorum Ara- b u m v e , armis fuerint fubjugatæ, quarum in litteratifli- niarum iimul gentium feriptoribus aliqua nobis fuperefle
A pos*
polîîr earum m em oria a ) \ Tuis ramen illam non dertitui H ifto ricis m onum entis c o n fiâ t, q u æ , fi non antiquitate atque num ero, fide tamen & au&orirat e certent vel cum vetuftirtimis. N e q u e , in illis e tenebris eruendis atqu e publicae co m m itten d is luci, fuam defider ari pafli funt eru
diti noftrates induftriam , iis potiflim um tem p o r ib u s, qui
bus Svecanæ gloriae apprime infervitu rum putabatur, fi n o n vicinas m o d o ; fed & procul diffit as gentes antiqui
tate portet fuperare b j. H iftoria /sla n d ic a , quibus pri
m um , cui aliquid ponderis inert, in ve tufta g e m is no- ftræ hiftoria deferimus m o m e n tu m ; id faltem nobis d e bent , quod non tantum earum f id e s , contra fecus fen- t i e n t e s , op tim e fit munita c ) ; fed & illa rum haut paucae no n
a ) N i l m o r a m u r q u * fle Septentrionis, antiquiori æ vo, habitu ex T a c ito , J u lio C a fa r e , S tra b o n e , Pnmpeni o M e la , P lin io , Se lino t Claudio Ptolomceo, A m m iano M arccU ino, Itinerario A n to n in i, re!, adfe runtur, q u * . que ju n f lim edita dedit Herrn. C onringius , Helmftadii 1678» 4 : 0 ? q u u m , praeterquam quo d vicinam nobis G e r m a n i a m , m axim am parrem, fpeflent;
vaga adeo atq u e intricata depreh en d an tu r , u t , qui ex illis fefe explicare v o l u e r i t , plus infumere necefle habear la boris, q uam forte fn tftu s r e p o r taverit. E xpertus h oc e f t , fi quis a li u s , erud. G erb4 Sc h o n in g , qui ve
teru m de Septentrionalibus oris narratione s o m n i u m nccuratifllme excus- fit in A c tif L itte r . Societ. H a fn ie n fis, Vo l. X. p. 2 0 6 & Vol. X II. p. i , fq. Lucisne aliquid ex illata reliquis Furopseis g entibus p e r Gothos cali
gine foeneratura fit noftra H if t o r ia , a d h u c ful> judice lis eft. In terim tam en illo rum res g e ftts qui d elc rip ferin t, auclores editos habemus a Bo- naventurn Vulcanio , L u g d . Bat. I 5 9 7 & 1 6 1 8 » Voll. I I , in £ :o , atque N ugone Grotio , A m fte lo d . 1 6 5 5 , g:0 .
b ) D olendum varo e f t , a Saxone usque G rammatico & Johanne M a gno re petenda, D a n i* Sveci*que eru d it* d e p r * r c g ti .1 antiquitatis diftidja im pediiffe, quo m in u s critico judicio an im oque a partium ftudio vacuo u te r e n tu r fuis in lab o rib u s antiquarii noftra te», nd finem potiîfimnm vergen
tis pro x im e piatterlapfi feculi, laudabili al ias induftria & munificentia ve
re r e g a l i, ad eos a d o r n a n d o s , inftrufti. Hifce quippe maxime lapides co- dicesve male leflo s, m o n u m e n ta firtitia & per crines tortas g e n u i n o r u m explicationes accepta referimus.
c ) N o b . L a g erb rin g , Differt, de fide m o n u m e n t o r u m I s l a n d i c o r u m ,
L o n d . G o th , 1 7 6 3 , 4 : 0 , & Prscf. ad H if t, SvioG. Part. I,
n o n e x ig u i prcti'i primam his in oris lucem adfpexe- rint à ) . Q uum vero n o n , nili ex in c id e n ti, res Sveca- nas rra£lent pleraeque ; N o r v e g ic a vero & Islandica ex in ftiiuto, majorque codicum e) & interpretum indigena
rum facilior in *vicina Dania copia haberi pollir* melior etiam his antiquitatum Septentrionalium curis ibi quidem locus effe v id e tu r, in primis fi, quemadmodum exorli f u n t , easdem agere perrexerint illuftris Legati Magnæa- ni Curatores f ). P roxim e a u t e m , ut ad nos reverta
m u r , Islandorum hiftorias, five au£toritatem, five æta- tem fpeclaveris , excipiunt vctuflœ Leges, quas, licet lit
teris confignaras ante Chriftianismi his in oris tempora adftruere non audeamus g ); haut multum tamen a gen- tilism o diftanri aevo c o lle fta s, antiquum populi genium
& m ores quavis pagina loqui manifeftum eft. Proinde etiam non plures tantum inter nos adgreffi funt hiftori-
A 2 am
d ) U t rnceamus duplicem Sturlefoniana H jftoria editionem , Sveci- ea m alteram R ugm nnni, W if in g sb o rg , 1 6 7 0 , Fol. alteram Islandicam , c u m gemina verfione, P ering/kinldii, Stockh. 1697, Voll. II. Fol. primam, que partem E d d a , ex codicc Biblioth. Upfal. edi tse a J o b . G uranfson;
Upfal. 4 : 0 , X IX m o nu m entorum IsUndicorum in Svecia editiones, poft Brocm atw um in praef. ad Iliftoriam Yngvari m u ltivagi, reccnfet fumme rev.
D . D. v. E ro ti, Bref rorande en refa til Is la n d , p. 147, quarum tamen u n a , a Björnero videlicet, fub titulo N ordi/ka Kdmpa . doter, evulgata plu«
res Hiftorias complectitur.
e ) Sup erfunt tamen adhuc plura apud nos inedita, in Bibliothecis re.
giis S tockholm ienli, cui ex Archivo antiquitatis im m igrarunt nuperrime
& Upfalienfi, donatione DelnGardintio Danicis his fpoliis olim ditata.
/ ) In ftitutum fuuin aperuere illuftres hi Se •viri, in praefatione ad K riftni - Saga & p attr n f Isleifi B i/k u p i, quam fpeciminis loco edidere Hafniae 1 7 7 3 , 8 :0 , aliis dein haud minus terfis comitibus exceptam. Quid vero in Dania poflir privata etiam induftrio, principum liberalitate fuffulta, abunde loquitur fplendidiflima illa Hiftori* Sturlonidis editio, fumtibus
F r e d e r i c i