LUMINA SYRIACA,
AD ILLUSTRANDUM HEBRAISMUM
C O L L E C T A ,
■ ■ ■■■ - L ' i . _ . ■ »
Q U O R U M P A R T E M I ,
CONS. AMPL. FAC.
E X H I B E N T
M a g .
CAROLUS
,
I , L . H E B U . E T A R A M . D O C E N S , E TA N D R E A S S V A N B O R G ,
S M O L A N D I *IN AUDIT. GUST. MAJ, D, XXI MAJI MDCCXCI.
H. A . M. S .
U P S A L I Æ ,
m o n s i e u r
e'
;®j
7
/A S S E S S E U R A U COLLEGE. D E M IN E S..
P e r m e t t e z , que j e Vous paie le tr ib u t de mon de-
vouem ent & de reconnoisfancc p o u r toutes les B o n tés , J o h J Fomj îw’ a v e z bien v o u lu t honorer,
b ie n fa its , M o n s i e u r , f o n t au des/us de to u tes mes: e x p re sfio n s; mais ils f o n t g r a v é s dans m on c o e u r,
& j e les f e r ois connoitre, Ji j e ne craignois de bles- f e r v o t r e modeßie. I l ne me rejle donc que d ad- dresfer des voeux ardens p o u r la confervation de v o tre precieufe vie., j f ' ai V honneur d 'e t r e avec le plus p r o fo n d R e fp e fi Votre
Très humble & très obeisfant ferviteur
l l j J ' i n m jufto parcius ad iiluftrandum Hebraifmum a) V J * urilisfima S y ro ru m diale£tus adhibita fu e rit, p a u cu la, quæ legentibus nobis obfervare contigit, publicae c o m m itte re luci in animo eft. In Analogia Syntaxis H e braicae cum Syriaca oftendenda tenuis noftra in prim is v e rfa b itu r o p e r a ; nos v e ro non nili imperfe&as & rudes a d fe rre posfe obfervationes , & probe cognofcimus & in g en u e agnofcimus: neque alius nobis eft fcopus, quam uc harum litterarum peritiores ulterius examinandi St m e liora edendi caufam St occafionem arripiant. Syriaca e x em p la praecipue hauftmus ex J o s e p h i S i m . A s s e m a n i
Bibliotheca Orientait /»), quæ in tres T o m o s (ultimo
bi-A 2
par-_ - - ________ - - - - — — i ^ —
l ■ ■ T I
a ) M ulta quidem Gram maticalia, firille fie dilfa , ope Syriaca Dialelfi ex inftituto illuflrarunt J a c . A l t i n g i u s in
F u n d d . PunTationis Linguae San&æ Self. X I I , A l b . S c h u l -
TENsrus in fnftitt. ad F u n d a m e n ta Ling. Hebr. Self. X I I ,
in primis C h r i s t . B e n . M i c h a ö l i s , q u i, teile Illuftri F i
lio J o h . D a v . MicHAëns in Abhandl. von d. Syr. Spr. p.
4 5 , ed. 1768. H e z e l i o in Gefchichte d. Hebr. Spr.
P'
33
°> peculiarem Discertationem, qua Lumina Syriaca p r o illuftrando H e b ra ifm o Sacro e x h ib e n tu r , Hala 1756.e d id it, qua opellam no ft ram eodem fere modo irfcribendi an- ja m dedit. In parte vero Syntallica nemo, quod fc ia m , nifi
obiter rarisfimeque Syriaca adtulit.
b ) In citando hoc opere per columnam I. intelligimus
partito) diftributa, R o m æ I
7 '9
— 17^8. fol. p ro d ftt, II-luftr. J o h . D .w . M i c h a e l i s Chreflomatbui Syriaca, Gotting.
1768
0
» & Nov. Te fl, Syr. ed. C. S c h a a f i i , Lugd. ß. 1709*I n Hebraicis duces fecuri fumus S t o i i r i u m d ) in primis
& S c H R O E D E R U M e ) , atque in quibusdam S c h u l t e n s i u m / ) , A u r i v i l l i u m g ) , H e z g l i u m . b) cet., ad q u o s Le& orem r e
mittimus , longiori excurfu vel cumulandis exemplis ple* rum que fbperfe dentes.
Simplici gaudet f i g n i f ic a ti o n e , n u n c tranßtiva> n u n c
miranfltiva. ~
A t quum accufativus, quem re g u n t verba a£tiva, fæ-pe o m itta tu r, u t, cumulat fcil. ofæ-pes Pf. 39: 7. (coll. Job. 27: 16. )
c) herum prodiit An. 17835 fed prior editio covreEHor, tefle ipjo llluflri Editore in N e u e O r. ßiblioth. P • I V . App.
Catal. Scriptor, j. D. M ich ae n s , p. 16.
d) Obfervationes. ad Analogiam & Syntaxin Hebrai*
cain pertinentes, Tub. 1779.
e) Inftitutiones ad Fundamenta- Linguae H e b r æ æ ,
cum Appendice, Syntaxin continente, Ultnœ 1785*
f ) inflitt. ad Fundd. Ling. Hebvœœ, L u g d .B .
1737-g) Disfertationes Pbilotog. , in prim is de N u m e r o C o n
jugationum in Lingua H e b r æ a , Upf, 1780. Ö" de Differenr tia N u m e r i in Syntaxi N o m in is & V erbi apud Hebräe rs,! U pf 1 7 8 1.
b ) Hebråifche S p r a c h l e h r e , Halle ^ 7 7 7 .
SeSio I.
2 7 : i6.) conjicite feil, fortem i Sam, 14: 42. (coll. Jo.n. 1: 7. / ) , fit, ut verba tranfitiva f x p e intranfitive accipian t u r , e. g. n jH p<ifcere gregem Ez. 34: 2 , 3. & ptf/crr* /ê Ez. 34: 2 j 8> 10. propterea (ut Lat. pafcere) vel tranfitivc ufurpatur G e n . 37: 13. vel intranfitive, h. e. eodem fen- i u , quo pafci Job. 1: 14. Jef. 1 1 : 7 . Sic \ m lavare Pf. 73: 13. & lavare feil, corpus (irum vel f e , lavari Lev. 1 4 : 8 . (coll. verf. 9.) ( S t o r r Anal. p. 2 0 0 , f q q . ) Talia funt S y r o r u m : ^ ver t i t , evertit Marc. 11: iç. Joh. 2I i j . vertit fe M atth. 7 : 6. rever fus eft , r e d iit, Asf. B. O. T . I.
p. i i . col. 2a Chreft. Syr. p. 20, 32 (bis). fieparavit,
fe gregavit A t i 13: 2. Jeparavit fe k) 1 G o r. 7 t 1 0 , 11, 15. di fees fit Asf. T . Ï. p. 40. lin. anrep. d e ftru x it, va ft a*
v it Gal. 1: 13. deftruttus, vaftatus eft, Chreff. p. 81. Asf.
T . I I . p . 2.29. ( h o c ult. loco re d d it Asfem. corruit)
Ä 3
ptff-. , - ________________________________________ . . . ____ ■ - .. - - -, i r . I . - I — ■ » 1. 1 ■ r a m , i l i — n T M , W t a » I i I I » n w a w IH— B I -» ■ i » H ' . W » « n r - i
i ) P ari modo apud Syros, e, g . (Xl!X Q.*Q.Ä f û O
«31 8c cum ftravisfent ( leElum) ei, ut d o r m i r e t , A s f
B . Ö. T. 11. p. 318* col. 2. coll. A tt. 9 : 34. ubi accufativus e x p rim itu r, Mt W f . \ | Q ä O ^ o a o furge & fterne le£tum
tuum , dum in te x tu Grecco jclum ex ft at ççœocv eeuuTa. —* duxit jugum b. e. aravit Luc. 17: 7. &
duxit fc il . ju g u m , aravit. 1 Sam 8. : 12. D u x it Jcil. n a v im , Zr/r. 5 : 4. {coll. verf. 3 ) , bine fo r fan duxit pro
naviga-v i t , naviga-ve&us eft Job. 6: 19. — X L X a (P a b el) confum rna- v k ponitur pro m ortuus eft A sf. T. 11. p. 284. coi. i. lin. 16.
fed plena pbrafis eft co n fu m m a v it vitam fuam ibid. p. 33.6. coi. 2. lin. 10. p. 355.
k) P os fit v. g. animam fuam b. e. fe
fubaudi>-r i , quum hoc nomen fibi junttufubaudi>-rn habeat vefubaudi>-rbum ia,
perfecit, confum m avit, & defecit •> confumtus eft / ) , C h re ft.
p. 106. Sic j.£U oneravit, g r a v a v it, & oneratus, grava
tu s eft t V '^ P implevit & plenas f u i t , v l J O congregavit ÔC congregatus f u i t , &c.
§. 2
Pihhel,
nprj.
dagefch.)R efp o n d et Speciei Jï:dæ A ra b um , S y r o r u m Pahel. H æ c
I:o Significationem rrç<r Kal intendit r/i), ut tp") in
Kal perfeijui, Pihhel ftudiofeus perfequi. (vid. Cei. A u r i v .
Disf. de Num. Conj, p. 8- S c h u l t e n s i i in ftitt. p. 265:.
S c h r o e d . lnft. p. 33.) Sicut autem Lar. v e r b o r u m f
re
quentativorum p ro p r ia vis ufu interdum m i n u i t u r : ita e t
iam hæc Species fæpe haud plus v a l e t , ac p r i m a , velur
in Kal ( N u r n . 11: 3 4 . ) & Pihhel ( N u m . 33: 4.) eft
fepelire. ( S t o r r Anal. p. 191. not. *% M ihi e r g o fufficit,
ejusmodi verba S yriaca, q u o rum fignificatio in Pebal &
Pabel eadem v i d e t u r , adducere, aliis, p ro Tuo cuique ju
d ic io , emphafin ftatuendi aut negandi c u ra m re lin q u e n s« ).T a l i a
/ ) Scilicet verba confum m andi fæpe tdem ac finire vel
confumere valent, v . c. Hebr. nSj, i d j , oon, Arab. >,
Syr. i c A * .
m ) Unde ex hac Specie plurima nomina, qua confvetu-
dinem & crebram iterationem indicant, deducuntur, ut ajj
f u r , p j u d e x , «un p e c c a to r, t x v e n a t o r , î fc .
n ) N im is argutari ( rarius ta m en ) videtur C a s t e l l u s, cum v. g . in Lex. Syr. p. 791. ed. J. D. MicHAëns,
inquit y in Pebal interfecit u n u m , Pabel interfecit plures;
nam Pebal etiam de multis ufurpatur, e. c.
Talia f u n t: t y O fti'dit* r u p it, laceravit ; j.QGO fp r e v it,
contempt, tu r b a v it, conturbavit, «-AJQ collegit con g re g a v it, a lfco n d it, fe r va v i t , cuft o d iv it, A O J
m om ordit, fc id it, }(X1ÜP teftatus eft, evertit, J u b v e rtit, m a & a v it,, fa crifica vit, ra p u it,
tu d it, cecidit, colapbizavit, Peh. Chreft. p. 38» Pah.
in N . T . Syr. faepius. V ^ i O occidit, interfecit,
lin x it^ «.mQ.ÛP voluit y defideravit r j
.^ 1
cecinit y \ U^0
p e rv e n it, cet*.IT':o lntranßtivatn Speciei Kal notionem in tranfiti- iw*» c o n v e r t i t , ut p e r iit, Pihhel perdidit. ( A u r i v . de N u m . Conj. p. 8- S c h u lte n s . lnftitt. p. 265. S t o r r Anal., p. 192. Schroed. lnftitt. p. 33.) En Syriaca exempla!
appropinquavit, accesfit, P a h e l , appropinquare f. accedere f e c i t , a d d u xit, o b tu lit, & c ., u t , d u x it trucidandos ad flu
vium , quo cadavera in eum c o n jic e re n tu r , Chreft. p. 3Ç.
praebuit medicamenta Asf. T . II. p. 172. obtulit d o n u m , T .
III. P. I. p* 408. oblationem in altari Chreft. p; 109. Pahel deni g r a v it, m etaph. dedecoravit, Asf. T . II. p. 2 g 2. « . D D ] ad baß t , conglutinatus, compa
r u s eft y P a h e l com pegitlibros ibid. p. 2 2 J . A ^ £ D cesfavit,
Pahel abolevit, d irem it, utraqiie Spec. Chreft. p. i8* Sic
gavifus e ft, Pahel e xh ila ra vit, la tu it, Pah.
co n d it, tim uit y Pah. te r r u it, ftmilis f u i t , Pah. asftmilavit, comparavit, exftinSlus fu it, Pah. e x ftin x it, cet.
II I :o In-p. 346. Adde A s f T. 111. P. 1. In-p. 392;col. 2. lin. 5 &r 7.
M a ttb .2 5 : 37. Zkc. 13: 34. £/>*. notavit M ic h a c lis *0
III:o Interdum a tra n ftiv a o) rv\s Kal poteftare d e n u o tranfitivam ducit, ut "jo*? didicit, Pih h e l, difcere fecit, d o
cuit. ( S t o r r Anal. p. 1 9 2 . Sc h r o e d. l n f t i t t . p. 3 4 . S
c h u l -
t e n s. lnftitt. p. 26$. J. D. MicHAëLis Hebr. G r a m m , p.
n o ) . P a ri modo S y ri: -
2
-Ün d id icit, i Cor. 4 : 6. c. 1 4 : 35. H e b r . 5: 12. Pahel docuit Chreft. p. 12. lin. ult., u n d e cum g e m in o accufativo c o n ftru itu r, e. g. ^0.-3]j Q docuit illos facras fcientias As f. T . IT. p. 284. A dde p. 318. col. 2. lin. 6. Hebræorurr? tarnen
Hipbhil & S y rorum slpbbel ufitatius notionem dupliciter
tranfitivam efficiunt.
§. ?.
P o h e l,
ip iö .
Plerique antiquiores G ram m atici hanc Speciem Tub Pihh el re d u x e ru n t; male autem fa£tum e v i n c u n t , 1:0 Q u o d Pohel diverfo prorfus chara&ere u titu r , Vau in C h o le m q uiefcen te, polt p r im a m radicalem i n f e r t o , q u od etfi fæpe excidat, interdum tamen r e tin e tu r , ut ntEffiP d i
ripuit Jef. 10: 13. j n p condixit 1 S a m . 2 t : 2. (al. 3.) 2:0
Quaedam verba & Pihhel & P o h el, diverfa o m n in o po- teftate, h a b e n t , ut
33
D ( P i h . ) circumduxit 2 Sam. 14: 2,0.331
D circuivit Cant. 3 :2 . CHW ( Pih. ) eradicavit, W1VV ra dices egit. f y n ( P i h . ) celebravit, la u d a vit, in f anum reddidit. 3:0 Accedit au&oritas Diale&orum. — Speciei
Hirtiae Arabum re fp o n d e t, unde apud Hebraeos, p e r i n d e atque A r a b e s , vim mutuae relativa aShonis adfert, fere u t p e r ffuv & con Graecorum ac Latinorum compofita ver- b a , ut judicio difceptavit cum alio, Job. 9 : 15, quae
etiam-0) Intelligimus ejusmodi verba, qua in linguis commu niter aftivam & pasfivam form am ba le n t, £? cum accufandi
3 . 9
etiamfi a nobis in te rd u m minus f e n t i a t u r , viva tam en lingua, indigenis o b fe rv a ta m fuisfe, ad fidem certe p r o
n u m eft. H a n c Speciem v e rb a gemin. med. in primis
a m a n t ; neque tam en P i h h e l , ut exempla oftendunt fupra
allata, c a r e n t , quibus ( Cbillel) (K ilU l) p p t (Zik*
kek) p n ( C binm n) ppb ( Likkek ) & c. addi posfunt. Etiam
A r a b e s , Syri & Chaklæi Speciem fe cu nd am , Pihhel re- f p o n d e n t e m , v e rb o r u m gemin. tned. regu lariter fleftunt. ( P l u r a exem pla rrjc Pobel dabunt S c h u l t e n s . Inftitt. p. 303 , fq. cfr. p. 265, 2 8 4 , 3 2 5 , 334. A u r i v . de N u m . C onj. p. 10, fq. H e z e l . H e b r . Sprachl. p. 206.) S y ris, qui V a n p e r Petocho mobile p r o n u n t i a n t , Pohel haud rara eft, ut
OZ.Q-.fi
communicavit, participem f e c i t , Asf. T . I. p. 4 62.coi. i. T . II. p. 7 6 , 206. T . III. P. I. p. 499, coi. 2. a
«uO£\.fi , Chald. fo c ia v it, conjunxit. -
0 1
Q.fi e ru it, eripuit,liberavit, Asf, T . I. p. 40. (bis) a , Chald. eripuit,
liberavit. inflam m avit, incendit, Asf. T . II. p. 315.
coi. 2. unde
"j^Q-3?
|3
l OQ^accenfio ignis
ibid. p. 164.coi.2. a coli. H e b r . ra p u it, ut vult S c h a afiu s in
L ex. Syr. p. 89- aut Arab. f i c cum lignum , quale foce
adhibetur, ut M i c h a e l i ad C a s t , Lex. Syr. p. 146. placet.
f Q Q A
tor fit y contorfit, convolvit, u n d e pasf.fDQOZ.*)
convolutus, contortus, complicatus e ft, i t e m , ( u t vertit As-
f e m . ) conatus e ft, Asf. T . III. P. II. p. 118. ab coli.
H e b r. Chald. Arab, ligavit; nodavit} n exu it, contexuit e. g.
funem. exonerare f e c i t , a t coll. Arab. </***.
exem it y vacuavit, » * / caaiïus eft y a
Hebr. l e f l
baculus.
77Q..1 Z.1, ruéinavit
, a \ VV *
Hebr. TW fr*«*.
^
^
10
4.
-m
Not, Chaldaeis etiam Pohel in u f u eft tam in verbis
gemin. med. q u a m i n aliis. Vid. H e z e l i i Anweifi z u m
Chald. p. 3 2 , 9 4 . L em g o 1787* L u d. d e D ie u G r a m m .
I X . O O . p. 256.
§. 4.
H
ip
h
h
il
Tpfln.
R e f p o n d e t Speciei IV:tæ A r a b u m , S y ro ru m A p bbef quarum chara&erem rarius h a b e t, ut contaminavi Jef. 63: 3. 0 ' D W matutinando Jer. 25: 3. nec abfimilis eft Graecorum verbis effe&ivis in ccivu & 'vvco exeuntibus, qualia ypvxçocim f ‘rigefacio, peyccÀvvœ magnifico. Itaque fi* gnificatio Temper tranfitiva eft. (Cfr. S c h u l t e n s . Inftitt. p . 2 6 5 , fq. 2 7 2 , 479. S c h r o e d . Inftitt. p. 34. A u r i v . de
N u m . Conj. p. 9. S t o r r Anal. p. 180.) Diftin&ius vero
obfèrvandum :
I:o Significationem intranfitivam Speciei Kal in tran-
fitivam m u tat, ut mu/tum esfe vel fie r i, Hiph. multi- plicare. E o d em m o d o apud S y ro s: ->CQ.D f le tit, fu r
-r e x it y A p h h e l fla-re f e c i t , fta tu it, e. g. ad latus altaris
* i V
vuCTlQ.^AÛj flatuerw it eum, Asf. T . II. p. 214. coi. 2.
Sc quum ^OQ.C> inrerdum valeat prceesfe Asf. T . III. P . I.
p. 442. coi. i. lin. ult. Chreft. p. 52. lin. 2. Aphhel etiam n o ta t conflituere Chreft. p. 21. lin. 9. a fin. pXH. tr a n fu t, A p h . tranfire f e c i t , metaph. tranftulit librum e Graeco m Syriacum Asf. T . II. p. 345. V ) ^ ingresfus e fl, Aph. in-
tro d u xit Chreft. p. 13. lin. 8. CL:J adjcendit, A ph. ad- fcendere fe c it aliquem fecum in pulpitum , Chreft. p. 80. eduxit osfa e tum ulo, Chreft. p. 2$. %.&j
.1
f u g i t , hiph. f e cit aliquem effugere m o r te m , Chreft.
p.
106.HI
venit,
A p h . adduxit ibid. p. 24. magnus f u i t y Aph. ma
gnifie a v it , h. e. amplificavit haereticam d o flrin a m Chreft.
p. 5. extulit fe ip f u m , p. 3. e r r a v it, Aph. f e d u xit, p. 28. defecit y defiit, Aph. confumfit, « m f ,
A p h . arefecit, mortuus e fl, A p h . «/orte adfecit, ocr c id it, rei.
II:o Significationem tranfitivam rys Kal duplicité« tranfitivam r e d d i t , ut a u d iv it, H i p h . audire fe c it. Sic etiam apud S y r o s : Uf ji J c iv it, « o w / , A p h . /cire f e c i t ,
fi-gnificavit Chreft. p. 22. conftr. cum g e m i n o accufativo
Asf. T . I. p. 52. lin. 5. T . II. p. 372. coi. 2. lin. 6. a fin, V&3A a u d iv it, Aph. fe c it, Syr. Cant. 2: 14.
ad qui fi v it y po sfe d i t , A p h . po s fidere fe c it Ja c. 1 :3 . dt-iexity a v u iv it, A p h . a mare fecity claufit, A p h . r/ow-dere f e c i t , &c.
l I I : o Ex ellipfi accufativi (vid. fupra §. 1.) fieri pot- eft, ur v e r b a , quae in prim a Specie fignificationem in- tranfirivam h a b e a n t , eam dem etiam in H i p h h i l f e r v e n t , vel fi in Kal tranfiriva fuerit p o te fta s , in H ip h h il certe n o n fit dupliciter tra n fitiv a, e. g. * p # lungus, prolonga
tus f u i t y in H ip h h il prolongavit y unde prolongavit dies h.
e. lo n g io r e m viram (vel longius im perium ) dedit alicui, i Reg. 3: 14. e t i a m , diu manfit Deut. 4: 40. diu r e g n a vit Prov. 2 8 : 16. & conftru£tum cum '"UIM, prolongavit
dies pofi aliquem h. e. fuperftes fuit , Jofi 24: 31.; hinc
fuppresfo n o m i n e , prolongavit h. e. diu durav it Prov. 28: 2. Ecclef. 7 : iç. (al. 1 6 ), item prolongavit fcil. fe ? h. e. lo ng u s fuit i Reg. g: 8. 2 C h r o n . 5 : 9. prolongarus fu it, diu d u r a v i t , Exod, 2 0 : 12. Deut. 5: 16. c. 25: 15. (A lia e x e m p la dabit S t o r r Anal. p. 203.) Q uam vis igitur H i p h h i l intranfitivum habere fignificarum interdum vi d e a tu r , ut a l l u i t , re tamen ipfa tranfirivus adeft.
( C f r . A uriv. de N u m . Conj. p. 9. Schultlks. lull. p. .
ScHROED. Inft. p. 34. J. D . MiCHAëus Hebr. G r a m m ,
p. n i ) . Pari m o d o apud S y r o s : evafity efopfus e fty A p h . liberavit a l i u m , & liberavit f c i l ^ f e , liberatus e ft, Asf. T . III. P. I. p. 115. col. t. lin. 1. regnare f e
cit ; & regnavit Asf. T . ï. p. 18. col. 1. p. 421. aqua tis f u i t y Apoc. 21: 16. A p h h e l aqualem vel parem fe c it
alium Matth. 20: 12. aqualem fe c it fe ip fum Joh. 5: i 8 , & plur. aquales feciftis fcil. v o s , h. e. aquales fuiftis A d . 5:
( A p h . ) la v it aliquem vel aliquid Joh. 1 3 : 5, 6, 8 j 9 i 1 2 , 14* fovit fcil. fe , vel corpus f u u m , Jo h .
9
* 7» I r > x5« Sic p r o p r i e tranfirivæ funt fequentes A p h h e l : U û a ] contulit fe-, profe&us eft Asf. T . I. p. 11. coi. 1. T . II. p. 2 1 7 , 336. coi. 2. Chreft. p. 83 , 9 3 , 9 5 , 97. f l L } ]longius etiflitit Chreft. p. 17. peregrinatus eft y Luc. 20 : 9. p u g n a vit; bellavit Chreft. p. 1 9 , 3 3 , 54*
fp le n à u it, ibid. p. 26 , 27. fplenduit, f u l f i t , A d . 9 : 1
3. c. 2 2 : 6. c. 2 6 : 13. *-OCTi£}] albuit A sf. T . III. P. II. p. 10. vJI s o l defecit y evanuit p) A sf. T . II. p. 336. col. 1. Chreft. p. 4 5 , 106.
§. f.
. p ) V idetur proprie notare confum m avit, {coll. A ra b ,i S 9j integer, completus fuit) & quum verba
confum-mandi fap e idem ac finire valeant y {cfr. §. i . not. I)