• No results found

PRI NCIPF.M,

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "PRI NCIPF.M,"

Copied!
26
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

B, V. D.

DISSÉRTATIO HISTORICO-LITERARTA •,

DEMOSTHEN EM

O RÄ TORUM

PRI NCIPF.M,

Leviter adumbraturaj

Quam

Ex fiifragio Anipliff. Ordinis Phik-

foph, in illuftri slcademia TJpfalienß,

P R iE SID E

FJRO CELEBERR,

Mag. P E T R O

E KE RM A N,

Eloquent. PROFESS» Reg. & Ord.

Candida bonorum c en fur <e modefl e cotnmittit

Stipendiarius Regius

JONAS H. ROS LIN G,

O ST RO .GOT HUS.

i.

In Äudit. Carol. Majori die 12, Decemb.

ANNI MDCCXL.

Horis ante meriåiem folitis.

UTSALIjE imprcfia.

(2)

VI R O

Ampfi(ßmo Atque v Confulitdomino

Dn. M A T T H I £ BÄCHMÄ*N,

COMMISSARiO in Regia Camera Revifionis dexterri-

mo, PATRONO ac NUTRITIO, qua par efl:,

reverentia perpetim colendo.

NE qualescunque mir er is, Vir Academicorum laborum Ampliffime > quod primitias bas Tibi ojferre , Tuoque No mini infcribere fußine am; id profeUo

nec tentarem, nifi me allexijfet favör ftngularis , quo me

benigne es amplexus ab eo ftatim tempore, quo fors faven-

tior me in domvtm Tuam reteptum voluit♦ Et cum Tibi,

Patrone Optime , tn primis acceptum humiUimus refe-

ram, quod Demofthenes noßer , leviter licet depittus , in

lue em prodire potuerit * ettm jure meritoque Tibi maj o-

rem in me dum commendatum cupio. Blando igitttr eum

adfpice vultu, offerentemque in pofierum folito Tuo fa vo¬

re exorna. Ego D. O. M, ardenttffimis femper follicita-

bo precibus , v elit Te, Patrone Benignisfitoe, per an-

nos bene multos, omnigena felicitate aublum ornatumque eonfervare , in emolumentum reipublica maximum, Tuo-

TUU\que gaudium ac folatium certiffimum , exoptatiffimum»

J/4 precatur , ö" quoad vivit, precabitur

Ampliffimi atquc Confultifl. Nominis TUI

Cultor

JONAS H. ROSLING,

(3)

Admod. Reverendo atque CUrtffm* VIR O >

Dm J 0 A N NI til/

PASTORI in Dannerid & Lidingoe meririfTimo, & ad- jacentis diftrictus PRAEPOSITO adcuratillimo,

PR.OMOTORI , quovis obfervancise ge-

nere profequendo.

Ådmodum Reverendo & Clariffirno DOMINO,

Dm MAGNO F0RNEL10,

PASTORI in IdusbyO-Goth. occidentali digniffimo,

ut NUTRITIO antea perbenigno , ita nunc EV-

ERGET.E ccrtisfi mo, nullo non tempore

fufpiciendo.

SpeBata Integritatis VIR0 9

Dm JOHANNI KIELMANG,

MERCATORI inter Norkopienfes percelebri, ut an«5

te NUTRITIO propenfislimo ; ita jam FAUTO- RI, quavis obfervantia colendo.

ACcipite, ge tefieram nio ii FautOres Optimi, mei , ob plurima benevolentia foetum, ceu gratijfima hunc qualemcunque in¬ documenta in Vos mentia 9 me- que folito Veftro favöre in pofterum etiam dignurn duet¬

te• Ego ut Veftra Veftrorum^^ perennatura fit felicitas Supremum Numen ardenter impiorabo y ad einer es usque

permanfurus

Admod. Rerer. Clarifl. atque Speftatifl.

Nomiuum VESTRORUM

Cuker obfervdn

Jonas h. rosung,

(4)

v

Til

Herr Rcfpondcnten,

Sin

gode ö Wän och Landsman.

år lårdoms wånner komma fram,

* Och wackert prof af qvickhet wifa^

vWift bör det råknas då til fkam,

Om man ej fkulle dem beprifa:

Det wore wål et prof hel klart,

Man hölle lårdom ej för rart.

Men ho, fom känt den fota faft,

Fådt fmaken rätt på wishets rätter,

Som giet mång' modfält macht och kraft

At wåga derför dar och nätter : » Wift är han glad at wänner då

Bland lärda löka hurtigt flå.

Min wän Herr ROSLING altid ftädt

Bland dem, fom älfkat konfl: och feder^

Nu har han ock få wida gådt-,

At almänt han derför' får heder, Ja ! heder hans fkal Ökas mer,

När lager man kring hiefifan fer.

Jag detta fpår med fagnad ftor,

Och önlkar dertil mycken lycka.

Den Herren , fom i himlen bor,

Skal åfwen der om nådigt tycka*

Ty ROSLING har för ögon7 fåft

I alt, Hans ;åra* det är häft.

OLAV. JO AN. GRENTZELIUS*

(5)

Raeciam , ingenuarum artf-

um ac fcientiarum fere omni-

um procreatricern , & quafi

parentem, exftitiflej adeoque

virorum doéhffimorum fera- cifTirnam , neminem inficias

iturum exiftlmamus, cui ocu- lis, pa riter ac animo Hiftcriam Literariam, nee

non alia erudita monumenta perluftrare licuit.

Quanla vero incuria ac negligentia, apud hujus

terra? lncolas,literarum ftudia jam quafi fepulta ja-

ceant; canto contra ardore, eadem , prifcis tempo*

ribus, exculta &' perrraßata eile, novimus, Currq;

plurima frequentarentur ibi Gymnafia ac Schol®,

in quibus juventus multum cura? atque fudoris,

quo in literis egregie proficeret, infumebaf;

Åtbenienfis tarnen Academia omnium facile prin-

ceps hafeica eft : quippe cui, ob fuam claritatem ,

A id ho-

(6)

y ©> (

id honoris conrigit , ut in latidtbus poneretur

maximis , Athenis ftudiorum ergo vixiiTe. Hinc

fa&um , ut ubericris fciemia dtfiderio espri, vel ipli Athenas adirent , ve! fuos, quos vario d'fei-

pünarurn genere cuperent imburos, eo , tanqua-m ad mereaturam bonarum artiurr, rrutterent. Quid, quod hane ipfam pataftram vereres tant! fece-

runt, ut neminem perfeébum Philofophum & con-

fummatum Oratorem habuerint, ni fl quem Athe¬

nis Mularum faeris operatorn fuiffe norint a), Sic magniheas non minus * quam veras de erudfto

hoe fapientice domicilio habemus prasdicationes,

vocarunf enim illucf iÅÅcloog ycscfiov, sÅÅdfogsåXcc*

aa, zaifcww s).7dccg\ xomy ndfiM ävSguiruvTtctiSsu-

T/jtiov, crotpw G'mrßyjpiov- b). Cicero iple, cum men*

cionem Gräecia? facit , ealii, irrquit, jemper eloquen*

ins principem eße voluiße; nec non Athen as ommum

dodrwarum inventrices , in quibitt [timma dicendi vit

& invsnta eft, & per) ed a: in hac ipfa, addit, ci¬

vil ate profedo niitta imquarn vehementius, quam eh*

quentidd ßudia viguerunt. c). Hoc ipTum quo minus quispiam in dubium vocare fullineat, prohibent

omaes , ac finguli tum Phil o Tophi, tum Oraro-

res, qui, nullo non lau dum genere inciuti, jam

diu innofuerunrquos ex h^c fci-éntiarum , ut ita dkam, fcaturigine copiofe profvoxide arque erna*

naile, baud lätet. G ram o rum autem Oratores,

in tadigio eloquentia ftenfTe, idem Cicero fans figndicatum i vit, cum ipfi paffirr. vocari foleant

dicendi arrifices ac dolores. Prius ve ro, quam ad huac. Noftrum , Qraiarum in Gracia princi¬

pen»

(7)

4W J o ( 3

pem , propius pedem promovemus, fufficieti»

paucis monuifle, Oratorum permagnam vim Grs«

ciam olim tulifle , omnis eloquentiae, fi cujus-

quam aiius artis, certe matrem ; quippe feriem aliquarn Oratorum, inde a Soione & Pifistrato, qui prirri eloquentia? laude apud Achenienfes flo-

ruerunt, usque ad poftremas celebrium apud

Grscos Sophiftarum states pertexere non co- gitamus: hoc enim efter, crambem , quod vulgo

dicitur, biscodtam recoquere, cum Voffius » ve-

re PolyhiRor , ut alios mittam, admodum flu-

diofe acque adcurate id peregeric d). Nonnulios

autem recenfere fas erit, in quibus funt Georgi¬

as Leontinus , Antiphon, Andocides, Ifocrates, Ly Ras, Lyft£2 diicipulus Ksus, DemoRhenes ,

Mchines , Hyperides , Dinarchus, &c. e) Ho¬

rum adeoque choro DemoRhenem NoRrum in- terefte videmus, cujus vits imaginem leviter

exprimendam nos fufcepimus, Tuam interim

beuevolentiam , H. L. eo certiorem nobis poili-

cemur, quo juRior eft caufta DemoRhenis , quam pro virils jam agere conabimur.

d) Cfr. Elingii Hiß. Grete. L. §, 62. b) cfr. Krieg•

kii diatrib. de peregrinationibus Romanorum Academicis

p. f. c\ Lib. I. de Or a t, cap. 4. d) In Natura & tonßi-

tution, Rhetoric. e) Mor bof. Polyb. T. i, L.8. c* 2. cfr. He'

■■der ich i notitia Grete. aullorum.

§. IL

In natales Oratoris noftri , ea, qua fieri pot- efl, diligentia inquirendum cenferrrus , pro bo-

rum enim ratione, baud ex%uae laudes fsepenu-

A 2 mero

(8)

4 ) 0 (

me ro eis vmdicari foient, quibus fa ven f for fors

hos c on rederit fpieiididiores a-cque iiluftriores. Pri-

mom aotem dubii fere ha?remus, ufrum eosdem

ex ifiuftri > an ex ignobili arque humiii loco re-

petere lieeat , cum nobis, hoc in negotio , di - vorMa feilten tia rum apod feriptores non minima

fiftantur. Anno M, circiter J565. #)> adeoque £e-

re ante Chrift. nat. 584- hane iucem primirm adlpexifte perhibetu-r Dera oft he nes » patre na tus ,

idern norr»en gereuter de cujus antem vif^ ge-

nere ac muneris dignitace , in-cer Hiftoricos il-lo»-

rum temporum, non plane co-n ve nit« Lucianos

eum ex nobiii ac claro gerrere or ig in em ftiara

ducere adfirmat, Claflis enim pr$feétum, quem

Gr^ce appellac tfv^otoyov- , patrem ejus furie

CGntendir, nullamque Athenis dignkafem hac ipfa

claflis pr$fe<äura majorem ac honoratiorem b)>.

Aiii aliter feneiunt. H3C eadem de re in hunc

mod um Valerius Max: quem patrem Demoßhenes•

tabuer it5 ipjius feculo ignotum fuil: ejus autem patrem

culteilos venäidijk, omnium p<ene do flor um liter<e lo.

quuntur c). Hug accedk , quod pLorxptigoitoibs: ab

Aifchine d) , quodve a Piufarcho rnachsropoeus

dicatur, cum officina magna gladiorum faciendb-

rum inftru&us efTet,, fervosque ejus artificii habe-

ret peritos e). Ned Ju.venalis ab korum femen-

tia ahire videtur, cum Demofthenes ipjfi audiat

Dus ille adverjts genitus, fatoque (jniJlroy

Quem poler ar dentis maßet fiilighie lippus

A carbone, forcipibus , ghäiosque par ante Mande.} & luteo Dulcano cid '[{betöra mißt /)»

Quan>

(9)

) o C £#• y

Qua m vis sutem Nofter ex obfcuro aieo parente

fit oriundus j non parum tamen decoris Inmini?:-

que ipfi ejus conciliare partia poteft» Quid enim,

teile Lucianö, non magntim> & jplendnltim De*»

wonhcm for Urna concejjii ? quid non celebre ? Nonne' patria, Athen# opulent# & nobiles, & Gracta pro*

pugmctdum'? g). Immo, ve! eo poriflimum no¬

mine, maximopere eft Nofter laudandus, quod

muko labore ae fudore compenfaveric id, quod

fortuna ej prfmurn quidem denegafle eft vi fa.

a) Kromaykri Indis. Hiß. Eccl p- m. iß/. sfr. Fabri-

cii Bibliotb. Gr*c. I. 2. c. z6. S- b) Cm om. ejus T. 2.

p. //2.2. c) L. j. c. 4» sfr, Gronov. in An ti q. Gr* c. T. Z.

pt p], d) Cfr, Lex. Fab. Sorani. ej In vit, ejus. sfr. Svi¬

das. p. dp- f) Sa t . 19. g ) l. c it.

I HL

In arnore virtutis , ftudioque elegantiorum

fiterarum, puer adtnodixm-t-ndicia edidit ceptifE«

ma, ex quibus omn.es faciie conjicere p offent,

rom talem olim futurum , qualem fe,, com ad

maturiores perveniftec annos , omnibus declara-

verat. Triftiores autem, jam in tenelia as ta te ,,

expertus eft fort.un-.as vices;. hasc quippe (ua mo»

bilifate, ornnem altius emergendi fpem ei incer-

tam, immo nullam face re eft adorta, cum i p fe puerulus-V feptennis fe re ä)y patrem , fui cupt-

diflimum , praematura morte fibi erepttxm luge-

ret Et quemadmodum nulla fe re ealamitas rof¬

feris (o-iet effefola p ita. etjåm hufc aceidifle com- perimus. Morfuo enim patre , tres naéfuseft Til*

eores , Aphobum,. DemophonteraTheripidem*

qué

(10)

* ) o r m*

que b) , homines baud optima? frugis. Hi enim bona, ipfi hereditate reliéla, pefliroe adrninifta»

runt ; patrimoniurn,quod quindecim talenta con- fecerat t), non in ejus u(us convertentes , ied majorem parrem turpifer confumentes, negleåa

omni , quam ta men ejus educ&tionis gerere de- buiflent, cura. Morerus hujus rei nobis fidem

facit, dicendo: Ses tuteurs luy volerent une partis de jon b i en, & héglider enl jon éducation. d). Hiec

mala dorrieüica videbantur quidem illi, ejusque

honeilis inceptis omnem velie pr^cludere viarn;

sft, prout tnvia vtrtuti tntUa efl via; ita nec bis ta men potuit debili-tari atque euervari, quin nobilis ac generofa ejus indoles inde magis magisque exlplende^ceret, ra-diosque fuos

latius fpargeret. Piurimarum enim virtutum, quibus bonorum animos ad fe non potuit non al-

licere, cultor fuit affiduus, honeftatis nimirum, temperanna?, conftantia?, modeftia?^ ceterarum- que, quibus communis hujus focietatis ccmrroda

procurantur, augentur, vitarque humana? rob ur

quafi continetur. Harum igitur virtutum Coro¬

na cinélus, vitiorum irr.pecum ac violentiam dis- jecic propuUavitque, ra tion em vivendi , quam

erat ingreflus , cotrft anter fen endo. F/t quarr vis

innumera? efient Athenis, ut in lliis etiam fclent

frequentari magnis civStatibus, voluptares, qui- bus,tanquam hämo, capiuntur etiam illi, qui pa-

terno fublunt im per i o; & quamquam adolefcen-

tia praecipue, per fe, ad voluptatem proclivis, va- riis expoflta eft illecebris } immo licerec Demos

thtni

(11)

) c c h* t thenr per Tutorum negligentram , eupicJitatibus rnd'ulgere, volupraribusque furs marrcipatorum co^

horcem fequi; Phtlofopbite tarnen ac Polmer vrrttt»

tis amor eum c ont mint, äuxitque non ad Pbrynes ,

jed Anßotilis , 1beopbra/i i , Xenocratis & Platonis jores e)> Cum igicur nemo education/s curam m fe fufeipere veller, nec cuiquam cordi eflet , an optimis artibus ac fcienriis irnbueretur, nec ne ;;

ipfe fe ad viros, eruditionis laude celebres con- tullr r ex quibus facile poflet inftirutionem fibi promitcere optimamr cerciffimam, Qu os fibi e *

legcrir magiftros ac pneceprores, Morerus, de hoc:

noftro lpquens , i ra indicar: S étant portéde hr/'

méme ä T.étuåe de léloquence, il fut dijciple d'Ifocrate,,

de Platon , & puts dlljddiis, quyil tmt qaatre ans ehen M .1 )•

a) Plut. in vit. ejus., b) Svidas- p. 6In c) P lutarch.

I cit. dp dans. fon Diüion. Hiß or i q. e) Lucian. I. a- c i t*, f) lo c, cit.

§. tv.

Hunc Noflrum ad opfimarum arriurn cultu-

ram ) quas juventutem ornant, feneftutem dele- Äant, omnes anirrii, pariter ac corporis- vires-.

c on tu I i (Fe, eo minus cuiquam d'ubium t de poteft,, quod fpo-nte, Si rnultis precibus, tradiderit lema- gjiiris mftituendum atque erudiendum a)+ Ät.

cupidifatem ejus eloquentiam addifcendi rnirumt

in modum accendit atque anxit Calliftracushic

e n im V u m^ali q,ii a n do ve r b a fa c er e tca u (la m i ra.

(oro pro Oropiis di61 urus , magnaque e(let o- rnnium exfpeäatio., p rop te r fum ra am «Sc Öra* or is

gr*-

(12)

t 4*c ) o c m*

prse'ßanCiam, & a&ionis dignitatem, aderat quo«

que Demofthenes; & ab üio die tot um fe decla-

mationibus dedit, tanquam qui brevi inter Ora-

tores non poftrernus foret b). Nee ipe (ua exci-

dit, nondum enim decirnum feptiroum annum egreffus, cauflam ornatiffime egit contra perfN

dos fuos Tutores; eos male adminiftrati officii ac-

cufaros convincendo c). Quam ejus egregiam o- peram ac iolerfisrn nec reticet Moreras: ä Vage

de dix Jept ans ti plaida contre fes tuteurs, les a *

yant fait condamner ä lui payer t reute talens, il if

en prtt jamats nen d). De tempore autem, quo

anirnutn ad eioquentiae ßudium adplicuit, in hunc

mod um loquitur Quintilianus: Demoflhenem , pue-

rum admodum afiwnes papilläres babmjje, manifejhtm eß. Cui Turnebus in hunc locum ailenticur ; Deniöflhenes, inqult, compdatus a fms tutortbus, p<z-

ne puer contra eos aäionem inflituit : ajunt nonnulli

eum natum fuijje tredecim annos e). Al ii v er o exi*

ftimanc hunc Noftrum, decirnum nonurn aetatis

fuas annum agentem , prirrum vlrilis magis elo- quentia? fludio fe tradidifle, Apollinisque cafira,

afiiduitate maxima (equi decrevifle /),

a) Svidas l cit, c fr. Fahrte. lo c. a. c it. b) Flut. 1. cit.

ed Svidas, c) Krom. Hift, Eccl. 1. tit. d) loc. cit. e) In>

fiit. Örat. Z, 12. c, 6. f ) p/J, obfervat. Rache Iii in C, /j1. L*

z« Cic. de offic,

§. V.

Stadium autem ftudiornm, quod jarn erat in-

greflos, decurfurus, iilud variis eile impedimen-

tis obfitum deprehendit. Ecenim gracilis non

modo

(13)

modo fuit , 8c valetudine minus firma pra?ditus

ad labores literarios perierendos 0), fed etiam,

ut verba Libanii Rhetoris ad fe ram , t gctoxog

y>iWTTäv ex (pVffEöog. Quid, quod adeo hac proj mintiandi difficuteate laboravit, ut ne primam qui-

dem li te ram arcis, cui operarn fuarn «avaret, ex-

primere atque enuntiare valeret b): hinc non pot»

erat dicere pfro^xci, fed tfroi'xä c). Vox quippe ipfi erat exilis > ofcfcora , audituque acerba ; fpi-

ritus anguftia premebatur , qu« diftra&is perio- dis , fenfum orationis plane interpellabat, Hic i- gitur Nofter, fi quis unquam alius > fateri ne- ceflum habsbat verum effe il!ad Poéte:

Unicuique dedit Vitium natura creato d).

Comp!ures etjam habuit inimicos, fibique invi^

dos, quorum graviflimi ac maxime cönftantes

fuiffe narrantur Aefchines, Dinarchus, Dema- des, Pytheas , Midias , Nicoftratus , Apho-

bus , ceterique e); hi, prout male cupidorura perverfa confvetudo plerumque eft, occafionem

vel minimam naéti, non intermiferunt eum ob«

tredare , criminari, variisque conviciis profein-

dere , atque omnia, quae ab ipfo profe&a es- fent, quarque ad eorum palatum minus videren-

tur accommodata, iniquiori committere cenfura?.

Adeo duro licet uteretur eioquenti« initio ; haec

tarnen incommoda , & natur« vitia permagna,

tantum abfuit ut ipfius animum fregerint , ut potius valde erexerint, adque induftriam ac la-

borem longe majorem exeitarinc.

B $)• *?///-

(14)

i oi •*©-? > o c

4) plutanb. /oc. 4, cit. b) CrefoQW Tr*catt. Åutwmrral1..

1. h t. M- P y/J- Sturm _ de imitat. orat. p. 4JS. i*

tern C c. div in Al t lib.n. c. 46. d) Propert. L elf g, 2j.

e) Ge lid noffl. Attit. I ib. 1, c. p.

§ VI.

Cererurn die nocleque in liferis defudavic

Nofler: hinc Cicero; cur, mn furu aaditA Demo- ßhenis vigilta ? qui dolere fe ajebat , f quando optfi-

cum antelucana vufus e/Jet mdußria aDe crebris ipfius lucubrarlonibus ira quoque habet Libani-

us : ide Tag iT"mag SxaSsvfev ,' dXXoc oWKovstio-

itfoq (ptig itsA Xoyvg, cbsv ml VIv&sag axdircm e(pyp,

itig Xcy&g t5 ^yjpLoabsvag Xidyyw dndfsiv b).. To-

tam quippe noélem faepenumero ille legendo, me-

dit an do r vigiisndoque confumebat, memoria* in- fjgens,quae pofrmodo fn concione, ad Athenienfes

eflet di&urus. Qua proprer Hsftorici pasfim ejus.

nvxToygadpiag, noélurnoscp labores commeroorante Balbutiem vero, qua jam diu confiiåabatur, expugnavit vicitque, conjiciens in os calculcs

ac vocem fibi currendo , fcandendo , pronuntian- doque adeo confirmans , ut planius, difertius &

diftin&ius ipio ioqueretur nemo , fummaque ac clariflima voce verfus multos , uno fpiriru, pro- nuntiaret c). Quin ita in fe emendade fertur

fiibobfcuram & exilem vocem. Cum mim , ut !o- quitur Crefollius , ipfe videret fibi angußigres vo*>

eis meaius, atque duäus t emu jfimos a natura datos, qui XapLTCgodpuvCctv impedirent; hane iniit rationem

ad eos amphficandos & äugendes : oleum in os im mit¬

tens r per aeciiviGi hca decurrebat, quo motu oleum

ad

(15)

) o f i*

allifum & abforptum, venmores tllos augu-

ftwresque meatus > natur# funBiombus idoneos reddi*

dit, iw£7 accommodatos d). Ad procellofi

ac c-urbidi maris fluåus declamaffe etjam dicitur,

eurn quidem in finem , ut fremitum adfuetceret

voce vincere , concionumque ftrepitum non

expavefcere e). Interdum autem (ecelfum quae- fivit, feque ab aliorum hominum confvetudine

rernorum renuit in cella fubterranea , quam ex- üruendarn curavit, ut in illa , lacris Mufarum g

ab omnibus aliis curis vacuus, operaretur. Huc faepius le contulit, a#ionem eo liberius forma-

turus, vocemque effi&urus: fepe ibi duos aut

tres menfes permanfit, capitisque quandam par»

tern rafit, ne vel ip(e in publicum prodire , vel quempiam ad fe admittere poffet, verecundiae

caufta /). Sic colloquiis & fermonibus aliorum probe noverat uti ; ex illis enim materiam fum-

fitj & occafiones induftria? augenda?,Sermone vide*

licet ad finem perdu&o, ille in hane cellam velut in palsfiram, mox defcendens recitabat ordine a&a,

& qua? pro iis, aut contra dici poffent, diligenter

fecum perpendebat g). Geilus denicß uteopul«

criores e(formaret fuos , utpote ex quorum ele-

gantia ac coniormitate multum roboris fplendo-

risque accedere (ölet orationi, omnem movit

lapidem. Uc enim decenti vocis geftuumque gra.

vitate ac decore , orationem , quam declamare decreverat, eo Felicias, ad audirorum placitum ,

recitaret enuntiarecque, fpeculurn domi habuit,

gute quod Hans , illudque intuens geftus fibi fin*

ß 2 xit

(16)

12, m )e (

xit perquam elegantes, totamque adfonem rite

primum ita componere eft foiitus b). Hujus fadj

nec immemor eft Apulejus dicens; Demofihe-

tiem, primärium dicendi artificem, quis efl, qui mn

fciat jempev ante Jpeculum qua [t ante magißrum c au*

jas meditatum? ita ille fimnms örat or t cum a Plato*

ne Pbilo/opbo facimdiam haufi(Jet , ab Eubultde Diale*

ético argumentattones eäiäicijjet, novtßunam promtn- ttanåt congruentiam ab jpecuh petivit* i). Quo fadurn erjam eft , ut alterum Demofthenem mäter , al¬

terum indoftria enixa efle dicatur k).

4) Tufc, Qg<eß. l. 4. c. 1$. b) sElian. 1. 7. c. 7. in

variis Hißé c) Cic. de orat. l. i.e. Si. d) Crefoll. L. 3,

t. 6. p. 48 z. e) Quintil. inßitut.Orat% L. 10. c. 3, cfr. Cic•

de fittib. L. J. t. 1. f) Cfr Plut. & Svid. 1. 4. tit. g)

Plut. 1. tit. Å) Quint. L. 11. c. 3. & Morerus L 4% cit.

i) dp log. ejus p. m. igj. k) Väl. Max. I. g. c. 7.

§. VII.

Nec prius deftitit Nofter animi corporis-

que vires Atticorum Svadae confecrare , quam eo devenifTet perfedionis , ut nec ladea dicendi u- bertas , melleumque quoddam eloquentia? flumen

ei defuerit , nec infignis atque divina fere mo- vendi, convincendique vis in orationibus ejus

defideraretur : quibus plus commemoratur per-

fa?pe effecifle , quam dux maximis liest atque exercitariffimis copiis inftrudus. Nempe oratio-

ne conjunxit potentiffimas urbes , immo cundas Grascise vires, Athenienles,Thebanos, Bceotios*

Corinthios, Eubceenies , Megarenfes ita in u-

num coegit j ut ad idem periculum fubeundum,

Philip-

(17)

•fff ) O f I# I f

Fhilipputnque franPitu in Atticam excfudendum

amiciffime confenrirent. Quid, quod cum po- puium Athenienfem Regi inimiciffimum efle,

di&itarent multi, excipiebat Philippus, unum tan»

tum modo fefe extimefcere adverfarium, eumque pergravem, nempeDemofthenem. Erenim, illo dis -

Ivadente , fruftra dixit fe legacos Athenas rnis- furum , his maxime tifus verbis: éx s<ri acuä tm.

AY)[Aocr$évvg Åoyccv eysTaai Tgfaatov : i, e. fieri tion

poteft , ut contra eloquentiam Demoflhenis tropaum

erigatur: a) Sic Demofthenicas Grariones idem

miiitibus comparavit> Jiå rrjv rioXeyLaity duMpuv i quin etjam inter (uos, forte invitus, fed vere

tarnen, praedicavir, ejus orationes, tanquam arie-

tes 6c catapulfas , Athenis erumpentes, fuaquas-

fare confilia omnia atque proRernere b), Reéte

idcirco tribuit ilii Lucianus ogpwv cicén-vfov, L e.

ignitum ardentemque in dicendo impetum. Huc

faciunt 6c ifta, qux de ilio referc DionyOus Lon- ginus, celebris orator , dicens : ille tanquam al~

tonitos reddit , fulminat, comburit qnaji omnes ?

qut ab omni <evo in dicendo viguermit; facilius eft in fulminum acrem & contortam hcem oculos intendere 9

quam ejus vibrantes aßeäus intueri c). Etenioi

idero iiie Longinus , pra&Rantiam Noftri paula

adcuratius expendens, non dubitaf eum in eo-

rum Oratorum nu me rum referre , qui ad infi- gne m eloquentiam ituris viam faciunt, quosque

omnibus, ad magna contendentibus > quafi exem¬

plar , proponendos ducit. In primis ipfe dicitur

ad

(18)

J4 «W ) «o ( W*

ad Demo'ftfieneTn, tanquam ad norman 8c regn- lam perfe&iflim-am fe compofuiffe, illius tanro incenfus ftudio , ut eum ip(i Plaroni, ceteris - que , quibus Grascia fioruit, Oratoribas , eximia

■dicendi faculcate, longe antetulerit d). In repa- blies quoque gerenda , quam , hello Phocasenfi confeöo, capelTiverat, plurimum eloquentia fua valuit, Grascorumque cauflam contra Philippum

in Phiüppicis tuis dextre adeo egst, ut vel ideo

rnaxime iliuflraretur, plurimique fieret e). Qaoå

teftatur non nemo ita canens:

Scruteris vere Cygni, Demoßhenis, aßus ,;

Invemes nullum majus habere locum.

Dulcijona belle lingua dir ext t Athen as;

imprejjit turbas, voce liquente, äatas.

Omni a adimperti v im conformata repente, Adventante vir o, tie grave ferret onus f).

a) Luc i an. T, z. I. cit. b) CrefoU. IIb. /. c. p.p. 7%.

c) Idern l. cit. d) Berger. de nat. pulerit. orat.p. 14. zj%

ff) Blut.. /. «7>. f) Jun. in orat. T. /. p. m. 774.

f Vili.

Verum enim vero , elogia ejus omnia quis, quaefo^enumerabit ? func illa prope infinita; cum hic Nofter inter ceferos omnes tant um emineat,

Quantum kuta (olent inter viburna cupreßi.

NonnuÜa tarnen , eaque potiora, adduxifle fuffi-

ciat. Hunc Noftrum , quem vere Ätcicam Sva- dam dixeris aureumque Gratiarum partum , fum-

mis laudibus Quinnhanus efferf, 8c in compara-

tione inftituta Demofthenern inter 8c Ciceronem

ait: Ceden dum in hoc quidem, quod ille prior fuiz,

(19)

) o- C r$r

& magnat ex parte , Ciceron em, qimntus eß\ fecit a%

Öratores ubi ad adeurariorem c en fu ram vocatCal- lierius, Gallus, deprehenditur Demofthenem o- mnium , quj unquam publice locuti fm t, prasftan-

tifTimum facundiHimomque celebra (Te , eumque Oratoris ful nr: in ån t is titulo infignivifle , quj ad Te

trahat , rapiat , difhperque quicquid eloquentiae ejus triumphatric! refifiere audeac b). Quid, quod

jElianus tantus efl: in laudibus ejus celebrandis ,

ur hand ve rea tur polliceri, hunc quem Über elo*

quenna reddirurum pr# (la bi lem, (i rrodo animunrr prabeat atcentum, eique aufcuker.. Salutatur De¬

mo flhenes eloquent i# Deus in gignenda commife-

rarione, 6c animis audientium, pro re nara , rao*

vendis, impellendis; multumque al i is Oraroribus,,

hoc etiarn in negotio, anteceiluifle creditur c).

Divino quodam adflatu, qualis Qratoribus & Poe>

tis■ adfingitur, hunc idcirco gavifum fuifle, au- guramur, cum ejus eloquenti# vires, longe fu»

pra aliorum poßtas fuifte, animadvertamns. So- phifta Ariftides, ju diclo alias acri ac politoorna»

tus Demoftbenis in dicendo aculeos oftenfurus

quafi ex oraculo gravißime pronunriafTe videtur::

°Ov iyoo Qctr/jv äv cEff-cü rivog Xoyrd tJttqu ii$ uvBgd) -

%dq Kxbsy.hsh , i. e. quem, Dem oft hen em puta, ego Mer cum cujusäam eloquent is Jpecie ad homines de«

jcenddje arbitror dy Hoc Noftro- nec graviorem

exllititle quemquam Gratorurn nec caliidiorem

nec ternperatiorem , ita quidern, ut qui aut dici

fe defiderant Ätticos , aut ipü Attice volunc dice-

re, hunc mirentur maxime, quo ne Athen# qui¬

dern

(20)

ié ) o ( m*

dem ipfa? rnsgis fuerurir Attica? , ipfe Cicero , os iliud Latiale, nobis fidem facit. Hi?c quoque caudä eft , cur idem dica t perfeélum O ra tor em Demofthenem fuiffe : nihil, inquic, acute inveniri potmt m caufjis, qaas fcripfit, nihilfubdole, nihil ver-

jute , qaod ille non viderit: nihil jubtiliter dici, nihil PreJJe ? nihil enucUate , quo fieri pojßt aliquid hmatius\

nihil contra gr ande, nihil in citat um, ornatum , vel verborum gravitate, v el jententiamm, quo quid -

quam efjet elatius e). Com tanta itaque pr^dirus

edet prudentia in rebus excogkandis & gerendis,

Perlarum Regem sccepimus > per iiceras fatrapis

fuis imperafle , uc pecuniam largiendo, ad fuas

eum perducerent partes , confiliisque ejus , pra?

crnnibus Gr^cis, uteretitur maxime f). Qvum

adeo omnes eloquentia , qua tantopere poiiebat,

in fui admirationem rapuerit , tiec mirum puta- mus, quod Canzio vocetur, in ejus oratoria, il-

lud antiquitatis in dicendo miraculum. Has vero

piuresque alias laudes Noftro vere deberi, eo cer*

tius adfirmamus, quo filas , magna ex parte, et-

jam ab inimicis profe&as efle , fumus perfvafi»

Philippus enim , qui diu inimicitias cum hoc No-

Rro gefiit , de ipfo tamen induckur ita Ioquens:

Si ums Demoflhenes Athenis non fuijfet, facilius potiti ejfemus ur be , quam Thebis Thejjaha, dolo, vi op-

primentes & corrumpentes. Verum unus ille vigilat,

in omnes internus occajiones , &1 noftros obfervat im*

petus, noßrisque conjtliis rejißit: nun quam fallere,

neque infidiando, neque agendo, neque conjulendo pos•

Jumus* Ht c , um verb o, Jua eloquentia t an quam pro•

pugna•

(21)

) o ( *» 17

p ugn acutum obflat, quo minus omnia primo impetu ca*

piamus g). Quid , quod Demofthenem magis,

quam Athenienfium triremes, navium claflem ,

omnemque belli apparatum , Philippus fe refor- midare, fädus ed h), iEfchines magnus Orator,

Demodhenis aeerrimus ^mulus, eique invidus, recitata, fuaviflima & maxima voce, oratione a

Derruodhene adverfus fe habita, Rhodiis praefen- fcibus, cunélisque laudanribus atque obftupefa&is, adjecide dicitur fufpirans: rl fö ii <xvt9 t9 Brjgfe ,

rd dvTzs g'4[ACiTt% ßoävTog, dnjjaösiTS ; quo ipfo fatis dgnificavit, quantus Dernodhenes fuerit in a&io-

ne* qui orationem eandem , aliam duceret, aéto-

re mutato i). Summam autem omnium eorum*

quse hunc Nodrum adumbrare pcflint, breviter»

fed nervofe coraplexus ed Quintilianu« , dicens :

cum dö c em Orator es (tmul Athenis <etas un a tulerit; ho-

rum longe prtmeps Demofihenes, ac p£ne lex orandi fuit. Tanta enim vis in eo

.

tam den/a omnia ,

ila quibusdam nervis intenta funt, tam nihil otiojum ,

is dicendi modus, ut nec quod de fit in eo, nec quod red- undet, invenias k), Hinc accidit, ut quoties in vulgus prodierit, vel publice verba fecerit, omni¬

um oculos ad fe converterit, eorumque admira-

tionem renovarit* utque ambulantem vel praeter- gredum, manu & digito porre&o mondrarint,

nunc clara voce exclamantes , nunc aliis in aureis infufurrantes : Ovrog ineHvog AyjfjLoaBh^g; Hic ille Demofthenes ! Hic ille Oratorum princeps & Co»

ryphasus! Ad quod etiam vidernus Perfiuiu allu»

fifle, hunc in naodum:

C M

(22)

it 4ft

At pulcrtim eft digito monftrari, dieter, Hk efi T)»

Sic Oratores Romanos cunicatus populus tranfe-

unteis nomine vocabat*& digiro demonftrabat m)»

Hsec autem, 6c alia laude digna Noftro trihuen*

do, tantum abeft, ut illum omni vitio liberemus»

ut vel ipfi profiteamur euro, cumi contra Milefio*

rum legatos nomine publice perorarer, non tam

crvvdyxjv paffum fuiffe , quam dfyvgdy%yjy n)+

Verum juxta contendimus vitia, fi ad virtures

ejus componantur, propemodum omnia, evane- fcere d).

a) Inftit. erat. L. 10. c, b) Aycr de comp Ar, erudL åntif. & recent. p, yiy, e) Cr ef »Il L. j c. d) I dem L,

t.c.p. e) in Brut. c.p. f) Blut, loc.cit; c fr. Svidas loc. c i t.

g) Luc i an. loc, c i t. b) Jun. örat.T. /. p fop.. i) Plin.L»

2. ep.j. & Plin. hiß, nat L.p^c. 30. k) loc, ett. /) Sat. /•»

v. 28. cfr. Plin, l. p. ep. 2^ m) Dialog, de orat, c. 7. »)

Gellii Noll. Attic. L. 11. c» p. o) Morhof\ Polyhiß. T,

L, ö, c, 2. §* 8*

§. IX.

Egregia atque prasclara illa infuper ingenii, fagacitatis ac facundia?, qu$, occafione ferente,

edidit fpecimina, baud parum meritis Noftri ro¬

boris addere ac conciliare videntur. Oratoris au¬

tem hujus qua? ti am fuerint opera , haud facile di-

xeris; cum omnia, quae divini fui ingenii reli- querit monumenta, ad noftra non putentur per- venifle fecula, fed magna ex parte, vel edaci tern#

pore, vel aliis ex caufljs, periifle. Externt, ut

cum Fabricio, in fua Bibliotheca Gr^ca, loquar, jub Demofthenis nomine Oraüones LXL tum prooemict

ad Orationes LXV. ( tot mim oratwnes iliius iegiffe

Je t&'

(23)

4W ) ö ( 5»- 1 **

/£ teflaiur Vhotius cod. 265 ), <&*fex epiftola. HaS

quoque LXV, orationes Demofthenis genuinas fuifle, idem Photius adfirmat, cum alias cenfean-

fur fuppoficicias. Earum vero utriusqj generis

fuccin&am notitiam, variasque earundem editio»

nes vir idem celeberrimus nobis exhibet a). In his autem ejus operibus , quanta eluceat concin- nitas, omniumque Oratori debicarum partium ex-

a&a conformitas, Lucianus aperte indicat dicen-

do : fi ad Demoflbenm, ejusque , puta, opera,

Jewel ammum convertas , ad dicendum projdiens , pro¬

fetia barebis ditbim 9 quid primum fumas, baud aliter

quam gulofi Syracnfanis menfis adcumbentes; vel avidi

auditores & jpetiatores , natii fexcenta aurium & o- culorum jucunda objetia; nefciunt enim > quo fe conver- iant, fubinåex cupiditatem mutantes b). In orationi- bus quippe fuis, molli atque efFemlnata venuftate reje<Eh, nonalium fufcepiffe atque ufurpalTe dici-

tur ornatum acdicendi chara&erem > quam fena-

torium , quam forenfem, gravem ac maxime vi¬

rilem c ). Addo Morhofium de Noftro ita fen-

ii (Te : tpfas Demoßhems orationes ut bic multum hu¬

demus , opus non efl: fat is enim notum, eas ab Omni¬

bus veterum, quotquot ar t em oratorium calluerunt, (ceieros enim c<ecos admiratores ne quidem dicimus )

fummo cum ftupore iecias, infitamque tis divinum pro-

pemodum vim perfvadendi movendique , quo vellet, &

exquifitijjimum iliua vipoc, quod ubivis in Demoftbene

regnat > non fi ne fummis admiralionibus agnita,

ccelum lauäibus jublat a d).

A) Uib% z.c, 2.6. cfr, Mor e rus lo c. As tit. bj J&c. a. cit.

C z t) cfr.

(24)

ni -m. ) o ( i®*

Athenienfes 6c Macedonas difcordiis, fngrati cl-

ves hujus operam vehementer defiderare coepe-

runt. Ignoverunt igitur deli&is , quorum paalo

ante infimulabatur , eumque ab exfilio Iseti re- vocarunt, cauffam illorum contra Antipatrum ut a- geret, majorem in modum rogantes* In parriam

autem reftifuto in tuto diu vlvere non licuit;

convulfis enim Gnecorum rebus, Antipatroque

pacem cum Athenienfibus faciente , poftquam

audidet Antipatrum , in fe nimia vindil cupi-

ditate accenfum , Athenas contendere, deque fe

vivo aut mortuo tradendo, Athenienfes follicitas- fe , faluti (use , dum fempus efTet, fuga profpi-

ciendum putavit. Quid , quod miflo Archia quo- dam ab Åntlpatro cum fateliitibus , ut com pre¬

ll enderet ur, Calauriarn infulam petens, in aedern Neptuni fe contulir. Quo cum Archias haud

roulto poft penetraflet, iilum inde avulfurus, vene- no, quod fub annuli pala , vei in armilla , vei ,

ut alii volunt, in caiamo fcriptorio inclufum ge- fiabat, haufto, intentis in Arcfiiam oculis, excla-

mans, age , dttcas, ait, hoc cadaver ad Antipatrum;

Demoflhenem autem non duces. H*ec in vi di animi fui verba vixdum protuleraf, cum extremum ha- lirum efflavit, LXII. annos natus e), fta mi-

lerrime perierunc duo principes eloquentia?, De- mofthenes nempe Atticx* Cicero vero Latins Cujus rei memor ita canit juvenalis :

Ehqttio - - nterque per it örat or v utrumque

Lar gris & exundans leto dcdit ingenii fow.

* -

fievus & iUnm

Exitus eripuit, quem mirabaut ur Alterns

Tor-

(25)

4S? )of 5«- zf Torr entern, & pleni moderantem fr ena theatri

*) Adag, Erafmi p. m. Cpi, i tem Junii ovat. T. /. p"

b) T, ii. p. 34.Q. c) Svidas ioc. ett, d) Plut, l&c. 4- eit\ e) cfr. Svid. Ioc. est, f) Sat. /0,

5. Xf.

Athenienfes autern decreti de Demofthene An- tipatro tradendo, poftmodum vehementer poeni^

tuir» Perlatus enim de ejus morte nuntius, eos o-

mnes in pudorem dedit, quod Macedonum metii potius, quam anirro joftiflimo de fanto, tamque de

fe bene merito viro judicaflent a), Hinc fa&um

eft , ut quem vis ei defundio haberent honorem f publice quah oßenfuri, calamitatem, in quam in-

ciderat, teftern fuifle non deli&i ullius , fed divi»

norum in rempublicam beneficiorum. Immo hunc

acerrirnum libertaris fuae vindicem ac propugna«

torem agnoverunt , prsdicarunt. Sic ftatuam

eidem pofuifle narrantur, cujus in bah aureis lice-»

rts hoc fcriptum elftaret epigramma :

vEi7T£* icfYjv yMuty pojy/zjy årjftocrSsvsg: sTysg,

"Ovttot uv EAArjvwv yj?£fv Apjg. MotxsSuv, i.

Si par eloquio Demofihene robur haberes y

Devida band Macedum Gr acta Marte for et b).

Quid , quod ob hujus immorcalia merita , natu ma«

ximo ex Demofthenica familia immunitatem con- ceßerunt Athenienfes c\ Denique hunc NoRrum»

ob tot tarrque prsclare reporfatas vl&orias, au-

rea non tantum Corona , fed & ftatuae quam plu-

rims, ne'de fcripris ejus perquam egregiis di-

cam , aeternitati jam diu confecrant d),

a) Svid. loc.a.cit. b) Crefott. Facat. /iutumna.1. Lib,t*

e. $. c) Cfr. Svid. Ioc. city d) Plut loc.a.cit,

TANTUM.

(26)

In Eruditam

I)oBisßmi Polttisßmique

dn. jon b. rosling,

Amici integerrimi,

De

Demofthene

Diflertationeni,

^^Afae, prifce Pater, 7ritonidos ortm in drce, A/lellißu o mulces qui fera cor da fono*

licet eloquium £5* verboß ad fortid, natura Noluit arma fori "vis inimica "Lihi

Natural tarnen hac vigilanti flechtur arte,

Neßora facundo vincere ut ore

queas.

Mamma^ nent Parea tandem fatalia vita ,

Gramm dum tentas colla premenda jugo

Subtrahere. At ßygiis vivus revocaris ab undtsf

Gloria Svecani jam quoque multa foli.

l« l

References

Related documents

Då intervjupersonerna upplever tiden från besked om varsel fram till slutgiltigt besked som en kris, både vad gäller företaget samt personligen, så finns det olika

vero negaverit, hane ante illud tempus, fuille promul- gatam. Verum enim vero multi licet abufus, Ebrteis, in ,/fgypto verfantibus, verum facrificiorum ufum infece- rint,

Nec Efhnici omnes mundi unitatem ignorarunt» cum prjeter modo.. nominal um

ctiam mirum, quum per tot fecula pro- pagata erat, etiam, cum omnes illa? cauf-. fae cesfasfent, eandem

verum enim vero ut alias haud infre- quenter neceftitas licentiam facit, ita. &amp; hicj imo vero, ex hac

Verum enim vero, non Apoftolus modo, fed et- jam, id quod mkeris, omnia, qu® ad illum , maximi ha-.. benda didlitavit, nugas vendens, Papa« Sic

illa carent, laudatos gentiles fequantur. Hxc vero ita di&amp;a funt, ut , qui Phifofophict, quod ajunt* virtute e-. gregli fuere, honorihca farna non priventur. Hiftoriam,

50 Lundgren 2001, s.. Observationerna i stadens ruiner är det som sedan leder till ett rent fabulerade. En stor del av Pompejis specifika historieskrivning tar plats i