• No results found

Commentarivs Miclal jophi R. Salomonis B. Melech in Genes. cap. XV. et XVI. quem, ex Hebræo in sermonem Latinum conversum, & notis brev. illustratum, cum cons. ampliss. facult. philos. in regia academia Upsaliensi, præside ... Andrea Boberg, ... censuræ p

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Commentarivs Miclal jophi R. Salomonis B. Melech in Genes. cap. XV. et XVI. quem, ex Hebræo in sermonem Latinum conversum, & notis brev. illustratum, cum cons. ampliss. facult. philos. in regia academia Upsaliensi, præside ... Andrea Boberg, ... censuræ p"

Copied!
64
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

COMMEmARIVS

MICLAL

IOPHI

R.

SAlbMONIS

B.MELECH

In GENES. Cap. XV. et

XVI.

ς>£ΕΜ,

ExHebracoin ferrnonem Latinum con-verfum,&Notis brev.illuftratrm,

Cum

conf.

jimfliff.

Facult.

Philof

in

Regia

Academia

Dpjalienfi%

FRiESIDE

VIRO

Amphjjtmo

&

Celeberrim

i

Dno.

AN

DR Ε

A

boberg,

L L O. o. PROFESS. Reg. & Ordin,

h. t. DECANOSpedabiii,

Cenfur#

public#

fubmittit

JOHANNES

SANDIN,

GESTRJCIUS.

In Audit. Guft.

Maj, ad

d.

x.

Julii,

ANNi MDCCXL. /

Borit , dnte

meridiem

,

folitu·

(2)

VIRO m/tximi β Revtrendo ,

DOMINO

Mag.

MATTHliE

3i©?)/

S.S.Theol· PROFESSORI Reg &Ord.

Celeberrimo, Confift, Acad. & Ecclcf, ÄDbESSORl

Graviifimo, PAStORiinWakiala, adjacenti»«

que Diftri&us PR^EPOSITO longe dignifl»

ncc nonReg. Socict, Lit.&S. Svcc,

MEM-BRO adcuratiffimo,

PATRONO EXOPTATISSIMO.

RUfticus agricolam,

Redoremdubia:

miles

navita

fcra bella

pnppis amat.

gcrentem

*

In mea fic tacitae ferpunr quoque vjfeera flamma:;

Flamma:, fupprefläsquas tenet arda domus, Aft übet, δί Isetus toto jam pedore nitor

Prodercid, in Audio quod fuit ante meo, Vos etenimeftmeaMufa, Patres, vencrataper annos

Multos, fed tacitcj nunc juvat eccej palam/ Veftri namqucin mc totfunt documcnta favoris.

Hsec is praetereat, cui pudor omnis abeft.

Eugc age!qua pat eft, devota mente, Thalia, i

Sandishi* Patribusmunerafacra fcras,

^uid dabis atquaeiö? quam fit tibi curta fupcllex:

Tempore,quo propcras, refpieejfifte pedem,

Anreputafti ? equidem meus eft temerarius aufus,

Tantis tantillo Teileplacerc Viri»,

Maxime

Reverend.

dient

(3)

VIRO mtximtReverendalfa Amfligimo,

DOMINO

Mag. MAGNO

BERONIO,

S. S Theol. PROFESSORI Reg. &

Ord. Celeberrimo, utriusque Confiftorii ad·

SESSORI Graviifimo»

'

t ■ ' ■ X' ' : - C . ' *

Patrono &PromotoriPropensissimo«

Dicis atj haec dudum mihi funtnotiflima; iédfi

llxc quem terreient,

gratus adcflét ubi?

Aureadona, ilio moderanti numinc cunfta,

Non tam, crede mihi,quampia thuraplaccnt*

Hotvenerabile par, gemino iplcndorccorulcans >

OrbisHyperborei,. tcmncret

apta Dco?

Sint igiturteneris eadem circumdata chartis Munera, qua:Vobis offero facra, Patres. Nil

equidem, chartis itia dcbfta iblvere, refertj Nominibus Magnis faepe gravatur onus, Si Tcfo mcntis Veitrum excipiatur utrique

Dcvota: pietas, scrciblutus ero,

Vos, precor, afflifto nc Vos fubducite pofthacI ■Elte icd auxilium pratiidiumquc mihi,

icDeue

incolumcs Pylios Vos ieryet in annöl£ Sit Helicon optct, fit magis ipfc Sion,

Nominura

VESTRORUM

j>

butoittimus

SANDIN.

(4)

©enitrcborn« οφ©ngbefatmnt* matronan*

ANNA

ALMGREN,

©å oc?/

#anbetömdnnerne

uft ©fapel·©taben Gefle,

©c OlrcBorne υφ #errar/

jP>ert

PETER

STRÖMBECK

Jp)err

SAMUEL

TOTTIE

fytl

PETER

ALMGREN

Stftne .pogtarabe ©pnwne,

MAdame

gbrntibren ej

,

οφ

·ξ)(ΐrar ©ΜΠΑΚ/

/ af 3fånfe

€rt namn af mig bår fatra«

3 fipdet/ fom jag P« Lat5'n

£av gfftoitι ltfaf en Rabbin, £>φ lögat/ ^tt)at> borbt

råtta«.

S)et

gir

bett tvSrbnab/ fom

fag

Ut

gor<£'r/ mot al ben

gunji

mig

år/

5Rn i mång åt berotfab.

3 fonnerbet få b&r Msdame,

fRåjt ©ub fom barmfg Ijnlpit

fram/

£årmebelji matba

prifab.

SRen bermeb går jag ej i lanb»

©ub ge <E'r alla af fin b<wb/ - ι

gor alt t alt gobt

tilbafar:

Stfn betta gunfltgt an / jag Ber/

©om iaeffamt finne lägger ner. 3«0 tbara ej fbrfafar.

MADAMES

©amf SOiine£ogtårabcherrar«

οφ

©ptmårel

^&rfammeοφ

fBrbunbne

Wienare

(5)

LIBER

MICLAL

JOPHI

R.

SALOMON1S

R

MELECH

In

Geneiéos

Cap. XV. &

XVI.

(6)

«Ρ»

·£

κ»π -D12H ΗΤ>η

V

UT {3 O'dVdTI ja KT ΠΉ®

pjo onnri ciDipn Ί* on rSy smwas ^ ans a"aSi) -iJDHI

^

iSiDKJ?

aw® naa νβπib mp® κτ rvn

:'π9 ό^ρΠ) ρψΊ ww ο™

«f?K3 jmvi

.fllfT

ΜΠΜ

m torn κπ Iva *j®ni τκηη β® j&*

(7)

t» V: r>>)«OlCO, t&f V5-; Vs^

Cap.

XV.

"\j£

^

limms

Abram. Indica·

Abenda·

tur, eum timuiffe reges ηΛ

iftos ( antea proßigatos

cap.

^erf

14J

i;.)

ne

forte

ipß

, aut

ii,

qyi imperio eorum e;ant

fub-jeåi, muldplicarent adverfus

ilium copias fuas.

Quo fenfu

haec dixit Jacob: (ffcongregave-Gen.34:

vint fe adverfus

me} atque per- 39*

tuffer int me„ Verum R. Levi

BenGerfom ita fcribit: tirnu.it

forianne peccatinota ipß inu¬

reretur , quod Sodomitis

be-neficia

prajftitiflet

(reftituendo

nempe ils bona illorum , ab

hoftibus ablataGen.14:

qvum tarnen effent malt, &pec-Gett. 13?

eatores in Deutet. 13,

Demine Deus. PriüS vorab. Ben Me»

cujus primae fönt literär Alepb9 leih

Vdetb,eftη omen appellatbumiVerf.i,

(8)

poäe-I o 1

«jxnn o m?b οπρ axnn «at oty*

ur# κιη ^ axrib *jidd «in«bi ib ·ρη»

opn ta «οίοι 'raxn γη by axin*

fa ppba naayn

Vy

κ?π

aanb

Diip

oaijs Dsm xa «nwn*! axpai oits

»a* anxi ovyn Ktn οιιρ"a ana axnn

Sxa ρ xbt ta W.a χιπρ napnn

rbf

;nbyfl*

♦twa xba Tri*

'ΉΉίΣ

ppp tan®

*^ΠΟ

pti^D

pl

I.

bp»a

(9)

m o m *

pofterius vero, incipiens aJod^

Ue, eft proprium, Ponitur au-fern appeliativum (denomtnans )

ante nomen proprium}

quoni-am illud in rcgimine &

con-ftrndum eft cum !hoc, non

tem hoccum Appellativo; utpo« te qvum (nomen mrv ) nun«

quam proprie collocatum

de-prehendas in regimine. Quod

finomen hocpropriumlocatum

offenderis ante Appellativum ,

feias, hoc fieri improprie Sc mo*

reconiueto fermonis humani. Etenim in reliquis nominibus

denominatis,prsecedit

plerurn-quenomen ipfum fnbßantivump>

deinde vero ipiius attributum. \

Convenit enim fubftandam prius ponere, poftea vero

ilii

adjungere accidens, quod

de

to praedicatur. Sed in

DeoT«

O. M. aliter fefe res habet »

(utpote in quem accidentia

non cadunt^

nny, i, e. folitarius & prole

deftitutus.

Etfiüns difcurßtationis

demus

Verß

A i me**

(10)

uceu, iiMi as tue ucii! ukuu! uuuu tc^ gq&L mL ,u v»· iCitfwCt urj uawirt, j imdN^uiiu *·* tead \' ^ cm.I: : ' i .. . .^.«1 Ι6Λ<3 cl α/ad ciuv cl änäic £<, häl icawa aed cuc «w* <icJ älcs&j , -... v )-. . t ■y ' *.,-·. -, ;·/ v λ_ --· ζ&ια cifld: Ja-'-' f -v r Σ-' uid «uu CijtaL ιιιψ ich i&u« nus. cuucilu a^i! a<d lua flr.a <μμ3 måc^ Qca QQL utt.n «.! uu,£u ü o bb I · -1' ', -. \ ·ν. '.■/': '

(11)

Μ ο ^ γ

p8>» eil radicis ρρ» dtfeur-. Num^i: rit, t^rmxD3D numerus, (adm) yz.

& 10D amarttudoi (a no) half tProv.ijx

iigntficationem .iliduae kionl·; zje

ejusdem fenfus ac verbum pw

turnte. Qaarum radidum, li¬

cet binae fint, tma tarnen eil

figniiicatio. Adeo «t ρ»» ρ hic denotet hominem perp tuo difcurfantern. Aham vero

ii-gnificationem exhibet ( Kim-chius)in radice pm.

In radice p»o fcribit (R, Da- dienet# vid Kimchi) hoc voeab. habe- nett

re fenfuni dereU&ionis. Hinc

ita explicat verba wa ρε?η ρ ,

quaii Abram dixiil'et : huic ,

quicquid mcum eil, curandum

tradidi.

efiidem acρ» ε·*? bpr B. Me*

vir Damajcenus:

narr» ex f nfu leih*

quivis iaciie videt

eilipßn

(

}.

Ex vifceribus tuis, Adhibetur dlenda·

hoe vocabulum, quandoqui-naF. 4. demTemen oriturex refiduo

a-limenti Ultimi,quod

contine-tur in vaiis concodlionis9

(12)

. ■ m o κ

o^jan cnaia m-ipii naaro Swan '

- - -

I

"fina "jrnmi m» 570 ωπΛ> ι

:f"iV

' '"'. . "

j'a8? *|ina ta pyw

pa» on m «73

'pDMni

Kjf'rvap nSapm pnean pjf on V^srt pDKDH »3 njtOK ppo Ο'ΚΧΙ' ΟΠ1 tybz

:ns« »nn» *©πη π:»ηχπ jnia ">nx3 ; ;;t- - ,"■ ' · · -·■ ; " . '* " Ι ont93 pw W3 WD '' TN WK l'Jye V'n njrA :irsa

(13)

Rom 9

de& jecore. Sic autem appel-Jantur lingua noftra (Hebrxa)

) membra

ifta

interiora :

quem-admodurn etiam dicitur: immi

yo *yro & lex tua in vifcerihus Pf,40:9.

weisi ubi idem denotat ac Tna *3*? in corde weo.

Et erediäte. Ubicunque hoc B. Me«

verbum }σκ (efe offert in con- lecb.

jugatione Hipbil, (uti heic) fi- F. 6.

gmficat fiduciam & afferium

vel obfequium : quod (Hifpa«

niylinguavernacola

dicuntire-itnza. Adeoque fignihratione convenic cum vocab. ruibx ze. ntas, fides, Nam qui credit ai·

teri, fidem dar &

con&rraat,

quod hoc vei Ulud habeat

ra-tum.

OHM 11XD. Vocabulum ·η* hic F.

idem eft ac por, ut fenfus {it ,

* vaüe

5 feu ptanicie

Chaida:o-rum.VerumRabbininoftrif.m.

auturnant hic eundem

obtine-refenfum, ac in HIomViwφκ

p'Jä cujus ignis eß in Zion: v at-Eft. j/s

que fenfum effe, exigne QbaU g.

(14)

\ It $J ο 9Β I ' t>Λ ' » t ·V '■ ' -■ *' * ' ' ■ ■· γτι®Τ \a lyn's TUfå/TM Ό ■ ->

0"φκΠ

TD

Vtfjp1?

im pi '» oa^pnY Βήτυ

ΠΠΡ

VaaV ®η<3

•rwVwp,

nVji?

na \a d^® 'a na naiV pxi nhw t»®?»

3ro zh® en®ai ma ίορή oa®

'a

njni jeab nvb® 1« fj® zhw na

RnVn

j^jy

ωτη®

n®5?®

iaaouinn

:ΝΓϊ?Ρ pDTl

rfen

ftyi

Vfu idk) narn ja' ain

*^1131

^nv

rhu

by i» jtapn «pyn irp

ok o dmiti ja |a"ip®? w κ1?®

ysh

2auöpn

(15)

k © ϋ μ

JQuodptsffejfirusfint eam.Quod P". #. fic exphcandum eft: ubcfe in.

tclligam , poßeros meos terrae

hajus heredes fore? Sic eti rn

Ctribnk ii bi Jacob, quod filii

ejus perpetraverantjdicendo:) Gett.qSt

quam partem cepiemanttSntorau zz> Sume mihi i. e.iumej utof- V./.

fera* mihi.

rvthwü nbiy i. e, vimlas·

Neqiié enim éxplicandum eft:

vitflam triennetm nam illa

vo-catur n-ts vaics. At (Kimchius)

in radtce uhw feribst trienneniy

aut tertio partu editam. Vita¬

las tres hk denotari v.ult Para*

phraftcs Chalda:us, qvum feaec

ferba fic vertit : pj» xnbn pSjjf JKnbn pm r6n: tres vitulas> &

tres lApras, (!) tres artetes.

Et puüum.t h. e. pullum co*

lurabinijm. Et dicitur pullus iftc bm; quia haec vox indicat

avem admodum parvarn, uti

exhoc locopatet: puliis fult in* DestK

tubat. Ncque enirn aliae ex co- Sirtb

lumbis aprae erant

facrifkio

,

(16)

i o t»

:pW)

'TO

aü'OMt γηhwTum«in

e*pH3

iS^an j'i? nm

:tfAtn "nrD 0">>ί : P^n Λ ηΠ2

^jrrb mw nsiap κηη •Ö'OT :o'j? Kipjn «m oit-m

φΐ?πo nom

éwäär» οπ *onjsn

by vhx tmnan by nan «b *o traben

Srunt τηη an» o'obm ont onjan

Hy «b« mm neu ua yw «b ό

DTO ß*>JÖ DDD "U£D wo ob*»:

*

.:Su*tp

mj Vwp ilbw »jinnnt nmann

(17)

91 ο Μ *t

ΤίΰΊ Ι. e. pVfT), & divifitf vel V. /#·

iijfecuit.

P<v medium. Eft haec forma

flatus abfoluti»quac

inconftru-do habet -jm» ubi quiefcit me¬

dia radicalis.

, nna trtt i. e.

ipSn dffiftamy aut

divifam cujusquepartem,

nro vh i.e. pbn üb

non dijfecuity

aut divißt.

swn. Kametzatum eftH^quia ym iitt eft demonfirativum. Dicunt(

fa-pientes) hac voce a-ptkfignari

volucrem rapacem. *

In cadavcYA. De integris

ca-iaveribus, turturis nempe & pulii columbini? non partibus

difte&is, heic fermonem eife*

inde conftat, quod

S.Scriptu-ra nusquam utatur vocibus

"U3i nsu*& n'u nifi de corpore

integro, ut in his iocis\ tan. Eßt+itji

quam cadaver proculcatum: cor-£f37:36*

pora mertua: corpus Sauiis exa» 1 Cbrott„ tt'mey verpusSaults· 10:iz.

Etabegit. Notathoc

verblim

/ Sam^

depulflonem»

atque agitatio- 3/;«.

aem

(18)

t® © B» om in»i hök rcirn

wbt

HT CW pt rum :J1jm JW 103 KWDlSpJNΠΐΗ

'uV^I/l

|1Π^£Π

c^n p'sS tnyob mm ea

dtojn 'tfW 1J>Dl?ß3 Itf^sS ΒΠ jra

1

hy OfilK

fjyi

WM bmr V

ια·»»

(19)

«ι ο ι» ι

nem C avium ) Radix ejus eft 3573flavit.

Terror^tenebr*. (Deficit hic V,H

Vau copuhcivum;)pleno fen-fu feribereturnat&ni ποή. Sicet- >

jam defideratür Vau inter

vo-ces rrv umwfol& luna, nec non Habb.

in bis ppntsr {ami, Ruhen Sc Si· //.

meon. £x> i:

απ3ρ. Mens Onkelof?,

in-terpretis Chaldaei, eft, hoc i«

dem efjfe ac fi feriptum fuiftet

D3 Π3ΙΝ & fervitium exigent ah

ipfii refpiciendo nempe Ά* gyptios ( ut domir)os:> qua-propter edam transtulit hoc verbum pru pnVw. Alias

poteft fimpliciter fic exponi,

ut onag» referatur ad

Ifraéli-tas> (& ferv'teMIfraeiitac eis ),

& oniN -Mjn Igent eos, ad

JE-gyptios, (qui Ifraelitas

fervi-tute preflori eflent).

Cumfacultatibus maghis. Vo- V*14

cabulum hoc enai complecftitur

quascurique hominum opes,

fivefint pecora, five jumenta,

> five

argen tum,five aurßm, fi¬

(20)

U o f»

«p3t namn ropa ο"»«π paa Sa SS13

:pböS»o S3i ann

σο'π *73 οικη "π {Dt

nm

ουιη in topi oStya η οίκη®

:1Π

soipan

Sy

rm

nSa

'fUH

fiyn waw uay

pl?

mmn νιφ pt jran kS idiS nxn

flina yam mSa ">y oxind BfcmnS

Ο'ΜΠ rWD *3 lon» γι Sy ni»

•ρ&ο

wiid

yrb$

"

nb«,n

nyasso» Snart ton® mann Taini

WJDtfH OJ«1 »w ι»«» 103nio»

naiJD *im DTM&D ^lDKil nu

;itoj cm«

wni rmy iy TO

*ΠίΠ

"Bi

(21)

ve cujusvis generis

fupelle-dilia.;

Sed etate. Totumvita

fruma-y. g^

nar tempus,

quo homo in hoc

mundoverfatur,diciturnn.Hinc

nuperegrw&ri

paraphrafis

Chal-daica vertit in Gen, 16:?„ Hac, Harevox locumdefignaf,

Iniquität <rtmtr*orum. i. e# poe» i iniquitatis eorum

5 quafi

di-cat Deus: non prius

rempus pcena? Amorarorum adeft , ut

expellantur regione fua,quam

4ooannisexa&is.

Quemadmo-dum etiam loquitur alio loco:

I vamproprer iniquitatemgentium Deut. §ί

tfidrumDominus Deus tuusexpeUit

jo

tasa fade

tua. Commemorai

aütem hanc gentem

Amorae-am, quia maximae inter feptem

iftasCanaanaras fuit potentiar:

jus altitudo fmiiis trat

altitu-dini cedrorum»

•ddhuc, i, e, ad eempus

prae-f ; namque harc

vocabula

(22)

ι ΠίΠ |ΟίΠ "1J7

*101*73

{ratn

*-?ί?ΐ3 «inia? ^s*?

ΠΜ3

:*i3y

irhüK Ρ^π κιπ

■rtAw

j3i nsn xins» ityaxi aty

•]W

^DD DDH *7p»3 *ιχη DP βίτ33

imba |^y rprw 1WH W nmp ID«

:γ-ιβ*7>'π ·]1Π3 wp «vrn? ruoi ίώι*7 nxn Tlftf

TJ&1

•/ni -uy im m Π.Τ13 j\V ψ

•tmurt

p3

; 'jinni

pia

(23)

8 s 8 ι$

defignanttempusjquafi

diccre-tur: in bunc diem.

Öccidit. πκ3 eftvoxpcnacutaj i/«'

quaftdoquideem

eft verbum

prateriti tempetis»

ϊΐDbjrf habet eandem fignificä*

tionem atque nSax pari,

fcijfa

caligo, Exqd. ιό: 12*

Jtumus. Eft nomen

fubftanti-\tim. Poteft etiam efle

Adjetti-vuM${fumdnf) foftliseOjH fnpi- Prov, 1}

ens *, & feo ftultus; ut ftatuit f.

R.David Kimchi in Gommen* Ar/ *«?

tario fuo* Dicitur itaque* A* tp* brarnum ultra vidifte furnum fumantern, i. c. furfuffi

emit-tentem fumum> in dtnfa Ifta

caligine.

pAcem igneatn,

Senfus

eft: 8c.

vidit facem igneam, qua tram fibdt SiCi

Intet fegmeniA illa, B'itf

eft

Nomen [ubftantivum, cujus

ίϊ-gnificatio convenit

fignifica«

tioni Verborum &

^ηϊι

> β*

tuit) dectdir.

(24)

i o n

T

pIS

. :rv)sn

ρ®

\3~)ϊ]7

•Tin^ NJ K3

iwvwrh raa 11:33 -pi bp tp'

ra1? ρ «ipj pn

*nj3^

: οντη san pa.

r»?3 'sm

-D13K

Γθμ6

:pyn yforb kim «ai nsbrs

sranxa πηυ •mm

rar \n flpr¥?p mv

•Vpni

(25)

Ü O gg Χϊ

Cap. XVI.

Occlufit me Dominus. Yerbum ^

*ixy hic fenfuro habet irihibendi, ,

negandt.

Ingredere qu&fo då antillåtit

ffieam, Eft phraiis, decenterin- Λ

dicans minifterium ledli. Abdificabor.Ejusdemetymi eft

μfiiiui, fic appellatus propter

operam junélam patris

&

ma¬ tris, quafi f bricantium.

Po/lquAm habitajjef dbram De»

beret quidem Lamed ante na»

I habere Kametz} fed propter

re-'

gimen, feu conftrutftionem

fe-quentis genitivi hic

adhibe·

tur Sikta.

Et concepit, Patacb)

fub lit.

ft) hic manet cum accentu

dthvdcb. (quod rarius

eft),

Spni Vitis habita eft.

Radix

hujus verbi eftSSp. Sentit qui¬

dem Rabbi Jonas ( ben Gan*

nach)y illud hic efle

conjuga-,

tionis Kal, ficut & fubfequens

f inv.5.Siw;verum

re&ius

fon»

(26)

o W

paö ont?

ρηή

^ptfl

pi

Vn

^

;Sv3J

»jh» onm *ΌΏΠ

inaijsS Ίκ »a κΐπ

yty

'nna»o

nnpiS

ρτ ι1? rrn'» ^3 *]S rvnrw νϋΐυηϊ

$*mnn hSπρκΐ iTTja

^p&l

^a*

r

Π3?η 'ΓΗ 1*112ΠηΐΗ 2D*n

: 'ir en jglfttf* WrÄ,

ιρηι |ΐ3π pa ηι*3

kVd

•Trat

Mai nb2 c^ra p3 riSo nian. ρ ve

iW^il 03^5 ρΐ. M3TI 1Γ3 t?wa\

yta pann B? nftfts «3

■wi

(27)

SU o gl

zj-te ftatuitur,utramque

formam

eile conjugationis

Niphal.

Injuria meipropter te

efi,

i.

V*

/.

injuria, quam ego

ferre

cogor

ab ancilla mea, propter

teeft.

Namque tui

commodi

gratia

eo

perduda

Tum,

ut

darem

ti¬

bi camj nempe, ut ex ca

tibi

eflet proles.

Sed

(poftquam

gravida jatn

eil;) villi

habit

a

[um

in oculis ejus. Tu vero nequc

animadvertis illud, neque

cor-ripisillam:qvumegotuae

digni-tatis mcmorillam

caftigareno-luerim.JW/V*/itac%Dominus

8cc.

Etinter te. Piene hic

fcribi-tur, inter

hujus

vocis

literas

Nun & Caph inferto

Jod.

Eoqj

modo conilrudum

aliquando

reperies

vocab.

pa,vel

(ine

no¬

ta

pluralis

numeri,veJ

cum

Jod

iigno

multitudinis,

(licet

de

uno fit fermo).

Prioris

exem-plum habes

in

bis

verbis:

oama

mal inter vos & inter

tlluvs (

ubl

Jof>3?

4*

defedive fcribitur pro imm ,

quod habet

Keri.)

Et dixit. Scribitur

hic

fab ul- V. t*

tima fyllaba

Pdtach,

cum

(28)

*5 o £$

■3!"ÜD f»in?p33

*j ρ0ΒΠ3

U'x *2 ρ so iiaxja U'jya»

's1?! posnn pl "TOH? Gj? ίόχ VjJVt Ν2ΓΤ plt :*Wl *» «r** nnss w TUTTD :jruco KV pujn um μ amya &bv

pfrfr ρ sai mojps srnsn jra»

cw# n»bsy r&ηοκ» ^ pm no«on

•.' ' / _ '. , ..;"·';., . .; .«

(29)

ϋ ο ü

. %9

centu Rbhia , quernadniodum

alias

occurrit) in jufta paufa. Etenim hic cccentus

nonnun-quam majoris diftindionis vim

prasbet. Ita vero fcribitor

,

cum fenfus ferc cum

ipfo

ver-bo abfofvatur:

neque

c-i nim hic

ardius cohseret cum

1 voce

fequence,

Ted cum iliis

potius» quorum mentio antea

'

eit fada.

Quod & obfervare

licet,

ubicunque

hoc verbum

in eadem forma fefe

offert. fügtenι.Refcb habetin hoc

vo-Ϋ.

cabulo fub fe Patach (loco Ka-ι metz) in fine periodi, prorfus

irregulariter.

Et dixie, Ter

deprehendimus

V*p» hoc verbum hic

repetitum >

puodS.Sacrac haudadeo

efiin-frequens,

quum confirmanda

funt ea, qua loquimur.

Atque verofimile videtur ,

quando-cjuidem locutus fit ( Angelus)

cum

Hagar de tribus diverfis

Begotiis, ter etiam wt fuiffe

ufurpatum.

Senfu autem

my-;

hico

hoc fadum dixeris,

(30)

«β · m»

*3 13 ö") D'nrs

npbp

*W)

ID#

;nb nbi? o^b»

rwbt?

•myn /133*110 nbo

•p

mbvi

κιη» ΓΠί?Ί ρ Π33*ιππ oyai

war

"ab ii π MSD Tnyb 3did *13?

byie

yyinV mV #b fW *a vny

xirw

mn *]3Π lyv

jmbb

*:>

ΓΠ^Γ

nn*

iq§ nb iox u'jjn

mbr

ptyb

bis'

r-»0N3 w ρ mn nxt?

njnv

nxis>

κ/%ι nny mix mbi1 nx

ibxo

ρ

"ibw

iay byis x\niy xbx nsrnio

ηΛ<

'3

s*V'b p>03 pjfl wno

byia pae

crp^ns D^nsos

kxdj

,3ri3

i'a jo'pa)

fi"'3

(31)

m » m

niam tres avgelos miferat DCUS

ad cam.

Et propedlemparitura esfillum, V■ti»

Éft hoc verbum compofitum

ex tertia feminina Prateriti, &

Ρλrticipi'o PrafentE Ratio autcm

compoiitionis hgcc eft: nam

quod verbum eil

Praßte-riti temporis, hic habet

figni-ficationemFuturilpropterVau Converßpum frateriti in futurum)

namque adhuc non pepererat. Dein de compofuit (Sacer Serb

pfor) cum nac forma faliam

Psrticipii jtnbr, quae refpieit

verba proxime antecedentia

mn *pn ecce tupregnans es: adeo

ut hic fenfus exiftat, qua(i an¬

gelus diceret: quam vere fcis

(Hagar) te gravidam

eife,tam

vere etiam fcias, te parituram

filium, ac fi jam eum pareres.

Quidamtarnen dicunt hocver¬ bum non eife compofituniyfed

Prateritt temporis

Conjugatio-ois Pobel quadriliterat. Qua de

revide fis Kimchii Michlol f\ 11. Et ibidem fol. %0% ita

(32)

I Q &

mVi *wp3 ira ρ DKi nuup ρ n

'3

-v

· ' · " -' ": ' f. ■ %

nsn ρ n"*3 ητι "wj» rrn dnk? ρ dp

SM cru ο'κν^η idsjo iopj NSX

:ο*π: ena? pann

rto

a1««?

"Jsf

'

.rpaS W

IB#

η*ηρι

vm DDHK

ΓΙΚηρί

naroan näpn

:rnnp κη mpQ3

napiS

SK ioiSD tipn ffy

ptfyi jwmri £V« ]ΓΗ i» W*

(33)

» o m bit; in prsftantioribus codici-bus reperitur litcra Betbτχ

p

dagefchata: quod cum ita fit,

nuJlo modo cob«erei το mbr»

cum vocula p;

namque π per

fyntaxin eiTet jun<ftum,

T«Da-gefch omnino careret Betb in

voc. {3. Jam vero legitur hoc

ipfum

mbrperfe, i. e.

fepara-tim, cum gemino Schva

qui-efcente>prcut

ornnc geminum

Schva vocabuli in paufa colio·

catiϊ eft quiefeens.

Et vocabis nomen ejus. Lite·

ra Tbau vccis

hujus runp» eft af*

Normativa fecundae perfonac

fe-naininse. Sed Tbau, quod re¬

peritur alibi inverbisojnx nmpj, Qefie%

pariter quidem eft feminini ge-neris, (at tertiae perfonac) lo·

eo n, (adeo ut

regulariter fcri- / bcndum fuiftet) nxipi obveniet

(Vobis malum.J

Tvbx. Hoc nomen fignificac

niecUnterem,

idemque eftac ii

diceretur,

«jnpßx b« ad clamorem

**»*, Hunc fenfum

fubmini-fftrat nobisradix ny in hisver¬

(34)

i ό I»

γ™ Itnö wij '3

mstifc*

t·^ D^pJX Πί?1 p"i

VnV

nP^

i*# nn Dii1

•jnfry

'n

^3?

:yuy 161 n*n

n>rl

$310 DIS WW·

tflN

;ΐ3π ηηπ aim NISJI «■»«

w

Vd

us

Vr

:rnitap ,'3.3 wt *,,w

1,5

tat* fcfcrt »pn V»p

^

Sp»3

(35)

i O ( fl bis: {jn ö* exclamavit Job :

pri-mumnemptf, (qvum

alloque-retur amicos,) in cap 3: f.

item in his:ruyj & cUmabit ani-£fd. ij?

mal terrificum in palatiis ejus vi- 22·

duatu, Etenim (Hagar) propter afflitftionem feam haud dubie ad Deum clamavit. Eundem

quoque fenfum eile Onkelofi,

ex hac ipiius paraphraii patet:

qniSx π S'Sp ηχ qttia fufcepit Do¬

minus orationens tuam, Quod ii

stfflittionisfignificaciohiclocum

obtineret , utique adhibuiilet

verbum π&π vidit , non vero

jfaw audivit.

. Homo ferus. i. e. homo

agre- v. ni

ftis

? omni quaii humanicate

exutus, inftar onagri,· qui aii-nuseft iilveftris.

vnx SdU3Sy i. e. coram omni-

dbenda-bus fratridbenda-bus fuis, nempe ex na, Ketura (altera conjuge)

o-riundis.

Dem vifionit. Scribitur 'ίΠ B Me-cmn CUateph Kametz , atque lech. .nomen eft fubftantivum, for- v,

ij,

ma: uyajflittio, Thren,3: i.

filen·

'■

(36)

?·'-<9 ο Ρ»

mm bu -rata Vpiw

; 01K Var® nnx

•mfa 'W1

DlVn

Djn

rvn® nwa ό >^O n\n® m\3n nia

inn mnto rrryo ohp3 riw im»

^atpaa Dbn iVax wm cSn Dan ''3

nnajBo »52η ηπκ wm κ1?» nmSa

\ /r-'.

me:» "iRx πκτ® cbiyn γπο 'joe

:wö cbrnn jnrft xrrw njr -wo®

nsni WIR n«n

»am "jya WIR πχηι ,ι7κ ruojn apr

(37)

«8§ * i»

jjilentitim^ ΡΓ. 85: 2»& "W opobal«

/&mum Gen. 43: π. Senfus eft,

quaii diceret:

otnnino

esDeus

viftonuy

quandoquidem

homi-nes Te poiTunt videre.

Nonne etiam hlc vidi.

Indica-tur» eam hoc ipfo agnovifte,

angelum hic

adfuifte,

quod,

dumadhucloquebatur cum ea, oculis ejus fe fubduxerit, ut

illum ultra noo videret. Qua-re fenfus horum verborum w> ο"?π o;n hic eft ; omnino

hic loci, ubi jam coniifto, vi¬ di: hoc eft ; nihil prorfus re*

fiduum confpexi

formae illius,

ab eo temporis momento,quo

difparuit hinc e

confpeétu

rneo 3 cum tarnen natural!

modo fieri foleat, ut

appare-at(homo ),poftquam e

vicinia

difceffit, donec longius

fuerit

remotus * quam ut oculorura

acies eo pertingat.

JP§ßvidentemnte. 'an eft

idem

ac wk nxn mevidentem. Vult

dicere : illum, qui

appuruit

mihi, & vidit etiam me in

af-fli&ione raea. SedR.Jacob Ben

(38)

Ei«-3S o m

ΉΠΝ 2r)D ρ spy

ρ"τ> rVp ana? ywaa

ißfo

W

:r^m paa

ϊ»οιρη top

*np

ρ

Vi?

•un niDN» oytaS *&*? 'n^ Ί&Ο Ι

oViyV Ό Hin y?on? VI VN ΠΓ)Κ

:»nS na« ysh

low TO «in 4TQ

pHl

c ~' ■ '·" ·' ·

γκ 12? -p^h iV rn map 'jip? nbvat7

px »ΓΠ1 #"UfJ ÖTW N"/V31 DiTW

JtfÖ HT? flWTÖ3 dVCP IM OWV·

:?'>

- I . - -r

(39)

mo p

Eleafar higec fcrihit : v», quod cum fuffixo primae pcrfon* occurrit in his verbis nn« 5

iignifiCåtpropbetiam tneam: cui.

ctiam adftipuiatur R. D. Kim·

chi (in tnm 'o)

Propterea votavit. i. e.f>ocdviét

quisquis fuit, (puteum illum)

puteum uiventis viäentü me 5 eo

vidclicet fenfu , quo dixeraE

Hagar,w ha πηκ. Angelus

ve-ro cum femper vivat futpote

immortali*j ideo dixit 'rft f/«3

i>entu iUius.

EtinterBared.Bdred eft ideΜ

ipfum atque Sur 5 cujus men®

tio in

fnperiori

verfu 7. fa$a

eft. Huic autem loco , cum

duplex fuerit nomén» ideo el*

jam utrumque (in hoc capitej

commemoratur. Sic & On®

kelos utrumque transferc per

Hijii. Tradhim v. hunc, (inter

Kadefch & Bared,) fuiflfe ter*

ram Philsilaeam, patet ex eo*

quodfcriptum invenitur in Se®

ftione tm (collat.cum cap.iOi

cap, 16: ic

•m v

(40)

3<5 i ö

g

Notx

ad

Cap.

XV.

PAgi

haec

i.

kalbagi

L.

y.

'di

nulla

ana

j"aSu

probabili niti»

Sufpicio

tur ratione. Etenim Abrahamus

opti-me licet de Sodomitis fuerit meritus; artamen tantum abeft , ut eapropter

nomen peccatoris

timeret,

ut pro

in-columitateillorura Deum fatigare

pre-cibus, haud multo

poft, aufus

fuerit.

Novimus etiam, Patriarcham non

il-Jorum cauffa motjbus bellicis fefe im* mifcuiflfe , fed illius, qui &

faoguinis,

& feligionis vinculo

iibi

erat

dcvin-étus, & quem in

captivitatem

cum u-niverfa fupdle&ile

abduxerant

hoftes

i

Sodomitarum, nimirum Lothi. Deo

vero ita dirigence fa&um

eft,

ut

fru-&us viftorix in eos redund^ret.

Po-tius igitur cum

Abendana

dixeris,

il*

lum timuiife impetum

hcftikm,

vel

a

gente refidua

cadorum,

vel

ab

aliis

fi¬

bi immxhentem: quin &, ne fpes

fua

de futura prole terraque

poilidenda

tandem vacillaret Haec vcrba

argue-rein fan&o viro in^entem pavorem, & tentationem diffidemiacj docet b. Lutherus. Alii «iMwr«hie eile putant"

j

(41)

41 ° X 57

irvn Vk, pro confidas.

Vid.

Calov. Bib.

lliuft.

Pag4.1. ult. wa ptyn pi.

Hacc verba

& fequentia mire in

diverfum

traxe-runt interpretes.

Qojdam duos hic

defignari volunt

homines,

nempe

Eli-eferum & filium ejus, quem

Abraha-mum voce ρ hir indicare docent: qui-dam vero p2>o p

ipfum Elieferum

derotare ftatuunt. Pro fententia pri¬

ori ftant verfiones Gxxcx , utpote τ&ν

LXX? Aquilae &

Theodotionis, licet

in fenfu vocabulorum difcrepent. LXX

quidem (ic vertunt: c υιος μαο-εζ της et·

κογενχςju,i<,quaiip»o

eilet

nomen

propri¬

um feminac cujusdam vcpnx Abrahae,

cujus füius bic Eliefer. 4guiU

hoc

modo: d νιος τ2

ποτίζοντας οικί&ν

μχ9

q«aii ρ$η eiletpro npsso, potumpr<ebem.

G η. XI. f. Theodoticn veroitot rS

S7rtτης οικίαςμχ,ß/iuf villici mei.

Con-fbntientem h bent Aben Eirm, qui

vocab. ρ repetendum

vult

«Vo

>zwx,

atque ita

fupplendum:

«in vr? pts>D pi

•upS« pPDT p. Nec

ab

his multum

dis-oedunt Lutherus & Svecus

nofter

In-terpres ,

qui

tarnen

vocabulis

jgöuj?-SQogt &

«Hcötfmen/

reåe

conneäunt

(42)

3? Ü © ü

ρ cum panj Åkeri verafententiae

fa-vere vid tur auctor nofter, non ruß

de uno f ribens. Eodem baud dubie

tehditÖnkelos in Paraphrdi fua Ctial-ddca, vertens wuia *>3filiusgubematia* pts vel (uflentzitionis dorriUS} i, e. guber->

nator dornefiiitu, B. Terferus quiderri

putat, Par iphraften in alteram

incli*

nare partem, quum verba ejus vcrut

concretive, ßlitu gubematoru ·> non

cum aliis plerisque abftradtive ,

filitu

gubernatianu, ut omnino redden la vi-dentur. Apertius autem mentcm

fuam

expreffit'Syrus» indicans de

folo

Elie-fero hic agi 5 licet voc. praeterie-rit , fuperüua vero in hne corr.matis

addiderit ex

fequemibus

j ut ex

Lafina

j. veriione hac patet: EtEliefer

tsmdfce-xus domeβhus mtus,ipfe futurusfit beres

vneus* Hrs

i/ι'ψηφαι

futit aiii iniignes

loterpretes atque Philologi : quofum

fentenda procui dubio alteri eit prae-f renda, Res quoque eodem paene

re-cidir, ii vöcabulum p5?o gauderer

figni«

ficatione derelictiwv,uti Abendana hic

ex Kimchio obfervat 5 immo ? tunc

absque eliipfi fenfus per fe eflet clarus}

®t vero non tam deuUrm turadomus

(43)

SU Ο Μ 39

Abrahamiticae inuatur, quam bonorum^

Ita Tremellius, Pifcator, Vatablus: cui expofitioni contextum apprime

fa-vere, etiam judicatGlaflius in Philol«

Sac. hb. III. traft i.can. $6. n.4»

I>ag 8· 1. 8> Ή* heic che tiomen

pro-prium loci & oppidi, cui natales luos

debuitAbrahamus; non vero

idemes-I

fe a c pop vaUis, multo minus proprie

habere iignificationem ignis, autfocif

uti nugatur Nofter una cum ceteris

fere omnibus Rabbinis5 mafcule

evi-ftum ivit Chrift. Wagner in

diflTert.de

Ur Chaldéeoruwi quam vide in

Thefau-ro Philol. Part. I. pag. 173.

Vid.

et-I

jam

notsin verfiomem hujusComment.

ad C. XI. ιg9 a Cl. Μ. Abr. Printz fik

adornatcC.

Pag. 10. 1. 2. 'di innpb ίρκ pn Me¬

lius fortade de nobis meruiiiet

Rabbi-nus nofter,(i alium locum

parailelum

fuppeditaflet. Njmque

fatemur in

S.

Scriptura ejusmodl Metonymiam

fubjetti

pro adjuxtto, & contra, baud

infolen-tem cfle : cujus etiam exemplum

in

hoc ipfo negotio videre

licet

Aft. VII.

{

16.

collat.

cum

Jof.

XXIV,

32,

ubi

4-brabam pro

nepoté

Jxcobo

(44)

ce fümi, obfervat Glaffius in Pbilol.

Sac. lib. I, tr. i. feéh t.?n» ii« conf.

lib. y> tr. i. c. I. Locum autem,quem fubminiftrat, prarftitifTet omittere,ut*

potc vexatiifimum, faltem eatenusob-icurum, quatenus non liquet, utrum pofteris, quod vult Rabbinus,hic

tri-buenda fint, qua de femet prardicac

Jäcobtis. Equidem funt qui prolepiih

hic ftatuant & enallagen ten-.poris,ad declarandam Jacobi

τληξοφβξίαν,

qua

Jam olim diftribuere atque praiegare poflet Jofepho partem, per poftfros

in terra Canaanaea occupandarft. Hinc

Aben Efra fic explicat : bänt?' mv

tantiföl aaina quam Ifraelit* fuis Arm» eccupabunt.

Ålii

dicunt Patriarcharn jhic refpicerepofleffionem, acquifitam

pcfi; facinus, quod patrarunt filii ejus

Simeon & Levi, obftuprüm a

Sichernd

Dina forori iJlatum Gen.XXXIV;licei: ipfemet illud in c.XLIX.y,ö>7,fumope»

reexecraretur at^deteftaretur.Horum

quidem alterutri fentcntiae fefe addixit

Nofter. Onkelos& Rafchius verbaw

vuppai, de oratione 8c obfecratione in-terpretantur- Nobis potius iis

(45)

€ O §8» 41 teftamentöJacoblegavitJofepho,por- «

tionem illius inteltiguftt agri, quem

a filiis Hemoris Bevxi, patris

Siche-mi, juxta urhem illorum Sichern,

cen-tum ίιbi acquiiiverat η um mis Gen. XXXIII. i§. ip. Hane autem

portio-nem, monitu Domini, ob imminens

iibi filiorum eauifa, periculum, eum

1 defcruiiie,

quum adfcenderet

Bethe-lem, conftat ex Cap, XXXIV« 30.

C.

XXXV» 1. y. Ceterum hoc

fa&o,ta-cente licet, uti faepe de aliis,

Scriptn-ra , credibile eft , rapaces Amoraeos

hunc tra&um invafijje atque

habitaflej

donec illuc reverfus Jacob, duce atqy

aufpice Deo, hos illinc

fugaret?

ar-misque fuum recuperaret: ni

ii forte

Riavis, per *n&pai urna diåam

intelli-gere pecuniamj ut quibusdiam

plaeuit.

FuifiTe autem hane portionem in

regi-one, urbi Sichern vicina, non vero

fub fe

comprehendiffe

ipfam

urbera

y

ut nonnulli volunt , LXX

iecu-ti, optime

declarat

Evangelifta Jo¬

hannes in c. IV. y. ubi venifie dick

Ghriftum tu νόλιν της Σ,αμαξΐίας teyo*

μίψ Σΐζ*ξ , (quod corrupte

(46)

4ι Ρ ο I

L 'fherus) πλησίον τχ χωξ'ιχ , ό

efaniv

ΐακωβ Ιωσήφ τώ νιοο βίυτχ. vid. Terie»

rus in h. 1. co t. Jo. Oiriftoph.

Wolf-fii Cur. Philol; in Evings Joh.

Pag. ίο. 1, 3, 'juS oanpnV* Si

gloiTema

hoc ad adum illum , quo foedus

pera-gebatur , non ad facrificium aliquod

proprie iic didurn, referat Audor, u-

j

tique rede feie habet. FuiiTe enim

!

hanc ceremoniam , pro more illius (

temporis, inter foedus ineuntes,

re-ceptam,judicat Gl. Buddeus in Hiftor« Eccl. Part. f. Sed:. 3. $.4. Et, qvum

in ejusmodi adu> uterque pacifcen-tiuη inter fegmenta animalis madati

tranfiret, Jer. XXXIV. lg.eidem ritui>

fymbolo ignis , indicis praefentiae fuac

iefe accommodare placuit etiam

fum-mo Numini. Etenim & Abrahamum

idem feciiTe , quo minuscum Cierico

credamus, nihil obfiare putamus. Pag. ίο. 1. 6, 'w hiVjyvbty. Rationes ab utraqj parte & Audorem noftrurn» & quem hie, uti pierumque, χαταπο*

JUiequicur, Kimchium,

tenentanci-pites : utrum cum iis faciant, qui

cu-iusvis fpeciei animalia, ab Abraham© hic©iferendaa ftatuuat fuiße (ria> an I

(47)

W o Ü ' 45 Cum iisa qui fingula trimsi In

prio-rem tarnen i ntentiam haud obfcure videntur inclinare > eo adducbi non

t nrum' diverfa iign'iicatione

vocum

ma & nSjy, fed & iu&aritace

Onkelo-li » heic cit ti. Pofteriorem

ni!iilo-minus, all to exemplo in Libro Radi-cu ri, feu L xico, ad rad. »b», fed alius

form<e fr^bt? ex Ef. XV« 5. non tam

i negare ,

quim alia figmficatione

elu-1

der? con tur Kimchius vacillans* 8c

fui v lut oblitus. Audor nofter indi-cat utramque, fed

praeterit exemplum

a Kimchio citaturr. Rafchius

quidem

non ίοjuni his pollicem preir.it, fed

etiam, cut trina (ingularum fpecierum animaiia fuerint adhihita, rationem reddere allabor t j hic , ut alibi fua

luxurians fagacitate, Equidem

fäte-mur hqcvocab. rwybpo alibi de re trtpll-tata inveniri Eccl.iV, u. Hef k.XLIL

65 quo minus tarnen cum aliis

Inter-pretibus actatem hic denotari pute¬

mus , nihil prohibet.

Neque enim pos moratur diiferentia iignificationis

inter &nbjp,quam inculcant

Talrmj-dift*> quippe quac, uti ex Ef. VII. zi.

Π· 8c Hof, X. 11· apparet

?

fibi

nott

(48)

fem-44 *8 °

femper eil

conftans,

vid.

BochartrHie-roz iib. i. c. 2%. Nec tanci nobis

eft

audoritas Onkeli , alias fspe

hand

contemnenda, nec Rafchäi , ut alio* rum interpretum expiicanonem

hifce

poilponamus. Certe

viiulam triennem

hic (ignificari vuit

verfio riv

LXX»

Syras , Targum

Jonathanis

,

Aben

Efra, Abarbane)j imma

Kimchius

ipfe*

met, uti vidimus , ab hac

fententia

non e(t alienus, licet haefitans &

fibi

contrarius. Confentientem etiam ha*

bemus b.Lotherum in verikmeGertru

eoque & Svecum Interpretern ,

atque

ac Vulgatum; nec non

Belgicam

ver-fionem & Anglicanam, utalios

Inter-pretes taceamus.

Sentenriam

vero

a*

mici cujusdam, cum G.

C.

Dachfelio

perliteras

communicatam,

& in

Bibliis

Accentuatis pag. 616.

philologis

com-mendatam; qua exanalogiavocisynxw Jiefek» XXXIX, i? urget amicus»

voc.

bvbwO indicare anirrsalia haccce in tres

partes

fuiflTe divifa

,

vi

v^rborum

ver-fus fequeutis : nna βτκ ρi pro υηκ

W

rrjn rwipb i. e. &

dijfecuit

eaper

medium,

(49)

alte-38 °· 9B AS

alterius , aliis difpiciendam

&

concili-andamrelinquimus cum cqntextu.

Påg. 14. 1«|. anajn.

Videtur

Auftor

nofter cum Kimchio in hujus vocab,

explicatione difcedere a mente

Onke-loii, qui refert hoc

verbum

tanquam

aftivum adAEgyptios, &

fuffixum

pro¬

nomen ad Ifraelitas : & refte quidem

a Paraphrafte dißentit,

licet

rrulto-rum interpretum alia

fit

expofitio.

Nam ii fuffixo pronomini,

feparatim

poiito , hic prsfigeretur 3,

ipiis

non

refragaremur 5cum

exempla

ejusmodi

S. Textus plura

fuppcditet:

ubi

vero talis apparet

conftruftio,

qualem

hic

videmus , verbo huic in Kai aftivam

ejusmodi fignificationem vix

tribuen-dam arbitramur. Quare autem

On-kelos cum 3 > adeoque aftive, quem·

admodum & LXX, hsctranftulerit,

fufpicamur hoc ab

ipfis fieri

, non jt^τΛ<φζβί?ικας, Et quam,vis

S. Lucas, oratiönem Stephani

referens

Ad. VII. ό. fequatur

verfionem

LXX.

viralem5 hoc tarnen non

ofiicere

tex-tui Hebraro , probat Vir de

Hebraica

veritate optime

meritus, Dn.

M.JOH.

IHRE, ProfeiTorSkytcianus

(50)

4<S * ® »

mm , in part. i. §. 10. CogitationURl

philol. de UfuaccentuumHebraicQYUm.

Pag. 14.1. ult. 'w {5-^3,Eldem h£C verba habenturetiamad v i\,C p.pras-ced. ut präster neceffitatem e Lexico

Kimchiano haec repetere viJeatur Rab¬ binus ncft r.

Pag. ιό. 1.tajnrnu. Hane quidem

propnam eile r# m iigmficationem

1

eoncedunt omnes: at quum aetas

ho-minum primis temporibus div rfa

fue-rita noftra, quantum has

quatuorasta·

tes comprehendant temporis

> diåil

aliquanto eft difficilius.Quidam tameö

eas exadte impleri arbitrantur, ii inb tiumfumatura defcenfuJacol i k

filio-rum ejus in

Aigyptum,

usque ad po* ilerorum inde exitum , & ingreffum

in terram prdmiilam. Atque fic fub*

jeElivepro astate certarum perfonarum

ro ι π fumi 9 hasque fe in familia Levi

inveniile hoc ordine, didlitant Aben

Efra, Ralbag &c., utaetasKebdti9 cum

avo in Aigyptum defcendentis,

confti-tuat primam, Gen. XLVI· 11.filii ejus

Amntmiy fecundam> Exod. VI. i8'huju$

filiijAAroniitertiam,v. to. hujus deniq»

(51)

obdormientis ,quartam, Jof. XIV. ι.

c. XXIV.'33· Easdem aetates

compu-tant quoque Rafcbius > Abarbanel &c.

in pofteritate Judar. Verum utcunqj

hocerit, vereor tarnen, ut

contex-tui & hiftoriar fatisfaciat, cum in v.

15. prarc* comprehendatur feminis

A-brahat turivperegrinatio in terra alie-na, ante adventum in ^Egyptum ,tum flatus in Aigypto ad exitum usquej

neque poftea diftindte indicetur, hanc

quartam artatem incipiendam demum,

quum in y£gypto coepiflent degere.

Proinde illorum fententiam multo du-cimus probabiliorem

, qui in tnagis

Abßratte accipiunt, pro tempore, Sc

apud veteres , & recentiores in hoc

flnfu , vuigari

, centutri nempe

an-norum: quod etiam tempus, Abraha·

roo vivente

, artatem fere hominum

conflituit. Atque hinc vero fimilius

eil, nn eile ετπξηγηην 4oo iftorum

annorum, quiv. 13.norm"nantur,cum

ibi non indicetur, quid, annis iftis

completis, feminiAbrahar poftmodum accideret. Hos vsro 400 annos, cum

4}o Exod. XII. 40. Sc Gal. III. 17. ci*

latis, non aeque initio convenire ae

(52)

4* ss o

a

fine, Me liquet,

quod

reftringantur

ad fernen Abraham

prorriiiTum, h.

e.

I-iäacum natum, ut rede obfervat Ra-fchies, & reliquos poftercs, cum ta¬

rneniftil.c.referantur ad primam

ipii-us vocationem , atque

promiilionem

generalem de

fetnine

&

terra

fimul.

Aliis quidern aliter

videtur»

Confulas

kaqueInterpretes

&

Chronologos

fa·

cros, & videbis quanta

fit

hac

de

re

controverfia.

Pag.

ιPofterior

editio

Amfte*

lod. mendofe hatet sapan pro oipori,

lbi<Ll.i2."oimaxnpajwtf.Mirurn

eftRabbi-numfineullahaefitationetradere

potuii-ie, gentesCanaanacas

fuifife/e/m«,

cum

tarnen in eodem hocce capite nurne·

rentur decem. Eum tamen noη

teme-se iic fcripfifie, teftantur

loea

Deut·

VII. s. Ad. XIII. ip, quamvis

ubique

numerus ille feptenarius,

ubi tanquam

devovendae3 aut devotse , gentes

i

(te

memorantur , non plenus

afferatur»

utpote interdum

fex,

interdum

quirtfy

tantutn nominatis. vid. Exod.

III. 8·

XIII. f, & XXIII. 2}.

Oboritur

itaque

tjuarftio: quare quatuor

gentes,

in

hoc

(53)

Ke-♦81 Q f* 49

nizaei, Kadmonaei & Rephaei, ex

omni-bus locis, ubi haec divina

promiffio,

Abrahamo fada , in effedum dedu*

cenda , autdeduda narratur,

cxula-verint $ Hevaci vero hic a Deo nora nominati in verfionem Gr* LXX.

In-terp. & textum Samaritanum

irrepfe-, rint? Refpondent viri eruditi» in hane

rem inquirentes, hos a Deo

nomina-tos populos, tunc temporis

, fuis

illu-ftres fuiflTe fceptris; poftea vero ad in-citas redados, ut aliis fe fubjicere eis-que adhaerere neceflfum habuerint:

quod quodammodo concludere licet I

de

Rephacis,

ex

Deut.

III.

1ιj ;

at-I <jue propte.rea eos annumerari Amo-rxis v. 8. Perplacet nobis in hocne¬

gotio judicium ClariflT.Relandi: bujtuy

inquit,

ret vAri* caujfte probabiles, nuUa cerea, däripojfunti nimirum pracipuas

no-minärt, negiettis reliquis, qu& dut null9

numero poftea ctnfita fuerinty

aut delet·* äb altisy

abforptavcyfellatintes fubpere*

(rino nomine, aut tn alias regiones mi«

Severine, vid. in Palaeftin. lib. i. c#

XXVII. Quod autetn Hewaos, alibi

l

toemoritoi,

inHebr. textu hk smit·»

Γ D fot

-·: - .·■··' :

■■'.·'

(54)

yo i o ^

fos, ceteris

afTociaverint

LXX.

Intr.

&

Samaritanus, id tantopere non

rnira-rrmr» cum praeter alia vitia ,

pariter

ejusmodi

hifce

fcriptoribus

admodurii fint frequentia.

Nots

ad

Cap.

XVI.

PAg.

minatus,

20*

I. ult.

haud

Rabbi

dubie

Jonas

eft

hic

B*

Gan»

no·

nach , alioquin patris

nomine

di&us

etiam Marinas, cui in ceteris

femulta

debere profitetur B.

Melech

nofter

in

Praefatione fua : ubi etiam teftatur >

cum a R.DavidKimchi hfoc elogio or*

Häri: pnpin

'foxSt»

η» mwar

i,

e.

qud

fuerit exceüenttßimus

Grammaticiu.

MC?

dicum fuifie > Cordubae Hifpanorurn

natum» atque floruifie circa A.

C.

Ull

docet Cl. J. C. WoJffius in

Biblioth.

Hebr. part I. pag. 486:

ubi

etiam

me-moratur opus

Grammaticum

&

Di-dionarium ab hoc Rabbino

cönfcri-ptum.

Conf.

ejusd.

Biblioth. P.

Ill

&

IV- N:o 810.

Ρ g. tö. 1. ι. 'o wW

%

Cum

cauFam 'genwinam , cur

hic

Som

ter

repe- |

(55)

fl O g| \ f f

répfitatur, dixiiTet Rabbinus, quid o-pus fuit ad myfteria confugere, id eft,

commenta addere & nugas vendere

i

at quis nefcit, Rabbinis hoc non effe

novum, modis, quotquot poffint,

ex-plicare, hoc eft, implicare, atqué ae-vqmvocationibus obfcurare S.

Scriptu-ramI Apud Rafchium, cui forte, fi

•tion pluribus, haec debet,

eandemvi-dere licet rationem repetitionis, qui

quartum etiamAngelum additex Conp¬

in te 13. A: gelum vero hunc fuiftc

increatum illum, feu ipium Dei

Fili-um, fententia eft communis Theolo¬

gorum. Narrque id fvadent

quamma-I xime non tantum circumftantia?

con-textus, & hic & alibi, ubi de hoc

mrr fermo eft ; verum & prudentia

Ghriftiana: ut fic omnis prarcludatur

hacreticis via, fententiam contr^riam,

:ad impugnandam divinitatem rS Acy*,

aucupantibus. HoC vero Rabbinum

latuifte, immo credere noluifle , cer-to certius nobis perfvafum eft.

Ibid. I. pennit, jdhd Sjna |\n.

Conjug*-tio Pobel quadrilitera, Rabbinum

no-ftrum hicaut memoriter citafte

(56)

st m o n·

chium, aut prefife ejus verba non

ex-hibuifie fufpicamnr. Nam in Michlol

edit. Bomb. tam fol· jd, quam d8»

dicit Kimchius hoc vocab. rnSm eiTe

133Π Syia p»s, quae & vocatur sjoun>

ob additum V 5 qu«d cum gravet, uti

dagefch in PieJ, hare conjugatio w

audit : eamque feptimam , ii modo

conjugatio dicenda eft, facit, natu- |

ramque ejus exponit fol 25. idemille j Kimchius. Alioquin jrano Syta conju*

gatio quadtat* ipfi eft, quae apud re-centiores Grammaticos eftPielδέ PmI

in verbis

i'y,

feu mediae

quiefcentis,

co quod conftet quatuor litens

> ut

oiwp. Hoc ipfo tarnen Rabbinum no- I ftpum erroris aut ofcitantiae arguerc

|

taon fuftinemus, cum ^dhuc non

fo-pita fit iis Grammaticorum veterum ac recentiorum de

conjugationum

fiumero , aut partitione illarum

&

compellatione, quin a fe invicem in

lioc negotio difcrepent: ut difcere li-cebitexAbr.Balmefii msKiup»f. Gramm,

Hebr.ρ. m. ido.Conf, Buxtorfii Thef.

Gr. lib. I. c. XV. Interea vero haud

temere ex Kimchio adoptaflet Au&or

(57)

fen-m o a Si

fenténtiam R» Jonaf> qui re nnSn fta-tüit fimplex efie Participiirm Benoni flatus Conftrudi: qu©d nec contex-t

tus 9 nec vox ipfa refpuere videtur»

Pag. ζg. 1. i. 'ipi η»ιπ ρ γμ2. HocRab-bini noftri judicium nititur hypotheii R. D. Kimchii, ex fententia R. Judae

& R. Jonac, in ipfius Michlol

addu-da, quam ad cap. IX Gen. v. ti. ita nobis fiftit audor: *poa min?rrp nwoi

n'j»n wen rjn mxa «wr* Sn npai dn η^απ

rma nw nSonrvtwn nmpgυκιρηι i. e. quan~

do duo Sehvaint in fine vocis occurrunt

,

fi coüigatur illλ (nexufyntaftico) cum fe-quente vocabulo, pofierius Scbvaeritmo¬

biley dtque legendum eodem fono dtque

ponunciatione, quam habet initium (pri¬

ma vocalis) (equentü diciionü,

Hancre-gulam inde traditamcrediderim,quod

eam fine impedimento obfervari

pü-jtaverint , ubi nulla ex literis nwua

conjundive fubfecuta fit vocera, in

geminum Schva exeuntem , ex. gr.

Gen. IX- ii. 27. c. L. 1. Efa. XLVII#

6. 7, non vero attenderint aliam fore

rationem, ubi fecus. Quapropter

et-jam hoc exemplum» tanquam novurn

References

Related documents

fus eil {in arcam) quod indicatur verbis fequentibus: propter aquas diluvii: ingreiTus feil, eil, ante- quam venirent...

Atque hasc filiis Prophetarum quldem iunt in prceienti illa pauciffima, opella quas fcri- de.

dum prxfigkur π (r), quod praeter Articulum (s) cor*, mode denotare poteft notam univerfalitatis (t), hoc feil fenfu JE HOP AH, DEus omnium Exercituum, qui. ecelimi &amp;

verbis: Π1ΓΡ Dominus regnavit, Pf. Π1ΓΓ Regnabit Dominut in fempiternum, Pf. Atque fic placuit haud dubie Divinas Bonität!, deferibere per tres temporis dif- jerentias fuam

cftendi pofle , Colchis , qui apud ■ Herodotum Atgyptiis praeponuntur, antiquiorem circumcidendi ritum adfcribi debere , quam reliquis. gentibus : quae ratio argumentan- di,

Quod autem DEus Patribus quoque ante legem Mo- faicam facrificiorum oblationem injun-. xerit, inde firmiilime

fuis quam maxime confuluit atque. proipexit; femetipfum

vellet Waltonus. Atque haec quidem eorum praecipua. funt argumenta, qui pro primsevo