COMMEmARIVS
MICLAL
IOPHI
R.
SAlbMONIS
B.MELECH
In GENES. Cap. XV. et
XVI.
ς>£ΕΜ,ExHebracoin ferrnonem Latinum con-verfum,&Notis brev.illuftratrm,
Cum
conf.
jimfliff.
Facult.
Philof
inRegia
Academia
Dpjalienfi%
FRiESIDE
VIRO
Amphjjtmo
&
Celeberrim
i
Dno.
AN
DR Ε
A
boberg,
L L O. o. PROFESS. Reg. & Ordin,
h. t. DECANOSpedabiii,
Cenfur#
public#
fubmittit
JOHANNES
SANDIN,
GESTRJCIUS.
In Audit. Guft.
Maj, ad
d.
x.Julii,
ANNi MDCCXL. /
Borit , dnte
meridiem
,folitu·
VIRO m/tximi β Revtrendo ,
DOMINO
Mag.
MATTHliE
3i©?)/
S.S.Theol· PROFESSORI Reg &Ord.
Celeberrimo, Confift, Acad. & Ecclcf, ÄDbESSORl
Graviifimo, PAStORiinWakiala, adjacenti»«
que Diftri&us PR^EPOSITO longe dignifl»
ncc nonReg. Socict, Lit.&S. Svcc,
MEM-BRO adcuratiffimo,
PATRONO EXOPTATISSIMO.
RUfticus agricolam,
Redoremdubia:miles
navitafcra bella
pnppis amat.gcrentem
*In mea fic tacitae ferpunr quoque vjfeera flamma:;
Flamma:, fupprefläsquas tenet arda domus, Aft übet, δί Isetus toto jam pedore nitor
Prodercid, in Audio quod fuit ante meo, Vos etenimeftmeaMufa, Patres, vencrataper annos
Multos, fed tacitcj nunc juvat eccej palam/ Veftri namqucin mc totfunt documcnta favoris.
Hsec is praetereat, cui pudor omnis abeft.
Eugc age!qua pat eft, devota mente, Thalia, i
Sandishi* Patribusmunerafacra fcras,
^uid dabis atquaeiö? quam fit tibi curta fupcllex:
Tempore,quo propcras, refpieejfifte pedem,
Anreputafti ? equidem meus eft temerarius aufus,
Tantis tantillo Teileplacerc Viri»,
Maxime
Reverend.
dient
VIRO mtximtReverendalfa Amfligimo,
DOMINO
Mag. MAGNO
BERONIO,
S. S Theol. PROFESSORI Reg. &
Ord. Celeberrimo, utriusque Confiftorii ad·
SESSORI Graviifimo»
'
t ■ ' ■ X' ' : - C . ' *
Patrono &PromotoriPropensissimo«
Dicis atj haec dudum mihi funtnotiflima; iédfi
llxc quem terreient,
gratus adcflét ubi?
Aureadona, ilio moderanti numinc cunfta,
Non tam, crede mihi,quampia thuraplaccnt*
Hotvenerabile par, gemino iplcndorccorulcans >
OrbisHyperborei,. tcmncret
apta Dco?
Sint igiturteneris eadem circumdata chartis Munera, qua:Vobis offero facra, Patres. Nil
equidem, chartis itia dcbfta iblvere, refertj Nominibus Magnis faepe gravatur onus, Si Tcfo mcntis Veitrum excipiatur utrique
Dcvota: pietas, scrciblutus ero,
Vos, precor, afflifto nc Vos fubducite pofthacI ■Elte icd auxilium pratiidiumquc mihi,
icDeue
incolumcs Pylios Vos ieryet in annöl£ Sit Helicon optct, fit magis ipfc Sion,
Nominura
VESTRORUM
j>
butoittimus
SANDIN.
©enitrcborn« οφ©ngbefatmnt* matronan*
ANNA
ALMGREN,
©å oc?/
#anbetömdnnerne
uft ©fapel·©taben Gefle,
©c OlrcBorne υφ #errar/
jP>ert
PETER
STRÖMBECK
Jp)err
SAMUEL
TOTTIE
fytl
PETER
ALMGREN
Stftne .pogtarabe ©pnwne,
MAdame
gbrntibren ej,
οφ
·ξ)(ΐrar ©ΜΠΑΚ/
/ af 3fånfe€rt namn af mig bår fatra«
3 fipdet/ fom jag P« Lat5'n
£av gfftoitι ltfaf en Rabbin, £>φ lögat/ ^tt)at> borbt
råtta«.
S)et
gir
bett tvSrbnab/ fomfag
Ut
gor<£'r/ mot al ben
gunji
mig
år/
5Rn i mång åt berotfab.3 fonnerbet få b&r Msdame,
fRåjt ©ub fom barmfg Ijnlpit
fram/
£årmebelji matba
prifab.
SRen bermeb går jag ej i lanb»
©ub ge <E'r alla af fin b<wb/ - ι
gor alt t alt gobt
tilbafar:
Stfn betta gunfltgt an / jag Ber/
©om iaeffamt finne lägger ner. 3«0 tbara ej fbrfafar.
MADAMES
©amf SOiine£ogtårabcherrar«
οφ
©ptmårel
^&rfammeοφ
fBrbunbne
Wienare
LIBER
MICLAL
JOPHI
R.
SALOMON1S
R
MELECH
In
Geneiéos
Cap. XV. &
XVI.
«Ρ»
·£
κ»π -D12H ΗΤ>η
V
™
UT {3 O'dVdTI ja KT ΠΉ®
pjo onnri ciDipn Ί* on rSy smwas ^ ans a"aSi) -iJDHI
^
iSiDKJ?aw® naa νβπib mp® κτ rvn
:'π9 ό^ρΠ) ρψΊ ww ο™
«f?K3 jmvi
.fllfT
ΜΠΜ
m torn κπ Iva *j®ni τκηη β® j&*
t» V: r>>)«OlCO, t&f V5-; Vs^
Cap.
XV.
"\j£
^limms
Abram. Indica·
Abenda·
tur, eum timuiffe reges ηΛ
iftos ( antea proßigatos
cap.
^erf
*·14J
i;.)
neforte
ipß
, autii,
qyi imperio eorum e;ant
fub-jeåi, muldplicarent adverfus
ilium copias fuas.
Quo fenfu
haec dixit Jacob: (ffcongregave-Gen.34:
vint fe adverfus
me} atque per- 39*
tuffer int me„ Verum R. Levi
BenGerfom ita fcribit: tirnu.it
forianne peccatinota ipß inu¬
reretur , quod Sodomitis
be-neficia
prajftitiflet
(reftituendo
nempe ils bona illorum , ab
hoftibus ablataGen.14:
qvum tarnen effent malt, &pec-Gett. 13?
eatores in Deutet. 13,
Demine Deus. PriüS vorab. Ben Me»
cujus primae fönt literär Alepb9 leih
Vdetb,eftη omen appellatbumiVerf.i,
poäe-I o 1
«jxnn o m?b οπρ axnn «at oty*
ur# κιη ^ axrib *jidd «in«bi ib ·ρη»
opn ta «οίοι 'raxn γη by axin*
fa ppba naayn
Vy
κ?πaanb
Diipoaijs Dsm xa «nwn*! axpai oits
»a* anxi ovyn Ktn οιιρ"a ana axnn
Sxa ρ xbt ta W.a χιπρ napnn
rbf
;nbyfl*
♦twa xba Tri*
'ΉΉίΣ
ppp tan®
*^ΠΟ
pti^D
pl
I.
bp»am o m *
pofterius vero, incipiens aJod^
Ue, eft proprium, Ponitur au-fern appeliativum (denomtnans )
ante nomen proprium}
quoni-am illud in rcgimine &
con-ftrndum eft cum !hoc, non I«
tem hoccum Appellativo; utpo« te qvum (nomen mrv ) nun«
quam proprie collocatum
de-prehendas in regimine. Quod
finomen hocpropriumlocatum
offenderis ante Appellativum ,
feias, hoc fieri improprie Sc mo*
reconiueto fermonis humani. Etenim in reliquis nominibus
denominatis,prsecedit
plerurn-quenomen ipfum fnbßantivump>
deinde vero ipiius attributum. \
Convenit enim fubftandam prius ponere, poftea vero
ilii
adjungere accidens, quodde
to praedicatur. Sed in
DeoT«
O. M. aliter fefe res habet »
(utpote in quem accidentia
non cadunt^
nny, i, e. folitarius & prole
deftitutus.
Etfiüns difcurßtationis
demus
VerßA i me**
uceu, iiMi as tue ucii! ukuu! uuuu tc^ gq&L mL ,u v»· iCitfwCt urj uawirt, j imdN^uiiu *·* tead \' ^ cm.I: : ' i .. . .^.«1 Ι6Λ<3 cl α/ad ciuv cl änäic £<, häl icawa aed cuc «w* <icJ älcs&j , -... v )-. . t ■y ' *.,-·. -, ;·/ v λ_ --· ζ&ια cifld: Ja-'-' f -v r Σ-' uid «uu CijtaL ιιιψ ich i&u« nus. cuucilu a^i! a<d lua flr.a <μμ3 måc^ Qca QQL utt.n «.! uu,£u ü o bb I · -1' ', -. \ ·ν. '.■/': '
Μ ο ^ γ
p8>» eil radicis ρρ» dtfeur-. Num^i: rit, t^rmxD3D numerus, (adm) yz.
& 10D amarttudoi (a no) half tProv.ijx
iigntficationem .iliduae kionl·; zje
ejusdem fenfus ac verbum pw
turnte. Qaarum radidum, li¬
cet binae fint, tma tarnen eil
figniiicatio. Adeo «t ρ»» ρ hic denotet hominem perp tuo difcurfantern. Aham vero
ii-gnificationem exhibet ( Kim-chius)in radice pm.
In radice p»o fcribit (R, Da- dienet# vid Kimchi) hoc voeab. habe- nett
re fenfuni dereU&ionis. Hinc
ita explicat verba wa ρε?η ρ ,
quaii Abram dixiil'et : huic ,
quicquid mcum eil, curandum
tradidi.
efiidem acρ» ε·*? bpr B. Me*
vir Damajcenus:
narr» ex f nfu leih*
quivis iaciie videt
eilipßn
(}.
Ex vifceribus tuis, Adhibetur dlenda·
hoe vocabulum, quandoqui-naF. 4. demTemen oriturex refiduo
a-limenti Ultimi,quod
contine-tur in vaiis concodlionis9
. ■ m o κ
o^jan cnaia m-ipii naaro Swan '
- - -
I
"fina "jrnmi m» 570 ωπΛ> ι
:f"iV
' '"'. . "j'a8? *|ina ta pyw
pa» on m «73
'pDMni
Kjf'rvap nSapm pnean pjf on V^srt pDKDH »3 njtOK ppo Ο'ΚΧΙ' ΟΠ1 tybz
:ns« »nn» *©πη π:»ηχπ jnia ">nx3 ; ;;t- - ,"■ ' · · -·■ ; " . '* " Ι ont93 pw W3 WD '' TN WK l'Jye V'n njrA :irsa
Rom 9
de& jecore. Sic autem appel-Jantur lingua noftra (Hebrxa)
) membra
ifta
interiora :quem-admodurn etiam dicitur: immi
yo *yro & lex tua in vifcerihus Pf,40:9.
weisi ubi idem denotat ac Tna *3*? in corde weo.
Et erediäte. Ubicunque hoc B. Me«
verbum }σκ (efe offert in con- lecb.
jugatione Hipbil, (uti heic) fi- F. 6.
gmficat fiduciam & afferium
vel obfequium : quod (Hifpa«
niylinguavernacola
dicuntire-itnza. Adeoque fignihratione convenic cum vocab. ruibx ze. ntas, fides, Nam qui credit ai·
teri, fidem dar &
con&rraat,
quod hoc vei Ulud habeat
ra-tum.
OHM 11XD. Vocabulum ·η* hic F. ?Λ
idem eft ac por, ut fenfus {it ,
* vaüe
5 feu ptanicie
Chaida:o-rum.VerumRabbininoftrif.m.
auturnant hic eundem
obtine-refenfum, ac in HIomViwφκ
p'Jä cujus ignis eß in Zion: v at-Eft. j/s
que fenfum effe, exigne QbaU g.
\ It $J ο 9Β I ' t>Λ ' » t ·V '■ ' -■ *' * ' ' ■ ■· γτι®Τ \a lyn's TUfå/TM Ό ■ ->
0"φκΠ
TDVtfjp1?
im pi '» oa^pnY ΒήτυΠΠΡ
VaaV ®η<3•rwVwp,
nVji?
na \a d^® 'a na naiV pxi nhw t»®?»3ro zh® en®ai ma ίορή oa®
'a
njni jeab nvb® 1« fj® zhw na
RnVn
j^jy
ωτη®n®5?®
iaaouinn:ΝΓϊ?Ρ pDTl
rfen
ftyi
Vfu idk) narn ja' ain
*^1131
^nv
rhu
by i» jtapn «pyn irpok o dmiti ja |a"ip®? w κ1?®
ysh
2auöpn
k © ϋ μ
JQuodptsffejfirusfint eam.Quod P". #. fic exphcandum eft: ubcfe in.
tclligam , poßeros meos terrae
hajus heredes fore? Sic eti rn
Ctribnk ii bi Jacob, quod filii
ejus perpetraverantjdicendo:) Gett.qSt
quam partem cepiemanttSntorau zz> Sume mihi i. e.iumej utof- V./.
fera* mihi.
rvthwü nbiy i. e, vimlas·
Neqiié enim éxplicandum eft:
vitflam triennetm nam illa
vo-catur n-ts vaics. At (Kimchius)
in radtce uhw feribst trienneniy
aut tertio partu editam. Vita¬
las tres hk denotari v.ult Para*
phraftcs Chalda:us, qvum feaec
ferba fic vertit : pj» xnbn pSjjf JKnbn pm r6n: tres vitulas> &
tres lApras, (!) tres artetes.
Et puüum.t h. e. pullum co*
lurabinijm. Et dicitur pullus iftc bm; quia haec vox indicat
avem admodum parvarn, uti
exhoc locopatet: puliis fult in* DestK
tubat. Ncque enirn aliae ex co- Sirtb
lumbis aprae erant
facrifkio
,i o t»
:pW)
'TOaü'OMt γηhwTum«in
e*pH3
iS^an j'i? nm
:tfAtn "nrD 0">>ί : P^n Λ ηΠ2
^jrrb mw nsiap κηη •Ö'OT :o'j? Kipjn «m oit-m
φΐ?πo nom
éwäär» οπ *onjsn
by vhx tmnan by nan «b *o traben
Srunt τηη an» o'obm ont onjan
Hy «b« mm neu ua yw «b ό
DTO ß*>JÖ DDD "U£D wo ob*»:
*
.:Su*tp
mj Vwp ilbw »jinnnt nmann
91 ο Μ *t
ΤίΰΊ Ι. e. pVfT), & divifitf vel V. /#·
iijfecuit.
P<v medium. Eft haec forma
flatus abfoluti»quac
inconftru-do habet -jm» ubi quiefcit me¬
dia radicalis.
, nna trtt i. e.
ipSn dffiftamy aut
divifam cujusquepartem,
nro vh i.e. pbn üb
non dijfecuity
aut divißt.
swn. Kametzatum eftH^quia ym iitt eft demonfirativum. Dicunt(
fa-pientes) hac voce a-ptkfignari
volucrem rapacem. *
In cadavcYA. De integris
ca-iaveribus, turturis nempe & pulii columbini? non partibus
difte&is, heic fermonem eife*
inde conftat, quod
S.Scriptu-ra nusquam utatur vocibus
"U3i nsu*& n'u nifi de corpore
integro, ut in his iocis\ tan. Eßt+itji
quam cadaver proculcatum: cor-£f37:36*
pora mertua: corpus Sauiis exa» 1 Cbrott„ tt'mey verpusSaults· 10:iz.
Etabegit. Notathoc
verblim
/ Sam^depulflonem»
atque agitatio- 3/;«.aem
t® © B» om in»i hök rcirn
wbt
HT CW pt rum :J1jm JW 103 KWDlSpJNΠΐΗ'uV^I/l
|1Π^£Π
c^n p'sS tnyob mm eadtojn 'tfW 1J>Dl?ß3 Itf^sS ΒΠ jra
1
hy OfilKfjyi
WM bmr Vια·»»
«ι ο ι» ι
nem C avium ) Radix ejus eft 3573flavit.
Terror^tenebr*. (Deficit hic V,H
Vau copuhcivum;)pleno fen-fu feribereturnat&ni ποή. Sicet- >
jam defideratür Vau inter
vo-ces rrv umwfol& luna, nec non Habb.
in bis ppntsr {ami, Ruhen Sc Si· //.
meon. £x> i:
απ3ρ. Mens Onkelof?,
in-terpretis Chaldaei, eft, hoc i«
dem efjfe ac fi feriptum fuiftet
D3 Π3ΙΝ & fervitium exigent ah
ipfii refpiciendo nempe Ά* gyptios ( ut domir)os:> qua-propter edam transtulit hoc verbum pru pnVw. Alias
poteft fimpliciter fic exponi,
ut onag» referatur ad
Ifraéli-tas> (& ferv'teMIfraeiitac eis ),
& oniN -Mjn aßIgent eos, ad
JE-gyptios, (qui Ifraelitas
fervi-tute preflori eflent).
Cumfacultatibus maghis. Vo- V*14
cabulum hoc enai complecftitur
quascurique hominum opes,
fivefint pecora, five jumenta,
> five
argen tum,five aurßm, fi¬
U o f»
«p3t namn ropa ο"»«π paa Sa SS13
•
:pböS»o S3i ann
σο'π *73 οικη "π {Dt
nm
ουιη in topi oStya η οίκη®
:1Π
soipan
Sy
rmnSa
'fUH
fiyn waw uay
pl?
mmn νιφ pt jran kS idiS nxn
flina yam mSa ">y oxind BfcmnS
Ο'ΜΠ rWD *3 lon» γι Sy ni»
•ρ&ο
wiidyrb$
"nb«,n
nyasso» Snart ton® mann Taini
WJDtfH OJ«1 »w ι»«» 103nio»
naiJD *im DTM&D ^lDKil nu
;itoj cm«
wni rmy iy TO
*ΠίΠ
"Bi
ve cujusvis generis
fupelle-dilia.;
Sed etate. Totumvita
fruma-y. g^
nar tempus,
quo homo in hoc
mundoverfatur,diciturnn.Hinc
nuperegrw&ri
paraphrafis
Chal-daica vertit in Gen, 16:?„ Hac, Harevox locumdefignaf,
Iniquität <rtmtr*orum. i. e# poe» i iniquitatis eorum
5 quafi
di-cat Deus: non prius
rempus pcena? Amorarorum adeft , ut
expellantur regione fua,quam
4ooannisexa&is.
Quemadmo-dum etiam loquitur alio loco:
I vamproprer iniquitatemgentium Deut. §ί
tfidrumDominus Deus tuusexpeUit
jo
tasa fade
tua. Commemorai
aütem hanc gentem
Amorae-am, quia maximae inter feptem
iftasCanaanaras fuit potentiar:
jus altitudo fmiiis trat
altitu-dini cedrorum»
•ddhuc, i, e, ad eempus
prae-f ; namque harc
vocabula
ι ΠίΠ |ΟίΠ "1J7
*101*73
{ratn*-?ί?ΐ3 «inia? ^s*?
ΠΜ3
:*i3yirhüK Ρ^π κιπ
■rtAw
j3i nsn xins» ityaxi aty
•]W
^DD DDH *7p»3 *ιχη DP βίτ33
imba |^y rprw 1WH W nmp ID«
:γ-ιβ*7>'π ·]1Π3 wp «vrn? ruoi ίώι*7 nxn Tlftf
TJ&1
•/ni -uy im m Π.Τ13 j\V ψ•tmurt
p3
; 'jinnipia
8 s 8 ι$
defignanttempusjquafi
diccre-tur: in bunc diem.
Öccidit. πκ3 eftvoxpcnacutaj i/«'
quaftdoquideem
eft verbum
prateriti tempetis»
ϊΐDbjrf habet eandem fignificä*
tionem atque nSax pari,
fcijfa
caligo, Exqd. ιό: 12*
Jtumus. Eft nomen
fubftanti-\tim. Poteft etiam efle
Adjetti-vuM${fumdnf) foftliseOjH fnpi- Prov, 1}
ens *, & feo ftultus; ut ftatuit f.
R.David Kimchi in Gommen* Ar/ *«?
tario fuo* Dicitur itaque* A* tp* brarnum ultra vidifte furnum fumantern, i. c. furfuffi
emit-tentem fumum> in dtnfa Ifta
caligine.
pAcem igneatn,
Senfus
eft: 8c.
vidit facem igneam, qua tram fibdt SiCi
Intet fegmeniA illa, B'itf
eft
Nomen [ubftantivum, cujus
ίϊ-gnificatio convenit
fignifica«
tioni Verborum &^ηϊι
> β*tuit) dectdir.
i o n
T
pIS
. :rv)sn
ρ®
\3~)ϊ]7
•Tin^ NJ K3
iwvwrh raa 11:33 -pi bp tp'
ra1? ρ «ipj pn
*nj3^
: οντη san pa.
r»?3 'sm
-D13K
Γθμ6
:pyn yforb kim «ai nsbrs
sranxa πηυ •mm
rar \n flpr¥?p mv
•Vpni
Ü O gg Χϊ
Cap. XVI.
Occlufit me Dominus. Yerbum ^
*ixy hic fenfuro habet irihibendi, ,
negandt.
Ingredere qu&fo då antillåtit
ffieam, Eft phraiis, decenterin- Λ
dicans minifterium ledli. Abdificabor.Ejusdemetymi eft
μfiiiui, fic appellatus propter
operam junélam patris
&
ma¬ tris, quafi f bricantium.Po/lquAm habitajjef dbram De»
P·
f·beret quidem Lamed ante na»
I habere Kametz} fed propter
re-'
gimen, feu conftrutftionem
fe-quentis genitivi hic
adhibe·
tur Sikta.
Et concepit, Patacb)
fub lit.
ft) hic manet cum accentu
dthvdcb. (quod rarius
eft),
Spni Vitis habita eft.
Radix
hujus verbi eftSSp. Sentit qui¬
dem Rabbi Jonas ( ben Gan*
nach)y illud hic efle
conjuga-,
tionis Kal, ficut & fubfequens
f inv.5.Siw;verum
re&ius
fon»
o W
paö ont?
ρηή
^ptfl
piVn
t®^
;Sv3J»jh» onm *ΌΏΠ
inaijsS Ίκ »a κΐπ
yty
'nna»onnpiS
ρτ ι1? rrn'» ^3 *]S rvnrw νϋΐυηϊ
$*mnn hSπρκΐ iTTja
^p&l
^a*r
Π3?η 'ΓΗ 1*112ΠηΐΗ 2D*n
: 'ir en jglfttf* WrÄ,
ιρηι |ΐ3π pa ηι*3
kVd
•Trat
Mai nb2 c^ra p3 riSo nian. ρ ve
iW^il 03^5 ρΐ. M3TI 1Γ3 t?wa\
yta pann B? nftfts «3
■wi
SU o gl
zj-te ftatuitur,utramque
formam
eile conjugationis
Niphal.
Injuria meipropter te
efi,
i.
c«V*
/.
injuria, quam ego
ferre
cogor
ab ancilla mea, propter
teeft.
Namque tuicommodi
gratia
eo
perduda
Tum,
utdarem
ti¬
bi camj nempe, ut ex ca
tibi
eflet proles.
Sed
(poftquam
gravida jatneil;) villi
habit
a[um
in oculis ejus. Tu vero nequc
animadvertis illud, neque
cor-ripisillam:qvumegotuae
digni-tatis mcmorillamcaftigareno-luerim.JW/V*/itac%Dominus
8cc.
Etinter te. Piene hic
fcribi-tur, inter
hujus
vocis
literas
Nun & Caph inferto
Jod.
Eoqj
modo conilrudum
aliquando
reperies
vocab.
pa,vel
(ine
no¬
ta
pluralis
numeri,veJ
cum
Jod
iigno
multitudinis,
(licet
de
uno fit fermo).
Prioris
exem-plum habes
in
bis
verbis:
oama
mal inter vos & inter
tlluvs (
ubl
Jof>3?
4*
defedive fcribitur pro imm ,
quod habet
Keri.)
Et dixit. Scribitur
hic
fab ul- V. t*
tima fyllaba
Pdtach,
cum
*5 o £$
■3!"ÜD f»in?p33
*j ρ0ΒΠ3
U'x *2 ρ so iiaxja U'jya»
's1?! posnn pl "TOH? Gj? ίόχ VjJVt Ν2ΓΤ plt :*Wl *» «r** nnss w TUTTD :jruco KV pujn um μ amya &bv
pfrfr ρ sai mojps srnsn jra»
cw# n»bsy r&ηοκ» ^ pm no«on
•.' ' / _ '. , ..;"·';., . .; .«
ϋ ο ü
. %9
centu Rbhia , quernadniodum
alias
occurrit) in jufta paufa. Etenim hic cccentus
nonnun-quam majoris diftindionis vim
prasbet. Ita vero fcribitor
,
cum fenfus ferc cum
ipfo
ver-bo abfofvatur:
neque
c-i nim hic
ardius cohseret cum
1 voce
fequence,
Ted cum iliispotius» quorum mentio antea
'
eit fada.
Quod & obfervare
licet,
ubicunque
hoc verbumin eadem forma fefe
offert. fügtenι.Refcb habetin hoc
vo-Ϋ. $»
cabulo fub fe Patach (loco Ka-ι metz) in fine periodi, prorfus
irregulariter.
Et dixie, Terdeprehendimus
V*p» hoc verbum hicrepetitum >
puodS.Sacrac haudadeo
efiin-frequens,
quum confirmandafunt ea, qua loquimur.
Atque verofimile videtur ,
quando-cjuidem locutus fit ( Angelus)
cum
Hagar de tribus diverfis
Begotiis, ter etiam wt fuiffe
ufurpatum.
Senfu autemmy-;
hico
hoc fadum dixeris,«β · m»
*3 13 ö") D'nrs
npbp
*W)ID#
;nb nbi? o^b»
rwbt?
•myn /133*110 nbo
•p
mbvi
κιη» ΓΠί?Ί ρ Π33*ιππ oyai
war
"ab ii π MSD Tnyb 3did *13?
byie
yyinV mV #b fW *a vny
xirw
mn *]3Π lyv
jmbb
*:>ΓΠ^Γ
nn*
iq§ nb iox u'jjn
mbr
ptyb
bis'
r-»0N3 w ρ mn nxt?
njnv
nxis>
κ/%ι nny mix mbi1 nx
ibxo
ρ"ibw
iay byis x\niy xbx nsrnio
ηΛ<
'3
s*V'b p>03 pjfl wno
byia pae
crp^ns D^nsos
kxdj
,3ri3
i'a jo'pa)
fi"'3m » m
niam tres avgelos miferat DCUS
ad cam.
Et propedlemparitura esfillum, V■ti»
Éft hoc verbum compofitum
ex tertia feminina Prateriti, &
Ρλrticipi'o PrafentE Ratio autcm
compoiitionis hgcc eft: nam
quod verbum eil
Praßte-riti temporis, hic habet
figni-ficationemFuturilpropterVau Converßpum frateriti in futurum)
namque adhuc non pepererat. Dein de compofuit (Sacer Serb
pfor) cum nac forma faliam
Psrticipii jtnbr, quae refpieit
verba proxime antecedentia
mn *pn ecce tupregnans es: adeo
ut hic fenfus exiftat, qua(i an¬
gelus diceret: quam vere fcis
(Hagar) te gravidam
eife,tam
vere etiam fcias, te parituram
filium, ac fi jam eum pareres.
Quidamtarnen dicunt hocver¬ bum non eife compofituniyfed
Prateritt temporis
Conjugatio-ois Pobel quadriliterat. Qua de
revide fis Kimchii Michlol f\ 11. Et ibidem fol. %0% ita
I Q &
mVi *wp3 ira ρ DKi nuup ρ n
'3
-v '·
· ' · " -' ": ' f. ■ %
nsn ρ n"*3 ητι "wj» rrn dnk? ρ dp
SM cru ο'κν^η idsjo iopj NSX
:ο*π: ena? pann
rto
a1««?"Jsf
'
.rpaS W
IB#
η*ηρι
vm DDHK
ΓΙΚηρί
naroan näpn:rnnp κη mpQ3
napiS
SK ioiSD tipn ffy
ptfyi jwmri £V« ]ΓΗ i» W*
» o m bit; in prsftantioribus codici-bus reperitur litcra Betbτχ
p
dagefchata: quod cum ita fit,
nuJlo modo cob«erei το mbr»
cum vocula p;
namque π per
fyntaxin eiTet jun<ftum,
T«Da-gefch omnino careret Betb in
voc. {3. Jam vero legitur hoc
ipfum
mbrperfe, i. e.fepara-tim, cum gemino Schva
qui-efcente>prcut
ornnc geminumSchva vocabuli in paufa colio·
catiϊ eft quiefeens.
Et vocabis nomen ejus. Lite·
ra Tbau vccis
hujus runp» eft af*
Normativa fecundae perfonac
fe-naininse. Sed Tbau, quod re¬
peritur alibi inverbisojnx nmpj, Qefie%
pariter quidem eft feminini ge-neris, (at tertiae perfonac) lo·
eo n, (adeo ut
regulariter fcri- / bcndum fuiftet) nxipi obveniet
(Vobis malum.J
Tvbx. Hoc nomen fignificac
niecUnterem,
idemque eftac ii
diceretur,
«jnpßx b« ad clamorem**»*, Hunc fenfum
fubmini-fftrat nobisradix ny in hisver¬
i ό I»
γ™ Itnö wij '3
mstifc*
t·^ D^pJX Πί?1 p"i
VnV
nP^i*# nn Dii1
•jnfry
'n
^3?
:yuy 161 n*n
n>rl
$310 DIS WW·tflN
;ΐ3π ηηπ aim NISJI «■»«w
Vd
us
Vr
:rnitap ,'3.3 wt *,,w1,5
tat* fcfcrt »pn V»p^
Sp»3i O ( fl bis: {jn ö* exclamavit Job :
pri-mumnemptf, (qvum
alloque-retur amicos,) in cap 3: f.
item in his:ruyj & cUmabit ani-£fd. ij?
mal terrificum in palatiis ejus vi- 22·
duatu, Etenim (Hagar) propter afflitftionem feam haud dubie ad Deum clamavit. Eundem
quoque fenfum eile Onkelofi,
ex hac ipiius paraphraii patet:
qniSx π S'Sp ηχ qttia fufcepit Do¬
minus orationens tuam, Quod ii
stfflittionisfignificaciohiclocum
obtineret , utique adhibuiilet
verbum π&π vidit , non vero
jfaw audivit.
. Homo ferus. i. e. homo
agre- v. ni
ftis
? omni quaii humanicate
exutus, inftar onagri,· qui aii-nuseft iilveftris.
vnx SdU3Sy i. e. coram omni-
dbenda-bus fratridbenda-bus fuis, nempe ex na, Ketura (altera conjuge)
o-riundis.
Dem vifionit. Scribitur 'ίΠ B Me-cmn CUateph Kametz , atque lech. .nomen eft fubftantivum, for- v,
ij,
ma: uyajflittio, Thren,3: i.
filen·
'■
?·'-<9 ο Ρ»
mm bu -rata Vpiw
; 01K Var® nnx
•mfa 'W1
DlVn
Djnrvn® nwa ό >^O n\n® m\3n nia
inn mnto rrryo ohp3 riw im»
^atpaa Dbn iVax wm cSn Dan ''3
nnajBo »52η ηπκ wm κ1?» nmSa
\ /r-'.
me:» "iRx πκτ® cbiyn γπο 'joe
:wö cbrnn jnrft xrrw njr -wo®
nsni WIR n«n
»am "jya WIR πχηι ,ι7κ ruojn apr
«8§ * i»
jjilentitim^ ΡΓ. 85: 2»& "W opobal«
/&mum Gen. 43: π. Senfus eft,
quaii diceret:
otnnino
esDeus
viftonuy
quandoquidem
homi-nes Te poiTunt videre.
Nonne etiam hlc vidi.
Indica-tur» eam hoc ipfo agnovifte,
angelum hic
adfuifte,
quod,dumadhucloquebatur cum ea, oculis ejus fe fubduxerit, ut
illum ultra noo videret. Qua-re fenfus horum verborum w> ο"?π o;n hic eft ; omnino
hic loci, ubi jam coniifto, vi¬ di: hoc eft ; nihil prorfus re*
fiduum confpexi
formae illius,
ab eo temporis momento,quo
difparuit hinc e
confpeétu
rneo 3 cum tarnen natural!
modo fieri foleat, ut
appare-at(homo ),poftquam e
vicinia
difceffit, donec longius
fuerit
remotus * quam ut oculorura
acies eo pertingat.
JP§ßvidentemnte. 'an eft
idem
ac wk nxn mevidentem. Vult
dicere : illum, qui
appuruit
mihi, & vidit etiam me in
af-fli&ione raea. SedR.Jacob Ben
Ei«-3S o m
ΉΠΝ 2r)D ρ spy
ρ"τ> rVp ana? ywaa
ißfo
W:r^m paa
ϊ»οιρη top
*np
ρ
Vi?
•un niDN» oytaS *&*? 'n^ Ί&Ο ΙoViyV Ό Hin y?on? VI VN ΠΓ)Κ
:»nS na« ysh
low TO «in 4TQ
pHl
c ~' ■ '·" ·' ·
γκ 12? -p^h iV rn map 'jip? nbvat7
px »ΓΠ1 #"UfJ ÖTW N"/V31 DiTW
JtfÖ HT? flWTÖ3 dVCP IM OWV·
:?'>
- I . - -r
mo p
Eleafar higec fcrihit : v», quod cum fuffixo primae pcrfon* occurrit in his verbis nn« 5
iignifiCåtpropbetiam tneam: cui.
ctiam adftipuiatur R. D. Kim·
chi (in tnm 'o)
Propterea votavit. i. e.f>ocdviét
quisquis fuit, (puteum illum)
puteum uiventis viäentü me 5 eo
vidclicet fenfu , quo dixeraE
Hagar,w ha πηκ. Angelus
ve-ro cum femper vivat futpote
immortali*j ideo dixit 'rft f/«3
i>entu iUius.
EtinterBared.Bdred eft ideΜ
ipfum atque Sur 5 cujus men®
tio in
fnperiori
verfu 7. fa$aeft. Huic autem loco , cum
duplex fuerit nomén» ideo el*
jam utrumque (in hoc capitej
commemoratur. Sic & On®
kelos utrumque transferc per
Hijii. Tradhim v. hunc, (inter
Kadefch & Bared,) fuiflfe ter*
ram Philsilaeam, patet ex eo*
quodfcriptum invenitur in Se®
ftione tm (collat.cum cap.iOi
cap, 16: ic
•m v
3<5 i ö
g
Notx
ad
Cap.XV.
PAgi
haeci.
kalbagiL.
y.
'di
nullaana
j"aSu
probabili niti»
Sufpicio
tur ratione. Etenim Abrahamus
opti-me licet de Sodomitis fuerit meritus; artamen tantum abeft , ut eapropter
nomen peccatoris
timeret,
ut proin-columitateillorura Deum fatigare
pre-cibus, haud multo
poft, aufus
fuerit.
Novimus etiam, Patriarcham non
il-Jorum cauffa motjbus bellicis fefe im* mifcuiflfe , fed illius, qui &
faoguinis,
& feligionis vinculo
iibi
eratdcvin-étus, & quem in
captivitatem
cum u-niverfa fupdle&ileabduxerant
hoftes
i
Sodomitarum, nimirum Lothi. Deovero ita dirigence fa&um
eft,
utfru-&us viftorix in eos redund^ret.
Po-tius igitur cum
Abendana
dixeris,
il*
lum timuiife impetum
hcftikm,
vel
agente refidua
cadorum,
vel
ab
aliis
fi¬
bi immxhentem: quin &, ne fpes
fua
de futura prole terraque
poilidenda
tandem vacillaret Haec vcrba
argue-rein fan&o viro in^entem pavorem, & tentationem diffidemiacj docet b. Lutherus. Alii «iMwr«hie eile putant"
j
41 ° X 57
irvn Vk, pro confidas.
Vid.
Calov. Bib.
lliuft.
Pag4.1. ult. wa ptyn pi.
Hacc verba
& fequentia mire in
diverfum
traxe-runt interpretes.
Qojdam duos hic
defignari volunt
homines,
nempeEli-eferum & filium ejus, quem
Abraha-mum voce ρ hir indicare docent: qui-dam vero p2>o p
ipfum Elieferum
derotare ftatuunt. Pro fententia pri¬
ori ftant verfiones Gxxcx , utpote τ&ν
LXX? Aquilae &
Theodotionis, licet
in fenfu vocabulorum difcrepent. LXX
quidem (ic vertunt: c υιος μαο-εζ της et·
κογενχςju,i<,quaiip»o
eilet
nomenpropri¬
um feminac cujusdam vcpnx Abrahae,
cujus füius bic Eliefer. 4guiU
hoc
modo: d νιος τ2
ποτίζοντας οικί&ν
μχ9q«aii ρ$η eiletpro npsso, potumpr<ebem.
G η. XI. f. Theodoticn veroitot rS
S7rtτης οικίαςμχ,ß/iuf villici mei.
Con-fbntientem h bent Aben Eirm, qui
vocab. ρ repetendum
vult
«Vo
>zwx,atque ita
fupplendum:
«in vr? pts>D pi•upS« pPDT p. Nec
ab
his multum
dis-oedunt Lutherus & Svecus
nofter
In-terpres ,qui
tarnenvocabulis
jgöuj?-SQogt &
«Hcötfmen/
reåe
conneäunt
3? Ü © ü
ρ cum panj Åkeri verafententiae
fa-vere vid tur auctor nofter, non ruß
de uno f ribens. Eodem baud dubie
tehditÖnkelos in Paraphrdi fua Ctial-ddca, vertens wuia *>3filiusgubematia* pts vel (uflentzitionis dorriUS} i, e. guber->
nator dornefiiitu, B. Terferus quiderri
putat, Par iphraften in alteram
incli*
nare partem, quum verba ejus vcrut
concretive, ßlitu gubematoru ·> non
cum aliis plerisque abftradtive ,
filitu
gubernatianu, ut omnino redden la vi-dentur. Apertius autem mentcm
fuam
expreffit'Syrus» indicans de
folo
Elie-fero hic agi 5 licet voc. praeterie-rit , fuperüua vero in hne corr.matis
addiderit ex
fequemibus
j ut exLafina
j. veriione hac patet: EtEliefer
tsmdfce-xus domeβhus mtus,ipfe futurusfit beres
vneus* Hrs
i/ι'ψηφαι
futit aiii iniignesloterpretes atque Philologi : quofum
fentenda procui dubio alteri eit prae-f renda, Res quoque eodem paene
re-cidir, ii vöcabulum p5?o gauderer
figni«
ficatione derelictiwv,uti Abendana hicex Kimchio obfervat 5 immo ? tunc
absque eliipfi fenfus per fe eflet clarus}
®t vero non tam deuUrm turadomus
SU Ο Μ 39
Abrahamiticae inuatur, quam bonorum^
Ita Tremellius, Pifcator, Vatablus: cui expofitioni contextum apprime
fa-vere, etiam judicatGlaflius in Philol«
Sac. hb. III. traft i.can. $6. n.4»
I>ag 8· 1. 8> Ή* heic che tiomen
pro-prium loci & oppidi, cui natales luos
debuitAbrahamus; non vero
idemes-I
fe a c pop vaUis, multo minus propriehabere iignificationem ignis, autfocif
uti nugatur Nofter una cum ceteris
fere omnibus Rabbinis5 mafcule
evi-ftum ivit Chrift. Wagner in
diflTert.de
Ur Chaldéeoruwi quam vide in
Thefau-ro Philol. Part. I. pag. 173.
Vid.
et-I
jam
notsin verfiomem hujusComment.ad C. XI. ιg9 a Cl. Μ. Abr. Printz fik
adornatcC.
Pag. 10. 1. 2. 'di innpb ίρκ pn Me¬
lius fortade de nobis meruiiiet
Rabbi-nus nofter,(i alium locum
parailelum
fuppeditaflet. Njmque
fatemur in
S.
Scriptura ejusmodl Metonymiam
fubjetti
pro adjuxtto, & contra, baud
infolen-tem cfle : cujus etiam exemplum
in
hoc ipfo negotio videre
licet
Aft. VII.
{
16.collat.
cumJof.
XXIV,
32,ubi
4-brabam pro
nepoté
Jxcobo
ce fümi, obfervat Glaffius in Pbilol.
Sac. lib. I, tr. i. feéh t.?n» ii« conf.
lib. y> tr. i. c. I. Locum autem,quem fubminiftrat, prarftitifTet omittere,ut*
potc vexatiifimum, faltem eatenusob-icurum, quatenus non liquet, utrum pofteris, quod vult Rabbinus,hic
tri-buenda fint, qua de femet prardicac
Jäcobtis. Equidem funt qui prolepiih
hic ftatuant & enallagen ten-.poris,ad declarandam Jacobi
τληξοφβξίαν,
quaJam olim diftribuere atque praiegare poflet Jofepho partem, per poftfros
in terra Canaanaea occupandarft. Hinc
Aben Efra fic explicat : bänt?' mv
tantiföl aaina quam Ifraelit* fuis Arm» eccupabunt.
Ålii
dicunt Patriarcharn jhic refpicerepofleffionem, acquifitampcfi; facinus, quod patrarunt filii ejus
Simeon & Levi, obftuprüm a
Sichernd
Dina forori iJlatum Gen.XXXIV;licei: ipfemet illud in c.XLIX.y,ö>7,fumope»
reexecraretur at^deteftaretur.Horum
quidem alterutri fentcntiae fefe addixit
Nofter. Onkelos& Rafchius verbaw
vuppai, de oratione 8c obfecratione in-terpretantur- Nobis potius iis
€ O §8» 41 teftamentöJacoblegavitJofepho,por- «
tionem illius inteltiguftt agri, quem
a filiis Hemoris Bevxi, patris
Siche-mi, juxta urhem illorum Sichern,
cen-tum ίιbi acquiiiverat η um mis Gen. XXXIII. i§. ip. Hane autem
portio-nem, monitu Domini, ob imminens
iibi filiorum eauifa, periculum, eum
1 defcruiiie,
quum adfcenderet
Bethe-lem, conftat ex Cap, XXXIV« 30.
C.
XXXV» 1. y. Ceterum hoc
fa&o,ta-cente licet, uti faepe de aliis,
Scriptn-ra , credibile eft , rapaces Amoraeos
hunc tra&um invafijje atque
habitaflej
donec illuc reverfus Jacob, duce atqyaufpice Deo, hos illinc
fugaret?
ar-misque fuum recuperaret: ni
ii forte
Riavis, per *n&pai urna diåam
intelli-gere pecuniamj ut quibusdiam
plaeuit.
FuifiTe autem hane portionem in
regi-one, urbi Sichern vicina, non vero
fub fe
comprehendiffe
ipfamurbera
yut nonnulli volunt , LXX
iecu-ti, optime
declarat
Evangelifta Jo¬
hannes in c. IV. y. ubi venifie dick
Ghriftum tu νόλιν της Σ,αμαξΐίας teyo*
μίψ Σΐζ*ξ , (quod corrupte
4ι Ρ ο I
L 'fherus) πλησίον τχ χωξ'ιχ , ό
efaniv
ΐακωβ Ιωσήφ τώ νιοο βίυτχ. vid. Terie»
rus in h. 1. co t. Jo. Oiriftoph.
Wolf-fii Cur. Philol; in Evings Joh.
Pag. ίο. 1, 3, 'juS oanpnV* Si
gloiTema
hoc ad adum illum , quo foeduspera-gebatur , non ad facrificium aliquod
proprie iic didurn, referat Audor, u-
j
tique rede feie habet. FuiiTe enim
!
hanc ceremoniam , pro more illius (
temporis, inter foedus ineuntes,
re-ceptam,judicat Gl. Buddeus in Hiftor« Eccl. Part. f. Sed:. 3. $.4. Et, qvum
in ejusmodi adu> uterque pacifcen-tiuη inter fegmenta animalis madati
tranfiret, Jer. XXXIV. lg.eidem ritui>
fymbolo ignis , indicis praefentiae fuac
iefe accommodare placuit etiam
fum-mo Numini. Etenim & Abrahamum
idem feciiTe , quo minuscum Cierico
credamus, nihil obfiare putamus. Pag. ίο. 1. 6, 'w hiVjyvbty. Rationes ab utraqj parte & Audorem noftrurn» & quem hie, uti pierumque, χαταπο*
JUiequicur, Kimchium,
tenentanci-pites : utrum cum iis faciant, qui
cu-iusvis fpeciei animalia, ab Abraham© hic©iferendaa ftatuuat fuiße (ria> an I
W o Ü ' 45 Cum iisa qui fingula trimsi In
prio-rem tarnen i ntentiam haud obfcure videntur inclinare > eo adducbi non
t nrum' diverfa iign'iicatione
vocum
ma & nSjy, fed & iu&aritace
Onkelo-li » heic cit ti. Pofteriorem
ni!iilo-minus, all to exemplo in Libro Radi-cu ri, feu L xico, ad rad. »b», fed alius
form<e fr^bt? ex Ef. XV« 5. non tam
i negare ,
quim alia figmficatione
elu-1
der? con tur Kimchius vacillans* 8c
fui v lut oblitus. Audor nofter indi-cat utramque, fed
praeterit exemplum
a Kimchio citaturr. Rafchius
quidem
non ίοjuni his pollicem preir.it, fed
etiam, cut trina (ingularum fpecierum animaiia fuerint adhihita, rationem reddere allabor t j hic , ut alibi fua
luxurians fagacitate, Equidem
fäte-mur hqcvocab. rwybpo alibi de re trtpll-tata inveniri Eccl.iV, u. Hef k.XLIL
65 quo minus tarnen cum aliis
Inter-pretibus actatem hic denotari pute¬
mus , nihil prohibet.
Neque enim pos moratur diiferentia iignificationis
inter &nbjp,quam inculcant
Talrmj-dift*> quippe quac, uti ex Ef. VII. zi.
Π· 8c Hof, X. 11· apparet
?
fibi
nottfem-44 *8 °
femper eil
conftans,
vid.
BochartrHie-roz iib. i. c. 2%. Nec tanci nobis
eft
audoritas Onkeli , alias fspe
hand
contemnenda, nec Rafchäi , ut alio* rum interpretum expiicanonem
hifce
poilponamus. Certe
viiulam triennem
hic (ignificari vuit
verfio riv
LXX»
Syras , Targum
Jonathanis
,Aben
Efra, Abarbane)j imma
Kimchius
ipfe*
met, uti vidimus , ab hac
fententia
non e(t alienus, licet haefitans &fibi
contrarius. Confentientem etiam ha*
bemus b.Lotherum in verikmeGertru
eoque & Svecum Interpretern ,
atque
ac Vulgatum; nec non
Belgicam
ver-fionem & Anglicanam, utalios
Inter-pretes taceamus.
Sentenriam
veroa*
mici cujusdam, cum G.
C.
Dachfelio
perliteras
communicatam,
& in
Bibliis
Accentuatis pag. 616.
philologis
com-mendatam; qua exanalogiavocisynxw Jiefek» XXXIX, i? urget amicus»
voc.
bvbwO indicare anirrsalia haccce in tres
partes
fuiflTe divifa
,vi
v^rborum
ver-fus fequeutis : nna βτκ ρi pro υηκ
W
rrjn rwipb i. e. &
dijfecuit
eapermedium,
alte-38 °· 9B AS
alterius , aliis difpiciendam
&
concili-andamrelinquimus cum cqntextu.
Påg. 14. 1«|. anajn.
Videtur
Auftor
nofter cum Kimchio in hujus vocab,explicatione difcedere a mente
Onke-loii, qui refert hoc
verbum
tanquamaftivum adAEgyptios, &
fuffixum
pro¬nomen ad Ifraelitas : & refte quidem
a Paraphrafte dißentit,
licet
rrulto-rum interpretum aliafit
expofitio.
Nam ii fuffixo pronomini,feparatim
poiito , hic prsfigeretur 3,
ipiis
nonrefragaremur 5cum
exempla
ejusmodi
S. Textus plura
fuppcditet:
ubi
vero talis apparetconftruftio,
qualem
hic
videmus , verbo huic in Kai aftivam
ejusmodi fignificationem vix
tribuen-dam arbitramur. Quare autem
On-kelos cum 3 > adeoque aftive, quem·
admodum & LXX, hsctranftulerit,
fufpicamur hoc ab
ipfis fieri
, non jt^τΛ<φζβί?ικας, Et quam,vis
S. Lucas, oratiönem Stephani
referens
Ad. VII. ό. fequaturverfionem
LXX.
viralem5 hoc tarnen non
ofiicere
tex-tui Hebraro , probat Vir de
Hebraica
veritate optime
meritus, Dn.
M.JOH.
IHRE, ProfeiTorSkytcianus
4<S * ® »
mm , in part. i. §. 10. CogitationURl
philol. de UfuaccentuumHebraicQYUm.
Pag. 14.1. ult. 'w {5-^3,Eldem h£C verba habenturetiamad v i\,C p.pras-ced. ut präster neceffitatem e Lexico
Kimchiano haec repetere viJeatur Rab¬ binus ncft r.
Pag. ιό. 1.tajnrnu. Hane quidem
propnam eile r# m iigmficationem
1
eoncedunt omnes: at quum aetas
ho-minum primis temporibus div rfa
fue-rita noftra, quantum has
quatuorasta·
tes comprehendant temporis
> diåil
aliquanto eft difficilius.Quidam tameö
eas exadte impleri arbitrantur, ii inb tiumfumatura defcenfuJacol i k
filio-rum ejus in
Aigyptum,
usque ad po* ilerorum inde exitum , & ingreffum
in terram prdmiilam. Atque fic fub*
jeElivepro astate certarum perfonarum
ro ι π fumi 9 hasque fe in familia Levi
inveniile hoc ordine, didlitant Aben
Efra, Ralbag &c., utaetasKebdti9 cum
avo in Aigyptum defcendentis,
confti-tuat primam, Gen. XLVI· 11.filii ejus
Amntmiy fecundam> Exod. VI. i8'huju$
filiijAAroniitertiam,v. to. hujus deniq»
obdormientis ,quartam, Jof. XIV. ι.
c. XXIV.'33· Easdem aetates
compu-tant quoque Rafcbius > Abarbanel &c.
in pofteritate Judar. Verum utcunqj
hocerit, vereor tarnen, ut
contex-tui & hiftoriar fatisfaciat, cum in v.
15. prarc* comprehendatur feminis
A-brahat turivperegrinatio in terra alie-na, ante adventum in ^Egyptum ,tum flatus in Aigypto ad exitum usquej
neque poftea diftindte indicetur, hanc
quartam artatem incipiendam demum,
quum in y£gypto coepiflent degere.
Proinde illorum fententiam multo du-cimus probabiliorem
, qui in tnagis
Abßratte accipiunt, pro tempore, Sc
apud veteres , & recentiores in hoc
flnfu , vuigari
, centutri nempe
an-norum: quod etiam tempus, Abraha·
roo vivente
, artatem fere hominum
conflituit. Atque hinc vero fimilius
eil, nn eile ετπξηγηην 4oo iftorum
annorum, quiv. 13.norm"nantur,cum
ibi non indicetur, quid, annis iftis
completis, feminiAbrahar poftmodum accideret. Hos vsro 400 annos, cum
4}o Exod. XII. 40. Sc Gal. III. 17. ci*
latis, non aeque initio convenire ae
4* ss o
a
fine, Me liquet,
quod
reftringantur
ad fernen AbrahamprorriiiTum, h.
e. I-iäacum natum, ut rede obfervat Ra-fchies, & reliquos poftercs, cum ta¬rneniftil.c.referantur ad primam
ipii-us vocationem , atque
promiilionem
generalem de
fetnine
&
terrafimul.
Aliis quidern alitervidetur»
Confulas
kaqueInterpretes
&
Chronologos
fa·
cros, & videbis quanta
fit
hac
de
re
controverfia.
Pag.
ιPofterior
editio
Amfte*
lod. mendofe hatet sapan pro oipori,
lbi<Ll.i2."oimaxnpajwtf.Mirurn
eftRabbi-numfineullahaefitationetradere
potuii-ie, gentesCanaanacas
fuifife/e/m«,
cum
tarnen in eodem hocce capite nurne·
rentur decem. Eum tamen noη
teme-se iic fcripfifie, teftantur
loea
Deut·
VII. s. Ad. XIII. ip, quamvis
ubique
numerus ille feptenarius,ubi tanquam
devovendae3 aut devotse , gentes
i
(te
memorantur , non plenus
afferatur»
utpote interdum
fex,
interdum
quirtfy
tantutn nominatis. vid. Exod.
III. 8·
XIII. f, & XXIII. 2}.
Oboritur
itaque
tjuarftio: quare quatuor
gentes,
in
hoc
Ke-♦81 Q f* 49
nizaei, Kadmonaei & Rephaei, ex
omni-bus locis, ubi haec divina
promiffio,
Abrahamo fada , in effedum dedu*
cenda , autdeduda narratur,
cxula-verint $ Hevaci vero hic a Deo nora nominati in verfionem Gr* LXX.
In-terp. & textum Samaritanum
irrepfe-, rint? Refpondent viri eruditi» in hane
rem inquirentes, hos a Deo
nomina-tos populos, tunc temporis
, fuis
illu-ftres fuiflTe fceptris; poftea vero ad in-citas redados, ut aliis fe fubjicere eis-que adhaerere neceflfum habuerint:
quod quodammodo concludere licet I
de
Rephacis,
exDeut.
III.
1ιj ;at-I <jue propte.rea eos annumerari Amo-rxis v. 8. Perplacet nobis in hocne¬
gotio judicium ClariflT.Relandi: bujtuy
inquit,
ret vAri* caujfte probabiles, nuUa cerea, däripojfunti nimirum pracipuasno-minärt, negiettis reliquis, qu& dut null9
numero poftea ctnfita fuerinty
aut delet·* äb altisy
abforptavcyfellatintes fubpere*
(rino nomine, aut tn alias regiones mi«
Severine, vid. in Palaeftin. lib. i. c#
XXVII. Quod autetn Hewaos, alibi
l
toemoritoi,
inHebr. textu hk smit·»Γ D fot
-·: - .·■··' :
■■'.·'
yo i o ^
fos, ceteris
afTociaverint
LXX.
Intr.
&
Samaritanus, id tantopere non
rnira-rrmr» cum praeter alia vitia ,
pariter
ejusmodi
hifce
fcriptoribus
admodurii fint frequentia.
Nots
ad
Cap.XVI.
PAg.
minatus,20*
I. ult.
haudRabbi
dubieJonas
eft
hic
B*
Gan»
no·
nach , alioquin patris
nomine
di&us
etiam Marinas, cui in ceteris
femulta
debere profitetur B.Melech
nofter
in
Praefatione fua : ubi etiam teftatur >
cum a R.DavidKimchi hfoc elogio or*
Häri: pnpin
'foxSt»
η» mwari,
e.
qud
fuerit exceüenttßimus
Grammaticiu.
MC?
dicum fuifie > Cordubae Hifpanorurn
natum» atque floruifie circa A.
C.
Ull
docet Cl. J. C. WoJffius in
Biblioth.
Hebr. part I. pag. 486:ubi
etiam
me-moratur opus
Grammaticum
&
Di-dionarium ab hoc Rabbino
cönfcri-ptum.Conf.
ejusd.
Biblioth. P.
Ill
&
IV- N:o 810.
Ρ g. tö. 1. ι. 'o wW
%
Cum
cauFam 'genwinam , cur
hic
Som
ter
repe- |fl O g| \ f f
répfitatur, dixiiTet Rabbinus, quid o-pus fuit ad myfteria confugere, id eft,
commenta addere & nugas vendere
i
at quis nefcit, Rabbinis hoc non effe
novum, modis, quotquot poffint,
ex-plicare, hoc eft, implicare, atqué ae-vqmvocationibus obfcurare S.
Scriptu-ramI Apud Rafchium, cui forte, fi
•tion pluribus, haec debet,
eandemvi-dere licet rationem repetitionis, qui
quartum etiamAngelum additex Conp¬
in te 13. A: gelum vero hunc fuiftc
increatum illum, feu ipium Dei
Fili-um, fententia eft communis Theolo¬
gorum. Narrque id fvadent
quamma-I xime non tantum circumftantia?
con-textus, & hic & alibi, ubi de hoc
mrr fermo eft ; verum & prudentia
Ghriftiana: ut fic omnis prarcludatur
hacreticis via, fententiam contr^riam,
:ad impugnandam divinitatem rS Acy*,
aucupantibus. HoC vero Rabbinum
latuifte, immo credere noluifle , cer-to certius nobis perfvafum eft.
Ibid. I. pennit, jdhd Sjna |\n.
Conjug*-tio Pobel quadrilitera, Rabbinum
no-ftrum hicaut memoriter citafte
st m o n·
chium, aut prefife ejus verba non
ex-hibuifie fufpicamnr. Nam in Michlol
edit. Bomb. tam fol· jd, quam d8»
dicit Kimchius hoc vocab. rnSm eiTe
133Π Syia p»s, quae & vocatur sjoun>
ob additum V 5 qu«d cum gravet, uti
dagefch in PieJ, hare conjugatio w
audit : eamque feptimam , ii modo
conjugatio dicenda eft, facit, natu- |
ramque ejus exponit fol 25. idemille j Kimchius. Alioquin jrano Syta conju*
gatio quadtat* ipfi eft, quae apud re-centiores Grammaticos eftPielδέ PmI
in verbis
i'y,
feu mediaequiefcentis,
co quod conftet quatuor litens
> ut
oiwp. Hoc ipfo tarnen Rabbinum no- I ftpum erroris aut ofcitantiae arguerc
|
taon fuftinemus, cum ^dhuc non
fo-pita fit iis Grammaticorum veterum ac recentiorum de
conjugationum
fiumero , aut partitione illarum
&
compellatione, quin a fe invicem in
lioc negotio difcrepent: ut difcere li-cebitexAbr.Balmefii msKiup»f. Gramm,
Hebr.ρ. m. ido.Conf, Buxtorfii Thef.
Gr. lib. I. c. XV. Interea vero haud
temere ex Kimchio adoptaflet Au&or
fen-m o a Si
fenténtiam R» Jonaf> qui re nnSn fta-tüit fimplex efie Participiirm Benoni flatus Conftrudi: qu©d nec contex-t
tus 9 nec vox ipfa refpuere videtur»
Pag. ζg. 1. i. 'ipi η»ιπ ρ γμ2. HocRab-bini noftri judicium nititur hypotheii R. D. Kimchii, ex fententia R. Judae
& R. Jonac, in ipfius Michlol
addu-da, quam ad cap. IX Gen. v. ti. ita nobis fiftit audor: *poa min?u»rrp nwoi
n'j»n wen rjn mxa «wr* Sn npai dn η^απ
rma nw nSonrvtwn nmpgυκιρηι i. e. quan~
do duo Sehvaint in fine vocis occurrunt
,
fi coüigatur illλ (nexufyntaftico) cum fe-quente vocabulo, pofierius Scbvaeritmo¬
biley dtque legendum eodem fono dtque
ponunciatione, quam habet initium (pri¬
ma vocalis) (equentü diciionü,
Hancre-gulam inde traditamcrediderim,quod
eam fine impedimento obfervari
pü-jtaverint , ubi nulla ex literis nwua
conjundive fubfecuta fit vocera, in
geminum Schva exeuntem , ex. gr.
Gen. IX- ii. 27. c. L. 1. Efa. XLVII#
6. 7, non vero attenderint aliam fore
rationem, ubi fecus. Quapropter
et-jam hoc exemplum» tanquam novurn