/&
QJ.
F.
SJ.
JULI
ANUS
APOSTATA,
OlimImperator
Romanus,
Excrcitio Philofophico adumbratus,
quod
AnnuenteAmpliiT. FacuRPhiloE
In
Regia Acadcmia Upfalienfi
Sab Ρr jo άs t D
VIRI tslMPLISSIMI
IM
JOHANNIS
A:
BELLMAN,
Eloq. Pro£
Ord,
&
Regii,
Publica cenfura modefte [ubjuit
SAE. RAE. MTIS.
AI U Μ Ν U S
ANDREAS WELLS.TADIÜS
FiERDUNDENSIS,
in AuditGuß.Maj. ad diem xin Maji
Anno mdccvtii, >4
ReverenåJJmo in CHrißo
PATR.I AcDOMINO,
DN.
ERICO
BENZELIO,
SS.Theol:
Doctori
Ex-cellétiffimo,
ARCHI-EPISCO-PO
Eminentifllmo, Academi#
Upialieniis
PROCANCELLA-RIOMagnificentiifimo,
necnon Coniiftorii Eccleiiaftici
PRtESIDI
Graviilimo,
MiECENATI ΜΑΧΙΜΟ,asternum colendo.
Ob beneficia in fe collata maxima, in
ennisdevotionümonumetumjooc
levi-Ipforum incolumitate,
ardentijjimo
>Reverend# ettq;
longe
Celeber-rimisDominis,
DN.
LAURENTIO
MOLIN,
S. S.Theol. Doctori & Professor!
Primario,SereniilimaeREGIN^P AVIAi
å Concionibus Supremo,ncc non
utriusqueEcclefiai Upfalicniis PastortDigniilimo,
Dn, DAN IEL I
SMurbers/
S.S. Theol. DoctoriacPROFESSORi
Ordinario, Pastori in
SDcmnemaycC
Laudatiffimo, & adjacentium
Parceria-rumPratOsito Adcuratiilimo.
DN.
JOHANN I
^aimVOOi/
S.S.Theol. DoctoriacProfessori
Ordinario, Pastori in ΤΒαραία
Meri-tiftimo, & adjacentis Diftridus
Prje-posito VigilantiiTimo.
Dn.
JOHANNI
ESBERGIO,
S.S.Theol. DoctoriacProfessori
Ordinario, Pastori in ©ambkiUpfala
FideliiTimo, & h. t. Colleg.Theol. Decano Spedabili·
PATRONIS MAXIMIS.
gratijfimi animi
obfervantiam, in
per-defeexercitium,cumvoto ,properpetm ea>quapar
ett animi
reverentia,
offert
Dno. Erico
, Pastori in
& vicini Diftri&us PARENTI
omni filiali
PI Reveredo atq;
Clarißtmo
Domino,Dn. erico
arenio,
Pastori in $$ro & goffa
Dignifli-mo, Patrono & Fautori Honoratiflimo.
Spefiatß integritatis <& fidji Viro,
dn. pe.tro
sténning,
In Uplädia Pr^efecto Territoriali
perindtiftrio^nütritio
ac Pro¬ motori plurimumcolendo.Wellst
adio,Satlmar/
PRiEposiTo
Vigilantiflimo,
OPTIMO,
cultu colendo.
PI. Reverendo ata;
Clari/ßmo
Viro Dn. NICOLÄO SÖNDELL,Pastori in JpåtMta & Xtble
laudatifftmo,
Fautori Optimo.
Reverendoatque
Dotfifßmo
Domino,Dn. MARTINO SONDELL,
CoMMiNiSTRo.in
^dtuna
&optimé merito,
Oßßqwum,
quod mihi
erga te,Cark-fime
Parens, non tantum naturahoc
vinculum, quo nullum arttius ett, ve¬rum etiam multiplex de me
fohcitudo
Tua, äffeflu, fuafu, hortatibus, ^ /0£
impenjis
fumptibus declarata
injungit;
quod
Veßra etiam,
Clarißimi
Viri,
hu-manitas & bemvolentia dudum ä me ejjlagitat,poftulare omnino
videtur,
«i ahquagrati<ßr ob/ervantk hominis
tef-fera Vos
compeüem,
Hanc
pr&cipue
oc-cafionem opportunam
duxi;
quaamo-remVeßrumVeflramquemumficenttarn
publice p
'rofiteri
depresaicare
liceat,
Itaque, mente
benigna,
&1 vultu faci¬
lt, hoc munus, quod
Vobis fabmiß
fe
offertur, excipite,
ac me,qui
dm-gentiffimas
proincolumitate
Veßrafun-derepreces non defatigabor,
commen-dattttn habete,
Cariilimi Parentis
Reverend. Nominum Veftrorum
obedientißimumßlturtt
ac
«bjeruantißimum cultorei»
Dno. respondenti .
Praeccptori fuo fideliifimo.
VfAgnam olim ingcnii vim å
natu-*■'·■·
rajuliano, Imperatori Romano>
trihutam fuifle conftat, quam & ipfc» fingulari quodam iludio cultuquc in_»
adolefcentiaperfeceritj morum ctiam
amoenitate in primo aetatis florc fupra
reliquos cminuiiTe. Sed non minus
ccrtum eil, omnes eas naturs dotes
ingcnti eum lcvitate animi fcedaile^j
adeo ut poftea, libidinibus fuis Se
va-gis confultis nimium obfequendo,*in_^ praviiTimam abftradus iit menteiiL». Hsc animi ingeniiquc ejus vel
de-cora vel opprobria, ut Sc utriusquo
gencris facinora , å Te , cariilimo
Prsceptor, in hac DilTcrtatione
cgrc-gié adumbrata expolitaque eflc, ma¬
gna cum animi voluptate intcllexi. Quocirca, quum tanta mihi
accumu-lata fuerit laetitiae copia, cupiditatis
meae teneremodum haud valui; quin iilum gaudii cumulum gratulationo
mea, quantumvis juvenili ac infirmå, cxfererem. Gratulor itaqueTibi,iru
cailris Mufarum tam ftrcnué militanti,
dulcem $ qui non coeco fortunas
favo-re, fed provida tua fedulitate, quumj tempora nodurna ftudiis diurnis
adcii-dcris, tibi contigit. Nec tibitantutn
declarationcm dele&ationis meae ob
fcliccm ftudiorum fucceflum facio;
fed mihi quoque gratulor PraeceptO' rem,ut in me informandofidelem,ita
ingenii perfpicacia felicem?ac morum
innocentia infignem. Quod reliquum
eft,voveo ac DEum precor, ut omnia Tuahoneftiftima conata ctiam fauftum
ac profperum pofthac nancifcantur
c-ventum!
ItagrAtuUtur ex Antmo
JOHANNES ARENIUS.
Μ® fogfjab'åj)re»fler på ftndo fåfi .förnota/
SsisDd) meijv af Caftais55runniåu ftaafa faficn fota/
fafi 6åfttetu min fapeb/ic'Ttja^ fporbt/
3U/£r> rrseccpioi,3 få raacfeti proff>ar^iorW· CARL STENNING.
Al Ai. >v <li
åståtåtåtåtÉtM
.***·***-************·*******
* * ** * ********************
nV UVIT
i»toirVy
mr ηηοη wPf.xxxiii. v. ii.
Caput I.
Prooemiale.
§ /· Introitum dperit adjulidnum,
i-jusque db dliis^difiinttiontm.
§ II· Anfdtn fcrtbendi exponit>Jiquidem
JuUam nomen dlii acerbißime injcttantur,
dlii·) etidm Chrifliani
7 /» imnienfum .
extoUunt. Obfcrvationcs vero Halenfes in
Tomoj. Obf.p. fdltem ab apofla(idcrimine «
dbfolvunt.
§1.
Uumdiuiatis,
& quidem ultra feculatria fub
Imperatori-bus paganis
mife-ram ac imani
exer-citam fsevitia vitam
traxilTent Ghriftiani: ortustandem
eft Conftantinus,'
poftea Magnus
di<ftus,omnium Chriftianorum Im-peratorum
primus,
qui, tanquamfalute coelitus demiiTa, Chriftianis
non folum Divini culfcus libertatem
permißt, verum etiam,
exofus
di-ras gentilium fuperftitiones, ipfeL»
Chriftianam religionem eft
ample-xus,De quoEunapius in vita
/Ede-iii: Conflantimts Imperator
dominct-hatur, qui fanatoto orhe
celebratijßmß
evertehat, ér Chriflianorum adificia exflruehat. Poftquam autem is, in
fuburbanoprope Nicomediam, ex
morbonatura? debitum reddidiilet: imperiumin tres partes
divifum eft
Conftitutis ergo, expatris
volunta-te, tribus filiis Conftantini Impera-toribus,fa<ftaque
divißone jmperii,
Occidens una cum Africa Conftan-tino & Conftanti; una cum
Thra-cia autem Afia& OriensConftantio
adtributafunt. Verum quumCon-ftantinus ob imperii iniquam (ut-»
conqueftus eft) divifionem/fratres
adigere vellet:
tum eft inter ipfum ac Conftantem
bellum; quod Conftantinus, quan-quam viribus longé prasftaret,
in-cautius tamen adgreilus,in infidias
incurrit, ac prope
Aquilejam
occi-fus e(t Conftans autem,omnibus fratris hujus provinciis fibifub-je&is,
non multo^poftiniidiis Ma-gnentii, Prafe&i Rhetia?,exftin-rius
eft.SupereratjamConftantius,
qui imperium folus obtinuit, Gallo
patrueli paulo poftCasfare
conftitu-to ac Orientis adminiftratore. Gal¬
lus verb)nonlongo interje&o tem¬ poris fpatio, ob res in Oriente
cru-deliter geftas,juilii Conftantii
pre-henfus, cervicem interfe&ori
prée-bere cogitur. Mox neceffitas
urge-bat, ut alium Conftantius crearet
Caefarem, eique curå belli gerendi
contra Germanos, Galliam
vaftan-tes, commiiTa, ipfe bellum fuis
fe-dibusillatumpropulfaret: quippe_»
Sapores
PerfarumrexItaque
Ju-lianum, fratrem Galli, Csefarem-»
dixit. De quo nobis
agendum
in-*prasfens erit.
Ante
hunc noftrum
alius imperator Julianus reperitur,
Ted exiguas ietatis, isque
praenomi-ne Didius, non ob aliud celebris,
quam
quodpeftimo
exemplo impe¬rium apra?torianismilitibusvenum
expofitum licitatus emerit; Ted
id-circo etiam celeriter interfe&us.
Verum cum hoc
aliiscp
ejus
nomi-nispluribus nihilnobis
heic
eft com-mercii. Nobis vero conftitutum-» eft Julianum Imperatorem,Con-ftantiniM. fratrisfilium,Conftantii
Imp. patruelem heic delineare
communi cognomine infigniri
foli-tus Apoftata, Conftantio fatis
fun-&o,folus Romanum obtinuit impe¬
rium*
§ Π.
5!quum vero eft, quotquot de
aliqua rerum humanarum
partebe¬
ne meritos videamus5 eos noncujusque inventionis glo¬
riafrui,verum etiamgrataomnium
voce ac laudatione extolli. Namqj
illis, qui, dum in vivis
funt,lauda-bilia patrare,aliisq;virtutibus
pras-lucere fuis ftudent, ii fperare non
beeret, nominis fui memoriam in
pofteris fuperilitem fore:nulla
pro-fe<fio laudis aemulatio, virtutis
a-mor nullus, aut certé languidusin
ccetu mortalium reperiretur:in
va-num quoq;caneretSilius:I.13.V.366.
lpfa qutdem virtusftbimet
pdcherri-ma merces,
Dulce tamen venit ad månes, cum
gloriavitét
Durat apudfuperos, nec edunt
obli-vialaudem.
Ceterum, quam pulcrumeft,quam-· que neceilarium, fuum cuique
tri-buere, atque adeo debitum memo¬
ria? illuftrium virorum officium
ex-hibere, tam quoque arduum eiie_» modum heic tenere, vel ex eo cré·
diderim patere, quod fa?pe
6
hendere liceat, a renim geftarum
Scriptoribus in utramque parterrs
peccari, & viros omni pr^conio
di-gnosvelfrigidé laudari,velob
com-munes mortalium na?vos adtartara
paene
dejici;
alios vero vixmedio-crem promeritos laudationem
ad
fidera efferri. Quod adtinet ad
Ju-lianum noftrum, neque in eo
vel
laudando vel vituperando mediumtenuiiTe do&i quidam virividencur; quumaliiceu hominé ab omni
vir-tutis itudio remotiffimum, omni$ adeo fcelerum farragine, infamem
& abominabilem acerbiflime pro-fcindant: alii autem eum
exquifitis
&Chriftianampietatem
nonaecen-tibus laudum praeconiis, c eu veras
virtutis exemplar perfe&ifiimuifl)
profequantur. Hos inter primos
nominandus vénitLeunelavius in-»
Apologetica pro Zoiimo,
nimius
omnino inJuliani laudibus, ac
pro-pterea etiam å Bceclero in See. I
V.
Hift.p. 325 notatus.
Hicpoitquam
fufefuié virtutes ejus recenfendo pen, omne laudationisgenusprocefFerat, ita tandem elaudifc: Tottantkque cor¬
poris & miimi
dotibus
illuftrem
Julia-mm, in quo\divinum ingerin
lumen
exdiäis - - enituit, quk, obfecro,
vel
infeflijfimus
hoflis non ingenul·lu-benterque prådicet? Nihilomimis
inven-tifuhttam alieni ab omnifenfu
bmm-nitatis homines, uteos, folo
difceffionk
ä religione Chriflianorumpr<etextu> de
verkejus laudibus impudenter detrobe¬ re, parumquefehcem, immo
pernicio-fum reipumcaprincipem dieere, non
ßi veritum.&c. Dehinc
memoran-dus eft Cunaeusin priefatione ad
Ju-lianiSatyram de Cadaribus, quam adolefcens admodum, teile G.
Voi-fio de Hift. Gr. 1.2. c.28. fed
felici-ter tamentranftulit. Hicvero,
cen-fente Petavio in praefatione ad Juli-ani opera, nimis temere, (ne
quid
afperius dicatur, quod dici
profe-&b poftit) iic ornareJulianumlau¬
dibus eft aufus ,ut noniblum fupra
merifcum efferret,fed eam
laudatio-nem cumfan&orum patrum vitupe-ratione &Chriftianinominisinjuria
conjungeret. Hisce autem verbis
eos,tanquam partiumftudio
occas-catos perftringic: Perfepe contingere video, ut, cumJudicium de bis, qui
o-limvixere,Principibusfertur,multum
nos decipiatveterum quorundam, quos
in ecclejia Dei claros & illuftres
fuijfi
fcimusj auäuritas &c. Itaque
qutbus
mfenjt
erant,eosperfemagnosfane&
pjsnein ccelo pofitos,trahebant ad
infe-ros; & cdiisrurfus, quos ornandos
ce-fuerant, licet immerentibus,tantas
lau-des admenfijunt
> utipofleritasvirtutes
eorum, qim vixmediocres funt
,fu/pi'
etat , ac lapidem efepulcroveneretur pro Deo, Paulo poft: Juhanumve¬
rb^ laudati/ßmum principem,
omnibus ornatum rebus excellere
voluerat> tozindignis modis traducere,
«r illius nomen toti mortalitati res
fit invifa atque deteftabilis. Rurfus:
Quanquam
stosherde
non vit<eJedglo
¬metiri
tllum decet;
belli ufus jam tunc
formidabilem
hofli-bus; &ρctcis artes cunclk, non dieam
civibusfed
mortaltum
feeulis fecere
ve¬nerandum. Et paulö ante dixerat:
Subiit animum meum Julianiveneratio. &c. Sunt & aliiitidem ejus farinse
fiofculi, atque ad invidiam usque_>
cumulata in Julianum elogia. unde non mirum quod Petavius adver-fusCunseumanimumpariter ac
ca-lamumexacuens, dicere non
dubi-tet, quae de Juliani laudibus in
ad-du&is locis contineantur, in
ornan-dum AntiChriftum non minoriju¬ reconferripoiTe;& Chriftianis
qui-dem omnibus feeulis Juliani, dete-ftandi Apoftataj, memoriam exfe-crandam eiTe. quippe quam nemo, nifi qui Chriilum negaflet»
venera-tioni fibi eiTe dixerit. Praltereo nüc
alios Juliani panegyriftas
Chriftia-nos; qui non fufe & data veluti
o-perå,fed tantum incidenter ac vel¬
uti b
7ictpofy
ejus
laudandi
limitestransgrefli funt. Illud vero attiori
confideratione dignum,
ideoqj
necprcetereundum ficco
pede duximus,
quod in Obfervationum Haleniium
Tomo III. Obf.9, fufe disquirituiL»;
num Julianusvidelicet verus
Chri-ilianus unquam fuerit. quod
poft-quam addu&is rationibus negatum fuit, concluditur etiam,Apoftatam
verum nec fuiile nec haberi
poiTe.
Verum enimvero, juftå heicince-dere via tutiffimum fuerit, & ita-»
quidem
Zoiimo,Libanio,Eunapio,
Eutropio ,aliisque paganis
Scripto-ribus fidem habere, ne Cyrillum atque Greg: Nazianzenum , quos potiflimum, acunicé feré Cunasus
refpicere videtur; adhiec
Theodo-ritum , Socratem , Sozomenum,
Ruffinumaliosque, quorum
au&o-ritatemObfervationes iiheHalenfes
impetunt, nullius aeftimare fidei veritatisque videamur.Nequevero
arbitretur quisquam nos omnem»
plane
ingenii animiquelaudem
liano detrahere, & recenfendo
vi-tia, virtutes ejus , Γι qua?
fuerunt,
prasterire omnino
velle:
fed, quod
aequum fuerit,
ipfi
tribuemus.Nam
quamvis tacere
laudes
ejus
velie¬
mus, eas tarnenloquerentur
inge-nii foetus, quos
eruditionis pariter
ac eloquentias nomine
laudatiffimos
plané reliquiü.
Cujus
rei
prästen^alios vir illuftrisEzechiel
Spanhe-mius, in prxfatione fua
ad Juliani
opera,graviiftmum
exhibet
tefti-monium; ubi fimul Julianum nonfimplici cumulans
laude:
Qnibus,
in-quit, iutiqiieexcelfis,
acinjuventutisPrincipe,
&Imperatorixflirpis
propa-ginCy
inufitatis
animi, ingenii,acvir-tutis^admirabilisputa temperantite,
con-tinentie, vigdantite,divitiarum
cultus-que corporisjuflo mundioris contemptus aotibus, &c. viamfibi adfitmmumnon humamfolum potentia ,
fed laudis
glo-ri&qtie
faßigiumftraverat.
Verum
d
quofelici
aujpicatoqite
laudum
curricuh
alta eumlonge abauxerunt &c.
Sed
de hisce fuiius heic agere non eil
animus. Quid vero de iingulis
fen-tiamus, ex Capite tertio Thefique ultima potiflimum adparebit.
Ita-que nuncad propofitum nos accin-gamus. .
Caput II.
Vitam & mores
Juliani
repradentans.
§I. Juliani uomina, patria?parentes>
tiAtivitasy (Je.
§. II. Infiitutioyeducatio,magißri}erw
ditio opera,
§III. Bignitas Cafarea,&
matrimoni-Uttt·) moxImperatoria.
§ IV' Ejus bellaj & ifticpr&claregeßd*
§V* Virtutes ac vitiα}cum ingenerej
tuminßecie.
§i
PRifco
nus noilerRomanorum
non unoduntaxatno¬more
Julia¬
minefuitiniignitus; id quod cum
ex aliis teilimoniis, tum ex
fcriptio-Aeterno.Prin¬
cipe D. N.
Fla-VIO.Claudio.JU2
liano.Vndiqve.
Venerando. Semper.Aug.Bo*
no. Reip. Nato.
Ordo.
Possesso-res.qve.
fcriptionibus
hisce,
aPanvinio
al-latis in faftorum comentariop. m.
296.adparet: Imp. Cjesari. D. N.Fl. Claudio. Juliano. P. F. Victori. ac. Trium. Semper. Augusto.Pont. Max.Trib Pot. Imp. vii. Cos. in.
Bono. Reip. Na¬
to. Parri. Pa
trüe.Pro.Cos.
Patriam Juliano fuifTe Byzantium,
urbem Thraeias & olim & nunc,
mutato tarnen nomine
Conftanti-nopoleos, infignem , P. Martinius
Morentinus, qui primus,
quod
fci-am, Juliani vitamcompofuit,ejus-que Satyrn, quam Mifopogonem
infcripferat, å fe editse praemiiit,p.
m. 13. teftatur. Patria, inquit, ei
fmt Byzantium ; idque teilimoniis tum Ammiani,Hb. 25. c. 5. Socratis
W-1.3. c.i. Sozomeni L 5. c. 2. tum
et-iam aliorum. In patriae
ejus
lau-dem hoc notafTe fuffecerit,
quod
urbemveteremquidem
& Byzantiinomine celebrem, fedplané
colla-piam, ac verius å Severo per civi¬ le bellum Nigrianurn
penitusever-fam, Conftantinus M.
inftaurave-rit, ac imperii fede eo translatå,de fuo nomineConftantinopolin appe.l-kverit. Sed (Sexorna nova di&a_«
fuit,obRomaniimperii fedemmu¬
tatara. Undefa&um, ut ipfaregio,
Thracia olim di&a, Romania?
ad-pellatione
poftmodum
infigniretur.A quo etiam fanguineoriginemhic nötter traxeric, in eo arbitror nec minorem eile Scriptorum
confen-fiim: videlicet patrem ipli fuifle Ju-lium Conftantium , qui fräter ger-manuseiTet Conilantini M. 8c
Con-ftantii Chlori Imp.
filius,
Eutropii
6cClaudio nepos, Claudii Imp.
pro-nepos. Matrem vero habuitte
Pra?-pra?torio, &
Juliani
Prxfecli
/Egypti Comitisque
orientis
foro-rem, Ammiano teile, jamindeå
majoribus nobilera. Conferantur
SocratisHiil.Ecclefl.$.c. i.Sozom.
Hiil. Ecclei!
L
5.c. 2.Amra:MarcelL1.25. c. 5. item Ruperti
Obferv. ad
Befold. c. 15. De avo autem ac
re-liquis majoribus ejus confulantur
EufebiiChronicon, Trebellius
Pol-lio in Claudio, aliique. Hoscejärn natales na&us, non patriae minus,
uam parentum &«majorum fplen-ore illuftris fuit.
quanquam verb
tam nobili auguftaque ilirpe ortus eiTet: efiugerctarnen non potuit^,
quin ipfum in tenerå etiam artate.» conilitutum varias exciperent ad-verfitates. Vix dum o&ennis patre orbatus fuit; quippe quem poil
ob-itum ConilantiniM. imperii fuccef-foresopprefferant; cummäterejus
Bafilina dudum, Sc paucis quidernL» å partu menfibus, é vita excefliiTef,
teile Amm. 1.c. Atque credere in
proclivi eil, ejus caput eidem
pror-fus ruin#, qua pater oppreiTus
ef-fet, fubditum fuiiTe, nifi tener# ac innoxia? #tatis verecundia
interfe-élores cohibuififet; ut teftatur
So-crates 1. c. Ad tempus autem
nati-vitatis ejus quod attinet, quamvis
id nusquam annotatum reperiam-.:
quod Γι tamen calculum ineamus,
quum annum agens alterum & tri-cefimum, teile Ammiano,
interfe-élus fit, isque annus ex
fupputatio-ne Onuphrii, Cufpiniani,aliorumq;
incidatin annum U. G. 1115, facile
colligirnus annum ejus natalem
re-fpondere anno å nato Chriilo 332.
& anno urbis c, 1084, Pacatiano &
Hilariano Coil. qui quidem annus
tanto eil notatu dignior, quod fit-»
idem, ii Cufpiniano credimus ,
de
Confulibns Rom, p. m. 406, quo condita å Conftantino M. fuit urbs
Coniiantinopolis. Equidem
discre-pat ab eo Onuphr: Panvinius in-»
Commentariis Failorum, dum hoc
Conilan-Conftaiitini fa&um
réjicifc
in aiiumprsecedentemUC. log^.fedambos,
fuis quamlibetau&oribus
fubnixos,
facilé conciliari poiTe reor , ii alte¬ rum de inchoato, alterum de
abfo-luto opere loquentem
mtellexeri-mus.
§ II.
Julianus autem, utdi&um ett,
valde juvenis, quum ope
paternå
ac maternå deftitutus eiTet,
ali-quamdiu in incerto Huéluavit,
do-nec animus Conftantii Imp.
delini-ri ccepit. Gratiamvero ejus
notL-» aliå re felicius aucupatus eil,
quam dum literarum amorem pras fe
tu-lit, easque addifcere in deliciis
ha-buit. Quare curam educationis
i-pfiusImperatoridemfufcepit, &
ar-tibus informari liberalibuscurav.it, teileGregorioNaziäz. ςηλΐ}.2.Quod ad publica loca fcholasque, ubi
ar-tes liberales cokierit, adtinet,fuir__,
primo quidem Macellum, prope_»
Cajfaream in Cappadocia, ubi
farum facris operaretur ;
dehinc
Conilantinopohsjmox Nicomedia,
ac denique Athens. Pra?ceptores
liabuit,in facris pariter ac humani-oribus literis eruditos, imo &
phi-lofophicis
difciplinis claros &illu-ilres; qui do&rinas astatiejus ma-ximé convenientes ei proponerent,
Quorum primo nominandus venit
Mardonius ille eunuchus, quo
pri¬
vatim ufus eft, quoad in
publicis
fcholis doeentiumle&ionibus
inter-efTe polTet. De quo vid. Socrat.1.c.
Ε Cappadocia autem ubi prima
li¬
terarum tirocinia pofuerat,
Con-ilantinopolim
regreiTus, ut erate-gregia ipfi indoles , eaque in eam
inciderat astatem, qua duo illa
fio;
rerentdo&orum genera,primo
qui
oratoriam declamandiartem
profef-ii,Sophiftarum
nominejampridem
celebres eiTent, fecundo qui
philo-fophice dediti, fed minus tritam
in-fiftentes femitam, ambitiofum
ex-inde fe&abantur nomen: ita in di¬
c
fciplinis
iflishaud vulgares
progref* '» fusfecit, pracipuamtum quidem
s ex arteGrammatices acRhetorices
voluptatem capiens*
Idcirco
inpri-"
- ore ftudii genere
#tas puerilis
å
[" Nicocle
Lacone, in altero vero ab
Ecebolio
Sophifta,
quiChriftianamf· tum fovebat religionem, informata
eft. Conftantinopoliautem
reti<ftå,
}'
Nicomediam profe&us eft,idque_jis jufTu Conftantii
Imp» qui Juliani,
r" ut do<ftrinå, iic &
farnacrefcentis,
c» praefentiam
non ferret. Ibi vero, Ii- quanquam Imp. Conftantius omni η- commercio cum Libanio Sophifta>
e- ceu pagano & Chriftianorum ho¬ rn fte,
quam feveriflimé illi
interdixe-0· rat: domi tarnen
fcriptis illius
per-[ui volvendis dele&ari coepit. Paulo
rf: poft huc etiam acceftit Maximus
m Epheiius,
non modo philoiophicå
o- icientiå clarus, fed magicis etiamL.
nr artibus deditus; cujus difciplina
di-X- ligenter ufus eft,
poftremo ejus
et-di- iam religione
, fed tacité infe&us.
Non ita
multöfpoft,
interemptofratre ejus Gallo Conftantius
Julia-num quoque,
jam
pridemfuipeöü
iibi, comprehendi atque cuftodiri
juffit. Sed Eufebiå, uxore
Conftan-tii, interveniente, liberatus
ftudio-rum eaufså Altenas
proficifcendi
poteftatem impetravit. Heic,ut_j
in ceteris, ubifuiffet, locis , quum in variisliterarum ftudiisadfiduam
poiuiffet operam,ad magnumquo¬ que pro astatefuå, eruditionis fafti-gium pervenit. Unde anfam quo¬
que fui extollendi multis
Scriptori-ribus reliquit. qua de re videantur cum illuftris Spanhemius 1. c- tum
Rupertus p. m. 995. ita differens: Hane iUi non detrahemus laudem,
fit*
ijjé magno ér capaci difciplinarum o*
mnhim ingeniopraditum, quod
elegctn-tijfima ejus monumentahodieq;teftdW»
Juris quoque Romani cognitionem inp
nonvulgaremfuijffe, declarant
referiptd
in lihrisjuris♦ Adde huic Boeclerum
to quit, Imperator}
laus eloquentiß
tribu-a- enda est infummo gradu;
nihil licet
in·tu co deprehendere , quodnon adcuratijß-ri mefitpofttum. Singulatim autem
ai-n- fciplinis, quas Tibi familiäres
reddi-o- derat,confideratis,magnam habuitdi notitiam in Grammaticis,
Rhetori-L, eis, Jure civili, Hiftoricis, in Ma¬
ni
thematicis,Phyficis;
adduncaliiin m Theologicis. nec vulgaris ipii fuito- cognitio Aftrologiae, Arithmetica?,
ti- & Geometriae; quanquam ipfe, ut
q. aftrologiamdivinationum fophifma*
rj. tis, fic phyiicam magicis
impoftu-ur ris adulteraverat ac perverterat^
lin De quibus conf Socrat. 1. 3. c. 1. is; Sozom. 1. 5. c.2. Zozimus 1. 3» c. 2*
ß.
Amm.
1.15.
c. i.&c.
Sed
quid
alio-rum teftimonia repetere
opus eft, quum luculenterfatis propria ipfius
0, opera eum collaudare videantur^.5 l(0 funtque Orationes, Epiftolae, Cae^
iptd
fares, Mifopogon
;&
habentur
in
urn
editione
Spanhemianaaequé
ac Pe¬in- taviana hoc ordine: Oratio I. in__.
laudem Conftantii Imp. IL in lan¬
dein ejusdem, feu, de ejus rebus
geilis. HL in laudem Eufebiie Au-guibe. IV. inSolem ad Salluftium.
V. in Deorum matrem. VI.
adver-fus imperitos canes. VII.
ad
Hera-clium,de Cynica fe&a. VIII.
Con-folatoria in disceifu Salluftii. Epi-Jftola ad Themiftium Philofophum.
Epiftola ad S. P.Q^Athenienfem-«.
Orationisepiftolasvefragmentunu.
Géefares.Mifopogon. & alla;
epifto-la? 63. Quse omnia quo tempore,
qua occafione, quove coniilio,quo
denique fucceiTu fcripta iint,
fuié
non minus quam eleganter, ut fö¬
let,perfequiturineruditiiEma
prar-fatione iua ill. Spanhemius. Amm: Marcell. 1.16. c. 2.facit mentionem orationum & epiftolarum. Libani-us örat,fun. inf Jul.
p.|288.meminit
apologia*,
quamJulianusad
menfes, judices conftitutos\ pen>
efiftdam coniignaverit. Zozimus
k
3, c.8·memoratJulianumi///#*tem¬
portsgeflapeculiari
fcripto
expofuil-fe. Socrates L 3. c. i. teftaturJu-lianuin, inanis gloria morbo
imo-dicé laborantem, cun&os ante fe
Imperatores
perftrinxiiTe
in eoIi-bro, quem
cJfares
infcripferit.So-zom.l45. c. 19. ait,Julianum, ver-bis faltem contumeliam ulturum $
elegantem & facetum iimul
adver-fus Antiochenos librum
compofu-iiTe, quem Mijopogona infcripferit.
Theodoritusde fcripto eodemHift» Eccl. 1.9. c. 2g, facit mentionem-,*
Equidem plura elucubraverat
do-étus ilie ac difertus Princeps, fed
qua? temporis injuriaperiere. Ejus generis fant orationesåux, ab
ipfo-met ep. 41.memorata»;oratio
quas-dam acris & inve&iva in
Conttan-tiüm-, apud Amm. 1; 21, c. 11. item
GOmraentarius rerum ab ipfo in
Germania geftarum. De
quoLiba-nius Pan. Jul. p. 178. Liber de
tri-busfiguris,itemτSgl19 τό$ενm w-Kiπαρά τχς ,quorum me-minifc
Η
minit Suidas. item ejus Saturnalia,
teile eodem. Prasterea poemata_»
varia, quorum mirå venuilate
con-dendorum miroque vocisconcentu recitandorum artificem fuiiTe eum
teffcis eil Libanius I.e. p. 24g.
Su-perfunt
duo
tantum epigrammata,alterum in vinum hordeaceum,
al-terumin Organum ; qua? in
praefa-tione fua exhibet Martinius.
Deni-que
adverfus
religionemChriilia-nam, anno vita? fupremo , atque,
teile Hieronymo,.epift. 84· in ipfa
expeditione Periica , libros
elucu-bravit, qui idem fubiere faturn,
ni-ii quodmagnam partem eos gravif-iima? fua? confutationi infertos Cy¬
rillus exhibeafc.
$ III.
Sed ut revertamur eo,unde
di-greili iumus; quum, mortuo
Gal¬
lo,Conilantius infidiasJuliane
ten-deret: fupervenere nuntii,
quiGal-liam, Barbarls vailantibus, ad
in-ternecionem inclinare dicerét. Qna
re Conftantius motus, quuni fe
vi-derettanto oneriferendo imparem;
periculojum entm
exiftimabat
fein
par-tem contrudere longe dimotam. Am.
1.15. c.7; nonnulli vero infalubre
dicerent, Julianum in imperii
foci-tatem adicifcere, iatius reputantes, fortunam,indulgendoipii nunquam
defatigatam, porro etiam tentare;
adhaec. nihil eße tam ajfterum,
quod
pr&potens ipfiusvirtusfortunaque tam
vicinafidertbusuonJuperaret ex more:
hisce fortiterrenitente Regina,
de-crevit tandem Julianum Caefarem
ac imperii adjutorem conftituere.
Itaqj
ftato
die
conveniunt Conftan¬tius acJulianus; adftantibus quo$
omnibus, quotquot in prasfenti
ef-fent commilitio, Conftantius tribu¬ nal in fublimiori loco ere<ftum
ad-fcendens, gra vem ad populum ha-buit orationem. In qua quum ob oculosomnium pofuiflet,tam
pras-fentis, quamjfuturasfortunae
fpeci-cm> fequeJulianum, elucmis
firia.juvenem,in Csefarisnunc
adhi-bitum poteftatem exoptare
profef-fus, jam lenius frementis populi
voces in favorem adfenfus excepif-fet: ipfum Julianum pra?fente nutu DEI coeleilis,(ut habet Ammianus) ami&u principaii five purpurå
ve-latum,cum exercitus gauaio
Ca?fa-rem declaravit. conf. Aram. Mar¬
ceil. 1. c. Quo fa&o, cum ad
Impe-ratoris confeiTum admuTus eodem vehiculo in regiam inveheretur:
fufurraiTe fertur ex Homerico
car-mine hxc verba:
ελλαβε πορφύξεος $άνα\ος μοίρα
κραταιοί.
Paulo poft Conftantius Juliano
nu-ptumdeditfororem fuam Helenarn,
qua? vero teile P; Diacono in Hift:
miic. üb ii. poftmodum di&a fu* erit Conftantia. qua de re vldeatur Amm, lib. 15. c. 8· paricerque
So-crates 1.3. c. 1. & Sozom. L 5. c.2.
Quum vero cundorum fuffragiis
Gasfarproclamatus eiTet, in Gaili*
am å Conftantio contra Barbaros
mifTus eft. Poft hxc, quum
mul-ta prasclaré in bello gerens
Augu-ilus å militibus eilet renuncia tus,
ac jpoft fata Conftantii Imp.
Con-ftantinopolim
regreftus omnium_»heic benevolentiam variis modis
captaiTet; quosdam enim verbis
blanditiarum plenis ille&averatL.,;
alios magnis muneribus cumulave-rat; alios ab exilio revocaverat_,; aliis denique alias concefTerat
pra?-rogativas: fun&us fupremoin
Con-ftantium officio , imperium folus adeptus eft. Socrat. L5.C.1. Amin.
Üb. 22.&c.
§ IV.
Ceterum poftquam Julianus
,
ut fupra diximus, in Galliam
pro-feftus eftet, uü Germanos ,quiGal¬ liam infeftarent, bello
perfequere-tur: ipfe, exa&a apud Senones
hi-eme, hoftes mira alacritate
ador-tus,pra?dajam onuftos non folum
fuperavit; verum etiam varia
de proflravit. Hinc ad reparandum
maximi momenti munimentum_,, cui tres taberna: eiTet nomen , fefe
contulit, idque cum fine ullo tem¬
poris dispendio perfeciiTet,
inten-tiori cura belio cum Regibus Ale«
mannorum gerendo fe accinxiL-,.
Quorum rexChonodomarius, ut e-rat rebus fecundis elatus, per lega-tos fuos Juliano prcelium & mor¬
tem minatus eil: quibus Julianus
haudquaquam motus exercitum-j
ad Argentoratum urbem
admo-vit, graviflimaque oratione
tan-tam pugnandi cupiditatem fuorum
indidit animis, utea vixdum ad
fi-nem perdu&a, pro fe quisque
jilri-dore dentium frendentes,armaque
armis collidentes,deduciin hoftem
vehementer expetiverint. Quum-»
talianimoadtelijaåum perventum eiTet: ambo exercitus tantå vi
tan-taque virtute conflixere,ut diu
ad-modum,utri vi&oriacederet, haud facilé conjici poilet. tandem vero Alemanni
Alemanni terga dare, & Romanis
concedere vidoriam coguntur.Re¬
gem autem é fuga
retradum
&ad
Julianum perdudum
clementer
hic
excepit, oftendens, &
vincere
&1
confulere vläis, fefe didicifTe. Fuit
autem ha^c perilluftris
ad
Argento-ratum pugna, quaquidem ZoümusI.3. c. 3, iexaginta milliahoftium_.
cecidille aitnec vidorise Aiexan-dri M. å Dario reportage hane Ju-liani cedere exiftimat: fed verior_»
fortaife heic eft Ammianus 1.16. c.
13. qui fex millia corporumin
cam-po conftrata fuiiTe teftatur, totidem
etiam iiuminis gurgite abiorptis. Hac autem vidoria confecutus fuit
Julianus,ut concordi exercitus
vi-doris acclamatione Auguftus
falu-taretur. id quod tarnen videri vo-lebac nec fperare fefe, nec optare.
Sed omnia ejus in bello praeclaré
gefta
longum
heic föret recenfere.Itaque nec jam mihi mens est ad-tingere
pluribus«
quam ftrenuéFranco-impetus circa
Coloni-am Agrippinam
atqueJuliacum
re-preiTerit; quå prudentiå Parifiis
hi-•em averit; quomodoFrancos, Sali-os & Chamanos, iterum bellum.»
moventes,frenaverit, & ad pacem
fuppliciüer petendam adegerit. Quo
«clarus honore Julianus iterum
Au-guftus proclamatus. &, quanquam
in ipeciem invitus, confirmatuseft,
torque aureo, quem Maurus
Dra-conavius collo fuo abstraxerat_»,
quum imperialis corona noneflet in promtu, capiti
ejus
impoiito.conf.Socrat. 1 c. & Amm. 1. 20.c.4·
Neque heic repeto,
quopa&oGal-lias refecerit, prarterAgrippinam
plus XL oppidis receptis,
quodque
Rhenum ter trajecevit; nec denicjj
confe&o bello in Occidente,quam
follemni dein pompa å Conftanti-nopolitanis exceptusfuerit; qua
de
re Amm, 1. 22. c. 1. hisce verbis:
Quo apud Conflcmthiopolim mox com-fertQy effundebatur Mas omnis &
xus, tanquam
äemißum aliquem de
c<$-„ /0 vtjura. Morcuo autem
Conftan-[. tio Imp., nec tum otiofus
fuit
Julia-L. nus, led prout
ad occidentem
in_*bello fortis pariter ac felix
fuerat,
n ita nec minori ilrenuitateac gloria
0
fucceiTu ad
Orientem arma rrtovit: [m nam quumexpeditionem
in Perfasn
fuscepiiTet,
in eo itinere multas j.urbes
regionesque perdomuit ac1 fubegit. Ceterum cum pari
pru-dentia ac felicitate circumduxiiTet
exercitum fuum in varias Perfidis
( partes,
jamque
regnum hocad
ex-tremum feré exitium, Zofimo
te-]' fte 1. 9. c. 29.
reda&um
eilet: tan· dem ad pugnamdecretoriam pro·e perans,
omiiTa
propterfeftinatio·
nem lorica, gladio confoilus, (in-, certum å quo, ab hofte, utEutro-pius & Aur: Victor habent, ana
'
fuis? conf.Zonaras f. 29. Socrat.1.
9. c. 21. Cedrenusf. 259. it. Amm.
lib. 25. c. 9. & Zolim. 1. 9., c.29.) ac
2
letali
vulnere exitinäus eil. In-cidiccidit autem
ejus
mors in annumChrifti 363. U.C. 1115. JulianolV. Salluftio CofT. cum annis 6. Csefar,
menfibusnovendecimAuguftus
fu-iiTet. Divinitus iliatum vulnus
fu-iiTe, & å negato numine infli&um
credit Nazianzenus, Zonara con-fentiente. Praeterea memorabile eft,
quod tradit idem Zonaras,
Julia-num, cum profiuentem vulnerej
fanguinem manuque exceptum in
aérem fpargeret, dixiiTe :
xoférfyli
Ναζωραΐε. cui
jungi
mereturillud
Theodoreti 13.c.25.νενίχηΜς Tαλί' Μΐε. quo blafphemo nomine
Chri-ilum fignificabat, asqué
acChriftia-nos Galikeos;
quos jugiter
perfe·
quens, finito Periieo bello exftfr*vpaturum fefe promiferat. cum e
contrario Judasorum eiTet ingens
fautor, templumque
Hierofolymi-tanum, quanquam infeiici
fucceiTu,
inftaurandum fuscepiiTet. de
hisce
omnibus conf. Socrates lib. 3. c.20. Sozom. 15. c. 22. Ammianus I.2?·
§ V".
V, De dotibus autem ac virtutibus ir, Juliani Imp. di&uro occurrit mihi
ii- pfimo, fuifTe eum ingenio
admira-u- bili omniumq; pasne
difriplinarunL»
im capaci; atq; aaeomulta?
eruditio-n- nis, multae eloquenfe. De hisve-ft, ro fuié nihil adtinet dicere , cum a· opera & elegantiflima, &
numero-fa, quse non multae aetatis Princeps
in contexuit,omni dubitatione majus
rjjji
heic
teftimonium prasbeant. Hift· ud mifc. 1. 11, p. m. 3 57. fyiam noElibusvigtlans confcribebat libros, &
defcen-rj.
dens
infemtu publice recitabat. Solusenim Imperatorum ä Julio Ctfare in
Ce. curia fenatusrecitavit orationes. conf,
Libanius 1. c. Quam fortena in ho-£ ftibus adoriendis vincendisque fe->
;nS
pra?buerit,
varia, qusejam antedi-np ximus, pradia iunt documento.
pu>
Ammianus,
Zofiinus
, Eutropius,,ce
Libanius
, magna ex parte oculati 2o, atqueadeo
luculentillimi hujus rei23.
^unt
teftes.
Miliaris puudcntia?
lausfuit, ac,ii quae tradit
Amm. 1. 2i. Sc de concremata
claf-fe fuå lib. 24. c. 11.
adtendatur,pas-ne dubia. Porro, ad hane Sc in_»
bello fortitudinem Sc rei militaris
non fpernendam peritiam, ( conf. Amm. 1.24. c.2.) acceffit omnium
virtutum Imperatore dignarum
re-gina dementia animique modera¬
tio, quam cum erga milites fuos
tum in devi&os hoites declaravit,
Prastereo virtutes alias, temperan-tiam videl: in vi&u Sc ami&u
pari-ter ac in Venere; idque reputabat,
ut ait Amm. 1. 16. c. 2. ex
prxdittis
Oemocriti; quod ambitiojam menfatn fortuna, parcam virtus apponit. Iru»
dcliciarumcontemtuvixalius quis-quam eo fuit pra?ftantior. Notabile
eil, quod Amm. 1.S4. c 8. refert-»,
poft expugnationem magna? urbis
Majozamajcha? contigiiTe: Ex vir*
ginibus, qii£jpeciofrfimt capta, ut
in
Perjtde,
ubifeminarum
pulcritudo ex-cellit, contreäare ahqitamvoliiit·
Africamim, qut h<ec
dectinabant,
ncfrangerentur
cupditate, qui β mviäosä laborihis ubique profiterimt. Julia¬
nus vero non inilrumento, utAle¬
xander Μ., nec alius rei ope, Ted
fponte & ex confuetudine, node_» aimidiata, autquacunque hora
no-durna, ad lubitum furrexit; nec tegebatur fplendido ftragulo, fed
habuit σισνραν, Lat. Sifurnam.
no-dem in tres quoque partes divifit: inpublicam quietem, commodurn
Reipublicaeprseftandum, Mufarum.
amorem. Injudiciis ferendis tam
juftum fe pr^buiiTe fertur, ut nul¬
lius unquam partibus magis
fave-rit, nec odio quemquam pras alio
habuerit. darum hujus reireliquit
documentum, dum Numerium, å Delphidio oratore acerrimo , furti
accufatum, nec idoneis tarnen ar¬
gumenta convidum defenderet«,.
Quippe
quumDelphidiusexclamaP· iet; Ecqukflorentiffime C<efar}
nocens
cjfepoteritusquam
>β
negarefuffecertt?
refpondit Julianus : $cquk wnocens effe poterit,
βaccujaße
fufßmt?
conf.
Amm.L i8. c.i. Quum cauilarum
defenfores ipii veftxrationis
fcitn-tiam gratularentur, dixiile
fertur:
Gaudebam
planeque
meefferebam,
//
ab illis landarer , quosér
vituperare pojjeadverterem, β
quidJecusfaélum
ßt aut diäum. vide Amm. 1. 22. c.
10.De cetero, in tantum ipiius
lau-des hic Amm. extulit, ut eumpru-dentiå alteri Vefpaflani filio Tito, bellorum gloriofis curfibus
Traja-110,dementia Antonino5re&ae
per-fe&a?que rationis indagine Marco Philofopho aequaverit.
conf.
1.16. c.i. Verum quum in laudes ipfius
huc usque effufi fuerimus: vitia i-pfius filentio omnino praeterire
ne-quaquam animus eil. Interea
prin-cipem tenet locum animilevitas,
&exindepullulans ikvitia,qua
ab-reptus, pariter acregnandi
cupidi-tate aecenius, ingentia faepe
faci*
norahora commiiit. Sic Urfuli Caldern
impurgabiie crimen vocat
Ammia-nus I.22.C.2» Perfecutiones autem omnes, quibus
Chriilianos
fuo fu-roris temporedivexavit,
luculen-tiflima famtise argumenta,
fuié
n5exponam. Quamvis enim
caede
Sc fanguine non aequé ac reliquiper-fecutores in Chriilianos
graflare-tur: acerbiflimatarnen ejus edi&a
&facultatum rapina fecerant, ut^ hanc ipfius perfecutionem priorib9
pacne graviorem duxerint non
fan-£i modo patres,fed totaiftiustem¬
poris ecclefia. Altero ediéto aula
Sc militiä expellebanturChriftiani,
altero vetabantur gentilium libros
in fcholis fuis legere, quod ipfum
Amm.l. 22. c. ίο. Sc 1. 25.
c.6Mcle-77t ens&peremiifilentioobruendum ef-fe ait; Greg: Naz. ςηAi]. 1. ceu
in-humanum Sc crudele, imbeccleiise
perniciofüm Scpeidiferum, exfecra-tar. fenfere idemalii. cont.
Socra-tesl. 3, c. 12. Theod. I.3. c. 8. Ex
plané memorabilem, Chriftianorum
ifti-ustemporis
judicium,
quidetraåis
fibigentilium libris atque
difcipli-nis tantumquerelarum effuderunt,
hancque
unam plagam Chriftianaerei illatam atrociflimam psene cre-diderunt. demtis videlicet fibiar¬ mis,quibus& tueri fefe, &
iinma-hes hoftes poiTent confodere. con-Feratur heic Petavius 1.c. Omitto
heic Juliani fcedaminConftantium
Imp. perfidiam animumquecumin
«um, tum inalios ingratiiEmum i
conf.Socrates 1. 3. c. 1. Amm.l. 22.
c»2. Zozimusl.3.c. 11. ante omnes
Greg: Naz.1.c. omitto pariter
ani-mi faftum, ut qui ultra homines
jantffpiraret.
(Amm. L 22. c. 21,) omitto denique ftultitiam,quåPy-thagoricå με]εμ^γώσει fe Alexan¬
drum Μ. crediderit, teftibus
So-crate&Hift:Mifcella*pluribus
heic
recenfere. SufEcit,
quodAmmia-nus, qui caftra ipfius fecutus
eft,
cem receniuit, cum] alibi fkpius,
tum prajfertim 1. 2 5. c.6. ingens
vi-tiorum fcelerumq} agmen
confpe-&ui omnium exhibens, omnem^ pasne fincera? laudis materiem Ju-liano prcecidat. conf. Eutropius I. 10. c.8-Etjam inde å prima adole-fcfentiå perverfas indolis fua? notas
prodidilte eum teilatur Greg: Naz.
rtjÅiJsuj. 2. videlicet mirabilem
in-genii inconftantiam; oculos
erran-tes & circumdu&os, pedes
inftabi-les,rifum immoderatum,
percon-tationes & refponiiones ineptasnec
conftantes &c. Maximum autem
omnium vitiorum fuitejus άτοςΑ¬
σία & defe&io; de qua in proximo
Capite.
Caput
III.
Julianum
ceuApoilatam
coniiderans.
5I> Sententiarum divertiumy cumncgent
aIii tffirment tfofittAm fuijfe.
4°
§11. Ipßus Chrifiiamßmi tnitla & pY*gref'
fa-§ III. Ratio fenßm immlnutety ac plane
tandemdeficientü Cbrißianapietatü.
§ IV. Argumenta negantia.
§V· JQp* jolvuntur ac confutantur.
§ VI. Argumenta adßrmantia, & Conclu»
fio.
§ I.
Slquidem
cognominariigitur
ApoftatamJulianum
vulgö
vide-mus : fentio me ex inilituti ratione in hoc nomen aliquanto curatius
inquirere debere; prasfertim quum
omnes de eo jufté ipfi meritoque-»
adtribuédo, nonfacilé conveniant. Hocvero nomen,å Graeca du&um
origine , videlicet å voce άφίςγΐμΐ
(quod eil ex άτο &'ίςτημι; unde
ά%ο-ςασίχ&άτοςάτής) in genere
trans-fugam ac defedlorem, in fpecie re- f
ligionis Chriftian^ defertorem ii-gnificat. Qua autem ratione
Julia-no noilro hoc nomen imponatur,
de ea re paucis dispiciemps.
Et-enim quanquam omnesferé recen-tiores
asqué
quos inJu-liani hiftoria tradenda occupatos
videmus, communieuminfigniunt
cognomine άποςάτχ:non itatarnen
facileeftjudicatu,
jurene id fiat,an
injuria, vertitur autem cardo rei
in eå quaeftione;num Julianus
un-quam fuerit veré Chriftianus?
Ab
utraq; parte pugnari
poiTe
fortiter,
videmus. quanquam, ut verunu,
fateamur, ita olim omnium feré a-nimis inoleverat ifta fententia ,
Ju-lianum verum fuifleApoftatam, ut
vix cuiquam, Chriftiano puta fcri-ptori, in mentem venerit de ea re
dubitare; minus, diverfum
propu-gnare. Non ita pridem verb
ex-ftiterunt, qui rem illam in dubium
vocantes, guftum veras religionis
Juliano abjudicandum , eumque_>
adeo labe illa άποςασίας omnino
Ii-berandum eiTejudicarint. Qui huic
oppoiitamfovent fententiam,illum
non folumChriilianis faeris
initia-tum ac divinis literis imbutum-*,
verum etiam publico in eccleficU
Chriitiana muneri prarfuifie
adfir-mant. Nobis vero in re tam ardua conftitutis quid confilii reli&utfL»
eft,nifi ut, pramiifiabreviter
Chri-ilianifmi ejus hiiloria, argumenta
in utramq; partem proferamus; ut, iis pro modulo ingeniiexaminatis, veritas tanto re&ius adpareat.
§
II-Quod Julianus inde å pueritia Chriftianus fuerit,ac vera? religio
-nis facris non initiatus modo, Ted
plane etiam inutritus,nonuni
pro-feélö Scriptorum, Ted pluribus in confefTo eil. Sozom. L5.C.2.P.595» hisce verbis teilatur: Cum
parenti-busChriftianareligioni
addifiijßmis
or-tus ejjet, äpuerojuxt
a eccleßa ritum
initiatus &Jacris literis inßitutusyfub
Epifcopis
denique
& ecclefiafticis viriseducatusfuerat.
Quod facrobapti-fmate initiatus fit,teilatur Cyrillus
in prasf. fua contra Julianum p. m.
3. ψ (asv γαρ προ των της βασιλείας
χαίρωντοΐςτιςεύσασιν εναρβμιος'
ήζιώ-$η δε Kj αγία βαπΊίσμά]ος,
ενησχτξΙο δε
$ βίβλοιςταϊς ϊεραίς. Quum
ad
ad-ultiorem perveniiTet aetatem, ma¬
gis eum magisque inilla
religione,
quanatus euet, progrefliisfeciile
, &apraDceptoribus,qui veramam-plexi eiTent do&rinam , informa¬
tum ac educatum fuiiTe teftantur ,
praeterSozom. loco paulo ante
ad-du&o, Greg: Nazianz. ςηλί]εν]. ι. cui, ceu asquali & άΰ]ότί]γ), magnain hacre habenda fides eft. etiam
Theodoretus 1. 3. Hill:. Ecclef c, 1. p. m. 125. ατοςνεάνμεν άγωνίην ηλι-χίανσνν,ΓάλλωΙω άδελφω ^ ανηβοςων ετι,Ίήν 1ης ευσεβας διδασκαλίας ειλχε ληΒην' Κα] μεν δε τξόσηβος γενόμε¬ νος χαϊ έφηβος, Ίης άυ]ης με]ελάγχανε & Socrat. 1. 3. c. 1, ρ. 165. χ^ιανός γάξην Ιξ άαχηςΊαλιανός. Pariteret¬
iam Ρ: Diac. in Hill:: Mifc. 1. 11„
p.m.349. rotunde dicit,JulianumL»
abinitio fuiileChriilianum, Et
Cu-ipinianus de Ccef. Rom, p. m. 156. adfirmat,
adfirmat, quod Julianus primumü
initiandus ac. erudiendus Eufebio
Nicomedi^ epifcopo fuerit
tradi-tus Quod le&oris; quem cum Ci¬ ceroneάναγνώςτψ vocabant, officio in ecclefia Nicomed. publice
fun-öusiit, de ea re conveniunt
Ruf-finus & Theodoritus. Quorum ul·
timus fcribit 1. c. in leäorum mimt
rum adfcriptus , facros libros in
ecclc-fiaßicis conventibus populo
recitaviti
Cui 1. c. concinit Sozom. ibi deniqut
ab humariwrum artium magiftris,
&
ä doSloribus facrarum literarum ita
funt eruditi, ut in clerum
adfcriberen-tur, &eccleßaflicos
librospopulo
prt-legerent.Conferatur omnino hic
et-iam Greg: Nazianz. 1. c. dicens:
Collum
Julianumque
fratrescumopti-fvis viris confuetudinem habentes,
dt'
ganttjjimisaäionibusacluculentum dt'
tutisjßecimenpr<e Je ferentibus incvr
buijfe. Quin & in clerumjefe
adjcri·
pfifft
, adeo ut divinos quoquelibros
pompulo leäitarents tion minus idJibi am'
pkm
achonorificum ejje
exiflimantes,
>io quam quidvis
aliud; imo
omnium
ornct-ii- metorummaximum ac
prtflantijfimum
"i- ejje pietatem
cenfintes.
Η
sec itaque
:io faere Chriftianifmi initia, h^c
et-in- iam incrementa penes JulianumL,.
jf- omitto autem cum alia
plura,idem
ul* evincentia, tum iliud, quod inho-ml norem Martyrum bafilicam
dica-Ί(- tur exiiruxiite, teilibus
Theodori-iti to, Greg: Nazianz. pariter ac
So-ftt crate 6c Sozom. 11. cc.
& § III.
itu Praemiilis hisce, jam
acceda-m- mus ad confideranda ea, qua?
Ju-Hanum å vera pietate deflexerunt;
et- quorum primum haud immeritö
is: cenfendum eiTe videtur,quod, dum
iti- Nicomediae adhuc bonis ftuderet_,
di- artibus, Libanii, qui fuperftitioni
nr- ethnicce quam maxime eiTet dedi-cw tus, 6c ad quem Julianus
propter-ri- eaåConftantio Imp. prohibitus
fu-po* erat
accedere, oration.es 6c fcripta
'M' magna cum animi voluptate