DISSERTATIO JU&IDICA, De

11

A Kcå ni

DISSERTATIO JU&IDICA, De

Quam,

SUFFRAGIO CONSULT. FACULT.

JURID.

IN REGIA ACADEMIA

UPSALIENSI,

SUB

PR^ESIDIO

V1RI

CONSULTISSIMI,

Dm T>ocl JOHANNIS

ER IC l FICK,

JURISPR-IPRACT. PROFESS.

REG.'

PUBIICÅE BONORUM CENSURAE COMMITTIT

LAURENTIUS

WEKMELANDUS.

INAÜDIT, CAROL.

MAJ.

AD

D.X^JUNH

ANNI MDCCLIL

H. A. M. S.

UPSALIfi,

ExcuDiT Laur. Macn.

H6jer, Reg. Acad.

Typ,

VIRO K0RILISS1M0 atq

D-no LEÜNHARDO ADELSVERD,

HAGISTRO EQUITUM maxime ftrenuo, PaTRUO

omni honoris cultu Ätatem profequendo.

i

agna omnino funt & plurima tua,VIR nobilifFime,

AVJ jn m£ favoris documenta, Sc majoraprofe&o ^ex- ftitiffcnt, nifi mihi favorem TUUM imploraturo maxi¬

ma obftetiflet locorum diftantia.

Åtque

hsec im- primis eft cauffa, cur tenuem ingenioli mei fcetum TIBI confecrare fuftineam, quem ceu tefleram gratiffimee ^men-

tis & ad extremum usque vitas halitum dwraturce venera-

tionis,_obteftor.ut fereno vultu fufcipias ^, humillimus _rogo &

Et felicem me praedicabo, fi TUO judicio

rneam qualemcunque opellam probari intellexero« Inte¬

rim cum merita _tua raeritispenfare mearum non fit vi- rium, lummum ^ac benignifiimum Numen feriis ac de-

v tiffirnis compellabo fufpiriis, dignetur TE, PATRUE Optime, indulgentiffime, in annosusque Neftoreos fal-

vum atque incolumemprseftare, vltamque TIMMab o- irni infortunio cuftoditam quovis profperltatis genere fervare

cumulatiflimam,

ut diu

multisemoIumento,Tuis

Yero gaudio poflis efie jucundiflimo. Sic ^vovet

Generofi

ac

Nobiliffimi

N0MIN1S TUl

"CulforTiunvllimus LARS JEANSSON.

Sem (EMet? itnD

jpjoc^geac&fen £Q:9i3i9i/:

Sia

r-D©Q5S3i35?iSUtf9l

_Jtt

Wennersborg,

$m JACOB FREDRICH

N E D M AN-

iSSitlauben

©ie QéMct

£ett/ Daß

ld> Diefee utei- Säte? ^ner Academif(|en

Sicbelt

eine

3iteDe

bott Se¬

le

^ocferoetftn 9inl)incn jueigne. ©fe geruben

tiefe Mfmbeit nic^t ungenetgt /

fenDern

ai ein

iKobigemeinteiJ Düfet aufsune&men' fo

tverDe it®

mtci) nod)

toet(tc{jert

macben

fötwen/ Daß/

ob icg

gleidj bté&evo xtictjt Die <£bre geijabt gefent

ju feijn, Docf) miteinigte

©unft angeiefjen

werbe. Sero geennDt/

Die tet) meine ©Snnet

^{ju nennen}

mit®

un¬

ternehme/

Gaben mie

Daju

©elegenbeit gegeben.

225tc es nun mein QBwtfcbctt fetjn toiro/

Daß

D(e- feö

ergebene mit geneigten £tinDen

angenommen

werte/ fo

»etßebere icb Daß Sero 2Boi)Ifet)n

mit®

btftänDig stim

Vergnügen reiijen fofl. 3c®

lebe

mit

grbftee (Ehrerbietung

gfcler -Oodjgeatfefefei: -OSSKSi

ssssiisasuesi S <$

2t 0

geborfamficr ©iencr

LARS JEANSSON.

A. _KSH Ft*

» j. r-

D JUDICIUM⁷ feti fegitimam

caufiae controverfse traåratidnenr 8c decifianemy in foro eornpe- tente> quatuor omnino requirun-

tur: Et primo quidem Perfmx ^, Judicium confiituentes, in cerifumr veniunt; deinde Cauffn in Judi¬

cium deduda, poilea Forma pro-

cedendi, 8c tandem Ftnif feu exftus fpeftari fölet. Per~

torns, fine quibus Judicium concipi nequit, funt Åttor, qui in Judicium cauflam perduxit, Rens, qui ab ad^o»

re provocatus eft ad difceptationem^T 8c gudex, curli¬

tern dirimendi poteftas eil commifla. Adjunguntur li- tigantibus non raro Advocati 8c procuratores> qui ipfis

fint adminiculo: Judici ^autem inferviunt Ådfejfores, A- ttuarii, Nuncii 8c plures, Oi&tfe#. Proc. _{idij. §§.} 12y

13, 8c i$* CAUSSA controverfa ^, vel fi niavis Judi-

ciorum materiay aut Criminalis eft, ubi enormis quse- dam legum violatio punienda

fiftitury

aut

Civilis,quan-

do quis, per viarn a&ionis, cornmodum afiquorf, ab

atio interceptumr vel irnpeditum7 repetit: ut a!ia,tan-

tumnoninnumera,, cauflarum 8c adtionum foren/ium _ge¬

nera iicco, quod dieitury pede nunc pmereanms. vid.

Con-

DE CAV TIONIBUS

Confult. PRJiSlDlS Golf. de Fundam, Turispr, Praci,

Mfcr. Propius enim ad inffitutum nrftktim fperiat mo¬

dus procedendi, feu FORMA y qua: in proceffu judi-

ciario conttttit: in hoc adfendendum elF_^ tum ad ea ^* qu£ Judicium anteceäere debent, atque fic ante litis

contettationem funt praettanda5 tum ad ea r qu£ ipfam

litis ventilationem in judicio comitanturr & a contetta>

tione litis _usque ad fententiam^y a judice Iatam, pera-

gi folent; ^tum denique ad ea, quoc Judicium fubfeqvun-

tur, adeoque pott facttam fententlce curn partibus com-,

munieationem, illri funt obfervanda: ut F1NIS difce- ptationis forenfis ^tandem obtineatur, per legitimam

controverfi* definitae Exfecntionem, ^ceu ultimam & ef- ficaciflimam juris ad faétum adplicationem. Ceterom

quce ipfum litigandi ^ac judicandi acttum prcecedunf, vel fubftantialia funt,. quae fernper adefie debent, vel Ac- tiåentaltar quse aliquando abefle po/Tunt. Ad illa re- ferrf debent Supplicatio pro impetranda citatione, vo- eatio in jus & Libellus a<ttionis: horum plures effe fa-

lent fpecies, utpote Contumacia, quo nomine vocatur fnobedientia illa _{, qua} alteruter vel uterqne Htigantiumf

vel etjam teftes, ^{aut non} comparent, ätit id non prae-

ttanty quod fe prcettituros efTe promiferunf, vel ipfir prseftare a judice fuit injundum^; Dilatio ^, feu rei agen- dse in aliud tempos rejedio; Exceptio rndireda ^, quser

rn genere ett exclufio ejus, quod ab adore intcnditurj

& denique fatisdatio feu Cautio^, qu® ad fecurltatem

non folum rerum creditarum, fed etjam controverfa-

rum₅ ett introduda ^y & multum fane adjumenti ad ho¬

rninum feficitatem confert. Nos igitur ^operse prethim efte duxfmusy naturam & indolem Cautiomim breviter

hoc tirocinioexponere.. Quod ubi pro modulo virium

conamur

, Tuee, B. L., eenftirse benigniori innoxium

hoc qualecunque opufcyiuniy ea. qua par ett obfervan-

tia_y, fubmittuaus» w

6 DE CA UT10N1B US.

$ ir.

CAUTIO iCtis generatim denotat aélum vel ne¬

gotium, ^quo fibi quis fecuritatem adquirit: unde etjam defcribitur ^, quod fit Satisfactio, qua ereditorem ddverfariumqne reddimus fecurum. Hac vero ex notio-

ne generali patet, non male eam diftingui, in Judi^

cialem & Extra judicialem: Quarum hßc privatim in Commerciis 8c contradibus fponte prseftari fölet; illa

vero ad Judicium fpe&at, adeoque juffu & auéloritate judicis praeftatur. JUDICIALIS Raque, de qua heic potiffimum foliciti fumus, nobis definitur ; quod fit Erßflatio fecuritatis nomine ^corum, quß occaßone judi-

cii in dubium vocatitur. confr, cit. Confulf. PR/ES« toll.

Mfcr. Haud enim raro accidit, ut reus tale quid corn-

miferit, quo ^, ad fecuritatem adverfario prceltandam ^, jure

poflit

cogij &novimus, quod adionem inftituens

tituium in citatione adeo _gravem caufT« fuic nonnun- quam tribuat, ut reus, faltem in judieiis fuperioribus,

libellum ejus aeeeptare non poflit, nifi •autionem pree- ftiterit accufator, hoc eft, certam ipfi fpem fecerit, ^8c pofTe 8c velie fe damnum vel ignominiam, reo ejus«

modi aäione intentatam, fi caufTa ceciderit, rite com-

penfare.

gérorb.

cm$.

iKdttegdnö

17.

&§t.3Raf:f6

ß3ref d. 19 Maji 1696. Hoc autem non una ratioae fieri fölet, uti mox vifuri fumus.

$. III.

Inter varias itaque hujus Cautionis fpecies prima

nobis dicitur CARCERARIA, cum perfona, Jecuritatis wuffa,

prekenditur

tf in vineufa eovjicitur: quse locum

habet in cauflis tarn criminalibus, quam civilibus gra- vioribus. Et reéle quidemj ^nam, ne ludicra omnino fiant judicia, aut cauffa fuperior demum illudatur, ho¬

minis de fuga fufpecti ^non modo bona ^{in tuto coH^»}

centur, fed ejus etjam perfona, donec vel fidejuflo-

ribus,

DE CAUTIONIBUS. ₇

ribus, aut pignoribus datis, vel aliter caulionem prae- fhterit & fecuritatem, arrefto interea (eu ^carcere jure conftringatur, necefle eft. Confr. c.XVI.4, §. $25.c. I,

§> 2. 6tExecutions 0urt>0. 166g. 14. ij. §§. StonyU 23refd. 5 Oétob» 1722. Circa hanc tarnen cau- tionis fpeciem oblervandum ^, quod a judice implorarl

debeat poteftas ejusmodi perfonam arrefto detinendi»

qua impetrata, a&oris eft, cauftam fuam, in foro legi«

timo, prouti res poftulaverit, procefiii ^vel fummario Vel ordinario ftatim perfequi.* rei quoque intereft, ut in foro arrefti ipfi comparere liceat. Confr. loca fprius

citat.

$.IV.

Secunda eft cautio PIGNORATITIA, quae

fit

per conftitutionem pignoris & hypotheae. Pignus & Hypo-

theca prornifcue quidem adhifrentur a nonnullis, & hinc

quoque eft, quod cautio Pignoratitia involvat fimui Hypothecariam, ftriéte fic

dibarn

⁵ fed hi tarnen ter- mini, ad meliorem utriusque , hoc eft, totius pignora-

titise cautionis, intelle<ftum, probe funt inter fe diftin- gvendi. Pignus etenim, quod a pugno fic adpellatum volunt, pnedicatur aut proprie de re mobili, quee pu¬

gno vel manu eapl poteft, (é$ pcmt t Cap.

XVII 3 i?25- confr. Cap. X. ejusäem tiv aut impro¬

prie de ^{re quoque} immobili^, cujus folum poffeffio, lub

conditione pignoris, ad creditorem eft devoluta. <&\tt

ter 25orgendr i faft ^anf, Cap. XVII §. ¹⁵ 4?25. vid.

Cap. IX. 3^. Rypotbeca vero, quafi fuppofitum, eft a Grseco v?.rorlBe^oct, & non nifi earn rei immobilis op-

pignorationem denotat» qua res fine tradition« obbga-

tur, nec pofieflio ad creditorem tranftt. Confr. locus legisproxime citatusit. d.20Feb.iögi,

5\25. di6$6. Cap.XI.§.2. 3Q$. $.§ Cap XVII.

Utrumque, Pignus &Hypotheca,jusquoddam reale

invol-

8 DE CAUTIONIBÜS, 1

^lnvolvit,

& in Cautione Judiciali

confideratur,

^qua-

tenus, fub cauffae ventilatione & quidem quam maxi-

me in ipfo procefius limine ^{, a} Magiftratu, ad publi-

ei, utriusque vel faitem alterutrius litigantium feeuri-- fatem, pro maleficio, lite aut impenfis, legitime im- petratur,

Extra

Judicium autem eil contradus realis accefforius, quo fronte Creditori jus in re debitoris

tonflituitur, ut in eventum litis , paupertatis^, & fic

porro,

fem

per

de

impletione contradus initi, quis ^cer-

tus efjfe queat. Ea enim multorurn eil verlutia, utnu- dis illorum promiffionibus conbdere minus tutum fit_^ hinc , de nimia nonnuilorum diffidejntia etjam in fide dignos,

lepide

in hunc modum canif MARTIALIS:

Qvum rbgote nummos, finepignore nonbabeo, inquis:

[ Idemfi ^{pro me} frondet Agellus,hohes.

Quod

mihi

non credis veteri1HELESINE, _Jodali „

Credis collicuhs arboribusque meis.

Denique ofofervandum, quod ^res immobiles, qua» re-

linquuntur in fecuritatem, faspe nihil profint creditori,

nifi fempeftive hic jus fuum pignoratitium in judicio

rite adnotandum curaverit:: Confr. Cap. XVII. iq.

& feq. -§§• £)33- Resolution d. //. Maji JÖqR. £ötl0l.

SflaptS 3 t>. 4 April i6ßo. JSongi. Jfaerjfen. ^om Banco-

geDiar

d,2ß

Maji 1739. § 2.

§. V.

Tertia Cautionum fpecies ndbis diclfur FIDEJUS- SOR3A, quae in eo potilEmum confiftit , ut quis da-

mnum, vel dehitum, ab altere pr<cftandumy ejus nomine in Je (ujtipiat. Cautio haec, Sveti.ee borgen/ & Fi-

dejulTor, ^a quo fuum repetit laefus vel creditor, (] re-

ftituere nequeat is ^, ad quem Iis proprie pertinet üöf-

nuncupatur. Vid. Cap. X. $35. FidejufToria ad-

h'iberi folet Cautio, vel quando ob paupertatem alium-

ve c'afum pi,gnora & hypothecse _{.praeftari nequeunt,}

DE CAUTIONIBUS.

vel etjam ubi;major inde orifur in

agendo

tum faci-

litas, tum fecuritas.

Übt

enim eit incerta adhuc litis quantitas, facile ja&uram faceret, minorem pignoris quantitatem accipicns^* fed ejusmodi jadura, ndejuflo-

ribus acceptis, oerto cvitafurj

adeö

ut regula, quod plus cautionis fit in ^rey quam in perfona^{^} hoc cäfii- exceptionem pati videatur.

Peculiaris

quoque fidejuf-

forise fecuritatis fpecies eft Cautio judicio fifti, qua 11- tigantium alter, ^{pr<v re} nata> cavet, fe in judicio, us- que dum

controverfia decifa fuerit,

ad mandatum ju-

dicis & legis normam, femper adfuturum. Obtinet fisec ipfa non minus in caufiis criminalibus, quam ci- vilibus* judex enim, pro ratione circumftantiarum &

qualitate defidi, poteft, fi modo per fide jullores ejus-

hiodi caucionem praeftare valeat reus^, illum vinculis

tünc eximere & e carcere tüto dimittere. 51M.

Privileg•

/713- &(• ^^3- d. 26Junii i6g6. Quod fi

fidejufTor//)«#

pliciter tantum caverit, de judicio fifti⁵ regulariter *

promiffo liberatur, quando femel hoc praeftitum fuit*

a^g. Cap. XX DMSbfh33. 01: fin vero iub claufula, to*

ties quoiies opus e(l> tunc non femel, fed loepius & qui-

dem quotiescunqueid judici vifum fuerit, reum prsefen-

tare debet. Semel autem prafentatus, & iterum, ju-

«Jicis ihandato, in carcerem conje&us* fi ruptis vin-

culis evaferitj priori fua promiflione amplius teneri fi- dejufTor nequit. Circa qualitatem fidejubentium diftin- gvimus inter perfonas necefiitudine junéfos & extra-

neas. JWjz ad c'avendum plerumque fuffidunt, etjamfi

non fint locupietes, idque ratione pietatis, au&orita-

tis & conjundtionis, ut pater pro filio^, maritus pro

uxore. In his autem requiritur, ut fidejuffores, tam ratione facuitatum, quam facilitatis conreniendi, vere fint idoneii fi enim inopia premerentur & ipfi, fru-

® fira

DE CAUTI0N1BUS.

ftra de opibus, exiftente cafu» in folutum pro

alio

dandis, cavent, & qui talem admittit fponforem, jpfe

litt noxam infert: fic vades, quir calumniatores funt

vel aliis maculati flagitiis, maximevero qui domicilia

& commorationes fuas in regionihus tarn difiitis ha-

fcent, vel ejusmodi foris, ab adverfse partis lcnge di- verfiilimis, fubje&i

(unt,

ut caufTam crebro difficilio-

rem reddere valeant, profedto minus cenfentur id©nei Quoties autem quis habilis ab initio praes fuit & fi- dejufibr, poftea vero facultatibus exuitur, toties, ejus loco, aiius jure peti potelt: arg. Cap. X. § io $5$.

fvadet hoc favor innocentis, litis necefiitas monet,

& ipfa effiagitat sequitas judicii, debitum juftumque a- lias non habituri exitum. Quando de habilitate fide- jub^ntium illorumque fufbcientia,vel minus, quarftio o-

ritur, eam non nifi praefedtus Regius dirimere debet;

fupremo tarnen Judicio Regis competit, ubi ita necef-

füm eft, idöneum quoque declarare fidejufiorem. ^onqf.

©töbfla anß. Execut. 1669. §.21. Cap. XXVI. §% 8. Sf.

cfr. ABRAH, Not. in LL. Prov, pag» m. 570.

- §. VI.

Sequitur jam, ut cautionem, qust jurejurando ab- folvitur, quaeque in exterorum magis, quam in noftris judiciis, adbiberi folet, paucis exponamus. Cautio di-

citur JURATORIA ^, quando qnis jurato promittit, fe ilind, de _quo cavendum, pr&ßare 1-teile. Hacc requi- ritur, non a viris illuüribus & in honorifico munere

eonfiitutis, utpote quibus, ob preefumtam vitae integri- tatem, & ex favore dignitatis, creditur, modo cay«

tionem dent nude promifforiarn; Ted a perfonis viJio.

ris ccmditionis & maxime pauperibus? qua: nec pigno-

re

DE CAUTIONIBUS«

re ncc fidejujfore cavere

pcfiunt,

quarurnque

nudre

promifficiii actor fidere ^nen poteft Cap.

XI. j.

2

£r?«p-

n»ö(jIo 33.

0!(jl.

_{1667. görmpnb.}

_£>rD.

_166g.

§.

28

Ju-

rare debet ejusmodi cautionem

prseftiturus I.o nuiiurrj

fe habere aut invenire potuifle

fidejufforem

idoneum,

8c

II:o omnia fe fa&urum efle, quse ipfi incumbunt ratio-

ne litis Placat ang. Revif. 168». Ad juratoriam

hane cautionem non admittitur» nifi ptrfona honefta

vel integrse adhuc exiftimationis; infames enim, ac le«

vitatis macula adfperfi, nec non de fuga vel perjurio probabiliter fufpedi, excluduntur omnes, utpote qui,

ubi opes ac fponfores ipfis

defuerlnt

^> carcere fecuri-

tatis caufia detinentur. Confr. STRUV, Syut-juris Ek-

tniu V. p. 246.

f

VII.

Cautionem nudePROMISSORIAM,qua?locumcbtl-

ftet, qitnndo quisnudisverbispromitfit^ß

caujfci ceaderit,

je fpontc ßluturum, prreftant funma fide ciigni^, qui 2ut

in munere 8t dignitate conftituti³ aut rerurn msxime immobilium» diredi funt domini: fic enim non folum oppignorationis bonorum, fed etjam fidejufioriee, 8c eo magis juratorise cautienis cenfentur immunes. Res qui-

dem pietiofae, quantumviimobiles, interdum cum im-

mobilifcus comparantur, tefte iummo iCfo CARPZO- VJO, in Pr. $ur< probe tarnen obfervandum, quod, in tnajoris momenti caufPs, facultates perfonarutr, quibus injunéla cautionis praeftatio, artente fatis fintexaminan- dae, quodque immobilium, quam mobilium rerum^, tu-

tior fit oppignoratio$ utraque vero cautione

nude

pro- mifToria femper prseftanticr. PoffefTor tarnen fundo-

rum praediorumque, 23of«jt SDkn/

fi perfona hone/tior

8c

n DE

CJWmmi

Sc manlfefte loeuples, nuda utique promiifione cavere

poteft: utpote ex qua

peffe&é

tenetur ad id, quoci éx~

conventione promifit. Si medise conditionis eft, jura- toriaab eo exigl, fin ^vero dubiae fidei velfufpe&us,^alia

eidem fatlsdatio injungi poteft, uti ANN/EUb RO- BERTUS habet in Sent. Jur. L. 3, c. 2>. Sed heic tenui kjcubrationi noftr« metam ponit temporii & tacultatum

anguftia. Felicemjme jure praedicabo,finon omnia, quaebreviter De Cautionibusconfcrihere potui.

Tibi» L. C, difplicuifle fenfero.

SOU DEO GLORIA.