C
A
Ull.
I
VARI
AI10HUM
lntegraliljm duplic1um
exeucitatioaes
QUAS
venia ampl. facult. ph1los. upsal.
p. p.
mao.
q&ibmttil
mfmbmä®
MEC11ANICES DOCENS
et
carolus robertus senell
westm. dalec.
IN AUDIT. GUSTAV. DIE XIII APIl. MDGCCXLH.
n. A. M. s.
1». iv.
ll^alek
12. Ad propositum jam rcvertamur,
generale
aequationis
(-14) inte¬
grale persecuturi. — Constat
*)
simplicissimam,
quamhuic
integrali
—a Cel. Monge primuin invento —
reddi liceat,
formam
esse / x = a + b,(2ß)
)
y
=
9a +
V>b,
i
s
=
j*day
-
i
v/i
+
<ffi
+Jdby
-
i
v/i
+
V'%
quo ex systemate,
determinatis
(fet
t//,eliminando
indeierminatas
aet
b habebitur relatio ipsarum x, »/, s**).
Attamen non tanti refert formam utique simplicissimam integralis
expetere, quanti
eandem
—si
fieri
possit
—tali
quadain
via
consequi,
qua
arbitrarias illas
functiones
determinari
umquamliceat. Forsitan
ea,
quae sequuntur,ad
hunc finem
aptaquodammodo
dijudicabuntur.
—Loco variabilium x et g aliaj duaj u et v
indepcndentcs inferantur,
nimirum
u—x +
i/V-i>I
v=x - gY-1•I
*) Lxcroix, Traité du Calc. Difl*, et du Cale. Int. 2:de édit.
Paris
1814,
t.
II. p. G30.
**) In opere "Appl. de 1'Analyse ä la Géom." (Paris, 1807) p.
192 hac
for-mula idem exhibuit integrale:x=—l'a-j-t/b,
y——<J -fOl' -|-y> -W,
z = i—rt2 -f
j
^'dbS-i-b*,
quam utique eandem aliå sua via Cel. I.ege^dre in "Mém. sur l'integr.
de
quelques
équ. aux. diff. partielles" (llist. tio lAcad. Hoy. des SciencesAn. 1787.
Paris
1780
pag. 513) invenit.
Solitis ex formulis *) partiales functionis z derivatas
p. r. å x et y
trans-formandi in derivatas p. r. å u et v heic erunt:
dz dz — dz dz -(Jv -\—- , » du dv d*z d/z d*z du8 dudvdv*' d*z d*z d*z du8
dudv+
dv%' — d/z d*z du8 dv8*) Quas tarnen, quoniam in sequentibus aliquolies adhibenda» erunt, breviter heic attulisse juvabit.
— Scilicet positis du=x/dx-f- xitdy, dv=vfdx-f-v.dy, erit dz
(=
~rdu+dv)
= u' +—v')
rf* 4-(—+
—vé)
v du dv ' ^du dl, ✓ V/„ ' ^ y' ideoqne dv du dv ^ du ' dv dz , dz —u -|—— du dv dz dz (i— —u/~T-j~vi- — au dv rum positisdu'sssu"dx u/dy, dtij=u/dx-f- uudy,
dx/=v,rdx-f-v/dy,
dv'=v/d* -f- x/'dy-,
d'z dz dz\ d'z dz* d'z
_
du1 ~ du
du)
dudv du2 du* '^
Quibus inipositis aequatio illa (14) abit in dz* . dz dz \ d'z dz9 d'z
d^ seu breviter
</iVj - (1 +2pxqx)sx +pxtx — o. (29)
15. Si quaererctur, an lmic primum quoddam integrale beeret in-veniri et quidem ex methodo illa usitata integrandi fequationes lineares
derivatarum 2:i ordinis partialiumj uti constat, tunc satis esset facicn-dum systematibus (demlis in hoc nnmero accentuationibus) liisce:
2p*dq = (1 +2pq+ v/ 1 + 4pq) dp , J
2q*du = - (1 +2pq+ v7 1 + 4pq)du;
erit, differeiitiationc prioris (d)
dz
d(±.\
d(±)
,•=U"J
+-W
+ -u"+- v", dx dx da dv dx dx ' dnqnoniam aiijuationi liuic (d) couvenienter
<dz d
(du)
__d2z jd*z_
^ dx du2 dudvCdO
d*z d2z == w -f- v, — dudv (l2z fi i o tliz r t i - dz dz r=— ir2+ mV -f-—v 2 -j- —u" -f- —v ; du2 dudv dv2 du dvatque simili ratione
dz
(0
5=— -f (u'vt + «/) +
Ii
x/Vj -fIi
u/-fi: «/,..•(/')du2 d«du du2 du dv
d2z „ d2z d2s „ . dz .dz ,
f= M,2 -f 2 UV. 4" V2 4 4~ V//
• (.</)
sen
4pzd(] = (i + \/l +
4ptj)
dp,4<yVy = -(1 +^/1 +
4/></)
du.(50)
Prins considerctur. — Cujus prior sequatio factore
....
1
^2 exactum
evadit difTerentiale
aequationi»2v/l 4-4pfj (1 - v/1 + 4p<]
)'
1 - \/1 +
4pq
(ß deuot. const. arbitr.); unde sequitur
-2ß (1 4-2ßq),
qua;, in posteriori (50) substituta, talein eam reddit;
4 q*dv =
(l
- v/(l +4/?r/)0
,
i. e. — |si modo poni beeret
- v/ (1 + 4/?<y)' = - (1 +*/»?)] -dv + 4ß2du — o,
unde
v+4u
r-\1 - s/Y + \p(p
atque a;quationi (29) hoe esset integrale priuiuni:
v +4
uf
P
\
=(f{
\l-\/l + 4wu/
\1-
:V-4pqS \1-Vi 4- 4pq
J
Sed hane non licitum est fieri positionein, quoniain beie
1+4^ =1 + t)»i = i +
i-VY 4- 4pq -4/»/
= -*/! + 4/«/
= -✓(! + 4/9</)*. —
14. Verumtamen id consf.it, quantitates " <—> 1 + v/1 + 4^^! et
>
(52) » <-« 1 - v/i +4pi<]ieas esse, qua? functiones ambas arbitrarias integralis aequationis
(29)
constituent. — Itaque si essent j)t et (]t ipsa? variabiles indepeiulentesa?quationis (29) — quae tunc cognita illa esset forma
Rr
+Ss
+Tt
+PV+ Qq+ Nz = 3/, denolantibus /i, S,—M functiones solarum varia-bilium independentium —5 transformari eam oportcret in aliam forman illius — 1-21— +2$ 1- ^ (21, 2$, C?, 2D denolantibus functiones
dadß dcc dß
solarum a et /S), cujus in intcgrali formae finila» — si modo inveniri
li-ceat — functionum arbitrariarum altera a solam altera ß solam,
earum-quc autem modo alterutram sub signo
^,
contincret*3. Et quidem
tunc
*) Suflicit heic rcrba atlulissc Illusir. Laplace sub fincm (pag. 59o) disserta¬
tion^ "Re eher ches sur le Calc. Integral aux di/f. partielles" (Ilist. de 1'Acad. Roy.
des Sciences An. 1775, Paris 1777) scquenlia:
"on doit en conelure généralcment quc loutes les fois que fintégrale eompléte de 1'équation" Rr-j- Ss-f- &e. (vid. supra) "est possible en leruies linis. eile est néccssairement débarrassée du signc par rapport ä 1'une011 afaulre des
fonctions arbilraires <p(<v) et et dans ec cas 011 peut lonjours obtenir celle
in-tégrale par la méthodc de fart. VII" — transformalione aequationis in formani
d2z dz
&c. tum inlegratione liujus secundum metlioduiu in art. il lo VII
dadß da
pra'ced. expositam —; "on voit ainsi quc cctle niélliode donnc généralement les
integrales completes deséquations lincaircs aux diff. partielles, lorsqu'ellcs sont
pos-sibles en termos finis; ayant une fois ccs integrales, il ne peut rester de difliculté
que dans la déferminalion des fonctions arbitraires; or la méthode de 1'art. A II a
via, quam in dissertatione citata mutiivit Lapla.ce, functioncs istas
arbi-Irarias determinari in casu admoduni generali beeret.
Qua; cum ita sint, primo transformetur aequatio (29), ex methodo Cel. Legendiie*), in aliam cujus variahiies independentes ipsae
sint p,
et 7,. Scilicet est
% =
ptu + <y,u
—*y
(ndpx
+
vdqt)
== Pi« + 7iW-w, (55) posita dw — udpt +vd(]x, dw dw seu M == j— ? V= T~> (34) dp| dqx
(ideoque cognita erit s, si modo tu innotuerit). —
Secundum locum citatum liabebitur transforwata baecce:
d*tv d*w d'iv
?.^f+('
+
2M.)Ä
+
K^r
—J
(«)
qua; si metliodo illa solila in N:o 12 adhibita tractetur, uti supra functioncs arbitrariae inlegralis illius quantitatibus (52) a et ß constitui
invenientur. —
15. Ista jam, ut in N:o praecedenti monuimus, transformetur in
aliam, cujus variabiles independentes ipsae sint cc et /S, formulis sub
N:o 12 allatis (e), (f), (</). liabebitur transformata **) ista:
encore l'avantage de donner uu
moyen tres-simple pour cet objet, dans un cas trés-général, et qui parait etrc cclui de presque tous les Problémes
Physico-Mathématiques."
*) Vid. Lacroix in opere jam pluries citato T. II. p. 022; conf. Legerkre, Mém. sur fintégr. de quelques
équations aux diff: partielles" sub N:o 12 eit.
**) Seil, redditis in praesenti — simplicitatis ergo — aequalioni (55) usitalis
denominationibus seu forma
1 d'w 2p diu ty! <IaJß ✓1+4Ml(£+
✓-)
da
+ 2/> rftu + —————f o, )v/l+4Ml(l-v/—)
<V
<]uaatitates, quac in formulis (c), (/*), (^) per u',uy,t/, &c. signiiicabaulur,
heie
erunt sequentes: > i: or. « = — — p 5 2v/l+4xt/ — 2xs 2.x1 v/l+ 4xi/(l + v/l +4xt/)*
^
v/l+4.xj/(l-v/l +4xy)t
— 2/ a a (1+4xi/)! JC =-ß"->)
(•■)
' (1+ 4xi/)T 4x3(i+3y ) —4x3 (i-3y ) ~(i+4xi/)i[i+y
]4'
^/y
=
(i+4xi/)l[i-y}s"
~
*) Ne minima in re non parum lubricå supersit dubilatio, non plane ineptum
pulavimus forc admonitum, baue ipsam provenire transformatam, etiamsi nihil de
forma ipsarum « et ß a priori supponatur. Scilicet acquatio (55) seu (A)
genera-libus transformandi formulis in hane abit: d*w — [xV2 +(1 +2xj)a'at+j*« *] + da d*iv + [2x'«ty'+(1 + +«/)+2/«,/»,]+ 2xf)(a'iS, d*w +"Tjr
[*V*
+(1
+^ß'ß, +y'ß,']
+ »p /scu -— dw dw —v/1 +4Mt+2*(1 -✓ )_-2*(1 +
V/-)rf7=»;
/ i. o. — quoniani sec. (32) m, = , a+ß ~~ 2(«+/S)'
''',G'
a - ß v/1+4/>,</, = , — a +£ d*w 2a dw 2ß dw dadß ai-ß* da a*-ß* dß + . • =—-■— - o. — (37)Quae jam ut methodo Illustr. Laplace Iractetur, ponamus
dw 2a
W
+
^w=w"
<58>
unde (37) redigitur in 2w 2ß divt _______in ______ (cc-ßY a*-ß* 1 da dw r +dä
i-**""
+^
+2xyS)
+y*a"]
+ dw ,+
dß
^2/S
+
^
+
2xy^''
— °- —Janiquc « et ß sumtis talibus, ut satisiiat qualitercumqiic comlilionihus
\xW2
+ (1 +2xy)a'at+jTa 1 = a,*V"+(l+2,xy)ß'ßj+y2ß* =o,
sequatiom transformatae optata coutinget forma; id quod, ut aatis patct, ipsa illa positione (32) elHeilur.
quae ipsam tv
dabit
cognitamodo
wt. —At
sumtis
exnovissima
valo-ribus väv tv atque — tum substitutis in
(58),
istaabit in
novamhane:
dß
d2ivt 2ß' dwt 2ß divt 4ßivt
h = o. — (40)
dadß a^-ß* da a1 -ß* dß (a+ß)(a-ß)2
Jamque positå
diVi 2ß
Wi =10,, , (41)
dß a2-ß2 1
11 '
V
;
tvif fandern quaeri liccbit ex liac l:i ordinis aequationc lineari:
dW11 (A9\
-dT-^w"=0--
("2)
Ex liae concluditur (denot. ipf" funetionem arbilr.)
(45)
a-ß
tum secundum (41)
(a1-ß'1)ivi = (fa+
J^(a-ßy.xfj'".
dß',
(44)
atque secundum (59)
(a +ß)iv — (f a +
^(a
-
ßy.if)'". dß
(qf
+
a-ß)
if'".
dß^
j
(
45
)
quod igitur quaesitum est integrale aequationis (55)
datis
a et ß ex(32).
Huic, si placet, simpliciorem reddi licet formam
integrando
perpart. terminos signo
j"
affectos.
Seilicet
ponatur
fo"dß=y", j
J
=f',
j
fdfi
(46)
/V
dß
= V5)
u
habebitur
et— 8
(a +ß)w = (fet+ 2ipß (<p' - 2tp'). — (47) 16. Determinatis in singulari quodam problemate functionibus q et ip, ex aequatione (45) aut (47) ope aequationum (35) et (34) exprimi licebitipsas u, v et z functione ipsarum py et qy (vel etiam, si ita
con-veniet, ipsarum « et ß). Tum px et qt (vel etiam a et ß) eliminatis ex liisce — dum fieri polest
— relatio proveniet ipsarum nv t> et x; ac
denique z exprimetur functione ipsarum x et y ope aequationum (2 7) seu
(48)
C2X-U
+
V,
_\ 2y — (u - m)v/- i .—
17. Antequam viam, qua in genere ad determinationem
functio-num arbitrariarum perveniri liceat, indicamus; juvabit
— quo accuralius de liac re quodammodo sit disputatum
— syslema illud finale integralis
(ti, v, s) seu (a*, t/, s) deduxisse et quidem ex formulis (47), (35), (34) et (48). —
Est quidem
div div da div dß a+ß /div dw\
" = — = = ( )
sec. (i) et (56), dpi da dpi dß dpt 2{a- ß) \dß da/.
div div da div dß 2(a + ß) { /hv
^dw\
dqi
at secundum (47)
div da div dß 21a+ ß) / div div\
v = — = + 51 = -5 52 ( /5*— ];
da dqt dß dqt a- ß \ da dßJ
dvo ct^ — 8^
("+