JOHANNIS ACADEMICA,

3Γ

DISSERTAT IO

"j^UR ^{IDIC A,}

de

JURISDICTIONE ACADEMICA,

Quam,

SUFFRAG. CONSULTISS. FACULT. TURID.

IN REGIA ACADEMIA UPSALIENSI,

sUB pr/esidio

VIRI AMPL1SSIMI atque CONSULTISSIMI,

D:ni JOHANNIS ERICI FICK,

Philosophie et Jurium DOCTORIS, atque Jurispru-

dentue Practice PROFESS. Reg. etPubl.

PUBLICE EXAMINANDAΜ SISTIT,

FRID. UDALR. TROILIUS,

Westmanno-Dale_karlus.

IN AUDIT. CAROL. MAJ. DIE XXI. TUNII,

Anni MDCCLIX.

IL A. M. S.

υ P S A L I iE.

S:iE R:iE M:TIS

SUMM/E. FIDEI, VIRO.

REGIS. REGNIqug.

SENATORI.

REGII. COLLEGII. NOMOTHETICI.

PRALSIDI.

REGI/E. ACADEMLE. UPSALIÉNSIS.

CANCELEARIO.

ILLUSTR1SSIM0. EXCELL

COMITI. AC. DOMINO.

Dno CAROLO. i EHREN _PR EUS.

ORDINUM. REGIORUM. SVECICORUM.

EQUITI. AC. COMMENDATORI.

LONGE- SPLENDIDISSIMO.

Regis. Delieium. Patrice. Deftinam.

Aftrxas. Vindicem. Pindi. Sui. Apollinem ^.

Q

Devoto. Venerantur. Pe&ore.

Upfalienfes. Camense.

Ad. Statuendum. Publice.

Norr. Tam. Virtutum. Tanti. Msecenatis.

Quarum. Hasc. Tabella. Haud. Eft. Capax.

Quam. Suas. Pietatis.

Nunquam. Intermorituras.

Monumentam.

Jura. Academica,

Rudi. Quantumvis ^. Penicilio. Delineata.

Submifliifime. OfFerre.

Suftinet.

Neftorese. iEtatis. Decurfum.

Felicem. Fauftum. Fortunatum.

Religiofe. Precatus.

1LLUSTRISSIM/E. EXCELLENTIJE.

Devotiffimus. Cliens.

FRIDER. UDALR. TROIL1US.

'·

rTill ^,

HERR AUCTQRN.

•

'> r-.y '>ti - .% *fl.' ··' s '

rΎvar Oväld, Sannings Flit och Lagklokhet regera ♦ Dar gir all Ofkuld fri, når Laßen agad blir.

Dar har ej Manna-mon, Våld, Muto, Lifi ell' flera fördömdeSpöken, riini, fomman dockflundom fir,

Med ftålta ölgnekaft, en myndig klubba hvifta;

Men, för.fin lyflnad blott, ett Rikes otjenfl flifta.

Ett Samfund, utan Lag och Ordnings illa trifves:

Det mäße ramla kull, förrån det val begyns.

Ju högre Ändamål, defs båttre bör det drifvas:

I Ordning och i Mått defs hela ftyrka iyns.

Det, fomhar Rikets Hopp, defs Karna, Stöd och. Blomma, Kan, utan Lag, cj långt med lina Iexor komma.

De Lagar vi ha fått vid defla Lärdoms^-Salar,

Och hur de ikipas hår, till fromma för vårtFolk:

Dårom, Min Varde Van, Du nått och grundligt talar,

Så det, om egen flit, kan bli en fåker tolk.

Och att bäd Dygd och Vett och Ofkuld de förf^vara5

Därtill exempel Du och vittne ijelf kan vara.

"PRiESES.

Foh'tifpvio Nohiliffimoque yfuveni,

D O Μ I Ν O

FRIDERICO UDALR. TROILIÖ,

Amico &

Populari diledViflimo.

px fundamentis, ^qux in Philofpphia morum,

meo etjam du£tuy egregie pofuifti, occaiio·

nem augurandi na&us Tum, Te, Mi Amiciffime TROILi, felici fucceffu, in ipfaThemidis adyta

penetraturum.

Spe mea me non excidifle comperio; publi-

co enim hocce fpecimine, de Jurisdictione Aca-

demica, rem multis tricis involutam rite & folide explicuifti. Animi Tui

candorem

novi, qui

Sei-

entia jufti re&ique, qua

infigniter imbutus

^es, conjun&us, Te Judicem,

ubi aceefferit ufus

re-

rum, reddet confpicuum^ cui negotia & fortu-

nas fuas in Judicium Tuum olim

adducendi

tutö committant. Faveat, precor, Summus rerumAr-

biter ita honeftiffimis Tuis aufts, ut, ad imitatio-

nem Reverendißimi Pareiitis, omnia Tumma, in ftadio, quod Tibi decurrendum

fumiifti, virtute

duce comiteque

fortuna, conTequaris!

LAURENT. DAHLMAN.

Ingenii ^tmmmque mt minus> quam natalium

nobilitate confpicuoy

D:no FRIDER. ÜDAL. TROILIO,

DeAcademia'Upfalicniisjurisdiclione publicedifputaturo, S. P. D.

OLAFUS RABENIUS.

r, υ. d,

Multis jam prklem documentis conftitit,

vigilantiffimi Themidos,in hac Academia, Antecetfbres>quam

indefeiTo laborant nifu

vt in ^am·

pliflimo fuas doärinas circulo nihil non pervium reddatur. Conftat

véro & nunc omnium luculentiffime> quantafic Antiftitum almfee huius Scienti» _erga fuos propenfio;) cum idem etiam Jus, in quodicundo, ne- que tantum docendo, occupantur,illud, inquam,quo fe tuenturfuisqut patrocinantur alumnis^, publice proponere decreverint. Ego quidem

lastius nihil experiri potui, quam mirandani ejus confilii fvavitatem ,

qua dile&iffimum nobis TROIIIUM, ut tanti negotii agat interpre¬

tensj in arenam provoeatum cernimus, Si erhim generoii fanguinis pro¬

prium virtuti femper adhsereicere, fi deillis optima qusevis fperare fas eft»

quibus ^glorias imitatio fuerit hereditaria, fi optimos denique ad laudem

ducesfequuntur, qui meritiflimis deRepublicaLiteraria Parentibus? uturi- turdoftoribus*, deTe certe,Amic, Dlne,eo majoremfpem concipimus,quo plura,ad eandem concipiendam, vaticinandigeneraconfiuunt. Tu, Tanti PnrentisFili, felicifiimi Tui ingenii, firnulacindtiilrice^, tothabes teftes, quot ab ineunte xt-ste prasceptoreshabuiftf. Tu animumfan&iiTimoLe-

gum &Iurisprudentias ihidio. impigre dedifti, Tu Jura & commodahu- jus Academis fic respicere, ut in prascipuii habeantur deliciis, Paterno quidemexemploj Paterno decore &prasceptO) didicifti. Si juvatmagno- rum Virorum novifTe ftudia & onera» revolve modo Paterna diäa fa-

ßaque, fic boni olim hujus Academite Ciiis, jam Patris atqueTuto.

ris, munia cognofce?i Necdubito, quin perjucundailla rerummedita-

tio ad idem ftadium decurrendum Te fit excitatura, Pergevero, in Di- vini Nominis Patriasque amore, Maximi illius Macenatis, uti feliciter ccepifli, premere veftigia, Pergat itém bsnigniffimum Numen Turs

favere conatibusi fic omnino evenief, quod eventurum unanimi voto

cupimus, ut in Tuis quoque meritis grande TROILIANUMNomen fii perennaturum, Dabam "Upfalite die XXIX Maji MDCCLIX.

D. D.

$- i*

CADEMI/E, _tanquam Sapien-

tias domiciliaomniumque difci- plinarumemporia, erigi ccepe- runt; ut ibidem omnes, in pri-

mis vero publicis olim fun&uri

muneribus , politioris ingenii

(ibi acquirere poiftnt habitum:

ne aliquando nutaret religio, frigeret curia, hallu-

cinarentur tribunalia, resquedomefticaevacillarent^.·

Sed, ut adolefcentuli, ad has Muiarum fedes ver-

fantes, in ftadio fuo decurrendo felicius dirigeren-

tur, nec, quod ipfis liberet, ^pro licito judicarent,

certas non modoConßitutiones& vivendi^regulasch Imperantibus fancitas effe, deprehendimus; fed &

certamJurisdiclionemProfefforibus conceffam, qui,

A tan-

2 DE JURISDICTIONE

tanquam

Patres

Academici, longe melius^, quam aliiJudices, ρübi literata: confulerent. Prima qua- fifundamerita jafta funt in notiffimaillaFRlDERICI

/ENOBARBI Conflitutione, _quam Habita adpel- lant, atque in Codice JUSTINIANI reperimus fub

titulo: nefilius pro patre &c. L. IV. tit. 13. jf.j.

Cod. fuitque haec Authentica, inftar fontis Sc origi- nis, ex qua profluxerunt, velut rivuli, omnes, quae in orbe Europaeo ab Imperatoribus, Regibus, Principibus & Rebus publicis, poflmodum Acade-

miis indultae funt, Conftitutiones. Qualis vero u-

bique fit Jurisdicundi illa proteftas, Sc _quousque

pateat in fingulis, quae hodie exfiftunt, Academiis Europeis, plenius planiusque enarrare, inftituti

non fert ratio. Nos in prasfentia ad JURIS- D1CTIONEM, _qua gaudet UPSALIENSE ^no-

ftrum ATHENACUM _, utpote nobis vel maxime obviam, oculos convertimus, indolem ejus quam

titatemque, tarn extenfi&am, _quam intenßva?n,

quantum fieri poteft, diftin&e enodateque expofi-

turi. Atque hoc eil argumentum, quod ^eo potio-

re jure, labore _atque indagine digniffimum cenfe-

mus, quum ha&enus vixalitcr, quam intra noilros quafi parietes Academicos, fepultum jacuerit: unde factum comperimus^, ut multi Judices afliones, ad

Forum Academicum vere pertinentes, ab iis, quae

ipforum Jurisdi&ioni effent fubjeftae, minus felici-

ter diftinxerint, _atque adeo in tenebrishaud _parum oberraverint. Idcirco illud qualecunque, quod

pro modulo _{ingenii, in} re tarn ardua

difficilique

enu-

< ACADEMICA. ₃

cnucleandä, praeftitero, L. B., asqui boniquecon-

f

fulas, oro, atque juveniles meos conatus mitiori

tua fubleves cenfura.,

§. II.

Per JURISDICTIONEM

ACADEMfCAM

intelligimus Poteßate?n> Cancellario, Reffori zf Se-

natui Academico, conceJJa?ti, cognofcendi> dijudi-

candi, dijudicatasque exfequendi} ^omnes caujjas &

controverfias, quce, i?/' Conßitutionum zf Privilegio-

rum, adforum Academicumfpettant. Efthsec pot- eftas Publica, fed dativa; fuam quippehabens vim

& au£fcoritatem ab illa, quae originarie reiidet pe-

nes Summum Imperantem, & nativa nuncupatur, Scilicet, Äonunger bar i tijh

fiito äff ©Mbb*

bSgfia boom

of

wir aöa

werlbjliEa

t addimus

&

2inbelffia/ Somare. Cap. IV. $.$. 25ottg.

25-2. 2.

efr. DiiT. Inaug. Confultijf.D:ni Prcefidis,

deAdpl.

jur. ad Facl. p. m. ii. Quare etjam vocat fe, (0«b8

bomfrafwanbe. Är. Art. mdcxxi.

art.

ny., utpote cujus officium eft,

ailmOgb# fltt 31-

lan fribba od>

fralfa

/

f4rhfa tbe» fpafa, fom

imb fpåit, ocbmeb lagbom wiö tifwa,

fwa

for

ofiyrliEom ocb wrattgwifom/ wténbjfom/

fom

för wtlanbfPom. Cap. /F.

/. 7.

Ä. 25

^-

S. S.

Sicque nominepublico exerceturomnis

jurisdicun-

di poteftas, atque a Summo Imperante conftituun-

tur munere judiciali

défunShjri,

feu, ut dicitur

c. 1.

Cing.

25

i,

2- tb*n

©Mb bottom

ⁱ

bufl

a 2 ftiw

4 DE JURISDICTIONE

fffutei: od) 1)4» foc(i44t: 4iImi>g!).inoin

uytto- gl)4lt W4C4,

Proinde

Jurisdiktio illa, ^quam ha-

bent Svecanae noftrae Academiae, non minore pol-

let auktoritate, quam quae aliis competit tribu-

nalibus _; Ted particiliaris eft, non ultra eertas

perfonas & cauilas, in Conftitutionibus & Privile¬

giis definitas,

fe extendens,

adeoque differt ab or- dinariis, uti vocantur, inftantiis, de quibus, ut uni- verfalem Jurisdiktionen! habentibus, in Codice

Fridericiano Cap. I. 25. agitiir. Atque ta¬

lis eft Jurisdicundi poteftas, quam, a primis iuis in- curiabulis, habuit Academia noftra Upfalienfis.

Nam quum, ad exemplar StudiiBononienfis, _pri-

mum inftituebatur, in ipiis Literis Inauguralibus,-

a Regni Gubernatore, STENONE STURE, fan-

citum reperimus: att Reclor Univer/itatis fcbafi

watet tbccas bomare/ i allebattba fahti

2^yr:·

fioncö tått οφ jotbattdto imbantasno. Qua?

Jurisdiktio poftea ^a fubfequentibus gloriofiffimae

memoria Regibus Svecanis, per varias Conftitutio-

nes & Privilegia clementiiiime concefta, partim re-

petita & confirmata eft, partim adaukta _atque fuis

cancellis usque adeo definita, ut, ad evitandam o·

mnem confuiionem, difertis verbis vocetur diflin-

cla ab nrbis Upfalienfis Jnrisdictione, _quemadmo-

dum liquido conftat ab anni MDCLV Confiitut.

Cap. I. §. j.j complura alia loca actaque, haue

rem conftrmantia, ut jäm filentio praetereamus*

Quocirca, quin Academia noftra, generatim lo- quendo,

fua

gaudeat Jurisdiktione, nullum effe

pote-

ACADEMICA. ₅

pötefit dubiiim;

fed

quousque

feextendat, & in

quo prascife

confiftat, Iis eft,

^a

vicinarum Jurisdi-

aionumPrsefe&is _quam fapiffime ^mota, &quas

jam

exa&ius paulo, in

hac diatribe, expendenda erit.

In anteceiTum ^autem meminerimus, oportet, hane Jurisdi&ionem,

licet particularis fit, efTe

tarnen abfoluta?η, ita

quidem,

utnon

Notionem modo &

Dijudicationem,fed &Exfecutionem comple&atur.

Solent notio & dijudicatio interdum apud JCtos, fpeciali denominatione,

adpellari Jurisdi&io,

atque

illa eft, _quas in patria

regulariter competit publicis

& ordinariis tribunalibus, qualia funtJudicia Ter¬

ritorialia & Provincialia, £>4mb9*Οφ

ääßmältS

RdttCMCi utrasque, tam

Inferiores,

quam Supe-

riores Curias in municipiis,

2\4iniKtö* θφ

Änb*

flfafnw

2\4ftertiej

^atque

fuprema deniqueRegis

Regnique

Dicafteria, ZxOllfll· *ec^·

nobis eam jurisdiftionem vocare

refpeftivam lice-

bit. Ab his differt Jurisdi&ioAcademica, utpote

in qua tam

judicialis, quamexfecutiva, poteftascon-

tinetur. Porro, antequam ulterius in altum prove- himur, atque inftituto

vela dare incipimus,

gene-

ratim heic obfervamus, JurisdiÖiionis noftras Aca-

demicae territorium, ratione quantitatis

fuas

extern, iivas & intenfivas, feu, prout noftratibus haud in-

epte vocatur,

5DOmr4ttiflbet θφ efTe

commixtum, h. ^e. limites fuos non nunquam ex¬

tra fixos aliorum Judiciorum, quamvis

ordinario-

rum, fines, vi Juris

fpecialioris

atque

privilegio¬

rum_j extendens. Hifcelic,

fundamenti loco,

ex-

A3 ροίϊ»

6 DE JÜEISDICTIONE

pofitis atque

praefultis,

ad ipfam Jurisdikfcionis A- cademicae naturam & indolem propius penitiusque

enucleandam ^nos accingimus; primo, ratione/«/^·

fti, ipfasInßantiasPerfo?huquQ inqualibetinilantia Judicium conftituentes, dein, ^ratione objecti, CauJ- fas, tantum non omnes, ad forum Academicum fpektantes, & tandem, ipfum in jure Procedendi Modum, evoluturi.

S.III.

Sicuti generatim novimus, PERSONAS, ju-

dicium principaliter conftituentes, eile Judicem,

Atforem & Reum; ita heic primo circa Jurisdi¬

ktionen! Academicam, utpote ab urbis Upfalienfis.

Jurisdiktione diftinktam, videbimus, quinam fuiti-

neant partes Judicis, atque dein, qui huic tribu-

nalifubftnt. Magiftratus Academici nomine veniunt CANCELL ARIUS, PRO-GAN CELLARIUS, RE- CTOR vel hujus loco PRO-RECTOR, & SENA- TUS. CANCÉLLARIUS erit

perfona

Illuftris ex Senatorio Ordine, quas a Senatu Academico nomi-

natur& ^aSacra RegiaMajeftate conftituitur. Hujus eft, videre, neAcademia detrimentiquidcapiat, fed

utejus jura farta tektaque conferventur: proindeIpii,

munus infpektionis atque fuperioris cujusdam dire-

ktionis commiffum; ita quidem, ut in rebus Oeco-

nomieis & quae bonum ordinem atque difciplinam refpiciunt, fupremam quafr inftantiam in Jurisdi-

ktione Academica conftituat. Qua vero ratione, in

ACADEMICA. ₇ in omnibus his cafibus, ab hujus AliMaecenatis ^nu-

tu pendeat Re&or & Senatus Academicus, uberius exhibent Conftitutiones, _atque infra a nobis ^cura-

tiusexplicabitur, dum ad ipiäs cauflas & proccdenr

di modum fuerit deventum. HocAium, quo gau- det Academia, Numen tutelare excipit PRO-CAN- CELLARIUS, qui eil velut Cancellarii Vicarius,

quum Cancellarius ipfe, utplurimum, _peregreab- fit, quod aliis Regni negotiis diftringatur: hoc au- tem munere, ad noftram hancce Academiam, fem-

per fungittir Regni

Archi-Epifcopus.

At, quum

hujus Mufagethse partes fint, Re&ori, _operam &

confilium petenti fideliter communicare, _atque in- fpe&ionem totius ccetus gerere, ita quidem, ut,

fi, quae Academiae officere pofiint, incidant _gravio-

ra, Cancellarium certiorem faciat; facile adparet,

nullam inde fpecialem in Jurisdi&ione Academica enafci inftantiam. Sequitur jamRECTOR, _utpo-

te Caput ordinarium Corporis Academici, ex qua-

tuor minoribus veluti fcientiarum collegiis feu Fa- ckltatibus, Theologica nimirum, Juridica, Medica

& Philofophica, conftantis, qui a fenatu & de Se-

natu Academico, fecundtim ^ordinem Facultatum

& Seflionum, eligitur, quolibet femeftri, uti Sta¬

tuta Academica uberius habent. Ipfe Senatus ⁱⁿ

duo CONSISTORIA, majus & minus

diftingui-

tur, quorum officii ratio _atque jurisdicundi poter ftas jam di.ftin&ius explananda venit.

§. IV.

i ^DE JURISDICTIONE

$.

IV.

Quemadmodum fupra (

§. II.) tribus,

quod ajunt, verbis

diximus, jurisdiäionem ^Äcademicam

efieabfolutam, qua tam

iudicialis,

^quam

exfecuti-

vå, poteftas

comprehenditur; ita heic,

antequam

ulterius prögredimur,

obfervari

meretur,

foro

ex-

Jfecutivo

prseefle Re&orem, in foro

autem

judiciair

duo illa Confiftoria, Minus & Majus, primam &

fecundam abfolvere inftantiam. In fuo/oroEXSE-

CUTIVO Reftor nomen gerit Praefe&i

Regii,2^0i

turngens

SefaHntitge&^fwaitbc/

quatenus

Su-

premo

Regis Regnique Dicafterio immediate fub-

eft, nullamque certam

exfecutionis Summam tibi

prasfcriptam

habet. Dum

autem

in Conflitut.

MDCLV Cap. VII. f. I. Re&or dicitur primam

habere inftantiam, vel folus, vel, ft opus fuerit,Se-

cretario adhibito, notandum, id ea propter dunta-

xat fieri, quoniam Iis omnium primo

coramReflo-

re, tanquam in

foro COMPOS1TIONIS,

infinuari

debet, ut ab illo ^antea difpiciatur; num fit levioris

momenti, adeoque non opus, ut ad alterutrum

Coniiftorium deferatur: vel num talis, ut que-

at coram Ipfo* transaftione inter litigantes, di-

rimi: vel etiam (it caufia mere exfecutiva, adeoque ipiius foro exfecutivo

fubjefta

maneat. Atque hoc

eft munus Re&oris, in Jurisdi&ione Academica

feorfum fpeftati. Devolvimur jam ad

forum JU-

DICIALE, in quo Coniiftorium Minus pro inftan-

tia prima habendum efie, nuper

diximus. Vide¬

tur

ACADEMlCA. _$

tur quidem

Confiflorium

MINUS antiquiore statc

non tam diftinfita a Coniiftorio Majore fuiife inftan- tia, _quam potius Confeffus quidam ab eodem deputatus, prcefertim quum comperiarhus ^, dum cauifeper ita di&am prövocationem, quas in/, j.

Cap. VII. Confiitut. MDCLF. exftat, a Coniifto¬

rio Minori ad Majus acceiferint, inembra, qux in

Coniiftorio Minori, rei folum inquiiitioni, non ve-

ro deciiloni adfuere, locum ^tarnen occupaife fuum

inConiiftorio Majori, tanquam adfeifores in eadem

re dirimenda. Hxc fuit diuturna praxis, cui, utpo-

te minus legitima;, d. XVIII. Jun. MDCLXX1X.

medicas adhibere _manus, iategitSenatusAcademi-

cus, decernens, ne AdfefTores Coniiftorii Minoris in Coniiftorio Majore immifcerent fe cauffis deci- dendis, quae a Minori ad Majus per adpeilationem devenerant; fed non diu viguit hoc decretum,_quin poftmodum, uti ^antea, eadem

faepius

oberraverint

chorda, usque dum, perquerelas a litigantibus ad- du&as, fa&um eft, ut a Sacra Regia MajeftateRe- fcriptum d. I. Apr. MDCCXLIL prodierit, ^quo

difertis verbis declaratur Conilftorium Minus _pro

genuina eaque prima, in

Jurisdi&ioneAcademica*

Inftantia, & ^ut qui in re aliqua, vei inquirenda,

vel dijudicanda, fuere Coniiftorii Minoris membra,

ab eadem re in Coniiftorio Majore decidenda, pe·

nitus fe abftineant, atque adeo ^ut etiam, in foro

hoc privilegiato, di&amini Legis Communis Cap*

XIII. /. ι. J&. fuus conftet tenor. Ad hoc tribunal, ex prxfcripto Conflit. MDCLV. Cap.

B III.

ΙΟ DE JURISD:CTIOΝΕ

III./. 2. partibus Prsefidis

fungetlirReQior',

clii ad- iidebunt, quolibet femeftri,. ^unus Theologiis,. qX Facultatibus Juridica & Medica alternatim _uftjus,

atque ex Phiiofophica bini, qui omnes in Coniiilo-

rio Majore circa mutationem Re&oratus ex Facul- tatibtis in fua ferie conftituuntur. Verum enim·

vero quum Re£tor multis magnisque implicitus fit curis, in ^tanta negotiorum varietate, quibus Omni¬

bus expediendis, folus haud facile fufficeret, jure

velut confvetudinario introdu&um eft, ut P.RO-

RECTOR in Confiftorio Minore ^munus Pracfidis

femper obeat, idque ex eo nempe fundamento, quod, viConflitut. MDCLV. Cap. F, Pro^-Reflo-

ri generaliter injunQuim fit, ReQiori, ubicunque

opus fuerit, auxiliares praebere manus. Porro prae¬

ter haec membra inConfiftorio Minore, ftatüminant faepius citat. Conßitut. Cap. III. /. 2. adefie de-

bere InfpeOiores PErarii cum Quaeftore, dum ven-

tilantur cauffse, ad /Erarium fpe&antes; fed hodi-

erno tempore ordinaria eorum praefentia nunquam

requiritur, ' poftquam Conftitutio Regia, di&a Re- glemente, de ^anno MDCXCIX. prodiit, tales cauf-

fas femper ad Confiftorium Majus immediate refe-:

rendasjubcns: niR fiterit fa£bum quoddam ^contro- verfum, quod pro obje&o iErarium habeat, atque

iongiore indigeat inveftigatione ^, quo fintuitu, temporis lucrandi gratia, Confiftorio Minori,

qua fuam indolem & circunilantias inquirendum committitur, ita _{tarnen, ut} ipfa decifio Confiftorio

Majori relinquatur. Quae autemadeo ad primam

feanc-

ACADEMICA. it

hancce inftantiam jam fpeftent caufåe, flint I:o o-

mnes civiles, quarum adlimatio quadraginta quin-

que thaleros non exceiTerit, ita nempe, ut quac in

Conftitutionibus nominatur marca^, vi Literarum Regiarum, d. X. Mart. MDCGXLIX, ad Sena-

tum Academicum datarum, ex confveto jam nu-

morum in Svecia valöre, conitet uno thalero

& quatuor oris cupreac monetae; II:o crimimhs

omnes, praeter capitales & famofas, utpote fen-

tentia fua definitiva non dirimendas. Atque haec

eft natura & indoles primae indantia· hreviter eno- data. Proximum nunc ed, ^ut ad fecundam, _quam

nuncupamus Confiftorium MAJUS, Indantiam &.

pro qua, inJurisdi&ione Academica, ^ex di&amine fiipra citati Refcripti Regii d.i. Apr. MDCCXLII.

illud re£te habéatur, _oportet, paucis explicandam

properemus. Scilicet, inftar Adfeiiorum, fub praiidio Re&oris, Tunt omnes Ordinarii Profeflo*

res & quotquot ibidem jure gaudent fuffragandi,

ut Syndicus, Quador & ßibliothecarius:' ad ean- dem quoque indantiam pertinent omnes caufPe,

quas infra datim recenfebimus, quum Jurisdi£tio Academica, refpe£tu obje£fci, dilucidanda venit;

exceptis tarnen exfecutivis & quae in Confidorio

Minore dirimi _queunt, niii a. Minore per adpella-

tionem ad Majus devenerint. At ^vero, praeter crdinarias hasce indantias in Jurisdi&ione Acade¬

mica, _quum varix, ad politiam fpe&antes cauiPe,

exaOriilimam requirant harmoniam, inter Acade-

micam

Urbicamque

Societatem, & de quibus alte·

B 2 ra_χ

12 DE JURISDICTION

ra, nondebeat, nec legitime poffit, åkerins injuR fu> aliquid difponere atque ftatuminare, inde ex-

ortum eft tribunal quoddam Compoßtum, cujus membra, ab una parte funt Re&or ^cum certis de- putatis Profefloribus, ab altera vero Conful Urbi*

cus, cum totidem deputatis Coniiliariis, quibus in- cumbit, conjunöia opera, utilia condere-ftatuta,

atque circumfpicere, ut pulcer fixusque ordo &

adcurata Politia utramque inter Societatem efficia-

tur, & farta te£caque coniervetur. Fundamen-

tum habet fuum hoc tribunal in Privilegiis anni

MDCXXV. /. //., ubi expreflis verbi's conftitui·

tur: att Confißoruim Acaäemicwn fttcb

Magißraten må ttyttiffa ftatuter, Xcade-

wiens

pettfoiw οφ

emeflaiu Ted

adhuc diftin£lius, in nupero Regio Refcripto

MDCCLIX. d. IX. Jan. ubi ita verba ionant:

att Academien t aiia Oeconomie θφ Politie mål (aide & Jjanbelsmål) Uwiifa ßemenfemt χδ>

χα Acaäemie-ftaten 0(1) ©Ofgéffiepet-/ bot' bltf-

vca

fc>5rb

5fwet femma mål οφ få

omfiått

irfgfreteme

få

forbre/ icfe οφ

SSotgerfiapet

ute» ige»omailenai

ivige

puterade å

5m

fe fibor bewiljes οφ

afgfoas·

cfr.

2vbngl

tJJaj ts 33ref be» ^2U Aug. 1732+

§· v.

Viks fic Perfonis, _qu£e Judicis partes fufHne-

ant in Jurisdkkone Academica, fequitur jam, ut, quantum fieri poteft,

fuccin&erenodateque åxpen-

da~

ACADEMICA. ₁₃ damus, quaenam

tribunali Academico fubhnt,

quum in jus vocabuntnr. Sunt vero 1:0) omnes

Docentes, in _{quorum numcro,} tanquamOrdinarii,

in primis nominandi funt omniumFacultatum Pro-

feilbres _atque AdjunQii; 2:0) omnes Difcentes, qui

alias adpellantur Studioii, & antiquitus, in Au-

thentica Habita, Scholares; 3:0) Qui Oeconomice

Academicoprtffunt, utpote Quaeftor, Rationarius, ceteri; 4:0) Bibiiotheca Prrffecti & Amanuenfes;

5:0) Confifioriis & Archrcis Academicisinfervient.es, utSecretarius, & quotquotipfi ad ^manus funt; 6:0)

Omnes in Schola Cathedrali Docenus & difcentes.

7:0) Exercitiornm, quos vocant, Magiftri, ^utMagi-

ftri lingvarum,Prasfe£his equorum,Μuficus, Pi£tor, Lanifta, Ghoragus, &c. 8·o) Minifiri publici, quales funt Curfores, Yigiles eorumque Prsefe&us,

ut jam alios, ufui Academico deftinatos famulos, reticeamus; 9:0) Varii artifices, qui vel cum lite¬

ris aliquam cognationem habent, ut, Typogra- phus, Pharmacopola, Bibliopegi, vel aliter Lite¬

rarisufui funt, utSartor, Sutor, Faber, Ccemen^

tarius, & qui funt reliqui. Hi omnes & iinguli,

utpote perfonx privilegiatas, cum fuis, fi habent^, uxoribus, liberis, famulis, ancillis _totaque fam-L lia, fubfunt Jurisdi&ioni

Äcademicte,

fed quando

& quamdiu inträ fex milliarium fpatium ab Urbe Upfalienh

verfantur.

Extra hoc vero in privile«

giis, deannoMDCXLVf /. 2, clementer definitum fpatium, Jurisdi&ioni Academicae fubje&i funt

quoque, ratione fui muneris, redituum Srprasdio-

rum Äcademicorum Prasfe&i, Acade?nie-T^abat

B ₃ Οφ

14 DE JURISDICTIONE

Od) 2^dtt4tTC/ atque, intuitu culturie rura°lis, o*

mnes Coloni Academici. Exemplis res erit mani- feftior, _quum jam infra ad caüffäs exponendas devenimus.

§. VI.

Poftulat nunc inflituti ratio, utJurisdi&ionem Academicam, quam, ratione Jubjecti, hafteη us

explicuimus, breviter quoque, ratione objecti, per-

luftremus, &, quse ad forum Academicum fpe-

ftent, caufias recenfeamus. Fatemur quidem lu- bentes, CAUSSAS illas eile _quam plurimas, &

non poffe omnes figillatim enumerari, niii in im- menfum pene excrefceret opella noftra. Interim

tarnen, nosmet officio noftro haud defuturos, _opi-

namur, dum eas duntaxat generatim in claifes di- fpefcimus, ad quas poftmodum caffis fpeciales

commode referri queant. Erunt ^vero, noftro_qua- licunque judicio, quotquot tribunali Academico fiibjiciantur, cauffiae, vel quse Jußitia adminiflra- tionem, tarn in civilibus, _quam criminalibus, re-

fpiciunt, vel Oecono?nic<e, vzlExfecutivtf, vel_quas fuo modo Politia?n _pro objefto habent.

Initium jam facimus a cauffis, quae ad JUSTI- TLE ADMINISTRATiONEM fpeftant, tarn in civilibus, _quam criminalibus, feu quum quasftio,

inter privatos maxime, eft de juribus ^, aut ex do- minio, aut ex obligatione perfonae, oriundis, at¬

que tales omnes, excepto crimine

laefeMajeftatis,

quan·

;ACADEMICA.

quando ^rens fub ditione Academica eft periona pri- vilegiata, ad forum Academicum peftinere, plu-

ribus docurnentis de.nonftratum ibimus. Ut jam

taceamus, qux hac de ^re habetur in Ducis GARO-

LI Privilegiis d. XV. Mart. MDXCV, tanquam maximi ponderis documentum adduxifTe. juvat Re¬

gin« CHRISTINZEpatentes Literas d, XXIL Dec.

MDCXLVI, ubi difertis verbis exponitur, in ci·

vilibus aeque ac criminalibus, Jurisdi&ionis Aca-

demicae quantitas^> tam exteniiva, quam intenftva^; itaquidem, ^ut it qu«dam controveriia, intra fex

milliarium fpatium ab urbeUpfalienfi·, exorta fue-

rit inter illos, quos, tanquam perfonas

privilegia-

tas, & ditioni Academicae fubjeftas, antea (§. V.) recenfuimus, vet etiam _quum iidem, intra ftatu-

tum illud fpatium, abaliis, ad focietatem Acade·

micam non pertinentibus, in jus vocabuntur, talis femper Iis ad forum Academicum fpeftet, ibi«

demque debeat legitime dccidi.· Contra autem,<

quum perfonaAcademica actoris vicem gerit,reus

vero ditioni Academic« non fubeft; ^tum res con-

troverfa, in foro competente, coram judice terri- toriali, vel urbano, .dirimenda eft, prout cauffie

indoles atque Ordinarius juris proceilus exegerit.

Huc acceduntConftitutiones,non.tantum gl.mem*·

Regis GUSTAV! ADOLPHIanni MDCXXV,

fed &Regis CAROLI GUSTAV! anm MDCLV,

quae h.rc omnia partim ftatuunt repetuntque, partim uberius explicant & in variis capiti-

bus declarant* Quapropter,, quum haec ftatu¬

ta_,

ιό ΡΕ JURISDienONE

ta Regia

& publica

nunquam adhuc fuam per- diderint vim, fed potius femper, in Capitulationi-

bus Regiis, a quolibet Rege Svecano confirmata

(int ^non minus, _quam aliarum Societatum Ordi-

numque Privilegia; oppido patet, nullas, quscju-

ftitiae adminiftrationem, tam in civilibus, _quam criminalibus, refpiciunt, caufTas, intra fsepius 110- minatum fex milliarium fpatium ab urbe Lpfalien- fi, dum _{tanquam reus} in jus vocabitur perfona A- cademica, unquam pofle vel debere a foro fuoPri- vilegiato divelli: nifi abfurde contenderis, Juris-

di&iönem Academicam effe merum titulum iine re, omnique carere vi atque efficacia. Quocirca

etiam facile conftat; quantam Judex territorialis,

vel urbicus, committeret nullitatem, qui in fuo

foro iniinuari pateretur, atque decidendam fufci- peret cauifam, qua: ad Confiftorium Academicum

eo, quem jam nuper defcripiimus, modo, per- tinere debuiftet. cfr. /.//. Cap. X. SR* 53. Et-

cnim hoc in cafu valet Exceptio fori; nec eil,

quod huc adplicetur /. 21. dt. Cap. X. 53.

praefertim quum Lex Communis nunquam, nifi cxpreffe, abroget Privilegia, quemadmodum &

Sacra: Regiae Majeflatis Confirmatio in nov. Leg.

de die XXIII,

Jun, anni MDCCXXXVI,

tefta-

tur: nec verba illa in hoc Cap. X. f.21. tit. dt, xatt bait eljeji

txSrei:

tili, fom bmtit,

in cauffis hifce privilegiatis locum obtinent; ^nam

ibi tantum mentio fit de ejusmodi ^reo, qui aliquod

delirium perpetravit extra Jurisdiflionem, cui re-

'

v gula-

ACADEMICA.

gulariter fubeft, non vero de iMo, <^ui deliquit

inträ Jurisdi&ionis pomccria, cui adhuc eft fubje-

&us. Porro etjam minus congruum eilet nec fatis

opportunum; (i Judex territorialis,· cui Conftitu-

tiones Academicse ^non adeo forte ^ex aife innote-

fcunt, pro rei neceiiitate, pcena relegationis mul- äarét quendam Studiofum ^> atque, Coniifto-

rio infcio, pronunciaret ipfum, vel ad certum

tempus, vel in perpetuum, ihdignum civitate Aca- demica, quam tarnen ei antea Confiftorium Aca~

demicum, nunquam verü tribunal territoriale, im- pertivit: quin immo, ii talis procedendi ratio per- mitteretur, facile fieret; utpermulti Studioli, _poe-

nam Academicam evitaturi, omni mallent nifu de- li&um fuum alibi, quam in Coniiftonis, examina-

tum dijudicatumque, quo licentius Magiftratum

Academieum illuderent frenaque mouerenf: ut

complures alias abfurditates, inde oriundas, iam ii- lentio prastereamus. Cfr. SC:m d. I.Mart. MDCCL.

§· VIT.

CaufTe OECONOMiCfE, ad Forum A cademi¬

eum fpe&antes, non ultra fe extendunt, quam ad

eos cafus, qui, vi Conftitutionum Academicarum

mini MDCLV. Gap. VII. /. j?, coniiftunt in ^re' hus, _per

Jonas

G? Jiatum Academieum concernenti-

bus. Ad has res expediendas na&a eil Regia Aca-

demia fuos officiales* utpote

Infpeäores

/Erarii, Quxftorem _atque Procuratorema rationibus, qui

; : f C fibi

1$ DE JURISDICTIQNE

übi ad)un£k)s haben^ε Geometram ,*

redituum Ex-

a&ores aliosque Miniftros, ^non niii negotiis Oeco-

nomicis occupatos. Hi iubfunt Coniiitorio^, atque dein Illuftriiiimo, Academke Cancellario ^, utpote certis quaii inftantiis,

fe

invicem

fao ordine exci-

p'ientibus,

quod

a

fublequentibiis docunientis col-

ligi poteft. Sciiicet in anni

MDCXXI Regiis Pri7

vilegiis' /. j".

j

übetur Qusftor,

fui muneris

annu- arrTreddere rationem coram. Academias Cancelia¬

rio, Archi-Epiicopo & Senatu

Academicb.

Qua-

re in Regia- anni MDCXXIV Donatione hoc modo

ftatuminatür:: forbjubes trära (L e. 2\ortgL·

vriai.tz ocb 2\ron<Mieö)

^oufltatu iUne-odj

Academiens i Up- j'nln

Jölttbee ^eilet; 2\yri:joricmber, att bjwba/

tåbft eilet

difpenfera,

utatt

(fall Academien Ocl)

tpc

t>an

tbettrfl btuEanbee watbetr, alletta

bafwa magt

oeb tillfiånb

^/

^{tbermeb baitb-}

la beb laga / beb

tberfore/ fbm firbem4it <5tι

rebb beb töfeitfiap

gira.

Adhuc vero uberius

in anni MDCXXV Regiis Conftitutionibus^> jf. //.

inRegis

CAROLi GUSTAV! antiquioribus /.

6.

anni MDCL VCprißkutioriibus, Cap, IL jf· iy deferibitur Qu^eftoris atque Academiie munus Oe*

conomicum. ^. De Infpedtoribus TErarii exftat in poftremo nominatis

Conßitutionibus Regiis Cap>

XXII, Jf^. 2j qüod eprum cura fit: preevidere, ne

hona Academirf, fundi Cf coloni ^a Qvfßore

ini-

qiie tracientury ne mimtantur

reditus, & id

genus alia,; q.uae, tarn in ho,c. oapitequam,

antiquioribus

Reg&

ÄCADEMrOA.· · ip

Kegiis

Conftitutionibus, diffufe

enumerantur.

De

Coniiftorio Minore ftatuitür in Regiis CAROLI

GUSTAVI Conftitutionibus, Cap. III. /. ^jq in fi-

ne; quod debeat

examinare

c

auflas,

quas

Inf pect

o:

res JErarii cum Quaflore expedire nequeunt; Ted

hoc ipfum immutatum

ehe,

antea

{§. IV.) expofui*

mus: ita quidem., ut

cauffai Oeconomicsc ad hanc

Academiam femper MinusConfiftorium praetereant

& immediate inConiiftorio Majori decidantur; ni-

ii fuerit factum quoddarn, quod, ratione teftium

& atteftationum, infpe&ionis ocularis & iic dim

ceps, Iongiore

indigeat inveftigatione,

atque

adeo

membris Coniiftorii Minoris, tanquam deputatis,

qua fuam

indolem & circumftantias inquirendum

committatur. De Coniiftorio Majore dicitur loc.

eit. jf. 4; quod jus habeat, c

auflas

de

reditibus,

qii£ in Minore

Confiftorio decidi

non

poflunt, de

adificiis zfc. de officiis Acadetnicis aliisque ^gra*

viflimis, deliberandi, omniaque curandi, ut res Academia recie tracientur, ne iis quidquam dece«

dat: atque in Cap.

XXII. Jf.

1.

fi

qua

re?niflio

cen-

Jus ruflico alicui,

necejfariis de cauflis, conceden-

videatur, /i /72 Confiftorio Majore pleno de-

terminanduni erit. Secundum MDCXXV Privilegia, /. j?. in

ejusmodi calibus Cancellarius,

ejusque loco

Pro-Cancellarius,

partes

Prseiidis

a- geret, praefente toto

Senatu Academico,

atque

ni¬

hil, quod ad Academiae

falutem fpe&at, infcio

Cancellario decideretur: fed in recentioribus Re¬

giis Conftitutionibus Cap.

II. §.

2. exftat;

quod

C 2. Can-

SO DE JURISDiCTIONE

Canceüarius videaty ne Academia Upfdienßs der

trinienti quid capiat, fed ejus jura farta teclaque conjerroentur, de Academia

Quaftore,

^reditibus, adificiis, zfc. fediilo _cognofcat, habeat poteftatem fententias a

lie

cl^ore Confifiorio latas, fi opus

fuerit^, cohfir?nandi vel ^cum Senatu moderandi,

vet ad uttertorem djsquifitionem revocmdi, β nii-

quce videantur.

· v ' §. VIII.

Huc infuper acceditRegia illaSanttio, de MDCXCIX , cui titylas eft Reglemente, _qua:-

que hac -in re merito haberi poteft pro, inftrumen-

to paimario; quoniam, in eauflis Oeconomicis, ex-

bibet tarn Rettoris & Contiftorii, _quam Infpetto- rum^Erarii, Quaeftoris _{atque ceterorum} Academi-

cac Oeconomiae Prattettorum officia: quemadmo-

dum etiam ibidem, in/. 4, fpeciatim & perfpi-

ciie exponicar; -Sacrarar Regiarn Majeftatem cie-

menciffime conceffife, non Gubernatoribus in Pro«

vjnciis uei eorum adminiftris, fed ConfiflorioAca- demi_co, Uberam facultatem difponendi de pradiis Academieis indeque proficifcentibus reditibusy &

capropter coniHtuifTe certos officiales, (Iiis ftipen-

diis ornatos. Praeter hanc Santtionem, _reperiun-

tur nralta ali-a Statuta Regia, hanc rem confirman- tia, _utpote A:o MDCCXXÜI & iubiequentibus annis, de praediorum Academicorum venditione,

ut ceniitica evadant, itemque· -awii MDCCXLVII Regia

ACADEMICA. 21

RegiaSententia, XVIII. Febr. clementer lata,

de colonis removendis & conftituendis, _atque üc

porro. Unde, his omnibus in fummam quaii col- le&is, luce meridiana clarius eft _j Jurisdi&ionem

Academicam circa hasce caufFas Oeconomicas, ^non

tantum fundatam effe indubia validaque Lege fcrb

pta, eademque pariter ratione, ab antiquiffimis us- que temporibus, fuifle exercitam, quemadmodum

a Protocollis Confiitorii & Cancellariatus Volumi¬

nibus Epiftolaribus Satis fuperque oftendi poteft,

fed etiam aequitate maxima illam & juftitia niti.

Nam nemo melius Academiae ejusque prsediis con- fulere poteft^, quam iilius propria Tribunalia, Prae- fe£fci & Officiales, qui omnia ejus A£fca in Sua ha- bent cuftodia, quique ipii ea gaudent praerogativa^,

ut (i Oeconomias Academicae bene

Sollerterque

in- vigilaverint, nullum habeant metuendum defe-

&um in ftatuta muneris mercedej qui vero ii ex- ftiterit defectus, exfticit autem iaepius olim, inter officiales pro rata parte partiendus lit patienterque ferendus, poftquam omnis ademta ipiis eil venia, per Supplicationem cöram Sacra Regia Majeftate, aliquam de Corona reditibus adipifeendi compen¬

satio^η_em, vi Regime Sanciionis, die VIII. Jun

MDCXCIX. Quapropter tales caufSae Qeconomi-

cae nunquamfubjici pofliint, nec debent, alicujus

Provinciae Gubernatoris disquifitioni, utadeoper-

peram quis provocet ad Regis CAROLI XI. Deel·

fionem inter Uplandia; Gubernatorem & Regiam

hanc Academiam UpSalienSem, d. XIX. Oft.

C 3 MDC-