TORQ EX

3

Q. F. F. S.

DISSERTATIO ACADEMICA,

DE

VIRTUTE _{ROM ANA,}

SIGNA MILITÄR IA

IN HÖSTES PROJICIENDO,

VICTORIAM

EX TORQ VENTE»

QUAM,

CUM CONSENSU AMPL. FAC. PHILOSOPH.

IN REGIA ACAD. UPSALIENSI,

PR^SIDE

VIRO CELEBERRIMO,

M-PETRO EKERMAN,

Eloquent. PROFE3SORE Reg. et Ord.

PUBLICO EXAMINI OFFERT Stipendtarius Regius,

PETRUS PETRI FORNANDER,

SMOLANDUS.

IN AUDIT. CAROL, MAJ. AD D. VII. OCT.

Anno MDCCLXII.

Horis Ante Meridiem Solitis.

U Ρ S A L I iE.

VI Nobilifllmo atqve Generofo,

D.NO CLAUDIO.

STEDT,

S:x R :x M:tis Cubiculario _,

PATRONO MAGNO OPTIMOQUE.

Medico Pra£L Holm. Experien-

tiillmo,

D.no Doctori AND. N.

FORNANDER,

CONSOBRINO &AVUNCULO DILEGTISSIMO.

Veftrorum in ^{fat diu} praeftolatus fum me gratis, favoris, occaiionem & benevolea indicandi,

quam flagrans. Hanc igitur demum aufam adpre modo, gratiilimum teftificandi animum; icaque ro taceumhilari excipere vultii, pro uberrimis Veftris quod certo fore confido, adSupremum Numen, ut

dentisiima _nunquam ceiiabo fundere fufpiria. Per NOBILISS. CONSÜLT. EXPERIEN T.

ciiltor ab

, PETRUS Ρ.

RIS

Corfultiflimo Ampliifimoqve,

d.no ρ ε t r o

gråsteen,

Judici Territoriali longe ACquiiiirno,

FATRON O b NUTR. 1NDULGENTISSIMO.

Ad Menfam Argentar. O. O. Regni Rationario Spe&atiffimo,

D:no gustavo

hjelmberg.

FAUTORI OPTIMO.

tiae documentorum tenerrime _memor, opportunam quanta mea in VOS iit pietas ^, cultasquc meus hendi, ut eo, quo folent Mufarum alumni, uterer go humillimus, dignemini munufculum hoc char-

in me collatis beneflciis. Voti ii compos fuero,

Veftra Veftrorumque perdiu florefcat Felicitas^ ar- manfurus, dum vivo,

& SPECT. NOMINUM VESTRORUM

fcrvantißimus

FORNANDER,

VIRO

'Admoäum atque Reverendo Praclarißlmo J

D:NO PETRO

FORNANDER,

PRiEPOSITO, ^{nec non} PASTORI animarum,

qux Chriilo coliiguntur, in Malmbeck, Öde-

ilugu & Almesåcker Meritiifimo,

PARENTI ÖPTIMO.

Ουχ μην οιακειμενον, ^{hov τε ε=ίιν, o to} ωςεμη ^{μα ι, εϊναί} ευφξα!νεά)αι μάλα ^{τίναχτωε άχαρίζωε} Ιόοντα ^την Τψ η με- ^yvca~

ξ αν j εν η το της 'Stavolas ευσεβέςτε ευχοίξίςον εκεΐνοιε κατα- φανss 7Τοιησαι ο/υναιτο, ύφ' ων ευπέπον&ε. Τ&τό _ys μοι συμ-

βεβηκε τον άξμόττοντα ^τ8Τον ειληφότι καίξον Tk την τίξόε Σε,

φιλτατε Πάτερ ^, &εραπεΙαν μ8. κατά ^το εν^εγόαενον^ ^εικνυναι.

Λ ' Ο. V h * ί* ' ' J\ \ νJ ~ /

Ααμρανε 8V Τ8Τ0 το οωξημα, 8όαμωε μεν αζιον των τϊατξωων

ευερ^/ετημάτων ^y τεκμηριον Ss εσόμενον Τ8 siüsvat με χάριν, ο σον ys

S7i εμοι, της i is εμαυτον ευνοίαε Σ8. To λοιττον _{εύχομαι ευχην}

τω Θεω cttoovai Σοι, βελτι^ε yovsv,avv τη μηΤξ) ^{αγαπητη,} ås ετΐ\ μη-

χιςόν ^{τ ε} άλυπωε β'ιον ό'ιαβιωναι, ^ω ς ε πάνταε μεν, T8S κατά

ysvos 7ΐξοσηκοντάε Σοι, μάλιςα ås ^{εμαυτον, της} _τΐερ) Τ8 ευ ΤΡράτ-

TStv ημάς επιμελείας τε xgij τΤξονο'ιχς άπολάνειν.

PARENTIS υΡΤΙΜΙ

filiiis ohfequcntißimus

PETRUS Ρ. FORNANDER.

Imium föret longnm , il ^αοη im-

menfi plane laboris, magnit udi-

nem animi & fortitudinem gentis

Romano ^vere , fi qua fuit a!ias

Mavortise, plus quam heroieam,

^

totiesque in confliflu, irruptioni-

kus, obiidione, anguftiislocorum, pugnis ^, pradiis ^, bellis denique ^%

domi, foris, terra & mari, admiraculum usque conte- ftatam, verbisne dicam . >an mente , adfbqui ^: etenim

annalibus monumentisque, quoque teverteris, confta«

bit ipfi militanti inque aciem prodeunti, infitumfuiffe,

ut cum Tullioloquar, aut vincere, aut emori α), feu,quod

idem eft: emori potius ⁵ quam fervireb); immo, pro pa~

tria vel miüies mortem oppetere, fi ei eßet profutura c\ No-

bis, in prteienti quidem ^, fuffecent ad Valerium Maxi¬

mum proyocare3 exempia ejusmodi virtutis bellica?, nu-

.

- - a mc-rq

äfc ) » ( jK

merc certeplurima, fub oculis adfpeiluque ponenteni d).

Ergo operam videbitur ludere ^, ill argumento apertiili-

mo qui anxiuselaborare&defudare prcegeiliat, fiquidem

11011 poterit nonheic locum invenire iilud Antalciaas, vi-

ri apud Spartanos cum dignitate, tum ingenii judiciique

vi, graviflimi, quod Sophiftac cuidam Athenienfi ine-

pto ^, de Herculisque laudibus, in publica quadamcon-

cione, declamitare paranti, exprobraverat: non te opus

eft laudatore _, quis , inquit ^, Herciilem vituperaverit e) ?

Quod refero ^, tam notum eil, quam quod notifiimum:

at Romanos ea tarnen re prjedicandos eile' ^non judieo, quafi arma viclricia, longe lateque, per orbem, qua qua

is demum pateret, Europseum, Afiaticum & Africanum,

circumferentes fortunam fimpliciter indulgentem ha-

buerint, quippequod eflet, mihicrede, omnem fidem

hifioricam evertere; fed mirariutique convenit illosper-

culfos, adflidtiffimos ^, de falute ipiaque defperantes &

libertate. & vita, nec non Iiiadi malorum jamjam fuccu-

Tbituros, vel faltem fuccumbere vifos , per ilrategema-

tum molimina varia, ita fefe emerfifie, ut, flimulo gloria adipifcendie, e fomno veluti expergefacH, inflam-

marentur, hofles, quibuscum ferro decernerent, prius

non relinquendo , quam vi<ili dediilent manus, trium- ' phosque longe ampliilimos deportando, pariter ac cre-°

berrimos. Et hucfpe&ant, qua*, Speciminis Academi-

ciloco, in medium, pro exilitate dicendi fcribendive

noflra, fumus propofituri de Futute Romana ^, figna mili¬

tär ia in hofles projicievdo, viBoriam extorquente, qua^que favori folito B. Leftoris magno quidem opere, uti decet,

commendata volumus.

a) III. Offic. ^{c. 32.} l·) Crat. ad Pifonem c. 7. c) L·

Gffic. c. 77. d) L. III c, 2, e) Ρ lut ar c I Laconua /Ipo-

phtbegmat. ρ. 324,

& ) 5 c «Κ

§. Π.

Inilitufo probe defervituri, per tranfennam ^, ü

quod dici fvevit, figna Romanorum militaria contuebi-

mar, quippe permulta ^, eaque folidiora, fubminiftra-

bunt Alexand. ab Alexandro/z), Rofmus^), Briilonius c)y

Fl. Vegetias d}, & Lipiius e). Nec de notione figni e- volvenda diu laborabimus, originem arceßentis fuarn ab ipfa effigie animalium aquilce, lupi, equiy minotauri, /?-

&e. quam pra; fe ferebat, in aciem quando educeba-

tur; ita tarnen, ut phrafes, in Audtoribus claificis fepis-

fime occurreptes, nominare liceat:fignafequi; ad'figna ad-

fiflere ; ante prima figna ftare ^, pngnare ; fub fignis ducere,

militäre; figna tollere, veüere, conveüere, fiatuere ^, ferre,

inferre, conferre, accelerare, jacerey projicere &c. Signa

dum commemoramus, torvdtate ac ferocia animalium,1

ad pugnas veluti natorum, qua: diilindtiora adparuere ^,

tantum abefl, ut manipulumfoeni, a Romulo & fecuturis

turb^ pafloritia: rectoribus, belligerando ^, frequenta-

tum ignoremns, vel pernegemus, ut 0\ddio libentiili-

mi adientiamur , de Romanorum primordiis, hunc in

modum, canenti:

Ao?; iUi ccelo labentia iignä movebant,

»SR/ fua: qua magnum perdere crimen erat ^ IUaque de fcsno, erat reverentia fosno,

Quaniam nunc aquilas cernis habere tuaλ ^-

Pertica fufpenfos parabat lofiga maniplos:

Unde maniplaris nomina miles habet f).

Hifce obfervatis, ad aquilam properemus, in turba avi¬

um, maxime eminentem ^, unde falutatur regia ales ; vo- lucrum regina; Jovis armiger ^, famula ; minißra fulminis

ifc. Suberatitaque ratio, cur Romani, Jovi & tonan-

ti & Statori addiaiilimi, caftrenfis figni inflar, aquilam

fibi perquam aufpicato adoptarent, immo defenforem

ac patronum veluti raiUtiae feligerent Dignus eil, qui

Α ζ audia^

& ) 4 C S·

audiatur Jofephus g): dsros, inquit, Ttavros dq%st Ρω/mV

<sis t åy ματos, β.ασιλ£υε τε ωιωνων άφαντων, v&j οολκιμωτατος^

&V.Öοη Η&{τηεπγεμονίαε τεκμη^ιον ccvrcl's, ngj ·κΚν\$ων εφ ås αν

Ίωσι Τ8 Ηξατησειν <$οκέϊ. i. e. aquila omni legioni apud Ro¬

manos pra?efl, rex omnium avium, & eadem valentiffi-

ma. Unde etiam impcrii iignum ipfis. eil, & velut o-

rnen viftoria? , in quoscunque eunt.. Cui germaniiii«

mos, vel e choro Poétarum, adferre poflumus Senecam, proelia inituris ^, ex confvetudlne Romana ^2. aquilam ad«

iungendo ι

- -

tota nudatis fietit

Acies in armis; ar a jam bellum cient,

KQpxA&quepugiiamßgnifer mota vocat h);

Claudian.

hos aquila? Romanaquefigna feqvuntur i);:

all bi: Seilte et in vulgus rnanant exempla regentum, Utque dneum Ittuos, fic ^mores caflra feqvuntur,

...

Denique felices aquilas quocunque moveres k);

alibi:

Stent heüatrices aquila favi'que dracones /),·

J uvena.em^

loeupletem aquilam tibifexagefimus annus-

Adferat, ^{- -} longos eaßrorum jerre lahores

Si piget^ trepidumfolvunt tibi cornua ventrem alibi* Cum lituis audita - - m);

Cufiodes aquilas, armis induflrius ^{- -}

Hie petit. ^{- - - -} ή),.

Keque reticendum erit,Catilina?impuriiTimo ori objeRaile Ciceronem, quod arma, fecures, fafees, tubas, figna milita- ria, aquilam denique illam argenteam, cui facrarium ^et¬

iam fce'erum domifua?fecerat, prxmifilTet, teter rim a?

in rempubl. conjurationis indicia certiflima 6)., Succur-

rit vero commode lufus ingeniofus, at juxta aculeatus,

quem vox aquila? ambigua eidem Ciceroni pepererat..

Kempepoil PhaiTalicam pugnam cum fugilletPompejus,

& Nonius quidam feptem adhuc iuperelle aquilas dixis-

iet (lr; 7taq uvreis asres επτά sivai), ideoque bene iperan·»

dum.· re&e _, clamitat Cicero, moveres} fi adverfusgra¬

nulös pugnavdum for et ρ)% a)

& ) s c &

a) L. IV. ^{c. 2.} ρ, 86 9. feq. b) L. X. ^c. f. c) For¬

um I

L. IV. p. 349. d) De ^re militari L. II. e) Militia:

Roman. L. IV. Dialog, ^9. f) Faflorum L. III. v. 113. feg.

g) Bell. Judaic. L. III. c. 9. h) Thebaid. ^v. 388. fe q. i)

Eutrop. L. II. v. 36. k) Stilicon L. I. v. 39. feq. I) Nupt.

Honorii v. 33. m) Satyr. XIV. v. 197. 11) Satyr. VIII. ^v.

92. o) Orat. inCatilin. I. ^{c. 9.} & II. c. 6. Vid. SaJlufi. Bell.

Cat ilin ar. c. 99. ρ) Ρhit ar ch. Apophthegm. Roman. c. 39„

§. III.

Sequitur, ut fubmoneamus pracipuum integraj Ie- gionis Romanze fignum fuifle aquilam, nunc auream , nunc argenteam, & quidem longe fulgentiilimam, ut

ab omnibus confpiceretur, hafteque prafixam cum ex- panfis alls, & fulmen fiepe ungvibus tenentem : erat, inquam, unius legionis nonnifiuna & cum ibciis auxi-

liariisque copiis, ceteroquin multarum praerogativarum

participare iölitisminime communicanda , unde per i- piäs aquilas totidem in caftris Romanorum legiones ^nu-

merare licuit. QuiefKonem porro , jam diu agitatam a diverfis j dlverfa heic mordicus tuentibus, utrum ritus

ille folennis aquilam in militiam geflandi frequentandi-

que aliunde, quod probabilius omnino videtur, &a

quibus nationibus, ad Romanamdimanaverit, neone,no- ilram non facimus, decifu utpote perarduam a).. Pra2iiite-

rit, me quidem judice, commonftrare1, quod ab aquila de-

iceildat aquihfer Gr. άετοφοξοε vel rev usrev φεξών, o ν,υξίω»

rccrov τοις Po;μαίας i. e. aquilam ferens,quodRomanis in fum-

maveneratione habebatur, ut verbaheicufurpem Appia- nib); leoninam pellem iseratindutus,caputhumerosaor- fumque tegentem, ipfacauda pedes flagellante, prout aqui-

liferos feu portenfelgnes de 1'aigle in Cailrametation des

Romains deiineatos fiilit, ut plures taceam, Möns, du

Choul pag. 14. Nempe a primo principe legionis elige..

batur Csnturio primipili, aquilae pradutUTUS, & qua; iß

A 3 pri-

& )s(

prima acle ad illam gubernandam fpeftarent, obfervatu-

rus c). Neque illorum ipernendx funt opiniones ^, qai Tarijuinio Prifco & reliqua figna & aquila: ^fimulacrum

caftrenft, _tanquam plus decoris majeftatisque ^, difcipli»

nx militari conciiiatura, adfcribant, mirifice non tam in

dies furgente, quam ad invidiam usque viciuorum pra:- valente _, fortuna Romana. Quicquid eft ^, teftimonio

Alex, ab Alexandra tuto adquiefcimus, referen-

tis; aitSio impcriopropagatisquefinibus, figna ex arario foli-

ta ejje depromi, militantium aciem of le^iones utprcezrent d).

Enl

aquiliferum a Dione Caftio ita defcriptum ^: οχετοί

1 \ \ s

>

5 1 \

οανομασμεvos, ε^ι νεωε μικξοε, ngj εν αυτω αετοί ^ξυσαε «ν/-

$ξυται. κα$ίςχτχι ^{τ ε εν πα σι τ} οίε εκ τα κατ αλόγα- ζξ-ατοπεόοιε ^{^}

βοαμόσε ^{εκ των} γμιμαόϊων, πλην ειποι συμπάς ό ςςχτόε, ΐίζίοί κινείται, κομ αυτόν είε ^αν η ξ επ) άοματοε μακξχ (uti pro μι ·

Κξ$ corrigit citat. Lipftus) εε e£u τον ςυξοοκα χπηγμενα 9 ω~ε Η&Ι h τό οχπεοον καταπτ,γνυ^αι ^, φέξει i. e. aquila exigua quaedam eft facelli effigies, inque ea aquila eft collocata.

Statuitur autem in omnibus per deleftum confcriptis le- gionibus, neque prius hybernaculis efFertur, quam uni- verfus exercitus egrediatur. Eam hafta fublimi vir unus portat, cujus pars infima in äcutam cufpidem definit, ^ut

in folum defigipoftit e). Quid, quod memoria: prodit Florus, cladem Varianam enarraturus, aquilam tertiam,

cum iigna & aquila: dua: a barbaris abriperentur, fignife»

rum prius, _quam in ^manus hoftium veniret, evulfifte ttierfamque intra baltei fui latebras gerendo ^, in cruent-a

paludefic latuiile/): intelligitur ^{vero heic,} monente in

Notis Freinshemio, aquila, acumine quodam infixa ha¬

fte, qua portaretur: necabhachiftoriamultum diftatil- lud Silii Italici de Bruttio, ad Trafimenum lacum depu-

gnante, qui, ut fervaret aquilam, femet finxerat mor- tuum, moxvero, fimul achoftesPoenidifeeiFerunt, ie- fe _erexerat, δζ aquilam defoderat:

-

necis

& ) 7 C £

- -

vecis certas, capta prohibere nequiret

Cum Panos aquilac, poftquam fitbfidere fata-

Viderat, £? magna pugnam inclinare ruin a, Occulere hit er dum, £? terrae mandare parabat.

Sed fubitis viéhis tetis, labentia metnbra Proftravit fuper, atque injeSia morte tegel·at.

Verum ubi lux no&e e Stygia miferoque fopsre

Reddita, vieini de ftrage cadaveris haft a

Erigitur, foloque mgens conamhie, late

Stagnantem ccede, & faeilem difcedere t er ram Enfe fodit, claufamque aquilic injelicis adorans Effigiem, palmis langventibus cequat arenas g).

Idem alibi: cruentus & faucius aquilam, a moriente gnifero-traditam, iuis hurneris, in caftra referebat Au- guftus ^, bello Mutinenfl profpere tandem defun&us h}.

Sic de eodem Casare Octavio Augufto memorabftia funt,

qua? Svetonius fcribit, eum in media dimicatione , a- quilifero legionis iux gravi ter faucio, aquilam hume-

ris fubiifte diuque portafle i\ Accedit, quod idem Au- guftus, caftra Lepidi ingreflus, evitatis telis in fe ja&is,

cum lacernaejus perforata eilet lancea, aquilam legionis

rapere aufus fuerit, fcires^ exclamat Vellejus, quiainter-

ejjet inter duces k). Omina denique & futurarum rerum

prxfagia quse captare iolebant Qvirites ex aquilarum con- vuliione, nam humo defixte in acie caftrisqueftetere, il-

ve fponte & facile manum evellentis fequerentur, id quod milites ad pugnam alacriores reddidit, five magno

cum nifu & fuffoftione ^terr# eximerentur, quod dirum

habebatur portentum, verbo nominafle fatis erit, neque

reticent illa ipfa Florus /), Livius m), Sveton. ») Bris-

fon. o). Addantur & hxc Servii ad Virgilii ALneid.

XL v. 19. feq.

- -

ubi primum vellere iigna

Annitfvwtjuperi, puvemque educcre caftris:

ϊν»

£ } 8 C «

Ne in mora fitis, cum, captatis auguriis, ad bellum exi-

re coeperimus. Vellere proprie dixit, ^. quia Romana ii-

gna figebantur in cailris^ & e terra evellebantür.

a) Stewecbii Commentar. in Fegetium de re militari p.

121. Cfr. Alex, ab AI. Zoe. cit. b) Bell. Civil. L. II. ρ. η 64.

c) Feget. de re milit. L. IL ^c. g. d) L. cit. e) L. XL. p.

228. f) L. IF. ^{c. i2.} f. 38- g) Punicorum L. IF v. 27.

feq. b) L. IF. c. j. i) Fit. Augufti c. 10. k) L. II. c. 80.

I) L. IL v. 6. f. 14. 11) Fit. Claudii Ccefar. c. 13. o)L IF.p.yp).

§. IV.

t Fufius uberiusque de aquila & aquilifero diipu-

tata, lucem, uti opinamur, poftmodumdicendis haudexi-

guam funt prabitura. Ex Plinio autem necefle eil hunc in- ducamus locum: Romanis, feribit, aquilam legionibus 5,C. Marius in fecundo Confulatu fuo proprie dieavit. E-

rat & antea prima cum quatuor aliis, lupi, minotauri 3,equi aprique fingulos ordines anteibant. Paucis ^ante 3,annis fola in aciem portari coepta erat; reliqua in caftris

„reiinquebantur. Marius in totum ea abdieavit. Ex eo

,,notatum, non fere legionis unquam hybernasie caitra, 9,ubi aquilarüm non fit jugum a). Aquiliferi munus li¬

cet eilet honorificentifiimum & a figniferis curatius dis-

cernendum , qui cohortibus, manipulis acturmis viam aperirent & ordines monilrarent, _{negare tarnen non} fus- tinemus, quin pro Synonymis pafiim in Au&oribus ha- beri foleant: _quo id fiat jure, haudfacile dixerim, nifi ideo, quia fignum nunc latiori, nunc fbridliori capi in- telligique poflit fenfu. Hacc illuflrationis _{ergo monenda} yidebantur. Veniat tandem in medium fignifer Gr. ^ση- μειοφόξοε vel σημαιοφόςοε, poilerioris ortus eil ^η σημαία fi¬

gnum & vexillum, prioris ro σημεϊον idem denotans. U- iltatiiTimum vero Romanorum morem in.deligendis fi¬

gniferis hunc tradit Polybius: ε^ελε^αν αυτοί T8S άχμαιοτά ^·

tus r&j ywatoToirss αν^αε σημαιοφόρε i, e. eligunt yigo-

SK ) ⁹ ( »

re corporis & getieröfa mente prceftantiillmos fignife-

ros b). Horum in cenfum referri folent vexillifer ve-

χ Marius, draconifer^Sf draconarius, imaginifer imagina-

rius, difienfu quamvis Criticorum res totanondum ad li¬

quidum Tit perdu^a : de draconifero addas, quoddraco-

nis formam non e metallo portaret, fed in iinteo, vel picto vel intertexto, aft de imaginifero ^, quod impera-

torias in fignis militaribus imagines ferret, unde apud

Corn. Tacitum , aiiosque fit mentio imaginum ^, inter vexilla, pradatarum c). Eithocipfum, quod Arrianus

periéquitur, dum apud illum commemorantur: ra ση- μεϊοί rrjc επίλεκτα ς ματιάς, αετοί , εικόνες βασίλειοι, στέμμα*

τα, πάντα, χξνσά , άνατεταμενα επ) ζυςων άξχυξϋμενων, i.

e. figna feleåi exercitus, aquike, imagines Principum,

vexilia omnia aurea, exteniä in haftis argentatis d). De

hifce fignis non male dixeris, quod corpori militari Ro¬

manorum, in caftris _tantopere evigilantium, fpirituma-

nimosque attulerint; etenim curn lignis ftare,cum fignis

ambulare & fub fignis praeliari, interque pradiandum ^,

mortifera non folum vulnera, fed capitis viteeque difcri-

mina gratulabundi excipere, dulce & decorum duxerunt.

Tanto, inquam, cultu & obfervantiae honoreeadempro-

fequebantur, ut, ad ifthasc figna, facra facerent, arasex-

citarent, vota conciperent, iåcramentum militiseederent,

utque fulgentia fignis caftra tenerent e). Adpofite i-

taque virum, mificias laude perfunctum, adpellat Juve-

nalis

Signorum comitem caflrorumque cera merentem:

hunc lab or aquus Provehit & pulcro redditfiaa do?ia labori.

Ipfius certe ducis hoc ref erre videtur ^>

Ut, qui fortis er it, fit felicijjimus idem,

Ut lati pbalerii ^omnes, £? t or qui bus omnes f)i

Unde, nec fine cauiia, gloriaturLuc, Siccius in bello con-

B _tra

5S ) ίο C S

tra? Volfcos, cum férvente prarfio acies Romatra1 Inciina-

ret, & ^, cohortisduclore ilrato, häftes figna ^raperent

fe folum periculo obilitiiTe ^> ab ordinumque duaoribus

perpetuam ignominiam, ipfa morte acerbiorem illis fu-

turam5 depuliife ^, alio itidem confliftu, quumTribuooy qui legioni & caitris praerat , proftrato, aquila in hoiii-

um. potefiatem veniiiet, ^pro totädegionecertando, a~

quilam & Tribunum fervaile g}..

a) Hiß'.. Natural L. X..c* j. h) Hiß.. L. Hl. c. 22.

c) Rofin.L. X. p. jyj. Vegct. cit. p. 121 & 122. d) Lipf. de

Mil it. Roman. jf. 2. citat, e) Horat. L. K Od. 7. f) Satyr*.

XVI. ad fin. g) Dionyf Halkarnaff. L. X. c. 4g...

§. v.

Latiffime paténs mihi, haud equidém diffiteor,, aperiretur campus ad duftum Seneca?, qui ^, utmultav,

liax prarclariiTima adfert: prinium militice vinculiim eß ^re¬

ligio ^j, & ßgnorum amor & deferendi ^ne fas ^y deinde facilé ^ex-

tera exiguntur mandaturque jnsjurandum ada&is a), ii Ro¬

manos oitenderem , utpote religionis fua? tenaciifimos

amore fignorum inclaruifle, caftraque fortiter & figna.

fecutos , ut proditores & perfidos commilitones toto a- nimo funt averfati, ita graviflimis fuppliciorum gene*

ribus eos maftandos juiTiile. Nempe lectitamus & Κει-

ττοταζίχν ^, qua quis ftationem in acie défereret &

avy q ua hate armaqu e, in defenfionem ful ρ a tria^que ium-

ta, abjicerentur h), omni non folum ignominia ^, fed ca-

pitalipoena eile vindicatam. Quid multa l arre&o enie

jurarunt Romani partium facramentum ^, cujus vis eilet

maxima: bona fuafidé , non nifi deviftis hoilibus3fe in urbem reveriiiros c); jurarunt före, ut imperiis ducunr.

pareant j & quicquid ab iis fuerit juilum, pro viribus ^, i

praeftarent d); jurarunt fe pro rep. fafturos,. ^nec prius

difceiTuros, nifi finitis ftipendiis e); jurarunt ex forma

ifaamenti , quas inXivio legifur ;. ex mei animifententia:

$ )»ί »

juro9 ut ego Remp. non deferam ^, ram» Roman0*

rnmdejerere pätiar, fi fciens fallo ⁹ tunc me Jupiter optime9

viaximedomum, familiam remque me am pejjimo let o adfi-

£7<2X Vel inde concludere licet ad feveriflimam difci- plinam, qua, ubi figna eilent amilfa, vel aiienata & oi-

dines deferti, plecterentur cohortes Romanorum/). Sic,

cum delRta _neque obfervabat omnia ^, neque pro modo

exfequebatur C. Jul. Cadar ^, defertorum tarnen ac fedi-

tioforum & inquifitor & punitor fuit acerrimus, immo,

poft mag tram pugnam atque victoriam, remiilo officio-

rum munere, licentiam militibus ρ a film lafciviendi per- mittebat, referente Svetonio g). De M. Antonio, holte

judicatOjCommemorat Appianus,quod ^non decimaverit fe-

ditioios, aut pradidiorum ordinumve defertores, Grxc.

φνλχκην rjrcl^iv-iv πολεμώ λπτοντας, in quos fblos, ex mili¬

tari difciplina, tam fevere animadvertitur, Ted ob unam quampiamvoculam aut rifum cives morte muletaveritA);

fic idem in pugna ARiaca Imperator, qui In defertores

fsevire debuerat, defertor exercitus fui factus eft, fugien-

tis reginte Cleopatra ^, non pugnantis militis fui, comes i\

Alt otio, mihi dato ^, frui prteftat, quippe bin« exftant Dilputationes, altera de Sacramento Ket erum Rom ^anor um Militari, Auetore Laur. Sepelio Roilag. A. 1748, altera

de Supplicio Militari Decimationis ^, Auct. Ilaco Soiander

Roll. A. 1759, moderamine Ampi Praffidis mei, adhanc

Academiam defenutat«.

a) Epiß. βj. b) Henric Savilius in Hiß. C. Tacitip%

iji. c) Dionyf. Halicarn. L. IX. c. 10. d) Polyh: L. Fl. c.

1 ß. e) Cfr. Not. in Juvenal. Satyr. XFI. v. 36. &· Upf

Milit. Rom. L. I. Dialog. 6. f) Stewech. in Feget.pag. ιη$.

AI. ab AI. p. #66), Dionyf. Halic. L IX. c. 60. g) Fit. Cce-

Rar. c. 6η. b) Appian. Bell. Civil. L. III. ^{p. pio.} i) Felief

Patercul. L. II. ^c. 8y.

B 2 % XL

SK ) ^" ( &

§. VI.

Fulcra , in militia Romano cum ad iplendorem,,

tum ad imperii robur, magnopere conduGura baud pau-

ca, levi, utajunt, bracbio te ti gi mus. At reftat novww i? infigne commentum, uti Eloro a) adpeliatur. Eft nimi- rumiilud, _quo Romani, periculo imminente praeientis- iimo, aut per imperatores ipfos, aut aquiiiferos, ^a ut ii-

fniferos, in meaios uncadfinem, figna militaria, utviftoriam, boftes projicerent & jacularentur, qua céte- roquin excidere eilent vifi, audacia ifta, an temeritate ^}t

an mirabili pugnandi cupiditate, mille inter mortes, Ti¬

bi parerent tropa^aque, prceter opinionem ^, ftatuerent,,

rebus Tic percuifts bellique impetu proftratis. Ad id con- filii ftrategematisque in arena, utidicunt, capiendumea

eertius adlefti invitatique acceilerant, quod miiitantium

venis medullisque altius infideret ftdeiiilime fanftitatem iignorum non tutari modo, Ted quod, metu poente & pu- doris, illa _repetere deberent : etenim Mos ^, h άπε-

"χριντο ^, άτι μι as hn τά σημειω. b. e. metus ignominiai in ii¬

gnorum defertores ^, quemadmodum loquitur b) Appia-

nus _, ejusmodi auium ^, in afperis prceliis nihil in taft um omittendo, excogitare non tam fvaferat, quam, veilent,

nollent, jufterat. Neque caruit res fucceiFu : fiquidem,-

hoc fafto, fortitudinem per totum exercitum aiftiiTam labentcmque belli fortunam eile reftitu tam legimus. Au¬

diatur Joa. Georg. G ra: v ins: nonnunquam figna in bo-

ftilia oppida fuerunt projefta, ut impetus militum, mu¬

ns Tubeuntium, incenderetur & acrior redderetur.. Pia-

culum enim erat Romano militi, figna in hoftium pote*

flate relinquere, qiiia fanfta habebantur & quaii Dii ca- ftrenfes c).. Cauilameandern projicienuorum fignorum

in boftes conferdftimos, detegit Stewechius d), quod

fiimmum dedecus eilet milititibus iigna amittere aut de-

Terere. Neque aiicer preinshemius e): iignum deieruis-

SM 'J ( &

fe mllitieflagitiumerat, &propterea maximum ad ptr-

tnandum incitamentum ^{.omanis tentatum, profpero} figna ^fatis jecifte ^eventu in hoftes, ^{, ideoque} faepius ^re-

currit heic illud Ovidii §. a:da citatum : figna perdere ma-

gnum crimen. Quid, quod nec defunt exempla, in aiiis

nationibus, idem connrmatura : etenim de rebus geftis

Francorum fcribit Paulus /Emilius L. IV. cum bello iacro

Robertus Vifcardus ^, dux Normannorum ^, aureum ve- xillum in hoftes frequentiflimos jeciflet, dum id repetunt

Normanni, impetus furentium favftus hoftes usquequa-

que diftipavit. Simile quid de purpureo ftgno Draconis,

fummitatis hafte longioris aptato , quo agnito ^, & pal-

iore timoreque perculfus Tribunus, ad aciem integran-

dam recurrit, apud Ammianum Marccllinum exftat L.

XVI. p. 145. Habet vero hxc Brunnerus L. XIILp.54?:

re in difcrimen addu&a cedis fugeque, Muranius Prin- cepstifurpatum fepeamaximis ducibus repetiit, raptum

nempe e figniferi manibus vexillum in medios jadiurum

fe hoftes minatus, jam precipites ad fugam ftitit, & i-

gnavum metum generofo altero accipiendi dedecoris

expunxit: dextra cruentum ferrum ^, lasva vexillum pre¬

ferens, fuosque increpans ut defertores, ^{momento ,} o-

mnia reftituit f). Sed quis fingulis percenfendis erifi

fufFeclurus l

a) L. I. c. n. b) Bell. Civil. L. I. p. 6ρ9. c] Cfr.

Notas in Flori loc. citat, d) Comment. in Vegetium p. 118.

e) Not. in Flori loc. cit. ρ. ψη. f) Cfr. Rupert i Ohfervat. in

Flori loc. cit.ρ. ιη·2.

§. VIL

Ceternm in viam, unde paululum deflexi, rede^

undum, Romanos eo potiffimum nomine coramerao- rabiles, quo,ad duclumoptimorum Hiftoricorum·, pra- pius intueamur. Etenim de Servio Tullio adolefcente ^,

jprelio^ quo Tarqvinius Rex adverfus Sabinos confiixit,

B ₃ Agni-

3K ) »4 t 3S

^gnlferis fegnius dimicantibus ^, conftat raptum Fignum

in hoftes mifiile, cujus recipiendi gra tia Romani ita ar- dentes pugnaverunt, ut & fignum & viftoriam retulerint.

Lieque aliter Furius Agrippa Conful; cedenté _namque

cornu altero fignum militäre ereptum fignifero in ho¬

ftes Hernicos & yEquos projecit, quo facio pradium ^re- ftituebatur, fumma alacritate Romanis ad iignum reci- piendum incurrentibus. Sic T. Quint. Capitolinus Con¬

ful in hofles confertiifimos, Phaliicos, fignum mittendo, fuperior pradio difceflit. M. Furius Camillus Tr. MiL, confulari poteftate inftru&us ^, cunftante exercitu , arre-

ptum manu figniferum in hoftes Yolfcos & Latinos tra-

xit, ceteros yeropuduit noniequi, Victoria tandem _po-

titus a). Apud Regill'ilacum ^, vario Marte pofteaquara

diu eilet dimicatum cum Latinis _, Pofthumius Diftator

fignum in hoftes jaculatus eft, uti peteretur incurfu b).

Commemorat Livius, quod M. Agrippa, tetate viribus- que ferox ^, cum omni parte pugna: melius ^{rem geri,}

quam apud fe videret, accepta ligna ab figniferis, ipie inferre, quxdam jacere, etiam in confertos hoftes coepe- rit, cujus ignominhe metu concitati milites invafere ho- ftem, ita _cequata ex omni parte victoria eft c). Alibi:

Confulem fignum inträ valium injecifte ferunt, _quo mi¬

lites acrius fubirent, repetendoque figno prima impreftio

eft fafta d). Alibi; T. Pedarius princeps primus ^centu- rio, _quum iignifero fignum ademiftet: jam hoc fignum,

& hic centurio, inquit, inträ valium hoftium erit. Se- quantur, qui capi fignum ab hofte prohibituri funt;

quemadmodum pradeftusVibius ereptum vexillum träns valium hoftium trajecerat <?). Alibi": Q'. Viclorius & C.

Atinius, (rem in afperis pradiis ixpe tentatam) figna ad-

emta figniferis in hoftes jecerunt, fignumque, dum eni-

xe milites repetunt, Gallis fufis fugatisque ^, viftores e-

vaiere/;. Alibi; A. Bteculonium figniferum nota: for-

titu-

8? ) *r &

tttudihis Juffit L. Atius Tribunus inferre fignum ^r qui

trans valium fimul ac fignum trajecerat, primus omniun»

gortam lalicarpaffi quod, inträvit g).De fortiifimorum juvenum glob C.Aqvilio Confule refert DionyC ^o ftipa-

tus, nomine inclamaverit ^eos, qui, e fuperioribus prx~

Iiis fortitudinis palmam reportare coniveverant, &, iicu-

bi iegnius repugnantes animadvertebat, iigniferis erepta*.

figna conjecerit in hoftes medios, ut metu militaris ρσί-

nx, quam daturi eflent ni figna recepiflent, cogeren-

tur fortiter rem gerere b). Idem ille inducit Sp. Servili-

um, a Trib., capitis apud populum accufatum ^, quod

hoftes refugientes audacius, ^quam prüden tias perfecutus,

moxque conferta eruptione noftium repulfus, robur ju-

ventutis amififlet, his verbis fuam cauflam, quo infa-

mia liberaretur, aftitantem, quod res egregias gerere

perdifficile eilet paucisque: datum, at res geftas taxarefa-

cillimum cuivis. Pergit dicendo : quot alia meo fafto ionge audaciora dttcibus in mentem venerunt, quoties

tempus nan ferret tutra conftlia ? quidam enim iigniferis

erepta figna conjecerunt in hoftes medios, ut fegnioribus

& timidis neceftitatem fortitudinis imponerent ^, fcienti-

bus probrofam mortem iis efte propofitam ^, qui figna

ηon retuliftent incolumia i\ Hane vero in rem memo- ratu dignum fuppeditat C. J. Cadarj noftris militibus,

fcribit, cunftantibns, maxime propter altitudinem marisr qui X. legionis aquilam ferebat, conteftatus Deos, utea

res legioni feliciter eveniret: defilite, inquit ^, milites,,

nift vultis aquilam hoftibus prodere. Ego certe meum reip. atque imperatori officium praffiitero.. Hoc quumi magna voce dixiftet, fe ex navi projecit ^, atque in hoftes;

aquilam ferre coepit. Tum noftri cohortati inter fe ^„

ne tantum dedecus admitteretur, univerfi ex navi defi- heruntT).. Ibidem legitur L. Petrofidium aquiliferum,,

quum. magna multitudine; hoftium premeretur , aquilam!

xn.tr.ai

& ) Ιβ ( &

inträ valium projeciile, quamquam pro caflris fortiffime

pugnans occideretur/ κ Addam aquiliferi Caeiariani mo·

ribundi änimum fortiffimum. Is cum, inpradio, gravi

vulnere eilet adfecius & viribus deficeretur ,. conipica- tusequites: hane ego, inquit, aquilam & vivus mukös

per annos, magna diligentia defendi, & nunc moriens,

eadem fide, Ctefari reilituo. Nolite ^, obiecro, com- mittere, quod ante in exercitu Cadaris non accidit, ut

rei militaris dedecus admittatur, incolumemque ad eum referte m). Nec denique prastermittere fas erit L. Syl-

lam, qui, cum contra Arciielauiru Mithridatis ducem ^,

eduåsa acie, prtelio fatigabatur ardenti, reli&us a militi-

bus, cucurrit in ordinem primum ^, raptoque & conje-

flo vexiilo in partem hoililem: ite, dixerac, focii peri-

eulorum elefli, ex icitantibus, ubi reliclus iim Impera¬

tor, refpondetenihil fallentes, folus in Boeotia pre o- mnibus nobis cum difpendio fangvinis fui clecernens n).

a) Cfr. Frontini Stråt egem. L, II. c.8- b)Flor. L. I. c.n.

c) L. III. cqo. d) L. IV. c. 2β. é) L. XXV c. 14. Cfr. Vi-,

ler. Maxim. L. III. c. 2. jf. 20. f) L. XXXIV c. 46. g)

L. XLI. c 4. h) L. VIII.c. η 4. i) L. IX. c. 38. k) BelL

Gallie. L. IV ^c. _2j. I) Ibid.. L. V. c. 37. m) Bed. Civil. L.

III. c. 64. n) Ammian. MarceUin. L. XVI. p. 145. Itet/t

Frontini Strateg. L. II. c. §. p. 228.

§. VIII.

Satis exemplorum in medium vocavimus de Vir-

tute Romana, figna militaria in hoilem projiciendo, vi-

£toriam extorquente, itaquidem, ut proverbium iilud

tritum heic adpofite locum inveniile videatur: dur o nodo

durus quxrendus cuneus. Nec pra^terea nos fugit, Parthos,

quafi victorks poeniteret, rapta, clade Cramana, ukro

ügna retuliile, teile Floro a), pacem fub Augufto, a quo gratiam ambitiofe inire avebant, eo citius impetraturi.

Ne muita: memoriam receptorum fignorum & civium

duo-

❖ ) 17 C ❖

duobus nummis confecratam eile legimus, hac quidem

infcriptione in uno : CIVIB. ET. SIGN. MILIT. A.

PARTH1S. RECUP.; in altero: CIVIB. ET. SIGN. MI¬

LIT. A. PARTHIS. RESTITUTISb). Plenius rem expo-

iuit Vellejus c): dum pacatur occidens, ab Oriente a Re¬

ge Parthorum iigna Romana, quae, Cr^flb oppreilb,

Orodes, _qua?, Antonio pulfo, filius ejus I?hraates, cepe-

rant, Augufto remiila funt. Nec mos erit heic diffimu-

landus, qui apud Romanos itidem invaluerat, iignorum

apicibus aquilisque fubmiflis, ut cum Ammian. Marcel-

lino d) loquar, aefeftionem & deditionem publice decla-

randi. Elt idem, quod Vellejus vocat fubmiffis armis

viftoriam cedere e)y & fubmittere fe hofti/), quemad-

modum fubmiftio fafcium g) majoris imperii reverenti-

flm fignificabat. Reliqvum eft , ut b. m. Lagerloofvi-

um, pro more fuo, Aquilis Romanis perbelle adplauden-

tem A. 1694. iaduxero:

Fulgentes Aquilßy Romana figna Gradivi ^t

Profpera queis tantum fata dedere decus:

Tot quibus indidßt terra pelagoque triumphos

Fortuna chfequii prodiga paene fui.

Dum reliquae veftro per culfae mimine gentes

Certabant durofubdere collajitgo ;

Dum vos Euphrates coluity dum Rhenus 0? Ifter

Ad cladesgemuit, vi&us uterque, juas , Solus Hyperboreee vos nefciit incola terrae;

Secura haec veftri natio fola fuit:

Quin debeUari vos tandempoffe docebat

Aufbicio pugnans dexteriore Got hus.

Cpronidis loco fubmonebimus, de fanftitate iignorum a-

f)iid ^ongo Romanos quae ^fuifte uiu recepta. adduftafunt, Etenim, SvioGothisitem praterquam noftris quod

jam diu frequentari coepit illud Poeta?:

Contemmt mortem laudato vulmre Gottusb),

C monu*

# ) i8 C #

monumeilta fuperfunt virtutis bellica*, ^a SvioGothis editar,

numero quideminnumera, admirandique itudii, per afper-

rima quasvis ,iigna ac vexillafequendi, ac, palladii inftar,

fervandi/). Neque aliud fibi volunt Statuta Regia, ubi vel hac, vel iimili^urisjurandi formula in militiam adfcriptus fe, conceptis verbis, adftringere fölet: Ifr än Fanan ochthet

tekn fom jag under forordnad är, [kaljag icke vika, eder mig undandolja, utan then följaktig ^{vara ,} fä ofta ?nig tilfagt

varder , ickebeüer i fält t berifrän fly, ^mec an mitt lefverne

och bälfa thet tillåter, oeh i alla krigsnoder för trohet fkuü bafva o fp ar d lefverne oeh formägo ^, och i allo t hy mig fäforn

en ärlig Krigsman väl anftär, fårhälla. Sä beder jag mig

Gud til hjelp til lif och fjäl, fom jag tbet troligen häUer k);

quibus confona omnino babent acerrimeque urgent

Articuli Militäres de A, 1683 , Tit. IX,

Tit. XXV. &c.

*) L. IV, c. 12. b) Fkri edit. Grceviana p. 201, c)

L. II. c. $1. Juftin. L. XLII adfin. d) L. XXVI. ρ.

t) L. II. ^c. 8y. fl) Ibid. c. 37. g) Ibid. ^c. 39. Flor. L. L

i. y. b) Cfr. Bazii Inventar. Fhft. Eccl. SvioGoth. p. 6o.

i) Loccenii Antiqu. SvioG.L, III. c. 2. ad fin, k) Krigs-

Articl. A. 162i. fl. /7, jj ^> 56, j#, 60, 6τ.

/Et er noflit honor PATR1, fit gloria ΝΑΊ O,

Et TIBIperpetuum, SPIRITUS ahne ^{^} decus!