ÉRICO DEFINITIONE,

&

b.

v,

DISSERTATIP

GRADUMJS

·.·■ DE

DEFINITIONE,

Quam,

Gmfihtiéite

Philof,

AitripliffOrd.

in _Regia

_Uffalienfi

_Academia,

PR.7ESIDE

VIRO _{Adm, REVER. atque}

_CELEB.

x\lag.

ÉRICO

AI

S

J

_Ri.V.

Log^

Metaph,pROFESS.Reg,<ScOrd.

h, t, DecAno Maxime _Speftabili,

Ad _{publicum examen modefle}

defert

Alumnus _Regius,

OLAUS

_Jag.

_UN£US,

ANGERMAJJ^USy

In AuditorioGuftawiano _Majori,

die _{-SjfcMartii Anni 1731.}

Wll■ llllllll··!· IIMII■> >ιiiiiIWMMWMMHMBMMBBWBi

STOCKHOL MIJEy

S:ae

M:tis

Rix

MAGNiE FIDEI

VIRO,

Rcverendiffimo

PATRI

ac

DOMINO,

Όη.

NICOLAO

STERNE

_L,

Per Norlandias Occidentales SU4

PERINTENDENTI Celeberrimo* Ven, Confiftorii Hernofandenfis PRAiSlDl

Graviflimo, Regii ibidem _Gymnafii,

Scholarumque EPHORO

Ad-curatiilimo »

MM CEN ATI 0PT1M0.

PRaeful

Muita quem

Arclol Venerande

Chrifli gregk

Cltfh

p*

get ampL· Cura_j

fubmißo

_{patiare pauca}

Ore _profar

_i.

Undecim Titan» renovavit annoρ*

Dulcium _{poflquam properans}

_adivi

Caftra

Mufarum,

tacita ut cieretn Prdia mente.

Marth ex hello redeunt cruenté

Milites _{hofttsJfrolik onufli:}

* "

Aß mihi

nil efl licet

incruenta Signafecuto;

? Praeterbanc_raptam ienehris,

rudique

0

Veritates

Elaborat

am

_qu#

calamopapyrum,

_{docet arteρauch}

Condere verhis.

Parce, Mascenas, tenue

_offerenü

Munüs, dantem

_folita

intuere Fronte_{5 majus}

_darenefiit

_arBi

Cultor _agelli,

Grande Tu rerum columen mearum

Sh _{futurarum: nitidumque tandem}

Serus ad ccelum viridi decorus

Scande

_feneäa.

Reverendilfimi Nominis Tui

humillimus cliens

VIRO _{Adnu Rever. atq;}

Praclarffi

_<

Da

_Mag.

_JOH4NNI

_]

ΙΙΝΛΟ,

Ecclefiarum, quas

Suleå Deo

colll·

j

guntnr,

Paflori

meriiiffimo,

&

j,

adjacentis

diftri&us

Preepojito

Vigilantiflimo,

Patrui

lo-co Venerando.

VIRIS Plur.Reverendis ér Prx- \

clariffimis,

Dn.

_Magiflrti,

_LeBoribm

Regii Gymnaiii

HerfiofandeniiS

r ^ Dexterrimis, Venerandique

Con-iiftorii _Adfefforibus

_iEquiffimis,

Promotoribus _Optimis.

IN _tefferam

_debit<e

_{obfervantißy}

_Λ

_n

*

magna in

fe

declarata

infignis

be

n

orts_{favöris^ votoque}

omnigena

_pr

off

e _r

Logicum offert

j·

Adm. Rever,

_SpeBß

_ti

Nominufli V

cultot _a(1

$

_{SpéSatifll Fidei &Dignatiom}

_VIRO,

I

_Dn.

_{,4 B}

_R/1

_HÄMO

SAHLSTEDT,

Ii? _{Antehac Arcis Aroiienils}

Prtfefio,

& _jam

_Qujßfiori

per Weftmanniam Provinciali _{Adcuratiffimo,}

Pa-trono ac Nutritio Propen

-fiffimo.

VIRO Admod. Rever, <&>

_ClariJJimo,

„

Da

ERICO

'

HERNODIO,'

1

Paftor't & Pr&pofito in Sftttfdfta

1

ac

Öfiemnfcö

_Uplandorum

Dignis-}

fimo , Avunculo

Ca-riffimo.

a

nlmique

_gratisfmi

_{pignusy ob}multaac

'

nevolentia_{documentaycum}

_fpe

ulteri-'

ritatis

_{ardentisfimoy}

_{Σχάίασ·^ hoc}

*

üß>

C? Qari[[imorum

1

Veftrorum

Λ aföduus

ÜN^US,

Jpy&flldrfce

Q

Ä

N

PID

AT.

|®b

SKiim οφ @falbe*Son)i m 0$

nu _{fmptbet »ifa} £)en mdnflgp ja# ®r bdr / fen anbw

fpflor gebt

fieltannattdncfapå/ οφ unber någon lifo/

SßBil _{egen omforgfaö/ bet &a}

₅

_ffafwi

fet>t.

Sföebbetta rotl _jagbocf eiu

önf?a®berli)cf<i

framfleg/ 3 meb fTdffl οφ rodrbifli

Jjafétttrnt/

3ag fan/ c/ fceflcr mil ®r fdrbig^ct tid

fmpcfa/

$Jen Söercfetmifarfonfl/ fom ingaietré

dr länt.

®ιίflida _{(efnab meb upricftigljet 1 feber/}

©uböfl^tan/ trogen flit/ mig (äfnM

mera _gobt/

ipcfan bpgbene man (dr (öra ®r

dl

fjeber/

Ettigfdgnar nuförut/atfanbt blir (ww

m fp^t.

£r.

CANDIDATENS

förbunbnt mdn

ui<

lantefh

alias &plurimis vitiis

labo-rantem, in

cognitioneveritatisdi-^ rigat; quapropter

etjam Obftetrix

mimorumt Medicinct mentis, Lux

veritatis a do&is merito falutatur:

'

ita nec minima ejus _opera

eftea,

Öö·

qua mentem claras ideas pro

ob-..{

fcuris,

&

diftin&as

pro

confuiis

formare _{docet, illud}

_quidem

accu-ratas tradendo definitiones, hoc

autem neceilariasdivifiones Sc di-ftin&ionesadhibendo. _Atqueha:c

funt, _{qua?in Servio}

_Sulpitio

lauda-vit_{Cicero, dum talede eo fert}

ju-dicium a): Sicy Brutey

exißimo

2 @ _O @

ris Civilis _ntagnum

_ufum,

_&

_apud

Sctfvolam; &_{aptid maltos futjje:}

ar-temin _{hocuno, quodnunquam}

effecif-fet ipfiusJuris SCtentia,

nifi

eam

pr<e-terea

_didiciffet

_{artem, qthe docet rem}

miiverfam tribuere in partes, Ίh. e.

diviiiönes _{adhibere) latentem} ex-planare definicndo, obfcuram

expli*

care _{interpretanda^ '(η. e.} definicio-nes & _{defcriptiones formare)}

am-bigua

_primum

_vidkr

_e,

_deinde

diflin-guere;_{poflremo habere regulam, qua}

v era&

_falfa

_{judicaréntur, &}

qua,

quibus

_pofitis

ejfent, qudqtte tron

es-fint confequentia.

Hic enim attu-lit hane_{artem, omniumartium ma¬} ximam, quafi lueem ad ea, qua

confufe

ab aliis aut

refpondebantur

aut _{agebantur. CeheDefinitionen,}

utde Divifione _{nunc non}

agam?

o-mnium_{confenfu, principia}

funtde-monftrationis, linde qua? legitima?

ducuntuf_{conclufiones,non}

_poiTunt

nonicientiam inanimisauditorum

five leöorum _{ingenerare : immo}

tanta eftdefinitionuni vis,_litfirmo

@ O @ _f

foht, _ipfiteganturerrores,unde in

omηem_{Philöfophiam plurima}

red-undare folént damna atqueincom-moda. De Definitione _itaque

ejus-que naturapau ca,alterius _Specimi·

nis Academici _{loco, in medium}

proferre animus eft, quem

cona-tum, ut Tuås benevolentia? G. _L# commendatum habeas enixe

ro-goätque

obteftor.

4_{) inBruto cap>41.pag,}

m.316,

§.

It

Eft Definitionisvox

im-propria,

_adeoque

_{&ipfa definitione}

explicanda; _{definire namque}

pro-prie

fignificat

agros per limitesita

terminare _{atque diftingvere, ut} conftet non _{folum, quousque agri}

finesfintprotrahendi,

verum etiam

Utab

_{aliisvicinisagris}

_facile

difcer-natur;

_hincper

metaphoramaLo-gicistranslatum efthocverbum ad

aliarum _{quarumvis rerum naturas}

explicandas. Sumiturautem heic

non _{in fenfuJuridico,}

pro

decifio-ne _alicujus

cafu$,qui fit

dubiiju-ris _{b)9 fedin feniu}

_Logico,

quo-As mod©

4 Φ ο β

modointerinftrumenta_{Logica?re- ri}

fertur, & in genere hic dici poteft _j Sermo> quo

aliquid breviter

&*

per* _q

fpicue

declaratur

ér

notius redditur,

ξ

b) vid,Schneiden Phil.Ration,ρp

§. III.Ad ingreilumcampi De- £

finitiontim latiffimi ftatim nobis t

occurrit diftin&io earundem in ^ nominales & reales, qua quidem

f

omnes utuntur, aft nonin eadem 1 fignifipatione. VeteresScholaftici 3

per

definitionem

nominalem uni- f

'

vériarti^oiaaToÄ^7'aMntelIexere,quai

f

Etymologia, Synonymia&Homo- t \

nymiaabfolvebatur; verum,quum

ί

fiepe parum urilitatis fecum adfer-

}

re nefcio qua»Tuperftitiofa ejus ob- _<

Servanda? ratio videretur, Homo- l

nymiam imprimis refpexerunt (

jrecentiores _Philofophi,

_atquedefi-

_<

nitionem nominalem _{appellarunt, <}

fermonem declarante^

qu<ßßgnificatio

termino alicui _{adjiciatur, conflanter}

, deinceps retmenda, eofine, ut amo*

veantur omnes _{aquivocationes, &1}

qui ab

tquivocationibus errores

» β. Ä ί

pafcrfolenL,

Ita

Croia

>

Auöor

Artis_cogitandi

_{*/),<$c, quihunc}

fe-quitur, Ciericus

*).

Leibnitius,

&,_quj.

_{ejus fenfum ubivis}

_fere

ado-ptavir,Wolfius

/)

adhuc aliter

fu-munt has voces, & _prouti

defini-tionem realem non _agnolcunt,

ni-ii _genefin,

_Jji$

_modum,

_{quo res}

peri

fpjjtt,

expomi*

quo

ipfo

cum

Tichirphauiio confentiunt; ita

Appellant

definitionem

nominalem,

quamnonfatet rem

definitam effe

fojjibilem illam

eousqj

excendentes,

Ut _{eßentialespariter ac}

_accidentaies

iub fe _{comple&atur. Ita}

quoqjHo-heifel _h) earumideas exprimerevi¬

detur,niii quod infqper

novis,&,

Ut_{ipfi vifum,con}

_{venientioribus}

_vo

-cabulis definitionem nominalem, exißent'ue,realemvero

modi

exifien-Φι definitionemdicat.

c) Log,Part,LSeft.III, c,III\ d) 4.

Cog.p* m.61· e) Part II» c. XII. f)Log.

IPoIt.ΡartΨΛ 'geEl, II.cap,IF 191jeqq, g)

Med, mentis\ part,II,Seil,II, h) DeIdets

& _lOi. · J

€ _{φ ο ®}

i(plV.

Poftquam

iam vidimus

harum vocum _{acceptiones vario·}

rurn _{varias, miilis ceteris, ad}

De-finitiones nominales in altera ienfu

accedimus, plüra adhuc de iis,

pro-pter üfurri, quem habent,

ingen-tem, di&uri, Res autemh«cab

o-vo, tit _{dicitur, videtur}

_repetefida.

Quemadmodtim

_{hominibus,qui}

ii-bi folis natirioii_{ftint, fed &ceteris,}

quorum emolumenta omni modo

procufare debent, iibi folis cogita-re, _{veritatesqüe ad vitam utiles,}

quasinvenerunt^ profe fervarenon

licet, necetiam_{lubet; itafermone,}

eoque perfpicuoeas cum aliis

com-municare_{cupiunt. Aftfermonem} talem _{aiTequi interdum ipfis diffi·} eile _{eft, in fermone etiim}

multitu-dinis, _{penes quameft jus &norma} loquendi, & cujus _{conceptus raro}

accurati_{funt,idqueveleamob}

cauf-fam, quodinunumnomen_faspe

plu-res _ideas

componere foleat, non nififumma_{datur norninum}

confu-fio: adhasc nulla datur_{lingua tam}

» _ρ

_m

_*

felix", tamquefcecunda, qua?Omni¬

bus_{conceptibusexponendis}

iuffici-at, adeo ut iis, _{qui magis, quam} vulgus, ex rerum veritate cogirent

atquejudicent, faspe deiint vérba,

quibus fuasideasexprimatit. Huic

itaque nominum confuiiöbi &

de-fe&ui quaratione obviam euridüm

fit, _{docetegregieprömorefuo}

Äu-öor Artis_{Cogitandi in hunc}

ήΐο-dum _{/): Adevitandam nomimm;}

quain vulgäribus

Unguis

occurvUrtt,

confußonem

(adde etiam

defeäurnj}

nihil conducibilius _videtur,

_quatk

hü-vam _{linguam, novaque nominα con¬}

der_{e, qua Ulis tantufii tdeis, quibus}

ßgnißcandis

aßignabuntur\ ermitaüu

ganda: ut autem _hocfiat,

neceßeßtä

erity novos vocum Jörns

produceré,

cum _Uli

^ qui

jam

in

ufu

ßnt,

iifrumr

pffint

ujurpari,

modo

conßderentiir

tanquam omni

_{fignificatione deflitutir}

ut_{aenuo iUas notiones,}

quas

libuefki

(tdfcribamus, quasetiam oportet Alis

verbis

_ßmplicibus,

_&omni

_aquivöcHß

tione liberk

_deßgnarc,

_Atque

_Jiascj

Γ

β

vi

_ .ί

eil definitio nominalis, cujus ufiiiS

nunquam

fatisinciilcari

poteft,

cer-te ad inter eruditos

tol-lendas non jremedium prafentiuS

iillum, ciim _{frequenter omnino} e* veniat,ut vopes unus in

hop,

alter

inalio fiimat

iignificatu,unuscpien-tentise alicui _{amplam der}

fignifica-tionem, _quam

_alter

_{plus jufto}

con-ftringat, qui dum

definitiönes

no¬

minales adhibuerint, ftatim vide-bunt in verbis, r.on in re, inter ie

éfTediilenfum, cumin hac _ipfaam·

bö

_confpirent

_{amice. Hoc} refpi-Ciens _{Epicurus crebro cllxit, dill*}

genfer oportere

exprimi,

qii£

vis

ful·'

jecia

fa

vocibus, utrefertCicero k)* nihc etiam, veluti ex

_fqupe,

_'yro*

manavitScholailicorumq^rcuritas,

åui,

biönibus

prout erant

vocabulorum

rubtlles

, minus

iV

diftin-

au-tern _{folliciti de ipfis eonceptibuSj}

terminis _novis,

_{iisquebarbåriSj/re·}

uenterutebantur, fed

quorumde-nitiones aut_{nunquamadr.raro}

da¬

# · 0 9 dum eosdem _conceptus

diveriis vocibus efFerentes fe

invi-cem non _{intelligebant. Habent}

praetereahanc utilitatem h«

defini-tiones, ut_{iemper eas}in animo ha-bentes _perfpicue

_loquämur,

_men*

temquenoftramaiTequantur

ii, qui

nos audiuntfive _{légunt, dummodö}

easiibi reddiderintfamiliäres. _ImO

comoditas,qua? inde profluitmaxi¬

ma,haec eft:_{ßepediftinétamalicujus} rei ideam non niii _{plurimis voci¬}

busefFerre_poiTumus,

Åincomm©-dum _{eiTet, prolixam fem}

per ver¬

borum ieriem_{repetere, quum}

no-men _{unicum, cui con^eptäm}

illo-rufnideam _{affignavimus, locö} ce-terorum omnium eiTe _{poeerit /).}

/) Loe, tit„p+62» k) Lib\ II. de Fin*

&_{M. p<m% 77» /) vid. A.cog.} p.

6&.

V* Verum ut ufum _hunc,

quem nominavimus, definitionum

nominaliumadipifcamur, abufum-que éarundem

_iugiamus,

iequetv-tia _{notaifé juvabit. i»} Obfervan-dum, ut res _{ifta, quam nova voct}

ö

fignificavirnus, exiilat aüt

falferfi

q

fit_{poffibilis; alias enimnonhiiinö- q}

tionis_{deceptricis nomen tuebitur: α}

videtur_{quidem ilbi aliquid dicere,}

_ja

quiejusmodinotioneutitur, _atqui ci dumadhucnon adilruxit exiftenti- η

am

_{poffibilitatemque}

_{ejusrei,fit, üt vi}

fundat fioe mente _{fopos, talesque ni}

conceptus, _{qui nusquarn, nifi ia} n;

cerebro_{ejusmodichimasras}

_fingen?

_n<

tis, fuam habeant rationem. An c«

huc referendum _fit,

_quicquid

_de

_di

Monadibus, _{itemque SpiritibuS}

_fi:

mundumobfcure_{repraefentantibiis hi}

dicitur, noilrum nunc non eil di- XX

fpicere

_m);

_{Forma rfubßantialesi}

_πι pluraque ejusmodi

figmenta,

hac Ui

cautionenon _{obfervata, exScholz}

flicorum cerebris _{prppullularunt* η}

2.Ubi neceiTe fuerit _novam

nomi-nisdefinitionem_{adhibere, adcom- &}

munem _{ufium, quam fieri poteft,}

_ή

proxime eil accedendum; faciliue «

enim hominesvoci ideam _jungunt

_L·

affinem ei, cui diiduin adfveti fue- ä runtj _quam

_prorfus

_novae.

_Ιέ

_im

_tl

IS& 0 @ **

iti _{quod una voce ufitataexplicari}

ne-ό- _quit,

_efferamusper

_{piures inunum} t** _{compoiitas; per iimilitudinem} et-e, jamcum idea noftra nomen rei

ali-ui _{cujus mutuari poilumus, quod 11} i- non fuccedat, _{novo conceptui}

no-at vum nomen _{fingamus; jubet enim}

ie neceflitas, lexfumma _{n\ 9.}

Adefi-iQ _{nitione, quam femel conftituimus}

,

Φ- non eft _{recedendum; inconftanta?}

Μ certenotam_{incurrir, inquecontra~}

lf diélionem facile delabitur _{is, qui}

4$ fixo verborum _{fignificarui non}

in-is _j

_hseret.

_{4. Termini}

Philofopho-i- rum_{uiitati, eorumque definitiones} ^ non funttemereim mutanda?5 _nam,

ic litverbis utar Sturmii _{0), in}

pote-a- flate noftra

pofitmn

_{non eil,}

invete-tt ratas vocabulorum _{acceptiones pro}

i- urbitrio _{noftro immutare,}

nequepru**

1- fater

_fatis

_ejusmodi

_aufiis

_fiifiipitur,

ex_{quonon niji}

nova

dljßdia,

*#· utiles altercatknes _{exjpeäaripojJunU}

1t lä_{potius taute agendum eil)}

ut

re-topti dudum termini eo modo

linti-[T _{tentur, ac}

_{circumfcribantur,}

ut me*

Ϊ2 _© Ο #

tuend# ex tis incommoditas quantum i

fote fr&caveatur.

Et

quid

opus 2

eft _{novis, ubi fuppetunt veteres? ι}

Habet id incommodi fecum _{ejus- i}

modi növandi ratio, utle&or ve- r

terum terminis adfuetus noftros _$

fimul, ii nos velit intelle&os, fibi g

familiäres reddere _cogatur, aut e

noftros ante edodtus, aliorum fcri- η

pta non

intelligat,

qua ratione at-

ii

tentio _{ejus fatigatur, memoria ter-}

il

minis _praeter

neceiÉtatem

onera-tur, nec in veritatis inveftigandae _c

ftadio inoifenfo _{pede ipfi licetpro-}

_j

_E

gredi.

Immo

nec

barbaras

voces,

€i

6c _quarum

_{etymologia rebus}

_iis

denominatis non _convenit, abige- _\

re omnes licet: quamobrem Car- η

tefiani, dum omnes

Scholaftico-rum terminos adeo exagitarunt* _^

eliminandosque clamarunt, calcu- ρ

lum eruditorum non meruerunt. t:

Denique S·

lites

de his definitioni-

f

bus non funtinftituendas; eft enim ^

fonus ex fe fuaque _natura

indiife*

_c

rens ad hanevelillam ideam, _cum r t

® o @ I{

m _{igitür nos certatn ei}

afiignåvimus,

is alter idin dubium vocare _nequit:

;? linde _{pro principiis quoque merico}

s- habentur. All: de definitionibus

e- reaiibus fem_per controveriia efie ds ! poteft, _{an versfint0c fecundum}

le-bi _{ges bonsdefinitionisformats:}

ad-111 _{eoque in numerum principiorum}

•i* non referüntur, nifi in antecefiurra

11' fiufficienter _{probats atque}

demon-r- firats p).

3- _{μ) vid. Hoheif,}

cap,IL §.26. vid.

Iss Crof* _{Log.ρ. d)Part, Specialif.Phy(\}

y ; Prot.Sett*pofi· cap.I. _5. p) vid. Clerk*

S, ™p>Xll.l.IL%.& is

§. VI. Vifis fic, qua

fieri

potu-

e-it, brevitate definitionibus

nomi-r"

nalibus, ad realesnosconverfimus,

Dr _ita

di&as,

_{quod ipfam}

efientiam

at-lt> _que

naturamrei nobis

manifeftent,

Dividuntur _{hx pro ratione}

cogni-ί*

i

tionisnoftrs in perfeöas &

Imper-

,I-fefias, qus&

defcriptiones

appellan-.m tur. Scilicet in _quantum

percepti-e*

onenoftra inefientiam rei

penetra-m _re

licet, in tantum

perfekta

evadit

defi-14 @ ° β

definitio. _Jam autem

quadibetres

fua habetattributa, ex quibus cog-nofcitur, quorum

alia

funt

efTentia-lia, quae conftanter

infunt &

rem cönftituunt, alia propna, qua?

ef-fentiam neceiTario _{confequuntur,}

aliadenique

accidentalia,

quae con¬ ftanternon infunt,adeoque _cumiis &ffineiisdifFerentiaefiepoteft*

U-bi eflentialia fuerint

_perfpe&a,

_per ea fola definitio fieri debet, iis

ve-ro _{ignöracis per}

propria,fi

modo

fint_{ejusmodi, quse extotarei}

eften-tia_{fluant; aft} exaccidentalibus rei

attributisnonnifi

defcriptionesfor-mantur: de_{quibus plura deinceps.}

Addefinitionem

_perfe&am

_requiri

genus atque

differentiam

commu-niterdocent_Logici;idque

_haud

im-meritOj fiunt namque

definitiones

ope _{comparationis}

cujusdam,

_qua

rei attribtua cum aliis rebus

con-tendimus,

ataueexrepertacumiis-dem _{fimilitudine formamus}

notio-nem reicommunem feu _{genus, ex}

diffimiJitudine autem notione

priamfeudifFerentiam. Degenere

obfervandum, ut eo melius de rei

^

proxime

cognatis

conftare

poffit,

/ proximum eile oporrere, cum hac

tatren _{cautione, ut,} ubi _genus

re-r>

motummelius

notumfuerit,genus-que proximum aut άιίηυμω iit, aut

i nomine fatis _{perfpicuo non}

gaude-at, tum etiam remotum adhiberi

er

poffit, fed addita differentia

inter-,e* media_{q). Pr®cipuum autem, &}

per _{quod in} effie fuo conibtuirur,

n: _{atque ab omni aha re diicernitur}

res_{> pr®ftat differentia, quam}

ea-r"

propter Synonymam eilend®,

na->sj

tur®

&

form®

faciuntLogici:

quem-*

admodumenim ex veten

Scholafti-corum _regula,

_forma

_dat

_{ejfe rei}

di-\

ac

operari, iic idem

efficit

dif-e

ferenda, Definitionemejusrnodi

re-1

m

alem

diftinguere

folent

in

eifentialé

g'

[

&cauiTalem,

&hanciterumin

per-feétam, qu® per omnes

cauffias

e-3χ

lindö

rem

exprimit,

&

imperfeöam,

"

qu®aliquasornittit.

Verum

enim-^ Verononvideturadeodiiferre

cauf-m

ι6 _{@ θ}

falis ab eiTentiali, nam ubi cauiTas _^ rei _{perfpe&as habemus, eo ipio}

ef-ientia r.on poteft nobis eiieobfcura,

a

& _{vicifßm, ubi re&e fe habuerit ef-}

91

ientialis> cauiTatisvicemiubire po-teil,

_{quandoquidem ipfa effentia in}

cauila _eft, curres dicatur. Nec

quod

ad pofterius

adtinet, femper

"

necefTarium_{videtur,utomnes c}

auf-fae adhibeantur. SufiScit_aliquibus

_YJ

in medium allatis i;em ab omnibus

d

aliis _{diferiminari; quain re tarnen}

_C1

aliquid Theologis concedendum,

e:

qui, quas fufededuxerunt, in com-

a<

pendium addueentes,non tam de-

te

finitionem

_quandam,

_{quam totius}

_b

doärina? _quaii

_conipeéhim,

_{ilJum- m}

quememoria?

fervandum tradunti

d

tinde fuis _{defmitionibus tanquam}

d

principiis uti necefTum nonhabent.

ti

Alia?etiam_{definitiones, ea?quenon}

_ρ

minus_{perfeétee, per partesrei in-}

L

_n

fiituuntur, quas Phyficas

appella-

d

bant _{Scholaftici, diftinguentes eäs}

a_{Logicis, qualesgenere5c}

diflferen-tia conftaates _{ipiis erant; nam, ut}

_j

_i

ver-$c o @ \y

s

verbis

utar

Croia?

r

),

ubi

res

defini-£

endapartibus

conßat

jeparabilibus,

ex

confufo in diftinflum

ej9conceptum ve-£

nimus^partium

illarum enumeratione.

)- Infi, Phil, Rat. cap, X, §

;n

r)

Äfrf,· IV, c, VII. §♦ 19,

,c

§.

VII»

Quando

latent rei, quam T definire cupimus, eilen tialia, nec

£ talia habemus propria, ex quibus

IS remcerto

dignofcere

poffimus,

tum IS defcriptioni

locus eil,

quam

Gra?-n ci vocabant sj, Fitque

ly ea per

accidentia,

per

efFeélus,

h a&iones,

qualitates,

adjundla

&ce-tera, _{quibus rem}

_{aliquo modo}

no-[S bis notiorem facimus: quum

ττ/>α-s- tiv π\*ν, ctirfum

navigandi

fecuft-ί diiEmum, tenere nön licet,

uten-n dum S\wnpa> πλω, velorum

obliqua-tione. _Atqve

_{hoc modo animalia,}

ti planta?&c. _per

figuras,

magnitudi-i- nes, colores Sc iimilia accidentia

- defcribuntur.

5 sj Cic,adTreb, Top*p.tn,

§< VIII. Ut

requiiita

bon«

£ _{f definitionis jam enumeremus}

,

ia @ Q _tt

ratio ordinis _{poftulare videtur« b} Eorum varia a _{variis adferuntur>}

j

η

nos ea fola _{receniebimus,}

quas g maxime videbuntur necefiaria: c

quäleeft

primumperjpicttitas. Hoc I

requifitum

fi fuftuleris, fimul tolle- d

re _{neceiTum habes bonas}

definitio-ρ

nis _{finem, qvasomnis ideoadhibe- ii}

tur, ut res definienda obfcura fiat t<

magis

_perfpicua.

Ut huncj finem ii

eonfequamur, definitiones noftra? _£

eonftabunt vocibus _{claris, & ubi,} his _{deficientibus, obfeurioribus fit}

utendum, has fairem _{prius debent}

definitionibus nominalibus abomni

obicuritate _{liberari, aut etiam}

fia-tim _{poftdefinitionem earum}

expli-catioaddi,_{quod tamdiu}

continuan-dum, donecomnes

ejusterminicla-ri_{fint,&evidentem}

conceptum

pa-rere_{apti. Faceflere}

itaque

hincju-bemusomnesvoces _obicuras,

qua-les _{funfc barbari,}

vulgo, cum quO i

tarnen

_loquendum

_eft,

inufitatas,im«

proprio , fixum fignificatum _non

feabentes,&ambiguas,

tenebrasre- .

9 ° 9 »9

bus ofFundere natze, _{quse utition a-<}

nimadverfas errorem _cerfiffime

gignunt, ita non poiTunt, niii cum

cautione _{jam nominata, ufurpari.} Intuitu _{hujus perfpicuitatis porro} definitionem _{ingredi non poteft}

i-pfum

definitum,

cum iic idem per

idem _{explicarecur, nec ejusmodi}

terminus, cujus deiinitionern vicis-fim _{ingreditur definitum,} qtiodr/r-culum in _{äepniendo yithfum appeilat} Wolfius _{t); nec fieri debetper} de-finiti

_{mereSynonyma,}

qvemadmo-dum Scholaftigi _{infinitumper iilud,} quodcaret\\m\tibx\s,quantitatemper

accidens, unde fubftantia dicitur

quanta;qualitatem peraccidens,un¬

de fubftantia dicitur

_qudk,

Carte-fiani motum _{per translationem}

Sicque obfcurum per a=que

obfcu-rum, vel faitem idem_{per idem de·} finiebant: _quales

_definitiones

_iden*,

ticas _{nugatorias cum Job. Lockm}

merito dixeris, 5c nullius in

veri-täte _{inveftiganda ufus.}

i) Log* Lat% §. 170. p. aoo.

§. IX.

Alterum bonx definitiv

20 % ° ®

onis _{reqiiifitum eft brev/tas,}

_idque

juxta generalem

docendi regulam

a Poeta traditam u):

Gyuicquidpr<ecipies, eßo brevis, ut eitodiffiA

Percipiant animideciles, teneantquefideles;

hoc tamen _obiervato, ut inobfcu-ritatis _{icopulos, de quibusjam} ad-moniti _{fumus, non impingamus,}

juxtaeundera:

- - brevis ejfe laboro%

Obfcurus fiox), - -Adeoque intelligimus hic

brevita-temfenfus_{magis, quamverborum,}

Quorum plura faspe natura rei

ex-plicanda? poftutef. Habet paucis comprehenja brevitas multarum ve¬

rum _{expeditionem. (/vare}

adhiben-da_{Jtepe eft, cum aut res non egent} long<e orationis, aut tempus non

fintP

commorari, dicit Ciceroy\

At-tentiocerte_{memoriaquefatigatur,}

dum, quas _{paucis exponi poiTent,}

ex _{prolixa verborum ferie demum} haurienda iunt. _{Proinde, ut hoc}

requiiitum obtineamus, fumemus

ex iis _{attributis, qua? res}

definien-da habet _{plurima, id, quod}

® β @ Μ

lim eft _primum,

_prcecipuum

_5c

_rei

intimum,

_quod

_in

_{reliquis Omni¬}

bus_{deprehenditur, 5c in quo cete¬}

ra _{quafi radicantur 5c}

_fundantur.

Atque

ejusmodi attributum

ejjenti-am _appeliant Metaphviici, _quam

ubi _{aiTequuti fumus, nön}

_amplius

de brevitate _{defperabimus;}

eilen-tiaeenim rerumfunt indivifibiles, 5c

velutin _{punfioconiiilunt, ut acute}

obfervat _{Hugo Grotius z).}

_Vide,

qua? de eliminatione

fuperfluorum

ex definitionibus magno _apparatu

tradit Wolfius _a).

, u) Borat.de art. Poet.v.3#« *) ibid,

v.rf. γ)adHerenn.Iib,W. p. nt. 74. ζ) J.

B. άΡ.Hb* Ucap. a, §./,

0

lib» IU cap* /„

§f5. a) Log.Lat. §,992*in notis#

$»X.

Tertium,

quo

conftare

debetjufta

definitio,

requifttum

eil

plenitudo, qua 5c

uni

ver

fa

Iis

erit,

ut com_petat

omnibus

rebus,

de

quibus

praedicatur

definitum,

5c

propria, ut

alias

res non

includat;

nam _{a?que late}

patebit ho

tio

defi-ziito in definitione attributa, ac

ti _@

O ^5

rei _{habebuntdiffereotiam, utinter} fe _{poilint reciprocari. Hinc}

quo-quzidentica funt definitiones, hoc

nomine _{intelledlis iis}

propoiltioni-bus, qus verée & certae funt: nec

contra nos eil Croia dicens _b)\

Qvamvis in omni _{definitionen qua}

quidem

fit

accurata, eadem

resfigni-ficetur per terminum definitum,

qui

tenetlocumfubjeäi, _{&per t}

ermims

ipfium definientes, quibus attributmn

componitur, iüamtameneandern rem

evolutam _{magis exponunt voces, qua} attributum _{componunt, & dum par¬}

tes

_fingulas,

_{quibus res illa conftat,}

jeparatim

memorant,fit, ut

diftincii-or

fingul

_{arum idea excitetur,}

ejjen-tialia etiamab_{accidentalibus,prima¬}

ria a

_{fiuis fequelis feparatim}

confide-randa _objiciantur.

_Definit

_igitur

_ejjfe

identica, propofitio illa? qu<e rem

e-andem, attributi voce,fiub

fingulari

quodam & diftinäiore

_refpeåu

enun-ciat, quem nonenunciabat

fubjeftuw;

intelligit enim propolitiones

nuga-torias, &feniu&fonoidenticas, ut

ex _{ipfo videre eil.}

$ ° ®

£ XL Unum adhuc, idque

quar-tum _{addimusrequifitum, eorediens5ut}

definittoterminispofittvis^fi haberipoßintynon

negativis efferattir> Eft enim declaratio

ciTenti»_{rei, aft ubi folummodo dixero,}

quid res nonfit,non adhuc apparet, in

quo ejus eftentia fita fit, Res tarnen

con-tradi&orie _{oppofitat» in quibus remota}

una, non _{poteft non indoles oppofit£e}

patere, & privationes, qua? non per ie, fedfubratione fui

habitusintelligun-tur, _{negantibus poiTunt explanari de*}

Änitionibus,

XtL Qvsenam res definiendas

$nt, _{jamvidendum. Ante cetera vero} öblervamus, ea> quaj funt clara, non

efledefioienda. Ininfinitum

certeabi-ret iftiusconatus, qui in iis, _qua: fatis

menti _{patent*nollet fubfiftere ;& peri.}

culum _{eft, ne» fi Iis multa}

impendan-tur verba, _{implicentur magis, quam}

ex-plicentur; quemadmodumenimresobfcur#

dicendo _{fiunt apertiores,ficres apertas ob·}

fcurioresfieri orationey ait Cicero f),

deas _{itaque fimplices,}

_quales

_{funt entis,}

cauife, unitatis &c. definitione deck¬

bare velle, eifetlucitenebras offundere;

quum enim per ie fint evidentiflimas, ftec detur_{fimpliciornotio,qua}

eluciden-*4 ® ° @

tur, non nifi per fynonymicäs vocesj

fiquaefuppetant, poiTunt

declarari.

De qualitatibusfenfibilibtis, odoris»

coloris,

faporis, ioni ceterarumque» idem di« ^endum; quse uti non nifi feniu duce

percipiunturi itaillarum aliquem

con-ceptumei» quifenfu ad id neceftario

de-ftituitur, ullis verbis communicare eft

impoftibile., Subfiantiasin concreto de«

finirinon _{pofte, non negabit, qui}

per-penderit eftentias rerum latere*

erudi-torumqueoculum etiamprobearmatum effugere, & utut quis ejusmodi Indivi¬

duum accurate _{pernofcere cupiat, ta¬} rnen non nifi attributorum externorum

prolatione, hoc eft > qualicunque

de-icriptione contentus eftejubetur. An

Dens, fubftantia illa prasftantiftima, lub

accurata definitione _fiftiqueat? graviter difputatum eft > prxcipue inter

Acade-miam _{Jenenfem &c Wittebergenfem»} quam tarnen controverfiam nominalem

tantum efte _{judicat Fechtius d)♦} Efien-tiam _{quidem Dei plene perfpici pofie ,} nullus_{unquammortalium dixerit:minus}

certe _{impoftibileeftt ut cascus» manens} Ccecusi plene fciat, quid fitvidere» _quam

eft_{impoftibile homini m, ßxjy ts}

β ό @ 2ί Üpfii dicentis: Deum ex parte defcripferitn,

infinitum enim illud quis definiet /)?

At-tamen _{quumvaria de Deo attributa ratiohuman^}

»

cognofcat, atqueeorum aliaconcipiat priora, alia confequentia,illisque fummum Numen abOmni¬ bus aliis rebus dare fatis _{difcriminetur, equidem} definitionis rationem inde hauriri_{pofle non}

dubita-mus, Nec definiretum eilentiam Dei_limitare,fed

explicare eft: nequeindecompofitio inente illofim-pliciifimoftatuitur.> dum varia ejus attributa

enu-meramus, illaenim inipfo funtunum idemque ac

ejusefTentia, diftinguuntur

veroinconceptibustan-tumnoftris _{qui unicoobtutu infinitum Deumfa¬}

tis_{intelligerenequeunt,}

c) Lib.II.Rhet.p,m, 14.C, d) Lefl·.Theol itt_Sjllog.

ΐ>φ.VII, p.132. e~)1.Cor.2:10.xid.Crof.Loa, Part/.

Sef},II.c.IX. _{§.IV. f) Lipf. Volk. Ub.I. cap.II.}

§. XIII.Modum formandi definitiones _jam

traderemus, nifi obftaret iniquitas temporis,

Suffi-ciat _{igiturindicafle Scholafticosbinam}

imprimisvi-am definitiones iilveniendi_{ingreflos elie,}

divifio-nem & inductionem, _{quas Leitor B.} ex

Roeten-beccio _{g) aliisque paifim cpgnofcere poteft, Qua}

autem ratinne_{ipfarei generati©detegiqueat,prolixe}

expofuerunt Duumviri celeberrimi Tichirnhaufius

h) & Wolfius i), Id folummodo addimus,

o-ptimumad definiendum adminiculum_efie,remprius

fibi_{perfpeftamhabere, difficilepofieanonerit,illam}

perfpicue, breviter ac plene delineare, _Quiver»

incomperta definire adgreditur, fucum fibiquideui

fiulte, aliisvero_{impudenter facit f).}

g) Log.Vet.&Νο·ό,ζ.22(Ρ). h)Med,Ment. Part

II.Sef?,_{Il.p,g2.feqcj. t") Log. Part. II. Seif, II.cap.t}

ttl,_{p.sll.feqq. If) Crof.Log.Part.IV*cap, VII,§.4·.} A _{D. 6,}

{Ad

Clarijßmum

Philofbphia

Candidacum,

Da OLAUM

_{Jac, UNiEUM,}

Cum Gradualem _{Difputationem} publica daret lucu

ÖUod

_grätulantes con/pici velim,

ego,

Clarijftme

Candidate,

ρluresomni-

intet

no mihi_{funt rationes, Mearumquidem non}

eft virium eximias ingenii dotes, Tibi, Tu-isque Clariffimis Fratribus a Deo conceffas,

claraque eruditionis (peciminadignis

conde-corare _{laudibmχ Attamen}

ingratusplane vi*

derert β _{ego, quem} jamdiu &

honeftiffimi

Paterna Domus_{Juftentavit) (!f Veßrafingu»}

laris humanitas _{fovit, nullum evidentius a*}

morii_{fignum, hot tempore exhiberem.} Gra-tulor _{itaque Vobisexantlatos}

t nonßne

bottO-rum _{adplaufu, labores Academicos4 Gra·}

tulor Parentibus■> quibus de Filii«, dottrina

(ßmorum cultu _politiffimis

■> infinu gaudere

jam licet· Gratulor _{denique & ipfe mihi)}

dum in _{Vobis tnlesexoptatißimot habeo}

ami-cos. De cetero> Deumdevotis _{fußiriis fem»}

perprecabor, velit Fobis frublus laboruM

uberrimos clementerlar_gir

Haec Imcero atumi afféåu _reliquit

JONAS LIUNGBERG