D. D.
DiSSERTATIO ACADEMICA»
ORIGINEM ET US UM MYTHOLOGIE
DE
CORNU COPI.«
EXPOSITUR A,
QVAM,
consensuampliss.facult.philosophica:
iN illustre acad. upsaliensi,
priesi de
V1R0 CELEBERR
Mag. PETRO EKERMAN
Eloqv. PROFESS. Reg. et Ordin.
PUBLICO EXAMINI MODESTE OFFERT
Stipendiarius Kegius,
johannes askelöf,
amundi fil.OS'lRO-O'O Ί ΗUS.
in aud. gust. die <·*· decembris anni mdcclviii.
U ρ s A L 1 JE, /o JA
S K?S%iÖes Perpetua ,. & nunquam intermoritura9
pj dignas memoria, quibus lucide explieandis
Wi Sp||%^fS verba vix (ufficerent, enarraiuri. veterum
H ^ntes, adagiis ante oculos ita eas pro-
pofuerer ut non modo relatas 1'egerent,
verum etiam quafi piclas, vel in fcena atftas, intuerentur
hominei, quorum id msxime intereiTet. Obfoleium
autem fcripturae dicendique genus fecit, Id quod hemini
mirum videridebet, ut, quas apud illos clara fuere, notis
obfcuriora, & tanquam fpifBs tenebris involutaoccurrant, nifi, ftudio atque labore adhibito, perfamiiiariareddantur,
Eft igitur operee pretium pervetufta il!a adagia adcuratius
expendere, fiquidem, prseter leporem, vim & robur,
quod conciliant fermoni, atque perjucundam, quam pari*
unt, dele&ationem, multa conferant ad'intelligendos
fcriptores,quorum, in pal^ftra fapientiae, progrefliones ju¬
re commendantur. Tu itaque, B.L., cum inquifitionem
de Cornu copi<e, antiquis maxime memorabili, nobisque,
crebro
Q, B. Fl
» ) 3 C &
crebro ufu, item jun&ifhmo, exponere inßituo, Te
«quum atque mitem mihi pr«beas cenforem·
§ Ii.
Cornu copi<z, κΐξχςΚμχλΒεΙχςGrsecisdicebatur, varie copiofeque de iiliusorigine fabulantibus. Etenimquidam
contendunt illud a Jovis capra nomenfortitum efle. Sci-
licet Jupiter a Nymphis, Adraftea & Ida> Cretse Regis filiabus, enutritus eft, lacfte cujusdam capra?, cul nomen Amaltbea, a) de qua Frudentius ita canit: b)
Sexcenta poffim regna pridem condita Proferre toto in orbe, ft fit otium,
Multo ante dara, quam capel!am Gnofiåm Suxiffefertur Jupiter, Martis pater.
Tanti igitur beneficii in fe memor, cumadoleverat, ca- pram, quse aGraecis χιζ ζξχνίχ celebrabatur, & fuperftl-
tiofe admodum colebatur, c) incceium Intulit,undeapud
Aratum d):
Ubera Cret£<z mulfitfidijjlma caprx,
Sidere qu<c clarogratum tefiatur alumtmm.
Hujus vero alrerum cornu, ea ornatum virtute, ut, fi quid defideraretur, inde depromi posfet, nutricibus, in qpVeemium cuftodita? infantiae, dedit, e). Ovidius autem
vuit Amaltheam nonfuiffe capram, fed MeliiTi Regis fi-
liam, quare iftsec habet: f]
Nais Amaltbea Cret&a nobilis Jda Dicitur in filvis occuluijje Jovem·
Hutcjuit hdcdorum mäterformofa duorum,
Inter Dr clneos conlpicienda greges.
Cornibus aereis atquein fua terga recurvis:
Ubere, quod nutrixpofiethabereJovis.
Lac dabat illa Deo, /ed jregit inarbore cornu i
Lruncaque dimidia parte decoris erat.
Sufiulit hoc Nymphe, cindumque recentibus herbis,
Etplenumpomis ad Jovis ora tulit.
A 2 Ille,
«Κ ) 4 ( &
2lJe, ubi res c κIi tettitit, fotioque paterm Sedit, & inviäo tiit Jcve majus erat»
Sidera nutricemy nutricis fertile eornu
Fecit5 quod Domino nunc quoque nomen habet»
At, fl Diodorum Sicuium confulimus, prorfus aliam in- terponit ille cauflam: alt enim Hammonern, Libyas Re¬
gemι virgini fpeciofa forma, a fe ftupratae, terrae por- tionem dedifle , quseboviadfimilabatur: hanc vero Cornu
Amaltheaadpellarunt, quod vineis & varii generis fru-
diierie abundsbat arboribus, Apud Palorphatum autemg)y
dicitur Hercules, cum Amalrhea, virginε rar# formte,,
in Thefpils diu vixiiTe, quod cumjolaus, Herculis focius,
aegre tulerit, Amalthe« opes, in cornu recondkas abftu-
Iit, &, in itinere,Herculi quicquid opuseflet» emit; irr- deque focii dixerunt, Herculem cornuAmalthete habere»
Nec eorumfententiarn prteter'eundarn duco, qui exi/ti-
menr, h) AmaUheam anuni fuiiTe,, magnam pecuniam*
ex quceiiuofa mercatura contradam , in cornu quodam confervantern,&Herculi,quofplendidius viveret,eamfub-
ininlftrantem,quare Cornu Herculis nuncupari ccepit. Vi-
delicetHerculesdeDejanirae matrimonlo,cumAcheloo flu- vio,cui defponfataerat, certamen iniit. Achelous auternj
interdirnicandum,varias adfumens forrr-as,tandern,fub ü-
gura tauri, cumHercule eft congrefius.Hicautem alterum
cornu, adverfariodetredum, Nymphis deciit, quseillud
fructibus comρleverunt atque Herculis cornu adpellira«
runt ?j. Alii volunt eum non cum fluvio, fedRege JEto·
lorum, Acheloo, pugnaiTe, qui cornu orbatus, autfuum,
autpro fuo redimendo,vl&ori Amaitheaecornurradidit A}-
Et htec de Cornu copise, in fabulis tantopere celebrato»
fufficiant.
α) Pantb.Mytbic Pomeyp.n.GelliiNoc?*AtticJnnot.
adFr£fat. 1t. L* Ic. g. b) De Coronis Hymn. 10. c)Hy-
eiutPot'tie.Aßronom.12. d)Natal.ComesL VI. e) Ada%, Erajmi
5K ) J ( «
Erafmi Roterod* ρ*ror. f) Fafl.L V.v. ny. g) Tncre-
dibilia c. 46. b) Erajm. Adag.p. 2#. t) Ovid. in De-
jan. Laffant.adStar. Jhebaid.L. IV. k) Strab.L. XIX, 5. 111.
Illud vero adjungendum eil Copie, quas, apud genti-
les , Dea habita eil, hoc cornu, quod perfaepe Cornu
Fortune i) falutatur,. donofuiile datum. Germanl nun- cupantillud: Horn defs Uberßujjes&Galli:Corvel Corned*
abondance. Cornu copise itidem Cornucopia-cCy adpella-
tur in Laélaniii Plaeidi Narratione Fabularum ll)s quem- admodum idem habetAmmianus m), velin mundanam Cor- nucopiam fortuna gefians propitia, cnncia gloriofa defe-
rebat & profpera. Addam in Geilio occurrereCopiecor*
tum η). Eil porroCornu coplce totelogiisveterum con-
veftitum, ut, cum quae ad utilitatemtum quae ad jucun- ditatem, {pejlat, omniurn rerum abundantiam indicaret.
Audiatur Dion Prubaeus: το της Αμχλ&εια? κεξβχ μηνύει
τψ των dyoiBZv όοσιν-τε κ ca ivclcciy.ov!ccv. ί· e. Cornu Amal·
these fignificatbonorum largitionem & felicitatem. Unde
illud Arnobii o)r Fortuna tum cornu, pomity ficis aut
frugibus autwnnalibus pleno. Hinc nec mirari con- venit, toties in fuos ufus Cornu copise, nunc unum,nunc
duplicatum adhibuiiTe omnes fere artifices, fculptores,
caelatores, vafcularios, pi&ores, fi&ores, textores dcni-
que, in auro, argento, sere & quovis metallo, in fcgnb, ebore, marmore, vitro, gemmis, tapetis &c.
I) Scboliaft. ad Horatii L. L Od. /7. II) p>2jf. m)
L*XXIL n) L. XIV,, ς, C. 0) Aduerfus Gentes L VI.
Reftat,, uc pluribus oftendamus, quomodo iilo prar- verbio ufi fint fcriptores. Abundantiam bonorum , qui- fcusnoscumulat fecundafortuna,propofiturusLucianos, ρ) hac inprimisdidlione utitur: εζειςτο rifr ΑμχλδεΙχςχεξ*?τ
Α ι w
» ) <5 < &
οίμέλζΒίε οξν&ων yoiKcc,Ι. e. hsbebis Amalthe® cornu &
gallinarum lac mulgebis. Plutarchus, irridens paradoxa
Stoicorum, qul faplenti fuo cunéla tribuebant, nempe di- vltias, libertärem imperkimque3 ita fatur: c την Στωικην λαβών Αμαλ^εΐαν: !. e, qui Stoicam ceperat Amaltheam.
Romanicommoditates &rerum, noη folum qusead vi&um, cultumque,verumetiamquae addele&atlonempertinent, In
Itaiia copiam oftenfuri, Itaiiam, initar regin® in globo
fedentis, in dextra autem Cornucopi® tenentis, cum in- fcriptione: halta, numis infculpferunt q)» Huc referas
illud Horatii r):
aurea frühes
Jtalia PLENO diffudit COPIA CORNU.
Eorum itidem fuit mos, Cornua copi®, tanquam fyrn«
bolum temporum felicitatis, feu, ut loqui amant, aurese setatis, inmonetam incidere Ita in Antonimnumis duofunt
Cornua copise,his adpofitis verbis: Temporum felicitasf).
Heic etiam teftimoniumChryfoftorni ß) locum meretur:
T8T0ηνοίξαk&jχξυσχν«ytW,x&f νησαμακάξων rivls,αυτομάταε
ιγρσαι Τξοφάε v&j Ηξκκλεαε xeqcts I. e. iftud ipfum fuit &
aureum feculum, & fortunatae inful®, fua fponte profe·
rentes alimentorum genus omne & Herculis cornu. Cum pretiofius nihil hominlbus dulciffima pace dederit fortu-
na , nec melius illius defiderlum oftcndere potuit Tibul- ius/), quam hoc elogio:
At nobis, paxalma^ veni(picamque teneto,
Perfluat & pomis Candidus ante [mus.
Sic numismata,(ubVefpafiano &Othone,argenteaquseprocl·
lere, geftant Pacis imaginem, dextra manu Cornucopise,
finlitrafafciculumfpicarumtenentemtt).Unde Laurentius
H®chtanus inMicrocofmoegregte cecinit:
Candida pax dextra Plutum trahit atque ßnißra
Plena manufervat variarum cornua rerum,
Omnia
» ) 7 C $
Omnia proveniunt largo tum deniquefluxti
Cum pax helligerofuperato Marte triumphat.
p) De nur ced. conducf. edit. Graevtan, 7. I. p. 4/f.
q) Religiondes Anciens Romainspar GvilL duChoulp.164.
r) Epifloh L 12. f) Du Choul/>, 112, JJ) Örat. II. de Fortuna. t) Eleq. X. tt) Du Ckoulp. 131.
V.
Mulfse virtutes psci, tancuam piurium, quibis or- nantur homines, bonorum matri, originem ac florem tri- buant, neceiTe eft, quae baud minimam felicitatis civilis
conftiluunt partern. Juftifiam, bartm primariam, & pa- * cato orbe prcefertim florentem, in rr.onetis DiocletianJ.
Philippi& Gordiani, Cornua copiee tenere vidernus, ut
taceam denarlos fat adfabre cufos in Familiis Romanorum
antiquiflimis e» g./Emilia, Annia, Antonia, Carifia, Cor¬
nelia, Fabiå, Fufia, Julia, Licinia, Livineia, Muflklia, Sempronia &c. id quod pluribus oftenditCarol. Patinus in opere fuo A. 1663. Parifiis edito. Ita vero de longa vir-
tutum ferie commemorat Horatius, v):
Jam fides, & pax> Ef honor, pudorquc Prifcus. Ef negleda redire virtus
Audet, apparetve beata PLENO
COPIA CORNN.
Sccrates nihil aliud efTe hoc adagium, quam fymboJum
mduftrise & fedulitaris, exiflimat? inde enim ait omnia redundare ei, qui »μ»λ&ων9 b» e. ignavus & focors non eft. Sic Herculis pugna cum Arhefoo exponl fölet per
laborem, quo fiuvii immodicum fluxurft retardavit, &
agrum, ad fluvium fkum, meliorem fecit5 per Herculis
autem velAmalthea? ccrnu intelligiturRegisAcheloifilia,
quam in prsemium laboiis acceperat. Veteres baud in- convenienter autumnum, qui, larga treffe, dtligentiam
ac laborern agricobrum cornpenfat, Cornu copia? dixe-
runr* Quin &CybeIem, h.e. tellurero in nuromis Cornu
copise
A*» ) 8 ( $
copiae inftru&am, incidi curarunf. Huc ipe&ant verba Piutarchi #): ευδαίμων 7roKvay^os, ύξάνιον aiya ττλ&τοφόςον τξέφων: i.e. fortunatusmultorumsgrorum poiTeffor, cce- leftem capram, opesadferentern, alens, nec non adagium;
uiya τψ 8ξανίαν έτϊιτελλχσαν εΕεάσαντο ί.e, capram csele-
ftern exorientern adfpexerunt» Quibus addere iubet ver- fus Horatii y):
- bitte tibi COPIΛ Manabit ad PLENUM benigno
Ruris bonorum opuienta COR NU.
Porro, utfolent cornua, fteriliumarborum Sdnutiliurn fru-
&uumcongerieoppleta,artes difeiplinasque inanes fignifi-
care; ftcetiam cornua,floribus amoenis& fru&ibus, refer- tiffima, homlnem virtutibus & artibusperudlibusimbutum
indicant. H«c enimfunt verba Pierii ValerUni z): Quä¬
lern fiqnificatum habet id, quod ex vaß pulluiat, tale aliquid inßdere animo intelligendum eß5 quippeβ ole<e ra-
mufeulos itifpicias, dementem animuminterpreteris,fipal-
mam, inviBum & viBort£ compotem, fi laurum, ab bu~
tnilibusnegatiis caducisque rebus alienum. Non igitur mi-
remiir proverbium, quod de ingeniis felicihus coeptum eftufurpari, etiam ad illorum feetus, librosputa, adcom-
modatum effe. Teftatur Erafmus Roterodamus Phocio-
nem, Peripateticumquendam, Iibrum fuum, multa varia-
que hiftoria repletum, hoc nomine adpellaffe· Piintus
vero <e) oftendit Gratcos inter alias inicriptiones, quas fuis commentariis impofuere, adhibuiiTe, vel rrjßov, vel
utgås Αμαλ&είχ?, vel πΐ-πλον> vel πανδεκτα?, vel 'Ελικώνα^
Vel πάξεξγα> velεγχειξίδια, vel λειμώνα?, vel βιβλιο$ή-
%χ?. Fuit vero,apud Plautum au)j fervus, qui gratuU-
bundus de epiftola Tibi redditaitaIsetaturt Jpfamihi oppor-
tunt tas nonpotuit opportunius advenire, quam h£c allata
efl mihi opportuneepiftola.· nam bμ ißud Cornu copiae cfly
tibiineft quicquid voloj bic argentum, hic amica» Cicero
& )9 ( $
deGyrnnafio Attid inEpiro, a multitudine Iibrorum quoct
nomen acceperat, ita loquitur oe): Velim admefcribas
cujusmodifit Αμ»λ&εϊov tuum, quoornatu, qua τοπο&εσία tf, qua poemata, quasque bifiorias de ΑμαλSeiet babes\
ad me mittast Et fummo quidem jure. Efenim utPhi«
loxenes (ecundam menfam, varioinftru&uornatuque cu-
pediarum comitatam, Cornu copt'a vocat,& Amalrhea capra
ex altcro cornuambrofiam,ex alteronedar, copiofe funde-
re credebatur, fic Bibliotheca quoque, omnis generisco- dicibus locupletata, non poteftnon literarum amatoresin-
credlbiliter oble&are, & veluti fvaviflimo cibi ac mentis
pabulo recreare, ad du&urn carminis a Svida citati:
EvS"' not μα ßlccές)νΑμοολΒεΙοοε κεξοοε uiyos,
Capra ubi Amaltheaprdebet mihi pabula cornu.
u) DuCboulp.//*, iif. v) Carm. SacuL x) Uhr.
de audiendis Poetis. y) LI*Odelj. z) Hieroglypbic. L, VLc.43.tf4J. a) Hift. Natur,inprdefation, Cfr. Geliii
NoSf. AttiQ.inprafat. au) Pfeudol.A8,ILJe.3· ce) Attic, L. I* ep* ttf*
$. VI.
At omnia,in argumento hoc, percurfurus fimulo-
irniaadferat neceffe eft, queemortalibusexcedensaliquoci
bonum pariant, quemadrnodum Comici cujusdam fenaril feguntur, Amalthese cornu per pecunia*,nervumillumre- rum gerendarum, ingenlofe explicantes:
To rfc AjJ.aKBelois Jbfcets etvoci r'eqcts;
Ό/bv γξαφχση et γξαφείς, rkqctsßccsf Αξγυξίον εςΐ rar εχηε, λέγε,
ΙΙςοϊ rar et βάλειΛ πάντα, σο; γενησετοα. i. C.
Inne iIlud e(Je cornu Amaltbez putas.
Cujusmodi pingit pitfor cornu bovis? Argentea efi moneta; quam quipoffidet9
Huic copiojepro votis cunfta adfluunt.
B Nobif
& ) ΙΟ ( SK
Nobis vem, colophonis Ioco, obfervare liceat, in arte Heraidica etiamnum frequentari Cornu coplae a): fic in fjgiilo Confiflorit Academici Upfalienßs, a Rege, gl* ra*
Caroio IX. donato, novimus, prater cetera emblemata, fcinaexftare Cornua copiaej Idem de figillis Regii Colle- gii Camert, nec non R, Collect Cåmere Reviftonis &
CelfiifimorumRegnl Sveciee Ordinum Banc<e, feu Menfse
Numari« public«, diélum efto, qu® ad permagnam utili-
tatetii, inde redundafuram, fignificandam boc, inftar Palladii,geitanf fervantqueiymbolum , ne de infignigen-
tilitioBaronum Eldstierna Ν, 8P-&vonDanckwardtN«
i80. b) quid addam. UtveroPatria dulciflima& literarum fiore, &altiffimopacis otio , & fanéliore «rario, auélior
in dies, ampliorcumulatiorque evadat, eil, quod in vo- ds ardentiffimis habemus femperque fumu» habituri.
a) UgglasInledning til Heraldiquen p. 77. b) Sveriges
Rikes Ridderfiiaps ocb Adels Wapenbok 1746, s. D. G.
