D, ΰ·
- SPECIMFN ACADEMICU\i,
HORTATIONEM
ET
AL LO C UTI O Ν EM IMPERATORIAM
AD PUGNAM,
]AM JAM iNEUNDAM,
SISTENS, QUOD,
CONSÉNSU AMPLISS. FACULT. PHILOSOPH.
AD INCLUTUM I.YCF.UM UPSALIKNSE,
Süß PRiESIDIO
CELEBERR1MI F1RI
MAG. Ρ Ε T R I EKERMAN,
Eloqv. PROFESS. Reg. et Ordin.
ΡÜBLIC0 MODESTECOMMITTITEXAMINI,
GUSTAVUS ADOLPH, REINIUS,
CALMARIENSIS,
• IN AUDIT. CAROL. MAJ. AD D. XV//. JULII
ÄNKI MDCCLXV.
II. A. M. S.
υ P S A L I JE.
Lefonvenir
graves dans ledes itiriömbrables
fond de monBictifaitcs,
ccenr, '& quiqui font
ne fauroient Ρ éffifcer pcndans le coufv de ma vie ,in' oblige de prendrs la Hberté de prefenter ces feuilles, quoique tresYoibles, mals ρ ο ur caη t gl eines
d'un temoignage des fcncirnens, que jé Vous com ferve. Si vous daignez» les- regardcr avec Votre
bonté ordinaire, je me croirois tres beureux, com·
me auffi, fi je puisrne rendre digne de la continua-
tion deYos bonn.es graees, )' aurois alors vcrftabfe-
ment; bien de raifonlde compcer le refoe de mes
%>ursies plus for^unes. Cependant je ne ccHerTu,
tandis que je refpirerai, de Vous foujiaiter & a Vo¬
tre illuiire Familie toi'ites fortes des profperites, a«
vec le memε zele, que j'aiT honneur d'etre a-
vec un RefpeO: inviolable
MONSIEUR
: - * »M -i," ( - . -
* Ti i■ t· J . . . i i Kii
11 Votre tres-humble Ef tres '
obeijpint Jerviteur
GUSTAVE ADOLPH. REINIU5;.
Ordinarie LANDTMÅTAREN
Öfver Calmare Lån,
ÅDEL vch DOGAKTAD,,
Herr HIN D R IC R E IΝ IU Ss
··'·". . STHt ■
Fru MARGARETA CEDERBERG,
Mine Hogtåracfe Kårafte Föråldrar.
AUrig kuvdejagtillfridflaUa migfjelf, öfver min oförmo-
·"
genhet, att nog vordfamt prija hulda Löråldrars bm&
CorgfålUghet ochoräkneliga vålgetningarvid min upfoflran, fortkoτη]} och välgång, om Eaert finnelag kunde tillåta, att aj mig, hvars tankekraft, tillika medpennan,fvigtar under mängden af vålgerningar, till fullo for.dra den rått, fom Li¬
der medflörfta villighet tillkommer. Men, under min flörfla
oro och villrådighet^ upmuntrar mig Edert Adelmod att i harnflig ödmjukhet, fåjotn en ringafrugt, af Eder obefkrif- veliga godhet, ochvedermåle afett nitfulthrbfi och defi djupa årkånfla, Eder, mine kårafte Föråldrar^ upoffra detta lida Academijka Arbete, fom aldrig kommit iijufei, omjag icke
trodt) att någon delafden fagnad) jf påfyftat, kunde vin-
ft/Af. Zk# Nådige Gudenbelönc Edert under Eder ålderdom
vred bebngehgflyrka, gladahjertan och nögda dagar till deß
Eder SåIII·et blifver VåAgnadmedoforgångeligit arf i Elim-
vielenjon]fkar, beder och flickar hjerteligen denflfom med o-
forånderlig vördnad och harnflig kårlek till dödstimanfram-
hårdar
Mine Hogtårade Kårafte Foråldrars
it*· · ' * - '
lydigfle fött·
GUSTAV ADOLPH REINIUS,
pud ornnino om nes , &I fingulas i gentes, ab antiquiflimis inde tem- poribus, pro aris & focis fortiter
pugnare, vita?que diicriminaexti-
mefcere nuIla, fiuit. utique magni
aeftimafum. Quare , ad curfum i
bellieventuraque qui fe accomruo- dare nörat, occaiionem ne mini-
mam quidena prmtermittendo , violentiam impetusque propulfaturus hoftium; illum honore aificere fiimmo, Sc
laudibus ornare exquifitiilimis, ufu fimul invaluerat cre- berrimo. Idque jure ac merlto. Tantum enim abeft,
ut virtus, pro nsquitate propugnans^ paiyi ducenda fit,
utpofcius, ab univerfis, in civitatis corpore, an ceetu, in-
ftar preeiidii vere commenaorabilis , habeatur, appetique
& fanilius coli debeat, Etenim vera fortitudo, iine fa- pientia, nulla eil, ^ némo non videt, optinriam rerura rnagiftram, quotidianam intelligo experientiam, vebpa-
rum attendens, animum, fide, amore in patriam & re-
liquarum virtutum iatellitio ftipatum, plurimum valere,
in periculoque imminente, etfi longe giayifluiio, mu»
rum
* '
® r )'5;
rüiricfie ahéneurn. Itäque ergo Cicero: K con-
"ftantis1eil nori perturbäri in rebus .afperis, néctümül-
"tiiantéiii cle gradu déjlci, utdiciccr: fed prüfenti ani-
"rao uti & confdioj nec a ratione diicedere: quamquam
"hoc nnimi , illud etiam ingenii mag'hi eil , praxipere
"cogitatlone futtirä', Sc aliquanto ante 'conilituere, quid
"aceidere poillt in utramque partem: & quiTagendtim
"fit, cum quid evenerit: nec ccmmittere, ut aiiquando
"dicendumi fit: nonputaram, Htcc funt opera magni ani-
"mi& exceifi, & prudentia confiiioquefidentis. Teme-
"reautem in acie verfåri, & manu cum hoile conflige-
"re, immane quiddam & belluarum ftmile eil. a) Sic
bene ac profpere Jul. Ccéfari res iucceflerat, qui.neque promtior in agendo, quam follertiorin confilio fuit,neo.
cafni credensfortuito, fed, deliberatis fuffultus rationi- bus, omnibus in pradiis, bellis, expeditionibus denique,
domi & foris, fuicepbh. Ob alacritatem neque minus, iingularem perceiebrtftur Agefilaus, qu-ippé cujus iηtel-
leclus tum dernuri? Wluntatem habuit pedi(Teq11 am, cum cun$a ad lancem recti judicii examinailet. Contra au- tem in vitiofa timiditate reüdet turpiilima ignominia?
fecundum illud Ennii:
Vos - juvems anitmim geritis iduljehrem: l·)
Qu-id multa? Cuivis Lacedremoniorum, ex'legibus Ly-
curgeis, fngitivos, & juflo timidiores, hoililiter perfe-
qufiicuit, Sic, probri cauila, velies, e variis coloribus, pcrtare, atqne barbarn 9 dimidia ex parte, tondere ju- bebantur: quibus lucem addit Baro Lud. Hoiberg in vi¬
tis Heroum Tom. I. pag. 514. "Adelige Born bleve
"med iloer fliid opkcrdé i Krigsvidenikap. De maatte
"alle förd tage fig gemeene Soldaters ikikkelfe paa, og
"baere deras egne bylte paa ryggen, foratt vaennes till
"haardt levnet. Hvo ibm loed feemindile frygtmod fi¬
xenden, eller ikkegav nogen provepaa Tapperhed blev
Ä % "ikke
/ 6 (
"ikke andtagen uti Tjencfte, 50g xr det ikke att beikrive
"hvorraeget denne Lov oppmunq-ede det.unge Mandn
"fkub till Tapperhed. Quem veno fug-ere pptejl, gen- tilitium Rbmanorum decus.ån armis vivete adfve'aclp-
ruiDj ut Mavortiiis populus, reram tervarumque domim aC
principes, audirent, iitqiie efkicum Horatianum, tan- quam fiium folenne, Jervarent·:
- - vivite fertps*
Fortiaqu2 edver/is opponite pepom rebusi c) \ \ Alibi:
Dulce decorum eft pro patria mori d)
Nec non illud Virgilii: hlu > mmi te
-= i,. : W 'Corpora-,beljo,.'
ObjsElant, pulcramque petunt per yidnera, mortem e)
Alibi:
- flint npbis fortia hello
PeSlora, fnnt animi &Γ rebus jpfctata juventus /).
Tu?e, L. B. mitiori memet commgfjdo cenfurte, Ii quid
minus limati, quod Tuo guilui ηοφpiaceat, hac.ce, in Ijillertatione, occurrat, benigne id interpretari ut haud graveris.
a) L I. Officiormn c. 23. b) Fragment,ρ. ιjo. Cic.
de Ofjichs L, I. c. ig. cl L. IL Satyr. 2. v. 13p. d) L. III.
Ode 2.. v. 13. e) Ge orgie. L. IF. v. 216. f) JEneid. L.
FUL v. ijo.
§ IL
Bellona, fimul ac ■claflicum canit, non continue dextram de laurea obtinenda militaturis dat & fidemj etenim facile licet videatur initium armorum, incertus
tarnen manet manebitque exitu£ & aneeps belli alea. Re¬
de Juvena] R:
Efi/e velut flriclo^ qnotfs - avdens
hijremiiit, taeitafudant pveecordia, culpa,
hide ivipi lacrcymee: tecitm prius ergo valuta
Heec,
% ') 7 f $St
ahimö ernte tubas: galcectum fird etuSi
Ρa?iitet: a) - v'' . I ' '
Neque' aliter Seneca:
arma noh fervavt ??iorfunl, ·
Nec temperavi fereile, nec reprifåi pötefl
SWicli eiijis ira· bella' deleciåt cruor.
qu&Yitiir belli exitus .
Noii'caajja. - - - - - b)
Ut enim ih réhus*omnibus, mäximis, minimis, nulläm
invenire licet conitantiam; fic bellorum non poffunt
non innumeras exiftere varietates; exfurgit inde multi¬
plex pugnandi modus, quem & Imperatores & militan¬
tes, five Centuriones, ilve gregarii, fuerint, diligentis-
fime obfervabunt, Γι certamine fuperiores difcedere ve¬
lint. Hifce pa^ellis fingula commeraorare, quibus in
major aut minor, palmam promovendi victricem, po- iitädit vis, noilras longe excedif vires: fignificare tan- tömmodo iatis <häbe'binhds, ad bellum feliciter geren-
dumarque, ac pradium itfenue committeiidum, in Du-
ce, in agmineque imlitum, pérmagnum requiri & fäga-
citatis & roboris·, quantum enim res bellicte confilio, ap-
parafibus matoris, Imperatörum piopriis, tantum, me
quidem jodite, ex confertis manibus, pendent, tantum
Mcertorum & virium firmitudine nituntur. Qruod,.quie- fo, 'repagixlum, hoftiumque äilukibus öbjicienaum,mu-
nitiux fingi excogitarive pöt'eft, quam ab una parte im- perantium, ab altera vero julia capeifentium, muneris procurätio decentiiTima? Fa ömnino omnium fundatur falus, quarn, tamqnam cynpfuram, fpe£tare debentPrin- cipes paritet*, ac cives, poli tot labores devoratos, &
horrida procellöfi veluti märis murmura, cicatricibusli¬
cet dedeeoVati, iangvinisque effluvio non adfperfi, (ed confeiti, optatum félicitatis portum intraturi. Neceile
porro eftj qni Imperatoria in fe "iufeepit negotia, iis »ta defun-
β ) 8 ( m
defungatur, ut milifes Tibi non minus obedientes, quam exercitatiffimos reddat, alacritatemqüq iSam, naturali¬
ter innatam omnibus, qutc iludio pugnre inceoditur,non
reprimat, ied augeat, quare ne c .frufira antiquitus in- flitutum erat, ut undique figna copcincrent clamorem-
que univerii tollerent, quibus rebus & holdes terreri &
fuos incitari exiftimarunt. c) Prodeat in~ medium iphe
Tullius: "Epiflolce & Philipp! ad Alexandrum & Anti-
"patri ad Callabdrum, & Anpgoni.ad Philippum filkim,
"trium pruderitiifimorum, orarcipiunt, ut oratione be-
"nigna mukitudinis änimos ad benevolentiam aliiciant,
"miiitesque blande appellando deliniant. Qute autem in
"multitudine cum contentione habetur oratio, ea fispe
"univeriam excitat gloriam. d) De Antonio Coniule, jam jam pugnam adituro cum acie Catilinaria infrr-uita, fcribit Salluftius: "equo cjrcumiens, uniimquemque no-
"minans, appellat, hortatnr, rogat, uti meminerint, fe
''contra latrones ine.rmes, pro patria, pro liberis, pro a-
"ris & focis fuis, certare. Homo militaris, quod amplius
"annos triginta tribunus, aut prasfeaps, autlegatus^ aut
"prator cum magna gloria in exercitu fuerat, plerosque
"ipfos, fa&aque eorum forcia noverat; ea commemo-
"rando, militum animos accendebat. e) Hoc, inquam, modo, qui fe geilerit,is non potefi non benevoienträm,
in benevolentia obedientiam, fibi adjungere iumrnam,-
unde efficitur, ut, hiii omnem exuant ienfus hurnanita- tem, ad penfum debitumque impellantur fortius, & ex- citentur militantium magni parvique. Nec argumenta defunt alia, oitenfura, quantum niultitudo acl miiitite
onera fuftinenda, hene exercitata valeat. Videor tum
mihi audire celeusma iiitid apud Virgil, f)
.licquis erit.mecum, o! juvenes^ qui primusinboßern?
En ait: jdculum intorquens, cmittit in nuras,
Priücipiuin piignk b3 campofe/e arduus infert:
Clama-
@ ) 9 ( ®
Chmore excipiunt focii fremituque fequunittr
l]emfo7io. ·
rf) Satyr. 1. ad finem. l·) Hercul. Furens v. 402.feq,
c) Ccefir(divil, BeU. L. III c. $2. d) II. Offic. c. //. i1)
Qitihn. Bell. c. jß- f) JEneid. IX, v. 50.feq,
: §·IIL.
Major vis ac virtus utpariatur animis pradiantium,
ionus dulcis, littéfce, iécundum Ciceronem, A), ncque expreRts,neqiieoppreiTie,neau,t obfcuriimquid iit,autpu-
tidumjfententia?,falehumanitatis fparf3e;a;quabile &tem-
peratum orationisgenus,miftaquemode(lia:gravitas,ElQ-
quentiieilla decora, qua?tum inpacs plurimum poiiunt,
tum in bello, dubia licet & anceps iitalea Martis, atque
admirabilifer regnant, Hortamentis & Allocutioni, me
non monente, aderunt: hinc a fcopo meo haud exces- fiile videbor ego, formam dicendi & fpeciem ii adum-
brare conor. Videlieet apte, ornate &: diftin&e, loqui
eflars, qua homines ad officiaquadibet fua, rite obe-
unda, facillime deduci ailolcnt, unde, occafione data, ex
AllocutioneImperatoria Caflli & Bruti,ante pradiumPhi-
lippenfe, quorum meritionem injecerat Dio Caflius L.
XL V ii, Folio 352. ro η&οεheic obiervandumeleganti/fi«
me perfequitur Jo. Henric. Boeclerusrf). Etenimeft E-
loquentia, qux velut Amphionis lyra, non ad cxcitan-
dos folum Thebanorum muros, fed etiam turbas, tam fingulas inter Respublicas, quam iingulos earum cives
fedandas, tollendas, conduxerit. Pulcerrime Scheideruss
"interinidrumenta virtutum, quibus armati validiustvel
"celerius negotia expediunt, Eloquentia profedto nume-
"randa. Quid enim prudentia iine hujus miniflerio ido-
"nee efficiat? Sed & fortitudinem, non raro,anin?at ex-
"Ttireulatque. Juflitiam vero, moderationem, beneficien- 7
"tiam 6cc. fic ornat commendatque, ut absque illa, a-
"fperje, immites, inamabiles eile videantwr. Infra: "cun-
B "ftoruni
€6 J ίο C Ü
*'3öfum animos gravis illa penetraiisqiieEloquentia de-
"muliitj uc nequeant audientes relu$ari, digreffique al-
"teralcerum, velut extra feraptum, afpiciantj feque ve-
"1 t fafciriatos, arcana quadam inefiabilique fermonis
"humåniiTmi fvaviiPimiquevirtute ultro profiterentiir b].
Digna funt, hoc de argumento quae adferantur verba ad Princnpem GÜSTAVUMADOLPHUM,aD:no Bar Skyttej litterarum meritoriimque gloria fplendidiffimo^
tradita, qiiippe qtiibuS utilitas Eloquentia: eleganter e- - niteicic: livad kan nägon tid vara ypparc, ån att fram-
håra firté värf och årender, med en beqväm ocib Önfkelig vältalighet 1 Vältalighet' vrider och lämparmärtnifkones bier*
ta hvärt hon vill. När krig (kal begynnat och fullfölgasy
kan iamlfens Herre och .Regent med en beprydd Oration, fine under]atare beveka, tillatt godvilligen fin Iedungzla-·
ma utgöra, och hvad till kriget nådtorfteligen kan behöf-
vas> När man vill fla till fina fiender, fä hafver Välta*
lighet Ror kraft' att formana krigsfolket. När en Her¬
res magt är ßägen på flygteny kan Vältalighet äter fåra
henne tillbakanär något buller, uppkommer, kan det ige¬
nom en Valtalande varda ftiüat och förtaget c). Ictemquo- que inculcat, ciiivis Mufarum manivetiorum dapes qui
vel primis, ut ajunt, labris guftavk, duleiiTima Tefli-
üiana Svada, ad Princijpem noilrüm Hereditarium GU-
STAVUM: Huru vill en Hjelte upmuntrafine folgeflaga¬
re pä annat Jätt3än genom tal och exempel? Huru, vil en
Konung under allmänna Möten, beveka fina underj"atare tiU enighet och gemenfamt förjvar pä annatvis, än med kraf- tigafkjäf fattadei rörandeord? Huru kunna Konfler upp-
quickna, om icke beröm och frikoßigbet vederqiiecka deras
idkare? 0mögligt äratt uppräkna Vältalighetens oinjkränk-
ta värkan. Alla tiders Hiflorier vittna,hvadjkatter lig¬
ga förborgade pä männifkans tunga: att tänka väfi att tala, (om man tänker, och att göray fom man talar, äro
Φ )II (
de trenne hufviidhjid, med hvilka νerlden, af Jeffvifa Re¬
genter flyres. d- Nemo nan videt, videre qui vult, etfi-
^aeiam Kloqiehti^. Den ftore Konung GUSTAFADOLPH
kunde med (in Vältalighet beveka alla hjertan, bvilket af
■Hans ciffkjefstal till Ständerne 1630. och åtfkillige Hans bref
kan dtrnas. e) Rei illuftranda? ergo, lierat adducere
fat lepidiirn Gundlingii judicium: Konung GUSTAF A-
30LPΗ var' en vältalig Herre, fom vid βaget i Lytzen
d. 6. Nov. A. 1632. red emellan lederne, ftältefitt folk i ordning och uprnuntra.de dem: men LFallenfiein talte dtev
intet, nickade allenaß med hufvudet och vifte med värjan,
derfore βger han: GUSTAF ADOLPHforekommer mig fä[om en Cicero, hvilken prydeligen talt, och LFallenfiein βf0771 en Hortenjus, den der gjorde lutter geftus. f) II-
■lud etiam addendum dueo ex Legifero Ampliis, No- -bMiffimoque,Jona Apelblad; Högßfalig KonungGUSTAV
A DOL, ΡΗ tillfatte Pitt Ii} i Lytzen, faß fegren, efter en
ganfka envis fäktning, af Lhrtig Bernhardt af LLreimar Tief vunnen, de Kjferlige drefne på flygten, med förluß af flycken och fälttrofs, famt den käcka Pappenheim, hvil-
:ken GUSTAF ADOLPH ärkände för en ganfka pickelig General, da ban anfåg bade Lilly och IVaüenßemmed flor- βa fårakt} kallande den förra får den gamla Corporalen,
och den fenare för den gamla token ff). TheiTalus Cineas, difcipulus Demofthenis, imitatorque tanta; Eloquentbe
fuit, ut plures ad obfequium urbes, vocls verborum- que iuorum fulminibus, quam Pyrrhus, Epirotarum Rex,
armis fuperaverie. g)··, quemacimodum Philippus Ma-
cedo fe magis linguam h. e. fvaviloquentiam Demoite- nis, quam omnem Athenienfium excrcitum fetimeredi- .'(äitaverat^)Nec temperaremihi poffum, quin hxc ad-
jungam : Betr. Ilamus, den Philofophen gick i fält med
Printzen af Conde, och gjorde med fin Fältalighet mycket
•gagn vid Fraqfka Armeen. Ty/ka Byttarne ville A. ijjy.
O
@ ) t2 ( '®
1
ej gora tjenß i hiß af fold. Ramus bok ett tal fordern,
ach de b'lefvo ftraxt äterjvillige. /'}.
J) 7. r. 57. ä) Progymnaf. Rhetorica ρ. jtfy.
feq. b) Memardbil. Svetic. Gentis c. 29. ab init, c) Un-
dervifning (leid tili Herr GUSIAV ADOLFH, Svea Ri¬
kesArf-Furße. af Job. Skytte A. 160ψ p- rj. d) I. Del.
Bref. XIX. e) Svemk Vitterhets Acacl. Ηanal, p 3/. Tom.
I; f) Job. Guß. Mittag in vit· GUSTAV ADOLPHf)
Refe-Befkrifning ofver Saxen edit. Stockb. A 17Jβ. ρafp*
g) Qu Commentar. Manutii in Cic. c. /3. de Senechtte p.
pqj. h) Vennerdahl, Lex, Mythico Hiß. 0 /V. iß. Lärd.
Tidn* af Salvio 1763.
V § IV*. /.
licet hoc fit verkatis nihilque foveat dubi- tationis, quin, ad depugnandum cum noftibus, niii a-
nimus acceflerit alacer & iatrepidus, fpes ytclorkerema-
neat nulla; Oratio tarnen hortatoria, juftis circumfcri-
bi terminis, atqueloco, tempori Sc audientium qaptui
accommodari debet Idcirco, quo certiora haec fünf,
eo majori cura in eo, ut non fenfus folum & ingenia
illorum feftine odorari & perveftigare queat, quos, ad promtiorem iibi obfequendi alacritatem, fiebere difcu-
pit, elaborabit Imperator, verum etiam maximo erit o-
pere iblliptus, ut fentcntiis verbisque ita exprimat fta-
tum, in quo Funt, & quantopere Reipublicas commu- nisque falutis interiit, ut Oratio nori langvida fiat um,- bra, Ted iolida <51 éxρreilä mentis illius emgies. At ve-^
ro ad comparandum iibi audientiam deiideratam,habeat
peripe£kim, quid illos, coram quibus loquitut, vehe-
mentius comnaoveat, & id, placide ac leniter, proferat,
moneat, edoceat. Ätque, ut olira apud Romanos, in
urbanis concion'bus, qui cum populo agebant, QViRI-
TES, blandiori nomine, invocabant; ita ii, qui in ca- ikisj exfaortarionis caufla, ut yincere aut emori pratge- üU
ι φ )·Ι3,< Φ'
.iHrent,verbo, MILITES, appellabantur.^.Necminus,
ne oleum & opera, ut aicltur, perlonga orstione per- datur, ratio habenda erit temporis &loci: minimis qnip¬
pe momentis vel adhibkis, vel negle&isj nunc faius,nunc
pernicies Reipublicse, baud räro, nititur. Quid , quod
accidit, rerum circumftantium jakura, tu incommoda
inde orta, mukis compenfari non poiTInt palmisi hiric
in proverbium fere abiit: in hello non licetfernst? nedum
Iis, peccare. Nullum prauerea eft dubium, qüitlCsefar,
dum cum Nerviis confligeret, hahc artem rite obferva-
verit,ad cobortandosrnilites, nonverboiiore öratione de-
fun&us, quam, ut ferne priftince virtntis memoriam retine-
rent, neu perturbarentur anhm, hoßiiupqüe impetnm forti¬
terfußinerent a). Idern, ubi fuos urgeri & rem eile ia anguito videbat, nequeullum ,fupereilefubfidium, fcu-
to ab noviiTimis uni militi detra£to, (quod ipie co fine
fcuto venerat)- centurionibus nominatim appellatis, re-
liquos ut exhortarentur rnilites, qüare in aciero iignain-
ferre & manipulos laxare juffit, quo facilius gladüs uti poilent#). Sic percelebrari novimus, Imperatoria brcvi-
tate,Ducis exhortationem, qualis fuitHenrici IV, Fran·
cix Pvegis, rnilites iiios ita alloquentis: Jefelis votre Roi
tf vous hes Francis, il non faut plus davanlege pour
vaincre. c)
A)Brijfonii Formiil. p 346, a)Cajbr. L. ILdeBell. Gati*
c,21. h)C. 2j, c)Cfr.Reinhardt' Anim, in Liqfium 170p.,
§. v. ; . ;
Quid denique quantumque hujusmodi valeat Ora¬
tio , gentes inter belligerantes, periculo quoque prsefen-
tiffimo; faneii, qui eorum, memoria apud pofteros ju¬
re meritorum digniilima, laudes virtutesque, cum asi- tiquiori ,'tnm recentioriy prardicavere 2evo, atque etiam
quo modo, vikorias illuilriilimas juxta, accreberrirbas,
reportatas magis, idque, haud raro,adicnbendas eile co-
B3 bor-
© ) 14 ( Φ
"
.·V.- y-...τjr λ "... - . :.t. .
hortationi & slloquio déce.nH Tmperatoris, qirm viri-*
um magnitudini, Unde ilTudfPiiblii Syri* comes facvH*
dus. in via pro vehicuh eß.,-nan malead,imreratoféni ad*
plicatur, qui, :ante %na prima itans, eiferte turbam
militarem nunc laudando érjgit; nunc.Γι orid vitii admi- fit, carpittatque ita reprehendit, ut. in ipfo? jam-j?m irti-
minente cö'nniäu, victor poflit evadéré. Heic enirri,
fl unqöam alibi, locum iηveniet illud PUitarchi: iSe*
&τω vtccivjå rgv TtiwÖy^ 'ωε ßocüikmsοφΒαλμ&ς i, e.- nihil i-
ta pingveftcit equum, ac Regis oculiis. a) Nec fruftra quisquam morem iftum folennem adhortationis aptid
gentes bellicofas fuiffe exiitimet. Hoc enim modo omnis
. armatorumcohörstimore perculfa permoveri Si quatl traosfigurari potéft, ad tänt;a,r ne dicam, maxima forti-
tudinis.fpecimina, ut hoites, qmbuscum ferro deccrneh*
dum erit, prius non relinquere,quam vifti dediileru må-
nus, triumphosque longe arhpliiTimos déportaverit, pa¬
nter ac creberrim.os capkt, aut etiam , emori potius,
quam (ervirea fatius duxerit. Exempla ejusmodi virta-
tis bellica?, jureoptimo,adhortatiooi vmdicanda, memo^
rarepoOumuscertenumerolnnumera, Notatu digniflim^
funtDivinaHeges committendi praelii, victorise,prsedre,la- tarperMofenPopulo Ifraelitico.Sequentianosexeerpemus:
"Quum ad pugnandum cumhaitibus egreill, videritis'vös
"a,b illis. equprum,. curruiiiB, hominum mrult tudine fu-
"perari, noiitoté illös timere; nam Jova? DEUS veder,
5Vobis aderit, quivos eicdflgypto eduxit. Quumque jam
"pradium commifluri eritls, tiim Pontifex accedito,.5c
"in hunc modpm verba ad exercitum facito: Audite
"IfraéRt^, vos hodie pradio congrefFun eftis cum hoRi-
veitris : nolite animis rcmollefcere, aut illos pras
"métu & terrore expavefcere. Nam ipfe'Jova, DEUS gVeiter,vobiscum graditur, pro vobis cum veitrishoRt-
?,bus pugnaturus vösqüedefeniurus 5cc%b)* Sic legitur de Juda
Φ ) j? ( V#
Juda Machaba?o, contra Antiochum pugnaturo: "mo·
"tis cailris, Tic fuos adhortatur: accingite vos & fortes
"prteilate, atque in mätutinum eile pärati cum bis de-
"certare gentibus, qua? ad nos noilraque facra evertenda
"coiverunt Pra?ftat enim nos in pugna mori, quam
"noflra? gentis iacrorumque videre caiamitatem. Cete-
^rumisjquiin coelo eil,faciet, ut ei vifum fuerit r). Sub-
eil itaque ratio, cur ad dictum Pauliηum F.ρhef VI.v.
ΙΟ. 'Α^ελφεΙ μ'8-, εν$ίνχμχ&ε h Κυφω, η&ι h τω Κξατα
tys la%Ccs «WS,ubi blando Fratru'm nomine ipios,appell lat, &, Imperatoris inilar, milites adfprtiter pugnandum
incitat, ka commentetur megalander noiler Lutherus:
Er thut vie ein frommer rechter TeldhauptmaJin, der fei-'
ner Vola in derßachtordmtng gerichtet> und vermanedt,
daßfie feft flehen, und fleh kecklig und getrofiwehren Jol¬
len. Denn er zeiget hiemfl, dajs die in Chriflim getauft,
und an ihmhangen 'vollen,muffen undfolien Krieger feij?h
d) Pulcerrima, fateor,. at Üqhgtpr eft tarnen, quam
ut beic locum inveniat, Rellin,i relatio hac de re e). Ne-
que dipentk a Rollino'Güillaüme de Choul: etenim,
poilquam Imperatoren), ailäiiti eohorti in cailris allo-
quentem, Pgurä nitida in tribunali, e ceipite,/) fubito
ereclo, ut altior eilet & ad äüditum facilior, & ad au¬
toritärem, exprellum, defgnailet, ita feribit:
Et fans poiat de doute de perivaderou diff|ader a petit nombre
de gens il eil biem facile :mais 3a difficulté eit grande d5oter une uiau- Yaife opinion a un exercite, ou d5 aller contre fopinion de tous, &
pour lehnedier å tontes mutmeries, βζ pour donner courage de com-, bättre atix gens d5 armes, vons n' avez meiUeur inftrument que 3a kngue & les paroles: les quelles il faut étre entendues de tous les
foldars» Voila pourquoi les aneiens Confuls Sc Lieutenans generaux étoient tous gens de iavoir, å ce que nous lifons. par les conciöns de
Tite Live & autres Hiftoriens» Et certainement 1' Eloquence cb rm Capitaine fert bien aux affaires de la guerre: de forte que nous con- noiffons par les Commentaires de Ceiar, eombien a fervi la paroIe.
Par la parole un gentil Duc, ou Capitaine, ote la peur a fes foldats,
