• No results found

Dissertatio de hepatitide ejusque per ptyalismum curatione quam, venia ... ord. med. Upsal. præside Joh. Gust. Acrel ... pro gradu doctoris publice ventilandam sistit Johannes Laur. Aschan, Ostro-gothus. In audit. Gust. maj. d. XXII Apr. MDCCXCVII. Horis

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Dissertatio de hepatitide ejusque per ptyalismum curatione quam, venia ... ord. med. Upsal. præside Joh. Gust. Acrel ... pro gradu doctoris publice ventilandam sistit Johannes Laur. Aschan, Ostro-gothus. In audit. Gust. maj. d. XXII Apr. MDCCXCVII. Horis "

Copied!
16
0
0

Loading.... (view fulltext now)

Full text

(1)

r

D j l S S E R T A T I O

D s

R E P A T I T I D E

E J U S Q U E P E R

PTYALISMUM CURATIONE

7,7+4 ••• r Q U A M , V E N I A E X P E R .

OR

P R Æ S I D E

JOH. GUST. ACREL,

M. D. M E D . T H E O R E T . E T P R A C T I C E S . P R O F . R EG . E T ORD. R E G . AvCAD. S C I E N T . HOLM. A T Q U E SOC. S C I E N T .

U P S . M E M B R O , CET.

P R O G R A D U D O C T O R I S

P U B L I C E V E N T I L A N D A M S I S T I T

JOHANNES

LAE

O S T R O - G O T H U S .

I N A U D IT . G U S T . MAJ. D. X X II APRIL MDCCXCVII.

H O R I S a . E T P . M E R I D I E M S O L I T I S .

Ü P S A L I Æ ,

(2)

-N * * » . Vf Mt ?» V ,W t X

(3)

V-H E P A T I T I D E

E J U S Q U E PER PTYALISM UM

C U R A T I O N E .

I

nter vifcera sbdominalia H epar maximum 6t plurimis inftru£um vafis habetur, quatenus non propriis tan­

tum gaudet nutrientibus arteriis, fed om nem etiam recipit fan gvm em v e n o f u m , qui a reliquis in abdomine venis

e o producitur, & fimul proprios continet duftus, qui amarum, fubviridem 6t ly m p h a tic * indolis inde abducit excolatum h u m o r e m , qui cun&is in animalibus rubro fan- guine præditis o b v iu s, Bilis vocatur. Si igitur tum ftru- «Suram ejus, tum fun&ionem atque etiam fitum, aliis par­ tibus in O econ om ia animali necesfariis, vicinum fpeûa*

m u s , mirandum non eft, fæpe mutari hoc vifcus 6c in funSionibus fuis turbari posfe: ut e t , cum ad nutririonem corporis fecretio bilis tantopere conducar, facile perfpi- citur, quod, officina ejus deftru&a, & bile ad qualitatem mutata vel ad quantitatem au£ta, aut diminuta, morbi va­ rii, tum acuti, tum c h r o n ic i, totidem inde fint gravisfi- mae & faepe incurabiles fequelae. Priores inter numeran­ da præcipue inflammatio H ep a tis, ceu m orb u s, qui diver- fis piane modis fefe f p e ö a n d u m praebet. Interdum vehe- m en tior, cum fympromatibus fignisque phlogifticis con* fpicuus; quae, pro fitu vifceris 6c fignis reliquis atque celeri decurfu, indolem ftatim produnt inflammatoriam. Interdum vero hepar inflammatione quadam corripitur occulta, quae poft montem tandem in confpe&um prodit; cum vita adhuc fuperftite, pauca aut nulla obfervari po*

(4)

tuer int figna phlogiftica; fpeciem hic habet marafmi c h r o n ic i, diuturna læfione digeftionis, facie tumida, pal­ lid a , colore oculorum î& e r ic o , deperditione v ir iu m , le n ­ ta circularione fa n g u in is, diarrhcea b i l i o f a , reliquis, diju­ dicandi; & poft longiorem temporis c u r f u m , i n fcirrhum h ep atis, haud raro etiam cum fuppuratione ju n ß u m , abierir.

H o c pofterius, quod fæpe prioris eft e f t e d u s , inflam ­

matio hepatis Chronica feu p asflva; prior v e r o fpecies in ­ flam m atio hepatis acuta feu a f t i v a , aut n o m in e magis c o m ­

p é te n t e , Hepatitis vocari loler. D efcrip tio n em hujus, quan­ tum fieri poteft, b r e v e m , in præfenti O piifculo pollicem ur; in curatione autem praecipue ufum M ercurii, tempefti- v e adminiftrati, in rnaiis prægresfam inflammationem fub- fequentibus to lle n d is, plane e x im iu m , oftendere haud in* termisfuri.

Hepatitis febris eft inflammatcria, cum dolore h y p o -

ch on d rii d e x tr i, motefto decubitu lateris finiftri, dyf* p n cea, tusfi ficca, interdum vomitu. Febris initium ducit a frigore graviore vel l e v io r e , fubfequente calore febrili, ' in d ies ingravefcente, firi, inquietudine

i

nec tamen defunt xeliqua febrium co m m u n ia , ut lin g v a albid a, ficca, uri­ na parca, alvus adftrida, pulfuum id u s frequentiores, d u ­ riores, quales in inflammatione vifcerum ab initio esfe

folent; fanguis e vena misfus cruftam feponit phlogifticam , reliqua.

Dolorem

aeger perfentit ea in r e g i o n e , qua quoad mtfximam partem fitum habet Hepar, juruftum fimul cum ar« d o r e quodam interno. Si v e r o contingat viiceris hujus c o n v e x a pars inflammatione corripi, adeo H t, peritonae­ um in confenfum trahatur, gravarivus vel p o t us p u r & o -

rius d o lo r, pleuritidem aemulans, fub quavis infpifatio- n e valde augetur: quin etiam haud raro ed p <ftus, Cla­ viculam , fcapulam humerumque dextri lateris sdfcendit.

(5)

-n

§

JncuM tüs

Iarerrs dextri aegro tolerabilior e ft, quam finiftri, ob minorem tum inflammatae partis, praecipue v e r o ligamenti hepatis d e x t r i , tenfionem. Tusfis etiam in

h o c ficu corporis mitior obfervatur.

Dyspnoea

ut & tusfis ficca oritur a vicinitate hepatis cum Diaphragmate ; cujus Tub quavis infpiratione d e - fcenfus non potefl non peHenfilem jam & inflammatam vifceris partem premere ac irritare, uti etiam necesfariæ

p e ß o r i s dilatationi im pedim ento esfe maximo.

H i s ex fymptomatibus paret, quantus fit interH epatiti- dem & Pleuritidem metafchematifmus & iimilitudo, adeo ut h a n c pro illa fæpe agnofcant in cfiagnofi minus verfati.

V i x autem in necesfaria diftin&ione hallucinamur, fi, ad

locum d o le n te m , qui in Hepatiride inferior efle folet*; ad d olorem ip fu m , qui in Hepatiride m itio r, & per

intervalla invadit; & ad fenfationem ponderis cujusdam, u n a cum tenflone d o l e n t e in h y p o ch o n d rio d e x t r o , uri d e c e r , probe attendemus.

N a u fea vom itus fæpe biliofus tum locum hab en t,

ubi inflammatio cavarn vifceris faciem , lobumque m in o ­

r e m o c c u p a t , ob vicinitatem cum ventriculo: eo vero i a eafu tusfis fere d e e ft, nullaque tum intumefcentia loci in c on(pe£tum venit.

Ad fulvum faciei ocuiorumque c o lo r e m , q u e m , ut fxgnum Hepatitidis asfumit quidam fcriptorum., quod attinet, eum interdum adesfe, fæpe etiam in totum abes- fe nobis fidem faciunt obfervatores. Si vero adfir, ad phlogofin partis concavæ re&e conjicere posfumus,* ut- pote compresfis a tumore & occlufis du£fibus biliariis ; borfan etiam fub inflammatione <Sc a flimulo præternatu* rali au&am bilis fe c r e tio n e m , abforbentibus vafis in masfam fangvineam translatam, ut etiam fpasroosdu&um hepaticum conftringem es, bilisque defcenfum in

(6)

num im p e d ie n te s, deturpantia coloris non fine ratione arguit ö ) .

Sedes igitur inflammationis in hepatitide diverfis in hujus vifceris locis & cum fymptomatibus plane diverfis, exiftere poteft. In hepatitide acuta fupeniciem hepatis & peritonaeum illud c in g e n s , live in parte gibba five c o n ­ cava, manifefte infeftat; unde etjam patet, eam c o n fid e ­ re in minoribus Arteriae hepaticae ramificationibus ; li quidem folitis ftiparur febrium inflammatoriarum f y m ­ ptomatibus, atque haec inflammatio partes proxim e ad- jàcen tes,u t D iaphragm a, D u o d en u m , V entriculum , i n c o n - (enfualem fæpe trahat pasfionem. Extremitates venæ p o r­ tarum , quae proprium vifceris parenchyma conftiruunt, inflammari p o s fe , B o e r h a a v i o & asfcclis ejus tanto minus

annuere p osfu m u s, quo certius eft, (anguinem venofum per hepar lentius quam in quacunque arteria procedere; & infuper ramos venae portarum valde esfe dilatabiles, ae­ q u e , ut fibris mufcularibus carentes, eam efikere noti posfe refiftentiam humorum fpafticam, quam ad perfe£tam requiri congeftionem , novimus. Plura etiam phaeno­

m ena in obductionibus obvia hanc noftram confirmant fententiam; dum fcilicet in ipfa hepatis fubflantia & mul­ tae <3c magnae congeltiones atque etjam tumores fint ob*

fervati, qui in vivis ne minimam quidem prægresfæ in­ flammationis dederant fufpicionem. Itaque non fine ra­ tione credim us, laefiones ejusmodi jecinoris exortas fu-

isfe e x chronica inflammatione feu pasfiva, lenta & fub- dole agen te; qualem in ingresfu leviter c o m m em o ra v i­ m u s, quamque ulterius explicare noftri jam non eft inftituti.

Cer-a ) Ad SignCer-a HepCer-aticidis Cl. C l a r k fternutandi potentiae defe­

ctum, etiam ab Errhinis, numerat — vide D u n c a n Medicål commen­ t a r Dec, I I Tom. I V , 3 4 8 de cujus ratione nihil nobis conftat. The enoß general diagnoßic fy m p to m is the inability to fn eeze, eta en when, ß im u la tin g ß e rn u ta to rie s are ufed to exite it.

(7)

Ce rt us o m n i n o c o r p o r i s habitus ad H e p a t i t i d e m inflam- m a r o i i a m d i s p o n i t , seras n e m p e m e d i a , vi&us n u t r i e n s , p l e t h o r a , p o t i o n u m i n e b r i a n t i u m a b u f u s , & alia e j u s m o ­ di m o m e n r a , qute ad d i a r h e d n p h lo gi tl ic am feu p r o n i r a - t e m m o r b o s i n fl a mma to ri os e xc it a nd i c o m m u n i c e r prae- d i f p o n u n t .

C aus fis remotis ad n u m e r a m u s 1:0 violentias quasvis

e x t e r n a s ex lapfu, c o m u f i o a i b u s , aliisque, quae f un ft io n es H e p a t i s m e c h a n j c e i r r i t a n d o , debilitare vei deûruere pos- f u n t ; u n d e inflammatio arque in h o c vifcere atque ali­ bi o r i r i pocefl:. H u c d e i n c e p s f p e & a n t omnes causfæ, q u æ cum i m p e t u q u o d a m fangvinem v er fu s par tes inter' nas d e r i v a r e (imulque f pa smo s excirare valent; quales funt m o t u s c o r p o r i s v e h e m e n t i o r e s & in fo liti, calor exaefluans' a t m o s p h e r æ , i nfequente fubiranea refrigeration e, velut la- . v a t i o in aqua frigida, d u m corpus com motionibus aut aëre

calido f e r v e t , potus frigidi corpore incalefcente affatim h a u f t i , & quae funt reliqua.

Sæpe etiam o r i u n t u r febres epidemicæ Hepatis affe­

ctionibus junctae <j) , quæ perfectam vifceris hujus phlogo*

lin m e n t i u n t u r , aut etiam revera efficiunt: nec non pa- t h e ma t a animi v e h e m e n tio r a , qualia funr ira, terror

rei. hepatitidem exitare posfe notarunt obfervatores.

Huc etiam referuntur variae metaftafes, quæ tamen % ut nos e x i f t i m a m u s , chronicae potius inflammationi, quam hepatitidi a n fa m dar<e posfunt. Quod autem ad fympathicam

A .3

ad-a ) STOLL.Hifîoria* morbor. 1776 vide Ration. Medendi T. V. 214*

Ejus Ephemer, anni 1781 T . V II. 15. L e o n . E l i a s H i r s c h e l Me- dicinfche ntbenftunden 1772 p. 60 & plures. In fervidis utriusque Indiae

climatibus febres pleræque funt biliofae & inflammationem Hepatis fæ- pisfime habent adjundtam. Confer. M o s s e l y on Tropical Difeafes. L t n d oil difeafes incidental to Europeans in hot climates C h i s h o l m :

hi f t or-y o f a Jingulair affection o f the L iver which prevailed epide- micaly in fame p a r ts o f the JVeflindits. Vid. D u n c a n Medical, co m ­

(8)

adtinet, quæ in læfionibus capitis interdum locutn h a b e t, judieio Cl. F i e l i t z adftipulamur j ) , hanc ab evacuatione tantum bilis, non vero a fympathia ducere originem ; ete* n im laudatus A u fto r deprehendit i n f l a m m a t i o n e m H epatis nunquam ad esfe, fi aegrotus vel fponte vel p o r r efto e- merico bilem per vom itum evacuaverit.

Hepatitis finitur.

1:0 per refolutioncm feu crifin perfeftam. Ad felicem hunc morbi g r a v i s ac faepe letiferi e xitum c o n g r u a & tempefti* va curatio requiritur. Crifis ut p l u r i m u m a natura p e r Epi» f t a x in , hæmorrhoides fluentes, fudor es univerfales calidos, u p n a m h y p o fta tic a m , fponte abfolvitur. D ia r r h c e a m bi»

liofam in h oc cafu criticam esfe v ix ac ne vix q u i d e m credimus. Oritur enim hæc potius ex continuata dim i- nutione tumoris infiam m atorii, p e r q u a m i m p e d i m e n t a bilis r e m o v e n tu r , & jam fecreto, facilior exitus p s r a t u r .

Si poft feptimum diem fym ptom ata n o n r e m i t t u n t , refo- lutio v ix exfpeftanda. T r a n f u d a i i o l y m p h æ una cum fub-

fequente hepatis cum partibus adjacentibus c o n c r e t i o n e , inflammationis in fuperficie eft effeftus firpe falutaris.

2 : 0 Per fuppurationem: exitus hic m a x i m i f e m p e r eft m o ­

m enti: a fitu enim abfcesfus aegroti pendet Fatum. Si fla* fis propius accesfit ad quendam m a j o r e m duftuum bilia- r i u m , illos pus formatum c o rr o d e r e, & materia abfces* fus exitum in duodenum quaerere p o t e f t , vel e t i a m , He* pate concreto cum duodeno, direfte abire in cana le m ali­ m en tä rem , quod etiam fit in p r o x i m a c u r v a t u r a c o li , qui exitus om nium eft op tim u s, maximeque ad maceriam e g e ­ rendam fufficiens Si ad cavitatem intus r u m p i t u r a b ­

fces-a ) R i c h t e r Chirurg. Bibliotek T. VIII.

6 ) C h e s t o n in Pathological Inquiries and obfervations citatus • W i l l i a m S a u n d e r s TVeatife on the ß r u f f u r e , Economy and d r

(9)

f cesfus, l e th al em i n t e f t i n o r u m g a n g r a e n a m efficere folet a Si c u m t u m o r e in d e x t r o h y p o c h o n d r i o ' e x t u s a p e r i t u r , o - p e r a c h i r u r g i c a t e m n e f t i v a m u l t u m efficere valet. I n t e r cafus m a x i m e Angulares m e r i t o n u m e r a t u r , q u a n d o pus p e r concretionem, he patis c um d i a p h r a g m a t e in c a vi t a t e m p e f l o r i s v i a m iibi p a r a t , p u l m o n e s ar ri pit & p e r rusfim f u r f u m ejicitur h ) C/ar. B a n g cafum p r o r f u s fi ng ul are m, m a t e r i a m p u r u l e n t a m p e r a l v u m , p e r p u l m o n e s & p e r e x t e r n a m a p e r t u r a m , in u n o e o d e m q u e aegroto, e x i t u m libi p a r a s f e , m e m o r a t c ) .

£:o In gangraenam & mortem. H i c m e t u e n d u s eft e x i ­ tus, fi m e d e l a i d o n e a & t e m p e f t i v a f ue ri t n e g l e f t a , fi ae­ g e r va l et ud in a ri us e f t , aut H e p a t i t i s f ebre m q u a n d a m p u ­ t r i d a m h a b e t c omi tem. D e n u n c i a t u r lu&uofus hic exitus a iubita cesfatione d o l o r i s , pulfu l a n g u i d o & v a cc i l l a n t e , f r i ­ g o re e x t r e m o r u m , a n i mi d e l i q u i i s , o b t u t u faciei l u g u b r i & pluribus f y m p t c m a t i b u s , quce m o r t e m prænun cian r.

4 : 0 D e c u r f u s H e p a t i t i d i s brevi sfi mus tranfitum inflam- marionis in f c i r r h u m n o n a d m i t t e r e v i d e t u r ; u n d e e ti am A u f t o r e s nonnull i r e c e n t i o r e s e u n d e m n e g a n t , «Stfcirrhos h e p at i s f e m p e r i n f l a m m a t i o n i s c h r o n i c s e , n u n q u a m v e r o Hepatitidis acuta?, esfe effe&us c o n t e n d u n t . Sed p r æ t e r - quam q u o d e x p e r i e n t i a d o c e t , acutam hepatis inflamma» t i o n e m plus vel m i n u s i n c o m m o d o r u m ftepius r e l i n q u e r e , q uæ f y m p t o m a t a i n f l a m m a t i o n i s chronicae e x a f t e referunt\ p r o b a b i l e etiam v i d e t u r , q u o d talem hic m o r b u s habere poslit e x i t u m , velut a p r æ c e d e n t e pasfione o r t u m , ad« verfus q u e m r e m e d i a efficacisflma, & i n t e r hæc Mercu­ rius, a d h i b e r i debeant. H u i c et iam fententias Cl. Sa u n d e r s

album a ddidit calculum d f .

Cm-a ) Ba n g s D ia riu m Nofoc. F rie d r, T. II. 66,

&) L i e i t t r a n d Synopfis Medicinae p. 248, L u d l o t f M ém oi­

res o f the medical Society o f London Vol. I II . c ) loc. cit.

(10)

Cura hcpatitidis m e t h o d o a n t i p h l o g i f t i c a , fenfu ftri-

£lisfimo f u m r a , abfolvitur. Pr ima i g i t u r eft indicatio, q u o d minui c o n g e f t i o f angvi nis d e b e a t , q u o d . f i t p e r v e ­

nte f e&i on em t e m p e f t i v e inftirutam. In climate noftro, ubi etiam H e p a t i t i s r a r a n o n e f t , parcius non adhiberi d e b e t , fed t e r aut quat er inftitui, q u a nt it at e ed v e h e m e n ­ ti am f y m p t o m a t u m & ætarem aegrotantis m o d e r a n d a . In r e g i o n i b u s c al i d i o r i b u s , ubi febres n o m i n e febris flavae p e r Indias quafi e n d e m i c e g r a sf a r i f o l e n t , & fuam cum H e p a t i t i d e affinitarem adeo p e r f p i c u e p r o d u n t , ut pr© e o ­ d e m fere m o r b o h a b e r i p o s f i n t , venæfe£tiones fæpe ad f t u p e n d a m q u a n t i t a t e m , fed o p t i m o f c m p e r fuccesfu, in- ftituuntur 0 ) . U s q u e ad I V Libr. intr a horas 48 fumen- d u m f a n g v i n e m C l a r k e præcipir b). C h i s h o l m c ) ad ani*

mi usque d e l i q u i u m ægris fuis d e t r a x i t f a n g v i n e m : fed f y m p t o m a t a & d o l o r t a m e n n o n m i n u e b a n t u r , a ntequam a 40 unciis usque ad Libr. X. f a n g v i n i s arger amiferar. T a n t u m a b e f t , ur ja£lura hæc fanguinis copi of a aegros la- b e n t e t e m p o r e debilitaret & r e ft i t u t i o n e m r e d d e r e t t a r ­ d i o r e m , ut pot ius hos i n t r a paucos dies reftitutos i n v e ­ n e r i t ; d u m e x a d v e r f o illi, qui p a r c i o r e m f en fe ra nt ve- n æ f e & i o n e m , p e r plures menfes in ftatu l a n g v i d o & ta- b e f c e n t e p e r m a n s e r u n t d). H i n c c o n c l u d e r e posfumus a d necesfitatem m i n u e n d i q u a n t i t a t e m f a n g v i n i s , ut evi­ t e n t u r ftafes f u p p u r a t o r i æ , q u æ , ut antea d i x i m u s , dubi um

h

a-a ) Vid. B. R u s h on Tellov f e v e r in Philadelphia 1 7 9 3 Venam

aperuit usque ad 10 vices in æ g r o ta n te , & fie 100 uncias fangvinis exhaufit. Alius ( C a r t e r ) tantuadem per 5 venæ fe&iones ( P . Mier-ken ) uncias 114 per dies 5 amifit. Infantes circiter novennes 5

ve-næfeftionibus 3 0 uncias amiferunt.

b ) 1. c. 3 4 9 . confer. M o s s e l y p. 428 & fequ.

c ) 1. c. 3 6 9

370-d ) 1. c. 370. P erm o v eru n t b æ obfervationes D. R u s h , u t copio- fas adhiberet venæfeftiones in E pidem ia, quæ 1793 in Philadelphia p e r 3 t menf. in urbe homines 3881 Decavit.

(11)

habent exitum & fæpe intra aliquot dies in hepate for­ mari posfunt.

2:0 Laxantia, praecipue Salina, & in cafibus gravio­ ribus, mercurialia, fæpe jun£tim fum ta, plurimum con­ ducunt ad refolutiones obtinendas, fi mature propinan­ tur. Eorum enim vi ftimulante in ventriculo & canali inteftinali affluxus humorum ab hepate abducitur; b ilis, quae fub (tacito inflammationis quantitate maxime augetur & jam in vifcere inflammato retinetur, viam fic fefe .e- vacuandi o b tin e t, unde ftafis minuitur. H e ic vero ob- fervandum e fl, quod interdum folita laxantia antiphlogi- ftica fatis validum non præftenr effe£tum , atque ita ma­ jor dofis aut remedia fortiora funt a d h ib e n d a , ubi le n io ­ ra ad finem non fufficiunt a ).

3:0 Veficatoria loco dolenti in h y p o c h o n d r io ftatim

pofl primam venaefe&ionem in forma latisfima funt ad- p ü c a n d a ; & opera danda ut cito & fortiter cutem in­

flamment. Com m odisfim e autem hoc fit, fi antea locus aceto calido lavatur & ficcarur, arque deinceps ungvcn*

m m e c a n t h a r i d e , e a , qua placet, latitudine fortius illi­ n i t ur b ) . Ufus e a r u n d e m praeterea fæpius repetendus &

irritatio loci diutius c on fer va nda.

•B 4:0

« ) Laudatus R u s h Calom. gr. X & pulv. Jalappæ gr. x- *xvj

quovis fexhorio furaenda præferipfit.

b') It has been a d v a w e d by forne, and experim ents a p p ea rs to kawe jujlified the pofition, that a qwick fuccesfion o f Blifiers, to the v i ­

cinity o f an inflammed organ, p raiva its more o w er the activity o f in­ flam m ation, than the long protraCted dijcharges f r o m a ß n g le Vefil­ iation. M y own experience having abundantly confirmed the tru th o f this doCfrine. I cannot recommend it to the practition er in too flrong

(12)

4:0 Antim onialia, velut optima remedia fudorifera, in hepatitide etiam prodesfe posfunt, fi potionibus antifebri- libus tenuisfim is, fufficienti quantitate propin atis, efïeflus fublevatur. Solita in febribus inflammatoriis antiphlogi- fiic a , ut digeftiva falina, n itrola, clysmata & externa fo m en ta , rel. cun& a, fuam quoque in Curatione fy m b o - lam conferre p o sfu n t, at illis non nimium fidendum es- fe credimus in m orbo, qui fe g n e s irridet m edicos & lenta remedia refpuit.

j:o U fus Mercurii tam in hepate inflammato, quam in aliis cereroquin infanabilibus m orb is, nobis o b e x p e ­

rientiam multiplicem, e(Fe£lum promittere videtur certis- fimura. Vanus in remedio hoc validisfimo adv e i fus m o r ­ bos acutos cum phlogofi conjun£los adhibendo metus ab ifta forte oritur o p in io n e , quod idem ut manifefle (limu- lans, (limulum augeret feb rilem , ubi m axim e id agendum e f t , ut hic leniatur & definat. In cafibus nonnullis hæc. . forte admonitio locum habet,- m a x im e , fi quis hoc vali-

disfimum tenraret rem ediu m , ubi natura (latui fpasm odi- co refiflit, & copiam fangvinis, m o d o fere m ech an ico reluflantem & in llatu phlogiflico praefentem, r ev in ce re «onatur. H in c etiam haemorrhagias varii generis naturae duftu per modum c n f e o s evitare & morbum fua (ponte tollere v i d e m u s , unde confilium arti medicae fubortum, quod in pari necesfirate masfa fangvinis per ven am fe- ctam fit minuenda. Sed in febri inflammatoria cum con- geftione fa n g v in is, in loco quodam inflammato, naturam evacuationibus tantummodo fublevare non fufficit: (la­ tus poftea in parte læfa confpicitur, qui aliam fibi depo- fbit circumfpe£tionem. T o n u s enim vaforum per diften-

fionem perditus; 8&io in vafis abforbenribus impedita vel diminuta; & coagulatio, quam in tumore f a n g v is , extra circulationem exiftens, fubiit, ad (uppurationcm certe aut

(13)

fcàrr-fcirrhos form andos abducerer, nifl natura ipfa, hunc fta* t u m , quod raro accidit, mutare valeret; aut opem eidem m e d ic in a ferret, per remedia fortiter ftimulantia, quae a£lionem in folidis & praefertim in vafis abforbentibus adaugeant. Jam v e ro deprehendimus flatum ejusmodi la n g v id u m hepatitidi fem per esfe adjun&um, in vifcere q u id e m , quod tam copiofum & lympha coagulabili ab­ undantem continet fa n g v in e m , & cujus praeterea textura

tam facile infar&ui cuique cedit. Ratio igitur heic ufum mercurii admittere videtur, arque utilitatem hujus, juflo tem pore adhibiti, experientia oftendit. Adhiberi autem n c n antea deber, quam , diarhefi phlogiftica per fufficien- te m , fangvinis misfionem diminuta, refolutionem jam inchoatam esfe judicamus. N e q u e v ero diutius differri deber, quam ad illud tempus, quo fuppuratio adhuc nulla incepit, fi o m n is inde fperanda fit ad refolutionem obtinendam uti­ litas: celeriter ad illud perduci debet faftigium, ut in cor­ p o r e actio mercurialium cum confveto motu febrili o- ftendatur; idque ad eum gradum perducendum , ut levis ptyalistm is, veluti fignum ejus a&ionis, fefe prodit: cau­ te etiam tempore quodam , pro ratione momentorum cir­ cumflantium & indigentiae, continuandus

a).

C u m , ut fupra diftum eft, inflammatio hepatis in fuppurationem fubito transeat, vel etiam chemica quadam deftru£lione fi­ niatur, certos dies ad initium curae Mercurialis determi­ nari haud facile eft; fed attendendus eft flatus ille atonicus* quem tum yenturum fù p p on im u s, quando refoluxio ad- propinquat.

Modus quo Mercurius in curanda hepatitide adhi­ bendus, in fri£tonibus e x U n g u en to quodam hydrargyri

B

2

cu*

a ) I t has been afcertained almofl to a certain ty, by experience, that i f a gentle falteration be brought on , before fuppuration hap* p e n s , it will not take place a fterva rd s. C l a k k 1. c. 350,

(14)

curatius parato potisftmum confiftir. înun^liones in loco adfeClo, feu in dextro h y p och on d rio, L i n d a ) & S a u n ­

d e r s com m endant: fed c o g n itio n e , de qua jam jure g lo ­

riari posfum us, decurfus vaforum abforbentium , fuffulti, has æque valido & celeri fuccesfu in brachiis aut fe m o ­ ribus, vel etiam forfan optim e in inguinibus inftitui pos- fe credimus. A d c e l e r e m . ptyalismum excitandum f r e ­ quentes inun&iones ex un gven to laudato & d ofes futfi- cientes requiruntur; duæ ad minimum drachmae diebus lingulis. Si non ftatim figna aftionis mercurii gingivae praebent, & quidem intra b id uum , abforbtioni M ercurii per c u te m , quae, ut interdum v id e m u s , diutius protra­

hitur, non unice eft fid en d u m ; fed fitrml granis aliquot calom ellis, partitis per diem vicibus, eidem fubvenien- dum. C h i s h o l m 6 ) in forma pilulae, a II ad V I I g r a n a

calomellis & I granum O p ii dedit, ter per d i e m ; qua m e th o d o intra biduum copiofum excitavit ptyalismum; q u o ipfo m o m en to aegrotos ubi commisfos ah om ni liberatos periculo reputavit c ) . Sub ufu mercurii protra£lo vires aegrotantium tum alimentis idoneis tum etiam pauculo interdum v i n o esfe confervandas, per fe paret. P ty a lis­ mus tam en in excesfum p ro d u ci, fine præfertim ob ten to ,

non debet; fi igitur praeter opinionem v eh e m en tio r vires- que aegri frangens fuerit, per laxantia, collutoria, adftrin* gentia & imprimis per opiata, ut res poftulat, eft miti­

gandus. Haec quoque cautela in ufu mercurii m inim e omitti debet, ut frigus o m n e vitetur, atque ut p ty a lism o jam cœ pto, balneaufurpentur tepida. N o b is quidem v a l ­

de

ä ) 1. c. a76.

/v-i ) L c. 3 7 0 ,

e) Dolorem ftatim evanefcere dum incipit Ptyalismus obfervavit L ix ? London Medical jo u rn a l T . VIIL

(15)

de videtur v é r i f i m i l e , q u o d plurima hepatis v i t i a , nondum n i m i s i n v e t e r a t a & radicata, prudenti ufu Mercurii d i u ­ tius p r o t r a c t o inf igniter m i t i g a r i , fi non prorfus elim ina­

ri postent . Saltem h o c remedium inter ftimulantia no- tira e ft præ If ant is fimum, q u o totum fyftema vaforum ab-

f o r b e n t i u m , l a n g v i d u m & iners, ad efficacem intra c o r ­ pus a & i o n e m rutisfime incitatur; illo certe c o m m o

d . o , q u o d eifecfus Mercurialium, & diu, absque n oxa, p r o u t , res poftulat m o d o augeri, m o d o minui posfmt.

Coronidis loco cafum Hepatitidis chronica?, faepius i n ­ flammationem minitantis & in tu m efcen tis, fed per ufum

mercurn fuperatæ, adferre lubet.

luvenis 17 a n n o r u m diuturna corripiebatur Quartana, ac t a n d e m dolore in regione H e p a tis, cute flavefcence. H o c in c o m m o d o ad annum 32 adfligebatur, cum tumor, finillro Hepatis lobo refp on d en s, confpiciebatur. Qua­

tuor poflea annis aegrum febris corripuit cum dolore h u ­

jus i n t u m e f c e n t i æ , qui cum d ecrem en to tumoris finieba­

tur. A b d o m e n incipienti afcitide a ) intum efcebat, qui ta-

rnen polt fex hebdomadas remediis adhibitis cesfir. Per duos aut tres annos colorem faciei fustinuit i&ero nigro fimilem. C revit continuo intum efcentia, adeo ut corpus extendere aeger, o b fpasmos & dolores usque ad S y n c o ­ pen, non posfet. Plura confumfit Laxantia, praecipue c re ­

m o r e m tartari, m a g n a quantitate, fed fruftra. Protra&o

morbo par annos quinque , tandem mercurio per in u n ­ ctionem uti placuit. Prim o die u n g v en ti II D rachm , inunguebantur; per n o fle m a u £ a m fentiebat indolefcen- tiam lateris cum febri. Se&a vena,' fomenta lateri adfe-

£lo addebantur, & poft quatuor dies curam mercurialem

re-a ) Hydrops re-afcitis fæpisfime effeftus eft prægresfæ Inflre-ammre-a-

tionis, magis aut minus perfpicuae in vifcere quodam abdom inis, quae Hepar communisfime occupat.

(16)

De Hepatitide cjusque per Ptyaîismur/i Curatione.

repetere poterat. Interne hoc remedium ferre nequie- bat. Un& ionibus igitur & balneis infigebatur; h o r u m 30 adhibita & U n g v . mere, inter V & V I uncias, ufus fuit. Sub hac curatione fenferat aeger tribu« diftin&is vicibus lenem febrem m ercu ria lem , quae m o d o folito temperaba­ tur. P o li vero ufum Mercurialium tribus menlibus p r o - tra&um convaluit 0 ) , neque per annos d u o d e cim m orbi

hujus hepatici fenfum ullum eft expertus.

a ) Cur tam diu Mercurio uteretur Æ g r o t u s nofter hæc ratio fuit,

quod non hoc folum m orbo, fed arthritide etiam, qua laborabat, ex fententia Auttorum eodem remedio, liberari posfe fperabat ; fpes tarnen eum egregie fefellit.

References

Related documents

Implant vs Abutment level connection in implant supported screw-retained fixed partial dentures with Cobalt-Chrome framework: 1-year interim results of a randomized clinical

Syftet med föreliggande studie är att beskriva krisreaktioner samt möjligheten till krishantering hos vårdpersonalen efter traumavård vid en akutmottagning.. Dessa

The macro patterns are used to generate objectives in the rooms of the dungeons, and the system evaluates the priority of the room objectives based on the design of

Vi menar att ett resultat som beskriver vad och på vilket sätt sysselsättningen är betydelsefull för informanterna kan vara till gagns för både verksamheten och andra personer

Den tolkning jag gör är att elevers syn på, eller attityd till matematik i allmänhet och matematikundervisning i synnerhet skiljer sig mellan åldersgrupper beroende

(C) Patients meeting the criteria (n = 303 biopsy specimens) were subjected to clinical scoring for healthy, prior to HCT, HCT control (including no oral cGVHD and prior to oral

Samtidigt behövs det mer kunskap om vilka möjligheter och problem som finns när elever läser olika sorters texter för att eleverna själva ska bli medvetna om problemen... Det är

Detta genom att använda teorier och principer från slow food och slow fashionrörelsen och applicera dem på̊ möbler för att på̊ så sätt sträva mot en mer hållbar