Positiones nonnullæ circa chinchinæ usum in febribus. quas, venia exper. ord. med. Upsal. præside Joh. Gust. Acrel, ... pro gradu doctoris publice ventilandas sistit Gustavus Magnus Wenner, Stockholmiensis. in audit. medico d. VIII Jun. MDCCXCVII. H. A. e

P O S I T I O N E S N O N N U L L Æ

CHINCHINÆ USUM

FEBRIBUS.

JOH. G VST. ACRYL,

G USTA FUS MAGNUS W E N NER,

S T O C K n o L M I E N S I S ,

I N A U D I T . MEDI CO D . V I I I J U N . M D C C X C V I f ,

H . A . K T P . M. S .

Ü P S A L I Æ ,

- -- --- - --- - - --' • <n< \ i ■ • î •• \ \ ■ . * t : - ' • « • * •T* >f f'-f * f‘i , % i ï * ’ft

4

t

P O S I T I O N E S N O N N U L L

1

C H I N C H I N Æ U S U M I N F E B R I B U S .

ræftantisfîmum illud r e m e d i u m , q u o d Chinchi* næ aut Corticis Peruviani gerit n o m e n , fupra annos c e n tu m quinquaginta q u id e m in n o tu it, atque a M ed ic is E u r o p e is o b v im fuam in febribus intermit­ tentibus d eb e landis fpecificam ufurpatum fuit, ab ini* tio tantopere vitu p erab atu r, q u an to n u n c per e x p e ­

rientiam celebratum eft ac u b iq u e recep tu m . Sed q u a m ­ vis explorata jam fit & confirmata utilitas, a u fto r e s nihilom inus in multis de v ero ejus ufu non ea n d e m o m n es fo v e n t fententiam ; hic v e r o disfenfus tirones dubios fiepe reddit, ut qu ibus cafibus, q u o t e m p o r e , & ubi m a x i m o cu m fructu & quanta dofi aegrotan­

tibus praeberi debeat, n o n fatis perfpiciant. L e g i b u s igitur A c a d e m ic is , fpecim ine q u o d a m e d e n d o , Catis- fa&urus a r g u m e n tu m h o c potisfim u m e le g i: q u o d thefibus nonnullis breviter e x p l i c a t u m , mitiori T u o , L . B. judicio m o d efte fubjicio.

C o r te x C h in ch in x c u m amaritie fua vim ad- ftringendi c o n ju n g it, & ft p o r e u tram q u e hanc in d o ­ lem in ore fatis prodit, Q u e m a d m o d u m vero in

lin-§. II.

gua & faucibus fliptico*am arum guftun» tibris vivis

ad-adfert: ita in ventriculum d elap fu s, e u n d e m ibi pro» cui d u b io praftat effcftum , It a q u e certo a d m o d u m

concludim us, Corticem P e r u v i a n u m , d u m fu p e r f i c i e m interiorem ventriculi i m m e d i a t e a t t i n g i t , p a r e m ibi excitare c o n tr a & io n e m , quæ rurfus in nervis ejus in­ fluit & p o ftm o d u m fym pathice p e r totum fyftema fcfe diffundit. A tta m en obfervandum h u n c effe&um in ventriculo non esfe longioris durationis; fed cito a d m o d u m e v a n e fc e r e , ficuti fenfus in ore & lingua

cito definat, quando faliva eluitur.

§. U h

O m n ib u s in m orbis ubi Corticem e x im iu m Chin- chinæ ad eo præbuisfe u f u m , per experientiam n o v i­ m u s certa q u a d a m debilitas, tum in fyftemate vafeu- lofo, tu m n erv eo, adeuratius rem penfitantibus obver- fatur, quae u tro b iq u e flatum v o ca m u s atonicum. F i ­ bras igitur corroborando & fu nctiones corp oris e m e n ­ d a n d o , vim tonicam feu roborantem univerfaiem Chinchinam exferere obfervatum eft.

§, IV.

H in c, in o m n ib u s generatim, & in febribus prae­ c i p u e , in q u ib u s robur fibrarum, abundantia cruoris , & firaul ftimuli febriles adesfe m anifeflo d ep reh en ­ d u n t u r , feu ut v e r b o dicam, flatus ejusmodi qui dici folet p h lo g iftic u s , feu pronitas ad inflam m ationem , Chinchinam non m o d o necesfariam non esfe, fed etiam ineptam & n o x a m judicamus. E t c u m pierique

mor-C b i u c b i f h ï u jiim 11 j t b n h u S . * f

t

i n o r b i febriles, fufficiente c o r p o r i s r o b o r e , i n c i p i a n t , in d a t u m v e r u p o l t e a debilitatis p a u l a t i m t r a n f e a n t , facile i n t e li ig i t u r , i d u m (.h n c h i n æ n o n antca esfe c o m m e n d a n d u m , q u a m ftatus præteriit phlogifticus

& i n i t i u m jam a d p a r e t ftauis debilitatis. E x e m p la

h u j u s rei fatis c o n f p i c u a patent in q u ib u sd am febri­ b u s t e r t i a n i s , v e r n a l i b u s , in q u i b u s ufus Chinchinae p a r u m vel nihil v a l e t , a n t e q u a m m e th o d o antiphlo- giftica c o r p u s fuerit debilitatum , feu q u od idem e f t , a diathefi phlogiftica in atonicum perm utatu m .

i

N o n tantum vero in febribus interm itten tibu s, fed etiam rem itten tib u s, qui cum illis quandam ha­ bent adfinitatem , præter ipfum ftim ulum febrilem , q u o q u e intra co rp u s fæpe d e p r e h e n d u n tu r ftimuli

alii, qui febrim fuftinent ac p r o tr a h u n t , id e o q u e

etiam ad ftatum atonicum fuam con feru n t fym b o-

lam: his p rim u m quantum fieri poteft esfe r e m o ­

v e n d i s , tit vis Chinchinae tonica fuum praeftare pos-

fit e f t e f t u m , quis n egare poteft. H in c perfpicitur,

cur antequam pulvis adhibetur P e r u v ia n u s , praepa­ ratio quaedam , per emetica, laxantia nec non digeftiva felina fit necesfaria; & quam inepte M edici nonnulli haec r e jb ia n c , & largis tantum fpecifici d olib u s fe­

brim debellari posfe confidant. S ed praeparationem

etiam jufto longius protra&am ftatum corporis d e ­ teriorem r ed d ere d eb iiiorem q u e posfe, faten du m eft.

§. Vf.

Q u a n d o prim um in E u r o p a Chinchina ufurpari

cœ-c œ p i t , ad dracœ-chmas duas fi m u l , d u a b u s horis ånte p r o x y s m u m & fic te m p o r e a p y r e x iæ , ægris fumen-

das præfcribetur. T a l b o t fub ipfo p r o r o x y f m o

eam p ro p in a b a t: S y d e n h a m v e r o h a n c damnabat

m e t h o d u m . W e r l h o f f C hinchinam præberi cœpic

e x e u n t e v e l rém ittente p a r o x y f m o , a tq u e adeo plu

ribus horis ante initantem p r o tfy fm u m n o v u m . H o­

m e co rtic em m a x im o cu m fuccesfu f e b r e m interm it­

ten tem fid ere contendit, fi ad finem datur p aroxyfm i praecedentis, atque ita X L horas ante inflantem.

C ontra v ero C u l l e n perhibet e o certio rem esfe ef-

f e & u m , q u o p r o p iu s datur ante p r o x y f m u m & in febri quartana largam p ortio n em p r im o die libero d a t u m , non adeo certo p a r o x y fm u m c o h ib u isfe , at­

q u e m in or die fecundo libero propinata. In h o c

d is fe n fu , & d u m de jufto r e m e d iu m praebendi te m ­ p o r e , n o n co n v e n iu n t Praflici co n fu ltu m csfe judi­ cam us a p y rex ia m feu tem pora ab infultu febriii va­ c u a , ica d if p o n c r e , ut necesfaria Chinchinæ q u a n tita s, d u a b u s aut tribus hinc horis ante p r o x im u m p a r o x y ­ fm u m fit ingefta : E tenim fi ad fladium frigoris p r o ­ pius fu m itu r, haud raro accidit, ut per Yomitum & fine e ffe flu rem ed iu m evacuetur.

§. VII.

In intermittentibus d u p licatis, præfertim tertia­ n is, u b i tem p u s apyrexiæ b r e v is f im u m , faepe ftatim poft fladium fudoris incipiendum cft, & ufus p u lv e ­ ris ad horam u sq u e proxim i p a ro x y fm i fedulo c o n ­ tinuandus; ea tamen habita ratione, ut leniorem prius

g r a v io r e m deinde c o m p e fce re co n em u r paroxyfraum . H i n c patet t y p u m febris exakte obfervandi necesfitas.

§ VIII.

C o r tic e m Chinchinsc in forma decoCti, infufi five calidi five frigidi, e x t r a h i , & quæ funt reliquæ, d a t u m , febri intermittenti debellandae m ulto m inus v a l e r e , q u a m fi in forma pulveris fuerit adhibitus, ex p e rien tia d o c e t. Ventriculis vero infirmis naufeam fæpe m o v it pulvis illius aridus, & ruCfcus, tenfionem a b d o m in is , v o m itu m ac diarrhoeam excitat. I n c o m ­

m o d a haec u t praecaveantur, necesfariam pulveris p o r t io n e m v in o rubro immifeere, atque m ixturam (e x v el o£to h o r is , ante propinationem paratam ha­ b e r e c o n v e n i t , fic enim vino C o rtex extum efeit, aër

c o n te n tu s e jic itu r , & ventriculo m inus evadat nau- fcofus. Partes etiam Corticis g u m m o f o - refinofae h o c m o d o melius d ig eri & extrahi probabile videtur.

§. IX.

. V

Quantitas Chinchinac quæ ad febrim intermitten­ tem fiftendam necesfaria, pro indole feb ris, u t , & praftantia rem edii variat. U n cia dimidia v el faltem

6 drachmis te m p o r e apyrexiæ febris p le r u m q u e fi- ftitur tertiana unciam integram u sq u e ad drachmas XII ad m in im u m Q u a rta n i poflulat. A d praecaven­

d i s recidivas fvadent AuCtores u t , febri jam cesfan- t e , Chinchinæ per aliquot dies nihilo m inus conti­

nuetur u i u s j dein fifterc, & fex d ieb u s interjectis

ite-iterum recipere; & fie pluries repetere. F e b r e s in­ termittentes, hac m eth od o curatas l o n g e , q u a m an ­ t e a , graviores rediisfe certum e f t , p lu r e sq u e & ma­

jores kinfcinæ dofes poftulasfe vidim us. C onfultius

esfe credim us quotidie una drachma c u m dimidia ad duas, lo n g iore poft febrem devi&am t e m p o r e , Tine intermisfione continuare, u sq u e diem m o r b u m prorfus Tuperatum esfe Takim probabilitate judicare posfim us.

§ X

Quartana febris, quæ in ferum u s q u e a u t u m n u m protrahitur, o m n iu m difficillime tutam p e r f e d a m q u e

admittit curationem. H u ic non m o d o largus fed

diuturnus etiam requiritur Chinchinæ u fu s , v i n o , fpi- ricuofis aliis, aromatibus aliisque remediis diaphoreti­ cis fulciendus : interdum Aicalina Chinchinæ jun* tha profunt.

%

D e c o d o Chinchinæ tum tantur» c o n f i d i m u s , ubi ægrotis rem ed iu m in forma pulveris datum retin en ­

do impar eft & per v o m itu m reddit. U n cia una

pulveris Chinchinæ cu m X X X I V aquæ fervidæ mi* feeatur & coq u atu r ad confum tionem unciarum X V I . D c c o d u m dein calidum per c o lu m tr a n sm itte n d u m , & vel p u ru m vel a d m ixto l a d e , q u o d amaritiem

op tim e involvit, æ gro præbeatur. In D e c o d i s C h in ­

chinæ parandis follicite eft obTervandura, q u o d cali* da ea colari d e b e a n t , quoniam refinofa pars calore

ins a q u a f u f t i n e t u r , r e f r i g e r a t a v e r o ftatim c u m r e ­ m a n e n t i a p u l v e r i s a d f u n d u m vafis p e t i t , & D eco- £fcum virtutis fuæ p l u r i m u m amittit.

§. XII.

A p p r o p i n q u a n t e tem p o re crifeos, in febribus m a l i g n i s , ubi p u l f u s p a r v u s eft & ftupor ac delirium m i t e o b fe r v a tu r , v ire sq u e ægri lan gu efcu n t, D e c o - Qturn Chinchinæ c u m aromatibus, ad praefcriptum

G e l . P r i n g l e, m a x im o cu m e m o lu m e n to eft praeben-

dium. Pulveris Chinchinæ & Pulv. Rad. Serpentariæ ainatica portion e drach. tres, co q u a n tu r c u m unciis aquae fontanæ X V I , ad co n fu m tio n em partis dimi- diiae: D e c o & u m calidum , ut fupra m o n itu m e f t , cole- tmr & addatur fesq u i uncia aquae cujusdam dcftillatae airomaticae v. g . uncia A q u æ Piperis J a m a ic en fis,q u o

x g e r parvis fed repetitis d o fib u s , p er totum